6

บทท 2

ทฤษฎและวรรณกรรมทเกยวของ

2.1 ทฤษฎทเกยวของ

2.1.1 นยามค าศพท

1. ความหมายหองสมดโรงเรยน

กหลาบ ปนลายนาค (2539 : 1) ไดใหความหมายไววา หองสมดโรงเรยนหมายถง สถานท

รวบรวมหนงสอวารสาร เอกสาร และสงสพมพ ตลอดจนโสตทศนวสดทสอดคลองกบหลกสตรในปจจบน

เพอเปนการสงเสรมการเรยนการสอนของคร และนกเรยนในโรงเรยนใหมประสทธภาพ

สมจตร พรหมเทพ (2542 : 2) ไดใหความหมายของหองสมดโรงเรยนไววา หมายถงแหลง

รวบรวมทรพยากรความรทมคณคาตอความคด และววฒนาการของนกเรยน คร แหลงคนควาหาความร

ประกอบการเรยนการสอนดวยตวเอง และแหลงเสรมสรางสตปญญา ความเจรญงอกงามทกดานของ

นกเรยน

บรรหาร เหลาทอง (2547 : 14) ไดใหความหมายไววา หองสมดโรงเรยน หมายถงหองสมด

ประเภทหนง ทผบรหารสถานศกษาจดขนภายในสถานศกษา เพอใหเปนแหลงรวบรวมเพอการศกษา เพอ

ประโยชนในการเรยนการสอนตามหลกสตร ตลอดทงเปนแหลงส าหรบการศกษาคนควาโดยอสระ ส าหรบ

นกเรยน คร อาจารย และประชาชนทวไป โดยมอบหมายใหผทมความร และทกษะทางดานบรรณารกษ

ศาสตร เปนผด าเนนงาน และใหบรการ

รงส พลสระค (2547 : 14) ไดใหความหมายไววา หองสมดโรงเรยนหมายถง สถานทรวบรวม

หนงสอ วารสาร เอกสารและสงพมพตางๆ ตลอดจนโสตทศนวสดทผบรหารโรงเรยนตองจดตงขน เพอ

สงเสรมการสอนของคร และการเรยนของนกเรยน ใชศกษาคนควาหาความรเพอประกอบการเรยนการสอน

สรปไดวา หองสมดโรงเรยนหมายถง สถานทรวบรวมทรพยากรความรทมคณคาหลากหลาย

รปแบบ รวบรวมทงวสดสารนเทศ และโสตวสดทผบรหารสถานศกษาจดเกบไวในสถานศกษา เพอ

ประโยชนในการเรยนการสอนตามหลกสตร ตลอดทงเปนแหลงส าหรบการศกษาคนควาอสระส าหรบ

7

นกเรยน คร อาจารย และประชาชนทวไป โดยไดมอบหมายใหผมความรและมทกษะทางดานบรรณารกษ

ศาสตรเปนผรบผดชอบด าเนนการใหบรการ

2. บรการยม-คน

งานบรการยม-คน เปนสวนหนงของงานบรการหองสมดซงถอวาเปนงานหลกของสมดทก

ประเภททกขนาด ยกเวนของสมดหนงสอหายากหรอหองสมดเพอการคนควาโดยเฉพาะ ซงระบวาไมเปด

บรการใหยม ขอบเขตของงานบรการยม-คน โดยทวไปคอใหผใชหองสมดน าวสดทตนตองการใชออกจาก

หองสมดไดอยางถกตองตามระเบยบ (จารวรรณ สนธโสภณ, 2527) และตองน ามาคนในเวลาอนก าหนด

หากไมน าสงตามเวลากจะตองปฏบตตามระเบยบการปรบหนงสอคางสงของหองสมด

นอกจากนงานยม-คน ของหองสมดเปนบรการพนฐานของหองสมดทกประเภทเพอสนอง

ความตองการของผใชบรการและผปฏบตงานถอเปนแนวทางในการปฏบตงาน งานบรการยม-คน ยงรวมถง

งานทวงทรพยากรสารสนเทศ งานจองหนงสอ งานส ารองหนงสอ และงานดแลจดการเมอม

ทรพยากรหองสมดช ารด

3. เจาหนาทหองสมด

เจาหนาทหองสมด ไดแก บคลากรทปฏบตหนาทเกยวกบการลงทะเบยนสมาชก ใหบรการ

จาย-รบ บรการจอง จดเกบทรพยากรสารสนเทศ รวบรวมและจดท าสถตเปนตน

2.1.2 ทฤษฏโปรแกรม

2.1.2.1 ทฤษฎเกยวกบโปรแกรม Microsoft Visual Studio.NET 2005

Visual Basic.Net หรอ VB .Netเปนเครองมอในการพฒนาโปรแกรม Visual Programming บน

ระบบปฏบตการ Windows ซงไดรบการพฒนามาจากภาษา BASIC (Beginners All Purpose Symbolic

Instruction Code ) ซงไดรบความนยมอยางแพรหลายส าหรบผเรมหดเขยนโปรแกรมคอมพวเตอร เนองจาก

ภาษา BASIC เปนภาษาโปรแกรมทสามารถท าความเขาใจไดงาย

VB.NET เปนเวอรชนลาสดของ Visual Basic ทบรษทไมโครซอฟตไดพฒนามาอยางตอเนอง

(เวอรชนกอนหนาน ไดแก เวอรชน 6 ) ไมโครซอฟตไดเพมขดความสาม ารถขนมาอกมากมายใน VB.NET

สงทโดดเดน กคอการปรบเปลยนภาษาใหเปนลกษณะ OOP ( Object – Oriented Programming ) เตมตว

เหมอนกบภาษาโปรแกรมสมยใหม เชน C, C++, C# , Delphi และ JAVA เปนตน และดวยความท VB.NET

8

อยในตระกล .NET จงซมซบเอาความสา มารถอนๆ ใน .NET เขามาดวย เชนกน นอกจากนนแลว VB ยง

เปนภาษาทถกผนวกเขากบโปรแกรมอนๆ ของไมโครซอฟต เชน Microsoft Access , Excel ,word เปนตน

เพอใชเขยนโปรแกรมลกษณะสครปต (script) หรอ มาโคร (Macro) การเรยนร VB จงนบวาคมคาทส

ภาพท 2-1 แสดง .NET Framework

ดอตเนตเฟรมเวรด (.NET Framework) คอแพลตฟอรมส าหรบพฒนาซอฟตแวรสรางขนโดยโดย

รองรบภาษาดอตเนตมากกวา 40 ภาษา[1] ซงมไลบรารเปนจ านวนมากส าหรบการเขยนโปรแกรม รวมถง

บรหารการด าเนนการของโปรแกรมบนดอตเนตเฟรมเวรก โดยไล บรารนนไดรวมถงสวนตอประสานกบ

ผใช การเชอมตอฐานขอมล วทยาการเขารหสลบ อลกอรทม การเชอมตอเครอขายคอมพวเตอร และการ

พฒนาเวบแอปพลเคชน

โปรแกรมทเขยนบนดอตเนตเฟรมเวรกจะท างานบนสภาพแวดลอมทบรหารโดย Common

Language Runtime (CLR) นนเตรยมสภาพแวดลอมเสมอน ท านนเตรยมสภาพแวดลอมเสมอน ท าให

ผพฒนาไมตองค านงถงความสามารถทแตกตางระหวางหนวยประมวลผลตางๆ และ CLR ยงใหบรการดาน

กลไกระบบความปลอดภย การบรหารหนวยความจ า และ Exception handling ดอตเนตเฟรมเวรกนน

ออกแบบมาเพอใหการ พฒนาซอฟตแวรงายขน รวดเรวขน และปลอดภยขนกวาเดม โปรแกรมทเขยนบน

ดอตเนตเฟรมเวรก จะท างานบนสภาพแวดลอมทบรหารโดย Common Language Runtime (CLR) ซงเปน

สวนหนงในดอตเนตเฟรมเวรก โดย CLR นนเตรยมสภาพแวดลอมเสมอนท าใหผพฒนาไมตองค านงถง

ความสามารถทแตกตางระหวางหนวยประมวล ผลตางๆ และ CLR ยงใหบรการดานกลไกระบบความ

ปลอดภย การบรหารหนวยความจ า และ Exception handling ดอตเนตเฟรมเวรกนนออกแบบมาเพอใหการ

พฒนาซอฟตแวรงายขน รวดเรวขนและปลอดภยขนกวาเดมดอตเนตเฟรมเวรกนนยงได เปนสวนประกอบ

9

ในระบบปฏบต การ วนโดวส เซรฟเวอร 2003 และวนโดวสวสตาซงรนแรกไดออกในปพ .ศ. 2545 รนท

สองไดออกในปพ.ศ. 2548 ซงตงแตรนแรกถงรนสองนนไดรองรบระบบปฏบตการไมโครซอฟท วนโดวส

เกอบทกรน และรนทสาม ซงเปนรนปจจ บนไดออกวนท 6 พฤศจกายน พ .ศ. 2549 โดยไดรองรบวนโดวส

เอกซพ SP2 วนโดวสเซรฟเวอร 2003 SP1 และวนโดวสวสตา

(http://th.wikipedia.org/wiki/.NET_Framework)

2.1.2.2 ทฤษฎเกยวกบโปรแกรม SQL Server 2005

SQL Server 2005 เปนแพลตฟอรมดาตาเบ สครบวงจร ซงมระบบบรหารขอมลระดบเอนเตอร

ไพรซ พรอมกบมเครองมอระบบธรกจอจฉรยะ (business intelligence -BI) ในตว กลไกดาตาเบสของ SQL

Server 2005 ชวยใหจดเกบขอมลรเลชนแนลและขอมลทมโครงสรางไดอยางปลอดภยมากขนและม

เสถยรภาพมากขน รวมท งชวยใหคณสรางและบรหารแอพพลเคชนขอมลประสทธภาพสงและพรอมทจะ

ใหบรการตลอดเวลา เพอใชในธรกจได

กลไกขอมลของ SQL Server 2005 ถอเปนหวใจส าคญของโซลชนบรหารขอมลระดบเอนเตอร

ไพรซ นอกจากนน SQL Server 2005 ยงไดผสมผสานระบบวเคราะห ระบบท ารายงาน ระบบผสานขอมล

และระบบแจงเตอนทดทสดเขาไวดวยกน วธการนจะชวยใหธรกจของคณสรางและตดตงโซลชน BI ทคม

คาทชวยใหทมงานของคณจดสรรขอมลไปยงทกจดภายในองคกรไดผานระบบใหคะแนนระบบขอมล

ส าหรบผบรหาร เวบเซอรวส และอปกรณโมไบลตางๆ

SQL Server 2005 สามารถท างานรวมกบ Microsoft Visual Studio, Microsoft Office System และ

ชดเครองมอพฒนารนใหมๆ อาทเชน Business Intelligence Development Studio เปนตน ดวยเหตน SQL

Server 2005 จงตางจากระบบรหารดาตาเบสชนดอนๆอยางมาก ดงนนไมวาคณจะเปนนกพฒนา ผดแล

ระบบดาตาเบส พนกงานทตองการใชขอมล หรอผมอ านาจตดสนใจกตาม SQL Server 2005 จะเปนโซลชน

ทไดรบคณคาจากขอมลเพมขนได

ไดอะแกรมดานลางนแสดงคอมโพเนนตหลกๆทมอยใน SQL Server 2005 ซงแสดงใหเหนวา SQL

Server 2005 คอองคประกอบหลกของ Windows Server System ซงสามารถผสานการท างานกบ

แพลตฟอรม Microsoft Windows (ซงประกอบดวย Microsoft Office System และ Visual Studio) ได จน

10

กลายเปนโซลชนทสามารถจดสรรข อมลใหแกทกจดภายในองคกรได

(http://www.microsoft.com/thailand/sql/what-is-sql-servert_th.aspx)

ภาพท 2-2 องคประกอบหลกของ SQL Server 2005

2.1.2.3 ทฤษฎเกยวกบโปรแกรม Crystal Reports 11

Crystal Reports Server XI เปนโซลชนเพอการจดท ารายงานทชวยใหหนวยธรกจตงแตระดบเลก

ไปจนถงระดบกลางสามารถสราง จดการและใชงานรพอรตผานทางเวบไซตหรอตดตงในแอพพลเคชนของ

องคกรได โดยมการก าหนดทกขนตอนในกระบวนการจดท ารายงาน ตงแตการเขาถงขอมลและการ

ออกแบบรายงาน ไปจนถงการบรหารจดการและการน าไปใช รวมถงการอนทรเกรทรายงานเขากบพอรทล

หรอแอพพลเคชน ยงไปกวานนยงประกอบดวย Crystal Reports XI ซงเปนมาตรฐานการจดท ารายงาน

ระดบโลก ท าให Crystal Reports ทมอยแลวหรอทเปนของใหมงายตอการแชรบนเวบ

(http://www.value.co.th/Products/BusinessObjects/crystalreports_serverxi.asp)

2.1.3 ทฤษฏการวเคราะหและออกแบบระบบ

2.1.3.1 ความหมายของการวเคราะหและออกแบบ การวเคราะหและออกแบบระบบคอ วธการทใชในการสรางระบบสารสนเทศขนมาใหมในธรกจใด

ธรกจหนง หรอระบบยอยของธรกจ นอกจากการสรางระบบสารสนเทศใหมแลว การวเคราะหระบบชวยใน

การแกไขระบบสารสนเทศเดมทมอยแลวใหดขนดวยกได การวเคราะหระบบคอ การหาควา มตองการ (

Requirements) ของระบบสารสนเทศวาคออะไร หรอตองการเพมเตมอะไรเขามาในระบบและการออกแบบ

กคอ การน าเอาความตองการของระบบมาเปนแบบแผนหรอเรยกวาพมพเขยว ในการสรางระบบสารสนเทศ

นนใหใชในงานไดจรง ผทท าหนานกคอนกวเคราะหและออกแบบระบบ( System Analysis : SA )

11

(http://www.bcoms.net/system_analysis/lesson1.asp)

2.1.3.2 วงจรการพฒนาระบบ (System Development Life Cycle :SDLC)

ระบบสารสนเทศทงหลายมวงจรชวตทเหมอนกนตงแตเกดจนตายวงจรนจะเปนขนตอนทเปนล าดบตงแตตนจนเสรจเรยบรอย เปนระบบทใชงานได ซงนกวเคราะหระบบตองท าความเขาใจใหดวาในแตละขนตอนจะตองท าอะไร และท าอยางไร ขนตอนการพฒนาระบบมอยดวยกน 7 ขน ดวยกน คอ

ภาพท 2-3 แสดงวงจรการพฒนาระบบ

2.1.3.3 เครองมอทใชในการวเคราะหและออกแบบ

1.ก าหนดปญหา

เปนขนตอนการระบปญหา และจดมงหมายของการพฒนาระบบงาน ซงเปนขนตอนทมความส าคญมาก เพราะใชในการก าหนดทศทางในการพฒนาระบบงานใหชดเจน ในการระบปญหามกไดมาจากพนกงานท างานแลวพบวางานทท าอยมปญหาเกดขน หรอไมพอใจกบระบบงานเดมทเปนอย ในการระบปญหาสามารถท าไดโดยสงเกตวาลกษณะงานเดมสามารถน าระบบสารสนเทศมาปรบปรงใหการท างานสะดวกรวดเรวไดหรอไมสามารถเพมประสทธภาพ ประสทธผลในการท างาน หรอสกบคแขงในดานสารสนเทศไดอยางไร

2.วเคราะหปญหา

เปนขนตอนการวเคราะหระบบ ซงเปนการน าสงทรวบรวมขอมลจากขนตอนท 1 มา ทบทวนอกครง และน ามาสรางเปนแบบจ าลองเชงตรรกะ (Logical Model) โดยนกวเคราะหระบบจะออกแบบไปตาม

12

ความตองการของผใชวาควรมลกษณะการท างานของระบบมรปแบบทแสดงผลออกมาอยางไร มการจดเกบขอมลอะไรบาง วเคราะหออกมาในรปแบบของแผนภาพกระแสขอมล (Data Flow Diagram) และพจนานกรมขอมล (Data Dictionary)

3.ออกแบบ

เปนขนตอนการออกแบบระบบงานโดยมจดมงหมายเกยวกบการแกไขปญหานนจะตองท าอยางไร ซงในขนตอนนแบบจ าลองเชงตรรกะ (Logical Model) จะถกสรางใหเปนแบบจ าลองทางกายภาพ (Physical Model) คอการออกแบบใหระบบนนสามารถปฏบตงานไดจรง 4.พฒนา

ขนตอนนเปนการท างานรวมกนระหวางโปรแกรมเมอรและนกวเคราะหระบบเพอพฒนาระบบ ซงตองน าสวนทไดจากการวเคราะหระบบในขนตอนท3 และการออกแบบระบบในขนตอนท4 มาใช ซงในขนตอนนจะตองมการจดท าเอกสารและฝกอบรมผใชงานควบคไปดวย 5.ทดลอง

เปนขนตอนการทดสอบระบบเพอใหแนใจวาระบบทพฒนาขนมาสามารถใชไดจรงและถกตองตามความตองการของผใชโดยไมมขอผดพลาดใด ๆ ซงในการทดสอบควรใชขอมลทปฏบตงานจรงมาทดสอบ เมอมความผดพลาดไมถกตองตามทวเคราะหและออกแบบตองท าการปรบแก โดยในการปรบแกนนเอกสารตาง ๆ ทไดจดท ามาแลวนนตองน ามาปรบแกใหตรงกบสงทแกไขนนดวย

6.ขนตดตงระบบ

หลงจากทดสอบระบบเรยบรอยแลวขนตอนตอไป คอ ขนตดตงระบบโดยท าการตองแตการแปลงขอมล การก าหนดแฟมขอมล การ Update ขอมล ตรวจสอบความถกต องของขอมล จากนน จะท าการตดตงระบบ ซงจะตองท าการเลอกวธการตดตงระบบจากวธตางๆ เชน แบบขนาน แบบโดยตรง เปนตน นกออกแบบระบบจะตองท าการเลอกวธการตดตงทเหมาะสม เพอไมใหมผลกระทบการด าเนนงานขององคกร

7.บ ารงรกษา

เปนขนตอนการบ ารงร กษาระบบ เพอใหท างานไดในระดบทยอมรบไดซงมความส าคญตอระบบ เพราะอาจมขอผดพลาดทไมรมากอนขณะท าการทดสอบ หรอผใชมความตองการทเปลยนแปลงไป เทคโนโลยตาง ๆ เปลยนแปลงไป ธรกจมการขยายตว หรอมการ ปรบเปลยนรปแบบการบรหารงาน ซงถาตนทนของการ Maintenance ระบบสงขน ควรจะตองน ามาเปรยบเทยบพจารณาวาควรจะ Maintenance ตอ

13

หรอจะตองกลบมาเรมพฒนาระบบกนใหมการวเคราะหและออกแบบระบบ เปนวธการพฒนาระบบงานจากระบบงานเดมทมปญหาเปนระบบงานใหมทดขนโดยการน าเอาเทคโนโลยมาใชเพอใหร ะบบเปนไปอยางมประสทธภาพ http://aofsa80.exteen.com/20081002/entry

แผนผงระบบงาน (Flowchart)

ผงงาน คอ แผนภาพทมการใชสญลกษณรปภาพและลกศรทแสดงถงขนตอนการท างานของ

โปรแกรมหรอระบบทละขนตอน รวมไปถงทศทางการไหลของขอมลตงแตแรกจนไดผลลพธตามท

ตองการ

ผงงานโปรแกรม ( Program Flowchart )

การเขยนผงโปรแกรมจะประกอบไปดวยการใชสญลกษณมาต รฐานตาง ๆ ทเรยกวา สญลกษณ

ANSI ( American National Standards Institute ) ในการสรางผงงาน ดงตวอยางทแสดงในรปตอไปน

ตารางท 2-1 แสดงสญลกษณในการเขยนผงงานโปรแกรม

จดเรมตน / สนสดของโปรแกรม

ลกศรแสดงทศทางการท างานของโปรแกรมและการไหลของขอมล

ใชแสดงค าสงในการประมวลผล หรอการก าหนดคาขอมลใหกบตวแปร

แสดงการอานขอมลจากหนวยเกบขอมลส ารองเขาสหนวยความจ าหลกภายในเครองหรอการแสดงผลลพธจากการประมวลผลออกมา

การตรวจสอบเงอนไขเพอตดสนใจ โดยจะมเสนออกจารรปเพอแสดงทศทางการท างานตอไป เงอนไขเปนจรงหรอเปนเทจ

แสดงผลหรอรายงานทถกสรางออกมา

14

แสดงจดเชอมตอของผงงานภายใน หรอเปนทบรรจบของเสนหลายเสนทมาจากหลายทศทางเพอจะไปสการท างานอยางใดอยางหนงทเหมอนกน

การขนหนาใหม ในกรณทผงงานมความยาวเกนกวาทจะแสดงพอในหนงหนา

การท างานดวยแรงงานคน

แสดงผลลพธออกทางจอภาพ

(http://www.geocities.com/S_Analysis/FlowChart3_new.html) ผงงาน มรปแบบทจ ากดอย 3 แบบดวยกน คอ

1. การท างานแบบมล าดบเปนรปแบบการเขยนโปรแกรมทงายทสดคอ เขยนใหท างานจากบนลง

ลางเขยนค าสงเปนบรรทดและท าทละบรรทดจากบรรทดบนสดลงไปจนถงบรรทดลางสด สมมตใหมการ

ท างาน 3 กระบวนการคออานขอมลค านวณและพมพ

ภาพท 2-4 แสดงการท างานแบบมล าดบ

2. การท างานแบบใหเลอกท าและการแบบท าซ าในเงอนไขตางๆเปนการตดสนใจหรอเลอกเงอนไข

คอ เขยนโปรแกรมเพอน าคาไปเลอกกระท าโดยปกตจะมเหตการณใหท า 2 กระบวนการ คอเงอนไขเปนจรง

จะกระท ากระบวนการหนงและเปนเทจจะกระท าอกกระบวนการหนง

15

ภาพท 2-5 แสดงการท างานแบบใหเลอกท าและการแบบท าซ าในเงอนไขตางๆ

3. การท าซ าเปนการท ากระบวนการหนงหลายครงโดยมเงอนไขในการควบคมการเขยนผง

โปรแกรมจะประกอบไปดวยการใชสญลกษณมาตรฐานตางๆทเรยกวา สญลกษณANSI (American

National Standards Institute) ในการสรางผงงานดงตวอยางทแสดงในรปตอไปนการเขยนผงโปรแกรมจะ

ประกอบไปดวยการใชสญลกษณมาตรฐานตางๆทเรยกวา สญลกษณ ANSI

( American National Standards Institute )ในการสรางผงงานดงตวอยางทแสดงในรปตอไปน

ภาพท 2-6 แสดงการท าซ า

Use Case Diagram

Use Case Diagram คอ แผนภาพทแสดงการท างานของผใชระบบ (User) และความสมพนธกบ

ระบบยอย (Sub systems) ภายในระบบใหญ ในการเขยน Use Case Diagram ผใชระบบ (User) จะถก

ก าหนดวาใหเปน Actor และ ระบบยอย (Sub systems) คอ Use Case จดประสงคหลกของการเขยน Use

Case Diagram กเพอเลาเรองราวทงหมดของระบบวามการท างานอะไรบาง เปนการดง Requirement หรอ

เรองราวตาง ๆ ของระบบจากผใชงาน ซงถอวาเปนจดเรมตนในการวเคราะหและออกแบบระบบ สญลกษณ

ทใชใน Use Case Diagram จะใชสญลกษณรปคนแทน Actor ใชสญลกษณวงรแทน Use Case และใช

เสนตรงในการเชอม Actor กบ Use Case เพอแสดงการใชงานของ Use Case ของ Actor นอกจากนน Use

Case ทก ๆตวจะตองอยภายในสเหลยมเดยวกนซงมชอของระบบระบอยดวย

16

ภาพท 2-7 แสดงสญลกษณทใชในการสรปภาพรวมของกจกรรม Use Case Diagram

http://blog.spu.ac.th/SA-Design-01/2009/04/05/entry-10

ภาพท 2-8 แสดงการท างานของระบบจดการหองสมดโรงเรยนอาชวศกษาเกษตรสมบรณ

Use Case Documentation

คอการอธบายการท างานของแตละ Use Case อยางละเอยด สงทตองเขยนอธบายใน Use Case

Documentation ประกอบดวย

17

–Use case ID

–Use Case Name

–Actor

–Purpose

–Level (Primary Use case, Include, Extend, Realize)

–Preconditions คอ เงอนไข หรอสงทตองท ากอนทจะเกด Use Case นไดคออะไร

–Post conditions คอ สงทจะไดรบ หลงจากท า Use Case นส าเรจ

–Main Flows คอ ขนตอนการท างานของ Use Case

–Alternate Condition คอ เหตการณทอาจจะเกดขนได โดยอาจจะเปนเหตการณทไมไดคาดคดมากอน แลว

จะสงผลให Use Case นไมสามารถด าเนนการณตอไปได

ภาพท 2-9 แสดงตวอยางการสราง Use Case Documentation

Class Diagram

Class Diagram คอ แผนภาพทใชแสดง Class และความสมพนธในแงตาง ๆ (Relation) ระหวาง

Class เหลานน ซงความสมพนธทกลาวถงใน Class Diagram นถอเปนความสมพนธเชงสถตย (Static

Relationship) หมายถง ความสมพนธทมอยแลวเปนปกตในระหวาง Class ตาง ๆ ไมใชความสมพนธท

เกดขนเนองจากกจกรรมตาง ๆ ซงเรยกวา ความสมพนธเชงกจกรรม (Dynamic Relationship) สงทปรากฏ

ใน Class Diagram นนประกอบดวยกลมของ Class และกลมของ Relationship โดยสญลกษณทใชในการ

แสดง Class นนจะแทนดวยสเหลยมทแบงออกเปน 3สวน โดยแตละสวนนน (จากบนลงลาง ) จะใชในการ

แสดง ชอของ Class, Attribute, และฟงกชน ตาง ๆ ตามล าดบ

18

ภาพท 2-10 คลาสไดอะแกรม

Sequence Diagram

Sequence Diagram คอ การสรางแบบจ าลองเชงกจกรรม (Dynamic Model หรอ Behavioral Model)

ซงกคอการจ าลองกระบวนการทท าใหเกดกจกรรมของระบบ เกดจากชดของกจกรรม ซงกจกรรมหนง ๆ

นนเกดจากการท Object หนงโตตอบกบอก Object หนง Sequence Diagram เปน Diagram ทประกอบดวย

Class หรอ Object เสนทใชเพอแสดงล าดบเวลา และเสนทใชเพอแสดงกจกรรมทเกดจาก Object หรอ Class

ใน Diagram ภายใน Sequence Diagram จะใชสเหลยมแทน Class หรอ Object ซงภายในกรอบสเหลยมจะม

ชอของ Object หรอ Class ประกอบอย ในรปแบบ Object: Class กจกรรมทเกดขนจะแทนดวยลกศร

แนวนอนทชจาก Class หรอ Object หนงไปยง Class หรอ Object ตอไป การระบชอกจกรรมนนจะอยใน

รปแบบ [Condition] ฟงกชน ชอของกจกรรมจะตองเปนฟงกชน ทมอยใน Class หรอ Object ทลกศรชไป

เสนแสดงเวลาจะแทนดวยเสนตรงประแนวตง โดยเวลาจะเดนจากดานบนลงมาสดานลาง นนหมายถงวา

ถาหากกจกรรมทเกดขนเกดอยดานบนสดกจกรรมนนเปนกจกรรมแรก และกจกรรมทอยบรเวณต าลงมาจะ

เปนกจกรรมทเกดตอจากนน

(http://angsila.cs.buu.ac.th/~50230643/321491/%BA%B7%B7%D5%E8%202.doc)

19

ภาพท 2-11 แสดงสญลกษณ Sequence Diagram

ภาพท 2-12 แผนภาพล าดบเหตการณ

http://blog.spu.ac.th/SA-Design-01/2009/04/05/entry-10

ค าอธบายขอมล (Data Dictionary)

ในการเขยนแผนภาพการไหลของขอมล (Data Flow Diagram:DFD) เปนการเขยนกระบวนการ

ท างานตางๆ ในระบบงาน แตรายละเอยดของขอมลตางๆ ทปรากฏในระบบงาน แผนภาพการไหลของ

ขอมล(DFD) ไมสามารถน าเสนอไดทงหมด ดงนนในการวเคราะหและออกแบบระบบจงตองมการเขยน

ค าอธบายขอมล (Data Description) หรอพจนานกรมขอมล (Data Dictionary) ซงเปนการเกบรวบรวมขอมล

ทงหมด รายละเอยด ค าอธบายขอมลตางๆ ในระบบงาน

(http://www.nayoktech.ac.th/~vwinwin/BC21_49/page8.html)

2.1.4 ทฤษฎการจดการฐานขอมล

20

2.1.4.1 ความหมายของขอมล

ขอมล (data) คอ ขอเทจจรงหรอเหตการณทเกยวของกบสงตางๆ เชน คน สตว สงของ สถานท ฯลฯ ขอมลจงเปนเรองทเกยวกบเหตการณของสงตาง ๆ ทเกดขนอยางตอเนอง มการรวบรวมขอมลอยางเปนระบบและตอเนอง ดงจะเหนจากกระบวนการการเลอกตงทผานมา หลายพรรคการเมองมการเทคโนโลยรวบรวมขอมล หาวธการทจะใหไดขอมลอยางรวดเรว และเมอสถานการณหรอเหตการณบางอยางผนแปรขน การเตรยมการหรอการแกสถานการณจะด าเนน การไดอยางทนทวงท (http://gotoknow.org/blog/siriya/132685)

2.1.4.2 ความหมายของฐานขอมล

การจดการฐานขอมล (Database Management) คอ การบรหารแหลงขอมลทถกเกบรวบรวมไวท

ศนยกลาง เพอตอบสนองตอ การใชของโปรแกรมประยกตอยางมประสทธภาพและลดการซ าซอนของ

ขอมล รวมทงความขดแยงของขอมลทเกดขนภายในองคการ ในอดตการเกบขอมลมกจะเปนอสระตอกนไม

มการเชอมโยงของขอมลเกดการ สนเปลองพนทในการเกบขอมล เชน องคการหนงจะมแฟมบคคล

(Personnel) แฟมเงนเดอน (Payroll) และแฟม สวสดการ (Benefits) อยแยกจากกน เวลาผบรหารตองการ

ขอมลของพนกงานทานใดจ าเปนจะตองเรยกดแฟมขอมลทง 3 แฟม ซงเปนการไมสะดวก จงท าใหเกด

แนวความคดในการรวมแฟมขอมลทง 3 เขาดวยกนแลวเกบไวท ศนยกลางในลกษณะฐานขอมล (Database)

จงท าใหเกดระบบการจดการฐานขอมล (Database Management system (DBMS) ซงจะตองอาศยโปรแกรม

เฉพาะในการสรางและบ ารงรกษา (Create and Maintenance) ฐาน ขอมลและสามารถทจะใหผใช

ประยกตใชกบธรกจสวนตวไดโดยการดงขอ มล (Retrieve) ขนมาแลวใชโปรแกรมส าเรจรปอนสรางงาน

ขนมาโดยใชขอมลทมอยในฐานขอมล แสดงการรวมแฟมขอมล 3 แฟมเขาดวยกน

2.1.4.3 ความหมายของการจดการระบบฐานขอมล

ในการท างานดวยคอมพวเตอร ถงแมจะมเครองคอมพวเตอรทมประสทธภาพดแลวกตาม ยงตองมชดค าสง (software) ทจะควบคมการท างานของเครองอกดวย บคคลทไดคนเคยกบการเขยนชดค าสงดวยค าสงดวย คอมพวเตอรตาง ๆ เชน ภาษาเบสก ภาษาฟอรแทรน อาจจะประ สบปญหาการเขยนชดค าสงทเกยวกบแฟมขอมล ตวอยางเชน บรษทแหงหนงตองการประมวลผลขอมลเกยวกบเงนเดอนของพนกงาน ขอมลเกยวกบการท าบญช รายรบรายจาย ขอมลของระบบสนคาคงคลง โดยทว ๆ ไป ในการเขยนชดค าสง หรอใชงานคอมพวเตอรเพอให ได จดประสงคตามความตองการดงกลาว อาจจะใชหลกการท างานโดย

21

วธการจดแฟม ซงเรยกวธนวา ระบบการจดกระท าแฟมขอมล (file handing system) ดงรป http://www.lcc.rtaf.mi.th/trainning/detail0304.htm

ภาพท 2-13 ระบบการจดกระท าแฟมขอมล

ภาพท 2-14 ตวอยางการใชระบบการจดการฐานขอมลแทนระบบจดกระท าแฟมขอมล

ทฤษฏการนอรมลไลเซซน (Normalization) กระบวนการนอรมลไลเซชน (The Normalization Process)

ขอมลทไดจากรายงาน จะมรปแบบทซบซอนเนองจากมการเกบรายละเอยดของขอมลทกอยางไว

ดวยกน วธการหนงในการแปลงขอมลทอยในรปแบบทซบซอนใหอยในรปแบบทอยางตอการน าไปใช

งานและกอใหเกดปญหานอยทสด คอ กระบวนการนอรมลไลเซชน

รปแบบนอรมบระดบท 1 (First Normal Form : 1NF)

เปนกระบวนการแรกสดทใชในการปรบรเลชนทไมนอรมล ใหอยในรปแบบนอรมบระดบท 1 ซงเปนรปแบบของรเลชนทไมมกลมขอมลซ าใด ๆ อยในรเลชน คอ ทกชองของรเลชนจะตองมขอมลเพยงคาเดยวเทานน ในการป รบรเลชนทไมนอรมลใหอยในรปแบบนอรมลระดบท 1 น จะตองก าจดกลมขอมลซ าออกไปแลวหาคยหลกของรเลชนใหได ซงอาจจะตองมการแตกรเลชนออกเปนรเลชนออกเปนรเลชนใหมหลายรเลชนได

ปญหาทอาจเกดขนกบรเลชนทมรปแบบนอรมลระดบท 1 1. ความผดปกตตอการแกไขเปลยนแปลงขอมล (Update Anomaly)

22

2. ความผดปกตตอการลบขอมล (Delete Anomaly) 3. ความผดปกตตอการเพมขอมล (Insert Anomaly)

รปแบบนอรมลระดบท 2 (Second Normal Form : 2NF) รปแบบนอรมลระดบ 2 และ 3 จะยงเกยวกบเรองของความสมพนธระหวางคยหลกและแอททร

บวทอน ๆ ทไมไดเปนสวนหนงสวนใดของคยหลกหรอทเรยกวา นนคยแอททรบวท (Nonkey Attribute) คอ เมอรเลชนนนอยในรปของ 1NF และนนคยแอททรบวททกตวจะตองขนกบคยหลกอยางแทจรง โดยตองไมมนนคยแอททรบวทตวใดขนกบสวนใดสวนหนงของคยหลก (ถาคยหลกประกอบดวยแอททรบวทมากกวาหนงตวขนไป) รปแบบนอรมลระดบท 3 (Third Normal Form : 3NF) แมรเลชนจะถกแปลงใหอยในรป 2NF แตถาในรเลชนนนยงมแอททรบวททขนกบนนคยแอททรบวทดวยกนในรเลชน กยอมกอใหเกดปญหา นนคอ รเลชนใดจะอยในรปแบบ 3NF รเลชนนนเปน 2NF และทกนนคยแอททรบวทจะตองขนกบคยหลกของรเลชนเทานน จะตองไมมการขนตอกนระหวางนนคยแอททรบวทดวยกนเอง (http://wanchai.hi.ac.th/3204-2116/DBPR4.htm) 2.2 วรรณกรรมทเกยวของ

รจรา นาชยฤทธ (2552) ชอเรอง “ การพฒนาระบบการใหบรการหองสมดโรงเรยนบานโคกลาม อ าเภอบรบอ จงหวดมหาสารคาม ” (กรณศกษา:โรงเรยนบานโคกลาม อ าเภอบรบอ จงหวดมหาสารคาม )มวตถประสงคเพอระบบการใหบรการหองสมดโรงเรยนบานโคกลาม อ าเภอบรบอ จงหวดมหาสารคามใหมประสทธภาพ โดยวจยปฏบตการ 2 วงรอบ แตละวงรอบประกอบดวยการวางแผน การปฏบต การสงเกต การสะทอนผล กลมผรวมศกษาจ านวน 5 คน ไดแกผศกษาคนควาและผรวมศกษาคนควา จ านวน 4 คน คอครวชาการ จ านวน 2 คน และเจาหนาทหองสมด จ านวน 2 คน และผใหขอมลเพมเตม จ านวน 20 คน นกเรยนทดแลหองสมด จ านวน 8 คน และกลมผใชบรการ จ านวน 10 คน จากผลการศกษาพบวา การพฒนาระบบการใหบรการหองสมดโรงเรยนบานโคกลาม อ าเภอบรบอ จงหวด

มหาสารคาม จากการด าเนนการพฒนาในวงรอบท 1 โดยใชกลยทธการประชมเชงปฏบตการ การศกษาด

งาน และการนเทศภายใน พบวา งานบรการแนะน าการใชหองสมด สภาพทเปนจรงการด าเนนงานไม

ตอบสนองบรการแนะน าหองสมดใหผใชบรการได เนองจากบคลากรสวนใหญสามารถน าขนตอนและ

วธการปฏบตงานไปใหบรการนกเรยนไดอยางมประสทธภาพ แตยงมบคลากรสวนนอยยงไมบรรล จงมการ

พฒนาในวงรอบท 2 โดยใชการนเทศภายใน ผลการศกษาพบวา ครทงหมดสามารถใหบรกา รหองสมดได

อยางมประสทธภาพ และงานบรการยม- คน พบวาขนตอนและวธการปฏบตงาน ประกอบดวยการเลอก

หนงสอ ขนตอนการใหบรการไดแก ใสรหสสมาชก ใสรหสทะเบยนหนงสอ โปรแกรมบนทกขอมลการ

23

ยม-คน ไวในคมอปฏบตงานหองสมดท าใหมขนตอนและวธการป ฏบตงานบรการยม-คน ใหค าปรกษา ทม

ขนตอนนอยลงแตถกตอง และรวดเรว เมอท าการตรวจสอบระบบไมพบจดทตองปรบแกไข

โดยสรป การพฒนาระบบการใหบรการหองสมด โดยใชกลยทธการประชมเชงปฏบตการ ศกษาด

งาน และการนเทศภายใน เมอครบ 2 วงรอบ ท าใหครม ความร ความสามารถ และสามารถปฏบตงานตาม

คมอการปฏบตงานหองสมดโรงเรยนบานโคกลามไดอยางมประสทธภาพ จงสงเสรมใหน ากลยทธดงกลาว

ไปพฒนาระบบงานบรการในดานอนๆตอไป