การศึกษาต้นทุนโลจิสติกส์...

Panyapiwat Journal Vol.8 No.3 September - December 2016 89

การศกษาตนทนโลจสตกส โดยใชระบบตนทนฐานกจกรรม

กรณศกษา เกษตรกรผปลกสบปะรดจงหวดชยภม

THE STUDY OF LOGISTICS COSTS WITH ACTIVITY BASED COSTING SYSTEM:

A CASE STUDY OF PINEAPPLES FARMERS IN CHAIYAPHUM PROVINCE

เอกชย คปตาวาทน1 พลลภ พรมสาเพชร2 และวาสนา ชอมะล3

Aekachai Khuptawatin1 Panlop Promsapeth2 and Wasana Chowmali3

1,2,3คณะบรหารธรกจและเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตขอนแกน1,2,3Faculty of Business Administration and Information Technology,

Rajamangala University of Technology Isan-Khonkaen Campus

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงคในการศกษาตนทนโลจสตกส และการบรหารตนทนโลจสตกสของเกษตรกรผปลก

สบปะรดในจงหวดชยภม โดยประยกตวธวเคราะหตนทนฐานกจกรรม เพอใหทราบโครงสรางตนทน ซงจะน�าไปส

แนวทางการพฒนาหรอลดตนทนโลจสตกส จากการวเคราะหกจกรรมโลจสตกสทเกดขนดวยวธการแบงสวนตนทน

ตามกจกรรม ผลจากการศกษาพบวา ตนทนโลจสตกสรวมของเกษตรกร คดเปนรอยละ 16.49 ของมลคาขายทงหมด

โดยแบงตนทนโลจสตกสรวมออกเปน 4 สวนคอ ตนทนดานการจดหาปจจยการผลต คดเปนรอยละ 14.66 ถอไดวา

เปนตนทนทสงทสด ตนทนการเคลอนยายผลผลตในพนท คดเปนรอยละ 1.33 ตนทนการขนสง คดเปนรอยละ 0.34

และตนทนการดแลคลงสนคาและสนคาคงคลง คดเปนรอยละ 0.16 ตามล�าดบ แนวทางการลดตนทนโลจสตกส

สามารถท�าไดโดยการรวมกลมสมาชกเครอขายผผลตสบปะรด เพอวางแผนการผลตภายใตการสนบสนนของหนวยงาน

ทเกยวของ ตลอดจนจดตงศนยกลางกระจายผลผลต

ค�าส�าคญ: ตนทนฐานกจกรรม ตนทนโลจสตกส

Abstract The objectives of this research were to know the logistics management cost of pineapples

farmers in Chaiyaphum Province. The study analyze of the logistics cost at farm level using

“Activity base costing (ABC)” method in order to understand cost structure and use as a guideline

to development and reduce logistics costs. The analysis of logistics cost was separated by each

activity. The study found that the average logistics cost of farmers who produce representing

Corresponding AuthorE-mail: [email protected]

90

ผานการรบรองคณภาพจาก TCI (กลมท 1) สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร

วารสารปญญาภวฒน ปท 8 ฉบบท 3 ประจ�ำเดอนกนยำยน - ธนวำคม 2559

16.49 percent of total sales. The inbound logistics cost from the supply side were divided in to

four parts : the highest cost was procurement cost which was 14.66 percent and the cost of

moving goods within the area was 1.33 percent, freight costs was 0.34 percent and inventory and

warehouse management cost was 0.16 percent. Producer cluster of pineapples was the way for

logistic cost reduce, production planning on supported by government organization that involved

and distribution center setting.

Keywords: Activity based costing, Logistics cost

บทน�า ประเทศไทยอยในกลมประเทศ 10 ประเทศ ทม

การปลกสบปะรดมากทสด และมเนอทเกบเกยวเปน

ล�าดบท 4 รองจากประเทศคอสตารกา บราซล และ

ฟลบปนส มผลผลตอยเปนล�าดบท 6 ถงแมวาในป 2556

จะมผลผลตลดลงจากสภาวะของการปรบราคาน�ามน

ซงเกยวของกบคาขนสง ท�าใหเกษตรกรหนไปปลกพช

ชนดอนทดแทน แตอยางไรกตามประเทศไทยกยงม

ศกยภาพทเพยงพอในการผลตสบปะรดในการสงออก

แขงขนในตลาดโลก (ส�านกงานเศรษฐกจการเกษตร,

2557: 64)

สบปะรดจดไดวาเปนหนงในพชเศรษฐกจทมความ

ส�าคญของประเทศไทย ทงเพอการบรโภคและสงออก

สบปะรดนนสามารถปลกไดทกพนททวไทย ปญหาของ

เกษตรกรผปลกสบปะรดทยงคงประสบปญหาอยหลายๆ

ดาน ไดแก ขาดความรในการวเคราะหตนทนการผลต

การจดการตนทนโลจสตกสทเหมาะสม ขาดกระบวนการ

วางแผน การปฏบตการและการควบคมการไหลของ

สนคา การเคลอนยาย และการจดเกบสนคาอยางม

ประสทธภาพ เปนตน

วธการในการชวยลดตนทนใหแกเกษตรกร เชน

ศกษาตนทนโลจสตกสในการผลตสบปะรดของเกษตรกร

เพอการสงเสรมการสงออก ซงเปนการเพมมลคาของ

สนคาในดานตางๆ ไมวาจะเปนทางดานเวลา สถานท

และความยดหยนในการตอบสนองตอความตองการของ

ลกคา รวมถงความปลอดภยของสนคา โดยการบรหาร

จดการตนทนโลจสตกสในระดบพนทปลก เพอใหเกษตรกร

ผปลกไดทราบตนทน ตงแตคาใชจายในการจดหาปจจย

การผลตของเกษตรกร คาใชจายดานขนสง รวมถงคาใชจาย

ดานการบรหารจดการในกระบวนการผลตทมแนวโนม

เพมสงขน และสงผลตอศกยภาพในการแขงขนของ

เกษตรกร รวมถงผเกยวของในหวงโซอปทานของสบปะรด

ดงนน การน�าแนวคดเรองการลดตนทนโลจสตกสมาสราง

ความไดเปรยบในการแขงขน จงถอเปนการสรางศกยภาพ

ในการบรหารจดการตนทนทดขน และจ�าเปนตองทราบ

ถงตนทนดานโลจสตกสทแทจรงในระดบจลภาค ทม

ความชดเจนลกลงไปถงระดบของกจกรรมโลจสตกส

ในระดบไรสบปะรดทเกดขน เพอสามารถสรางความ

ไดเปรยบในการแขงขนของเกษตรกรผผลตสบปะรด

ในระดบตนน�าของไทยและอาเซยนตอไป โดยงานวจย

ในครงนเปนการลงพนทในการส�ารวจขอมลและสมภาษณ

เชงลกเกษตรกรกลมตวอยางผปลกสบปะรดในพนท

อ�าเภอเมองชยภมและอ�าเภอแกงครอ จงหวดชยภม

วตถประสงคการวจย เพอศกษาตนทนโลจสตกส และการบรหารตนทน

โลจสตกสของเกษตรกร ผปลกสบปะรดในจงหวดชยภม

โดยประยกตวธวเคราะหตนทนฐานกจกรรม

ทบทวนวรรณกรรม การทบทวนวรรณกรรมในครงนมอยสองสวนคอ

การทบทวนเกยวกบตนทนฐานกจกรรม และงานวจย

91


Panyapiwat Journal Vol.8 No.3 September - December 2016

ทเกยวของ ซงรายละเอยดมดงตอไปน

ระบบตนทนฐานกจกรรม Stock & Lambert

(2001) ไดอธบายการวเคราะหตนทนจากแนวคดแบบ

ดงเดมในงานดานโลจสตกส โดยมเปาหมายเพอเนน

การลดตนทนรวมมากกวาทจะลดตนทนในแตละ

กจกรรม เนองจากการมงเนนลดตนทนเพยงกจกรรมใด

กจกรรมหนง อาจสงผลตอตนทนของกจกรรมอนใหสง

ขนได ซงในกจกรรมในระดบตนน�าทศกษาจะด�าเนนงาน

ทเกยวของกบการจดหา การขนสง การจดเกบปจจย

ในการผลต และการสงมอบสนคา ซงลวนแตเปนกจกรรม

โลจสตกส โดยกระบวนการผลตสามารถมตนทนทเกดขน

จากกจกรรมโลจสตกสทงหมด 6 หมวด ไดแก 1) ตนทน

การใหบรการลกคา 2) ตนทนการขนสง 3) ตนทนคลง

สนคา 4) ตนทนขนาดหรอปรมาณในการสงซอ 5) ตนทน

ในกระบวนการจดการค�าสงซอและระบบขอมลขาวสาร

และ 6) ตนทนในการดแลสนคาคงคลง

จากแนวคดการพจารณาเฉพาะตนทนรวมม

ขอบกพรองทสงผลใหตนทนผลตภณฑทค�านวณได

บดเบอนจากความเปนจรง ดวยเหตผลน Kaplan &

Cooper (1988) ไดสนบสนนแนวคดตนทนฐานกจกรรม

ทงในเชงทฤษฎ และการประยกตใชในทางปฏบต

โดยแบงการด�าเนนงานขององคกรออกเปนกจกรรมตางๆ

ตลอดจนเวลาทใชในแตละกจกรรม สามารถสรปไดดงน

1) การวเคราะหกจกรรม 2) การระบตนทนกจกรรม

3) การระบตววดผลการปฏบตงาน ตนทนตอหนวยของผล

ทได สดสวนเวลาทใช และคณภาพของผลทได 4) การระบ

ความเกยวของของผลทไดในแตละกจกรรมและตวผลกดน

ตนทน ซงเปนขอมลในการควบคมและลดตนทนของ

กจการ อกทงใชเปนฐานในการค�านวณตนทนของกจกรรม

ทเกดขน 5) การระบตนทนกจกรรมกบสงทจะน�ามาคด

ตนทน ระบบตนทนฐานกจกรรมเปนวธทชวยในการ

ค�านวณตนทนของสนคาหรอผลตภณฑใหถกตองมากขน

กวาระบบการค�านวณตนทนโดยใชระบบบญชทวไป

งานวจยทเกยวของ เปนการสงเคราะหของการ

ทบทวนงานวจย เพอวเคราะหแนวคด วธการค�านวณ

ของระบบตนทนฐานกจกรรม การน�าผลของงานวจยน

ไปใชในงานวจยของคณะผวจย ดงน

ตารางท 1 ผลงานวจยทเกยวของ

ชอผแตงวธการด�าเนนการ

วจยกลมตวอยาง

เครองมอทใช

ในการวจย

ตวแปรทใช

ส�าหรบการศกษาผลการศกษา

รธร พนมยงค, นจร

สพฒน และศรวรรณ

ไชยสรยกานต (2547)

การควบคมตนทน

โดยใชบญชตนทน

วเคราะหตนทน

ฐานกจกรรม

ผประกอบการ

อตสาหกรรมการผลต

ขาวโพดหวานบรรจ

กระปอง

แบบสมภาษณ

เชงลก

กจกรรมทเกดขน

ในการผลต

ขาวโพดหวาน

บรรจกระปอง

การน�าระบบตนทนฐานกจกรรม

มาใช สามารถแสดงใหเหนตนทน

ของแตละกจกรรมทเกดขนจาก

การผลต และน�าไปประยกตใชใน

การบรหารจดการตนทนและก�าไร

ของผประกอบการใหเพมสงขน

ธ�ารง เมฆโหรา

และคณะ (2551)

รวบรวมขอมลและ

วเคราะหคาใชจาย

ในกจกรรมเปนฐาน

ของโซอปทาน

องคกรทเลยงโคเนอ

ในประเทศไทย

แบบสอบถาม

การสมภาษณ

กระบวนการ

ภายในองคกร

และภายนอก

องคกร

กระบวนการวเคราะหถงการ

เคลอนยายวตถดบ สนคา และ

บรการทเกดขนจากกจกรรมใน

โซอปทานโคเนอ ภายในองคกรและ

ภายนอกองคกร สามารถทราบถง

คาใชจายในแตละระดบตลาดท

เกยวของภายในโซอปทาน

92



ตารางท 1 ผลงานวจยทเกยวของ (ตอ)

ชอผแตงวธการด�าเนนการ

วจยกลมตวอยาง

เครองมอทใช

ในการวจย

ตวแปรทใช

ส�าหรบการศกษาผลการศกษา

รจรา เอยมสอาง

(2552)

การวเคราะหตนทน

โลจสตกส 6 หมวด

ประยกตใชกบระบบ

ตนทนฐานกจกรรม

กลมเกษตรกรผผลต

ขาวโพดฝกออน

ในเขตจงหวด

นครปฐม


เชงลกเกษตรกร

ตนทนกจกรรม

ของเกษตรกร

ผรวบรวมผลผลต

และสวนโรงคด

บรรจ

ตนทนดานการขนสง และตนทน

ดานการเคลอนยายผลผลตในแปลง

ในการผลตมตนทนสง และขนอย

กบปจจยการบรหารจดการและ

ขนาดของพนทการผลตทแตกตางกน

ศศธร ออนสนท

(2555)

วเคราะหการลด

ตนทนดานโลจสตกส

โดยใชระบบตนทน

ฐานกจกรรม (ABC)

และใชแผนผงสายธาร

คณคา

บรษท จอหนสน

คอนโทรล แอนด

ซมมท อนทเรยส

จ�ากด

ขอมลเดมของ

บรษท และ

แบบสอบถาม

กจกรรมดาน

โลจสตกสของ

บรษท จอหนสน

คอนโทรล แอนด

ซมมท อนทเรยส

จ�ากด

ทราบแนวทางการลดตนทน

โลจสตกส

1. การลดตนทนดานทรพยากร

2. การลดตนทนกจกรรมการบรรจ

ถงพลาสตกหบหอ

3. การลดตนทนโดยการท�ากจกรรม

รวมกน

ซงสงผลใหบรษทสามารถลดตนทน

ลงไดและเพมผลก�าไรขน

สมพงษ ปญญายงยง

(2553)

วเคราะหตนทนฐาน

กจกรรมครอบคลม

กจกรรมโดยระบบ

ตนทนฐานกจกรรม

ของผใหบรการรบจาง

ขนสง

ผใหบรการรบจาง

ขนสงไปตามศนย

กระจายสนคาตาม

ภมภาคทง 6 ศนย

ขอมลจากศนย

กระจายสนคา

ตามภมภาค

ทง 6 ศนย และ


กจกรรมตงแต

รบตนน�า สนคา

จากลกคาจนถง

การขนสงไปตาม

ศนยกระจาย

สนคาตามภมภาค

ทง 6 ศนย

ศนยกจกรรมการขนสงสนคามตนทน

คาใชจายสงสด 86.26% 51%

เปนตนทนของคาน�ามนเชอเพลง

โดยศนยกระจายนครราชสมา

มตนทนคาใชจายในการกระจาย

สนคาตอชนต�าทสด และศนย

กระจายสนคาจงหวดขอนแกน

มคาใชจายสงสด

วธการวจย คณะผวจยน�าแนวคดเรองการวเคราะหตนทน

ฐานกจกรรมมาปรบประยกตใชในการวเคราะหคาใชจาย

ทเกดขนของแตละกจกรรมการผลตสบปะรดของเกษตรกร

ตงแตการจดหาวตถดบ หรอปจจยการผลต การรวบรวม

ผลผลต การเกบรกษา จนถงการขนสงสนคาไปยงผรบซอ

ผลผลต โดยน�าคาใชจายทเกดขนจากการใชทรพยากร

ในดานตางๆ ของแตละกจกรรมมาค�านวณตามวธการ

วเคราะหตนทนฐานกจกรรมทเกดขนของตนทนดาน

โลจสตกสรวมกบแนวคดดานการบรหารจดการโลจสตกส

ของ Stock & Lambert (2001) และจากการศกษา

งานวจย (นราพนธ จนทรกระจาย, 2554) จงท�าใหได

ขนตอนในการด�าเนนงานวจย ดงภาพท 1

93



ขนตอนการท�าวจย

1. ศกษาขอมลทเกยวของ เชน แนวคดเรองตนทนฐานกจกรรม ตนทน

โลจสตกส ทบทวนงานวจยทเกยวของ

2. เกบขอมลจากการปฏบตงานจรงของเกษตรกรและผทเกยวของใน

กระบวนการปลกสบปะรด จนถงการจ�าหนายของเกษตรกรระดบไร

1. แบงแยกกจกรรมโลจสตกส

2. ระบขอมลตวแปร ตนทนทรพยากรทใชในแตละกจกรรมดานโลจสตกส

โดยการประยกตใชการแบงตนทนตาม Stock & Lambert (2001)

3. ค�านวณตนทนดานตางๆ โดยใชระบบตนทนฐานกจกรรม (Activity

Based Costing: ABC)

1. ศกษากระบวนการปลกสบปะรด และกจกรรม

โลจสตกสในกระบวนการ

2. เกบขอมลและสมภาษณจากเกษตรกรตวอยาง

และลงสงเกตการณพนทการปลกจรง

3. วเคราะหกจกรรมตางๆ ในกระบวนการผลต

สบปะรดเกยวของกบกจกรรมดานโลจสตกส

4. ระบกจกรรมทเกยวของกบกจกรรมดาน

โลจสตกส และค�านวณตนทนฐานกจกรรม

5. รวบรวมตนทนเขาสกจกรรมทเกยวของเพอหา

ทรพยากรทใช

6. วเคราะหเปรยบเทยบผลทไดรบจากการศกษา

7. การสรปผลและอภปรายผลการศกษา

ภาพท 1 ขนตอนการท�าวจย

วธการวเคราะหขอมล 1. สตรตนทนรวมกจกรรม (บาทตอตน)

ตนทนเฉลย (บาทตอตน) = ตนทนทงหมดของ

เกษตรกรเฉลย 20 ราย ÷ ปรมาณผลผลตทงหมด

3,537 ตนตอป

2. สตรหารอยละของตนทนโลจสตกสรวม

รอยละของตนทนโลจสตกสรวม = (คาใชจาย

ทเปนตวเงน ÷ รวมคาใชจายทเปนตวเงน) x 100

3. สตรหารอยละของตนทนโลจสตกสตอรายได

รอยละของตนทนโลจสตกสรวม = (รวมตนทน

กจกรรม (บาทตอตน) x 1000) ÷ ราคาขายผลผลตเฉลย

10,000 บาทตอตน

4. สตรหาคาใชจายทเปนตวเงนทเกดขน

รวมคาใชจายทเปนตวเงนทเกดขน = รวมตนทน

กจกรรม (บาทตอตน) x ปรมาณผลผลตทงหมด 3,537

ตนตอป

5. สตรหาคาเสอมราคารถ

สตรหาคาเสอมราคารถ = (ราคาซอของเกษตรกร

แตละรายมา - 10% ของราคาซอ) ÷ อายการใชงานทได

จากการสมภาษณ กอนน�ามารวมทงหมดแตละรายการ

วธการเกบขอมลวจย การวจยนเปนการวจยเชงส�ารวจ โดยใชแบบสอบถาม

และแบบสมภาษณเชงลกเปนเครองมอในการสมภาษณ

เพอรวบรวมขอมลดานตนทนการผลตและตนทน

โลจสตกสของเกษตรกรกลมตวอยาง ทท�าการเพาะปลก

สบปะรด ในปการผลต 2557/2558 ทท�าการเพาะปลก

ใน 2 อ�าเภอของจงหวดชยภม คอ อ�าเภอแกงครอ

และอ�าเภอเมองชยภม ทท�าการเพาะปลกสบปะรดมา

มากกวา 3 ป จ�านวน 20 ราย เพอเปนขอมลในการ

ท�าวจยเบองตน และเปนเกษตรกรทท�าการปลกมาอยาง

ตอเนอง โดยในการท�าวจยไดท�าการศกษากจกรรมท

94



เกยวของในกระบวนการผลต ตงแตการวางแผนเพาะปลก

การประสานงาน การจดหาวตถดบ การดแล การเกบเกยว

จนถงการสงมอบสนคาไปยงผรบซอผลผลต การเกบ

รวบรวมขอมลกลมตวอยางจะเลอกกลมตวอยางแบบ

เจาะจง โดยใชแบบสอบถามรวมกบการสมภาษณแบบ

เจาะลกในแตละเกษตรกรทละรายจากการลงพนท

สงเกตการณการเพาะปลกสบปะรดและขอมลจากการ

ส�ารวจการสมภาษณเชงลก ท�าใหทราบวา เกษตรกร

ไมเพยงปลกสบปะรดแตไดมการปลกยางพาราลงไป

ในแปลงเปนการผสมผสานลงไป ซงระยะหางทเกษตรกรใช

จะมขนาด 40 x 40 เซนตเมตร บางรายกปลกมนส�าปะหลง

สลบการปลกสบปะรดในแปลงเพอเปนการสรางรายได

เพม เนองจากมอายเกบเกยวทใกลเคยงกน

ผลการวจย ผลการส�ารวจขอมลทไดจากแบบสอบถามและ

สมภาษณเชงลก ตลอดจนลงพนทสงเกตการณจาก

กลมตวอยางเกษตรกรผปลกสบปะรด จ�านวน 20 ราย

ทท�าการเพาะปลกมาอยางตอเนองพบวา กลมเกษตรกร

ตวอยางมพนทโดยรวมทงหมด 393 ไร โดยแบงเปนพนท

ตนเอง 305 ไร และพนทเชาอก 88 ไร ซงเปนการผลต

เพอจ�าหนายแบบมพนธะเงอนไขกบพอคาหรอผรบซอ

ในพนท ในการเขามาบรหารจดการผลผลตหลงการ

เกบเกยว และเปนผก�าหนดราคาใหกบเกษตรกร โดยสง

ผานราคารบซอจากโรงงานรบซอผลผลตทจงหวดระยอง

ใหพอคาคนกลางหรอหวหนากลมสมาชกภายในและ

ภายนอกเปนคนรวบรวมผลผลตเพอสงไปยงโรงงาน

โดยการปลกสบปะรดของกลมเกษตรกรจะเปนพนธ

ปตตาเวยหรอทเรยกวา สบปะรดศรราชา ซงปลกแลว

ไดผลผลตด ผลผลตทสามารถผลตไดในปเพาะปลก

2557/2558 อยท 3,537,000 กโลกรม ผลผลตเฉลย

ตอไร 9,000 กโลกรมตอไร ราคาทเกษตรกรขายไดเฉลย

อย ท 10 บาทตอกโลกรม การขายผลผลตทงหมด

30,537,000 บาท ดงตารางท 2

ตารางท 2 สรปขอมลของกลมเกษตรกรตวอยางทปลกสบปะรดในป 2557/2558 จงหวดชยภม

รายการ จ�านวน

1. พนทเพาะปลกรวมทงหมด (ไร) 393

2. ปรมาณผลผลตทงหมด (กโลกรม) 3,537,000

3. ปรมาณผลผลตเฉลยตอไร (กโลกรม/ไร) 9,000

4. ราคาขายผลผลตเฉลย (บาท/กโลกรม) 10

5. มลคายอดขายจากปรมาณผลผลต (บาท) 30,537,000

95



ตารางท 3 การวเคราะหตนทนโลจสตกสของเกษตรกรผปลกสบปะรดป 2557/2558 จงหวดชยภม

รายการ ตนทนทงหมด

(บาท/ป)

ตนทนเฉลย

(บาท/ตน)

รวม

(บาท/ตน)

รอยละของ

ตนทน

โลจสตกสรวม

รอยละของ

ตนทนโลจสตกส

ตอรายได

รวมคาใชจาย

ทเปนตวเงน

ทเกดขน (บาท)

1. ตนทนดานการจดหา

ปจจยการผลต

1,465.92 88.83 14.66 5,1849,59 หนอพนธ 4,716,000.00 1,333.33

ปยเคม 353,700.00 100.00

ปยคอก 2,714.00 0.76

ปยชวภาพ 108,075.00 30.56

สารเคมก�าจดศตรพช 4,480.00 1.27

2. ตนทนการเคลอนยาย

ผลผลต

471,600.00 133.33 133.33 8.08 1.33 471,588

3. ตนทนการดแลคลงสนคา

และสนคาคงคลง

16.11 0.98 0.16 56,981 คาตรวจสอบสนคา 0.00 0.00

คาจางขนผลผลตจากรถ

ขนลงทคลงสนคา

5,700.00 16.11

4. ตนทนการขนสงผลผลต

34.90 2.11 0.34 123,441 คาเสอมราคารถ 60,000.00 16.96

คาซอมบ�ารงรถ 57,000.00 16.11

คาขนสง 6,500.00 1.83

รวม 5,837,069.00 1,650.26 1,650.26 100.00 16.49 5,836,970

จากตารางท 3 พบวา เกษตรกรผปลกสบปะรด

มตนทนโลจสตกสรวม 1,650 บาทตอตน คดเปน

5,836,970 บาท โดยการค�านวณจากสดสวนของตนทน

คาใชจายดานโลจสตกสรวมตอปรมาณผลผลตรวมทงหมด

ในปผลต 2557/2558 จากการแบงตนทนตาม 6 หมวด

กจกรรมทเกยวของดานโลจสตกสของเกษตรกรทสามารถ

ค�านวณหาตนทนไดมเพยง 4 สวน โดยตนทนการจดหา

ปจจยทเกยวของดานการผลตถอไดวามสดสวนของ

ตนทนโลจสตกสมากทสด เทากบ 5,1849,59 บาทตอป

การเพาะปลก คดเปนรอยละ 88.83 ของตนทนรวม

โลจสตกส ล�าดบทสองคอ ตนทนการเคลอนยายผลผลต

ในแปลงปลกเทากบ 471,588 บาทตอป การเพาะปลก

คดเปนรอยละ 8.08 ของตนทนรวมโลจสตกสของตนทน

รวมโลจสตกสตามล�าดบ เกษตรกรมตนทนโลจสตกส

รอยละ 16.49 ของมลคาขายผลผลตโดยรวม แบงออก

เปนตนทนเฉลย 4 สวนคอ ดานการจดหาปจจยการผลต

รอยละ 14.66 ตนทนการเคลอนยายผลผลตในแปลง

รอยละ 1.33 ตนทนการขนสงผลผลตรอยละ 0.34 และ

96



ตนทนการดแลคลงสนคาและสนคาคงคลงรอยละ 0.16

ตามล�าดบ และจะไมมคาใชจายของตนทนกจกรรม

การบรการ และตนทนกจกรรมการจดการค�าสงซอ

หรอตนทนขนาด เนองจากในสวนของตนทนการบรการ

เกษตรกรจะไมมคาใชจายทเกดขน เพราะจะไดรบการ

สนบสนนจากผรบซอผลผลตหรอตวแทนในพนท และ

ตนทนขนาดหรอปรมาณในการสงซอ ไมมคาใชจายเชนกน

เพราะเกษตรกรมพนทและปจจยการผลตอยางจ�ากด

ไมสามารถก�าหนดปรมาณผลผลตทท�าการผลตได

นอกจากนยงพบวา ตนทนกจกรรมการดแลคลงสนคา

และสนคาคงคลง มสดสวนทนอยมาก โดยคาใชจายท

เกดขนจะเปนการขนผลผลตจากรถขนผลผลตลงสทเกบ

หรอทพกผลผลต เพอรอการเคลอนยายไปยงโรงงาน

โดยมพอคาหรอตวแทนในพนททรบซอผลผลต โดยเฉลย

ใชเวลารอประมาณ 1-2 สปดาห จงท�าใหมตนทนทนอย

และไมมคาใชจายในการดแลผลผลต สวนตนทนการจดหา

ปจจยการผลตทมตนทนสงเกดจากการใชทรพยากร

รถยนตในการขนสงจ�านวนมากครง แตละครงกไมเตม

ความจ กจกรรมสวนใหญจะเปนการหาหนอพนธ การซอ

ปยเคม ปยชวภาพ ปยคอก และสารก�าจดวชพช ซงรถ

ของเกษตรกรมอายการใชงานทมากและขาดการดแลรกษา

จงสงผลตอคาใชจายตนทนในการซอมบ�ารงยานพาหนะ

ทเพมสงขน อกทงขาดการวางแผนในการจดหาปจจย

การผลตทมการรวมกลม จงสงผลใหตนทนในการจดหา

ปจจยการผลตมตนทนทสงมากกวาตนทนคาใชจายอนๆ

สรปและอภปรายผล จากผลการศกษาการใชแนวคดตนทนฐานกจกรรม

ในการหาตนทนโลจสตกสของเกษตรกรทงในการ

สงเกตการณการลงมอเพาะปลก และการสมภาษณเชงลก

เกษตรกรท�าใหทราบวา ตนทนโลจสตกสในการหาปจจย

การผลตของเกษตรกรมคาใชจายทสงสด เมอเทยบกบ

ตนทนของกจกรรมดานอนๆ คณะผวจยจงไดเสนอ

แนวทางในการลดตนทนโลจสตกสในการจดการโซอปทาน

ของเกษตรกร ตามกจกรรมตางๆ ดงน

1. กจกรรมการจดหาปจจยการผลต วธการลด

คาใชจายคอ การรวมตวกนภายในกลมผปลกสบปะรด

เพอรวมกนวางแผนจดหาปจจยการผลต การเลอก

ยานพาหนะทเหมาะสมกบการขนสง การวางแผนดาน

การเลอกเสนทางการขนสง การลดใชทรพยากรตางๆ

ในกระบวนการทไมจ�าเปน

2. กจกรรมการเคลอนยายผลผลตในแปลง วธการ

ลดคาใชจายคอ การวางแผนการผลตและเกบเกยว

รวมกนเปนกลมทงสมาชกภายในทจะอาศยพงพาแรงงาน

ภายในสมาชกได เพอชวยลดคาใชจายในการพงพา

แรงงานจากภายนอกได

3. กจกรรมการขนสงผลผลต วธการลดคาใชจาย

คอ การรวมกลมระหวางสมาชกสรางภาคเครอขายผผลต

ในพนทเพอรวมกนวางแผนประสานงานในการจดเสนทาง

การขนสงและการจดหายานพาหนะ ในการขนยายระหวาง

เกษตรกรไปยงผรบซอ การวางแผนเสนทางการขนสง

ผลผลตจากผผลตถงผบรโภค การวางแผนการจดสง

แบบรวมศนยในการขนสงรวมกนใหเพมมากยงขน

4. กจกรรมการดแลคลงสนคาและสนคาคงคลง

วธการลดคาใชจายคอ การลดคาจางแรงงานในการขน

ผลผลตเพอเกบไวรอสงไปยงโรงงานรบซอ เกษตรกรตอง

รวมกลมในการจดเกบผลผลตเปนลกษณะการรวมศนย

สงผลผลตเพอทจะสามารถลดคาใชจายใหต�าลง และ

เปนการลดตนทนในการขนสงไดอกทาง

การท�าการวจยในครงตอไป ผวจยจะด�าเนนการ

ศกษาวธการลดตนทนโดยใชแผนผงสายธารคณคาและ

การน�าตวแบบทางคณตศาสตรเขามาชวยจ�าลองเงอนไข

เพอชวยลดระยะเวลาในการประมวลผล จากนนจะน�า

ขอมลวจยไปเผยแพรใหกบเกษตรกรและหนวยงาน

ทเกยวของ และขยายผลในการเกบขอมลของงานวจย

เพมเตมตลอดจนหาขอตกลงรวมกนในดานตางๆ ทจะ

ชวยใหเกษตรกรสามารถทจะลดตนทน และเพมรายได

ใหกบเกษตรกรตอไป

97



กตตกรรมประกาศ การวจยในครงนได รบการสนบสนนจากคณะ

บรหารธรกจและเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลย

เทคโนโลยราชมงคลอสาน วทยาเขตขอนแกน และขอ

ขอบพระคณส�านกงานเกษตรจงหวด ส�านกงานเกษตร

อ�าเภอ จงหวดชยภม กลมเกษตรกรผปลกสบปะรด

ในเขตพนทอ�าเภอเมอง และอ�าเภอแกงครอ จงหวดชยภม

ตลอดจนผทเกยวของในการใหขอมลอนมประโยชน

ในท�าการวจยในครงน จงขอขอบพระคณมา ณ โอกาสน

ReferencesBanomyong, R., Supat, N. & Chaisurayakarn, S. (2004). Control logistics cost using accounting cost.

In Banomyong, R. (Eds.). Logistic cost analysis ABC. (pp. 119-131). Bangkok: Japan External

Trade Organization. [in Thai]

Iamsaarng, R. (2009). Logistics Cost Analysis for Fresh baby Corn in Nakhon Pathom. Master Thesis,

King Mongkut’s University of Technology Thonburi. [in Thai]

Junkrajai, N. (2011). Application of activity based costing analysis to study the logistics cost of

farmer rice in Chiang Mai province. Master Thesis, Chiang Mai University. [in Thai]

Kaplan, R. S. & Cooper, R. (1988). Measure cost right: Make the right decision. Harvard Business

Review, 107, 96-103.

Mekhora, T. et al. (2008). Logistics and Supply Chain Management of Beef Cattle in Thailand.

Report of expansion project beef cattle in Thailand, The Thailand Research Fund (TRF).

[in Thai]

Office of Agricultural Economics, Office of Agricultural Economics Ministry. (2014). Agricultural

Statistics of Thailand 2013. Bangkok: Office of Agricultural Economics Ministry. [in Thai]

Onsanit, S. (2012). Reduction cost analysis of using activity based costing (ABC) case study:

Johnson Control & Summit Interioros LTD. Sripatum Journal Chonburi, 9(2), 115-122. [in Thai]

Panyayingyong, S. (2010). Activity-Based Costing: A Case Study of a Logistics Provider. Master

Thesis, Srinakharinwirot University. [in Thai]

Stock, J. R. & Lambert, D. M. (2001). Strategic logistics management. USA: McGraw-hill.

98


วารสารปญญาภวฒน ปท 8 ฉบบท 3 ประจ�าเดอนกนยายน - ธนวาคม 2559

Name and Surname: Aekachai Khuptawatin

Highest Education: Master of Engineering (Industrial Engineering),

Ubon ratchathani University

University or Agency: Rajamangala University of Technology

Isan-Khonkaen Campus

Field of Expertise: Logistics and Supply chain management

Address: 150 Sri Chan Rd., Nai Muang, Muang Khon Kaen, Khon Kaen 40000

Name and Surname: Panlop Promsapeth


Khonkaen University



Field of Expertise: Inventory management, Production Planning


Name and Surname: Wasana Chowmali


Chulalongkorn University



Field of Expertise: Logistics and Supply chain management


การศึกษาต้นทุนโลจิสติกส์...

Documents