คำ�นำ�

ปจจบน กรมประมง ไดจดตงหองปฏบตก�ร ต�มศนยฯ และ สถ�น ในพนทจงหวดต�งๆ เพอใหบรก�รแกเกษตรกรผเพ�ะเลยงสตวนำ� เฉพ�ะสำ�นกวจยและพฒน�ประมงช�ยฝงเอง มหองปฏบตก�รกระจ�ยอยต�มจงหวดช�ยฝงทะเลกว� 20 แหง โดยใหบรก�รตรวจวเคร�ะหต�งๆ เชน ก�รใหบรก�รตรวจวเคร�ะหส�รปฏชวนะตกค�งในผลผลตกงทะเลจ�กฟ�รมเลยง ก�รตรวจโรค ไวรสกงทะเลโดยเทคนค PCR (Polymerase Chain

Reaction) รวมถงก�รใหบรก�รตรวจวเคร�ะหคณภ�พนำ� และดนจ�กบอเลยงสตวนำ� ทำ�ใหมก�รใชส�รเคมในก�รตรวจวเคร�ะหเหล�นอยเปนจำ�นวนม�ก ทงนส�รเคมทใชบ�งตวอ�จกอใหเกดอนตร�ยตอสขภ�พของผปฏบตง�นได อนตร�ยดงกล�วอ�จทเกดจ�กก�รสมผสส�รเคมโดยตรง ก�รกลนกน หรอ ก�รสดดมส�รเคม ผลทไดจ�กก�รรบส�รเคมอนตร�ย อ�จเกดอย�งเฉยบพลน หรอ แบบเรอรง ส�รเคมบ�งตวยงเปนส�รกอใหเกดมะเรง (Carcinogen) ส�รเคมบ�งตวมปฏกรย�ทรนแรงกอใหเกดก�รระเบด หรอตดไฟซงนอกจ�กเปนอนตร�ยตอผปฏบตง�นแลวยงอ�จกอใหเกดคว�มเสยห�ยแกทรพยสนของร�ชก�รได ขณะเดยวกนของเสยทเกดจ�กก�รใชส�รเคมจ�ก หองปฏบตก�รห�กไมไดรบก�รจดก�รทดอ�จกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมได ก�รจดทำ�คมอคว�มปลอดภยในหองปฏบตก�ร(Laboratory safety manual) นบเปนเรองทปฏบตกนทวไปในหองปฏบตก�รในต�งประเทศ ซงเนนใหคว�มสำ�คญกบสขภ�พ และคว�มปลอดภยของผปฏบตง�นเปนเรองใหญ แตยงไมเปนทรจกเท�ทควรในประเทศไทย ก�รจดทำ�คมอคว�มปลอดภยในหองปฏบตก�รในครงนใชแนวท�งก�รจดทำ�คมอคว�มปลอดภยในหองปฏบตก�ร รวมทงใชม�ตรฐ�นด�นคว�มปลอดภยของประเทศสหรฐอเมรก� เปนแนวท�ง เพอนำ�ม�ประยกต ใชกบก�รปฏบตง�นของเจ�หน�ททปฏบตง�นในหองปฏบตก�รของสำ�นกวจยและพฒน�ประมงช�ยฝง กรมประมง และใชเปนเอกส�รประกอบก�รสบคนขอมลด�นคว�มปลอดภยในหองปฏบตก�รเพมเตม เพอใหเกดคว�มปลอดภยตอสขภ�พของผปฏบตง�นในหองปฏบตก�ร รวมทง

1

เปนก�รพฒน�ม�ตรฐ�นหองปฏบตก�รของกรมประมงใหไดม�ตรฐ�นส�กล และเปนทยอมรบโดยทวไป

องคประกอบของคมอคว�มปลอดภยในหองปฏบตก�รองคประกอบทสำ�คญของก�รจดทำ�คมอคว�มปลอดภยในหองปฏบต

ก�รไดแก ก�รจดทำ�แผนสขอน�มยส�รเคม (Chemical hygiene plan) ซงมองคประกอบ ทสำ�คญคอ

1. มก�รกำ�หนดตวบคคลทมหน�ทรบผดชอบ ในเรองของคว�มปลอดภยของบคล�กรใน หองปฏบตก�รไวอย�งชดเจน 2. มก�รกำ�หนดแนวท�งดำ�เนนง�นในหองปฏบตก�ร ทกอใหเกดคว�มปลอดภยตอชวต และสขภ�พของผปฏบตง�น3. มก�รระบส�รเคมอนตร�ยทกตวทมใชในหองปฏบตก�รอย�ง

ชดเจน4. มก�รกำ�หนดแนวท�งทชดเจนสำ�หรบควบคมก�รใชส�รเคม

อนตร�ยในหองปฏบตก�ร5. มก�รตรวจสอบใหมก�รใชเครองมอปองกนตนเองทเหม�ะสมใน

ก�รปฏบตง�น6. จดใหผปฏบตง�นไดรบทร�บขอมลข�วส�ร และไดรบก�รฝกอบรม

เกยวกบคว�มปลอด ภยในหองปฏบตก�รอย�งสมำ�เสมอและพอเพยง

2

7. ก�รปฏบตง�นใดๆในหองปฏบตก�รตองผ�นคว�มเหนชอบจ�กผควบคมหองปฏบต

ก�รกอนดำ�เนนก�ร8. จดใหมก�รตรวจสขภ�พประจำ�ปใหแกผปฏบตง�น

วตถประสงคของก�รจดทำ�คมอคว�มปลอดภยในหองปฏบตก�รวตถประสงคของก�รจดใหมคมอคว�มปลอดภยในหองปฏบต

ก�ร(Laboratory safety manual) และ แผนสขอน�มยเคม (Chemical hygiene plan)

1. เพอใหเกดคว�มปลอดภยตอเจ�หน�ทผปฏบตง�นในหองปฏบตก�ร รวมทงผเยยมชม

2. เพอเตรยมอปกรณด�นคว�มปลอดภยใหพอเพยงตอผปฏบตง�นในหองปฏบตก�ร

3. เพอลดโอก�สในก�รสมผสตอส�รเคมใหอยในระดบตำ�ทสด4. เพอลดคว�มเสยงจ�กก�รเกดอบตภยส�รเคมขนในหองปฏบต

ก�ร5. เพอปองกนสงแวดลอมจ�กมลพษส�รเคม และของเสยทเกดจ�ก

ส�รเคมอนตร�ย6. เพอใหมก�รตรวจสอบคว�มปลอดภยในหองปฏบตก�รอย�ง

สมำ�เสมอ

ก�รกำ�หนดตวบคคลผรบผดชอบคว�มปลอดภยในหองปฏบตก�รคว�มปลอดภยในหองปฏบตก�รจะเกดขนได ขนอยกบผเกยวของทก

ฝ�ย เรมแตผบรห�รตองใหคว�มสำ�คญ รวมทงใหก�รสนบสนนทงเชงนโยบ�ย และงบประม�ณ เพอใหเกดคว�มปลอดภยแกเจ�หน�ทผปฏบต

3

ง�น นอกจ�กน ควรไดมก�รกำ�หนดผมหน�ทรบผดชอบในก�รตดต�ม ตรวจสอบก�รปฏบตง�น (Auditor) ในหองปฏบตก�รต�งๆของสำ�นกฯใหเปนไปต�มนโยบ�ย รวมทงในหองปฏบตก�รแตละแหงตองกำ�หนดผมหน�ทดแลก�รปฏบตง�นภ�ยในหองปฏบตก�ร(Laboratory supervisor) ใหเปนไปต�มคมอคว�มปลอดภย

แผนสขอน�มยเคม (Chemical hygiene plan)

1. ก�รจดห�ส�รเคม (Chemical procurement)

1.1 เจ�หน�ทในหองปฏบตก�รทเกยวของกบก�รรบส�รเคมเข�หองปฏบตก�ร จำ�เปนตองรขอ มลเกยวกบส�รเคม รวมถงวธก�รจดเกบ และก�รจดก�รของเสยทเกดขน 1.2 จดใหมก�รบนทกวนท ทไดรบส�รเคมเข�ม�ในหองปฏบตก�ร1.3 ส�รเคม ทยอมรบเพอใชในหองปฏบตก�ร ควรไดรบในบรรจ

ภณฑทเหม�ะสม มฉล�กระบร�ยละเอยดทชดเจน, เอกส�รขอมลคว�มปลอดภยเคมภณฑ (Material safety data sheets) หรอ MSDS ไมควรรบส�รเคม กรณทบรรจภณฑมก�รชำ�รด เสยห�ย ระหว�งก�รขนสง

1.4 ควรแจงใหเจ�หน�ทในหองปฏบตก�รไดทร�บกรณเปนส�รเคมอนตร�ย หรอ ส�รกอมะเรง ซงจำ�เปนตองมวธก�รจดเกบเปนพเศษ และมก�รใชส�รเคมอย�งถกตอง

2. ก�รดำ�เนนก�รทวไป2.1 เจ�หน�ทในหองปฏบตก�รทกคน ตองรบทร�บนโยบ�ยด�นคว�มปลอดภย รวมทงตอง อ�นคมอคว�มปลอดภยของหองปฏบตก�รกอนเรมปฏบตง�น 2.2 เจ�หน�ทในหองปฏบตก�รจะตองทร�บอนตร�ยต�งๆทอ�จเกด

ขน และแนวท�งปองกน กอนเรมลงมอทำ�ง�น โดยเฉพ�ะเมอตองเรมง�นใหม

4

2.3 เจ�หน�ทในหองปฏบตก�รจะตองทร�บตำ�แหนงของอปกรณชวยเหลอ และ วธก�รปฏบตตนทถกตองเมอไดรบส�รเคม

2.4 เจ�หน�ทในหองปฏบตก�รจะตองทร�บวธก�รกำ�จดของเสยทเหม�ะสม เพอปองกนผลกระทบตอสภ�พแวดลอม

2.5 เจ�หน�ทในหองปฏบตก�รจะตองตรวจสอบว�ภ�ชนะบรรจส�รเคมแตละตว มป�ยและฉล�กทถกตอง และชดเจน

2.6 ก�รใชเครองมอ ตองเปนไปต�มลกษณะก�รใชง�นทแทจรงของเครองมอนนๆ

2.7 ไมควรปฏบตง�นโดยลำ�พง กรณทตองปฏบตง�นทเกยวของกบส�รอนตร�ย

2.8 ห�มมใหนำ�เข�ม� เกบ หรอ รบประท�นอ�ห�รในหองปฏบตก�ร2.9 ห�มมใหนำ�เครองแกว หรอภ�ชนะทใชในหองปฏบตก�ร ไปใช

เพอก�รปรงอ�ห�ร2.10 กรณเกดกลนผดปกตในหองปฏบตก�รควรแจงใหผบงคบบญช�ทร�บโดยทนท2.11 ไมควรใชภ�ชนะแกวทมรอยแตกร�ว2.12 ควรสวมใสแวนต�(Safety glasses) ตลอดเวล�ทปฏบตง�นในหองปฏบตก�ร ยกเวนใน ก�รเทส�รละล�ยส�รเคม ควรเปลยนม�ใช goggles แทน

2.13 ไมควรใชมอในก�รเกบ ภ�ชนะแกวทหลนแตก ใหใชไมกว�ดพน และอปกรณทำ�คว�ม สะอ�ดทเหม�ะสม 2.14 ใหร�ยง�นก�รเกดอบตเหตใดๆทเกดขนภ�ยในหองปฏบตก�รแกผบงคบบญช�โดยทนท

3.ก�รปฏบตง�นทเกยวของกบส�รเคม (Chemical handling)

3.1 ขอพงปฏบตทวไป ในก�รปฏบตง�นในหองปฏบตก�ร 3.1.1 ห�มใชเปลวไฟในก�รใหคว�มรอนแกของเหลวไวไฟ หรอในขบวนก�รกลน

5

(distillation)

3.1.2 ใหคว�มระมดระวงในก�รจดไฟในหองปฏบตก�ร ดบไฟทนทเมอเลกใชง�น ไมควร ปลอยใหไฟตดทงไวโดยไมมคนด 3.1.3 กอนทจะทำ�ก�รจดไฟ ควรย�ยวสดไวไฟออกจ�กบรเวณดงกล�ว นอกจ�กนควรแน ใจว�ไดปดภ�ชนะทบรรจของเหลวไวไฟอย�งดแลว 3.1.4 ควรเกบส�รเคมไวไฟในตสำ�หรบเกบส�รเคมไวไฟโดยเฉพ�ะ 3.1.5 ใชอปกรณไฟฟ�ทไมกอใหเกดประก�ยไฟ ในกรณทมส�รระเหยไวไฟ (Volatile flammable material)

3.1.6 ควรใชตดดควนในก�รถ�ยเท ผสม หรอ ใหคว�มรอนส�รเคม 3.1.7 กรณส�ม�รถเลอกใชส�รเคมได ควรเลอกใชส�รเคม ทมคว�มเปนพษนอยทสด ใน ปรม�ณนอยทสดเท�ทพงกระทำ�ได 3.1.8 อ�นคมอ และเพมคว�มระมดระวงเปนพเศษ เมอตองปฏบตง�นเกยวของกบส�รกอ มะเรง 3.2 ขอพงปฏบตเมอตองปฏบตง�นทเกยวของกบส�รเคม

3.2.1 ทร�บอนตร�ยของส�รเคมทตนตองใชในก�รปฏบตง�น ซงส�ม�รถทร�บไดจ�ก

เอกส�รขอมลคว�มปลอดภยเคมภณฑ (Material safety data

sheets) หรอ MSDS 3.2.2 ทร�บสถ�นทและวธก�รเกบรกษ�ส�รเคมทเหม�ะสม3.2.3 ทร�บวธก�รเคลอนย�ยส�รเคมภ�ยในหองปฏบตก�ร3.2.4 ทร�บวธก�รใชเครองปองกนตนเองทเหม�ะสมตอส�ร

เคม

6

3.2.5 ทร�บจดเกบ และวธใชอปกรณต�งๆในกรณสมผสส�รเคม

3.2.6 ทร�บแนวท�งก�รปฏบตในกรณเกดอบตเหต เชน เสนท�งออกจ�กหองปฏบตก�ร

วธปฏบตตนเมอสมผสส�รเคมอนตร�ย รวมถงแนวท�งก�รจดก�รของเสย

4. สขอน�มยบคคล (Personal hygiene)

4.1 ห�กผวหนงถกสมผสโดยส�รเคม ตองล�งออกโดยทนทดวยนำ�ประป� หรอนำ�สะอ�ดอย�งนอย 15 น�ท

4.2 หลกเลยงก�รสดดมไอระเหยของส�รเคม ห�มทดสอบชนดของส�รเคมโดยก�รดมกลนโดยตรงอย�งเดดข�ด

4.3 ห�มใชป�กดดไปเปต ใหใชอปกรณประกอบ เชน ลกย�ง4.4 เมอเลกปฏบตง�นในหองปฏบตก�ร ควรล�งมอดวยสบ และนำ�

สะอ�ด4.5 ห�มดม กน เคยวหม�กฝรง สบบหร หรอ แมแตท�เครอง

สำ�อ�งในหองปฏบตก�ร4.6 ห�มนำ�เครองดม อ�ห�ร บหร และเครองสำ�อ�งเข�ม�เกบใน

บรเวณหองปฏบตก�ร4.7 ห�มใชเครองไมโครเวฟในหองปฏบตก�รเพอเตรยมก�แฟ

อ�ห�ร รวมทงห�มใชตเยนในหองปฏบตก�รเพอเกบอ�ห�ร เชนกน

5. ก�รแตงก�ยของเจ�หน�ทหองปฏบตก�รควรใสเครองแตงก�ยใหรดกม และเหม�ะสม ไมควรใสเสอผ�หลวม

ผ�คลมผม ควรใสเสอก�ว แขนย�วตลอดเวล�ทปฏบตง�น เพอปองกนก�รกระเซนและปนเป อนของส�รเคม ไมควรใสก�งเกงข�สน หรอ กระโปรงสน รวมทงไมควรใสรองเท�แตะในก�รปฏบตง�น ไมควรสวมเครองประดบในระหว�งปฏบตง�นเพร�ะอ�จไดรบก�รปนเป อนของส�รเคม

7

เมอตองปฏบตง�นกบส�รเคมอนตร�ยควรสวมใสอปกรณปองกนทเหม�ะสม (Personal protective equipment )เชน เมอตองปฏบตง�นกบส�รเคมทมฤทธกดกรอน ควรใสถงมอทเหม�ะสม และส�ม�รถปองกนก�รซมผ�นของส�รเคมนนได ใสแวนต�เพอปองกนก�รกระเซนของส�รเคมเข�ต�

อย�งไรกต�มควรถอดถงมอทใสระหว�งปฏบตง�น เมอตองรบโทรศพทเพอปองกนก�รปนเปอนของส�รเคม ไปยงอปกรณต�งๆ รวมทงควรถอดเสอก�ว เมอออกจ�กหองปฏบตก�รเพอปองกนก�รแพรกระจ�ยของส�รเคมจ�กหองปฏบตก�ร

6. ก�รจดก�รภ�ยในอ�ค�รปฏบตก�ร (House keeping)

6.1 ควรชวยกนรกษ�คว�มสะอ�ดของพนททำ�ง�น ทำ�คว�มสะอ�ดพนททำ�ง�นทกครงเมอเสรจภ�รกจในแตละวน

6.2 ควรทงขยะ และของเสยในภ�ชนะทจดเตรยมไว6.3 ควรแยกเครองแกวแตก ในภ�ชนะรองรบทแยกต�งห�กจ�ก

ของเสยอนๆ6.4 ไมควรเกบส�รเคมในบรเวณท�งเดน บนได หรอว�งบนพน

ควรเกบในพนททจดไวโดยเฉพ�ะ6.5 ภ�ชนะบรรจส�รเคมทกขวด ควรมป�ยฉล�กทชดเจน6.6 เมอสนสดภ�รกจในแตละวนควรเกบขวดส�รเคม กลบเข�ท 6.7 ของเสยทเปนส�รเคมควรแยกเกบ พรอมตดป�ยฉล�กระบ

ชนดของส�รเคมใหชดเจน6.8 จดใหมก�รทำ�คว�มสะอ�ดหองปฏบตก�รเปนประจำ� กรณทม

ก�รหกของส�รเคมตองทำ�คว�มสะอ�ดโดยทนท

คว�มรทวไปเกยวกบส�รเคม (General information about chemicals)

1.เกรดของส�รเคม (Chemical grade)

8

เกรดของส�รเคมส�ม�รถแบงไดหล�ยระดบ เชน- ACS certified grade มคณภ�พต�มม�ตรฐ�น American Chemical

Society ใชในหองปฏบตก�รโดยทวไป- Reagent grade มคณภ�พสง มม�ตรฐ�นเทยบเท� ACS certified

grade

- Technical grade นยมใชในง�นท�งอตส�หกรรม- Practical or Purified grade มสงเจอปนบ�ง มกใชเฉพ�ะง�นท�ง

ก�รศกษ�และง�นท�งอนนทรยเคม (Inorganic chemical)

- Primary standard grade มคณภ�พสงใชในก�รเตรยมส�รละล�ยม�ตรฐ�น

2. ขอมลคว�มปลอดภยเคมภณฑ (Material safety data sheet) หรอ MSDS

ขอมลคว�มปลอดภยเคมภณฑ เปนเอกส�รทบรษทผผลตส�รเคม ใหม�พรอมกบส�รเคม เพอทผซอส�ม�รถศกษ�ร�ยละเอยดของส�รเคมทใชปฏบตง�น ส�ม�รถขอไดจ�กบรษทผข�ยเคมภณฑ หรอจ�กบรษทผผลตโดยตรง รวมทงส�ม�รถสบคนไดจ�กฐ�นขอมลต�งๆ เชน ฐ�นขอมลของศนยขอมลวตถอนตร�ยและเคมภณฑ กรมควบคมมลพษ ท http://msds.pcd.go.th ฐ�นขอมลอ�ชวอน�มยและคว�มปลอดภยเกยวกบก�รใชส�รเคมของกรมอน�มย กระทรวงส�ธ�รณสข ไดท www.anamai.moph.go.th

ฐ�นขอมลก�รจดก�รคว�มรเรองคว�มปลอดภยด�นส�รเคม ของจฬ�ลงกรณมห�วทย�ลย ไดท http://www.chemtrack.org หรอ สบคนจ�ก website ต�งประเทศทใหบรก�รขอมล MSDS เชน ท http://www.SIRI.org เปนตน โดยทวไปขอมลคว�มปลอดภยเคมภณฑ จะประกอบไปดวย

1.ขอมลของบรษทผผลตส�รเคม2. หม�ยเลขส�รเคม CAS registry number (Chemical Abstract Services)

3.ลกษณะท�งก�ยภ�พ และเคมของส�รเคม4.อนตร�ยทอ�จเกดจ�กก�รไดรบส�รเคม รวมทงโอก�สและชองท�ง

ทอ�จจะไดรบ5.วธทเหม�ะสมในก�รเกบรกษ�

9

6.แนวท�งก�รปฐมพย�บ�ลเบองตน7.ก�รจดก�รของเสย8.ก�รเคลอนย�ยและขนสง

เจ�หน�ท ทปฏบตง�นในหองปฏบตก�รทกคน ควรทจะศกษ�ขอมลคว�มปลอดภยเคมภณฑ ของส�รเคมทกตวทตองใชในหองปฏบตก�ร ก�รเกบขอมลคว�มปลอดภยเคมภณฑ ควรเกบเข�แฟมเอกส�ร เรยงต�มตวอกษร เพอคว�มสะดวกในก�รคนห�ภ�ยหลง

ก�รแยกประเภทส�รเคม (Classification of chemicals)

ส�รเคมส�ม�รถแบงไดเปนหล�ยประเภท แตเมอพจ�รณ�ถงอนตร�ยตอสขภ�พ ส�ม�รถแบงประเภทของส�รเคม ไดเปน1.ส�รเคมทไวไฟ (Flammable and combustible)

วตถไวไฟ (Flammable substances) หม�ยถงวตถทง�ยตอก�รตดไฟ และเผ�ไหมในททมอ�ก�ศ ของเหลวไวไฟ (Flammable liquid) หม�ยถง ของเหลวทมจ ดว�บไฟ ท อณหภมต ำ�กว� 37.8 0 ซ. สวนของเหลวตดไฟได (Combustible liquid) หม�ยถงของเหลวทมจดว�บไฟสงกว� หรอเท�กบ 37.8 0 ซ. บ�งกรณมก�รแยกประเภทส�รไวไฟ ออกเปนของแขง และ ก�ซ ตวอย�งของก�ซไวไฟ เชน Acetylene, Ethylene oxide และ Hydrogen เปนตนในกลมของส�รเคมทไวไฟ ยงส�ม�รถแบงเปนกลมยอย ไดแก

1.1 ส�รเคมทระเบดได (Explosive)

ส�รเคมทกอใหเกดก�รระเบดเมอไดรบคว�มรอน แสง หรอตวเรง (catalyst) ไดทพบในหองปฏบตก�ร ไดแก ส�รประกอบในกลม nitrate, chlorate,

perchlorates, picrate นอกจ�กนนส�รประกอบของโลหะเชน ผงแมกนเซยม หรอผงสงกะส เมอผสมกบอ�ก�ศ กส�ม�รถระเบดไดเชนกน

1.2 ส�รเคมทตดไฟเองได (Pyrophorics)

10

ส�รเคมกลม Pyrophorics ต�มม�ตรฐ�นของ US OSHA

(United States Office of Occupation Safety and Administation)ไดแกส�รเคมทส�ม�รถตดไฟ(ignition)ไดเองทอณหภมเท�กบหรอตำ�กว� 54.4 0 ซ. ส�รในกลมนมกทำ�ปฏกรย�รนแรงกบนำ� (Water reative) และตดไฟเมอสมผสกบนำ� หรออ�ก�ศชน ปฏกรย�ทเกดขนจะเรวหรอช�ขนกบชนดของส�รเคม ตวอย�งส�รเคมประเภทนไดแก calcium, magnesium ส�รเคมบ�งตวส�ม�รถตดไฟขนเองได เมออณหภมภ�ยนอกถงจดสนด�ปของส�รเคมนน โดยไมตองอ�ศยอปกรณอนชวย ส�รเคมเหล�นไดแก sodium, potassium, phosphorus

เปนตน

1.3 ส�รทไวตอก�รทำ�ปฏกรย�กบนำ� (Water reactive substances)

ส�รเคมทไวตอปฏกรย�กบนำ� เกดปฏกรย�รนแรง โดยเฉพ�ะเมอมนำ�อยจำ�กด ส�รเคมในกลมน เชน ส�ร Alkali และ ส�ร Alkali earth เชน potassium, calcium ส�รในกลม Anhydrous metal halides เชน Aluminum bromide,

Germanium chloride เปนตน

1.4 ส�รเคมทเกดเปอรออกไซด (Peroxidizable substances)

ส�รเคมในกลมน ทำ�ปฏกรย�อย�งช�ๆกบออกซเจนในอ�ก�ศ โดยมแสง และคว�มรอนเปนตวเรงปฏกรย� เกดเปนส�รเปอรออกไซด ซงส�ม�รถกอใหเกดก�รระเบดรนแรงได ก�รนำ�ส�รเคมในกลมนม�ใชตองแนใจว�ปร�ศจ�กส�รเปอรออกไซด บ�งหองปฏบตก�รกำ�หนดระยะเวล�จดเกบส�รเคมในกลมนเปนร�ยส�รเคม ร�ยละเอยดส�รเคมในกลมทเกดเปอรออกไซด

และระยะเวล�จดเกบในหองปฏบตก�ร ส�ม�รถดร�ยละเอยด จ�กต�ร�งผนวกท 2 และ 3

  2. ส�รเคมทมฤทธกดกรอน (Corrosives)

11

ส�รในกลมน กอใหเกดก�รระค�ยเคองตอระบบท�งเดนห�ยใจ ทำ�ล�ยเยอบผวหนง และเยอบต� ส�รในกลมนทสำ�คญ ไดแก กรดแก, ด�งแก, Dehydrating agent, และ Oxidizing agent

2.1 กรดแกกรดแก หรอ กรดเขมขนทกชนด ส�ม�รถกอใหเกดก�รระค�ยเคอง

ตอผวหนง และ เยอบต� เฉพ�ะอย�งยงกรดไนตรค กรดโครมค และ กรดไฮโดรฟลออรค ทงนก�รเคลอนย�ยกรดเหล�นควรใสถงมอย�ง ผ�ย�งกนเป อน รวมทงควรใสหน�ก�กปองกนไอระเหย

2.2 ด�งแกด�งแก เชน sodium hydroxide, potassium hydroxide, ammonia ส�รเหล�น ม

ฤทธระค�ยเคองต�สง ดงนนก�รเคลอนย�ยส�รเคมในกลมนตองใสอปกรณปองกนเชนเดยวกนกบก�รเคลอนย�ยกรดแก

2.3 ส�รเคมทดดนำ� (Dehydrating agent)

ส�รเคมในกลมนทสำ�คญ ไดแก กรดกำ�มะถน (sulfuric acid), sodium

hydroxide, Phosphorus pentoxide และ calcium oxide ส�รเหล�นห�กสมผสผวหนงกอใหเกดอ�ก�รไหมของผวหนงได

2.4 ส�รออกซไดซ (Oxidizing agent)

ส�รออกซไดซ (Oxidizing agent) ไดแก ส�รทเปนตวรบอเลคตรอน (Electron acceptor)ในปฏกรย� หรออกคว�มหม�ยหนงเปนตวใหออกซเจน ส�รเคมในกลมน เชน ส�รประกอบ Hypochlorite, permanganate และ เปอรออกไซด เปนตน เนองจ�กส�รเคมในกลมนเปนตวใหออกซเจน จงส�ม�รถเปนตวเรงใหเกดก�รสนด�ป หรอเผ�ไหมได

ก�รจดทำ�บญชส�รเคม (Inventory control)

12

ก�รจดทำ�บญชส�รเคม (Inventory control) อย�งเหม�ะสม นบว�เปนสงจำ�เปนสำ�หรบหองปฏบตก�รทกแหง โดยมแนวท�งก�รปฏบต ดงน

1.ก�รจดซอส�รเคมควรจดซอเท�ทจำ�เปน ก�รจดซออ�จกระทำ�เปนงวด เชน งวดละ 6 เดอน เปนตน

2.ควรตรวจสอบวนหมดอ�ยของส�รเคมแตละตว 3.ควรมก�รบนทกก�รซอส�รเคมแตละตว เชน วนทไดรบ ชอบรษท

ทผลต ปรม�ณบรรจ เปนตน4.ก�รใชส�รเคมควรเปนลกษณะ First-in, First-out ซงเปนวธก�รทด

เพอปองกนก�รหมดอ�ยของส�รเคม 5.ควรมก�รกำ�หนดตวบคคลทชดเจน เพอเปนผรบผดชอบ ดแลก�ร

จดเกบส�รเคม6.ควรมก�รตรวจสอบส�รเคมทกๆครงป ควรกำ�จดส�รเคมทเสอม

สภ�พ เชน สเปลยน เปนตะกอน หรอ สขน รวมทงส�รเคมทฉล�กลบเลอน หรอ ภ�ชนะบรรจเสยห�ย

ก�รจดเกบส�รเคม ก�รจดเกบส�รเคมอย�งถกวธ ชวยใหง�ยในก�รทำ�ง�น และเกดคว�มปลอดภยตอผปฏบตง�นในหองปฏบตก�ร ก�รเกบส�รเคม มขอพงปฏบตทวไป ดงน

1. แยกก�รเกบส�รเคมต�มประเภทอนตร�ย จ�กนนจงคอยว�งเรยงต�มลำ�ดบตวอกษร

2. ไมควรใชตดดควน เปนทเกบส�รเคม3. เกบส�รเคมเข�ท ภ�ยหลงเสรจสนก�รปฏบตง�นทกครง4. ส�รเคมไวไฟ ควรเกบตควบคมอณหภม เพอปองกนก�รตดไฟ5. ไมควรเกบส�รเคมบนชนในระดบทเหนอระดบส�ยต�ขนไป6. ไมควรว�งขวดส�รเคมซอนกนในแนวตง7. ไมควรเกบส�รเคมในบรเวณท�งเดน บนได หรอว�งบนพน ควร

เกบในพนททจดไวโดยเฉพ�ะ

13

8. ส�รเคมทกตวควรมก�รบนทก วนทไดรบเข�ม�ในหองปฏบตก�ร และวนทเปดใช

ก�รแยกเกบส�รเคม (Segregation)

ก�รเกบส�รเคม ควรมก�รจดแยกเกบต�มชนด หรอ ประเภทของส�รเคม รวมทงประเภทของอนตร�ย อนตร�ยของส�รเคมแตละชนดอ�จดไดจ�กเอกส�รขอมลคว�มปลอดภยเคมภณฑ Material Safety Data Sheets (MSDS) อย�งไรกต�มส�รเคมชนดหนงอ�จถกจดเรองของคว�มอนตร�ยอยในหล�ยหมวดหมได ซงในกรณนควรจดใหส�รเคมนนอยในกลมทเปนอนตร�ยสงสด ขอพงระวงในก�รจดเกบส�รเคม1. ควรมก�รกำ�หนดปรม�ณสงสดทจะเกบส�รเคมประเภทของเหลวทไวไฟหรอ ตดไฟ (Flammable and combustible liquid ) ในหองปฏบตก�ร ไมควรเกบของเหลวไวไฟในภ�ชนะททำ�ดวยแกว เนองจ�กมโอก�สทเกดก�รตกแตก และเกดอบตเหตไดง�ย รวมทงควรแยกก�รเกบส�รเคมประเภทนออกจ�กส�รเคมทเปน Oxidizer เชน ไมควรเกบกรดอนทรย (Organic acids)ทมกมคณสมบตตดไฟได (combustible) ไวรวมกบกรดอนนทรย (Inorganic acids) ซงมคณสมบตเปน Oxidizer กรณของเหลวทมคว�มไวไฟสงอ�จตองเกบในตเยน ทงนกอนนำ�เข�เกบ ควรปดฝ�ภ�ชนะใหแนน เพอปองกนไอระเหยของส�รเคมเหล�น

2.ก�รจดเกบส�รเคมประเภท Oxidizer

ไมควรเกบส�ร Oxidizer รวมกบส�รเคมประเภทของเหลวไวไฟ โดยทวไปส�ร Oxidizer ทเปนก�ซ จะมคว�มไวตอปฏกรย�เคม รวมทงส�ม�รถทำ�ปฏกรย�กบโลหะต�งๆ ก�รทำ�คว�มสะอ�ดส�รเคมประเภทน ไมควรทงลงในถงขยะเนองจ�กอ�จเกดก�รลกไหมได3.ส�รเคมทเปนอนตร�ยตอสขภ�พ (Health hazard)

14

ส�รเคมทเปนอนตร�ยตอสขภ�พ (Health hazard ) ไดแกส�รพษต�งๆ รวมถงส�รกอมะเรง (Carcinogen) และส�รทกอใหเกดคว�มผดปกตของพนธกรรม (Mutagen) ควรมก�รแยกเกบส�รเคมประเภทนไวเฉพ�ะสวน รวมทงควรมก�รกำ�หนดบคคลทส�ม�รถใชง�นส�รประเภทนเฉพ�ะผทไดรบอนญ�ตเท�นน

4. ส�รเคมทไมควรจดเกบรวมกน (Incompatible chemicals)

ส�รเคมหล�ยตวเมอทำ�ปฏกรย�กน จะเกดผลลพธทเปนอนตร�ยตอสขภ�พ และทรพยสน ดงนนควรระมดระวง ในก�รจดเกบส�รเคมเหล�นใหแยกจ�กกน เพอปองกนก�รเกดอบตเหตทจะทำ�ใหส�รเคมเหล�นทำ�ปฏกรย�กน รวมทงระมดระวงในก�รนำ�ขวดบรรจส�รเคมเก�ม�ใชบรรจส�รเคมตวอนๆ

ต�ร�งท 1 ตวอย�งส�รเคมทไมควรจดเกบรวมกนส�รเคม ไมควรจดเกบรวมกบ ส�เหตกรด Cyanide salts,

Cyanide solutionHighly toxic cyanide gas

กรด Sulfide salts,Sulfide solution

Highly toxic hydrogen sulfide gas

กรด ผงฟอกส (Bleach) Highly toxic chlorine gas

Oxidizing acid (e.g.,nitric acid)

Alcolhol, solvent อ�จเกดไฟไหมAlkali metals(e.g.,sodium,potassium)

นำ� เกดก�ซไฮโดรเจนทตดไฟได

Oxidizing agents (e.g.,nitric acid)

Reducing agents อ�จเกดไฟไหม หรอระเบด

Hydrogen peroxide Acetone ห�กมกรดและไดรบคว�มรอน อ�จเกด

15

ก�รระเบด Hydrogen peroxide Acetic acid ห�กไดรบคว�มรอน

อ�จเกดก�รระเบดHydrogen peroxide Sulfuric acid อ�จเกดก�รระเบดอย�งไรกต�ม ห�กพจ�รณ�ก�รแยกเกบส�รเคม ต�มประเภทของส�รเคมอนตร�ย (ต�ร�งท 4) ส�ม�รถแยกเกบส�รเคมไดดงน

ต�ร�งท 2 ก�รแยกเกบส�รเคมต�มประเภทของส�รเคมอนตร�ย (ต�ร�งท 4)Class 2.

12.2

3.1

3.23.33.4

4.1

4.2

4.3

5.1

5.2

6.1

8 9

2.1 NA NA FS FS FS PR FS PR PR FS FS SG

2.2 NA NA SG SG SG FS SG SG FS SG SG SG

3.1 FS SG NA NA FS FS FS PR PR FS SG SG

3.23.33.4

FS SG NA NA SG FS FS PR PR FS SG SG

4.1 FS SG FS SG NA FS FS PR PR FS SG SG

4.2 PR FS FS FS FS NA FS PR PR FS SG SG

4.3 FS SG FS FS FS FS NA PR PR FS FS SG

16

5.1 PR SG PR PR PR PR PR NA FS FS FS FS

5.2 PR FS PR PR PR PR PR FS NA PR FS FS

6.1 FS SG FS FS FS FS FS FS PR NA SG SG

8 FS SG SG SG SG SG FS FS FS SG NA SG

9 SG SG SG SG SG SG SG FS FS SG SG NA

หม�ยเหต NA หม�ยถง ส�ม�รถจดเกบบรเวณเดยวกนได; SG หม�ยถง ตองแยกจ�กกนอย�งนอย 3 เมตร; FS หม�ยถง ตองจดเกบใหห�งจ�กเปลวไฟ; PR หม�ยถง ห�มอยใกลเคยงกน ตองแยกจ�กกนอย�งนอย 10 เมตร

ส�รเคมอนตร�ย (Chemical harzard)

ส�รเคมอนตร�ย หม�ยถง ส�รเคมทมหลกฐ�นทเชอถอไดว�กอใหเกดผลกระทบตอสขภ�พ ทงผลกระทบอย�งฉบพลน หรอ เรอรง มกรวมถงส�รทกอใหเกดมะเรง (carcinogen) ส�รพษ ส�รพษทกอใหเกดผลตอระบบสบพนธ (Reproductive toxins) ส�รทกอใหเกดก�รระค�ยเคอง (Irritants) ส�รทสงผลตอระบบเลอด ระบบประส�ท เปนตน (Sharp, 2002)

ทงนต�มประก�ศกระทรวงมห�ดไทยว�ดวยเรองคว�มปลอดภยในก�รทำ�ง�นเกยวกบส�รเคมอนตร�ย ได ใหคว�มหม�ยของ ส�รเคมอนตร�ย ว�หม�ยถง ส�ร ส�รประกอบ ส�รผสม ซงอยในรปของของแขง ของเหลว และ ก�ซ ทมลกษณะอย�งใดอย�งหนง หรอหล�ยอย�งดงตอไปน

1. มพษ กดกรอน ระค�ยเคอง ทำ�ใหเกดอ�ก�รแพ กอมะเรง หรอ ทำ�ใหเกดอนตร�ยตอ สขภ�พ อน�มย2. ทำ�ใหเกดก�รระเบด เปนตวทำ�ปฏกรย�ทรนแรง เปนตวเพมออกซเจน หรอ ไวไฟ 3. มกมมนตภ�พรงส

ในประก�ศดงกล�วไดกำ�หนดร�ยชอส�รเคมม�กกว� 1,500 ชนด เปนส�รเคมอนตร�ย ร�ยละเอยดส�ม�รถดไดจ�ก http://www.ohseinstitute.org/ohs/thailand/pdf/2_7.pdf

17

ต�ร�งท 3 ตวอย�งส�รเคมในหนวยง�นของสำ�นกวจยและพฒน�ประมงช�ยฝงทจดเปนส�ร เคมอนตร�ยต�มประก�ศกระทรวงมห�ดไทย Acetic acid Potassium hydroxideAcetone Potassium nitrateAcetonitrile Potassium hydroxideAmmonia Potassium permanganateAmmonium nitrate PyridineAmmonium fluoride RotenoneEthyl acetate Sodium azideEthyl alcolhol Sodium carbanateCalcium chloride Sodium dichromateCalcium hydroxide Sodium fluorideCalcium hypochlorite Sodium hydroxideCalcium oxide Sodium hypochloriteCadmium dust Sodium nitrateChloroform Sodium sulphideHexane Sulfuric acid Iodine XyleneHydrochloric acid MethanolNitric acidOxalic acidPhenolPhosphoric acid Potassium chromatePotassium dichromate

ประเภทของส�รเคมอนตร�ยในประเทศไทยก�รแบงประเภทของส�รเคมอนตร�ย ไดยดระบบ

สหประช�ช�ต ทใชอยแลวกบประเทศต�งๆ ทวโลก (International Classification

System) ซงแบงส�รเคมอนตร�ยออกเปน 9 ประเภท

18

ต�ร�งท 4 ก�รจดหมวดหมของส�รเคมอนตร�ยประเภท คำ�จำ�กดคว�ม ตวอย�ง1. ส�รทกอใหเกดก�รระเบดได (Explosives)

1.1 ส�ร หรอสงทกอใหเกดอนตร�ย จ�กก�รระเบดอย�งรนแรง

วตถระเบด, ยทธภณฑ

1.2 ส�ร หรอสงทกอใหเกดอนตร�ย โดยก�รกระจ�ยของสะเกด เมอเกดก�รระเบด แตไมกอใหเกดอนตร�ย จ�กก�รระเบดอย�งรนแรง

พล, ดอกไมไฟบ�งชนด

1.3 ส�ร หรอสงซงกอใหเกดอนตร�ย จ�กเพลงไหม ต�มดวยก�รระเบด หรออนตร�ย จ�กก�รกระจ�ยของสะเกดบ�ง หรอเกดอนตร�ยทงสองอย�ง แตไมกอใหเกดอนตร�ย จ�กก�รระเบดอย�งรนแรง

พล, ดอกไมไฟบ�งชนด

1.4 ส�ร หรอสงซงไมกอใหเกดอนตร�ยม�กนก ผลของก�รระเบดจำ�กดอยในเฉพ�ะหบหอ ไมมก�รกระจ�ยของสะเกด

ประทด, ยทธภณฑทใชในก�รฝกซอม

1.5 ส�รทไมไวตอก�รระเบด แตถ�เกดก�รระเบด จะกอใหเกดอนตร�ยอย�งรนแรง เชนเดยวกบส�รในขอ 1.1

Explosive slurries, emulsion, water gel (type E explosives)

1.6 ส�รทไมวองไว หรอเฉอยช�ม�ก ตอก�รระเบด ซงไมกอใหเกดอนตร�ยรนแรง จ�กก�รระเบด

2. ก�ซ : ในรปของเหลว อดคว�มดน หรออยในรปของส�รละล�ย ภ�ยใตคว�มดน2.1 ก�ซไวไฟ ก�ซหงตม2.2 ก�ซไมไวไฟ ไมเปนพษ และไมกดกรอน ก�ซไนโตรเจน2.3 ก�ซพษ (Poisonous gas) คลอไรด, ไซย�ไนด2.4 ก�ซกดกรอน ซลเฟอรไดออกไซด3. ของเหลวไวไฟ3.1 ของเหลวทมจดว�บไฟนอยกว� - 18 องศ� Gasoline

19

เซลเซยส3.2 ของเหลวทมจดว�บไฟนอยกว� - 18 ถง

23 องศ�เซลเซยสอะซโตน

3.3 ของเหลวทมจดว�บไฟนอยกว� 23 ถง 61 องศ�เซลเซยส

เมธ�นอล

ต�ร�งท 4 (ตอ)ประเภท คำ�จำ�กดคว�ม ตวอย�ง4. ของแขงไวไฟ ซงส�ม�รถลกไหมไดเอง และส�รทเมอสมผสกบนำ�แลว จะปลอยก�ซไวไฟออกม�4.1 ของแขงซงขนสงในสภ�วะปกต เกดตดไฟ

และลกไหมอย�งรนแรง ซงมส�เหตจ�กก�รเสยดส หรอจ�กคว�มรอนทยงหลงเหลออย จ�กกระบวนก�รผลต หรอปฏกรย�ของส�รเอง

ฟอสฟอรส หรอไมขดไฟ

4.2 ส�รทลกตดไฟไดเอง ภ�ยใตก�รขนสงในสภ�วะปกต หรอเมอสมผสกบอ�ก�ศแลว เกดคว�มรอน จนถงลกตดไฟ

ฟอสฟอรสข�ว

4.3 ส�รทเมอสมผสกบนำ�แลว จะปลอยก�ซไวไฟออกม� หรอเกดก�รลกไหมไดเอง เมอสมผสกบนำ� หรอไอนำ�

แคลเซยมค�รไบด

5. ส�รออกซไดซ และส�รเปอรออกไซดอนทรย5.1 ส�รซงทำ�ให หรอชวยใหส�รอนตดไฟได

โดยก�รใหออกซเจน หรอส�รออกซไดซอน ซงตวมนจะตดไฟหรอไมกต�ม

ไนเตรท, ไฮโดรเจนเปอรออกไซด

5.2 ส�รประกอบอนทรยทมโครงสร�ง "-O-O-" ซงเปนส�รออกซไดซทรนแรง และส�ม�รถระเบดสล�ยตว หรอไวตอคว�มรอน

เมทธล เอทธล คโตนเปอรออกไซด

20

ก�รกระทบกระเทอน หรอก�รเสยดส6. ส�รพษ และส�รทกอใหเกดก�รตดเชอ6.1 (a) ส�รพษ ไซย�ไนด อ�เซนค6.1 (b) ส�รทเปนอนตร�ยตอสขภ�พ ส�รประกอบของแคด

เมยม6.2 ส�รทกอใหเกดก�รตดเชอ วคซน, จลนทรย7. ส�รกมมนตรงส ยเรเนยม, ไอโซโทป

ของรงสต�งๆ8. ส�รททำ�ใหเกดก�รกดกรอน กรดซลฟรค

กรดเกลอ9. ส�ร หรอวตถอน ทอ�จเปนอนตร�ยได9.1 ส�รทเปนอนตร�ย ซงยงไมจำ�กดอยใน

ประเภทใด ใน 8 ประเภทข�งตน แตส�ม�รถกอใหเกดอนตร�ยได

นำ�แขงแหง (Dry ice)

9.2 ส�รทกอใหเกดอนตร�ย ตอสภ�วะแวดลอม  9.3 ของเสยอนตร�ย  ทม�: วร�ภรณ (2545)

เครองหม�ยเตอนส�รเคมอนตร�ยเครองหม�ยเตอนส�รเคมอนตร�ย ปกตเปนเครองหม�ยส�กล ท

เข�ใจง�ย อ�จใชสพน หรอขอคว�มทแตกต�งกนไดบ�ง โดยมวตถประสงคเพอใหทร�บถงอนตร�ยของส�รเคม หรอ แจงใหทร�บว�เปนพนทอนตร�ย

วตถระเบด: ระเบดไดเมอถกกระแทกเสยดส หรอคว�มรอน เชน ทเอนท ดนปน พลไฟ ดอกไมไฟ

21

ก�ซไวไฟ: ตดไฟง�ยเมอถกประก�ยไฟ เชน ก�ซหงตม ก�ซไฮโดรเจน ก�ซมเทน ก�ซอะเซทลน

ก�ซไมไวไฟ,ไมเปนพษ : อ�จเกดระเบดได เมอถกกระแทกอย�งแรก หรอไดรบคว�มรอนสงจ�กภ�ยนอก เชน ก�ซออกซเจน ก�ซไนโตรเจนเหลว ก�ซค�รบอนไดออกไซด

ก�ซพษ : อ�จต�ยไปเมอสดดม เชน ก�ซคลอรน ก�ซแอมโมเนย ก�ซไฮโดรเจนคลอไรด

ของเหลวไวไฟ : ตดไฟง�ยเมอถกประก�ยไฟ เชน นำ�มนเชอเพลง ทนเนอร อะซโตน ไซลน

ของแขงไวไฟ : ลกตดไฟง�ย เมอถกเสยดส หรอคว�มรอนสงภ�ยใน 45 น�ท เชน ผงกำ�มะถน ฟอสฟอรสแดง ไมขดไฟ

วตถทถกนำ�แลวใหก�ซไวไฟ : เชน แคลเซยมค�รไบด โซเดยม

22

วตถทเกดก�รลกไหมไดเอง : ลกตดไฟไดเมอสมผสกบอ�ก�ศภ�ยใน 5 น�ท เชน ฟอสฟอรสข�ว ฟอสฟอรสเหลอง โซเดยมซลไฟต

วตถออกซไดซ : ไมตดไฟแตชวยใหส�รอนเกดก�รลกไหมไดดขน เชน ไฮโดรเจนเปอรออกไซด โปแตสเซยมคลอเรต แอมโมเนยม ไนเตรท

ออรแกนคเปอรออกไซด : อ�จเกดระเบดไดเมอถกคว�มรอนไวตอก�รกระทบและเสยดสทำ�ปฏกรย�รนแรงกบส�รอน ๆ เชน อะซโตนเปอรออกไซด

วตถตดเชอ : ;วตถทมเชอโรคปนเป อนและทำ�ใหเกดโรคได เชน ของเสยอนตร�ยจ�กโรงพย�บ�ล เขมฉดย�ทใชแลว เชอโรคต�ง ๆ

วตถมพษ: อ�จทำ�ใหเสยชวตหรอบ�ดเจบอย�งรนแรงจ�กก�รกน ก�รสดดม หรอจ�ก�รสมผสท�งผวหนง เชน อ�รซนค ไซย�ไนด ปรอท ส�รฆ�แมลง ส�รปร�บศตรพช โลหะหนกเปนพษ

วตถกอใหเกดก�รระค�ยเคอง: อ�จกอใหเกดก�รระค�ยเคองตอระบบท�งเดนห�ยใจ ทำ�ล�ยเยอบผวหนง และ

23

เยอบต� เชน กรดแก, ด�งแก

รปท 1 เครองหม�ยเตอนส�รเคมอนตร�ยทม�: กรมควบคมมลพษ

ป�ยกำ�กบส�รเคมบรษทผผลตส�รเคมมกตดป�ยกำ�กบส�รเคม เพอแสดงถงลกษณะ

ของอนตร�ยไวทฉล�กของภ�ชนะบรรจส�รเคม ซงมกประกอบไปดวยสญลกษณต�งๆกนออกไป ระบบของป�ยกำ�กบส�รเคมทควรรจกมดงตอไปน

NFPA (National Fire Protection Agency) ไดกำ�หนดป�ยกำ�กบส�รเคมเปน รปเพชร ภ�ยในแบงเปน 4 ส ไดแก สแดง สนำ�เงน สเหลอง และ สข�ว (Special hazard) โดยม ร�ยละเอยด คอ W หม�ยถง ส�รเคมททำ�ปฏกรย�กบนำ� (Water reactive); Ox หม�ยถง Oxidizer; Cor หม�ยถง ส�รเคมทมฤทธ Corrosive นอกจ�กน ระบบ NFPA ยงแสดงตวเลข 0-4 เพอแสดง ระดบคว�มรนแรงอกดวย

รปท 2 ป�ยกำ�กบส�รเคมต�มม�ตรฐ�น NAPA

24

ต�ร�งท 5 ร�ยละเอยดคว�มรนแรงของส�รเคมโดยแบงต�มส และระดบตวเลข ต�มม�ตรฐ�น NFPA( National Fire Protection Agency) ประเทศสหรฐอเมรก� ส ประเภท

อนตร�ย0=นอยม�ก

1=นอย

2=ป�นกล�ง

3=ม�ก 4=ร�ยแรง

แดง ตดไฟ (Flammability)

ไมตดไฟทอณหภมหอง

ตดไฟทFp>930 ซ.

ตดไฟทFp>380

ซ. แต <930 ซ.

ตดไฟทFp<23 0 ซ. Bp>=380 ซ. หรอ Fp>23 0 ซ. แต <380 ซ.

ตดไฟทFp<220 ซ. Bp<380 ซ.

นำ�เงน

อนตร�ยตอสขภ�พ (Health hazard)

ไมอนตร�ย(Oral LD50>2000 มก./กก.)

อนตร�ยนอย(Oral LD50>500-2000 มก./กก.)

อนตร�ยป�นกล�ง(Oral LD50>50-500 มก./กก.)

อนตร�ยม�ก(Oral LD50>5-50 มก./กก.)

อนตร�ยถงชวต(Oral LD50<=5 มก./กก.)

25

เหลอง

ไวตอปฏกรย�เคม (Reactivity hazard)

ไมเกดปฏกรย�ทอณหภมหอง

เกดปฏกรย� ห�กมก�รเพมอณหภม

เกดปฏกรย�รนแรง ห�กมก�รเพมอณหภม หรอคว�มดน

ส�ม�รถเกดก�รระเบดไดห�กมก�รเพมอณหภม หรอคว�มดน

ส�ม�รถเกดก�รระเบดไดทอณหภมหอง

ข�ว ลกษณะพเศษ (Special hazard)

- - - - -

หม�ยเหต Fp = จดว�บไฟ (Flash point) ; Bp= จดเดอด (Boiling point)

ทม�: Sharp (2002)

นอกจ�กระบบ NFPA ป�ยสญลกษณแบงประเภทส�รอนตร�ยยงมระบบอนๆทเปนทนยมใช เชน HMIG (Hazardous material identification guide) เปนป�ยแสดงอนตร�ยของส�รเคม ซงพฒน�ขนม�โดยบรษทเอกชน Lab safety

Supply, Inc. และระบบ HMIS (Hazardous material information system) ซงพฒน�โดย NPCA( National Paint and Coating Association) ทงระบบ HMIG และ HMIS มก�รใชส 4 ส โดยทส�มสแรก ไดแก นำ�เงน แดง และเหลอง เปนก�รระบถงอนตร�ยของส�รเคม ทเกดตอสขภ�พ ก�รตดไฟ และ ปฏกรย�ของส�รเคม โดยมระดบคะแนนตงแต 0-4 (คะแนน 0 หม�ยถง ส�รเคมนนไมกอใหเกดอนตร�ย ขณะทหม�ยเลข 4 แสดงคว�มอนตร�ยสงสด) ขณะทสสดท�ยไดแก สข�ว จะแสดงถง เครองปองกนสวนบคคล ขอแตกต�งของ HMIG และ HMIS ทสำ�คญไดแก ในระบบ ในชองสนำ�เงน ไดมก�รเพมชองขน ห�ก

26

ในชองทเพมขนนมเครองหม�ยดอกจน แสดงว�ส�รเคมนนสงมผลในระยะย�ว (Chronic or long term effect)

รปท 3 ป�ยกำ�กบของส�รเคมต�มม�ตรฐ�น HMIG

ป�ยกำ�กบส�รเคมต�มระบบ HAZCHEM

แผนป�ยทมสญลกษณของรหสส�รเคมแฮสเคม เปนทนยมใชในประเทศองกฤษ เพอใชในก�รขนสงส�รเคมอนตร�ย ป�ยดงกล�วเปนขอเสนอแนะในกรณฉกเฉน เตอนใหทร�บ ถงขน�ดคว�มรนแรง ของส�รเคมอนตร�ยนนๆ สำ�หรบเหตก�รณทไมค�ดคด เชน ก�รหก รวไหลของส�รเคม หรอกรณก�รเกดไฟไหม ณ บรเวณททำ�ก�รเกบส�รเคม จำ�เปนตองจดเตรยมถงดบเพลง และอปกรณ สำ�หรบดดซบส�รเคม และส�รทใชเพอทำ�ล�ยฤทธ หรอปรบสภ�พของส�รเคม ทเกบหก หรอรวไหลไวใหพรอม และถกประเภท รวมถงชดปองกน และอปกรณชวยเหลอต�งๆ ในบรเวณทจดเกบส�รเคมต�งๆ เหล�นน

ในรหส HAZCHEM ตวเลข 1-4 บอกใหทร�บถงวธก�รดบไฟ ทเหม�ะกบส�รเคมนนๆขณะทตวอกษรภ�ษ�องกฤษ แสดงถงระดบคว�มรนแรง เครองปองกน และวธก�รทำ�คว�มสะอ�ด กรณเกดหกรวไหล

27

รปท 4 ตวอย�งป�ยกำ�กบส�รเคมต�มม�ตรฐ�น HAZCHEM

ต�ร�งท 6 แสดงคว�มหม�ยของตวเลขทใชในระบบ HAZCHEM

หม�ยเลข คว�มหม�ย1 ใหฉดนำ�เปนลำ�ตรง (Water jet)

2 ใหฉดนำ�เปนละอองคลม (Fog)

3 ใหใชโฟม สำ�หรบดบเพลงฉด (Foam)

4 ใหใชส�รเคม สำ�หรบดบไฟฉด ห�มใชนำ� หรอส�รทมคว�มชน (Dry Agent)

ต�ร�งท 7 แสดงคว�มหม�ยของตวอกษรภ�ษ�องกฤษ ทแสดงอยในระบบ HAZCHEM

ตวอกษร

คว�มหม�ยอนตร�ย เครองปองกน ก�รทำ�คว�ม

สะอ�ดP อ�จเกดอนตร�ยร�ยแรง

หรออ�จเกดระเบดไดสวมเครองชวยห�ยใจ และถงมอ กนส�รเคม เมอเกดไฟไหม

ละล�ย หรอชะล�งดวยนำ� ในปรม�ณม�กๆ ใหเจอจ�ง กอนปลอยทงลงทอระบ�ยนำ�ส�ธ�รณะ

R -

S อ�จเกดอนตร�ยร�ยแรง หรออ�จเกดระเบดได

สวมเครองชวยห�ยใจ เมอเกดไฟไหม

T - สวมเครองชวยห�ยใจ เมอเกดไฟไหม

W อ�จเกดอนตร�ยร�ยแรง หรออ�จเกดระเบดได

สวมชดปองกน ทงร�งก�ย และสวมเครองชวยห�ยใจ

X - สวมชดปองกน ทงร�งก�ย

เกบกก หรอดดซบดวยตวดดซบ

28

เพอเกบไปทำ�ล�ย ห�มปลอยทง

Y อ�จเกดอนตร�ยร�ยแรง หรออ�จเกดระเบดได

สวมเครองชวยห�ยใจ เมอเกดไฟไหม

Z - สวมเครองชวยห�ยใจ และถงมอกนส�รเคม เมอเกดไฟไหม

E พจ�รณ�อพยพ ใหห�งจ�กจดเกดเหตก�รจดก�รส�รเคมเฉพ�ะเรอง1.ก�รจดก�รส�รเคมทเปนส�รพษ (Toxic chemicals)

ก�รพจ�รณ�ระดบคว�มเปนพษของส�รเคมอ�จพจ�รณ�จ�กค� TLV(Threshold limit values) หรอ PEL( Permissible exposure limits) ซงกำ�หนดระดบคว�มเขมขนของส�รเคมสงสดทมไดในอ�ก�ศ โดยปกตส�รเคมถกจดเปนส�รพษ (Toxic chemicals)เมอมค� TLV หรอ PEL ตำ�กว� 50 ppm นอกจ�กนยงส�ม�รถพจ�รณ�คว�มเปนพษของส�รเคมจ�กค� LD50(Lethal dose) หรอ LC50(Lethal concentration) โดยท LD50 เปนก�รระบคว�มเขมขนของส�รเคมทใหสตวทดลองต�ยลง 50 % โดยสตวทดลองไดรบส�รเคมนนโดยก�รกน ก�รฉด หรอก�รดดซม(Absorption) หรอ ก�รห�ยใจ ขณะท LC50 เปนก�รระบคว�มเขมขนของส�รเคมทใหสตวทดลองต�ยโดยก�รห�ยใจเท�นน ปกตค�เหล�นจะมระบอยในขอมลคว�มปลอดภยเคมภณฑ (MSDS) ของส�รเคมนนๆ

ต�ร�งท 8 ระดบคว�มเปนพษของส�รเคมพจ�รณ�จ�กค� LD50 หรอ LC50

ระดบคว�มเปนพษ

ก�รกน (มก./กก.) *

ท�งลมห�ยใจ ก�รดดซม (มก./กก.)*

รนแรง <=1 <10 ppm <=5ม�ก 1-50 10-100 ppm 5-50ป�นกล�ง 50-500 100-1,000

ppm50-500

29

นอย 500-5,000 1,000-10,000 ppm

500-5,000

หม�ยเหต * หม�ยถง นำ�หนกเปน มก.ของส�รเคม ตอนำ�หนก 1 กก.ของสตวทดลอง

ทงนก�รปฏบตง�นทเกยวของกบส�รพษ ตองทำ�ในตดดควนเท�นน รวมทงผปฏบตง�นตองใชเครองปองกนสวนบคคลทเหม�ะสม

2.ก�รจดก�รส�รเคมไวไฟ (Flammable chemicals)ส�รเคมไวไฟหม�ยถงส�รเคมทมจดว�บไฟ (Flash point) ทอณหภมตำ�

กว�กว� 93.3 0 ซ. ถอเปนส�รเสยงตอก�รตดไฟ และอ�จกอใหเกดคว�มเสยห�ยจ�กเพลงไหมได ก�รจดเกบส�รเคมไวไฟควรเกบในตเกบส�รเคมสำ�หรบส�รเคมไวไฟเท�นน ควรเปดตเมอจำ�เปนเท�นน ก�รปฏบตง�นทเกยวของกบส�รเคมไวไฟ ตองทำ�ในตดดควนเท�นน หลกเลยงอปกรณทกอใหเกดประก�ยไฟ

ต�ร�งท 9 ตวอย�งจดว�บไฟ และจดชว�ล ของส�รเคมบ�งชนดส�รเคม จดว�บไฟ 0 ซ. จดชว�ล 0 ซ. n-hexane -22.7 260Acetone -9.4 537Methanol 12.2 464Ethanol 12.7 422ทม� สทธเวช (2547)หม�ยเหต จดว�บไฟ (Flash point) หม�ยถง อณหภมตำ�สดทของเหลว หรอ ของแขงตดไฟ โดย อ�ศยประก�ยไฟ จดชว�ล (Autoignition point)หม�ยถงอณหภมตำ�สดทของเหลว หรอ ของแขงตดไฟ

30

โดยไมตองอ�ศยประก�ยไฟ 3.ก�รจดก�รส�รเคมทไวตอปฏกรย�เคม (Reactive chemicals)

ส�รเคมทไวตอปฏกรย�เคม ไดแก ส�รจำ�พวก Oxidizer, Organic peroxide และส�รทระเบดได (Explosive) ก�รเคลอนย�ยส�รเหล�นตองทำ�ดวยคว�มระมดระวง ควรเกบแยกจ�กส�รประเภทอน นอกจ�กนหลกเลยงก�รผสมส�รเหล�น เข�กบส�รเคมตวอนโดยไมจำ�เปน ก�รปฏบตง�นกบส�รในกลมนควรใชอปกรณปองกนสวนบคคลทเหม�ะสม

4.ก�รจดก�รส�รเคมทมฤทธกดกรอน และอนตร�ยตอก�รสมผส (Corrosive chemicals and contact hazard chemicals)

ส�รเคมทมฤทธกดกรอน ในทนหม�ยถงส�รเคมทมผลทำ�ล�ยหรอเปลยนแปลงเซลลสงมชวต นอกจ�กนยงหม�ยรวมถงส�รเคมทส�ม�รถกดกรอนโลหะอกดวยก�รปฏบตง�นกบส�รในกลมนควรทำ�ในตดดควน รวมทงควรใชอปกรณปองกนสวนบคคลทเหม�ะสม

5.ก�รจดก�รส�รทกอมะเรง (Carcinogens)ขอมลเกยวกบส�รกอมะเรง ส�ม�รถสบคนไดจ�กหนวยง�นทศกษ�

และทำ�วจยเกยวกบมะเรง ทสำ�คญ ไดแก IARC (The International Agency for

Research on Cancer) ซงเปนหนวยง�นภ�ยใตองคกรอน�มยโลก ( World Health

Organization) ทงน IARC ไดแบงส�รกอมะเรงออกเปนหล�ยหมวดหม ขนอยกบคว�มส�ม�รถกอมะเรงของส�รนนๆ ร�ยชอส�รเคมทอ�จกอใหเกดมะเรง ซงส�ม�รถตรวจคนไดท http://www.iarc.fr นอกจ�กนอ�จสบคนส�รกอมะเรงไดจ�ก http://www.cdc.gov/niosh/npotocca.html ซงเปนเวบไซดของสถ�บนคว�มปลอดภยในอ�ชพและสขภ�พแหงช�ต (National Institute for

Occupational Safety and Health) หรอ NIOSH หนวยง�นภ�ยใตกรมสขภ�พและบรก�ร (Department of Health and Human Service) ประเทศสหรฐอเมรก�ต�ร�งท 10 ส�รกอใหเกดมะเรง (Carcinogen) ต�มม�ตรฐ�น NIOSH ทพบในหองปฏบตก�ร สงกดสำ�นกวจยและพฒน�ประมงช�ยฝง

31

ชนด วตถประสงคในก�รใชแคดเมยมผง วเคร�ะหไนเตรทในนำ�ใยแกว (Glass wool) * วเคร�ะหไนเตรทในนำ�Chloroform -ย�สลบปล�

-สกด DNA ในก�รทำ� PCRPotassium dichromate -วเคร�ะหOrganic carbon ในดน

-วเคร�ะห COD ในนำ�Formaldehyde รกษ�โรคพ�ร�สตปล�* จดอยในกลม 2B ต�มม�ตรฐ�นของ IARC

ก�รปฏบตง�นทเกยวของกบส�รกอมะเรง ควรทำ�ในพนททกำ�หนดไวใหโดยเฉพ�ะ ซงพนทดงกล�วตองมขอบเขตทแนชด และมป�ยประก�ศทชดเจน ก�รปฏบตง�นทำ�ไดเฉพ�ะบคล�กรทไดรบก�รฝกอบรมเกยวกบส�รกอมะเรงเท�นน ก�รปฏบตง�นทเกยวของกบส�รกอมะเรง ควรใชส�รกอมะเรงในปรม�ณทนอยทสด เท�ทกำ�หนดในคมอปฏบตง�นเท�นน รวมทงควรทำ�คว�มสะอ�ด พนททำ�ง�นทกครงภ�ยหลงก�รปฏบตง�น

6.ก�รจดก�รทอบรรจก�ซ (Compressed gas cylinders)หองปฏบตก�รทมก�รใชทอบรรจก�ซ ควรมก�รระมดระวงเปนพเศษ

เนองจ�กอนตร�ยซงอ�จเกดไดจ�กตวก�ซเอง ก�ซบ�งตวอ�จตดไฟง�ย บ�งตวกอใหเกดก�รระเบด นอกจ�กนก�รบรรจก�ซไวในทอคว�มดนสง กเปนอนตร�ยเนองจ�กแรงดนของก�ซภ�ยในทอ ห�กเกดก�รเสยห�ยบรเวณว�ลวเปดปด แรงดนก�ซทพงออกม�ทำ�ใหทอบรรจก�ซเปรยบไดกบทอจรวดทเดยว จำ�เปนตองมก�รปองกนก�รลม หรอ กระแทก โดยก�รผกคลองดวยโซรดกบฝ�ผนง ก�รเคลอนย�ยทอบรรจก�ซ ควรปดฝ�หมว�ลวกอนทกครง ควรใชอปกรณทเหม�ะสมในก�รเคลอนย�ย เชน รถเขน ไมควรใชมอยกบรเวณว�ลวเพอปองกนก�รเสยห�ยของว�ลว

32

รปท 5 ทอบรรจก�ซอปกรณจำ�เปนเพอใหเกดคว�มปลอดภยในหองปฏบตก�ร1.ระบบระบ�ยอ�ก�ศ (Ventilation)

หองปฏบตก�รทมก�รใชส�รเคมควรมก�รระบ�ยอ�ก�ศทด ก�รระบ�ยอ�ก�ศในหองปฏบตก�ร โดยทวไปไมควรนอยกว� 6 เท�ของขน�ดหอง ตอชวโมง

2.ตดดควน (Fume hood)ก�รปฏบตทเกยวของกบส�รเคมอนตร�ย ตองทำ�ในตดดควนเท�นน

ตดดควน ตองส�ม�รถดดอ�ก�ศไดไมนอยกว� 80-120 ฟต /น�ท เมอฝ�ต (Sash) เปดทระดบ 18 นวก�รใชตดดควนควรมขอพงปฏบต ดงน

1. ระหว�งปฏบตง�น ฝ�ตดดควน (Sash) ตองเปดไมเกน 18 นว 2. อปกรณ ส�รเคมทใชปฏบตง�นในตดดควน ควรอยห�งจ�กขอบฝ�ต เข�ไปด�นใน

อย�งนอย 6 นว 3. ควรเปดพดลมของตดดควนใหทำ�ง�นตลอดเวล�ทมส�รเคม

อยภ�ยในตดดควน 4. ไมควรใชตดดควนเปนทเกบส�รเคม

33

รปท 6 ตดดควน

3. ตเกบส�รละล�ยไวไฟ (Flammable liquid storage)ส�รเคมทใชเปนตวทำ�ละล�ย เชน Acetone, ether, alcohol รวมทงกรด

Glacial acetic acid สวนใหญมกเปนส�รไวไฟ ควรจดเกบในทห�งจ�กประก�ยไฟ รวมทงควรแยกเกบจ�กส�รเคมอนๆ โดยเฉพ�ะอย�งยงส�รเคมในกลมทเปน oxidizer อปกรณทใชเกบส�รเคมในกลมนไดแก ตเกบส�รละล�ยไวไฟ ในสวนส�รเคมทง�ยตอก�รเกดระเบดควรเกบในต แตแยกใหอยบรเวณนอกอ�ค�ร

รปท 7 ตเกบส�รละล�ยไวไฟ

4.อ�งล�งต� และทล�งตวฉกเฉน (Emergency eyewash fountain and safety shower)อ�งล�งต� และทล�งตวฉกเฉนเปนอปกรณจำ�เปนสำ�หรบทกหอง

ปฏบตก�ร ใชในกรณเกดอบตเหตส�รเคมอนตร�ยหกร�ดตว หรอกระเดนเข�ต� ซงอ�จกอใหเกดอนตร�ยถงขนเสยชวต หรอ ทพลภ�พตอผปฏบตง�นได สถ�นทตดตง อ�งล�งต� และทล�งตว ควรอยในระยะห�งไมเกน 10 วน�ท จ�กจดปฏบตง�น ไมควรว�งสงของกดขว�งเสนท�ง เพอใหผปฏบตง�นส�ม�รถเข�ถงไดโดยสะดวก ควรใชระยะเวล�ก�รล�งต� หรอล�งตวไมตำ�กว� 15 น�ท เพอใหแนใจว�ส�รเคมไดถกชะล�งจนหมด

34

รปท 8 อ�งล�งต� และทล�งตวฉกเฉน

5.อ�งล�งอปกรณ (Laboratory sink)เจ�หน�ทผปฏบตง�นในหองปฏบตก�ร ตองล�งมอ ดวยสบและนำ�

สะอ�ดทกครงภ�ยหลงจ�กก�รถอดถงมอ และเมอเสรจสนก�รปฏบตง�น รวมทงเมอผวหนงสมผสกบส�รเคม อ�งล�งมอยงใชในก�รล�งอปกรณในหองปฏบตก�รทแปดเปอนส�รเคมอกดวย

รปท 9 อ�งล�งอปกรณ

อปกรณปองกนสวนบคคลในหองปฏบตก�ร (Personal protective equipment) หรอ PPE

อปกรณปองกนสวนบคคลในหองปฏบตก�ร ประกอบไปดวยอปกรณเพอปองกนอนตร�ยทอ�จเกดกบลกต� (Eye protection), เครองปองกนหน� เสอ รองเท� ถงมอ และหน�ก�กกนส�รพษ เปนตน ก�รใชอปกรณเหล�นควรใชควบคไปกบก�รจดก�รและม�ตรก�รด�นคว�มปลอดภยอนๆในหองปฏบตก�ร เนองจ�กไมมอปกรณใดทส�ม�รถปองกนอนตร�ยได 100 %

35

อปกรณปองกนอนตร�ยทอ�จเกดกบลกต� (Eye protection)อปกรณเหล�นประกอบ ไปดวยแวนต�ประเภทต�งๆ (Glasses,

goggles ,shield) ซงมวตถประสงคในก�รใชเพอปองกนอนตร�ยในระดบทแตกต�งกนออกไป อย�งไรกต�มควรมก�รทำ�คว�มสะอ�ด และตรวจสอบอปกรณเหล�นอย�งสมำ�เสมอ

บ�งหองปฏบตก�รกำ�หนดใหผปฏบตง�นตองใสแวนต�ตลอดเวล� ยกเวนห�กมก�รเทส�รเคมตองเปลยนม�ใช goggles

รปท 10 แวนต�ใชในหองปฏบตก�ร

เสอก�ว (Laboratory coat) เสอก�ว ใชสวมทบชดปกตระหว�งปฏบตง�น เพอปองกนก�รปน

เป อน จ�กฝน ผง ตลอดจนก�รหก กระเซนของส�รเคม เสอก�วควรใชเนอผ�ทเปนผ�ฝ�ย หรอทำ�จ�กใยสงเคร�ะหประเภท Tyvek หรอ Nomex ไมควรใชวสดประเภท Rayon หรอ Polyester เนองจ�กเปนวสดทตดไฟง�ย ซงจะกอใหเกดอนตร�ยตอผสวมใส ควรไดมก�รทำ�คว�มสะอ�ดเสอก�วอย�งสมำ�เสมอ และควรถอดเสอก�วออกทกครงเมอออกจ�กหองปฏบตก�รเพอปองกนก�รแพรกระจ�ยของส�รเคม

36

รปท 11 เสอก�ว

รองเท�ควรสวมรองเท�ตลอดเวล�ทปฏบตง�นในหองปฏบตก�ร รองเท�ท

ใชสวมใสในหองปฏบตก�ร ควรเปนรองเท�ทปกปดนวเท� อย�งนอยด�นบนของรองเท�ควรทำ�จ�กหนงสตว หรอ วสดประเภท Polymeric เพอปองกนเท�กรณเกดก�รหก กระเซนของส�รเคม ทงนไมควรใสรองเท�แตะ รองเท�ผ� หรอรองเท�สนสง

ถงมอถงมอทใชในหองปฏบตก�รแบงไดเปนหล�ยประเภท ก�รจะเลอกใช

ถงมอประเภทใด ขนอยกบชนด และประเภทของส�รเคมทจะตองปฏบตง�นดวย หลกเลยงก�รใชถงมอกนคว�มรอนหรอคว�มเยนททำ�จ�กวสด Asbestos เนองจ�กเปนวสดทอ�จกอใหเกดมะเรง (carcinogen) ถงมอทใชกนส�รเคม ควรทำ�จ�กย�งธรรมช�ต หรอ วสดประเภท Neoprene, Polyvinyl

chloride, Nitrile Butyl ถงมอทใชกบง�นท�งชววทย�มกทำ�จ�ก Vinyl หรอ Latex

อย�งไรกต�มหลกในท�งปฏบตทสำ�คญ กอนใชถงมอทกครงควรตรวจสภ�พของถงมอกอนใช นอกจ�กนเมอเลกใช กอนทจะถอดถงมอออกควรล�งมอ ถอดถงมอทกครงเมอออกจ�กหองปฏบตก�ร และไมควรไปจบอปกรณต�งๆ เชน ลกบดประต โทรศพท ป�กก� ขณะทยงสวมใสถงมอ ทงนเพอปองกนก�รปนเป อนของส�รเคมไปยงอปกรณเหล�นน

อปกรณชวยห�ยใจ และหน�ก�กปองกนไอระเหย (Respirator and face mask)อปกรณชวยห�ยใจ และหน�ก�กปองกนไอระเหย เปนอปกรณใชเมอ

ตองปฏบตง�นกบส�รเคม ทมไอ เปนอนตร�ยตอระบบท�งเดนห�ยใจ เชน ส�รละล�ยแอมโมเนย ส�รละล�ยฟอรม�ลน เปนตน

37

รปท 12 หน�ก�กปองกนไอระเหย

ก�รจดใหมก�รอบรมเกยวกบส�รเคมอนตร�ยผปฏบตง�นในหองปฏบตก�รทมส�รเคมอนตร�ย ควรไดรบก�รฝก

อบรมในหวขอทเกยวของกบอนตร�ย และก�รปองกนตนเอง เชน1.ก�รจดก�รส�รเคมในหองปฏบตก�ร2.ส�รกอมะเรง และก�รดำ�เนนง�น3.ขอมลคว�มปลอดภยเคมภณฑผลก�รอบรมของผปฏบตง�นควรทำ�ก�รจดเกบเอกส�ร เพอสะดวก

ตอก�รตรวจสอบภ�ยหลง

ก�รตรวจสขภ�พประจำ�ปผปฏบตง�นทเกยวของกบส�รเคมอนตร�ย ควรไดรบก�รตรวจ

สขภ�พประจำ�ป หรอไดรบก�รตรวจสขภ�พจ�กแพทยโดยทนท เมอมอ�ก�รผดปกต เกดขนกบร�งก�ย โดยเชอว�อ�จมส�เหตเกดจ�กก�รไดรบส�รเคม

ขอควรปฏบตเมอเกดก�รหกรวไหล(Spill) ของส�รเคมภ�ยในหองปฏบตก�รอปกรณปองกนทใชในเมอตองทำ�คว�มสะอ�ดส�รเคมหกรวไหล

1.แวนต�ปองกนส�รเคม (Safety glasses)2.เสอก�ว หรอผ�ย�งกนเป อน3.ถงมอชนดทนส�รเคม4.รองเท� ควรเปนรองเท�ชนดหมสน ไมควรใสรองเท�แตะ

38

5.อปกรณชวยห�ยใจ กรณทส�รเคมทหกร�ดกอใหเกดก�ซพษ จำ�เปนตองใชอปกรณชวย ห�ยใจในก�รเข�ไปทำ�คว�มสะอ�ด6.อปกรณทำ�คว�มสะอ�ด เชน ไมถพน ฟองนำ� กระปองนำ�

ส�รเคมทนยมใชทำ�คว�มสะอ�ด เมอเกดก�รหกรวไหล(Spill) ของส�รเคมCalcium bentonite ใชไดกบส�รเคมสวนใหญยกเวน Hydro fluoric acid

Sodium bisulfate , Monosodium phosphate ใชกบส�รเคมทเปนด�งSodium bicarbonate, Sodium carbonate, Calcium carbonate ใชกบส�รเคมทเปนก

รดถ�นกมมนต (Activated carbon) ส�ม�รถใชกบส�รเคมในกลมทเปนตวทำ�ละล�ยSodium thiosulfate ใชกบส�รเคมกลมไซย�ไนท (Cyanides)

ของเสยอนตร�ย (Hazardous waste)ของเสยจ�กหองปฏบตก�รทถอว�เปนของเสยอนตร�ย ขนอยชนด

ของส�รเคมทนำ�ม�ใช ซงโดยทวไปของเสยอนตร�ยมกมลกษณะเปนของเสยทตดไฟง�ย (Ignitable waste) หรอมฤทธกดกรอน (Corrosive waste) หรอ ของเสยทกอใหเกดปฏกรย�เคม (Reactive waste) เชน กอใหเกดก�รระเบด เปนตน หรอของเสยจ�กส�รเคมทเปนพษ (Toxic waste)

ของเสยไมอนตร�ย(Non-hazardous waste) อย�งไรกต�มยงมของเสยจ�กส�รเคมอกหล�ยชนดไมถกจดว�เปน

ของเสยอนตร�ย (Non-hazardous waste) ซงไดแกของเสยทเกดจ�กส�รเคมทไมกอใหเกดใหเกดมะเรง และเปนส�รเคมทมค� Oral rat LD50 toxicity สงกว� 500 มก./กก ซงของเสยทเกดขนจ�กส�รเหล�น ห�กมปรม�ณไมม�กนก ส�ม�รถทงไดโดยไมตองผ�นก�รบำ�บดแตอย�งใด ร�ยชอส�รเคมทไมถกจดว�เปนของเสยอนตร�ย ดจ�กต�ร�งท 11

39

ต�ร�งท 11 ร�ยชอของเสยไมอนตร�ย(Non-hazardous waste)

Agar DextroseAlbumen Diethylene glycolAluminum oxide Exchange resinAluminum Extract, maltAluminum Extract, yeastAmini acids Ferric sulfateAmmonium phosphate Ferric nitrateAmmonium lactate Ferric chlorideAmmonium sulfamate Ferrous chlorideAmmoniumsulfate Ferrous ammonium sulfateAmmonium carbonate GalactoseAmmonium chloride GlucoseAmmonium bicarbonate Glutamic acidAmmonium acetate GraphiteAmmonium molybdate Gum arabicAscorbic acid Gum gualacBeef extract HecadecaneBenzoic acid HematoxylinBlood agar base Hemo-deBoric acid Iron oxideBrain heart infusion KaolinBrillant blue Kodak stop bathBrom phenol blue Lactic acidBroth nutrient Laryl sulfateBuffer solution Lithium sulfateCalcium floride Lithium chlorideCalcium oxide Lithium carbonateCalcium sulfate Lithmus mildCalcium lactate LysonCalcium chloride Magnesium chlorideCalcium citrate Magnesium citrateCalcium phosphate Magnesium borateCalcium carbonate Magnesium carbonateCamphor Magnesium phosphateCasamino acid Magnesium lactateCellulase Magnesium oxideCerelose (Glucose) Magnesium sulfateCharcol , animal Malic acidChloresterol Manganese sulfate

40

Chromatographic absorbent Manganese chlorideCitric acid Manganese dioxideCobalt oxide Manganese acetateCopper oxide MannoseCrystal violet Methyl redCupric acetate Methyl salicylateMethylene blue Sodium tartrateMolybdic acid Sodium tungstateNitictinic acid Sodium thiosulfateOleic acid Sodium thioglycollateOrcinol Stearic acidPepsin Strontium phosphatePetrolatum Strontium sulfatePotassium bitartrate Strontium carbonatePotassium bisulfate Succinic acidPhosphotungstic acid SugarsPhthalic acid SulfurPotassium bicarbonate Tartaric acidPotassium citrate ThymolPotassium bromate Tin oxidePotassium acetate TrypticasePotassium carbonate UreaPotassium bromide Zinc oxidePotassium phosphatePotassium lactatePotassium sodium tartatePotassium iodidePotassium sulfocyanatePotassium sulfitePotassium sulfateRiboflavisSalicylic acidSodium lactateSodium iodideSodium dodecyl sulfateSodium phosphateSodium formateSodium salicylateSodium sulfateSodium succinateSodium silicateSodium citrateSodium chlorideSodium benzoateSodium ammonium phosphateSodium acetateSodium bicarbonateSodium bisulfateSodium bromideSodium borate

41

Sodium sulfite

ทม�: Office of safety and environmental health hazardous materials management, Auburn

university (1997)

ก�รจดเกบของเสยของเสยอนตร�ยแตละประเภทควรทำ�ก�รเกบในขวดแกวแยกจ�กกน

แตถ�ของเสยทมสวนประกอบเปนนำ� ควรเกบไวในขวดพล�สตก ชนด Polyethylene (สทธเวช,2547) ไมใชขวดโลหะในก�รเกบของเสยทเปนกรด หรอ ด�ง ภ�ชนะทบรรจของเสยควรมจกปดแนน ปดฝ�ใหสนท หลกเลยงก�รใชฝ�ปดทไมคงทน เชน จกคอรก หรอ แผนพ�ร�ฟลม ไมควรใสของเสยในภ�ชนะจนเตม เพอปองกนก�รขย�ยตวของของเสย ภ�ชนะทใชบรรจของเสยควรมฉล�กระบชนดของของเสย พรอมทงระบวนทเกบของเสย จ�กนนนำ�ไปเกบในสถ�นททจดไว เพอรอก�รกำ�จดตอไป ทงน สทธเวช (2547 ) ไดเสนอผงก�รกำ�จดของเสยอนตร�ยไวดงน

รปท 13 ผงก�รกำ�จดของเสยอนตร�ย

42

Hazardous waste

Solvent

Separation

Residual waste

Fractional distillation

Recycling

Solid waste

Chemical treatment

Disposal

Incineration

Secure landfill

ก�รจดก�รของเสยส�รเคมบ�งชนดกรด และ ด�ง (Acid/Base)

ของเสยทเปนกรด และด�งส�ม�รถกำ�จดคว�มเปนพษโดยทำ�ใหเปนกล�ง (Neutralization) กอนปลอยทง ขอควรระวง ก�รกำ�จดของเสยประเภทนควรทำ�ในตดดควนทมกระจกกน รวมทงควรสวมเครองปองกนทเหม�ะสม เชน ถงมอ เสอก�ว แวนต�เพอปองกนส�รเคมกระเดนเข�ต�

Acetonitrile

Acetonitrile เปนส�รทำ�ละล�ยนยมใชในหองปฏบตก�ร HPLC เชน ในก�รตรวจส�รปฏชวนะตกค�งในเนอกง เปนตน จดเปนส�รทอนตร�ยและตดไฟได (Flammable) Acetonitrile ส�ม�รถเปนอนตร�ยตอร�งก�ย จ�กก�รสมผสท�งผวหนง ก�รเข�สร�งก�ยท�งชองป�ก และจ�กก�รห�ยใจ นอกจ�กนร�งก�ยยงส�ม�รถเปลยน Acetonitrile เปน Cyanide ไดก�รกำ�จดก�รปนเป อนของ Acetonitrile

ควรทำ�ในตดดควน เพอไลแอมโมเนยทเกดขนจ�กปฏกรย�ขนตอนปฏกรย�

H2O, OH-

CH3CN CH3CONH2

NaOHCH3CONH2 CH3COO-Na+

+ NH3

HClCH3COO-Na+ CH3COOH +

NaClขนตอนเจอจ�งส�รละล�ย Acetonitrile ดวยนำ�ใหมคว�มเขมขนตำ�กว� 10%

(V/V)

43

เตมส�รละล�ย 10 M Sodium hydroxide ในสดสวน 25. mol Sodium hydroxide ตอ 1 mol Acetonitrile

คนใหเข�กนปรบอณหภมส�รละล�ยใหเปน 80C น�น 70 น�ททงใหเยน ปรบใหเปนกล�ง pH 5-9 โดยใชกรดเกลอ (Hydro chloric acid )

ผลท�ยสดของปฏกรย�ไดเปนกรดนำ�สมเจอจ�ง และเกลอ ส�ม�รถทงไดต�มปกต

Ethidium bromide

Ethidium bromide (EB) เปนส�รทกอใหเกดคว�มผดปกตของพนธกรรม (Mutagen) ใชในหองปฏบตก�รตรวจโรคไวรสกงทะเล โดยวธ PCR โดยปกตใช EB ในก�รเตรยม Electrophoresis gel ซงในกรณน EB ทใชมปรม�ณนอย และไมถอว�เปนของเสยอนตร�ย ยกเวนกรณก�รใชในคว�มเขมขนสง โดยทวไปถอหลกว�ห�กมปรม�ณนอยกว� 0.1% ส�ม�รถทงได ห�กปรม�ณม�กกว� หรอ เท�กบ 01. % ตองกำ�จดโดยก�รเผ� (Incineration)

ก�รกำ�จดก�รปนเป อนของ EB ในส�รละล�ยเดมนยมใชคลอรอก Clorox (Sodium hypochlorite, 5%) ปจจบนมร�ยง�นว�วธก�รดงกล�วไมส�ม�รถลดพษไดดเท�ทควร จงเปลยนม�ใชวธ S&S Extractor และก�รใชส�รเคมชนดอนทดแทน

ก�รกำ�จดก�รปนเป อนโดยใช S&S Extractor

S&S Extractor หรอ Schleicher and Schuell Filter Kit เปนอปกรณก�รกรอง ซงมไสกรองเปนถ�นกมมนต (Activated charcoal) เพอดดซบ EB อย�งไรกต�มแมว�ส�ม�รถทงส�รละล�ยทผ�นก�รกรองไดทนท แตก�รกำ�จดไสกรองทมก�รปนเป อนของ EB จำ�เปนตองนำ�ไปกำ�จดโดยก�รเผ�

44

รปท 14 S&S Extractor

ก�รกำ�จดก�รปนเป อนโดยใชส�รเคมทำ�ในตดดควน ควรใสถงมอย�ง เสอ และแวนต� ก�รเตรยมส�รเคม Decontamination Solution

เตม 20มล . Hypophosphorus acid 50% ลงใน ส�รละล�ยทม Sodium nitrate

42. กรมในนำ�กลน 300มล.คนส�รละล�ยใหเข�กนควรเตรยมส�รละล�ยนำ�ทกครงกอนใชก�รกำ�จดก�รปนเป อน (decontamination) ของ EB ในส�รละล�ยสำ�หรบส�รละล�ย ทมคว�มเขมขนของ EB ม�กกว� 05. มก./มล . ใหเจอ

จ�งลงใหมคว�มเขมขนตำ�กว� 05. มก./มล.เตมส�รละล�ย Decontamination Solution ลงไปจนไดคว�มเขมขน 25% ( ยก

ตวอย�งเตมส�รละล�ย Decontamination Solution 25มล . ในส�รละล�ย EB

75 มล.)คนใหเข�กน แลวทงไวน�น 20ชวโมงตรวจว�ยงม คงเหลอหรอไม โดยใช Fluorescence ถ�พบว�ยงมส�รตกค�ง

ใหเรมขนตอนใหมห�กพบว�ไมมส�รตกค�ง ใหทำ�ใหเปนกล�งโดยใส Sodium bicarbonate จ�กนนส�ม�รถทงของเสยนไดโดยถอเปนของเสยไมอนตร�ย(Non-hazardous aqueous waste)

ก�รกำ�จดก�รปนเป อน (decontamination) ของ EB ต�มพนผวภ�ชนะจมกระด�ษเชดมอลงใน ส�รละล�ย Decontamination Solution แลวนำ�ไปเชดบรเวณภ�ชนะ หรอพนผวทมก�รปนเป อน จ�กนนเชดออกดวยกระด�ษเชดมอชบนำ� ไมตำ�กว� 5 ครง (เปลยนกระด�ษเชดมอทกครง)

45

นำ�กระด�ษเชดมอทงหมดไปแชในส�รละล�ย Decontamination Solution น�น 1 ชวโมง

ตรวจว�ยงม คงเหลอหรอไม โดยใช Fluorescence ถ�พบว�ยงมส�รตกค�งใหเรมขนตอนใหม

ห�กพบว�ไมมส�รตกค�ง ใหทำ�ใหเปนกล�งโดยใส Sodium bicarbonate จ�กนนส�ม�รถทงของเสยนไดโดยถอเปน ของเสยไมอนตร�ย(Non-hazardous aqueous waste)

Potassium dichromate

Potassium dichromate (K2Cr2O7) ถอเปนส�ร Oxidizing agent และ US EPA (United States Environmental protection agency) ถอเปนของเสยทเปนโลหะหนก ผงฝนของ Potassium dichromate ถอเปนส�รกอมะเรง (Carcinogen) ในก�รกำ�จดใชก�รตกตะกอนโครเมยม ออกจ�กส�รละล�ย อย�งไรกต�มตะกอนโครเมยมทเกดขนจำ�เปนตองสงไปกำ�จดโดยหนวยง�น หรอ บรษทเอกชนทรบกำ�จดของเสยทเปนโลหะหนกโดยเฉพ�ะ

Formaldehyde

Formaldehyde และ Formalin (37-40 % Formaldehyde ใน - 512% Methanol) เปนส�รทนยมใชในก�รเกบรกษ�ตวอย�ง และใชในก�รฆ�เชอ หนวยง�น EPA จด Formaldehyde เปนส�รพษ เปนส�รทตดไฟ และมฤทธกดกรอน (Corrosive) เปนพษในระดบป�นกล�ง ห�กสดดม หรอสมผสท�งผวหนง ก�รกำ�จดก�รปนเป อนของ Formaldehyde และ Formalin

โดยก�รใชผลตภณฑชอ ALDEX ซงส�ม�รถปรบสภ�พ Formaldehyde และ Formalin ใหอยในสภ�พไมเปนพษได

46

เอกส�รอ�งอง

Kelly, R.J. 1996. Chemical Health and Safety. American Chemical Society. Sept, 28-36, Rev. 12/97. 

Sharp, D. 2002. Introduction to safety in the research laboratory. Lecture Note, Auburn University, Alabama, USA.

Office of Safety and Environmental Health. 1997. Chemical waste management: A guide to the generation, storage and disposal of hazardous waste at Auburn University. Auburn University, Alabama, USA.

Office of Safety and Environmental Health. 2000. Auburn university laboratory safety manual and chemical hygiene plan. Auburn University, Alabama, USA. 64 p.

Prizing enterprises. 1990. Right to know. 15 p.

กรมควบคมมลพษ. คมอประช�ชน ก�รระวงภยจ�กส�รเคมอนตร�ย. http://pcdv1.pcd.go.th

กรมประมง. คมอก�รจดตงหองปฏบตก�รก�รวเคร�ะหคณภ�พสตวนำ�และผลตภณฑ. กองควบคมตรวจสอบผลตภณฑและก�รแปรรปสตวนำ�. 71 หน�.

วร�ภรณ กลย�เลศ. 2545. ป�ยกำ�กบส�รเคมอนตร�ยกบคว�มหม�ย. ว�รส�รก�รสงเสรมสขภ�พและอน�มยสงแวดลอม ปท 25 ฉบบท 2.

สทธเวช ต.แสงจนทร 2547. . เอกส�รเผยแพรในก�รสมมน�ท�งวช�ก�รเรอง ก�รจดก�รส�รเคมและก�รกำ�จดของเสยจ�กหองปฏบตก�ร . โรงแรมโนโวเทล เซนทรลสคนธ� ห�ดใหญ สงขล� 38 หน�.

ประก�ศกระทรวงมห�ดไทย . 2534. คว�มปลอดภยในก�รทำ�ง�นเกยวกบส�รเคมอนตร�ย. ร�ชกจจ�นเบกษ� เลมท 108 ตอนท 167 ลงวนท 24 กนย�ยน 2534.

47

ตารางผนวก ท 1 ส�รเคมทกอใหเกดเปอรออกไซด

ก. ส�รเคมทกอใหเกดเปอรออกไซดและเกดก�รระเบดจ�กโดยไมคำ�นงถงระดบคว�มเขมขน

(Chemicals that form explosive levels of peroxides without concentration)   Butadine Divinylacetylene Tetrafluoroethylene Vinylidene chlorideCholoprene  Isopropyl ether 

ข. ส�รเคมทกอใหเกดก�รระเบดจ�กเปอรออกไซดเมอถงระดบคว�มเขมขน (Chemicals that form explosive levels of peroxides on concentration. Note: may occur through evaporation)

Acetal  Diacetylene 3-Methyl-1-butanol TetrahydrofuranActealdehyde Dicyclopentadine Methylcyclopentane Tetrahydronaphthalene

Benzyl alcohol Diethyl ether Methyl isobutyl ketone Vinyl ethers

2-Butanol Diethylene glycol dimethyl ether (diglyme) 4-Methyl-2-pentanol Other secondary

alcoholsCumene Dioxanes     2-pentanol

Cyclohexanol Ethylene glycol dimethyl ether (glyme) 4-Penten-1-ol 

2-Cyclohexen-1-ol  4-Heptanol 1-Phenylethanol      Cyclohexene 2-Hexanol 2-PhenylethanolDecahydronaphthalene Methylacetylene 2-Propanol

ค. ส�รเคมทส�ม�รถกอใหเกดเปอรออกไซด (Chemical that may autopolymerize as result of peroxide accumulation )

Acrylic acid Chlorotrifluoroethylene Vinyl acetate Vinyladiene chloride

48

Acrylonitrile Methyl methacrylate VinylacetyleneButadiene Styrene Vinyl chlorideChloroprene Tetrafluoroethylene Vinylpyrdine

ง. ส�รเคมทเชอว�ส�ม�รถกอใหเกดเปอรออกไซด (Chemicals that may form peroxides but cannot clearly be placed in sections 1-3 )

Acrolein n-Butyl phenyl ether Di-n-propoxynethane n-Methylpenetole

Allyl ether n-Butyl vinyl ether 1-2-Epoxy-3-isopropoxy propane - 2-Methyltetrahydrofuran

Allyl ethyl ether Chloroacetaldehyde diethylacetal

  1,2-Epoxy-3-phenoxy propane

3-Methoxy-1-butyl acetate

Allyl phenyl ether 2-Chlorobutadiene  p-Ethoxyacetophenone  3-Methoxyehtyl acetatep-(n-Amyloxy) benzoyl chloride

1-(2-Chloroethoxy)-2-phenoxyethane

1-(2-Ethoxyethoxy) ethyl acetate

2-Methoxyethyl vinyl ether

n-Amyl ether Chloroethylene 2-Ethoxyethyl acetate Methoxy-1,3,5,7-cycloocta tetraene

Benzyl n-butyl ether Chloromethyl methyl ether (2-Ethoxyethyl)-o-benzoyl benzoate

beta-Methoxyproponitrile

Benzyl ether b-Chlorophenetole 3-Ethoxyopropionitrile m-Nitrophenetole

Benzyl ethyl ether o-Chlorophenetole 2-Ethylacryladehyde oxime 1-Octene

Benzyl methyl ether p-Chlorophenetole 2-Ethylbutanol Oxybis(2-ethyl acetate)Benzyl 1-napthyl ether Cyclooctene Ethyl beta-

ethoxypropionateOxybis(2-ethyl benzoate)

1,2-Bis(2-chloroethoxy) ethane 

Cyclopropyl methyl ether 2-Ethylhexanal  beta, beta-Oxydipropionitrile

Bis(2 ethoxyethyl) ether Diallyl ether Ethyl vinyl ether  1-Pentene

Bis(2-(methoxyethoxy) ethyl ether

 p-Di-n-butoxybenzene Furan Phenoxyacetyl chloride

Bis(2-chloroethyl) ether 1,2-Dibenzyloxyethane 2,5-Hexadiyn-1-ol alpha-Phenoxypropionyl

chlorideBis(2-ethoxyethyl) adipate p-Dibenzyloxybenzene 4,5-Hexadien-2-yn-1-ol Phenyl o-propyl ether

Bis(2-ethoxyethyl) phthalate

1,2-Dichloroethyl ethyl ether n-Hexyl ether p-Phenylphenetone

Bis(2-methoxyethyl) carbonate 2,4-Dichlorophenetole p,o-Iodophenetole n-Propyl ether

Bis(2-methoxyethyl) ether Diethoxymethane Isoamyl benzyl ether n-Propyl isopropyl ether

Bis(2-methoxyethyl) phthalate 2,2-Diethoxypropane Isoamyl ether Sodium 8,11,14-

eicosatetraenoateDiethyl ethoxymethylenemalonate Isobutyl vinyl ether  Sodium ethoxyacetylide

Bis(2-methoxymethyl) adipate

Diethyl fumerate  Isophorone Tetrahydropyran

49

Bis(2-n-butoxyethyl) phthalate Diethyl acetal beta-

isopropoxypropionitrileTriethylene glycol diacetate

Bis(2-phenoxyethyl) ether Diethylketene  Isopropyl 2,4,5-trichloro-

phenoxyacetaetTriethylene glycol dipropionate -

Bis(4-chlorobuyl) ether m,o,p-Diethoxybenzene  Limonene 1,3,3-

TrimethoxypropeneBis(chloromethyl) ether 1,2-Diethoxyethane 1,5-p-Methadiene 1,1,2,3-Tetrachloro-1,3-

buta diene -2-Bromomethyl ethyl ether Dimethoxymethane Methyl-p-(n-amyloxy)

benzoate 4-Vinyl cyclohexene

Beta-Bromophenetole 1,1-Dimethoxyethane 4-Methyl-2-pentanone Vinylene carbonate

o-Bromophenetole Dimethylketene n-Methylpenetole Vinylidene chloridep-Bromophenetole 3,3-Dimethoxypropene3-Bromopropyl phenyl ether 2,4-Dinitrophenetole

1,3-Butadiyne 3,3-DioxepaneButen-3-yne Di(1-propynl) etherTert-Butyl ethyl ether  Di(2-propynl) ether

Tert-Butyl methyl ether

ตารางผนวก ท 2 ระยะเวล�ปลอดภยในก�รเกบส�รเคมทกอใหเกดเปอรออกไซด รายละเอยด  ระยะเวลาจดเกบยงไมมก�รเปดใช 18 เดอนเมอมก�รเปดใช     ส�รเคมในกลม ก ต�ร�งผนวก 1 3 เดอน    ส�รเคมในกลม ข และ ง ต�ร�งผนวก 1 12 เดอนSource: Kelly (1996). 

50