การบริหารไคเซ็นของญี่ปุ่น - tpa p50-62.pdf ·...
TRANSCRIPT
การไคเซนของบรษทไอชนทะกะโอกะทมความกระตอรอลน
ในกจกรรมไคเซนฉบบนคอ บรษทไอชนทะกะโอกะ
อตราการเขารวมและอตราการปฏบตจรงคอ 100% ในหนง
ปมการไคเซนตอคนถง 28 เรอง มการเยยมชมสถานททำงานทยงไม
คกคก หรอกำหนดหวขอการดำเนนการไคเซนทก 2 เดอนตลอด
จงไดนำกลไกการผลกดน และตวอยางไคเซนมาแนะนำ
Creative & Idea 50
กำหนดห
วขอราย
เดอน
การบรหารไคเซนของญปน
มงมนใน
2 หวขอ
แลวรวม
กำลงดำ
เนนการ
ซรสโลกธรกจ
Vol.3 No.29 Fabruary 2009 51
แนวคดพนฐานของกจกรรมเสนอแนะไอเดย
ชอกจกรรมไคเซนของบรษทไอชนทะกะโอกะ คอกจกรรมเสนอแนะไอเดย กลม
บรษทไอชนทกบรษทลวนใชชอนเรยกกน คมอการตดสนขอท 1 ไดเขยนแนวคดพนฐาน
ของกจกรรมไวคอ
ตองมจตสำนกตอปญหาอยเสมอ มการดำเนนการไคเซนอยอยางตอเนองเพอ
สรางททำงานและสรางคน ดวยการสงเสรมกจกรรมเสนอแนะไอเดย มการประกาศให
ชดเจนวาวตถประสงคหลก คอเปนกจกรรม เพอการสรางคน สรางททำงาน
โครงสรางการสงเสรมกจกรรม จะสอดคลองกบโครงสรางของบรษท ประธานบรษท
เปนประธานคณะกรรมการสงเสรม บอรดบรหารและทปรกษา
เปนสมาชกหลกของคณะกรรมการเปนการสนบสนน
กจกรรมกนทงบรษท
วธการนำเสนอม 2 วธ
เมอพบกบเรองททำไดยาก และลำบาก ให
คดถงวธทจะทำให ทำไดงายและไมลำบากหรอ
ดำเนนการจรงแลวบนทกลงในกระดาษและนำเสนอ
วธนำเสนอมสองวธ
วธแรก คอการเขยนลงแบบฟอรมเสนองาน
แลวนำเสนอ อกวธ คอบนทกลงหนาจอคอมพว-
เตอรทกำหนดไวแลวสงอกทงยง รบการนำเสนอ
จากพนกงานพารทไทมและพนกงานสญญาจาง
และบนทกในแบบฟอรมเฉพาะ
กจกรรมเสนอแนะไอเดยของไอชนทะกะโอกะ
กจกรรมเพอสราง
ททำงานและสรางคน
ประวตบรษท ผลตชนสวนของรถยนตทกอยางเปนหลก มสำนกงานใหญทจงหวดไอช และมโรงงาน
สำนกงานใหญคระ และฮกาชอระ นอกจากนยงมโรงงานทตางประเทศคอ
อเมรกา จน ไทย อนโดนเซย กอตงบรษท ในป พ.ศ. 2503.มพนกงาน
ประมาณ 2800 คน(เฉพาะประเทศญปน) ผลการดำเนนกจกรรมไคเซนในป
พ.ศ. 2550 จำนวนไคเซนรวม 46,432 เรอง กลมเปาหมาย 1,660 คน จำนวนไคเซนตอคนตอป 28 เรอง
Creative & Idea 52
กจกรรมของสำนกงานสงเสรม
สำนกงานสงเสรมกำหนดจำนวนเปาหมายตอ 1 ปและตรวจสอบแตละททำงานวา
ทำไดตามเปาหมายหรอไม นอกจากนเพอเปนการสงเสรมกจกรรมเสนอไอเดย ไดมการ
ดำเนนการดงน
แสดงจำนวนไคเซนทงหมดของแตละสถานททำงาน
มการเยยมชมสถานททำงานทยงไมคกคก
การสงเสรมหวขอรายเดอน
จดงานแลกเปลยนความรกบบรษทอน
เปดการฝกอบรมไคเซน
สมครประกวดรางวลของกระทรวงศกษาธการ
แสดงจำนวนไคเซนทงหมดของสถานททำงาน
ปดประกาศเกยวกบสถานการณจำนวนไคเซนของแตละททำงานทนำเสนอทงหมด
ภายในบรษท ในรายการนจะมเปาหมายและการปฏบตจรงของแตละททำงานอยดวย
ทำใหรไดวาสถานทไหนบรรลเปาหมาย
แลวหรอสถานทไหนยงไมบรรลเปาหมาย
รายการนยงไดมการเผยแพรทางระบบอน-
เทอรเนตของบรษทอกดวย
มการเยยมชมสถานททำงาน
ทยงไมคกคก
สำนกงานส ง เสรมได เย ยมชม
สถานททำงานทยงมจำนวนไคเซนนอย
และขอความรวมมอใหพยายามเพมขนอก
ตอนไปเยยมชม นำตวอยางไคเซนของงาน
ทคลายคลงกนไปดวย และใหขอคดเลก ๆ
นอย ๆ เกยวกบการไคเซน
นอกจากน ใหดขอมลของบรษท
ทงหมดและอธบายวา ณ ตอนน ททำงาน
ของคณอยตรงไหนของบรษทแมใชเวลา
เพยง 10 นาท แตทวาใหผลดกวาการบอก
ทางอเมลวาพยายามใหมากขน
จำนวนไคเซนทนำเสนอของแตละสถานททำงาน
แสดง
รายก
ารจำ
นวนข
องแต
ละสถ
านทท
ำงาน
เยยมสถานททำงานทไมคกคก
รหส ชอฝาย เปาหมาย ปฏบตจรง
Vol.3 No.29 Fabruary 2009 53
การสงเสรมหวขอรายเดอน
กำหนดหวขอ 2 หวขอทก 2
เดอนตลอดป ในชวงนหากมการไคเซน
หวขอทกำหนดจะมการเพมเงนรางวลตอ
หวขอใหแนนอนทสด คอยงมการรบขอ-
เสนอหวขออนดวย ใน 2 เดอนถดไปกรบ
ขอเสนอ 2 หวขออน ทก 2 เดอนมการรบ
ขอเสนอ 2 หวขอ ตวอยาง
เดอนพฤษภาคมและมถ -
นายนรบขอเสนอทำไคเซนกระบวนการ
และไคเซนสงแวดลอม ไคเซนกระบวน-
การ คอเพยงแตการสลบขนตอนกทำให
เวลาใหการทำงานสนลง เปนการไคเซน
ทสามารถทำใหเวลาการทำงานลดลง
ไคเซนสงแวดลอม คอการไคเซนทคำนง
ถงสงแวดลอมตามชอ
เดอนกรกฎาคมและสงหาคมรบขอเสนอไคเซนความปลอดภยและไคเซน 5ส
ความปลอดภยและ 5ส มความเกยวเนองกนมาก ยกตวอยาง การวางสนคาทดแลวเหมอน
วาจะลมนน หากหามาตรการททำใหการวางมนคงเพอไมใหลมไดอก เรองนเปนทงเรอง
ความปลอดภยและ 5ส
เดอนกนยายน เปนการไคเซนเกบตก การไคเซนเกบตกทจรงนาจะเรยกวาการ
ซอม ปรบเปลยน ฟนฟ มากกวาไคเซน ซงเรยกโดยรวมวาไคเซน ซงประกอบดวย การทาส
ซอมผนงทสลอกใหสวยงาม ถอดปะเกนของทอทมนำรวออกแลวเปลยนใหมทำใหนำไมรว
เปนตน ไคเซนรอยรวเหลาน อาจจะไมเรยกวาการไคเซนกได แตทวาการตระหนกถงความ
สำคญของการไคเซนเหลานทำใหมการทำไคเซนมคณภาพสงขนเรอย ๆ
ไคเซนรอยรวคอ การสงเสรมหวขอรายเดอน หวขอแตละเดอน
การซอมนำรว
ทาสใหม ไคเซนเกบตกเหลาน
กมการชมเชยใหความสำคญ
พ.ค. ไคเซน กระบวนการ ม.ย. ไคเซน สงแวดลอม
ก.ค. ไคเซนความปลอดภย
ส.ค. ไคเซน 5ส
ต.ค. ไคเซนวตถดบ พ.ย. ไคเซน 5ส
ธ.ค. ไคเซน คณภาพสนคา ม.ค. ไคเซน PM
ก.พ. ไคเซนเกบตก ม.ค. ไคเซน
ประหยดพลงงาน
ก.ย. ไคเซนเกบตก
Creative & Idea 54
เดอนตลาคมและเดอนพฤศจกายนไคเซนวตถดบและ 5ส ไคเซนวตถดบ คอการ
รกษาคณภาพของสนคาโดยเปลยนไปใชวตถดบทราคาถก
เดอนธนวาคมและเดอนมกราคมไคเซนคณภาพและไคเซน PM ไคเซนคณภาพ
คอการไคเซนทมเปาหมายในการเพมคณภาพของสนคา ไคเซน PM คอการบำรงรกษา
เครองมอเครองใชตาง ๆ และการทำใหตรวจสอบงายขนหรอการปองกนความขดของของ
เครองจกรลวงหนากอนทจะเกดจรง
เดอนกมภาพนธและมนาคมดำเนนการไคเซนเกบตกและประหยดพลงงาน
สำนกงานสงเสรมดำเนนการตดประกาศในบรษทและสงทางอนเทอรเนตเวยนแจงใหทราบ
อยางจรงจงวา 2 เดอนนจะทำไคเซนหวขอน
จดงานแลกเปลยนความรกบบรษทอน
มการเยยมชมบรษท ไอชเซโก จำกด การเยยมชมมการจดกลมทประกอบดวย
หวหนากลมและผชวยผจดการประมาณ 30 คน หลงจากเยยมชมโรงงานแลวไดฟงเรอง
เกยวกบกจกรรมกลมยอยในการดำเนนกจกรรมของไอชเซโก
ในเดอนสงหาคม เยยมชมบรษทตานซาเก เปนบรษทขนาดเลกมพนกงานประมาณ
20 คนตงอยในจงหวดกฟแตทวามไคเซนอยมากมายจนไดรบการเรยกขานวาเปนโรงงาน
แหงปญญาอนดบหนงในญปน หวหนากลมและผชวยผจดการประมาณ 17 คน ไดไป
เยยมชม ไดเหนตวอยางการไคเซนและไดเรยนรขนตอนการดำเนนการดวย
เปดการฝกอบรมไคเซน
เปดการฝกอบรมเกยวกบการไคเซนจากวทยากรภายนอก
สมครประกวดรางวลของรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ
จากไคเซนทมอยคดเลอกไคเซนทมจดเดนดานไอเดยมากทสด สมครเขาประกวด
รบรางวลของรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ มการเปดการแนะนำวธเพอการสมคร
ดงกลาวในบรษท และเรยกรองใหมการสมครเขารวมอยางจรงจง
กลมสงเสรมTQMของฝายควบคมคณภาพ คณมจโอะ ซาซาก คณเอจโกะ ฮารา
คณมาซาโอะ โทะยามะ
Vol.3 No.29 Fabruary 2009 55
ตวอยางไคเซนของบรษทไอชนทะกะโอกะ
เวลาทเปลยนแมพมพ หรอปรบแมพมพดวยแปนควบคมดานหนาแลว เดนมาดานขางเพอตรวจสอบตำแหนงของแมพมพดวยสายตา (ไมสามารถตรวจสอบตำแหนงแมพมพจากดานหนาได) และยอนมาทางดานหนาอกครงเพอคอย ๆ ปรบตำแหนงทแปนควบคม และยอนไปดานขางเพอตรวจสอบตำแหนง ทำอยางนเรอย ๆ จนกวาจะกำหนดตำแหนงได คอไป ๆ มา ๆระหวางแปนควบคมดานหนากบดานขาง
กอน ไคเซน
ตดตงแปนควบคมรอง
ตรวจสอบตำแหนงจากดานขาง
ควบคมจากดานหนา ไป ๆมา ๆ
แปนควบคม
เครองจกร
แปนควบคม ดานหนา
ตวอยางการไคเซน
Creative & Idea 56
ไมตองไป ๆ มา ๆ ดานหนาดานขางทำใหประสทธภาพทไดงานดขน นอกจากนยงทำใหลดเวลาเปลยนแมพมพลงอกดวย
หลง ไคเซน
ตวอยางการไคเซน
ตดตงแปนควบคมรองดานขางของเครองจกร
สามารถตรวจสอบตำแหนงดานขางและสามารถใช
แปนควบคมรองในการปรบตำแหนงท
จำเปนได
ผลลพททได
แปนควบคมรอง
ทำใหการตรวจสอบตำแหนงและปรบแตงทำไดเวลาเดยวกน กำจดมดะ(ความสญเปลา)ของการเดนไปมาได
การตรวจสอบตำแหนงและการปรบแตงสามารถทำไดจากดานขาง
แปนควบคมรอง
แปนควบคม
เครองจกร
ตดตงแปนควบคมรอง
Vol.3 No.29 Fabruary 2009 57
ตวอยางการไคเซน การเปลยนทวางรถเขน
ตวอยางการไคเซน นำขวดพลาสตกมาเปนฝา
หลง ไคเซน
หลง ไคเซน
กอน ไคเซน
กอน ไคเซน
เวลาถอดประกอบและตดตงแมพมพจำเปนตองมการเคลอนยายรถเขนไปยงจดททำงาน
เครองมอมปลายแหลมยนออกมาอนตราย
ยายทวางรถเขนไปใกล ๆ จดทำงาน
ใชขวดพลาสตกทำเปนฝา
ไมตองเสยเวลาขนยาย
จดวางรถเขนเดม
รถเขนสำหรบถอดประกอบและตดตง แมพมพ
ผลลพททได
วางรถเขนในจดนตงแตตน
Creative & Idea 58
ตวอยางการไคเซน สรางแทนวางเฉพาะ
กอน ไคเซน
จดทเปนปญหา
ชนสวนของรถยนตจากการแปรรปดวยเครองจกรหรอเครองหลอโลหะ จะมการตะไบในการแตงชนงานครงสดทายในการตะไบนน ใชมอในการทำงาน
การใชแทนสำหรบตะไบทวไป ทำใหทำงานยาก ใชมอขางหนงยดชนงาน และมออกขางหนงทำการตะไบ ทำงานโดยกมไปขางหนาเลกนอยเปนเวลานาน
ทำแทนสำหรบตะไบ วางแทนเอยง ๆ ทำใหทำงานไดสะดวกสบายกวา เมอวางชนงานทำใหชนงานเลอน จงตดตงตวลอกกนเลอน นอกจากนยงตดตงตวยดเพอไมใหชนงานเคลอนทเวลาทำงาน และไดมการไคเซนตวยดเพมขนอกดวย
ไคเซนครงท
1
ตวยด
แทนสำหรบตะไบ
ตวลอกกนเลอน
Vol.3 No.29 Fabruary 2009 59
วธการตดตงตวลอกกนเลอนและตวยด มดงน
การตดตงตวลอกกนเลอน
วธการตดตงตวยด เนองจากชนงานมความสงตางกน จงจำเปนตองมการปรบความยาวของ
ตวยด ทำใหตองเสยแรงและเวลาในการทำงาน
แทนสำหรบตะไบจะมรอย เพยงใสตวลอกกนเลอนลงรบนแทนเทานนกเปนอนใชได เพยงแคเปลยนรทใสกสามารถ
ใชไดกบชนงานขนาดใหญเทาใดกได
ตวยด
ตวยด
ตวยด สกร
สกร
ตวลอก กนเลอน
ตวลอก กนเลอน
ตวลอก กนเลอน
แทนวางชนงาน แทนวางชนงาน
ชนงานทสง ชนงาน ทไมสง
ปรบความยาวตามความสง
Creative & Idea 60
ตวอยางการไคเซน ตวลอกกนเลอนใชแทนตวยดได
ไคเซนครงท
2 ถงแมชนงานจะมความสงตางกนแตใหสงเกตวาความสงของแทนวางไมเปลยนแปลง
ยกเลกตวยดใชตวลอกกนเลอนแทนตวยดเดม
ใชตวลอกกนเลอนเวายดแทนวางชนงานประมาณ 3 ตำแหนงเทานนกสามารถยดแทนใหแนนได
กดตวลอกกนเลอนใหเวาเขาไปเทากบความสงของแทน
และใหสวนทเวากดยดแทนวางชนงานเอาไว
ตวลอก กนเลอน
ตวลอก กนเลอน
แทนวางชนงาน
แทนวางชนงาน
ชนงาน
ถงแมความสงของชนงานไมเทากนแตวาวาสงของแทนวางนนคงท
ตดสวนทเปนความสงของแทน
ใชตวลอกกนเลอนยดแทน
ผลลพททได ไมตองใชตวยดกสามารถยดชนงานกบแทนได
อยางงายดาย
Vol.3 No.29 Fabruary 2009 61
หวขอสำหรบสำนกงานสงเสรมไคเซน
บรษท
สมควร
เกบภาษ
จากเงน
รางวล
ไคเซน
หรอไม
การทำงานและการไคเซนนนไมใชเรองเดยวกน
ไคเซนไมใชงาน
เงนรางวลไมใชคาตอบแทนในการทำไคเซน
ทจรงแลวงาน คอการกระทำทจะใหบรรลเปาหมาย ไคเซน คอ
การเปลยนหรอเลอกวธทดกวาเพอใหบรรลเปาหมาย สองอยางนไมใช
เรองเดยวกน ยกตวอยาง ในโรงงานการประกอบชนสวน A เขากบชน
สวน B การดำเนนการนควรเรยกวางาน ในตอนนนหากผปฎบตงานม
ไอเดยวาหากยดชนงาน A ดวยแคลมปกจะสามารถทำงานไดงายขน
จงนำแคลมปมาตดตงกบแทนสำหรบทำงาน การดำเนนการตามไอเดย
นน กคอไคเซน ดงนนงานและไคเซนนาควรแบงแยกกนดวยเหตน
เงนรางวลไมใชคาตอบแทน
ตามหลกแลวการไคเซน คอกระบวนการดำเนนการปรบเปลยน
เลก ๆ นอย ๆ จากสภาพทเปนอย เงนรางวลนนเปนการชมเชยเลก ๆ
นอย ๆ ของบรษททมตอการปรบเปลยนเลก ๆ นอย ๆ นน ไมใชคา-
ตอบแทน (แตทวากรณยกเวน คอการไคเซนขนาดใหญทมผลเปนมลคา
สงและใหมการใหเงนรางวลจำนวนมากอาจจะมความจำเปนในเรองคา
ตอบแทนอยบาง) ทงหมดนสรปวา ความคดทวาเงนรางวล คอคา
ตอบแทนนนไมถกตอง
เงนรางวล คอรายไดชวคราวชนดหนง
ในทางบญชเงนรางวลไคเซน คออะไรกนแน ถาคดวาเปนเงน
ประเภทเดยวกนกบเงนสวสดการ (คาจดงานปใหม เงนสนบสนน
กจกรรม เงนอวยพรในงานแตงงาน หรอมบตร) คอเพอสวสดการของ
พนกงานบรษท เปนรายไดชวคราวถามองผรบ รายไดชวคราว คอผล
มความจำเปนทจะเกบภาษ
เหมอนเงนเดอนหรอไม
Creative & Idea 62
ประโยชนทไดไมเปนประจำ ยกตวอยาง เงนทไดจากการพนนมาแขง หรอสลากกนแบง เปน
ตวอยางทเหนไดชดดงนนเงนภาษจงตำ มการคดภาษแค (จำนวนทไดรบ-500000/2 เทานน)
กลาวคอจะไมถกหกภาษในหนงป ถารายไดชวคราวรวมไมเกน 500000 เยน แตในอกดาน
หนงมการคดภาษเงนรางวลไคเซนเหมอนจากเงนเดอนกตองคดแบบคาเบยเลยงทงหลาย เชน
คาลวงเวลา เงนชวยเหลอเรองบาน เปนตน
กฎหมายนนมงเนนขอบเขตของหนาทในงาน
กฎหมายภาษนนกำหนดเอาไวอยางไร ประกาศตามประมวลกฎหมายภาษนนเขยนไววา
เงนรางวลทไดรบในกรณทการออกไอเดยอยในขอบเขตของงานปกตนนถอเปนรายไดทเปนเงน
เดอน (ประกาศตามประมวลกฎหมายภาษรายได ฉบบท 23 และ
25) เพยงเทานอาจจะยงไมเขาใจด เมอศกษาคมอพบวา
ไคเซน คองานใชหรอไม รายได ชวคราว
เงนรางวล
รายได เงนเดอน
กรณพนกงานแผนกบญชไดออกไอเดยทำ
บลและแบบฟอรมบญชใหงายขน แตงานปกตของพนก-
งานแผนกบญช คอการลงบญชไมใชการคดหาไอเดย ถงขอเสนอแนะเกยวของกบงานท
ตองทำเปนปกต แตไมถอวาอยในขอบเขตงานในหนาท คำอธบายในคมอคงชวยเปน
แนวทางได (อางองจากภาษจากรายไดสวสดการ นตบคคล สมาคมการเงนการคลง)
สวนใหญจะหก ณ ทจาย
ในผลสำรวจปพ.ศ. 2550 ประมาณ 50% ตอบวาใชวธคำนวณเปนรายไดชวคราว
อก 30% ตอบวาเปนรายไดเงนเดอน ผลการสำรวจทวาเปนรายไดเงนเดอนจากการสำรวจ
ครงทแลว (พ.ศ. 2542) มสดสวนเพมขนสองเทา หากวามวคดแตเรองเงนจะทำอยางไรจน
เกนความจำเปนใชเวลาโดยสนเปลอง คอการผดหลกการ ทบทวนเสมอวาบรษททำไคเซน
เพออะไร กอนไตรตรองสถานการณ ขณะเดยวกน มความจำเปนตองดำนงถงวธทจะจาย
เงนรางวลโดยไมตองเสยแรงเสยเวลา