ปริญญานิพนธ์ ของ กนกวรรณ คง...

แนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกวเกา

ปรญญานพนธ ของ

กนกวรรณ คงธนชณหพร

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย

พฤษภาคม 2554


ปรญญานพนธ ของ


เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย พฤษภาคม 2554

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ


บทคดยอ ของ


เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย

พฤษภาคม 2554

กนกวรรณ คงธนชณหพร. (2554). แนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกวเกา. ปรญญานพนธ ศศ.ม.(ภาษาไทย). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. คณะกรรมการควบคม: อาจารย ดร.สภค มหาวรากร, ผชวยศาสตราจารย ดร.อควทย เรองรอง.

ปรญญานพนธนมจดมงหมายเพอวเคราะหแนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกวเกาและ

วธการน าเสนอแนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกวเกา จากนวนยายจ านวน 29 เรอง ผลการศกษาพบวานวนยายของแกวเกามลกษณะโดดเดนในการน าเสนอแนวคด พทธ

ศาสนา แนวคดพทธศาสนาทปรากฏในนวนยายของแกวเกาม 8 ประเดน คอ กเลส กรรม วฏสงสาร ไตรลกษณ อบายมข 6 โลกธรรม 8 หรโอตตปปะ และบญกรยาวตถ 10 แกวเกาน าเสนอแนวคดพทธศาสนาอยางชดเจนผานบทสนทนา และน าเสนอดวยวธการตางๆ อก 4 วธ ไดแก การน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยการสรางตวละคร การน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยฉาก การน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยการเลาเรองยอนอดต และการน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยชอเรอง วธการน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดงกลาวท าใหนวนยายของแกวเกามความนาสนใจ และแสดงใหเหนความสามารถของผ เขยนทสามารถน าหลกธรรมในพทธศาสนามาผสานกบจนตนาการท าใหผลงานของแกวเกามความโดดเดนในดานความบนเทงทสอดแทรกแนวคดพทธศาสนาอยางเดนชด

การน าเสนอแนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกวเกาแสดงใหเหนวา หลกธรรมในพทธศาสนาแทรกซมอยในวถชวตของพทธศาสนกชน เปนสวนส าคญทก าหนดความคด ความเชอของคนไทย การอานนวนยายในฐานะบนเทงคดจงเปนการรบรสความบนเทงในขณะเดยวกนกเปนการรบรหลกธรรมในพทธศาสนาทสะทอนผานนวนยายไดเปนอยางด

Buddist Concepts in Kaew Kao’s Novels

AN ABSTRACT BY

Kanokwan Kongthanachunhaporn

Presented in Partial Fulfillment of the Requirement for the Master of Arts degree in Thai At Srinakharinwirot University

May 2011

Kanokwan Kongthanachunhaporn. (2011). Buddist Concepts in Kaew Kao’s Novels. M.A. Thesis (Thai). Bangkok: Postgraduate Office Srinakarinwirot University.

Advisory Committee: Dr.Supak Mahavarakorn, Asst.Prof.Dr.Akhawit Ruangrong.

This thesis aims to analyze the Buddhist concepts and practices in 29 of Kaew Kao’s novels.

The study found that Kaew Kao’s novels are outstanding in terms of Buddhist concepts presentation. In addition, 8 aspects of the Buddhist concepts that were found includes Impurities, Karma, the round of existences, the three signs of being, the six causes of ruin, the eight worldly conditions, conscience and the ten items of meritorious action. Kaew Kao clearly presented these Buddhist concepts through conversations and other 4 methods namely character building, presentation through scenes, flashback stories and presentation through story titles. These presentation methods has made Kaew Kao’s novels fascinating and has showed the author ability to incorporate the Dharma principles into own imagination. These qualities have enabled Kaew Kao work to become outstanding work in terms of entertainment that includes an insertion of Buddhist concepts.

The Buddhist concept presentation in Kaew Kao novels showed that the Dharma principles are rooted in Buddhist ways of life. Moreover, they are also important factors that determine thoughts and beliefs of Thai people. Therefore, reading novels as fiction is a way to appreciate the pleasure and to conceive Dharma principles reflected in novels.

ปรญญานพนธ เรอง

แนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกวเกา ของ


ไดรบอนมตจากบณฑตวทยาลยใหนบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร ปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาภาษาไทย

ของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

........................................................................ คณบดบณฑตวทยาลย (รองศาสตราจารย ดร.สมชาย สนตวฒนกล)

วนท ....... เดอน ............. พ.ศ. 25..........

คณะกรรมการควบคมปรญญานพนธ คณะกรรมการสอบปากเปลา

........................................................ ประธาน .................................................... ประธาน (อาจารย ดร.สภค มหาวรากร) (อาจารย ดร.พรธาดา สวธนวนช)

........................................................ กรรมการ ........................................................ กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.อควทย เรองรอง) (อาจารย ดร.พชรนทร บรณะกร)

........................................................ กรรมการ (อาจารย ดร.สภค มหาวรากร) ........................................................ กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.อควทย เรองรอง)

ประกาศคณปการ

ปรญญานพนธเลมนส าเรจลงไดดวยความกรณา ความเมตตาของอาจารย ดร .สภค มหาวรากร ประธานกรรมการควบคมปรญญานพนธ ผ ชวยศาสตราจารย ดร.อควทย เรองรอง กรรมการควบคมปรญญานพนธ ทานทงสองไดเสยสละเวลาอนมคาเพอใหค าปรกษาแนะน าในการจดท างานวจยนทกขนตอนดวยความเอาใจใสอยางดยง ผวจยขอนอมร าลกพระคณและ ความเมตตาของอาจารยอยางหาทสดมได

ผ วจยขอกราบขอบพระคณอาจารย ดร.พรธาดา สวธนวนช ประธานกรรมการสอบอาจารย ดร.พชรนทร บรณะกร ทกรณาใหค าแนะน า และใหขอเสนอแนะเพมเตม และไดใหค าแนะน าแกไขขอบกพรอง จนท าใหปรญญานพนธฉบบนสมบรณยงขน

ผวจยขอกราบขอบพระคณผชวยศาสตราจารยดวงฤด โอษฐจนทก ทใหความร ค าปรกษา ความเมตตา หวงใยและเปนก าลงใจใหศษยเสมอ

ผ วจยขอขอบคณผบงคบบญชา คณครนวรตน กลายประยงค คณครวรวรรณ เงนทอง คณครศรวฒน นารเลศ อาจารยนธอร พรอ าไพสกล คณกมลกานต คณหรญ คณนนทนา รอดส าราญ เพอนครโรงเรยนพระต าหนกสวนกหลาบ โดยเฉพาะคณครศวรรณรตน เพมพน ทชวยพมพงานวจยจนกระทงเสรจสมบรณ ความชวยเหลอ ค าแนะน า น าใจ และก าลงใจของทกคน คอสงทมคณคาทสดสงหนงทไดจากการท าวจยครงน

ปรญญานพนธนไดรบทนอดหนนการวจยจากบนฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประจ าป 2553 ผวจยขอขอบคณมา ณ โอกาสน

สดทายนขอกราบขอบพระคณคณพอคณแม ขอบคณทกคนในครอบครว ผ ใหก าลงใจ ความรก ความเมตตา อบรมสงสอนใหผ วจยมความมานะพากเพยร จนประสบความส าเรจในการศกษา และใหทนสนบสนนการศกษาแกผวจยมาตลอดชวต


งานวจยนไดรบทนอดหนนการวจย จาก

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

สารบญ

บทท หนา 1 บทน า…………………………………………..………………………………..… 1 ภมหลง…………………………………………………………………………… 1 นยามศพทเฉพาะ………………………………………………………………. 5 สมมตฐานในการศกษาคนควา………………………………………………… 5 ความมงหมายของการศกษาคนควา............................................................... 5 ความส าคญของการศกษาคนควา……………………………………............. 6 ขอบเขตของการศกษาคนควา…………………………………………………. 6 วธด าเนนการวจย………………………………………………………………. 7

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ…………………………………….............…. 8 เอกสารและงานวจยทเกยวของกบนวนยายของแกวเกา………………………… 8

เอกสารทเกยวของกบนวนยายของแกวเกา……………………….………… 8 งานวจยทเกยวของกบนวนยายของแกวเกา…………………..…………….. 9

เอกสารและงานวจยทเกยวของกบแนวคดพทธศาสนา…………....……………. 19 เอกสารทเกยวของกบแนวคดพทธศาสนา........................................................ 14 งานวจยทเกยวของกบแนวคดพทธศาสนา........................................................ 19

3 วเคราะหแนวคดพทธศาสนาทปรากฏในนวนยายของแกวเกา...................... 22

กเลส............................................................................................................ 23 กรรม……………………………………………………………………............... 32 อกศลกรรม.............................................................................................. 33 กศลกรรม...........................……………………………………….........…… 53 วฏสงสาร............................................................................................…. 67 ไตรลกษณ..........................................……….......................................... 81

อบายมข 6......................................................................................…… 95

สารบญ (ตอ) บทท หนา หนา

3 (ตอ) โลกธรรม 8...............................................................................................101 หรโอตตปปะ............................................................................................ 106 บญกรยาวตถ 10................................................................................…. 110

4 วธการน าเสนอแนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกว………………….…. 120 การน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยการสรางตวละคร................................ 120 การสรางตวละครทเปนตวแทนของความด....................................…… 121

การสรางตวละครทเปนตวแทนของความไมด....................................… 130 การสรางตวละครทปฏบตธรรมเพอหาความสงบหลกหนกเลส…………. 136 การสรางตวละครเหนอธรรมชาต......................................................… 141

การน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยฉาก..................................................……. 151 การน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยการเลาเรองยอนอดต..................................157 การน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยชอเรอง..........................................…….... 166

5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ.................................................... ............ 173

สรปผลารศกษา……………………..…….……………………………………...173 อภปรายผล…………………………………………………………………......... 175 ขอเสนอแนะ………………………………..……………………..……………....176 บรรณานกรม………………………….……………………………………..…………...... 177 ประวตยอผวจย…………………………………………………………………………… 182

บญชตาราง ตาราง หนา

1 แนวคดพทธศาสนาทปรากฏในนวนยายของแกวเกา..............................................… 114 2 แสดงวธการน าแนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกวเกา…....................................... 170

บทท 1 บทน า

ภมหลง แกวเกา เปนนามปากกาหนงในการเขยนนวนยายของรองศาสตราจารย ดร.วนตา ดถยนต ซงไดรบยกยองเชดชเกยรตใหเปนศลปนแหงชาต สาขาวรรณศลป ประจ าป พ .ศ.2547 ไดรบประกาศเกยรตคณ ดงน “...คณหญงวนตา ดถยนต นบเปนนกเขยนนวนยายชนแนวหนาคนหนงของไทยทนกอานสนใจ ตดตามผลงานอยางสม าเสมอ เพราะมความทนสมย สอดแทรกความรทางประวตศาสตร วฒนธรรม

ประเพณ วรรณคด ศลปะ และยงน าสจธรรมทางพระพทธศาสนามาสอไวอยางเหมาะสม ผลงานจงได รบรางวลและไดรบการยกยองจากองคกรตาง ๆ มากมาย การสรางสรรคงานของคณหญงวนตา ดถยนต จงไมไดมคณคาเพยงแตใหความบนเทงเทานน แตยงเตมเตมคณภาพชวตใหแกผอานอกดวย...”

จากค าประกาศเกยรตคณขางตน แสดงใหเหนถงความสามารถและความรอบรของ รองศาสตราจารย ดร.คณหญงวนตา ดถยนต ในศาสตรหลายแขนง เชน ประวตศาสตร วรรณคด วทยาศาสตร จตวทยา ศลปะ และหลกธรรมทางพระพทธศาสนา เปนตน โดยมการน าศาสตรสาขาตางๆ ผสมผสานกบจนตนาการในการสรางสรรคผลงานไดอยางมคณภาพ ท าใหเนอเรองมความสมจรงนาเชอถอ ขณะเดยวกนกเปนงานประพนธทมความสนกสนาน ตนเตน ชวนตดตาม จงไดรบความนยมอยางสงจากผอานและมผลงานทไดรบรางวลทงจากภาครฐและเอกชน ไดแก เรองผาทอง ไดรบรางวลชมเชยประเภทนวนยาย จากคณะกรรมการพฒนาหนงสอแหงชาต ประจ าป พ.ศ.2537 เรองนรมต ไดรบรางวลดเดนประเภทนวนยาย จากคณะกรรมการพฒนาหนงสอแหงชาต ประจ าป พ.ศ.2539 เรองแดนดาว เปนหนงในหนงสอวทยาศาสตรจ านวน 88 เลม ทไดรบการคดเลอกและยกยองใหเปนหนงสอดวทยาศาสตร แสดงภมปญญาไทยเชงวทยาศาสตรทคนไทยควรรจก นอกจากน “แกวเกา” ยงไดรบพระมหากรณาธคณท างานตามพระราชเสาวนยในสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ ทมพระราชด ารใหคนไทยและเยาวชนไทยมความรและซาบซงในคณคาของประวตศาสตรชาตไทย โดยเฉพาะวรกรรมของสมเดจพระสรโยทย จงมพระราชเสาวนยให “แกวเกา” ประพนธเปนนวนยาย เมอประพนธเสรจแลว “แกวเกา” ไดทลเกลาทลกระหมอมถวายลขสทธหนงสอบารมพระแมปอง ปกพนธรณน ตามอยางโบราณราชประเพณ ตอมาภาควชาภาษาไทย มหาวทยาลยธรรมศาสตรไดพจารณาหนงสอเรองนเปนหนงสออานนอกเวลาประกอบวชาการใชภาษาไทย ในปการศกษา 2547 ของนกศกษาชนปท 1

2

“แกวเกา” ผลตผลงานออกมาอยางตอเนองนบตงแตเรอง แกวราห ใน พ.ศ.2525 และผลงานเรองอนๆ ทน าเสนอตงแตอดตมาจนถงปจจบน รวม 29 เรอง ไดแก คนเหนอดวง จอมนาง จากฝนสนรนดร ดอกแกวการะบหนง แตปางกอน นาคราช นางทพย มนตรา นรมต ปลายเทยน ผาทอง พญาปลา พมมาลา เรอนนพเกา เรอนมยรา วสนตลลา วมานมะพราว หนากากดอกซอนกลน หนมทพย อธษฐาน บารมพระแมปองปกพนธรณน แดนดาว อมตะ ทางเทวดา เทวาวาด นมตมาร จงกลกงเทยน และ เงาพราย มผสนใจศกษาคนควานวนยายของแกวเกาไวมากมาย อาท สะอาด รอดคง (2533) “วเคราะหนวนยายเหนอธรรมชาตของแกวเกา โดยศกษาความเชอเรองเหนอธรรมชาตทปรากฏใน นวนยายเหนอธรรมชาตของแกวเกา” กฤษณา วงษรกษ (2542) “วเคราะหความเชอทปรากฏใน นวนยายเหนอธรรมชาตของ “แกวเกา” ระหวางป พ.ศ. 2531 – 2536” ศนชา แกวเสถยร (2546) วจยเรอง “การใชวทยาศาสตรในนวนยายของแกวเกา” โดยมงศกษาการใชขอมลทางวทยาศาสตรในการสรางองคประกอบของนวนยายเพอใหนวนยายมความสมเหตสมผลและสมจรง จรณทย วมตตสข (2550) วจยเรอง “การใชวรรณคดไทยและวรรณกรรมพนบานในนวนยายของ แกวเกา” โดยศกษากลวธทแกวเกาน าวรรณคดไทยและวรรณกรรมพนบานมาใชในการสรางสวนประกอบของจนตนยาย ไดแก การสรางโครงเรอง เนอเรอง ตวละคร ฉากและบรรยากาศ รชนกร รชตกรตระกล (2550) วจยเรอง “ฉากในจนตนยายของแกวเกา” โดยศกษาวเคราะหทมาของฉาก และบทบาทของฉากในจนตนยายของแกวเกา และดษฎ แซตน (2551) วจยเรอง “นวนยายจนตนมตของแกวเกา : การศกษาดานกลวธการสรางเรองและการน าเสนอเรอง” โดยศกษา ในประเดนเกยวกบกลวธการสรางเรองและการน าเสนอเรอง จากงานวจยดงกลาวเปนการศกษานวนยายของแกวเกาในประเดนทหลากหลาย ไดแก แนวคด ฉาก กลวธการสรางเรองและการเสนอเรอง ผวจยพบวานอกจากประเดนดงกลาวแลว นวนยายของแกวเกายงปรากฏการ “น าสจธรรมทางพระพทธศาสนามาสอไวอยางเหมาะสม ” แกวเกาสรางสรรคผลงานโดยน าเอาความร ความคด ความเชอ และความศรทธาในพระพทธศาสนาแทรกลงไปในงานประพนธ โดยผานแนวคดหลก โครงเรอง ตวละคร และบทสนทนา ตวอยางเชน แกวเกาเสนอแนวคดวา ทกอยางลวนเปนไปตามกรรม คอผลของการกระท า ดงปรากฏในเรอง บารมพระแมปองปกพนธรณน

“...ทกสงทกอยางลวนเปนไปตามกรรม...อนไดแกการกระท าของตนเอง ไมวาในอดตกาลหรอปจจบนกาล ผไมประมาทจะท าตนใหพรอมเสมอ โยมทงสองเปนผประพฤตดประพฤตชอบแลว ขอใหกลบไปดวยดเถด อยาไดเสยใจตอสงใดเลย สงเหลานอยนอกวสยทโยมจกแกไขได”

(แกวเกา. 2547, 210 )

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%84%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%94%E0%B8%A7%E0%B8%87&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%88%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%87&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%9D%E0%B8%B1%E0%B8%99...%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%94%E0%B8%A3&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B9%81%E0%B8%81%E0%B9%89%E0%B8%A7_%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%87&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%81%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%99&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%A2%E0%B9%8C&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%A1%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%B2_(%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%97%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%A2%E0%B9%8C_%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%84_%E0%B9%92)&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%95&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%9B%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%9C%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%AD%E0%B8%87&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%9E%E0%B8%8D%E0%B8%B2%E0%B8%9B%E0%B8%A5%E0%B8%B2&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B2&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%99%E0%B8%9E%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B9%89%E0%B8%B2&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%A1%E0%B8%A2%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B2&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%A7%E0%B8%AA%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B9%8C%E0%B8%A5%E0%B8%B5%E0%B8%A5%E0%B8%B2&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%8B%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%99&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B9%88%E0%B8%A1%E0%B8%97%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%A2%E0%B9%8C&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%AD%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B8%A9%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%99_(%E0%B9%81%E0%B8%81%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B9%89%E0%B8%B2)&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B9%88%E0%B8%9B%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87_%E0%B8%9B%E0%B8%81%E0%B8%9E%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B8%98%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B8%B4%E0%B8%99&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%81%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A7&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%AD%E0%B8%A1%E0%B8%95%E0%B8%B0_(%E0%B9%81%E0%B8%81%E0%B9%89%E0%B8%A7%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B9%89%E0%B8%B2)&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A7%E0%B8%94%E0%B8%B2&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%94&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A3&action=edit&redlink=1

http://th.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%B8%88%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99&action=edit&redlink=1

3

จากตวอยางขางตน เปนตอนทพระมหานาคเทศนาส งสอนปวนทรและพตราทเดนทางจากโลกปจจบนกลบไปในสมยกรงศรอยธยา และไดเขาเฝากราบบงคมทลสมเดจพระสรโยทยถงเภทภยทเกดขนกบพระองค และอนาคตของบานเมอง แตมอาจทดทานพระองค หรอเปลยนแปลงสถานการณในอดตได

แกวเกาเสนอแนวคดเรองกรรมวาการท าดยอมไดรบผลดตอบแทน การท าชวยอมไดรบผลชวตอบแทน ดงทปรากฏในเรอง ผาทอง จากเหตการณทแมชเจรญมารดาของอมาพดกบมารต อดตลกสะใภ เพอแสดงใหเหนวากรรมของใครกเปนของคนนนไมเปลยนแปลง เปนเรองเฉพาะตวของผกระท าเทานน

“ฉนไมประหลาดใจเลย ทตอนทาย เธอกบอมากลบมาเปนคแขงกนอกจนได เรองนฉนไมโทษความบงเอญหรอโชคชะตาอยางใดทงสน ฉนเชอวาเปนความตงใจของมนษยดวยกนเอง เมอตดสนใจท าอะไรลงไป แตฉนจะพดเรองหนงคอ ฉนเชอเรองบาปกรรม ไมไดค านงวาเปนกรรมเกาทท าไวแตชาตกอนใหออมคอมไปกอน เพราะมนยนยนกนไมได เอาชาตนใหเหนจะแจงลงไปนแหละ...”

สหนามาลตไมด เพราะไมรวาอกฝายจะมาไมไหน เดาวาไมไดมาดอยางแนนอน “พอแมท าบาปกรรมไว บาปกตกทอดถงลก พอขเมาหวราน า ลกโตขนกกนเหลาเหมอนกน

เพราะเหนจากพอ ถาพอใจบญสนทานเอาลกไปวดตงแตเลกๆ โตขนลกกยดวดเปนทพงทางใจไดมากกวาทอน เธอมลกสาว สงเกตบางหรอเปลาวายายดาวคดอยางไรกบเรองของเธอ”

(แกวเกา. 2539, 715)

แกวเกาแสดงใหเหนวา ทกอยางในโลกลวนเปนอนจจง ไมมอะไรเทยงแท มเกด มดบ มเปลยนแปลงตลอดเวลา ดงเชนทปรากฏในเรอง เรอนมยรา ท นกยง ตวละครเอกของเรองอยในสมยกรงศรอยธยาทเจรญรงเรอง เมอกาลเวลาผานไป อยธยาลมสลาย นกยงไดกลบไปเหนซากปรกหกพงของอยธยาในยคปจจบน ซงผเขยนน าเสนอแนวคดดงกลาวผานตวละคร ดงน

...สงทเหลออยในสายตาของหญงสาว ไมผดอะไรกบปาชาของอาณาจกรอนเคยเปนความงามอนสงสด...ทกสงแมจะบรณะเอาไวแลว แตกสดฝมอ สดความฝนของมนษยทจะจ าลองออกมาใหถงรปเดมของกรงแกว แมเพยงครงเดยว...

“นกยง…” พระนายพร ากระซบปลอบ บบมอเยนซดนนไวราวกบจะถายทอดความอบอนใหมากทสด... “หกใจเสยบางเถดไมมอะไรตองกลว...ของทกอยางมนเปนอนจจงอยางนเอง”

“หากทกอยางเปนอนจจงแลว ไฉนนกยงจงไมตายดบไปพรอมกบสรรพสงดงทเหนนเลา” พระนายบบมอหญงสาวแนนขน ใจหายวาบเมอไดยนค าถามทอดอาลย

4

“ เพราะชะตากรรมของนกยงยงไมถงทตายดบไปพรอมกบคนอน ในเมอรอดมาได ...กอยาไปคดถงสงทแลวมาแลว ท าปจจบนใหถงพรอมอยางทพระพทธเจาทรงสอนไวดกวา”

(แกวเกา. 2548, 503 - 505)

แกวเกาเสนอแนวคดเรองอบายมข 6 ในเรอง คนเหนอดวง โดยใชบทสนทนาของตวละคร จากเหตการณตอนทลนจงชวนโพนไปเทยวในเมองแลวไปมเรองชกตอยกบกลมวยรนอนธพาล

“เองอยาเถยงขา ไมมใครบงคบเองนะเวย เองสมครใจไปเองกท าเรองเองดวย คนอนนะมน เปนสวนประกอบ เองถามขาวามนจะมยงงอกไหม ขากตอบวาตราบใดทเองยงเกยวของกบอบายมข 6 ประการ คอ กนเหลา เทยวกลางคน เทยวดการละเลน ตดการพนน คบคนชว เกยจครานการท างาน ชวตเองกตองเดอดรอนอยเสมอไมหลกพน”

(แกวเกา. 2551, 82-83)

เรองจากฝนสนรนดร ในตอนสดทายของเรองจากค าพดของคณเชอทบวชเปนพระภกษ แสดงหลกธรรมผานบทสนทนาโดยตรง เพอเปนขอคดแกผอานวาทกสงทกอยางทเกดขนกบเรานน เกดขนเพราะใจของเราเอง ไมมใครท าใหทกขหรอสขไดนอกจากใจของเรา ซงในพระสตตนตปฎกกลาวถงทกขทเกดจากความรกคอ “...ความประสบกบสงทไมเปนทรกเปนทกข...” (พระไตรปฎก เลมท 10 , 2539 : 402) ดงนนบคคลทมความรกยอมเปนทกข ทงทกขทเกดจากการไมประสบกบผทรก และทกขจากการพลดพรากจากคนทรก ดงความวา คณเชอนงไปนดหนง สายตาบอกความเหนอกเหนใจมากขน แลวตอบชาๆ วา

“การพลดพรากจากสงทรกเปนทกข การประสบกบสงทไมรกเปนความทกข ทกขนนเปนของคกบปถชนผยงมรกโลภโกรธหลง เมอสงใดไมเปนอยางใจกเกดความทกข อยาวาแตประสกเลย อาตมาเองกทกขมากมายแลว ทกขขนาดทวาไมใชคดจะฆาตวตายอยางเดยว อยากจะฆาคนอนใหตายไปเสยดวย เพราะเขาท าใหเสยใจ อบอาย แคนใจแสนสาหส” ตรยยงคงพดไมออก กมหนาลงต า...อะไรอยางหนงคลายปลายมด สะกดความทรงจ าจนแปลบปลาบ “เดชะบญ ไมทนเปนบาไปเสยกอน เขาวดมาพบสมเดจฯ ทาน ทานเตอนสตวาอารมณทงหมดนเกดจากตวเราเองแทๆ ไมใชคนอน ถาใจไมยอมรบความทกขเขามา ทกขกเขามาไมได นอาตมาไปเปดใจรบเขามาเอง ไปหลงยดมนวาผหญงคนนนเปนสทธของอาตมา ถอวาเกยรตยศเปนของมจรง ถอวาถกลบหล ถกแยงชง ทงหมดนหากวาไมถอ กไมเจบปวด

5

ถาเปนเรองเกดกบคนอนอาตมากเฉยๆ เกดกบตวเองถงไดเดอดดน เพราะยดมนวาทกอยางควรจะเปนไปตามใจตวเอง เมอไมเปนอยางใจกแทบจะเสยสตเอา”

(แกวเกา. 2547, 577-578)

ในเรองทางเทวดา แกวเกาเสนอแนวคดในเรองการเวยนวายตายเกดหรอสงสารวฏ ซงเปนแนวคดหนงในพทธศาสนา เปนวฏจกรทหมนเวยนไปไมสนสด ในนวนยายหลายเรอง เชน ทางเทวดา แตปางกอน และเรอนมยรา โดยแสดงใหเหนผานการเวยนวายตายเกดของตวละคร ซงกลบชาตมาเกดในอกสมยหนง

ผวจยพบวามผศกษาวจยนวนยายของแกวเกาเปนจ านวนมาก แตยงไมมผใดศกษาเกยวกบการเสนอแนวคดพทธศาสนา ผวจยตองการศกษาแนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกวเกา ซงจะท าใหเขาใจแนวคดพทธศาสนาและวธการน าเสนอแนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกวเกาทสะทอนใหเหนทศนคตดานพทธศาสนาและศลปะในการประพนธของแกวเกาในการถายทอดเรองราวไดเหมาะสมและนาสนใจ

นยามศพทเฉพาะ แนวคดพทธศาสนา หมายถง หลกธรรมทางพทธศาสนาทปรากฏในนวนยายของแกวเกา สมมตฐานในการศกษาคนควา นวนยายของแกวเกามเนอหาหลากหลาย ปรากฏแนวคดพทธศาสนาอยางเดนชดซงมการน าเสนออยางนาสนใจ สะทอนทศนคตและศลปะในการประพนธของผเขยนเปนอยางด ความมงหมายของการศกษาคนควา การศกษาครงน ผวจยไดตงความมงหมายไว ดงน

1. เพอศกษาแนวคดพทธศาสนาทปรากฏในนวนยายของแกวเกา 2. เพอศกษาการน าเสนอแนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกวเกา

6

ความส าคญของการศกษาคนควา การศกษาครงนท าใหทราบวาแนวคดพทธศาสนาและวธการน าเสนอแนวคดพทธศาสนา ในนวนยายของแกวเกามความหลากหลายอนเปนลกษณะเดน ขอบเขตการศกษาคนควา

การศกษาครงน ผวจยใชขอมลจากนวนยายของแกวเกา ทจดพมพเปนรปเลมและตพมพ ตงแต พ.ศ.2525 ถง พ.ศ.2553 จ านวน 29 เรอง ไดแก 1. แกวราห 2. คนเหนอดวง 3. จอมนาง 4. จากฝนสนรนดร 5. ดอกแกวการะบหนง 6. แตปางกอน 7. นาคราช 8. นางทพย 9. มนตรา 10.นรมต 11.ปลายเทยน 12.ผาทอง 13.พญาปลา 14.พมมาลา 15.เรอนนพเกา 16.เรอนมยรา 17.วสนตลลา 18.วมานมะพราว 19.หนากากดอกซอนกลน 20.หนมทพย 21.อธษฐาน 22.บารมพระแมปอง ปกพนธรณน 23.แดนดาว

7

24.อมตะ 25.ทางเทวดา 26.เทวาวาด 27.นมตมาร 28.จงกลกงเทยน 29.เงาพราย วธด าเนนการศกษาคนควา

การศกษาคนควาครงนใชวธวจยเอกสาร โดยมขนตอนดงน 1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบนวนยายของแกวเกา 2. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบแนวคดพทธศาสนา 3. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบแนวคดและการน าเสนอแนวคด 4. ศกษานวนยายของแกวเกาจ านวน 29 เรอง 5. วเคราะหแนวคดและวธการเสนอแนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกวเกา 6. เสนอผลงานการศกษาคนควาแบบพรรณนาวเคราะห

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ

การศกษาแนวคด และวธการเสนอแนวคดในนวนยายของแกวเกา ผวจยไดศกษาเอกสาร

และงานวจยทเกยวของ น าเสนอตามหวขอตอไปน

1. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบนวนยายของแกวเกา 1.1 เอกสารทเกยวของกบนวนยายของแกวเกา 1.2 งานวจยทเกยวของกบนวนยายของแกวเกา

2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบแนวคดพทธศาสนา 2.1 เอกสารทเกยวของกบแนวคดพทธศาสนา 2.2 งานวจยทเกยวของกบแนวคดพทธศาสนา 1. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบนวนยายของแกวเกา 1.1 เอกสารทเกยวของกบนวนยายของแกวเกา นวนยายเปนวรรณกรรมประเภทเรองสมมต (Fiction) ทแตงเปนรอยแกวขนาดยาวตามแบบตะวนตก (สายทพย นกลกจ. 2543 : 171) นวนยายจงเปนเรองราวทผประพนธจ าลองมาจากชวตจรง มเจตนาเพอใหผ อานไดรบความสนกสนานเพลดเพลน ขณะเดยวกนกไดรบความร เกยวกบประสบการณของชวต ไดคตธรรมทพงยดถอหรอใชเปนแนวทางในการด าเนนชวตไปพรอมกน (ธญญา สงขพนธานนท. 2539 : 161) แกวเกา เปนนามปากกาหนงของรองศาสตราจารย ดร.วนตา ดถยนต ทใชในการสรางสรรคนวนยายจนไดรบยกยองเชดชเกยรตใหเปนศลปนแหงชาต สาขาวรรณศลป ประจ าป 2547 ซงความตอนหนงในค าประกาศเกยรตคณ กลาววาแกวเกาไดน าความรทางประวตศาสตร วฒนธรรม ประเพณ วรรณคด ศลปะ และสจธรรมทางพทธศาสนามาสอไวอยางเหมาะสม ซงสอดคลองกบความเหนของยรฉตร บญสนท และองอร สพนธวนช โดยในสวนของยรฉตร บญสนท (2530 : 75-85) กลาววา

“การศกษานวนยายของแกวเกา แสดงใหเหนความสามารถของผเขยนในการน าความรสาขาตางๆ ผนวกเขากบจนตนาการ ท าใหนวนยายมความสมจรงอยางมเหตมผล ผอานไดรบความบนเทงพรอมสาระแงคดทแฝงอยในนวนยาย อาท เรองแกวราห มแนวคดเกยวกบกฎแหงกรรม การเวยนวายตาย

9

เกด โดยน าผลกรรมดและกรรมชวของมนษยมาสอดแทรกใหเขากบเรองโรแมนตก คอ สรางความผกพนของหนมสาวตงแตพบกน กอนมาผสมกบอทธฤทธปาฏหารยในทางไสยศาสตร ในเรองนางทพย เปนการอธบายถงความลกลบของสงเหนอธรรมชาตดวยวธการทางไสยศาสตรและวทยาศาสตรปนกน มแนวคดเกยวกบพทธศาสนาเรองไตรภม โดยสรางใหตวละครทมชวตอยคนละภมมาสมพนธกน เรองมนตรา เปนเรองตอเนองมาจากนางทพย ซงผเขยนไดน าเอาตวเอกในเรองมาใชสญลกษณ เพอแสดงใหเหนวา การลมหลงในสงเหนอธรรมชาตเปนอ านาจวเศษ สดทายสงนนกจะกลบมาท ารายผนน สวนเรอง จอมนาง ผเขยนยงคงน าเรองจตวทยามาใชในการด าเนนเรองโดยการก าหนดให ตวเอกสามารถใชพลงจตเคลอนยายวตถ”

ในสวนขององอร สพนธวนช (2547: 236-290) กลาววา

“แกวเกามวธการสรางเนอเรองใหสนกสนานและนาสนใจ แกวเกามกน าเอาเรองทอยในความสนใจของคนทวๆ ไปเขยน เชน เรองของความเชอ วรรณคด หรอประวตศาสตรทหาค ายนยนวาจรงมาสรางและผกเรองไดอยางนาสนใจ และนาตดตาม รวมถงกลวธตางๆ ทผเขยนเลอกมาใชนน กสามารถเลอกไดอยางเหมาะสม มการอางองประวตศาสตร วทยาศาสตร และวรรณคด ใหเขากบเนอหาและบรรยากาศของเรองเปนอยางด ท าใหผอานสามารถเขาไปในโลกของจนตนาการของผเขยนได”

ดงนน นวนยายของแกวเกาจงมคณคาทงดานความบนเทง และแฝงดวยสาระขอคดใหคณคาทางสตปญญาแกผอาน จากเอกสารท เกยวกบนวนยายของแกวเกาสรปไดวา นวนยายของแกวเกา มความสนกสนาน ตนเตน ระทกใจ และแฝงดวยสาระแนวคดอนเปนประโยชนแกผอาน เชน แนวคดเกยวกบกฎแหงกรรม การเวยนวายตายเกด และแนวคดทมาจากพทธศาสนาเรองไตรภม แกวเกามวธการน าเสนอเรองใหมความสมจรงโดยมการอางองประวตศาสตร วรรณคด วทยาศาสตรและ พลงจต ไดอยางเหมาะสมกบเนอหาและบรรยากาศของเรอง 1.2 งานวจยทเกยวของกบนวนยายของแกวเกา

สะอาด รอดคง (2533) วจยเรอง “วเคราะหนวนยายเหนอธรรมชาตของแกวเกา” โดยศกษาจากนวนยายของแกวเกา 7 เรอง ไดแก แกวราห นางทพย แตปางกอน จอมนาง มนตรา

หนมทพย และแดนดาว ในประเดนเรองกลวธการแตงดานแกนเรอง โครงเรอง ตวละคร บทสนทนา ฉาก และบรรยากาศ รวมทงประเมนคณคาดานตางๆ นอกจากนยงศกษาความเชอเรอง เหนอธรรมชาตทปรากฏในนวนยายทง 7 เรอง โดยศกษาความเชอ 6 ประเภท ไดแก ความเชอเรองโชคชะตาของมนษย ความเชอเรองเวทมนตรคาถาและเครองรางของขลง ความเชอเรอง

10

ลางสงหรณ และความฝน ความเชอเรองอ านาจจต ความเชอเรองอทธฤทธปาฏหารย และความเชอเกยวกบชวตหลงความตาย ผวจยพบวา แกวราห นางทพย จอมนาง มนตรา และแดนดาว มความเชอครบทง 6 ประการ หนมทพย ไมปรากฏความเชอเรองลางสงหรณและความฝน แตปางกอน ไมปรากฏความเชอเกยวกบโชคชะตามนษย ความเชอเรองเวทมนตคาถา และเครองรางของขลง ผแตงใชเทคนคการประพนธเรองไดเปนอยางด จงท าใหเรองสมจรง สนกสนาน เราใจใหตดตามอานนวนยายทง 7 เรอง มคณคาทงในดานอารมณและสตปญญา กฤษณา วงษรกษ (2542) วจยเรอง “การวเคราะหความเชอทปรากฏในนวนยายเหนอธรรมชาตของ “แกวเกา” ระหวางป พ.ศ.2531 – 2536” โดยศกษาจากนวนยายของแกวเกา 7 เรอง ไดแก วมานมะพราว คนเหนอดวง จากฝนสนรนดร นาคราช หนากาก

ดอกซอนกลน ผาทอง และนรมต พบวา ความเชอทปรากฏม 6 ประการ ไดแก ความเชอเกยวกบพระพทธศาสนา ความเชอเกยวกบเทพเจาดานลกษณะของเทพเจาและอ านาจเหนอธรรมชาตของเทพเจา ความเชอเกยวกบมตเวลาดานมตเวลาของอดต ความเชอเกยวกบโหราศาสตรดานโชคชะตาของมนษย อ านาจพรหมลขตและดวงดาว ความฝนและการท านาย ลางสงหรณและการพยากรณ ความเชอเกยวกบไสยศาสตรดานลทธทางไสยศาสตรเวทมนตร คาถาอาคม พธกรรมทางไสยศาสตร เครองรางของขลงและของปลกเสกภตผและวญญาณ และความเชอเกยวกบอ านาจพลงจต ทงหมดนเปนความเชอทผกพนอยกบวถการด าเนนชวตของคนในสงคมไทยมาชานานตงแตอดตจนถงปจจบน มการเปลยนแปลงบางเลกนอยกแตเพยงวธการแสดงออกของความเชอ บางประการเทานน ศนชา แกวเสถยร (2546) วจยเรอง “การใชวทยาศาสตรในนวนยายของแกวเกา” โดยศกษาจากนวนยาย 7 เรอง ไดแก นางทพย จอมนาง มนตรา แดนดาว จากฝนสนรนดร

หนากากดอกซอนกลน และนรมต ผลการวจยพบวาแกวเกาใชความรและวธการทางวทยาศาสตรในการประพนธนวนยาย จ าแนกได 7 ประเภท ไดแก ความรเรองปรจตวทยา : พลงจตอเอสพ การสะกดจต และตาทพย ภาพถายเกอรเลยน เอกภพคขนาน ทฤษฎเอกซตราไดเมนชนเวลด ทฤษฎสมพนธภาพพเศษ : อวกาศและเวลา ทฤษฎจตวทยาบคลกภาพ : แนวความคดแบบจตวเคราะห และสารพเศษแทนทาลม กลาวไดวาแกวเกามความสามารถในการผสานวทยาศาสตรใหเขากบจนตนาการไดอยางผสมกลมกลน นวนยายทง 7 เรองนมคณคาในดานใหความบนเทง ซงเกดจากความระทกใจ อารมณสะเทอนใจ และการใชจนตภาพ อกทงยงมคณคาดานความสมเหตผลและสมจรง และคณคาดานบนทกเหตการณทางวทยาศาสตรในชวงเวลาทประพนธนวนยาย จรณทย วมตตสข (2550) วจยเรอง “การใชวรรณคดไทยและวรรณกรรมพนบานใน นวนยายของแกวเกา” โดยศกษากลวธทแกวเกาน าวรรณคดไทยและวรรณกรรมพนบานมาใชในการ

11

สรางสวนประกอบของจนตนยาย ไดแก การสรางโครงเรอง เนอเรอง ตวละคร ฉากและบรรยากาศ จากนวนยายของแกวเกา 13 เรอง ไดแก แกวราห นางทพย มนตรา หนมทพย นาคราช เรอนมยรา อมตะ เรอนนพเกา ดอกแกวการะบหนง ปลายเทยน พมมาลา ทางเทวดา และเทวาวาด ผลการวจยพบวา ในสวนของการสรางโครงเรอง แกวเกาน าเคาเหตการณส าคญในวรรณคดไทยและวรรณกรรมพนบานมาสรางเปนเหตการณในจนตนยาย และสรางตวละครขนใหม จนตนยายทแกวเกาสรางโครงเรองดวยวธนม 3 เรอง ไดแก เรอนนพเกา อาศยเคาจากกากกลอนสภาพ พมมาลา อาศยเคาจากอลราชค าฉนท และทางเทวดา อาศยเคาจากกลอนอานเรองทาวก ากาด า ชาดกลานนาไทยเรองก ากาด า และบทละครเรองสงขทอง สวนปลายเทยน แกวเกาสรางโครงเรอง นขนใหมโดยอาศยพนฐานบางสวนจากเสภาขนชางขนแผนแตมเนอหาเปนอสระจากเรองเดมในขณะเดยวกนตวละครทงทจ าลองภาพจากเสภาขนชางขนแผน และจากโครงเรองยอนยคทสรางขนใหมกเดนทางผานมตมามปฏสมพนธกบตวละครยคปจจบนอกชดหนงในสถานการณของโลกยคปจจบน ท าใหตวละครทง 3 ชดนมบทบาทเชอมโยงซงกนและกน แกวเกายงไดใชเนอหาสวนยอยจากวรรณคดไทยและวรรณกรรมพนบานในการสรางบางชวงของเนอเรอง เชน การน าเรองมณรตนะจากไตรภมกถาและตราพระราหจากเรองพระอภยมณ มาสรางเปนแกววเศษในจนตนยายเรอง แกวราห การน าเนอหาเรองนาคสรางเมองจากต านานเมองทมอยจรง มาสรางเปนต านานเมองมายในเรองนาคราช เปนตน ในสวนของการสรางตวละคร แกวเกาใชวธจ าลองภาพตวละครในวรรณคดไทยและวรรณกรรมพนบานมาแสดงบทบาทในจนตนยาย เชน การจ าลองขนแผนและเถรขวาดจากเสภาขนชางขนแผน ในเรองปลายเทยน การสรางตวละครยอนยคโดยอาศยเคาบางอยางจาก เรองเดม เชน คณหญงผอบแกวในเรองเรอนนพเกา อาศยเคาจากนางกากในกากกลอนสภาพ เจาสรอยสมาลในเรองปลายเทยน อาศยเคาจากนางสรอยฟาในเสภาขนชางขนแผน และการสรางตวละครในยคปจจบนโดยอาศยเคาจากเรองเดมใหมลกษณะส าคญบางประเดนคลายตวละครจากเรองเดม เชน สาแคนในเรองทางเทวดา โดยอาศยเคาจากพระสงข ในบทละครเรองสงขทอง และก ากาด าจากกลอนอานทาวก ากาด า และชาดกลานนาไทยเรองก ากาด า ในสวนของการสรางฉาก แกวเกาใชวธการจ าลองฉากในวรรณคดไทยและวรรณกรรมพนบานมาปรากฏในจนตนยาย เพอใหเนอเรองมความนาเชอถอ และมบรรยากาศทสอดคลองกน เชน การจ าลองฉากปาทเคยปรากฏในวรรณคดไทยเรองเสภาขนชางขนแผนมาใชเปนฉากในตอนทเจาสรอยสมาลก าลงเดนทางหลบหนขนแผนในเรองปลายเทยน เปนตน แกวเกาเสนอแนวคดและมมมองใหมเกยวกบวรรณคดไทยและวรรณกรรมพนบาน เชน การกลายเปนชายรปงามของสาแคน ทเปรยบไดกบการถอดรปเปนทองในบทละครเรองสงขทอง และการถอดเสอด าของก ากาด าในกลอนอานทาวก ากาด าและชาดกลานนาไทยเรองก ากาด า เพอแสดงใหเหนวา “การกลายรางเปนชายรปงาม” หรอ “การถอดรปเปนทอง”

12

ของสาแคนนน หมายถง การทคณงามความดและคณสมบตทดงาม ตลอดจนสตปญญาและความรความสามารถทสาแคนไดสงสมโดยใชเวลาทงชวตเกดเปนผลทผอนมองเหนไดอยางชดเจน เรองเรอนนพเกา แกวเกาน าเสนอเรองราวของผอบแกว ทมชวตคลายกบนางกาก โดยหาเหตผลอธบายการกระท าของผอบแกว และสรางเรองใหผอบแกวรสกผด เรอง พมมาลา แกวเกาน าประเดนทชายถกสาปใหกลายเปนหญงจากอลราชค าฉนท มาแสดงอยางมเหตมผลวาเหตการณดงกลาวเกดจากการกระท าความผดบาปทเขาไดกระท ากบผหญง และในทสดตวเอกของเรองกไดเรยนรและเปลยนแปลงทศนคตทมตอผหญง แมจะไดคนรางกลบเปนชายแลวกตาม แกวเกาสามารถใชขอมลทางวรรณคดในการสรางสรรคผลงาน โดยปรบเปลยนและเพมเตมรายละเอยดใหสมเหตสมผล สอดคลองกบปจจบน เพอใหผอานในปจจบนยอมรบเนอหาจากวรรณคดไดงายขน

รชนกร รชตกรตระกล (2550) วจยเรอง “ฉากในจนตนยายของแกวเกา” โดยศกษาวเคราะหทมาของฉาก และบทบาทของฉากในจนตนยายของแกวเกา จากนวนยายของแกวเกาจ านวน 13 เรอง ไดแก นางทพย หนมทพย ปลายเทยน แกวราห จอมนาง นาคราช

นรมต อมตะ ดอกแกวการะบหนง แตปางกอน มนตรา เรอนมยรา และเรอนนพเกา ผลการวจยพบวา ฉากในจนตนยายของแกวเกา แบงตามทมาได 4 ประเภท ไดแก ฉากทมาจากหลกฐานประวตศาสตร ฉากทมาจากความเชอเรองนรก – สวรรค ฉากทมาจากสถานทจรง และฉากทมาจากวรรณคด แกวเกาสรางฉากโดยมทมาหลากหลาย เพอสนบสนนความเปนไปไดของตวละครเหนอธรรมชาต เหตการณเหนอธรรมชาต และของวเศษ การปรากฏตวของตวละครเหนอธรรมชาต เชน เทพ พญานาค วญญาณ หรอตวละครจากวรรณคด แกวเกาจะเลอกใชฉากสถานทตางๆ เชน สวรรค ทะเลสาบ โคกเกาแกรกราง หรอปาในวรรณคด สรางความรสกคลอยตามและความเปนไปไดใหแกผอานวาตวละครมความสมจรง สวนการปรากฏเหตการณเหนอธรรมชาต เชนการระลกชาต การเนรมตภาพวาดใหมชวต แกวเกาเลอกใชฉากเพออธบายความเปนไปไดทเหตการณเหนอธรรมชาตจะเกดขน เชน ฉากสวรรคอธบายความเปนไปไดของเหตการณระลกชาต หรอการเลอกบานทตวละครคนเคยใหเปนสถานทตวละครระลกชาตได การสรางฉากประเทศสมมตเพอรองรบเหตการณเนรมตภาพวาดใหมชวต การปรากฏของวเศษ เชน น าอมฤต ทท าใหผดมเปนอมตะได แกวเกาเลอกใชฉากสถานทสอดคลองกบการปรากฏของวเศษ คอ น าอมฤตทมอยในแวนแควนอนเดยโบราณ เพออธบายความเปนไปไดของของวเศษวาปรากฏอยไดในดนแดนทผเขยนสรางขน การเลอกใชฉากอยางพถพถนของแกวเกามผลท าใหผอานรสกคลอยตาม และยอมรบเหตการณเหนอธรรมชาตทผเขยนสรางขน สวนบทบาทของฉากทสนบสนนแนวคดทางพทธศาสนาในเรองของกเลส ความรก ความโลภ ความโกรธ และความหลง แกวเกาไดใชฉากสถานทเปนสญลกษณ เชน การใชฉากคฤหาสน และเมองเปนสญลกษณแทนผลประโยชนทรดรงใหมนษยตกอยในบวงของความโลภ

13

และการใชไฟกเลสเปนสงทท าใหเกดความพนาศ ความวบตแกสถานทท เปนสญลกษณของผลประโยชน การใชเรอนทงต าหนกขาวรมน า เรอนของนกยง และเรอนนพเกาเปนสญลกษณของความรก และความหลง การใชฉากสนบสนนแนวคดทางพทธศาสนา ท าใหผอานสามารถเขาใจแนวคดไดอยางชดเจน และลกซงยงขน การสรางฉากอยางพถพถนมบทบาทตอเรอง สอดคลองกบตวละครและโครงเรอง แสดงใหเหนวาแกวเกาเปนนกประพนธทประณตและพถพถนในการสรางสรรคผลงาน รอยเรยงองคประกอบในนวนยายไดอยางกลมกลน ดษฎ แซตน (2551) วจยเรอง “นวนยายจนตนมตของแกวเกา : การศกษาดานกลวธการสรางเรองและการน าเสนอเรอง” โดยศกษานวนยายของแกวเกาจ านวน 26 เรอง ไดแก แกวราห คนเหนอดวง จอมนาง จากฝนสนรนดร ดอกแกวการะบหนง แตปางกอน นาคราช นางทพย มนตรา นรมต ปลายเทยน ผาทอง พญาปลา พมมาลา เรอนนพเกา เรอนมยรา วสนตลลา วมานมะพราว หนากากดอกซอนกลน หนมทพย อธษฐาน บารมพระแมปองปกพนธรณน แดนดาว อมตะ ทางเทวดา และเทวาวาด ในประเดนเกยวกบกลวธการสรางเรองและการน าเสนอเรอง ในสวนของกลวธการสรางเรอง พบวา แกวเกามกลวธการสรางเรองในนวนยายแนวจนตนมต 4 วธ ไดแก กลวธการสรางโครงเรอง กลวธการใชฉากเหนอธรรมชาต กลวธการสรางตวละครเหนอธรรมชาต และการใชของวเศษและของอาถรรพณ กลวธการสรางโครงเรอง คอ การสรางปมปญหาขดแยงในเรองและการสรางเงอนไข เพอใหผอานตดตามเรองดวยความตนเตน เราใจ สวนการสลบล าดบเวลา เพอชวยใหเรองมความซบซอน นาตดตาม กลวธการใชฉากเหนอธรรมชาต แบงออกเปนการใชฉากตางสมย การใชฉากตางภม และการใชฉากสมมตรองรบการสรางโครงเรอง ตวละคร เพอใหเรองมความสมจรง สมเหตสมผล กลวธการสรางตวละครเหนอธรรมชาต แกวเกาสรางตวละครใหมอ านาจวเศษหรอความสามารถพเศษ เชน มพลงจต เวทมนตร สามารถลวงรความคดผอน การเนรมตสงตางๆ จากการวาดรป การมองเหตการณในอนาคต และโหราศาสตร ลกษณะของตวละครเหลานแกวเกาสรางจากจนตนาการทสามารถอางองขอมลทางวชาการในสาขาวชาตางๆ ทเกยวของ จงมความสมจรง ท าใหเนอเรองสนกสนานนาตนเตน สวนกลวธการใชของวเศษและของอาถรรพณ แกวเกาสรางของวเศษโดยอางองถงทมาของของวเศษ เพอท าใหเรองสมจรง นาเชอถอ ในสวนของกลวธการน าเสนอเรอง แกวเกามกลวธการน าเสนอเรองโดยใชผเลาเรองและวธการเลาสรปเรอง ผเลาเรองแบงออกไดเปน 3 ประเภท ไดแก ผเลาเรองแบบผรชนดไมแสดงทศนะ ผเลาเรองทเลาสงทตนประสบพบมา และผเลาเรองแบบผสม แกวเกาใชกลวธการน าเสนอผานผเลาเรองทหลากหลายไดอยางเหมาะสม เพอใหผอานเขาใจทศนะของตวละคร และท าใหเรองเขาใจงาย สวนกลวธการเลาเรองทปรากฏม 3 วธ ไดแก การสรปเรองหรอเลายอ การบรรยายและการพรรณนา และการถายทอดค าพดและความคด

14

ของตวละคร กลวธการเลาเรองทหลากหลาย ท าใหผอานเขาใจเรองไดงาย ไดรบอรรถรสในการอานท าใหอานเรองไดสนกสนานยงขน จากงานวจยทเกยวของกบนวนยายของแกวเกา สามารถสรปไดวา นวนยายของแกวเกาเปนนวนยายทมการสรางสรรค โดยน าขอมลทางวทยาศาสตร ประวตศาสตร จตวทยา และวรรณคด มาผสานกบจนตนาการ โดยสอดแทรกแนวคดทหลากหลายท าใหนวนยายของแกวเกามความสมจรง สมเหตสมผล ท าใหผอานไดรบความบนเทงและสาระทแฝงไว นวนยายของแกวเกาจงมคณคาทงดานความบนเทงและแนวคดทเปนประโยชนแกผอาน

2. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบแนวคดพทธศาสนา 2.1 เอกสารทเกยวของกบแนวคดพทธศาสนา แนวคด (Theme) หมายถง สาระส าคญของเรองทผแตงตองการน าเสนอ (กหลาบ มลลกะมาส. 2522 : 109 – 110) หรอความคดส าคญทเกดจากการเชอมโยงองคประกอบตางๆ เขาดวยกนไมวาจะเปนโครงเรอง ตวละคร ฉาก บทสนทนา ผแตงทมความสามารถนนจะสรางองคประกอบของเรองทเกยวพนสอดคลองกน เพอน าไปสความคดส าคญ คอ แนวคดของเรองไดอยางชดเจน โดยตลอดตงแตตนจนจบ และผอานสามารถเขาใจสงทผแตงตองการน าเสนอไมวา ผแตงนนจะจงใจเสนอ หรอเสนอมาจากจตใตส านกกตาม (สวรรณา เกรยงไกรเพชร. 2518 : 33) ดงนน แนวคดพทธศาสนา จงหมายถง สาระหรอขอคดส าคญของเรองทตรงกบหลกพทธศาสนา ซงผแตงอาจน าเสนอผานโครงเรอง ฉาก บทสนทนา หรอตวละครกได

พระพทธศาสนาเปนศาสนาแหงการศกษาทน าเอาการศกษาเขามาเปนสาระส าคญ เปน เนอแทของการด าเนนชวต (ประยทธ ปยตโต. 2538 : 1) พระพทธศาสนามความเกยวพนกบวถชวตของคนไทย ดงจะเหนไดจากการท าบญท าทาน ตกบาตรพระสงฆ เพราะคนไทยมความเชอตามทไดรบอทธพลมาจากพระพทธศาสนาวาบญสามารถดลบนดาลใหสงทพงปรารถนาไดทกอยาง เพราะฉะนนคนไทยจงชอบท าบญเพออนาคตของตวเอง และคนไทยกอยากทจะไดบญมากๆ เพอจะไดสขสบายในชาตตอไป รวมถงการรกษาศล การเจรญภาวนา การไหวพระสวดมนต การแผเมตตา และการน าหลกธรรมมาปฏบตในชวตประจ าวน (ฟน ดอกบว, 2542 : 276 – 310) คนทเชอมนในหลกธรรมวา ท าดไดด ท าชวไดชว ยอมท าแตความดหลกหนความชว รจกพงตนเอง ขยนท ากจการไมเกยจคราน ไมผดวนประกนพรง ไมสรางวมานในอากาศ ประสงคสงใดกลงมอท า เพอใหเปนจรงตามปรารถนา เมอมอปสรรคเกดขนกไมยอทอ พยายามหาทางแกไข และตอสจนประสบความส าเรจ คนประเภทนแมจะเกดมายากจน เพราะอ านาจของกรรมชวทท าไวในอดต กมกจะ กอรางสรางตวจนฐานะความเปนอยดขนดวยอ านาจกรรมดทท าในปจจบน (ธมมวฑโฒ ภกข 2535 :

15

1-2) พทธศาสนาเชอวากรรมทคนทกคนกระท าไมวาชนชนใด ยอมไดรบผลกรรมเสมอเหมอนกนในกาลปจจบนและวนขางหนา เพอใหคนยอมรบความจรงในสภาพปจจบน และมสตในการกระท า มใชงมงายกบกรรมเกาหรอกรรมในอดต เพราะจะท าใหคนยอมจ านนกบสภาพปจจบน ท าใหขาดสตและทอถอยตอการประกอบกรรมด คนเราไมสามารถยอนกลบไปแกไขอดตได นอกจากจะท าปจจบนใหดทสด และกรรมในทางพทธศาสนาจะตองม “เจตนา” เปนหลกส าคญ เจตนาหรอเจตนจ านงนเปนตวบงช และก าหนดทศทางแหงการกระท าทงหมดของมนษย (ประยทธ ปยตโต. 2538 : 1) หลกธรรมทางพทธศาสนาทเกยวของกบการวจย 1. กเลส

พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท (2546: 22) ไดใหความหมายของกเลสวา กเลส คอ “สงทท าใจใหเศราหมอง, ความชวทแฝงอยในความรสกนกคด ท าใหจตใจขนมวไมบรสทธ” ไดแก โลภะ โทสะ โมหะ

โลภะ เปนสภาพทตดของ ผกพน ยนดพอใจ ชอบใจ ในชวตประจ าวนเรามโลภะเปนปกต โลภะมทงระดบทเกดขนพอใจชอบใจเปนปกตและมทงระดบทมก าลงแรงกลาถงขนทลวงออกมาเปนทจรตกรรม ท าใหบคคลอนเดอดรอน, โลภะเปนอกศล-ธรรม ตางกนกบอโลภะ ซงเปนกศลธรรม โทสะ เปนสภาพทประทษราย ขนเคอง ไมพอใจ โกรธ หงดหงด นอยใจ เสยใจ กลวทงหมดเปนลกษณะของโทสะ โทสะมหลายระดบขน ในชวตประจ าวนโทสะกสามารถทจะเกดขนได เชนในขณะทโกรธไมพอใจบคคลบางคนแลว กลาวค าทไมนาฟงกบบคคลนนออกไป ขณะนนกรไดวาเปนโทสะ นอกจากนนแลวขณะทนอยใจเสยใจ หรอกลว ไมวาจะเปนกลวภยในชวต กลวอนตรายตาง ๆ กลวความเจบปวย เปนตน กเปนกเลสประเภทโทสะ เพราะเปนลกษณะทไมชอบในอารมณหนทางทจะดบโทสะได คอ อบรมเจรญปญญาเทานน จงจะดบโทสะใหหมดสนไป โมหะ เปนความหลง เปนความไมร ขณะทโมหะเกดขนยอมเปนความมดบอด เปนความไมรลกษณะของสภาพธรรม ไมเขาใจโลก ไมเขาใจตวเอง ไมเขาใจกศล ไมเขาใจอกศล ไมเขาใจกรรมและผลของกรรม ไมเขาใจหนทางทจะเปนไปเพอการดบกเลส พระผมพระภาคทรงแสดงวาโมหะ (หรออวชชา) เปนมลรากของอกศลธรรมทงหลาย 2. กรรม พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท (2546 : 4) ไดใหความหมายของกรรมวา กรรม คอ การกระท า หมายถง การกระท าทประกอบดวยเจตนา คอ ท าดวยความจงใจหรอจงใจท าดกตาม ชวกตาม เชน ขดหลมพรางดกคนหรอสตวใหตกลงไปตาย เปนกรรม แตขดบอน าไวกนใช สตวตกลงไปตายเอง ไมเปนกรรม (แตถารวาบอน าทตนขดไวอยในทซงคนจะพลดตกไดงายแลว

16

ปลอยปละละเลย มคนตกลงไปตายกไมพนเปนกรรม) การกระท าทด เรยกวา กรรมด ทชว เรยกวา กรรมชว กรรมจ าแนกตามคณภาพหรอตามธรรมเนยมทเปนมลเหต ม 2 คอ 1.อกศลกรรม หรอกรรมชว เกดจากอกศลมล 2. กศลกรรม หรอกรรมด เกดจากกศลมล กรรมจ าแนกตามทวารหรอทท ากรรม ม 3 คอ 1.กายกรรม การกระท าทางกาย 2. วจกรรม การกระท าทางวาจา และ 3. มโนกรรม การกระท าทางใจ (ประยทธ ปยตโต. 2538 : 4) จากความหมายของกรรมขางตน กรรม หมายถง การกระท าทประกอบดวยเจตนา ถากระท าดเรยกวา กศลกรรม กระท าชว เรยกวา อกศลกรรม ซงสามารถจ าแนกกรรมตามการกระท าได 3 ทาง คอ กายกรรม วจกรรม และมโนกรรม 3. วฏฏะ 3 วฏฏะ 3 แปลวา วน หรอวงกลม เปนหลกธรรมทางพทธศาสนาหมวดหนง กลาวถงกระบวนการของเหตปจจยทอาศยการเกดและสบตอกนไป นนคอ การเวยนวายตายเกด วฏฏะ 3 คอ

1. กเลสวฏฏะ คอ แรงผลกดนของกเลส อนเปนเหตใหเกดการกระท าตางๆ กเลสวฏฏะ ไดแก อวชชา ตณหา อปาทาน

2. กมมวฏฏะ คอ การกระท าตางๆ ทมเจตจ านง หรอเจตนา ซงกอใหเกดผลตางๆ ไป กมมวฏฏะ ไดแก สงขาร ภพ

3. วปากวฏฏะ คอ ความเปนไปแหงชวตอนเปนผลมาจากการกระท า หากท าผลดผลกจะออกมาด หรอตอบสนองในทางด หากท าชว ผลกจะตอบสนองในทางชว วปากวฏฏะ ไดแก วญญาณ นามรป สฬายตนะ ผสสะ เวทนา

วฏฏะ 3 นเปนกระบวนการเวยนวายตายเกดของชวต เปนวงจรหมนเวยนอยตลอดไปตราบเทาทยงมเหตปจจยเหลออย เชน กเลสเปนเหตใหเกดกรรม เมอเกดการกระท าเมอใด การกระท านนกจะกอใหเกดผลตามมา เปนกเลส กรรม วบาก วนกนไปไมมวนทสนสด 4. ไตรลกษณ ไตรลกษณ เปนกฎธรรมชาตทมงแสดงลกษณะของสงทงหลายซงปรากฏใหเหนวาเปนอยางนนตามหลกพทธศาสนาเชอวา ทกสงทกอยางเปลยนแปลงไปตามเงอนไขของธรรมชาตอยตลอดเวลา เชน เมอมเชอไฟ การลกไหมกเกดขน เมอหมดเชอ การลกไหมกดบ ความรสกทวามตวตนคอยควบคมเปนกลไกอยนนเปนการเขาใจผด นนคอ พทธศาสนาปฏเสธความมตวตนหรออตตานนเอง เมอเขาใจหลกไตรลกษณ กจะสามารถด ารงชวตอยอยางผรเทาทนสภาวะ ไมหลงไปตามภาพทถก

17

สรางขน ไมเกดทกขเกนสมควรในขณะเกดความเสอมหรอสญเสย และชวยไมใหเกดความประมาทในเวลาทก าลงเจรญกาวหนา ไตรลกษณ ประกอบดวย อนจจง ทกขง อนตตา อนจจง คอ ความไมเทยง ไมคงท ไมคงสภาพ ภาวะทเกดขนแลวเสอมสลายไป ความเปลยนแปลงเปนหลกความเปนจรงทปรชญาทกแขนงและวทยาศาสตรทกสาขาตางคนพบและเหนพองตองกน (แสง จนทรงาม. 2526 : 145) ทกขง คอ ความเปนทกข ภาวะทถกบบคนดวยการเกดขนและสลายตว ภาวะทกดดนฝน และขดแยง เพราะปจจยทปรงแตงใหมสภาพอยางนนเปลยนแปลงไป จะท าใหคงอยในสภาพนนไมได ภาวะทไมสมบรณ มความบกพรองอยในตว ไมใหความสมอยากแทจรงหรอความพอใจเตมทแกผอยากตณหา และกอใหเกดทกขแกผเขาไปอยากหรอยดดวยตณหา อปาทาน อนตตา คอ ความไมใชตวตน ความไมมตวตนทแทจรงของมนเอง พทธศาสนาอธบายวา ชวตรางกายนไมใชตวเราของเรา มนเปนเพยงสภาวธรรมทเกดขนและด าเนนไปตามเหตตามปจจยเทานน มนษยเขาใจผดจงเขาไปยดถอดวยอปาทานวาเปนของเรา เมอยดถอแลวถาชวตรางกายไมเปนไปตามทตนปรารถนากเกดทกข อาจกลาวไดวาไตรลกษณ เปนเครองยนยนความถกตองแทจรงของหลกธรรมอนๆ โดยเฉพาะหลกกรรมและการปฏบตเพอการหลดพน เพราะสงทงหลายไมมตวตน ความเปนไปในรปกระแสแหงเหตปจจยทสมพนธสบเนองอาศยกนจงเปนไปได กรรมมไดและความหลดพนจงมไดเชนกน 5.อบายมข 6 พระธรรมปฎก (2538:78) ใหความหมายของอบายมข 6 วา คอ “ชองทางของความเสอม, ทางแหงความพนาศ, เหตยอยยบแหงโภคทรพย ไดแก 1. ดมน าเมา 2. เทยวกลางคน 3. เทยวดการเลน 4. เลนการพนน 5.คบคนชวเปนมตร 6. เกยจครานการท างาน”

18

6. โลกธรรม 8 พระสตตนตปฎก องคตตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต โลกธรรมสตร (2514 :

218) ปรากฏค าสอน โลกธรรม 8 คอ

“[๙๕] ดกรภกษทงหลาย โลกธรรม 8 ประการน ยอมหมนไปตามโลก และโลกยอมหมนไปตามโลกธรรม 8 ประการ 8 ประการเปนไฉน คอ ลาภ 1 ความเสอมลาภ 1 ยศ 1 ความเสอมยศ 1 นนทา 1 สรรเสรญ 1 สข 1 ทกข 1 ดกรภกษทงหลาย โลกธรรม 8 ประการนแล ยอมหมนไปตามโลก และโลกยอมหมนไปตามโลกธรรม 8 ประการน ฯ

ธรรมในหมมนษยเหลาน คอ ลาภ 1 ความเสอมลาภ 1 ยศ 1 ความเสอมยศ 1 นนทา 1 สรรเสรญ 1 สข 1 ทกข 1 เปนสภาพไมเทยง ไมแนนอน มความแปรปรวน เปนธรรมดา แตทานผเปนนกปราชญ มสต ทราบธรรมเหลานนแลว พจารณาเหนวามความแปรปรวนเปนธรรมดา ธรรมอนนาปรารถนา ยอมย ายจตของทานไมได ทานยอมไมยนรายตออนฏฐารมณ ทานขจดความยนดและความยนรายเสยไดจนไมเหลออย อนง ทานทราบทางนพพานอนปราศจากธล ไมมความเศราโศก เปนผถงฝงแหงภพยอมทราบไดอยางถกตอง ฯ...”

โลกธรรม 8 ไดแก “ลาภ 1 ความเสอมลาภ 1 ยศ 1 ความเสอมยศ 1 นนทา 1 สรรเสรญ 1 สข 1 ทกข 1 เปนสภาพไมเทยง ไมแนนอน มความแปรปรวน เปนธรรมดา” 7. หร โอตตปปะ

พระธรรมปฎก (2538 : 25) ไดอธบายความหมายหลกธรรม “หร” และ “โอตตปปะ” วา หร ความละอายแกใจ คอละอายตอความชว โอตตปปะ ความกลวบาป ความเกรงกลวตอทจรต ความเกรงกลวความชวเหมอนกลวอสรพษ ไมอยากเขาใกล พยายามหลกใหหางไกล 8. บญกรยาวตถ 10

พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท (2546 : 89) อธบายความหมายของ บญกรยาวตถ 10 วา คอ

“การด าเนนตามทางแหงการท าความดอยางหนงใน 10 อยาง ประกอบดวย 1.ทานมย ท าบญดวยการใหปนสงของ 2. สลมย ท าบญดวยการรกษาศลหรอประพฤตด 3. ภาวนามย ท าบญดวยการเจรญภาวนา 4. อปจายนมย ท าบญดวยการประพฤตออนนอม 5. เวยยาวจจมย ท าบญดวยการชวยขวนขวายรบใช 6. ปตตทานมย ท าบญดวยการเฉลยสวนแหงความดใหแกผอน

19

7. ปตตานโมทนามย ท าบญดวยการยนดในความดของผอน 8. ธมมสสวนมย ท าบญดวยการฟงธรรมศกษาหาความร 9. ธมมเทสนามย ท าบญดวยการสงสอนธรรมใหความร 10.ทฎฐชกมป ท าบญดวยการท าความเหนใหตรง”

2.2 งานวจยทเกยวของกบแนวคดพทธศาสนา

อลภา อลภาชน (2530) วจยเรอง “พทธปรชญาเรองกรรมในนวนยายของ กฤษณา อโศกสน” โดยศกษานวนยายทแสดงความเชอเรองกรรมอยางเดนชด 5 เรอง ไดแก บาปสลาย เรอมนษย นาเซาะทราย เมยหลวง และถนนสายเสนหา ผลการศกษาพบวา กฤษณา อโศกสน เชอวากเลสตณหาเปนบอเกดแหงกรรมและวบากกรรม เชอเรองกฏแหงกรรมวา การท ากรรมดยอมไดด การท ากรรมชวยอมไดชว และเชอเกยวกบกรรมเกาวา เหตการณในชวตมนษยสวนหนงมผลมาจากกรรมเกา แตกรรมปจจบนมอทธพลเหนอกวากรรมเกา

พรรณ บตรบ ารง (2532) วจยเรอง “พทธปรชญาในนวนยายแฮรมน เฮลเส” โดยศกษา จากนวนยายเรองสทธารถะ และสเตปเปนวฟ ผลการศกษาพบวา พทธปรชญามทศนะตอธรรมชาตของมนษยวาตางกรวมอยภายใตกฎของไตรลกษณ คอ ความไมเทยงเปนทกข พทธปรชญาจงเสนอใหมนษยแสวงหาความสขขนสง คอ การเขาถงความหลดพน หรอนพพาน อนเปนภาวะทหลดพนจากการเวยนวายตายเกดในสงสารวฏ พทธปรชญามทศนะตอชวตและปญหาของมนษยวามนษยสามารถแกปญหาไดดวยปญญา ดวยการด าเนนชวตตามทางสายกลาง โดยใชอรยสจ 4 คอ ทกข สมทย นโรธ มรรค เปนแนวทางในการแกปญหา

วฒนา มลเมองเสน (2539) วจยเรอง “นวนยายองพทธศาสนาของไทย : วรรณกรรมค าสอนรวมสมย” โดยศกษานวนยายองพระพทธศาสนาของนกเขยน 4 คน คอ สชพ ปญญานภาพธรรมโฆษ, ทว วรคณ และวศน อนทสระ รวมนวนยายองพทธศาสนา 22 เรอง ผลการศกษาพบวา หลกพทธปรชญามอทธพลตอนวนยายองพทธศาสนา นกเขยนใชพทธปรชญาเปนแนวทางในการด าเนนเรอง หลกธรรมทเปนพทธปรชญา ไดแก ความเปนอนจจงของชวต การแสวงหาวธคลายความทกข สมมาทฐ กฎแหงกรรม และความสนโดษ นกเขยนไดแทรกจรยธรรมหรอหลกธรรมทควรประพฤตและควรละ แบงออกเปน 3 สวน คอ สวนทควรประพฤต คอ ความกตญญ ความเพยร ความเมตตาและการใหอภย ความเสยสละ และความเปนกลยาณมตร สวนทควรระวง คอ ความรก สวนทควรละ คอ อบายมข

สจตรา จงสถตยวฒนา (2544) วจยเรอง “พทธธรรมในกวนพนธไทยสมยใหม” โดยศกษาจากงานของกว 9 ทาน ผลการวจยพบวา พทธธรรมเปนอทธผลความคดส าคญในการสรางสรรคกวนพนธไทยสมยใหม ความเชอเรองกรรม และกฎแหงกรรม ความเชอเรองบญบาป นรกสวรรค และ

20

นพาน การพฒนาตนโดยมงเนนการพฒนาจตใจ ใหมนษยด ารงชวตอยอยางเขาใจธรรมชาตของชวตและจตของตนปราศจากทกข ไมเบยดเบยนซงกนและกน เปนอดมคตของพทธธรรม เปนตน

เทวญกานต มงปนกลาง (2545) วจยเรอง “กามนต : กลวธการน าเสนอแนวคดทางพทธศาสนา” ผลการศกษาพบวา มแนวคดทางพทธศาสนาทปรากฏเดนชดอย 6 แนวคด คอ แนวคดเรองความเปนอนจจงของชวต แนวคดเรองสงสารวฏ แนวคดเรองความเชอวาท าดไดด ท าชวไดชว แนวคดเรองปฏจจสมปบาท แนวคดเรองอรยสจ และแนวคดเรองนพพาน โดยมแนวคดหลกวาความรกน าไปสนพพานได แนวคดหลกนไดชวยรอยเรยงแนวคดยอยอนเปนแนวคดทางพทธศาสนาใหปรากฏสอดแทรกอยในเรองกามนตไดอยางกลมกลน เพญพมล ทมประเสน (2550) วจยเรอง “พทธรรมในนวนยายของ สทสสา ออนคอม” โดยศกษาจากนวนยาย 3 ภาค ไดแก มกกะลผล นารผล และสตวโลกยอมเปนไปตามกรรม ผลการศกษาพบวา สทสสา มงศกษาพทธรรมทปรากฏจากนวนยาย 3 ภาค ซงแนวคดพทธรรมทปรากฏม 15 หลกธรรม ไดแก หลกไตรลกษณ แสดงใหเหนวาสรรพสงทงปวงไมเทยงแทแนนอน คอ อนจจง ทกขง อนตตา หลกปฏจจสมปบาท แสดงหลกเหตปจจยของกรรมซงเปนสวนหนงในหลกปฏจจสมปบาท คอ กเลส กรรม วบาก ซงเปนวงจรกรรมทเรยกวา วฏฏะ 3 หรอ ไตรวฏฏ กลาวคอ กเลสเปนเหตใหเกดกรรม กรรมเปนเหตใหเกดวบาก วบากเปนเหตใหเกดกเลส แลวท าใหเกดกรรมและวบาก วนเวยนเปนวงกลมอยอยางนเรอยไป ตราบใดทกเลสหรอวงจรแหงกเลสยงไมถกท าลายลง วฏฏะ 3 กยงคงหมนวนรอบแลวรอบเลาอยอยางนน หลกพทธรรมเรองกรรม เชอในเรองกรรมวา “ท าดไดด ท าชวไดชว” สทสสา เชอวาการท ากรรมแมเพยงเลกนอยยอมมผลมวบาก กรรมจะสงผลตอชวตปจจบนและชวตในอนาคต การทบคคลท ากรรมใดไวยอมไดรบผลกรรมนน เราไมสามารถแกไขกรรมเกาได แตเราสามารถท ากรรมใหมใหดได สทสสาเชอวาการทบคคลเขาใจเรองกฎแหงกรรมจะท าใหบคคลเชอมนในการท ากรรมด เพอใหผลกรรมดน าพาตนหลดพนจากความทกขได หลกพระนพพาน สทสสาไดใหขอคดวา การเขาถงพระนพพานไดนน มไดหมายความวาตองรอภพหนาหรอตองปฏบตขามภพขามชาตถงบรรลจดหมายได ในภพชาตปจจบนบคคลผมปญญาและปฏบตอยางจรงจงกสามารถเขาถงพระนพพานไดและผทปฏบตเพอเขาสเสนทางมรรคผลนพพานกถอไดวาบคคลนนไดเปนผทอยในเสนทางแหงกรรมดแมวายงไมถงขนบรรลพระนพพาน ชวตกจะประสบแตความสขความเจรญทงในภพนและสสคตภมในภพหนา หลกอรยสจ 4 แลว ยอมเขาใจธรรมชาตใน การด ารงชวตวาทกสงทเกดขนมนยอมมเหตทท าใหเกด แนวทางแกไขปญหาจงตองเรมทเหตและคนหาวธการดบเหตทท าใหเกดปญหานน ซงจะเกดคณประโยชนตอตนเองคอ ท าใหมสตและมเหตผล เมอตองเผชญกบปญหาและอปสรรคตาง ๆ กสามารถแกไขปญหาและในทสดกฝาฟนอปสรรคไปได

21

หลกจรยธรรม ม 10 หลกธรรม ไดแก ทฏฐธมมกตถสงวตตนกธรรม บญกรยาวตถ 10 สมชวธรรม 4 อบายมข 6 สปปรสธรรม 7 กลยาณมตรธรรม 7 มงคล 38 สงคหวตถ 4 พรหมวหาร 4 หรโอตตปปะ สทสสาไดชใหเหนวาบคคลทมความศรทธาและเชอมนในหลกธรรมค าสอนของพระพทธองคและนอมน ามาประพฤตปฏบตในการด ารงชวต ดวยการมศลเปนขอปฏบตขนพนฐานในการควบคมกาย วาจา ละเวนการเบยดเบยนกน มการปฏบตวปสสนากรรมฐานเปนเครองช าระลางกเลสในจตใจคนให เบาบางลง จะท าใหเกดปญญาและอยรวมกนในสงคมไดอยางมความสข ท าใหเหนวาการน าพทธธรรมมาเปนพทธวถในการพฒนาคนและสงคม จะกอใหเกดความสงบสขแกสงคมไดอยางยงยน

จากการศกษาเอกสารและงานวจยท เกยวของขางตน ผวจยจะน ามาประกอบเพอเปนแนวทางในการศกษาวเคราะหแนวคดพทธศาสนา ทปรากฏในนวนยายของแกวเกาตอไป

บทท 3 วเคราะหแนวคดพทธศาสนาทปรากฏในนวนยายของแกวเกา

แนวคด คอ สารตถะของเรอง ซงเกดจากการเชอมโยงองค๑ประกอบตางๆ เขาดวยกน ไมวา

จะเปนโครงเรองหรอตวละคร ฉาก บทสนทนา นวนยายเรองตางๆ นาเสนอแนวคดทแตกตางหลากหลาย ไมวาจะเปนแนวคดเรองความรก แนวคดเรองการเมอง หรอแนวคดพทธศาสนา

พทธทาสภกข (2529 : 4) อธบายความหมายของพทธธรรม หมายถง หลกธรรมในพระพทธศาสนา คอ

‚พทธธรรม คอสงๆ หนง ทจะทาใหคนธรรมดากลายเปนพทธะ คอ ผตรสร ผเบกบาน,

เปนสงธรรมดาอยางหนง ซงมอยเบองหลงของชวต , รงเรองสวางไสวอยเสมอ ไมรจกดบ ทรงตวเองอยไดตลอดกาลและพรอมอยเสมอทจะสมผสกบใจ ถาหากลอกเอาเครองหมหอจตออกเสยไดเมอใด กจะพบสงๆ นน ซงเปนสงทใหแตความสงบ เยอกเยน ความสะอาด และความ แจมแจง ในปญหาของชวตทกอยาง สงๆ นเปนสจธรรมอนเดยวทสงยงกวาสจธรรมทงหลาย‛

ดงนนแนวคดพทธศาสนาทปรากฏในนวนยายของแกวเกา หมายถง หลกธรรมทางพทธศาสนาทผเขยนนาเสนอ นวนยายของแกวเกาปรากฏแนวคดพทธศาสนาโดดเดนโดยนาหลกธรรมคาสอนของพระพทธเจามาแทรกไวในเรอง จากการศกษาวเคราะห๑นวนยายของแกวเกาทง 29 เรอง ปรากฏแนวคดพทธศาสนาทเดนชด 8 ประการ ดงน

1. กเลส 2. กรรม 3. วฏสงสาร 4. ไตรลกษณ๑ 5. อบายมข 6. โลกธรรม 8 7. หรโอตปปะ 8. บญกรยาวตถ 10

23

1. กเลส พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท (2546: 22) อธบายความหมายของกเลสวา

หมายถง “สงทท าใหใจเศราหมอง, ความชวทแฝงอยในความรสกนกคด ท าใหจตใจขนมวไมบรสทธ และเปนเครองปรงแตงความคดใหท ากรรมซงน าไปสปญหา ความยงยากเดอดรอนและความทกข” พทธทาสภกข (2540 : 18) อธบายความหมายของคาวากเลสวา คอ “ความยดมนถอมนเปนตวกกตาม เปนของกกตาม นแหละคอแมบทของกเลสทงปวง” ในนวนยายของแกวเกากลาวถงแนวคดพทธศาสนาเรองกเลส ซงสามารถจาแนกกเลสตามการสงผลของการประพฤตกรรมได 2 ประเดน คอ

1.1 กเลสททาใหเกดความทกข๑ 1.2 กเลสททาใหเกดความผกพน

1.1 กเลสทท าใหเกดความทกข

กเลสททาใหเกดความทกข๑ คอ การกระทาททาใหเกดความเศราหมอง จตใจมความขนมว ไมบรสทธ ในนวนยายของแกวเกา ปรากฏแนวคดพทธศาสนาเรองกเลสททาใหเกดความทกข๑จานวน 25 เรอง ไดแก แกวราห คนเหนอดวง จอนาง ดอกแกวการะบหนง แตปางกอน นาคราช นางทพย นรมต ผาทอง พญาปลา พมมาลา เรอนนพเกา เรอนมยรา วสนตลลา วมานมะพราว หนากากดอกซอนกลน หนมทพย อธษฐาน แดนดาว อมตะ ทางเทวดา เทวาวาด นมตมาร จงกลกงเทยน และเงาพราย ผวจยจะยกตวอยางนวนยายของแกวเกาทแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองกเลสททาใหเกดความทกข๑ จากนวนยาย 5 เรอง ไดแก เรอนนพเกา อมตะ เงาพราย ดอกแกวการะบหนง และจงกลกงเทยน ในเรอง เรอนนพเกา ผอบแกวถกพระยารชดาปรวรรตกกบรเวณโดยยายเรอนนพเกาจากกรงเทพฯ ไปอยทรมแมนานครไชยศร เจาคณโกรธทผอบแกวคบชกบเขมอดตคหมน และมความสมพนธ๑กบนลลกชายของทนายหนาหอทพระยารชดาปรวรรตใหมาดแลเรองเสบยงอาหาร เมอพระยารชดาปรวรรตรเรองนลกทวความโกรธและสงหามไมใหคนขนไปบนเรอนนพเกา ผอบแกวเกดความเหงาและอยากหนไปจากการกกขงของพระยารชดาปรวรรตจงฆาตวตายในแมนานครไชยศร แตวญญาณกยงคงวนเวยนอยในเรอนนพเกา

24

โลกของคนตายไมใชโลกทโปรงเบา วญญาณลองลอยไปไหนมาไหนไดตามใจชอบ อยางทมกจะนกกน แตเปนโลกสเทากากงระหวางความโปรงใสของภพหนาทผอบแกวยงไป

ไมถง กบภพมดคล าดวยกเลสทเธอจงใจหนมา มนเปนโลกซงกาลเวลาอาจไมมความหมายกจรง แตความทกข๑ทรมานกลบยงยนตายตว

(เรอนนพเกา . 2550 , 329)

แกวเกาแสดงใหเหนสาเหตของกเลสททาใหเกดความทกข๑ ผอบแกวเปนดวงวญญาณทมความยดมนในความรก ยดมนในคาสญญา และสงของทเปนสญลกษณ๑แทนความรก จงทาใหผอบแกวมจตใจทเศราหมอง และไดรบความทกข๑ เหนไดจากผอบแกวยงคงวนเวยนในเรอนนพเกาเพอตามหาแหวนทเขมอดตคหมนใหไว เมอผอบแกวรวาแทจรงแลวความทกข๑เกดจากใจของตนทปลอยใหกเลสเขาครอบงา ไมวาจะเปนการไมรจกหกหามใจจากเขมอดตคหมน หรอการปลอยตวปลอยใจไปกบนล กเลสจงทาใหผอบแกวเกดความทกข๑ใจ

ในเรอง อมตะ ญามนหรอศรตเลาเรองการเวยนวายตายเกดของจนทรกาใหณดาฟงวา ศรตตองตามหาจนทรกาผทยงโกรธแคนศรตอย การตามหาจนทรกานนเปรยบเสมอนการงมเขมในมหาสมทร เพราะจนทรกาเสยชวตไปแลวแตเธอยงมกเลสอย จงทาใหเธอตองเวยนวายตายเกดไปในชาตภพตางๆ ไมมทสนสด

‚ตอจากนน ความหวงเดยวทศรตมอย คอการเฝาตดตามหาจนทรกา นางไดดบขนธ๑ไปแลวในชาตทศรตสงประหารนาง แตกเลสทเคยกอเกดเปนตวนางยงไมสญสน กลมก เลสนนไดผานจากภพหนง ไปสอกภพหนงไปกอกาเนดเปนมนษย๑คนใหม เจรญเตบโต รวงโรย จนดบสนสงขารตามวสยมนษย๑ ผานจากรางหนงไปสอกรางหนง ตอเนองกนไปเหมอนคลนในทะเล ไมมทสนสดในระยะหลายพนปทผานมา...‛

(อมตะ.2552, 357)

แกวเกาแสดงใหเหนกเลสทเกดจากความรกทแปรเปลยนเปนความโกรธ ดงความรกของเจาหญงจนทรกาทมตอเจาชายศรต เมอเจาชายศรตมหญงอนจงทาใหเจาหญงจนทรกาโกรธแคนและเสยชวตไปโดยไมใหอภยเจาชายศรต ความโกรธแคนนจงเปนกเลสททาใหเจาหญงจนทรกากลบมาเกดในชาตภพใหมอย เรอยไป กเลสทเกดจากความโกรธนสงผลใหทงเจาชายศรตและเจาหญง จนทรกาไดรบความทกข๑ เจาชายศรตไดรบความทกข๑เพราะมชวตทเปนอมตะตองออกตามหา เจาหญงจนทรกาเปนเวลาหลายพนปเพอใหเจาหญงจนทรกายกโทษให สวนเจาหญงจนทรกาตองพบ

25

กบเหตการณ๑ททาใหจตใจเกดความทกข๑ทกชาตภพ เหนไดจากชาตภพทเปนภรมย๑นภาตองพบกบสามททาใหภรมย๑นภาเกดความทกข๑

ในเรอง เงาพราย ศกยะเปนผทมความโลภเปนกเลส มความอยากไดใครด ไมคานงถงคณธรรมจรยธรรม ความโลภ เหนแกได ทารายแมกระทงรชต๑เพอนสนททใหโอกาสเขามงานทา ศกยะทาใหรชต๑ลมละลายและแยงชงผหญงทเปนแฟนของรชต๑มาเปนคครองของตน ศกยะขอใหเจาพรายบนดาลทรพย๑สมบตตางๆ รวมถงผหญงทศกยะอยากไดมาเปนคครอง การบนดาลของเจาพรายแตละครงตองแลกเปลยนดวยชวตของคน จนกระทงชวตทตองแลกคอชวตของแม ศกยะเกดความทกข๑แสนสาหส ไปขอความชวยเหลอจากคณตาของเรน แตสดทายศกยะกสญเสยแม ซงคณตาของเรน กลาววาทกสงทกอยางเปนกเลสทเกดจากความโลภ

คณตาถอนใจหลายครงตดกน มองดชายหนม อดคดไมไดวา ผชายหนาซอคนน ทจรงแลวกแลวกเลวรายไมตางจากเจาปศาจนาสะพรงกลวตวนน

ความโลภ ความเหนแกตว ทแปรเปลยนเปนความโหดรายของเขาตางหากกอความหายนะใหชวตคนใกลตวมาหลายคน คนทหวดหวดจะไมรอดกม ถาหากวาผลรายไมยอนกลบมาถงแมของเขา กนาสงสยวาศกยะจะสานกตวหรอไม

(เงาพราย.2553,423)

แกวเกาแสดงใหเหนวากเลสจากความโลภทาใหเกดความทกข๑ ศกยะมความโลภ เมอ เจาพรายดลบนดาลใหสมปรารถนา ศกยะกมความโลภเพมมากขน ดงเชนศกยะตองการมงานทา เจาพรายกดลบนดาลใหมงานทาอยกบรชต๑เพอนของเขา ตอมาศกยะตองการความรารวย ตองการแฟนสาวของเพอน ความโลภของศกยะมเพมมากขนจนกลายเปนความโหดเหยม เหนแกตว ศกยะสามารถฆาคนเพอแลกกบความโลภ ความตองการของตนเอง ตอมาเมอศกยะรวาตองสญเสยแมแลกกบการบนดาลของเจาพรายเพอใหตนเองสมปรารถนา ศกยะจงเกดความทกข๑ใจอยางแสนสาหส ความโลภจงเปนกเลสททาใหเกดความทกข๑

ในเรอง ดอกแกวการะบหนง เจาชายสหราปาตเปนผมกเลสในเรองของความรก เจาชาย สหราปาตหลงรกเจาหญงกระณา แตเจาหญงกระณาอภเษกสมรสกบรายาอสมาร๑ เจาชายสหราปาตจงวางแผนฆารายาอสมาร๑ ฆาแพทย๑หลวงประจาพระองค๑ของรายาอสมาร๑และฆาบาหยนพระพเลยงของเจาหญงกระณาเพอปกปดความผด เมอเจาหญงการะบหนงกบดนย๑สบรความจรงวาเจ าชาย สหราปาตเปนผฆาบาหยน เจาชายสหราปาตจะฆาเจาหญงการะบหนงและดนย๑ แตดนย๑ใชกรชแทง

26

เจาชายสหราปาตเสยชวต กอนทจะเสยชวตเจาชายสหราปาตมองเหนบาหยนมาปรากฏพรอมดวยเหลาสตว๑ทมารบวญญาณของเจาชายสหราปาต

“ไมจรง เธอรกฉนตางหาก อสมาร๑แยงเธอไปจากฉน...ถาหากวาฉนฆาเขาไดเสย

ตงแตครงนน...ตงแตฉนตามเขากบเธอเขาไปในปา จาไดไหม...ฉนกไมตองทนทกข๑ทรมานอยนานถงยสบป”...

...เงารางๆ ทรายลอมชดเจนขนในมานพระเนตรของเจาชายสหราปาต บาหยนเคลอนกายนามา ดวยใบหนาขาวซดจนเขยว รางกายเปยกชมดวยหยาดนา

ปะปนกบโลหต เชอกยงพนธนาการรางอย หากแตเลอนหลดออกไปทละนอย เบองหลงของนาง รางทดคลายสงสาราสตว๑ หากแตเหยยดกายตรงในลกษณะ

เดยวกบมนษย๑ เลอนกระจายตวออกมารมลอมไวทกดาน ลาแสงจนทร๑ทสวางใสอยเมอครแปรเปลยนเปนสแดงเรอราวกบยอมดวยเลอด แลวเขมจดขนทกท

เจาชายสหราปาตทรงแผดเสยงรองออกมาราวกบคนบาคลง ดนทรนทราย กระเสอกกระสนอยไปมา

ไมมใครรวาทรงเหนสงใด...หรอไดรบโทษทณฑ๑อยางใด แตเสยงทเตมไปดวยความหวาดสยองและเจบปวดแสนสาหส กองอยในหของทกคนทไดยนตอมาอกนาน

(ดอกแกวการะบหนง. 2553, 345, 346)

แกวเกาแสดงใหเหนวากเลสจากความรกทาใหเกดความทกข๑ ดงทเจาชายสหราปาตมความ

ทกข๑ทไมไดครอบครองเจาหญงกระณา จงทากรรมชวเพราะหวงวาการกระทาดงกลาวจะทาใหตนพนจากความทกข๑ เจาชายสหราปาตจงวางแผนฆาเจาชายอสมาร๑ ฆาพระพเลยงซงเปนการทากรรมชวเพมมากขน ตอมาเมอเจาหญงการะบหนงพยายามสบหาการเสยชวตของพระบดา เจาชายสหราปาตจงคดทจะฆาเจาหญงการะบหนง เจาชายสหราปาตปลอยใหกเลสจากความรกเขาครอบงา โดยไมรจกหกหามใจตนเองจงทาใหเกดความคดซงเปนการทากรรมชว และทาใหเจาชายสหราปาตไดรบความทกข๑ ความเดอดรอนจนถงแกชวต

ในเรอง จงกลกงเทยน อพภนดร๑เปนตวละครทมกเลสในเรองของความโลภ เหนไดจาก

อพภนดร๑วางแผนทจะครอบครองทรพย๑สมบตของเทยนกนยา เรมตนจากยกยอกทรพย๑สมบตของเทยนกนยา จากนนกแตงงานกบเทยนกนยา เมอเทยนกนยารความจรงวาอพภนดร๑ไมไดรกและจรงใจกบเธอ อพภนดร๑ฆาเทยนกนยา ภายหลงเรอนใจภรรยาอกคนหนงของอพภนดร๑ขอพภนดร๑วา

27

จะเปดโปงเรองทอพภนดร๑ฆาเทยนกนยา และคนอนๆดวยความแคนและความหงหวง อพภนดร๑จงฆาเรอนใจ กอนทเรอนใจจะเสยชวตกใชมดแทงอพภนดร๑ไดรบบาดเจบสาหสจนเสยชวต

เรอนใจกระชากมดกลบ กอนเสอกมดเขามาอกเปนครงทสอง คราวนชายหนมผงะถอย มดจงพลาดไป ไมแทงเขาไปตรงอยางครงกอน แตมนกปกเขาไปครงดาม ตากวาครงแรกเลกนอย

ความเจบปลาบรนแรงพงขนมาจนตวงอ อพภนดร๑ผลกหญงสาวเตมแรง รางเขาและหลอนมวนตวนลงไปพรอมกนลงไปกองอยเชงบนได เหมอนดงทเทยนกนยาเคยกลงลงมาในครงกอน...

...เจบแสนเจบ ปวดแสนปวด ทรมานเกนกวาจะทนทานได เขาคดวากาลงดนทรนทราย แตในความเปนจรง รางเขาเพยงแตเคลอนไหวขยบไปมาเลกนอยเทานน...

...อพภนดร๑รสกประหนงมนกลายเปนเขมเลกๆ ขาววาววบนบไมถวน พงจากกายเธอเขาใสเขา แตละเลมชาแรกเขาไปในผวหนงทกจด ตงแตหวถงเทา กอความเจบปวดเหลอจะเปรยบไดกบความเจบปวดกอนหนาน

ชายหนมดนทรนทราย เขาตระหนกโดยไมมใครบอกวา ความเจบปวดนเองคอโทษทณฑ๑ทกาลงไดรบ แมวาลมหายใจขาดหายไปแลว ความทรมานแสนสาหสกยงกยงดารงอย และจะตามหวดกระหนาเขาตอไปอกยาวนาน...นานจนเหมอนไมมทสนสด

(จงกลกงเทยน. 2553, 572-573, 575 )

แกวเกาแสดงใหเหนวากเลสจากความโลภทาใหเกดความทกข๑ เหนไดจากอพภนดร๑ม

ความคดชวคอตองการครอบครองทรพย๑สนมรดกของเทยนกนยา จงคดทากรรมชวโดยเรมจากการยกยอกทรพย๑ เมอทนายประทนรความจรง อพภนดร๑จงฆาทนายประทน ความโลภของอพภนดร๑ทาใหอพภนดร๑ทากรรมเพมมากขน ไดแก ฆาอาร ฆาเทยนกนยา ในตอนทายของเรอง อพภนดร๑ฆาเรอนใจเพอปกปดความผดของตน กอนทเรอนใจจะเสยชวตกใชมดทารายอพภนดร๑ไดรบบาดเจบสาหส ซงกคอความทกข๑ททาใหอพภนดร๑เดอดรอนจนถงเสยชวต กเลสจากความโลภจงทาใหเกดความทกข๑จนถงกบเสยชวต

จากแนวคดพทธศาสนาเรองกเลสททาใหเกดความทกข๑ ทปรากฏในนวนยายทง 5 เรองจะเหนไดวาแกวเกาเสนอแนวคดอยางชดเจนผานตวละครทมกเลสซงกอใหเกดความทกข๑ ทงความทกข๑ทางกายและความทกข๑ทางใจ เหนไดจากผอบแกวในเรอง เรอนนพเกา ทมความทกข๑ตงแตเมอครงมชวตอยจนกระทงเสยชวตไปแลว ดวงวญญาณของผอบแกวกยงคงไดรบความทกข๑เพราะการยดมนถอมน เจาหญงจนทรกาในเรอง อมตะ ไดรบความทกข๑เปนเวลาหลายภพหลายชาต เพราะมกเลสเรองความโกรธ ทมตอเจาชายศรตหรอญามน ในเรอง เงาพราย ศกยะไดรบความทกข๑ จนเสยชวต

28

ซงเปนผลจากความโลภ เรอง ดอกแกวการะบหนง เจาชายสหราปาต ไดรบความทกข๑จากความรกทไมสมหวง จงทากรรมชวสงผลใหเสยชวต เรอง จงกลกงเทยน อพภนดร๑เปนตวละครทมกเลสในเรองของความโลภ ภายหลงไดรบความทกข๑จากความโลภจนถงแกชวต

1.2 กเลสทท าใหเกดความผกพน

กเลสททาใหเกดความผกพน หมายถง การกระทาทเปนเหตใหเกดความเปนหวงกงวลโกรธแคน อาฆาตพยาบาท ทาใหมผลตดตามมา เชน การกลบชาตมาเกดรวมกน และการยดตดกบสถานท ไมไปผดไปเกด ในนวนยายของแกวเกา ปรากฏแนวคดพทธศาสนาเรองกเลสททาใหเกดความผกพนจานวน 10 เรอง ไดแก แกวราห จากฝนสนรนดร แตปางกอน มนตรา ปลายเทยน เรอนนพเกา เรอนมยรา วมานมะพราว อธษฐาน บารมพระแมปองปกพนธรณน ตวอยางนวนยายของแกวเกาทแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองกเลสททาใหเกดความผกพน ผวจยจะยกตวอยาง 5 เรอง ไดแก อธษฐาน วมานมะพราว แตปางกอน แกวราห และบารมพระแมปองปกพนธรณน

ในเรอง วมานมะพราว เจาสวทเปนผกอตงโรงงานปาล๑มโปรดคส๑ จงหวงทรพย๑สน เกรงวาโรงงานทตนเปนผกอตงถกนกธรกจตางประเทศเขามาถอหน เพราะลกชายของเจาสวบรหารงานไมเปน ทาใหวญญาณของเจาสวยงคงวนเวยนอยบรเวณโรงงาน คอยดแลปกปองโรงงานใหปลอดภยจากคนทคดคดโกง เมอเจาสวรวาทรงเดชคดคดโกงโรงงานโดยการสงเครองจกรเกามาใชในโรงงาน จงพยายามทจะตดตอสอสารกบจลลาเพอใหชวยแกไข และกาจดทรงเดชออกจากโรงงาน

“อหน” หยดไปพกหนงเถาแกกตงขอสงสยขนมาใหม “ลอทางานทโรงงานอวมา ลอ

วามนจะไปรอดมย” “ทาไมจะไมรอดละ” “เหนญปนมนจองตาเปนมนอยแลว ลอรมยคาขายกบมนเราเสยเปรยบทกท แตถา

ไมคากะมนกไมรจะไปคากบใคร” “อาตง...ลกชายอว ออยากจะขยายโรงงาน ทนอจะเพมทนจดทะเบยนหน” เถาแก

พดคลองราวกบเรยนจบเศรษฐศาสตร๑ “ขเกยจกแบงก๑แลว กทไรแบงก๑สบายทกท ทนไอยนมนกเลยเขามาเปนหนสวนดวย...เขาใจหรอยงละอหนชาง”

(วมานมะพราว. 2552, 101, 102)

29

เจาสวมกเลสทเกดจากความยดมน เปนหวงโรงงาน มความผกพนกบโรงงานทตนสราง เกรงวาลกหลานจะบรหารงานไมเปนทาใหเกดผลเสยหายตอโรงงาน ความเปนหวงกงวลนเปนกเลสททาใหดวงวญญาณของเจาสววนเวยนอยทโรงงานคอยดแลโรงงาน ดวงวญญาณของเจาสวจงไมไดไปผดไปเกด

ในเรอง อธษฐาน แสดงใหเหนกเลสในเรองความโกรธ เหนไดจากภรรยาของหลวง กรตโยธา โกรธแคนทสามมภรรยานอย และทาใหเจบชานาใจ จงอธษฐานขอใหเกดในชาตภพหนาเปนผชายเพอทจะแกแคนคณหลวงกรตโยธาทเกดมาเปนผหญง ในชาตภพปจจบนหลวงกรตโยธาจงเกดเปนญาณศา สวนภรรยาของหลวงกรตโยธาเกดเปนเพอนชายทอยแวดลอมญาณศา แตละคนเปนเกย๑

“...แกบอกวาคาอธษฐานททาทวดนนะไดผลศกดสทธเสมอ ชาตนทงคณหลวงกรต

ทงคณนายศร กบภรรยาคนอนๆ กตองกลบชาตมาเกดใชเวรใชกรรมกนจนกวาจะหมด” “มเหตผลอะไรละฮะทตองกลบเพศ ทาไมคณหลวงไมมาเกดเปนผชายแลวคณเมยๆ

ทงหลายกเกดเปนผหญง หกอกคณหลวงยงไงกได”... ...“ใครบางคะ...ทไปอธษฐาน...” “ทกคนละจะหน” คณปาปนยกนวขนนบ “คณนายศร ปาเปรยบ แมพร แลวนง

เลกๆ สองคนนน ออ! แลวทตลกอกอยาง คณสอางค๑เอาจดหมายมาใหอาน คณนายศรเขยนวานงเฉยมนกอตสาห๑อธษฐานกบเขาดวยนะ”...

...คณปาปนพดฉอดๆ ตอไปวา “ความทนงเฉยจงรกภกดตอคณหลวง มนกเลยอธษฐานวาคณหลวงไปเกดทไหน

มนขอตามไปดวย ขอใหไดครองคกน ไมวาคณหลวงจะรกมนหรอไมรกมนกไมวา คณนายศรยงเขยนดาในจดหมายวามนโงแถมยงไมเจยมตว แทนทจะขอใหเจอผชายดๆ สกคน กลบไปหลงรกผชายเหนแกตวอยได”

(อธษฐาน. 2553, 408, 409, 410)

แกวเกาแสดงใหเหนวากเลสจากความโกรธทาใหเกดความผกพนตอกน นนคอแรงอธษฐาน

ดวยความโกรธแคนชงชง ทาใหกลบชาตมาเกดรวมกน ตวละครททากรรมรวมกนตงแตอดตชาตจง

30

กลบมาเกดใหมในชาตภพปจจบน มความเกยวของมกรรมรวมกนทาใหมชวตผกพนกนมาอกชาต กเลสจงทาใหมนษย๑เกดความผกพนกนไมจบสน

ในเรอง แตปางกอน ในชาตภพแรกของหมอมเจารงสธรหรอทานชายใหญกบเจานาง มานแกวไมสมหวงในความรก เพราะเจานางมานแกวโดนวางยาพษจนเสยชวตจากทานแตหรอ หมอมเจาวไลเลขา เพราะความโกรธแคนทโดนทานชายใหญถอนหมน แมวาเจานางมานแกวและทานชายใหญเสยชวตไปนานแลว แตจตใจของหมอมเจาวไลเลขากยงรอนรม ไปดวยกเลสแหง ความรษยา

‚เพราะเพลงของกเลสยงไมสนนะซ ราชาวด ทงเธอ ฉน และหญงแตลวนยง

ผกพนอยกบอารมณ๑เมอครงกอนโนน และเธอกรวาชวตของเราทกคนจะตองดาเนนมาสจดจบไมทางใดกทางหนง‛

(แตปางกอน. 2551, 250-251)

แกวเกาแสดงใหเหนวากเลสทาใหเกดความผกพน ดงทราชาวดกลบมาเกดใหมและไดพบกบวญญาณของทานชายใหญ และทานหญงวไลเลขา ซงยงคงเกลยดชงราชาวด ความรกและความเกลยดชงน จงผกพนกนมาตงแตอดตชาต ในชาตภพปจจบนทงราชาวด ทานชายใหญ และทานหญงวไลเลขา ไดรบความทกข๑ เพราะไมสมปรารถนาในความรก กเลสจงทาใหตวละครทง 3 ตว ยงคงผกพนกนขามภพชาต

ในเรอง แกวราห มาสเมองเปนดวงวญญาณทไมไดไปผดไปเกด ตดตามวสวมาในชาตภพปจจบน เพราะมกเลสความรก มาสเมองมความรกใหแกแสนภไท ซงคอ วสวในอดตชาต มาสเมองตองการรวาวสวมความรกใหหรอไมจงพยายามทาใหวสวระลกชาตเพอทจะนกถงมาสเมอง

‚เวลาผานมานานเกนไปสาหรบ...มวลมนษย๑ แสนภไทจาอะไรไมไดเลยจนอยางเดยว‛

‚เขาเองมไดประสงค๑เชนนน อดตเปนเรองของอดต เกดขนแลวและจบลงแลวเหมอนละครทปดฉากจบลง ฉากใหมนคอวสว ไมใชแสนภไทของพระนาง‛

‚ฉนทราบดคะขอนน และไมเคยยอยดเขากลบไปเปนแสนภไทเลย แตทาอยางไรฉนจงจะรใจของเขาได...ตลอดเวลาทผานมา ฉนไมเคยรเลยวาใจเขาคดอยางไร ถาเพยงแตเขาจะจาไดถงอดตกาล...เขาจะบอกฉกสกนด…‛

(แกวราห. 2552, 147)

31

แกวเกาแสดงใหเหนวากเลสทเกดจากความรก เกดจากการยดมนถอมนกอใหเกดความผกพน ทาใหดวงวญญาณของมาสเมองไมไดไปเกด ดวงวญญาณของมาสเมองเขาฝนและปรากฏใหวสวหรอแสนภไทในอดตเหน เพอใหระลกถงความรกทเคยม การยดมนในความรก กอใหเกดความผกพน มาสเมองจงไมไดไปเกดในภพภมอนดงเชนแสนภไททไปเกดเปนวสว

เรอง บารมพระแมปองปกพนธรณน พตราหญงสาวทหลงเขาไปในสมยทกรงศรอยธยาทยงไมเสยกรง เปนผทมกเลสความรก พตราไดพบกบพระมหามนตรขนนางหนมในสมยพระมหาจกรพรรด ทงสองมความรกตอกน พระมหามนตรวางแผนวาหลงจากเสรจศกสงครามแลวจะปลกเรอนหอแตงงานกบพตรา ขอใหพตรารอจนกวาจะกลบมาหลงจากทาศก เมอพกตรารวาพระ มหามนตรเสยชวตในสนามศก จงเกดความเศราโศกเสยใจจนเปนลม เมอพตรารวาจะตองเดนทางกลบมายงยคปจจบน จงตดสนใจเขาไปในหองของพระมหามนตรดวยความรก ผกพน จนเมอกลบมาในยคปจจบนแลวพตรายงคงมความรสกวาพระมหามนตรยงคงอยใกลๆ ตว หามไมใหเธอเขาใกลสมผสใกลชดกบชายอน

สายตาเรมชนกบความมดจนมองเหนทกอยางได พตราคกเขาลงขางตง เออมมอ

ไปสมผสฟกทนอน คลายจะหารองรอยไออนของผทเคยเปนเจาของ แตกพบเพยงความเยนชด ไรชวตจตใจ ยาเตอนความจรงให รอกครงหนงวาผชายนยน๑ตาคมบาดใจผมวาจาออนหวาน กนความหมายลกคนนน ไดจากพรากกนไปแลวชวกาลนาน...นานยงกวาระยะเวลาแหงยคสมยทเคยคนกลางระหวางเขาและหลอนเสยอก...

...ปวนทร๑ยนมอใหหลอนเกาะเหมอนอยางทเคยทาเมอครงกอนๆ เพอจะพาพตรา

เดนกลบไปทรถ ดวยความเคยชน หญงสาวเกอบจะยนมอออกไปรบมอเขา หากสายลมทพดโชย

รอบกาย ฟงคลายเจอปนดวยเสยงยาเตอน หลงเหลอมาจากความทรงจาอนยาวไกลดวยกาลเวลา หยดยงหลอนไว

ใครสกคนหนงเคยกระซบเตอน...หามหวงมใหหลอนเขาใกลสมผสใกลชดกบชายอนทมใชเจาของ

(บารมพระแมปองปกพนธรณน. 2547, 209, 228)

แกวเกาแสดงใหเหนวากเลสทเกดจากความรก กอใหเกดความผกพนดงทพตรามตอพระ

มหามนตร ขนนางหนมในสมยอยธยา ทงๆ ทปวนทร๑เตอนวาเปนความรกทเปนไปไมได แตพตรา มอาจหามใจตนเองได ปลอยใหกเลสความรกเขาครอบงา เมอพลดพรากจากกน พตรายงคงมความ

32

ผกพนกบพระมหามนตร ทาใหพตราเกดการเปลยนแปลงในการวางตวตอเพศตรงขาม แมกระทงกบปวนทร๑เพอนสนททสด พตราไมยอมใหปวนทร๑จงมอเหมอนอยางทเคยปฏบต เพราะจาไดวา พระมหามนตรหามไมใหสมผสใกลชดกบชายอนทไมใชพระมหามนตร

จากแนวคดพทธศาสนาเรองกเลสททาใหเกดความผกพน ทปรากฏในนวนยายทง 5 เรองจะเหนไดวาแกวเกาเสนอแนวคดอยางชดเจนผานตวละครทมกเลสซงกอใหเกดความผกพน เปนเหตใหเกดการเวยนวายตายเกด ดงเชน อธษฐาน แสดงใหเหนกเลสในเรองความโกรธ ภรรยาของหลวงกรตโยธา กลบมาเกดเพราะยงมกเลสทผกพนกนอยกบหลวงกรตโยธา ในเรอง แตปางกอน กเลสในเรองความรกทาใหเกดความผกพนเปนเหตใหเกดการเวยนวายตายเกดกลบมาพบกนอก ดงเชน ทานชายใหญและเจานางมานแกว ในเรอง วมานมะพราว เจาสวมกเลสเรองความยดมนถอมนเปนหวงโรงงาน เมอเสยชวตไปแลวดวงวญญาณกยงคงวนเวยนอยบรเวณสถานทนน ในเรอง แกวราห มาสเมองมกเลสเรองความรกจงไมไดไปผดไปเกด ดวงวญญาณของมาสเมองตดตามแสนภไทมายงชาตภพปจจบนเพอตองการรความในใจของแสนภไททมตอมาสเมอง ในเรอง บารมพระแมปองปกพนธรณน พตรามกเลสความรกตอพระมหามนตรขนนางหนมในสมยอยธยา เมอ พลดพรากจากกน จงยงคงมความผกพนกบพระมหามนตร

จากการศกษาแนวคดพทธศาสนาเรองกเลสทปรากฏในนวนยายทง 29 เรองผวจยพบวา

สามารถจาแนกกเลสตามผลของการเกดได 2 ประเดน คอ กเลสททาใหเกดทกข๑และกเลสททาใหเกดความผกพน กเลสททาใหเกดทกข๑เกดจากกเลสแหงความรก กเลสแหงความโลภ กเลสแหงความโกรธ และกเลสแหงความหลง ซงตวละครเกดความยดมนถอมน กอใหเกดความทกข๑ สวนกเลสททาใหเกดความผกพน เกดจากความเปนหวงกงวล ตวละครจะมความผกพนเกยวกบเรองราวในอดตและตดตามมาจนถงชาตภพปจจบน

2. กรรม

พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท (2546 : 4) กลาวถงความหมายของกรรม

วา

‚กรรมคอ การกระทา หมายถง การกระทาทประกอบดวยเจตนา คอ ทาดวยความจงใจหรอจงใจทา ดกตาม ชวกตาม เชน ขดหลมพรางดกคนหรอสตว๑ใหตกลงไปตาย

33

เปนกรรม แตขดบอนาไวกนใช สตว๑ตกลงไปตายเอง ไมเปนกรรม (แตถารอยวา บอนาทตนขดไวอยในทซงคนจะพลดตกไดงาย แลวปลอยปละละเลย มคนตกลงไปตายกไมพนเปนกรรม) การกระทาทดเรยกวา กรรมด ทชว เรยกวา กรรมชว‛

พระธรรมปฎก (2538 : 159) กลาวถงการจาแนกกรรมลกษณะหนงคอ การจาแนกกรรม

ตามคณภาพ หรอตามธรรมทเปนมลเหต สามารถจาแนกได 2 อยางคอ 1.อกศลกรรม คอ การกระทาทไมด หรอกรรมชว หมายถง การกระทาทเกดจากอกศลมล ไดแก โลภะ โทสะ โมหะ 2. กศลกรรม คอ การกระทาทด หรอ กรรมด หมายถง การกระทาทเกดจากกศลมล คอ อโลภะ อโทสะ อโมหะ

ในงานวจยนแบงกรรมตามทพระธรรมปฎกจาแนกกรรมตามคณภาพ ซงไดแก อกศลกรรมและกศลกรรม

2.1 อกศลกรรม พระสตตนตปฎก ขททกนกาย ขททกปาฐะ -ธรรมบท-อทาน-อตวตตกะ-สตตนบาต

(2514 : 218) แสดงพทธพจน๑ทกลาวถงผลของการประกอบอกศลกรรมวา

[208] จรงอย พระสตรนพระผมพระภาคตรสแลว พระสตรนพระผมพระภาค ผเปนพระอรหนต๑ตรสแลว เพราะเหตนน ขาพเจาไดสดบมาแลววา ดกรภกษทงหลาย ธรรม 2 ประการน เปนเหตใหเดอดรอน 2 ประการเปนไฉน ดกรภกษทงหลาย บคคลบางคนในโลกนเปนผไมไดทาความดงามไว ไมไดทากศลไว ไมไดทาบญอนเปนเครองตอตานความขลาดกลวไว ทาแตบาป ทาอกศลกรรมอนหยาบชา ทาอกศลกรรมอนกลาแขง บคคลนนยอมเดอดรอนวา เราไมไดทากรรมงามดงนบาง ยอมเดอดรอนวา เราทาแตบาปดงนบาง

ดกรภกษทงหลาย ธรรม 2 ประการนแล เปนเหตใหเดอดรอน ฯ พระผมพระภาคไดตรสเนอความนแลว ในพระสตรนน พระผมพระภาคตรส

คาถาประพนธ๑ดงนวา บคคลผมปญญาทราม กระทากายทจรต วจทจรต มโนทจรตและอกศลกรรม

อยางอน อนประกอบดวยโทษ ไมกระทากศลกรรม กระทาแต อกศลกรรมเปนอนมาก เมอตายไปยอมเขาถงนรก ฯ

เนอความแมนพระผมพระภาคตรสแลว เพราะเหตนน ขาพเจาไดสดบมาแลวฉะนแล ฯ

34

พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลธรรม (2546 : 159) อธบายความหมายของอกศลกรรมวา “กรรมทเปนอกศล การกระท าทไมดหรอกรรมชว หมายถง การกระท าทเกดจากอกศลมล คอ โลภะ โทสะ โมหะ”

นวนยายของแกวเกาสะทอนใหเหนแนวคดพทธศาสนาเรองอกศลกรรม ซงเปนการกระทาทไมดหรอกรรมชว โดยเกดจากอกศลมล ม 3 ประการ ดงน

2.1.1 กรรมตามความเชอของชาวพทธ 2.1.2 ผกระทากรรมชว ยอมไดรบผลกลบมาสตนเอง 2.1.3 กรรมเปนของผกระทา ผอนไมสามารถแกกรรมแทนได

2.1.1 กรรมตามความเชอของชาวพทธ พระสตตนตปฎก สงยตตนกาย สคาถวรรค อยยกาสตรท 2 (2514 : 137 )

ปรากฏคาสอนทแสดงใหเหนกรรมตามความเชอของชาวพทธ

[401] พระผมพระภาคผพระสคตศาสดา ครนตรสไวยากรณ๑ภาษตนจบลงแลว จงไดตรสคาถาประพนธ๑ตอไปอกวา สตว๑ทงหลายทงปวงตองตาย เพราะชวตมความตายเปนทสด สตว๑ทงหลายจกไปตามกรรม เขาถงผลแหงบญและบาป คอ ผมกรรมเปนบาป จกไปสนรก สวนผมกรรมเปนบญ จกไปสสคต ฯ เพราะฉะนน พงทากรรมงามอนจะนาไปสสมปรายภพ สงสมไว บญทงหลายยอมเปนทพงของสตว๑ทงหลายในปรโลก ฯ

พทธศาสนกชนเชอวา กรรมมจรง เชอเรองกฎแหงกรรม ดงพทธพจน๑วา “สตวทงหลายมกรรมเปนของตนเอง” ชวตของคนยอมเปนไปตามผลแหงการกระทา ซง “กรรม” ในทน หมายถง อกศลกรรม คอ สงทไมด สงทเปนอกศล

นวนยายของแกวเกาปรากฏแนวคด “กรรมตามความเชอของชาวพทธ” จานวน 7 เรองไดแก

แกวราห คนเหนอดวง จอมนาง นาคราช บารมพระแมปองปกพนธรณน พมมาลา และจงกลกงเทยน

ตวอยางนวนยายของแกวเกาทแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองกรรมตามความเชอของ ชาวพทธผวจยจะยกตวอยาง 5 เรอง ไดแก นาคราช บารมพระแมปกปองพนธรณน พมมาลา แกวราห และจงกลกงเทยน

35

ในเรอง นาคราช บวหอมแสดงใหเหนวาตนไมไดเตมใจทจะฆาคน แตตองทาตามทนาคราชสงและเปนเพราะชะตากรรมของแตละบคคลทจะตองชดใชกรรม ดงน

คราวนบวหอมถอนหายใจเบาๆ คลายเหนอยหนาย ดวงหนาของหลอนอาจจะดออนคลายสาวนอยกจรง แตแววตาหลอนเมอมองแพงเมอง เปนแววสขม และลาลกอยางคนทผานโลกมาจนเจนจบ บางทหลอนอาจจะผานโลกและชวตมาหลายรอยปเสยดวยซา

“เจานางนกหรอวาขาเจาชอบ” หลอนยอนถามดวยเสยงเนบนาบ “ ขาเจาไมใชผรายใจโหด ทงมนษย๑และตวขาพเจาเอง... ลวนแตเปนเหยอของชะตากรรม คนหนงมหนาททาลาย อกคนมหนาทตองถกทาลาย..”

(นาคราช . 2553, 437)

แกวเกาแสดงใหเหนวากรรมชวในอดตชาตสงผลมายงชาตปจจบนดงทบวหอมพดกบเจา

แพงเมอง แสดงความเชอวาสาเหตทตวละครไดมาพบกน ผหนงเปนผทาลาย สวนอกผหนงถกทาลายเพราะกรรมในอดตชาต ดวคากลาวของคาหอมวา “ขาพเจาไมใชผรายใจโหด ทงมนษยและตวขาพเจาเอง...ลวนแตเปนเหยอของชะตากรรม...” ตวละครแสดงความเชอเรองกรรมตามความเชอของชาวพทธ สงเหลาน บวหอมเชอวาเปนกรรมตามอดตชาต ทกเรองเกดจากกรรม

อกตวอยางหนง เจาแกวเกสรมารดาของแพงเมอง พดถงแพงเมองกบม.ร.ว.รงส สตตบรรณ หลงจากทแพงเมองเสยสละตวเองเปนชายาของลาฟาหรอนาคราช เพยงเพอตองการหยดคาสาปของนาคราช ทมตอเจาฟาเมองมาย ทาใหแพงเมองตองเสยชวต

‚ครบรอบปแลว...เราทาบญไปใหแลว แพงเมองคงจะไดรบ‛ อกฝายปลอบโยนรวาไมมคาใดดไปกวานน

‚คะ ดฉนคดวาแกคงพนเวรพนกรรมทกอกนมานานระหวางเมองมายกบ...‛ เสยงของเธอหายไป

(นาคราช . 2553 , 480)

แกวเกาแสดงใหเหนเรองกรรมตามความเชอของชาวพทธวามนษย๑ทมชวตในทกวนนเปนการอยเพอใชเวรใชกรรม การเสยชวตจากภพภมปจจบนคอการใชเวรใชกรรมหมดสนแลว ดงทเจาแกวเกสรมารดาของแพงเมอง พดถงแพงเมองวาการเสยชวตของแพงเมองเปนการพนเวรพนกรรมระหวางแพงเมองกบเมองมาย

ในเรอง บารมพระแมปกปองพนธรณน ปวนทร๑ พกตรา ไดยอนกลบไปในสมยอยธยา ทงสองมความตงใจทจะกราบบงคมทลสมเดจพระสรโยทยมใหพระองค๑เสดจออกในการศก เพราะศก

36

ครงนจะเปนอนตรายจนถงสนพระชนม๑ เมอสมเดจพระสรโยทยทรงทราบเหตการณ๑ดงกลาวและทราบวาการสนพระชนม๑ของพระองค๑จะชวยใหพระสวามมพระชนม๑ชพตอไป พระองค๑จงทรงตดสนพระทยทจะออกศก ซงเชอวาเหตการณ๑ทจะเกดขนเปนเรองของบญกรรม เมอปวนทร๑และพกตรากราบทลสมเดจพระสรโยทยแลวมอาจทดทานได เขาทงสองตองเดนทางกลบมายงโลกปจจบน กอนททงสองจะเดนทางกลบไดพบกบพระมหานาค ซงบอกปวนทร๑และพกตราวาทกสงทกอยางเปนไปตามกรรมของแตละบคคล

‚...ทกสงทกอยางลวนเปนไปตามกรรม...อนไดแกการกระท าของตนเอง ไมวาในอดตกาลหรอปจจบนกาล ผไมประมาทจะทาตนใหพรอมเสมอ โยมทงสองเปนผประพฤตดประพฤตชอบแลว ขอใหกลบไปดวยดเถด อยาไดเสยใจตอสงใดเลย สงเหลานอยนอกวสยทโยมจกแกไขได‛

(บารมพระแมปองปกพนธรณน . 2547 , 210)

แกวเกาแสดงใหเหนความเชอเรองกรรมตามความเชอของชาวพทธ วาเหตการณ๑ทเกดใน

ปจจบนเปนเพราะกรรมชวของตนเองในอดต เหนไดจากพระมหานาคกลาวถงสงทพระสรโยทยทรงตดสนพระทยทจะออกศก แมพระองค๑รวาหากพระองค๑เสดจออกศกสงครามครงนพระองค๑จะตองสนพระชนม๑ เหตการณ๑ทเกดขนกบสมเดจพระสรโยทยนนเปนกรรมในอดตของพระสรโยทย ในเรอง พมมาลา เมอแวน สามของนานวลประสบอบตเหตขบเครองบนตก และเพรยวชวยเหลอไว เหตการณ๑ครงนนทาใหแวนมเลอดคงในกานสมอง ซงสมองไดรบการกระทบกระเทอน จนเลอดออกอกกอาจเสยชวตได คนรอบขางตวแวนทรเรองนตางไมสบายใจมความกงวล รวมถงแมของแวนทบอกกบเพรยววา สาเหตทแวนเปนเชนนกเพราะชดใชกรรมเกา ดงน

“ตาแวนเปนคนเคยวเขญเอาอะไรยาก มแตนานนแหละพอจะเกลยกลอมไดบาง

แมวาจะวางมอหลายหนแลวเรองลก เรองอนๆวางหมดแลวนะ เหลอเรองเดยวคอเรองทาบญกศลนแหละ อยากใหเขาทามากๆ ถาหากวาปฎบตธรรมไดจะยงดเขาไปใหญ กรรมเกาทตามราวจะไดเบาบางลง‛

... ศรทรพย๑ถอนใจซาแลวซาอก “แมเองกเฝาแตทาบญใหเขา แตทายงไงกไมเทากบเขาทาเอง ถาหากวากรรมของแวนนอยละก คงหมดไปตงแตรอดตายมาไดแลว แตน...”

(พมมาลา.2548, 516-517)

37

แกวเกาแสดงใหเหนวาเหตการณ๑ทเกดขนกบแวนเปนเพราะกรรมชวในอดตชาตสงผลมายงชาตปจจบน เหนไดจากแมของแวนพดกบเพรยวถงอบตเหตของแวนวาเปนเพราะกรรมเกาทสงผลมายงชาตปจจบน แนวคดพทธศาสนาเรองกรรมตามความเชอของชาวพทธ กอใหเกดความเชอเรองการทาบญวาชาตปจจบนหากทาบญกศลมากจะทาใหกรรมเกาลดนอยลงเบาบางลงได ในเรอง แกวราห ขนคาหาวเปนแสนภไท เจาผครองอาณาจกรผแสน ไมดารงอยในความยตธรรม ประชาชนไพรฟาไดรบความเดอดรอน เมอขนลมฟากลบมาทวงบลลงก๑ตามสทธอนชอบธรรม ขนคาหาวเกดความโกรธแคนจงกลาววาจาสาปแชงใหภแสนวบตลงเพราะตนเอง และจะตามจองเวรขนลมฟาทกชาตภพ ซงเปนการสรางกรรมชวททาใหตองเวยนวายตายเกดเพอรบผลกรรม ขนคาหาวกลบมาเกดเปนพอเลยงบญมาผทประกอบอาชพคาวตถโบราณ ซงไดจากการลกลอบขดมาจากอาณาจกรภแสน ภายหลงดวยความอยากไดทรพย๑สมบตอาณาจกรภแสนทเชอวาอยภายในบานของวสวซงคอขนลมฟากลบชาตมาเกด พอเลยงบญมาพยายามทจะเขาไปในบานของวสว เพอคนหาสมบตจนถกไฟคลอกเสยชวต ดงน

"อยนนเอง อยใตบานนจรงๆ ...เหมอนทคดเอาไว ทองคา...ทองคาทงนน‛ ความยบยงชงใจขาดผงลง เขาลมนกถงสงขารของตวเองเสยสน เพราะตรงหนา

นนคอผลแหงความพยายามมงหวง หกโหมแรงกายแรงใจลงไปมาก แมแตความรสกผดชอบชวดกไมอาจยบยงเขาไวไดจากความปรารถนาอนแรงกลานได ไมวาจะเปนความกระหายทตดมาจากชาตอนภพอนหรอไมกตาม...

…ภาพสดทายทเขาเหนกคอทองคาทสงทวมสงถงภเขา...สงลวขนไปจนแทบจะจดฟา...มนทวมถงหนาจวหลงคาบาน พรอมกบดงเอาเสาและคานบานเอนพงลงมาประหนงการโคนของยอดเจดย๑ทเขาเคยทาลายมาแลว...มนโคนลงมา...ฟาดลงมาสตวเขาเอง...นาเขากลบไปสความมดมนอนหาทสนสดมไดของอโมงค๑เกบสมบตของภแสน

(แกวราห.2552.567-568)

แกวเกาแสดงใหเหนกรรมชวในอดตชาตสงผลมายงชาตปจจบน ซงเปนความเชอเรองกรรมในทศนะของพทธศาสนกชน เหนไดจากขนคาหาวไดกลาวคาอาฆาตวาจะจองลางจองผลาญอาณาจกรภแสนตองพนาศลง เปนการสรางกรรมชวททาใหขนคาหาวกลบมาเกดใหมเปนพอเลยงบญมาตามคากลาวอาฆาต พอเลยงบญมาเปนผทมความโลภ กระทากรรมชวโดยลกลอบขดวตถโบราณขายใหแกชาวตางชาต ภายหลงพอเลยงบญมาไดรบผลกรรมจากความโลภ พอเลยงบญมาเหนเปลวไฟเปนทองคา จงถลาเขาไปในกองไฟถกไฟคลอกเสยชวต แสดงใหเหนกรรมตามความเชอของชาวพทธวาผกระทากรรมชวในอดต ยอมไดรบผลชวตอบแทนเสมอ

38

ในเรอง จงกลกงเทยน เรอนใจใชมดทารายอพภนดร๑จนบาดเจบสาหสอพภนดร๑ไดรบความ

เจบปวดทรนทรายมาก ขณะเดยวกนอพภนดร๑ไดยนเสยงของทนายประทนผทถกอพภนดร๑ฆาตายกลาววา ผลของกรรมชวตามมาสงผลแกอพภนดร๑แลว

‚กรรมมนตามทนแกแลว แกยงมบญอย...เจบแคนยงนอยไป นอยกวาททากบฉน‛ เสยงแหบหาวของคนแก...ไมไดยนมาหลายป อพภนดร๑กจาไดวาเปนเสยงใคร

ทนายประทน...ผจบชวตลงดวยนามอเขา! (จ ง ก ล ก ง เ ท ย น .2553, 573)

แกวเกาแสดงวากรรมชวยอมสงผลตอผกระทา เหนไดจากอพภนดร๑เคยฆาคนมากมาย ไดแก ทนายประทน เทยนกนยา และอาร ซงเปนการทากรรมชว ทเกดจากกเลสความโลภ จนกลายเปนความโหดเหยมสามารถฆาคนโดยไมรสกบาป ในตอนทายแกวเกาแสดงใหเหนวาอพภนดร๑ไดรบผลของกรรมชว คอ ถกเรอนใจทารายจนบาดเจบสาหส ไดรบความเจบปวด ทรนทราย และเหนภาพหลอนของบคคลทอพภนดร๑เคยทารายมาปรากฏทวงชวตและจากคาพดของทนายประทนวา ‚กรรมมนตามมาทนแลว...” ซงเปนการเนนยาความเชอเรองกรรมตามความเชอของชาวพทธอยางเดนชด

จากแนวคดพทธศาสนาเรองกรรมตามความเชอของชาวพทธทปรากฏในนวนยายทง 5

เรอง จะเหนไดวาแกวเกาเสนอแนวคดอยางชดเจนผานตวละคร โดยแสดงใหเหนวาการทากรรมชวในชาตภพใดกตามยอมสงผลตอผประพฤตกรรมชวเสมอ

2.1.2 ผกระท ากรรมชว ยอมไดรบผลกลบมาสตนเอง

พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลธรรม (2546 :159) กลาวถงความหมายของ “กรรมชว” ไวในอกศลกรรมวา หมายถง “การกระท าทไมด ไมฉลาด ไมเกดจากปญญา ท าใหเสอมเสยคณภาพชวต หมายถง การกระท าทเกดจากอกศลมล คอ โลภะ โทสะ หรอโมหะ” ดงนน การกระทาทไมด สงผลเปนความทกข๑ เพราะความทกข๑เปนผลของการกระทาความชว ซงจะสงผลตอผประพฤตชว 2 ประเดนคอ ผลของกรรมชวทาใหทกข๑ใจ และผลของกรรมชวทาใหประสบเหตเดอดรอน

2.1.2.1 ผลของกรรมชวท าใหทกขใจ

39

พระธรรมปฎก (2538 : 112) แสดงพทธพจน๑ทกลาวถงผลของกรรมชวททาใหเกดความทกข๑ใจ ดงน

บคคลทากรรมใดแลว ยอมเดอดรอนในภายหลง กรรมนนทาแลวไมด บคคลมหนาชมดวยนาตา

รองไหอย ยอมเสพผลของกรรมใด กรรมนนทาแลวไมด คนพาลมปญญาทราม ยอมทากบตนเองเหมอนเปนศตร ยอมทากรรมชวอนใหผลเผดรอน บคคลทากรรมใดแลว ยอมเดอดรอนภายหลงมหนานองดวยนาตา รองไหอย เสวยผลแหงกรรมใด กรรมนนทาแลวไมดเลย

นวนยายของแกวเกาปรากฏแนวคด “ผลของกรรมชวท าใหทกขใจ” จานวน 7 เรอง ไดแก มนตรา นางทพย แกวราห จงกลกงเทยน คนเหนอดว’ หนมทพย และ ผาทอง ตวอยางนวนยายของแกวเกาทแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองผลของกรรมชวทาใหทกข๑ใจ ผวจยจะยกตวอยาง 5 เรอง มนตรา นางทพย แกวราห จงกลกงเทยน และผาทอง

ในเรอง มนตรา แกวเกาแสดงแนวคดเรองกรรมวาผกระทาชว ไมวาเปนมนษย๑หรอภตผ

วญญาณกตองไดรบผลของการกระทาทตนเองกระทา ดงทเจาชายอนทราวธพดกบ ดร.ภาธรวาไดรบความทกข๑ทรมานจากบาปทตนกอไว โดยมตองใหใครเปนผพพากษา

‚ใครจบคณมาไวทนนะ‛ ภาธรถาม มองไปอยางพศวง ‚ตวของผมเอง...ไมมพระเจาองค๑ใดลงโทษผมได... วญญาณทกดวงยอมถกทรมาน

ดวยบาปผดทตนเองเปนผกอขน บาปนนกอใหเกดความทรมานอยางใด ภาพนมตยอมสะทอนออกมาตามนนทกประการ…‛

‚...ถาเปนบาปอนเกดจากโทสะ โมหะและราคะทแผดเผาใหวญญาณเกดความ รมรอน‛ เสยงเจาชายยงคงแผวเบาและออนเพลย ‚บาปนนจะกอใหเกดภาพนมตเปนนรกทรอนแรงดวยเปลวเพลง...‛

(มนตรา . 2548, 338)

ผลของกรรมชวยอมสงผลตอผกระทาบาปนนเอง ทาใหเกดความทกข๑ทรมาน ความ

เดอดรอน จากขอความ “วญญาณทกดวงยอมถกทรมานดวยบาปผดทตนเองเปนผกอขน” ดงทเจาชายอนทราวธประสบเมอทาบาปโดยฆาคนจานวนมากเพอเลอกคนเพยงจานวนหนงไปอยในโลกใหม การฆาคนเปนการทากรรมชวเมอพลงจตลดลงจงเกดภาพนมตเปนคกทกกขงเขาไวทาใหเจาชายอนทราวธไดรบความทกข๑ทรมานจากบาปกรรมทกอขน เปนความทกข๑ใจทเกดจากนรกซงเปน “ภาพนมต”

40

ในเรอง นางทพย คณหลวงสนทนาถงการกระทาของนองชายและนองสะใภของภรรยา ท

ใชตาแหนงหนาทเออผลประโยชน๑ใหนกธรกจ ขณะเดยวกนกไดรบผลประโยชน๑จาก นกธรกจเหลานน ซงทงคณหลวงและผกาบอกวาเปนการกระทาทเปนบาป ผกระทาตองไดรบผลทางจตใจ คอ ความระแวง ความไมสบายใจ ความหวาดกลวทจะสญเสย สงเหลานเปรยบเสมอนการตกนรก ดงน

‚มนกขนอยกบวาเธอจะตความหมายบาปกรรมวายงไง การกระทายอมมเหต...เมอมเหต

แลวกมผล อนนเปนของตายตว เธออาจเถยงวาโกงแลวรวยเลยสบายใชไหม...แตฉน ไมไดพดถงผลตอบแทนทางวตถ ฉนหมายถงผลทางจตใจ...จะตองระแวง ตองเดอดรอน ตองหวาดกลววาจะสญเสยไป นตางหากละทเรยกวานรก‛

(นางทพย๑ . 2548, 245-246)

แกวเกาแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองผลของกรรมชวทาใหทกข๑ใจ เหนไดจากคากลาวของ

คณหลวงทกลาวถงการกระทาของชาลทใชตาแหนงหนาทการงานเออผลประโยชน๑ จนไดเงนทองทรพย๑สน เปนการกระทาทจรต สรางกรรมชว ซงสงผลใหผกระทากรรมชวไดรบผลของกรรมชวททาใหเกดความทกข๑ใจ คอ เกดความระแวง เดอดรอนใจ กลววาจะสญเสยทรพย๑สนเงนทองทไดมาซงเปนทกข๑อยางหนง ซงเปน “นรก” ในจตใจของผทากรรมชว

ในเรอง แกวราห วสวไปพบนภาพรรณมารดาทบาน พบวานายชยยะพอเลยงมฐานะ

ความเปนอยดขน รารวยมงคงมากขน วสวรสกวาจตใจมารดาไมไดมความสขเลย กลบมแตความตงเครยด โมโหฉนเฉยว หวาดระแวง เมอพดถงความหลงเกยวกบทรพย๑สมบต

“ สมบตฉนควรไดนนา ฉนกตองบอกใหพอแกเอาไว ไมงนกเปนของแมเลยงไปหมด แต

พอแกกไมมปญญารกษาเอาไว ตองจานาจานองเขาไป...ทาเอาฉนลาบาก..” เธอยกมอขนชหนาบตรชายซงยนตกตะลงอย “ แกตองการแกลงฉนใชไหม แกจะแกแคนแทนปแก...ตายไปแลวยงมาแกลงฉนอก...

ฮอ...” แลวคณนภาพรรณกรองไหโฮ “ ฉนนอน...กนอนไมได ขนฉนนอนหลบไป เดยวฉนกไมตนขนมาอกอยางยายเจน ฉน

ตองคอยระวงตวไมใหแกมาทาอะไรฉนได ขนฉนนอนฉนกตองตาย...ฉนร...ไอเรองของโบราณ

41

ของตงกรอยกพนชน ฉนจะไปรไดยงไง ไมงนมนกจมดนจมทรายอยในปา ...ไมเหนมคนสนใจ ทาไมจะเอามาไมได ฉนกลว ฉนนอนไมได...แก..”

คณนภาพรรณกรดรองออกมาสดเสยง ดงกงวานสนนไปทงบานจนวสวสะดงสดตว (แกวราห.2548, 317-318)

แกวเกาแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองผลของกรรมชวทาใหทกข๑ใจเหนไดจากพฤตกรรมของนภาพรรณแมของวสวทมความทกข๑ใจโดยไมกลานอนหลบเพราะกลววาจะไมตน สงนเปนผลของกรรมทเกดจากการนาสมบตทลกลอบขดไดจากเมองภแสนไปขายตอใหชาวตางชาต ซงเปนการกระทาทจรตตอประเทศชาต เปนการสรางกรรมชว ทาใหนภาพรรณไดรบผลของกรรม คอ ความทกข๑ใจ กระวนกระวายใจ เกดความระแวงจนเกอบเสยสต

ความทกข๑ใจเรองความไมปกตสขในบานซงแมจะมเงนทองมากมาย กไมมความสข ทา

ใหวสวนกไปถงขอความในจดหมายทกลาวถงทรพย๑สมบตทไดมาโดยไมถกตองจะอยไมยงยน และจะนาความพนาศมาสตวผนนและลกหลานดงน

สหนาของเจาของบานหมองคลาลงอก

‚ซวยอะไรยงงกไมร เหนจะตองทาบญบานสะเดาะเคราะห๑เสยท เผอจะดขนมาบาง เงนทองกหมดไปเกอบลานแลว...เฮอ...‛ ประโยคสดทายหลดออกมาจากรมฝปากอยางแผวเบา ปนอาการทอดถอนใจอยางหนกอก แลวนายชยยะกหมนตวกลบ กาวเขาไปขางในบานเสยดอๆ อยางหนหน ไมเอาใจใสลกเลยงอกตอไป วสวมองตามพอเลยงของเขาไป นกสมเพชขนมาจนพดไมออก เพราะเขาใจดถงความทกข๑ทอดอนทบถมเขามาโดยไมมทางแก ความสวยงามหรหราของเคหสถาน ตลอดจนสงอานวยความสะดวกอนๆ ทพากเพยรหามาประดบตว ดไรความหมายโดยสนเชง สงทเกดขนนจะเรยกวาอะไรด...เคราะห๑กรรม...เรองทอธบายไมไดเพราะเปนปรากฏการณ๑เหนอธรรมชาต...หรอเรองทใครคนหนงกระทาขนมาอยางเลอดเยน จะดวยวธใดกตาม ถอยคาในจดหมายฉบบสดทายแวบเขามาในความทรงจาอยางนาแปลก วสวไมเขาใจเหมอนกนวาเผลอไผลคดถงขอความเหลานนขนมาอยางกะทนหนไดอยางไร “...ทรพยสนเงนทองทไดมาโดยทจรตคดมชอบกด ดวยการแยงชงขมขบบบงคบเจาของทรพยนนกด ดวยการใชเพทบายประการใดกด สมบตเหลานนจะอยไมยงยนแมแตอยางเดยว หากแตจะน าความพนาศฉบหายมาสตวผนน ตลอดจนลกหลานของมนเปนเวรกรรมตกทอดตอไป”

(แกวราห . 2548, 319)

42

การไดทรพย๑สนของคนอนโดยลกลอบขดเอามา ทาใหผกระทาบาปตองไดรบผลการกระทาของตนเอง ดงทตวละครคอนายชยยะ ทแมจะมเงนทองบานชองใหญโต มเครองอานวยความสะดวกมากมาย แตกไมไดมความสขอยางแทจรง เพราะทกข๑ใจจากปญหาภายในบาน เสยเงนทองมากมายเพอรกษาลกแตลกกไมหายปวย ซารายภรรยากมอาการเครยดจนเกอบ เสยสต

ในเรอง จงกลกงเทยน เรอนใจเปนภรรยาอกคนหนงของอพภนดร๑ เมออพภนดร๑มา ตดพน

เจาบวคาแกว เรอนใจจงคดกาจดเจาบวคาแกวโดยการลวงไปฆา แตศล นาตารวจเขามาชวยไวทน ทาใหเรอนใจถกตารวจจบตดคก เธอมความทกข๑ทรมานใจ มความกลวตอสงทกาลงจะเกดขน ดงน

“ฉนมาดใหเหนกบตา วาเธอทาอะไรลงไปกบเจาบว ขอหาพยายามฆาคนนะตดคกนะ เรอน ฉนชวยเธอไมได ท ากรรมไวกตองรบกรรม” เรอนใจซบหนาลงกบลกกรงเหลก สะอกสะอน นาตาชมโชกดวงหนา จนหลอนมองไมเหนเทยนกนยาผยนฟงอย

“เรอนกลวนะพ...” หลอนฟมฟาย เรอนไมอยากตดคก พไมชวยเรอนบางหรอ เรากเคยลาบากมาดวยกน เรอนชวยพทกอยาง...ทาทกอยางกเพราะพ..”

(จงกลกงเทยน . 2551, 539)

แกวเกาแสดงใหเหนแนวคดพทธศาสนาเรองผลของกรรมชวทาใหทกข๑ใจ เหนไดจากพฤตกรรมของเรอนใจทวางแผนและพยายามฆาเจาบวเทยน แมจะไมเปนผลสาเรจ แตการกระทาของเรอนใจกเปนการกระทาชว เปนการกระทาทเกดจากโทสะ ความหงหวง เรอนใจจงไดรบผลของการทากรรมชว คอ ความทกข๑ใจ เรอนใจมความทกข๑ใจกลวทจะไมไดออกจากคก

ในเรอง ผาทอง อมารอยแกใจวาตนมสวนรเหนในการตายของคารณ พชายของครสามของเธอเอง ตอมาทครปะตดปะตอเรองราวไดวาอมามสวนเกยวของในการตายของพชาย ทาใหเขาทงโกรธ เกลยดอมาและเดนออกไปจากชวตของอมา ทงๆ ทอมาผาตดสมอง และกาลงพกฟน ทาใหไดรบความทกข๑ทรมาน

“ ทเขาวาสวรรคอยในอก นรกอยในใจเปนอยางไร ฉนเพงจะตระหนกคราวน

เอง หลบตาลงกเหนแตมอเปอนเลอด...เหนแตความเกลยดของคณ ฉนอยในโรงพยาบาลผาตดสมอง...ถาหากวาฉนตายไปเสยคราวนนฉนจะเจบปวดทรมานนอยกวาฟนขนมารบรความเปนจรงอยางทกวนน เพราะฉนไดรวาฉนไมเหลออะไรอกแลวในโลก‛

(ผาทอง . 2551, 532)

43

ตวละครมความทกข๑ทรมานจากการกระทาของตนเอง แมมไดลงมอกระทาดวยตนเอง แตเปนสาเหตททาใหบคคลหนงถงแกความตาย ทาใหตวละครมความเดอดรอนในการกระทาของตนเอง กคอความไมสบายใจ ความทกข๑ทรมานใจ ททาใหคารณพชายของสามเสยชวต จากขอความ “หลบตาลงกเหนแตมอเปอนเลอด” แสดงถงความทกข๑ใจทอมามอยตลอดเวลา เมอครรความจรงวาเธอมสวนรเหนในการตายของพชายของเขา ครจงโกรธเกลยดอมา สงนเปนสงททาใหเธอทกข๑ใจอยางแสนสาหส แสดงใหเหนผลถงผลกรรมททาใหเธอทกข๑ใจอยางชดเจน

2.1.2.2 ผลของกรรมชวท าใหประสบเหตเดอดรอน พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท (2546 : 159) กลาวถง “กรรมชว

ท าใหเดอดรอน” ไวใน “บาป” ซงเปนการทากรรมชว วา หมายถง “ความชว, ความราย, ความชวราย, กรรมชว, กรรมลามก, อกศลธรรมทสงใหถงความเดอดรอน, สภาพทท าใหถงคตอนชว, สงทท าจตใหตกสทชว คอ ท าใหเลวลง ใหเสอมลง”

ผลของกรรมชวทาใหประสบเหตเดอดรอน หมายถง การกระทากรรมชว ประพฤตกรรมฝายอกศลทาใหผประพฤตกรรมประสบความเดอดรอน ไมเปนสข มชวตเสอมลง นวนยายของแกวเกาปรากฏแนวคดเรองผลของกรรมชวทาใหประสบเหตเดอดรอน จานวน 9 เรอง ไดแก แกวราห เงาพรายวมานมะพราว จงกลกงเทยน ผาทอง จอมนาง พมมาลา คนเหนอดวง และ นาคราช

ตวอยางนวนยายของแกวเกาทแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองผลของกรรมชวทาใหประสบเหตเดอดรอนผวจยจะยกตวอยาง 6 เรอง ไดแก แกวราห เงาพราย วมานมะพราว จอมนาง พมมาลา และนาคราช

ในเรอง แกวราห พอเลยงบญมาเปนผทมความโลภ ตองการเขาไปในบานของวสว

เพราะเชอวามสมบตเมองภแสน พอเลยงบญมาเชอวาขตตยานเปนวญญาณทอาศยอยในบานหลงนหากเผาบานทง ขตตยานจะไมมทอยอาศย และทาใหพอเลยงบญมาพบสมบต พอเลยง บญมาจงจดไฟเผาบาน ดวยอานาจของขตตยานดลบนดาลใหพอเลยงบญมามองเหนเปลวไฟเปนทองคาทกองสงจนทวมหว จงเขาไปในกองไฟและเสยชวตภายในกองไฟ

...สหนาพอพอเลยงบญมาเตมไปดวยความปตยนดถงขดสด...เขาเรมหวเราะกอง...หวเราะ

ดวยความปราโมทย๑ในชยชนะขนเดดขาดทเขาไดฝาฟนมานาน ไดเบยดเบยนลางผลาญชวตมนษย๑มาหลายคนเพอชยชนะขอน เขาหวเราะอก...แลวถลาเขาสสมบตลาคานนอยางลงโลด

44

แตแลวเขากผงะกลบ...ทาไมสมบตมหาศาลเหลานจงรอนนก...รอนจดจนปวดแสบปวดรอนไปหมดทงมอ...ทาไมมนจงไมแขงอยางทองคาทวไป แตวาแปรเปลยนรปทรงสง ๆ ตา ๆ เตนสะบดไดราวมชวต หแววเสยงปะทเปรยะปร๏ะ ความรอนทวขนจนเกดความทรนทราย...เสยงคนตะโกนแวว ๆ อยางตระหนกตกใจดงมาจากทใดทหนง แตกไมรวาใครกนแน

เหงอออกมาโซมกาย ผวหนงแสบรอนแทบจะพอง เจบปวด จนเขาเรมดนรน ลมลกคลกคลานหนสมบตอนลาคาเหลานน...รอนจนบอกไมถก ทรมาทรกรรมไมรจะหนไปไหนได ในเมอมนลอมรอบทกทศทกทางและลามเขามาใกลตวทกท...เขาเงยหนาขนมองเหนอศรษะ เพดานไมสวางโพลงดวยเปลวสทองลกคก ๆ ลามไปทกหนทกแหงในหอง ทงฝาผนง ประตหนาตาง ลวนแลวแตอาบดวยรศมชวงโชต...เจาแสบตาจนนาตาไหลพราก สาลกควนทพงเขามาเตมปอด พอเลยงบญมาเรมแผดเสยงออกมาอยางโหยหวน

นยน๑ตาของเขาเรมพราพรายฝาฟาง...ขณะเรยวแรงหมดไปจากตวพรอมกบการหายใจทตดขดอดอดทรนทราย...เขาลมกลงลงบนพน...กระเสอกกระสนหนเอาตวรอด...เขาเหนรางดา ๆ ในชดรงรงกาลงลากรางอกรางหนงหางออกไปอยางทลกทเล พอเลยงบญมาพยายามอาปากตะโกนขอความชวยเหลอ แตควนทพงเขามาเตมหนาทาใหเสยงเขาตดขลกขลกอยในคอ เขาแสบรอนไปหมดทงตว ถกแผดเผาลกลงไปจนถงสวนลกสด

ภาพสดทายทเขาเหนกคอทองคาททวมสงถงภเขา...สงลวขนไปแทบจะจดฟา...มนทวมถงหนาจวหลงคาบาน พรอมกบดงเอาเสาและคานบานเอนพงลงมาประหนงการโคนของยอดเจดย๑ทเขาเคยทาลายมาแลว...มนโคนลงมา...ฟาดลงมาสตวเขาเอง นาเขากลบไปสความมดมนอนหาทสดมไดของอโมงค๑เกบสมบตของภแสน

(แกวราห. 2553, 566, 567-568)

พอเลยงบญมาเปนผมความโลภอยากไดทรพย๑สนในเจดย๑ภแสน ซงเปนกรรมชวทเกดจาก

โลภะ ผลของกรรมชวทาใหพอเลยงบญมามองเหนเปลวไฟเปนทองคาและเขาไปในกองไฟถกไฟคลอกตาย เพราะพอเลยงบญมาเปนผทากรรมชวกรรมนนจงสงผลใหไดรบความทกข๑ ความเดอดรอนจนกระทงเสยชวต

ในเรอง เงาพราย ศกยะเปนผทความโลภ โดยมเจาพรายดลบลดาลใหศกยะสมหวง แตศกยะจะตองฆาคนเพอเปนขอแลกเปลยนกบสงทขอใหเจาพรายบนดาลให ศกยะถกตารวจจบขอหาฆาทดสงห๑พอเลยงของเรน ขณะทอยในหองขงศกยะมความรสกเหมอนตกนรก เพราะศกยะถกทารายกลางดกจากโจรผรายทอยในหองขง และไมมใครมาประกนตวศกยะ รชต๑เพอนของศกยะกลาวกบเรนและคณตาของเรนวา ศกยะคงจะไดรบกรรมของเขาแลว

45

“ตนคงจะไดรบกรรมทเขาท าลงไป มนคอยๆ ยอนกลบมาสตวเขาทละเรอง ในเมอเราชวยเหลออะไรไมได กทาใจอเบกขา ผมคดวาตนคงจะไดคด ถากลบใจไดกจะไดไมสายจนเกนไป‛

(เงาพราย . 2553 ,438)

ศกยะเปนผมกเลสความโลภ กอใหเกดความเหนแกตว ไรความเมตตา ศกยะฆาคนเพอใหตนเองสมหวง เปนการสรางกรรมชว ผลของกรรมชวทาใหศกยะถกตารวจจบ ไดรบความทกข๑ทรมานขณะอยในหองขง จนศกยะเปรยบหองขงนนเปนนรก ตอมาบรษทตองปดเพราะมการทจรตถกดาเนนการขอหาผดกฎหมายหลกทรพย๑ สงเหลาน คอ ผลของกรรมชวททาใหเปนทกข๑ ตนเองไดรบความเดอดรอน

ในเรอง วมานมะพราว ทรงเดชอดตผจดการโรงงานถกไลออกจงผกใจเจบและพยายาม

หาทางเขามาทารายสบสายและจลลาหลายครง จนกระทงครงหลงสด ทรงเดชจางคนใหจบสบสายและจลลาเรยกคาไถ ทงสองถกจบมาขงไวในบานหลงหนง ระหวางนนสบสายซอนแผนทรงเดช โดยวาจางกลมโจรเรยกคาไถ จบทรงเดชเรยกคาไถทาใหทรงเดชเสยสต เพราะยอมรบการเปลยนแปลงทตนเปนผถกกระทาไมได

...พอสบนาทผานไป กไดยนเสยงอะไรโครมครามใหญ ในหองชนลางจนบานสะเทอน

ตดตามดวยเสยงปงปงเหมอนใครถบฝาอกหลายปงตดตอกน สบสายลกขนนง มองหนาฉน “ ปานนเจาสงเดชถกจบตวแลวหละ มนคงอาละวาดใหญ” ..นายสงเดชเกดอาการคลมคลงอาละวาดตงแตถกขงอยในบาน เพราะชะตากรรมพลก

กลบเหมอนรถไฟตลงกาในแดนนรมต แทนทจะจบสบสายเรยกคาไถ กลบถกเจาสวออกอบายจางโจรจบนายสงเดชเรยกคาไถซาสองเขาบาง สมองนายสงเดชรบความพลกแพลงนไมทนกเลย ‚เสนขาด” อาละวาดไมยอมหยด จนกระทงตารวจตามไปถงทซอนในปาแลวจดการปลดปลอยจากทคมขงเพอมาเขากรงขงทสถานตารวจในเมองตอไป

แลวตอจากนนหมอเขากรบชวงเอาไปรกษาเปนอนดบสดทาย (วมานมะพราว .2552,375,395)

แกวเกาแสดงใหเหนแนวคดพทธศาสนาเรองผลของกรรมชวทาใหประสบเหตเดอดรอน เหน

ไดจากทรงเดชจางโจรไปจบสบสายและจลลาเรยกคาไถ แมสบสายจะมไดลงมอกระทาเอง แตเปนผคดทจะทาใหผอนเดอดรอนจงเปนการกระทาชว ซงเกดจากกเลสแหงความโกรธ กรรมชวนทาใหทรง

46

เดชเกดความทกข๑คลมคลงเสยสต เพราะไมคดวาเหตการณ๑จะพลกผนกลายเปนตนเองถกคนรายจบขงไวในบานจนตารวจตามมาจบตวได ทาใหไดรบความเดอดรอนจากการกระทาชวของตนเอง

ในเรอง จอมนาง นายพลชตณรงค๑ ตองการรวบอานาจเมองหงสาไวในกามอ เขาจงกาจด

ดร.วนธย เสนาบดแหงเมองหงสา ผมความจงรกภกดตอราชบลลงก๑โดยการวางระเบด ทาให ดร .วนธยเสยชวต ตอมานายพลชตณรงค๑ตองการทจะขนเปนใหญเพยงลาพง สรางความเจบแคนใจใหนายพลอาสนะ เมอนายพลชตณรงค๑ทาการปฏวตจงถกนายพลอาสนะซอนแผนปฏวตลอบวางระเบดฆานายพลชตณรงค๑

ทงรถคนนนและรถตดตามทจอดตดกน บรรทกดนระเบดเอาไวมากพอจะทาใหปกตกดานทรถจอดอยพงทลายลงมาทง ปกทามกลางความไมคาดคดของคนทกคน รวมทงนายพลชตณรงค๑เองดวย...

มาบดน...ภาพทกภาพทเขาเคยมองอยางลาพอง และทระนงในชยชนะกลบเรยงลาดบเขามาเยยหยนอกครง...สตสมปชญญะทเหลออยไมใชเปนเครองหมายของความปรานทสวรรค๑ประทานมาให หากแตเปนคาสาปจากนรกทเปดโอกาสใหนายพลชตณรงค๑เดอดดาลดวยความอปยศอดส ความเจบแคนแสนสาหส และความพายแพอยางหมดประตส ราวกบมไฟจากโลกนต๑ลกทวมอยรอบตวในขณะนน

(จอมนาง . 2552 , 409)

นายพลพชตณรงค๑ มความคดทจะเปนใหญเพยงลาพง จงฆา ดร.วนธยซงเปนการทากรรมชว ตอมากพยายามทจะกาจดนายพลอาสนะซงเปนเพอนทรบเคยงบาเคยงไหลดวยกนมา การกระทาทเหนแกประโยนช๑สวนตว เปนกรรมททาใหเขาประสบความเดอดรอน คอ นายพลอาสนะลอบวางระเบดฆานายพลชตณรงค๑เชนเดยวกน เขาชดใชกรรมชวทฆา ดร.วนธย ดวยชวตตนเอง

ในเรอง พมมาลา เพรยวชายหนมผถอคต ‘ให สงทอกฝายอยากได’ จงทาใหมผหญง

มากมายผานเขามาในชวต ตงแตขายแกว ดารณ อนทอร และเตม เพรยวทาใหผหญงเหลา นนหลงใหล เมอพบคนใหมทถกใจและใหผลประโยชน๑กจะตจากคนเกาไปหาคนใหม โดยไมสนใจความรสกของใคร จากการกระทาของเพรยวจงทาใหเขาถกสาปเปนหญงสาวชอพมมาลา จะพนคาสาปกตอเมอทาใหผหญงเหลานนพนจากความทกข๑ทเขาเคยทาไวกบพวกเธอ สงนเปนผลของกรรมทเพรยวตองชดใช เพรยวอดอดและเดอดรอนมากเมออยในรางพมมาลา ดงจะเหนไดจากตอนทเพรยว

47

รวาพอปวย จงขอตามหลวงลงไปเยยมพอ เมอไปถงโรงพยาบาลเขาเหนแมนงอยใกลแคเออม แตเขาไปทกทายไมได ทาใหเพรยวทรมานใจมาก

พมมาลายนนง เหนแมเพยงแคเออม แตไมสามารถจะเขาไปทกทายได ท าใหใจเขาถก

บบอยางแรงจนลบเลกเหลอนดเดยว (พมมาลา. 2548 ,177)

อกตวอยางหนง เมอนานวลถกนนท๑พชายทาราย พมมาลารบเขาไปหามและปะทะกบนนท๑ เพรยวรสกเจบใจทอยในรางของพมมาลา จงทาอะไรไดไมคอยถนดนก ดงน

ถาหากอยในรางเดมละก เพรยวไมมวนสะทกสะทาน แคหมดอกสกหนงหรอสองจงๆ

เขากสามารถสงเจาหนมขโมโหลงไปนอนใหกรรมการนบสบแต ...มนนาเจบใจตรงทรางใหมบอบบางเกนกวาจะทาไดนส ขนแลกหมดกน พมมาลานนแหละจะบอบชา

(พมมาลา. 2548 ,304)

เพรยวเปนผทเหนแกตวไมเหนคณคาของผหญง ทาใหผหญงหลายคนทเขามาเกยวของในชวตผดหวงในความรก จนผหญงบางคนเกอบฆาตวตายจากความผดหวง เปนการสรางกรรมชวของเพรยวเปนการทาบาปอยางหนง ทาใหเพรยวไดรบผลกรรมชวททาใหเพรยวเดอดรอน คอ ถกนางฟารมภาสาปใหเปนผหญงเพอเรยนรความรสก และสภาพความเปนผหญง เพรยวไดรบความเดอดรอนจากรางทเปนผหญงเมอถกผชายรงแก ทาใหเพรยวตอสปองกนตนเองไมได

ในเรอง นาคราช แกวเกาแสดงใหเหนวาผกระทาความชว ยอมตองไดรบผลชวตอบแทน ดงทจฑายงเจาลาฟาจนไดรบบาดเจบ แพงเมองวงเขาไปหาเจาลาฟาในกองไฟ จฑาวงตามเขาไปฉดรงแพงเมองออกมา ในทสดจฑากตายอยในกองไฟ ซงเปนกรรมทจฑาไดรบ

‚เจาพ...เจาพบาดเจบหรอคะ‛ เจาลาฟายมใหหลอน...ยกมอขนแตะไหลขางหนงของตน ‚นดหนอย ไมเปนไรหรอก‛ ‚แต...พวกนนทารายเจาพไดอยางไร สวงหรอคะ?‛ แพงเมองถาม ความเจบแคนปรากฏอยในนาเสยง แลวคอยออนลง ‚ขาเจาสงสวงแลววาอยาเขามา

เกยวของ‛ ‚ไมใชสวงหรอก เปน...เพอนของเธอเอง‛ รอยยมจางไปจากใบหนาของลาฟา ‚เขาเปนฝายท ารายพกอนแลวตอนนคงชดใชแลว‛

(นาคราช . 2553, 478)

48

จฑาไดรบผลกรรมททารายเจาลาฟา การทารายผอนเปนการกระทาชว ซงกรรมนนทาใหจฑาไดรบความเดอดรอนจากการกระทาของตนเองคอ จฑาวงเขาไปในกองไฟทเผาบานเพอฆาเจาลาฟา แตตวเขากตายในกองไฟดวย แสดงใหเหนวากรรมชวทาใหผกระทากรรมเดอดรอนดงทจฑาประสบและตองชดใช ‚เขาเปนฝายท ารายพกอนแลวตอนนคงชดใชแลว‛

จากการวเคราะห๑แนวคดพทธศาสนาเรองผกระทากรรมชว ยอมไดรบผลกลบมาสตนเอง พบวาแกวเกานาเสนอแนวคดวาผกระทากรรมชว ยอมไดรบความทกข๑ ซงแบงออกเปน 2 ประเดนคอ ผลของกรรมชวทาใหทกข๑ใจ และผลของกรรมชวทาใหประสบเหตเดอดรอน ผลของกรรมชวทตวละครไดรบเกดจากการกระทาของตวละครทมกเลสความโลภ ความโกรธ ความหลง และการยดมนถอมน

2.1.3 กรรมเปนของผกระท า ผอนไมสามารถแกกรรมแทนได พระสตตนตปฎก องคตตรนกาย ปญจก-ฉกกนบาต ฐานสตร (2514 : 73) แสดงพทธ

พจน๑ทกลาวถงกรรมเปนของผกระทาวา

ดกรภกษทงหลาย เพราะอาศยอานาจประโยชน๑อะไร สตร บรษ คฤหสถ๑ หรอบรรพชต จงควรพจารณาเนองๆ วา เรามกรรมเปนของตน เปนทายาทแหงกรรม มกรรมเปนกาเนด มกรรมเปนเผาพนธ๑ มกรรมเปนทพง จกทากรรมใดดกตาม ชวกตาม เราจกเปนผรบผลของกรรมนน ดกรภกษทงหลาย กายทจรต วจทจรต มโนทจรต มอยแกสตว๑ทงหลาย เมอเขาพจารณาฐานะนนอยเนองๆ ยอมละทจรตไดโดยสนเชง หรอทาใหเบาบางลงได ดกรภกษทงหลาย เพราะอาศยอานาจประโยชน๑นแล สตร บรษ คฤหสถ๑ หรอบรรพชต จงควรพจารณาเนองๆ วา เรามกรรมเปนของตน เปนทายาทแหงกรรม มกรรมเปนกาเนด มกรรมเปนเผาพนธ๑ มกรรมเปนทพง จกทากรรมใด ดกตาม ชวกตาม เราจกเปนผรบผลของกรรมนน ฯ

กรรมเปนของผกระทา ผอนไมสามารถแกกรรมแทนได หมายถง ผประพฤตกรรมชว ตองไดรบผลกรรมนนเอง ไมมผใดมารบกรรมหรอแกกรรมแทนได

นวนยายของแกวเกา ปรากฏแนวคดพทธศาสนาเรองกรรมเปนของผกระทา ผ อนไมสามารถแกกรรมแทนได 9 เรอง ไดแก แกวราห คนเหนอดวง จอมนาง ดอกแกวการะบหนง แตปางกอน นาคราช นางทพย มนตรา และนรมต

49

ตวอยางนวนยายของแกวเกาทแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองกรรมเปนของผกระทา ผอนไมสามารถแกกรรมแทนได ผวจยจะยกตวอยาง 5 เรอง ไดแก คนเหนอดวง นางทพย แกวราห ดอกแกวการะบหนง และนรมต ดงน

ในเรอง คนเหนอดวง คณนายทองถกเปนเศรษฐ และเปนเจาหนทข เหนยวมาก

เบยดเบยนลกหนทกวถทางททาได เชน ลกหนทเปนรานอาหาร นอกจากตองจายหนทกยมมาจากคณนายแลวยงตองใหคณนายรบประทานอาหารฟร ลกหนทเปนแมคาในตลาดตองยอมใหคณนายหยบอาหารไดโดยไมตองเสยสตางค๑ ซงเปนการสรางกรรมอยางหนง ดงนนเงนทองทหามาไดจงไมยงยน ดงจะเหนไดจากคาพดทปาเอม คนรบใชกลาวถงคณนายทมความตระหนมาก ในขณะทหลานชายใชเงนฟมเฟอย กรรมทสงผลตอคณนายทองถกอกสงหนงคอ ถกโหรมหาศาลหลอกลวงโกงเงนทอง เมอโพนรกอยากจะชวยเหลอ แตนาโหนไดปรามไวโดยบอกวากรรมของใครกเปนของคนนน ไมมใครชวยรบกรรมได

‚กรรมของใครกเปนกรรมของคนนน คนอนจะเขาไปชวยไดกตอเมอเจาตวเขาอยากใหชวย‛ หมอดตอบเปรยๆ ลอยๆ ตามแบบของแก ‚คนบางประเภทขนาดพระพทธองค๑ยงตองเสดจผานไป โปรดใหเหนธรรมไมได ...‛

(คนเหนอดวง , 2551 ; 436)

แกวเกาแสดงแนวความคดพทธศาสนาเรองกรรมเปนของผกระทา ผอนไมสามารถแกกรรม

แทนได เหนไดจากคณนายทองถกกระทากรรมโดยการเบยดเบยนผอน ทาใหผอนไดรบความเดอดรอน จากกเลสความโลภในทรพย๑สนเงนทอง คณนายทองถกมความตระหนถเหนยว ไดรบผลของกรรมชว คอ มหลานชายทเหลวไหล ไมมความรบผดชอบ ใชเงนทองฟมเฟอย และยงถกโหรมหาศาลหลอกลวงเอาทรพย๑สนเงนทองไปมากมาย แมวาโพนหลานชายอกคนหนงอยากจะชวยเหลอกไมสามารถชวยเหลอได จากคากลาวของนาโหนวา “กรรมของใครกเปนกรรมของคนนน” แสดงใหเหนวา ผกระทากรรมไว ยอมไดรบผลแหงกรรมนน

ในเรอง นางทพย พลเอกชาลมความทะเยอทะยานในอานาจเกยรตยศ กระทาทกอยางใหไดมาซงตาแหนงหนาททตองการ กอนทจะสนลมไดเหนวญญาณของเจาพระยา มหศกดศรนาโซตรวนทเปนทองคามาสวมมอเขา และกลาวถงสาเหตทเขาตองรบกรรมวาเกดจากความโลภ ความหลงในอานาจ โดยไมคานงถงความเดอดรอนของผอน

50

‚เจาพระยามหศกดศร...‛ เขาขนานนามรางนน ‚อดตกบฏ...‛ ‚ฉนพนเวรพนกรรมไปชวงหนงแลว ตอไปจะไปชดใชกรรมในภพหนาเสยท...บาปของ

ฉนอยทความโลภความหลงอ านาจ โดยไมค านงถงความเดอดรอนของผใดทงสน...กเชนเดยวกบผคลงอานาจทงปวง...มไดเวนเลย‛

พลเอกชาลรสกถงน าหนกของโซตรวนจากมออกฝายถกเลอนจากมอนนมาสตวเขา มนสวมเขากบมอ แลวทงตวลงไปยงขอเทาเลอนสวมเขาอยางงายดายราวกบมชวตของมนเอง ประกายทองคาสกปลงนนมไดใหความหมายอะไร นอกจากความหนกอง ถวงจนเขาทรดฮวบลงโดยตงตวไมทน

‚อยไปเถอะ...ในสภาพน จองจาดวยเครองหมายเกยรตยศ...อยางทอยากไดนกมใชหรอ‛

(นางทพย๑ . 2548 , 540-541)

พลเอกชาลกระทากรรมชวเชนเดยวกบเจาพระยามหศกดศร ซงเปนกรรมทเกดจากกเลสความโลภในทรพย๑สนเงนทอง อานาจเกยรตยศ จงทาใหพลเอกชาลถกจองจาดวยโซตรวนทองคาอนเดยวกนนน ซงเปนผลกรรมทไดรบ เพราะเมอมชวต พลเอกชาลไดใชอานาจเบยดเบยนผอน พลเอกชาลเกรงกลวผลกรรมทจะไดรบ จงบอกแกเจาพระยามหศกดศรวาจะทาบญทดแทน เจาพระยามหศกดศรกลาวแกพลเอกชาลวาบญ บาป เปนคนละสวนไมสามารถหกลบกนไดกรรมเปนของผกระทากรรมนนเอง ดงน

‚บาปกสวนบาป บญกสวนบญ หกลบกนไมไดหรอก กรรมของใครยอมเปนของบคคลนน...ลากอน” ...อาการปวดหนาอกของพลเอกชาลแนนขน แนนจนหายใจไมออก..เขารสกแตเพยงวา โซตรวนทองคานนรดเขาแนนเขา...แนนเขา และถวงหนกจนกระดกกระเดยไมไดอกตอไป

(นางทพย๑ . 2548, 541)

คาพดของเจาพระยามหศกดศร “บาปกสวนบาป บญกสวนบญ หกลบกนไมไดหรอก กรรมของใครยอมเปนของบคคลนน” แสดงใหเหนวาบาปกบญเปนคนละสวน เมอทากรรมชวกตองไดรบผลของกรรมนนเอง ดงทพลเอกชาลกระทาเมอครงมชวตอยเขาหาทรพย๑สมบตมาโดยใชตาแหนงหนาทเออผลประโยชน๑กบตนเอง ซงเปนการทจรตตอหนาทการงาน พลเอกชาลจงตองรบกรรมทเขากอขน แสดงใหเหนวาทาบญเพอแกกรรมไมได

51

เรอง แกวราห ดวงวญญาณของพระยาพนตนคราผเปนปของวสว มาพบวสวในลกษณะเขาฝน พระยาพนตนครากลาววาวสวจะตองมาอยทบานของป เพราะบานหลงนเมอหลายรอยปกอนเปนทตงของอาณาจกรภแสน วสวในอดตชาตเปนแสนภไทเจาผครองอาณาจกร ภแสน วสวจะตองมาอยทบานหลงน เพราะกรรมนาพาใหกลบมา ดงน

‚เพงมาถงหรอ วสว‛ เสยงนมๆ ของทานดงสะทอนเหมอนพดอยในหบเขา ‚ครบ ผมจะมาอยบานน‛ เขาไดยนตวเองตอบไปเชนนน คณปวางมอบนไหลของเขา สมผสนนเยอกเยนและแผวเบาเหมอนสมผสของสาย

ลม ‚บานนเปนบานของหลานมาตงแตแรกแลว ตงแตสมยอาณาจกรภแสน ในทสด

หลานกตองกลบมาวนเวยนอยทน...เปนกรรมของแตละคน วสว‛ (แกวราห.2552,149)

แกวเกาเสนอแนวคดพทธศาสนาเรองกรรมเปนของผกระทา ผอนไมสามารถแกกรรมแทนได ดงทปของวสวกลาววา “...ในทสดหลานกตองกลบมาวนเวยนอยทน...เปนกรรมของแตละคน วสว” จากคาพดของปแสดงใหเหนวาวสวมกรรมทผกพนกบสถานทแหงน วสวจงตองกลบมาอยทบานนดวยอานาจกรรมของตนเอง

ในเรอง ดอกแกวการะบหนง เจาชายสหราปาตหลงรกเจาหญงกระณาแตเจาหญงกระณากลบอภเษกสมรสกบเจาชายอสมาร๑ผเปนรายาแหงประเทศครยา เจาชายสหราปาต มอาจตดใจจากเจาหญงกระณาได จงใชเวลาวางแผนถง 20 ป เพอกาจดรายา อสมาร๑ดวยยาพษ และปาวประกาศแกชาวเมองวารายาอสมาร๑สนพระชนม๑ดวยไขปา แตเจาหญงการะบหนงพระธดาของรายาอสมาร๑และราณกระณาแนพระทยวาการสนพระชนม๑ของรายา อสมาร๑เปนฝมอของเจาชายสหราปาต จงพยายามทจะเปดเผยความจรง เจาชายสหราปาตกลววาความจรงจะถกเปดเผยจงฆาแพทย๑ประจาตวขององค๑รายาเพอปกปดความผด ฆาบาหยนพเลยงของเจาหญงการะบหนง และคดทจะฆาเจาหญงการะบหนงผทพยายามเปดเผยการสนพระชนม๑ของรายา อสมาร๑ เจาชายสหราปาตกระทาความผดไวหลายครง ซงเปนการกระทาชวเพราะทาใหผอนเสยชวต และจงถกลงโทษจากเทพเจาในคนบหลนยาตรา ซงชาวครยาเชอวา วนพระจนทร๑ทรงกลด คอ วนทเทพเจาแหงดวงจนทร๑ และเทพบรวารจะกลายรางมาเปนสตว๑เพอลงโทษผกระทาผด

52

เทวแสงจนทร๑ประทบยนอยตรงหนา ในฐานะขาราชบรพารของเทพเจาแหงดวงจนทร๑ ในคนบหลนยาตรา

เบองหลงของนาง รางทดคลายสงสาราสตว๑ หากแตเหยยดกายตรงในลกษณะเดยวกบมนษย๑ เลอนกระจายตวออกมารมลอมไวทกดาน ลาแสงจนทร๑ทสวางใสอยเมอครแปรเปลยนเปนสแดงเรอราวกบยอมดวยเลอดแลวเขมจดขนทกท

เจาชายสหราปาตทรงแผดเสยงรองออกมาราวกบคนบาคลง ดนทรนทรายกระเสอกกระสนอยไปมา

ไมมใครรวาทรงเหนสงใด...หรอไดรบโทษทณฑ๑อยางใด แตเสยงทเตมไปดวยความหวาดสยองและเจบปวดแสนสาหส กองอยในหของทกคนทไดยนตอมาอกนาน

(ดอกแกวการะบหนง .2552,345-346)

เจาชายสหราปาตกระทากรรมชวโดยการคดชวและทาชว คอ คดวางแผนทารายผอนและ

ฆาคนมากมาย เจาชายสหราปาตไดรบผลของกรรมทกระทา คอ ถกลงโทษททาใหทกข๑ทรมาน และไดรบความเจบปวดจนถงแกชวต จากเทพเจาบรวารของดวงจนทร๑

ในเรอง นรมต ภวงเจาหอหนาแหงแควนสาระ เปนผมความสามารถพเศษ คอ สามารถ

เนรมตภาพวาดใหชวต ภวงเปนชายหนมทรกงานศลปะและความสงบ เมอตองไปจบปนออกสรบกบกองทหารกชาต ภวงไมสามารถทาได ภวงจงเนรมตภงคขนมาเพอเปนตวแทนในการออกสรบ แตภวงไมสามารถควบคมภงคได ภงคไมพอใจทจะเปนแคตวแทนของภวง ภวงจงสานกไดวาไมควรสรางภงคขนมา ควรจะแกปญหาทกสงทกอยางดวยตนเอง ไมควรทจะหลกหนปญหา

‚ยงวน เรากยงเหนเจาไรคา...เสยแรงเปนชาวสาระ เจาขขลาดตาขาว ใหคน

อนไปตายแทนเจา...ไมมความละอาย วนๆ อแตกกกอดรปภาพอยใตหลงคาบาน คนอยางเจาอยไปกหนกโลก‛

ความเจบอายประดงขนมาแทบวาจะดาวดนลงไปตรงนน ภวงเพงตระหนกวาความตายดวยการหมดลมหายใจ แมยงมชวจอย คนบางคนกอาจจะตายสนท ...เหมอนอยางเขาในเวลาน

คนอยางเจาอยไปกหนกโลก เจาพ...พดถกแลว นองไมควรจะสรางสงทแปลกประหลาดผดธรรมชาตขนมา

ในเมอเราไมสามารถคมมนได ในทสดมนกยอนกลบมาทาลายลางเราเอง (นรมต.2551,522)

53

แกวเกาแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองกรรมเปนของผกระทา ผอนไมสามารถแกกรรมแทนได เหนไดจากภวงเปนผเนรมตภงคขนมา เปนการสรางกรรม เพราะฉะนนภวงจงตองจดการภงคเพอยตปญหาความเดอดรอนทภงคกระทา คอ ฆาแสงหลาและทารายใกลรง ซงเปนผลของกรรมทภวงไดรบทงทผลงมอทากรรมชวคอภงค แตภวงตองรบผลกรรมนนเพราะเปนผสรางภงคขนมา เมอภวงยอมรบผลของการกระทาจงคดกาจดภงค และแกปญหาตางๆดวยตนเอง

จากการวเคราะห๑แนวคดพทธศาสนาเรองกรรมทเปนอกศลกรรมทปรากฏในนวนยายของ

แกวเกา พบวามการเสนอแนวคดพทธศาสนาเรองกรรมทเปนอกศลกรรม 3 ประเดน ไดแก (1)แนวคดพทธศาสนาเรองกรรมตามความเชอของชาวพทธ แกวเกาแสดงใหเหนวาพทธศาสนกชนมความเชอเรองกรรม การกระทาชวในชาตภพใดกตาม ผกระทากรรมชวยอมไดรบผลกรรมเสมอ (2) ผกระทากรรมชว ยอมไดรบผลกลบมาสตนเอง ผลทไดรบแบงออกเปน 2 ประเดน คอ ผลของกรรมชวทาใหทกข๑ใจ และผลของกรรมชวทาใหเดอดรอน (3) กรรมเปนของผกระทา ผอนไมสามารถแกกรรมแทนได

2.2 กศลกรรม พระสตตนตปฎก องคตตรนกาย ปญจก-ฉกกนบาต นทานสตร (2514 : 350) กลาวถงกศลกรรมวา

[310] ดกรภกษทงหลาย เหตเพอเกดกรรม (กศลกรรม) 3 ประการน 3 ประการเปนไฉน คอ อโลภะ 1 อโทสะ 1 อโมหะ 1 ดกรภกษทงหลาย โลภะยอมไมเกดขนเพราะอโลภะ โดยทแท อโลภะยอมเกดขนเพราะอโลภะ โทสะยอมไมเกดเพราะอโทสะ โดยทแท อโทสะยอมเกดขนเพราะอโทสะ โมหะ ยอมไมเกดขนเพราะอโมหะ โดยทแท อโมหะยอมเกดขนเพราะอโมหะ ดกรภกษทงหลาย นรก กาเนดสตว๑ดรจฉาน ปตตวสย หรอแมทคตอยางใดอยางหนงยอมไมปรากฏเพราะกรรมทเกดแตอโลภะ แตอโทสะ แตอโมหะ โดยทแทเทวดา มนษย๑ หรอแมสคตอยางใดอยางหนง ยอมปรากฏเพราะกรรมทเกดแตอโลภะ แตอโทสะ แตอโมหะ ดกรภกษทงหลาย เหตเพอเกดกรรม 3 ประการนแล ฯ

พจนานกรมพทธศาสนฉบบประมวลธรรม (2546:160) อธบายความหมาย ของ

กศลกรรมวา “กศลกรรม กรรมทเปนกศล การกระท าทดหรอกรรมด หมายถง การกระท าทเกดจากกศลมล คอ อโลภะ อโทสะ อโมหะ”

54

นวนยายของแกวเกาไดสะทอนใหเหนเรองกศลกรรม ซงเปนการกระทาด โดยเกดจากกศลกรรม ม 3 ประการ ดงน

2.2.1 การรกษาศล 2.2.2 การปฏบตธรรม 2.2.3 ผกระทาความด ยอมไดรบผลดตอบแทน 2.1.1 การรกษาศล

การรกษาศล หมายถง การรกษากายและวาจาใหอยในความด พระพรหมคณาภรณ๑ (ป.อ.ปยตโต) (2546 : 391) อธบายความหมายของคาวา “ศล” วา

‚ความประพฤตดทางกายและวาจา, การรกษากายและวาจาใหเรยบรอย, ขอปฏบตสาหรบควบคมกายและวาจาใหตงอยในความดงาม, การรกษาปกตตามระเบยบวนย, ปกตมารยาท ทปราศจากโทษ, ขอปฏบตในการฝกหดกายวาจาใหดยงขน, ความสจรตทางกายวาจา และอาชพ‛

ในพทธศาสนา มการจดแบงศลเปนหลายประเภท ไดแก ศล 5 ศล 8 ศล 10 ศล 227 และศล 311 ศลทพทธศาสนกชนควรรกษาใหไดคอ ศล 5 ไดแก 1. เวนจากการทาลายชวต 2. เวนจากการถอเอาของทเขามไดให 3. เวนจากการประพฤตผดในกาม 4. เวนจากการพดเทจ และ 5. เวนจากของเมา ในนวนยายของแกวเกากลาวถงการรกษาศลวาเปนกศลกรรมอยางหนง พทธศาสนกชนควรรกษาศล 5 ใหได

แนวคดเรองการรกษาศลปรากฏในนวนยายของแกวเกา จานวน 5 เรอง ไดแก เรองหนากากดอกซอนกลน คนเหนอดวง ผาทอง เรอนนพเกา และ อมตะ

ในเรอง หนากากดอกซอนกลน แกวเกาแสดงหลกธรรมเรองศล โดยนาเสนอในลกษณะของการปฏบ ตตนตามหลกคาสงสอนของพระพทธองค๑ดวยก ารรกษาศล ซงเปนแนวทางทพทธศาสนกชนทดพงปฏบต ดงทปาไขแสงเลาใหแสนภมฟงวาตนปฏเสธทจะพดถงทอยของแสนภมใหหมอทโรงพยาบาลฟงแตไมยอมผดศล

‚ถาแกมเรองอยากตดตอมาแกคงบอกมาเอง หมอทางโนนเขาไมคอยบอกอะไรหรอกนะ จนกระทงเขารวาเปนปาของแก เขาถามวาแกอยไหน ปากไมอยากผดศลเลยตอบเลยงมา ศลไมขาดกแหวงไปแลว‛

(หนากากดอกซอนกลน . 2552, 259)

55

ศลขอ 4 คอ การเวนจากการพดเทจ ตวละครคอปาไขแสงไมตองการผดศลขอน จงหลกเลยงทจะตอบคาถามซงทาใหตนตองพดเทจ แมรดวา “ศลไมขาดกแหวงไปแลว” แตกยงดกวาตองพดเทจตรงๆ

ในเรอง คนเหนอดวง แกวเกาเสนอแนวคดเรองการทากศลกรรมอยางหนงคอการรกษาศล 5 โดยสะทอนแนวคดดงกลาวผานตวละคร ดงทนาโหนบอกโพนวาการเปนคนด ทากรรมดในขนตนเรมจากการรกษาศล 5 สงใดทประพฤตผดศล 5 กอยาประพฤตปฏบต

‚วะ พดยงไงถงจะแจมแจงกวานไดอกละ กบอกแลวไง อะไรเปนความชวกอยาไปทา

...ถาไมรวาอะไรชวกนบศลหาดกได จากนไปเจดวน อยาไดผดศลแมแตขอเดยว นขนตนนะเวย ตอไปกงายๆ...อยาไปเขาใกลคนชว‛

(คนเหนอดวง. 2551, 236)

จากตวอยางนการรกษาศล 5 เปนวธการหนงททาใหละเวนจากการทาชวได นบเปนธรรมขนตนทสามารถประพฤตปฏบตได นอกจากนแกวเกายงแสดงใหเหนวา อานสงส๑ของการรกษาศล ผอยในศลธรรมเสมอนมเกราะคมภย ซงตรงกบหลกธรรมวาผประพฤตด ยอมไดรบผลดตอบแทน ดงทนาโหนสงสอนโพน

นาโหนแกจองโพนดวยแววตาแหลมคมเชนเคย ‚ขาเคยสอนเองแลว‛ แกตอบดวยเสยงเนบๆ ‚เองเสอกไมจา เองอยาเกลอกกลวกบ

อบายมขกพอ ถงดวงจะเคราะห๑รายยงไงกยงพอมทางรอดไปได คนอยในศลยอมมศลเปนเกราะคมภย‛

(คนเหนอดวง. 2551,162)

คากลาวทวา ‚คนอยในศลยอมมศลเปนเกราะคมภย” แสดงถงผลของการรกษาศลวาคมครองผรกษา แมจะประสบเคราะห๑รายเพยงใดกยอมผานพนเหตการณ๑รายไปได ดงเชนโพนทยดมนอยในศลธรรม แมจะอยในทามกลางคนไมด แตโพนกไดรบความปลอดภยสามารถเอาความดชนะใจคนได

ในเรอง ผาทอง อมากลาวถงการถอศลปฏบตธรรม วาปจจบนเธอหนมาถอศลปฏบตธรรมเพอทาใหจตใจสงบ แตจตใจของเธอกยงไมสงบตามทหวงไว

56

“...........ตราบใดทฉนเปนมนษย๑ ฉนกตองผจญกเลสไมมทสนสด ฉนอตสาห๑ปลกตวมาถอศลปฏบตธรรม แตฉนกไมไดความสงบอยางทฉนหวงในโลก ฉนอยตามลาพง ไมมใครรก ไมมใครเขาใจ”

(ผาทอง . 2551, 110)

จากตวอยางแสดงใหเหนวาพทธศาสนกชน ‚ถอศลปฏบตธรรม‛ เปนทยดเหนยวจตใจ เพอแสวงหาความสงบสขของจตใจ แตในทน อมากยงไมสามารถประพฤตปฏบตได เพราะยงไมปลอยวางจากกเลสในเรองของความรกทมตอครสามของเธอ

ในเรอง เรอนนพเกา คณนายขจตเลาประวตของคณหญงรชดาปรวรรตหรอผอบแกวทแตงงานกบเจาคณรชดาปรวรรตแลว เมออดตคหมนเดนทางกลบมาจากองกฤษ ผอบแกวหนตามคหมนไป คณนายขจตกลาวถงความไมสมหวงในความรกของผอบแกวกบเขมอดตคหมน เปนเพราะการผดศลขอ 3 กาเมสมจฉา ดงน

‚จะสมหวงไดยงไง คณเอ๐ย กผดศลขอกาเมสมจฉาออกเตมท เทวดาฟาดนทานไมเขาขางดวย ขาวตอนนฉนกไมทราบเรองจรงๆ เปนยงไงนะคะคณ บางขาวเขากวาคณหญงเลกกบคณหลวง แลวซมซานกลบมาหาสาม แตบางขาวเขากวาเจาคณทานใหคนตามหาจนกระทงพบ แลวเอาตวกลบมาจนได คณจาเรญเธอปดปากเงยบ บอกไมรไมเหน...ไมยอมบอกแมแตเมย...‛

(เรอนนพเกา. 2550 , 96)

ศลขอ 3 คอ เวนจากการประพฤตผดในกาม ผอบแกวทาผดศลขอนดวยการหนตามคหมนทงทแตงงานแลว เธอจงไดรบผลของการผดศล ทาใหชวตคไมมความสขและตองพรากจากคหมน การทาผดศลขอ 3 ในครงนนทาใหชวตของผอบแกวตองเปนทกข๑อกนานตอมา

ในเรอง อมตะ รชนเลยงเดกกาพราไวทบานหลายคน หนงในนนคอ ชบา รชนใหการศกษา

ใหทพก และอบรมสงสอนเดกๆ เหลานน เมอชบาไดพบหนนา หรอ ณดา เธอเลาใหหนนาฟงวาเธอเปนลกหลานคนใหญคนโต ซงเปนการพดเทจทงหมด รชนจงตาหน และอบรมสงสอนวาการกระทาดงกลาวเปนการทาผดศล และเปนการปลกฝงนสยทไมดใหตวเอง ดงน

57

‚ชบา‛ เสยงของสตรวยกลางคนยงคงนมนวล หากแฝงการตาหนนอยๆ ‚เคยสญญาไวแลวจาไดไหม...วาอยางไร‛

ชบากมหนาอกอก เมอไดยนคาถามซาจงตอบตะกกตะกกวา ‚คะ...คะ...หนสญญาวาจะไมพดเรองนอกคะคณ‛ ‚เพราะอะไรจาไดไหม ?‛ ‚เพราะ...‛ ชบาตะกกตะกกหนกขน “ผดศลหาคะคณ” “นอกจากผดศลแลวนะ จะเปนโทษในการสรางนสยไมดใหตวเองดวย อยาปลอยตวไป

กบการเพอฝนเลยชบา มนไมไดปลอบใจใหเธอมงดไดหรอก ความฝนแบบนมนมแตจะทาใหเธอเทยวโกรธแคนขมขนโลก แลวกสรางความเสยหายใหผคนทเขาไมไดรเหนอะไรดวยกบเธอ ในทสดเธอเองนนแหละจะไดรบผลราย หากยงหกหามใจตวเองไมได‛

(อมตะ. 2552 , 22 3)

การพดเทจเปนการผดศล 5 ชบาทาผดศลขอ 4 คอ การเวนจากการพดเทจ แกวเกาแสดงใหเหนวาการพดเทจนอกจากจะเปนการประพฤตผดศลแลว ยงเปนการสรางนสยไมดใหกบตวเอง ซงจะทาใหผประพฤตไมมความสข และอาจสรางความเดอดรอนเสยหายแกผอนดวย

จากตวอยางนวนยายทง 5 เรอง ไดแก หนากากดอกซอนกลน คนเหนอดวง ผา

ทอง เรอนนพเกา และอมตะ แกวเกาเสนอแนวคดพทธศาสนาเรองการรกษาศล ไวอยางชดเจนโดยเฉพาะศล 5 ทถอวาเปนศลขนพนฐานทพทธศาสนกชนควรยดถอปฏบต แกวเกาแสดงใหเหนวาผทรกษาศล จะไดรบอานสงส๑ของการรกษาศล เสมอนมเกราะคมภย ดงทปรากฏในเรองคนเหนอดวง การประพฤตผดศลขอ 3 กาเมสมฉา ทาใหผประพฤตผดศลและ คนรอบขางไมมความสข ดงทปรากฏในเรอง เรอนนพเกา การรกษาศลขอ 4 เวนจากการพดเทจ การทาผดศลขอ 4 บอยครง เปนการปลกฝงนสยทไมดใหตวเอง พทธศาสนกชนทดหลกเลยงทจะพดคาเทจดงปรากฏในเรอง หนากากดอกซอนกลน และ อมตะ สวนเรอง ผาทอง แกวเกาแสดงใหเหนวาพทธศาสนกชนถอศลปฏบตธรรม เพอยดเหนยวจตใจใหสงบสข

2.2.2 การปฏบตธรรม การปฏบตธรรม หมายถง การนาธรรมมาใชในการดาเนนชวตทางาน คอเอาธรรมมาใชให

เกดประโยชน๑ในชวตจรง ทาใหเปนชวตทดมความสข (พระธรรมปฎก (ประยทธ๑ ปยตโต). 2536: 25) ตวอยางการปฏบตธรรม เชน การบวช การถอศล การสวดมนต๑ เปนตน

นวนยายของแกวเกาทแสดงใหเหนการปฏบตธรรมไดแกการบวช ม 7 เรอง ไดแก อมตะ จอมนาง ผาทอง แตปางกอน พมมาลา จากฝนสนรนดร และ คนเหนอดวง

http://library.swu.ac.th/ipac20/ipac.jsp?session=130259O0126TM.4464&profile=swu&uri=search=AL@!%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%98%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%9B%E0%B8%B4%E0%B8%8E%E0%B8%81%20(%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A2%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B9%8C%20%E0%B8%9B%E0%B8%A2%E0%B8%B8%E0%B8%95%E0%B8%BA%E0%B9%82%E0%B8%95)&ri=3&aspect=advanced&menu=search&source=10.1.117.3@!hzndb

58

ในเรอง อมตะ รชนพสาวของเรงอร ตดสนใจจะบวช หลงจากใชชวตนกธรกจทคราเครงอย

กบตวเลขบญชรายรบ รายจาย การโยกยายเปลยนตวบรวาร ตลอดจนการซอขายและโอนอสงหารมทรพย๑ตางๆ ในกจการของครอบครว รชนมความเหนวาเงนทองทหามาไดมากเกนไป สงเหลานเปนภาระและเธอคดวาเธอตกเปนทาสของมน รชนตองการหลดพนจากสงเหลานจงตองการทจะบวช บนปลายชวตเธอนงขาวหมขาวปฏบตธรรม เลยงเดกกาพรา

‘โธ! คนเรามนกแคนเอง มกพนลานกตองการกนแคอม เสอผาพอแคนงหมกนรอนหนาว

นอนแคหลบ มมากเขากเกนจาเปน ซายงกลายมาเปนภาระใหฉนเปนทาสของมนอยทกวทกวนดวยซาไป’

…รชนขายหนตางๆ ทมอย ขายกจการหรอโอนไปใหผรวมทน แปรทกอยางมาเปนเงนสดจานวนมหาศาลพอทเรงอรจะอาศยดอกเบยอยกนอยางสบายไมเดอดรอน ตวเธอเดนเขาวด หวงพงความรมเยนของศาสนาเปนทพงโดยไมหวนกลบไปสชวตแบบเกาอก

(อมตะ. 2552, 529)

รชนตองการบวชเพราะมความเบอหนาย ความวนวายเกยวกบธรกจของครอบครว รชนตองการอาศยความรมเยนแหงพระพทธศาสนาเปนทพงทางใจ เพอความสงบสขในชวต ในตอนทายแมรชนไมไดบวชตามทปราถณา แตไดนาหลกธรรมทางพทธศาสนา มาปฏบต เชน การทาทานโดยการอบรมเลยงดเดกกาพรา การถอศลปฏบตธรรม การเขาวดทาบญ การสวดมนต๑ เปนตน รชนกลบไปอยทบานรมนาบางปะอน ทาใหชวตและจตใจสงบสขไดเชนกน

ในเรอง จอมนาง แกวเกาแสดงใหเหนการปฏบตธรรมของตวละครคอ เจาฟาหงสาซงม

ความตองการทจะบวช หลงจากทมองเหนวาตลอดเวลาทผานมา ตนหลงมวเมาอยในอานาจจนนกวาสามารถฝนกฎธรรมชาตได คอ สามารถทาใหเจาราชบตรฟนขนจากความตายได เจาฟาหงสาพบวาแทจรงแลวตนกคอมนษย๑ธรรมดาคนหนงเทานน มความทกข๑ ความทรมาน เหมอนปถชนทวไป เมอคดไดดงนเจาฟาหงสาจงตองการทจะบวชเพอแสวงหาความสงบ

‚เขามาซ อษฎางค๑ เวสาตร‛ เจาฟาหงสาตรสดวยสรเสยงราบเรยบ ‚ยงมงานอกมากท

จะตองทา แตกคงอกไมนานหรอกทงานของเราจะเบาบางลงไดเสยท แลวหลงจากนนฉนจะไปบวช แลวตงใจจะไมสกอกเลย‛

แลววนหนง เราจงกลาทา แมแตหกหาญกฎของธรรมชาต เราเชอวาเรามบารม มบญญาธการพอทจะยอยดลกของเรากลบมาจากความตายไดสาเรจ ดวยความหลงในอานาจของตวเอง เรา

59

จงตกเปนทาสของอวชาอนตาชา เราชกจงฤาษชไพรทประกอบวทยาคมอนเปนเดรจฉานวชาเขามาถงพระราชฐานเหมอนชกจงงพษเขามาถงทนอน เราจงตกอยในอานาจสะกดของมนโดยไมมทางหน

... ‚บางครงบางคราวเรารสกตวขนมาได เราจงไดเหนความเปนจรงของโลกทเราไมเคยมองเหนมากอน เพราะความมดบอดของเราเอง‛

‚เรามองเหนความขลาดของคน ความโลภ ความคดในของอในกระดก ความคดคดทรยศแมแตผทเปนญาตและคนสนทของเราเอง เราไดเรยนรสงทจกพรรดและราชนย๑มากมายในประวตศาสตร๑ไดเรยนรชวตของตนเอง...‛

‚แตด...ตรงททาใหเราไดคดวา แทจรงเราคอมนษย๑คนหนงนนเอง มความออนแอ โงเขลา หลงมวเมา ตลอดจนความทกข๑ความทรมานมไดผดไปจากมนษย๑อน‛

(จอมนาง. 2552, 630)

เจาฟาหงสาตองการบวช เพราะทรงพบสจธรรมวาไมมใครหลกหนความตายไปได และทรงพบวาการหลงมวเมาอยในอานาจเปนความทกข๑ เจาฟาหงสาจงตองการบวชเพอแสวงหาความสข หลกหนความวนวายทางโลก ตองการใชธรรมะกลอมเกลาจตใจใหสงบสข

ในเรอง ผาทอง คณนายเจรญ มารดาของอมา มกใชเวลาวางออกตางจงหวดไปถอศล

ตามวดตางๆ เมออมาเดนทางไปพบมารดาทวด พบวามารดาสงบเยอกเยนไมตางจากผถอศล มารดาไมอยบาน ตงแตอานาจถงแกกรรม คณนายกดเหมอนจะถอนความสนใจไยดจาก

ทางโลกไปมากกวาครง เธอมกใชเวลาวางออกตางจงหวดไปถอศลอยตามวดตางๆ หางไกลชมชนใหเหตผลวา

‘คนแกแลวใจคอมกออนแอ แมจะตองท าใจใหสงบไมคดอะไรมาก มฉะนนจะทนความทกขตอไปไมไหว’

คณนายไปถอศลอยทวดในจงหวดเพชรบร ตงแตสปดาห๑กอนกวาจะกลบกสปดาห๑หนา อมาเหลอความอดกลนทจะรออยจนถงเวลาเธอกลบ

...คณรบฟงโดยปราศจากอาการโมโหโทโส ดวงหนาสงบเยอกเยนภายในชดขาวแมวาไมไดโกนผมอยางแมช เธอกดไมตางจากผถอศลเชนนนนก...

…บดนคณนายเจรญนงขาวหมขาว โกนศรษะหนหลงใหทางโลกโดยเดดขาด... (ผาทอง. 2553 , 290 – 291,348)

คณนายเจรญมความทกข๑ทเกดจากการสญเสยสามไดไมนาน อานาจลกชายกถกทาราย เพราะความขดแยงทางธรกจคอกมา ตอมาอานาจเสยชวต การตองเผชญกบความทกข๑หลากหลาย

60

รปแบบ ผานความสญเสยบคคลทรก เหนความทกข๑ของลก จงทาให คณนายเจรญตดสนใจโกนศรษะ บวชเปนแมช เพราะตองการหนหลงใหทางโลกอยางเดดขาด

ในเรอง แตปางกอน ราชาวดลาออกจากโรงเรยนกลนารวทยา และออกจากวงของทาน

หญงวไลเลขา หลงจากปวยจนแทบเอาชวตไมรอดเพราะทานหญงวางยา ราชาวดเดนทางไปอยทอดรธานกบบดา ตอมาบดาถกโจรยงเสยชวต ราชาวดจงหนหนาเขาวดเพอหาความสงบใหกบชวต หลกหนความวนวายทางโลก และตองการอทศสวนกศลใหทานชายใหญ

‚หนฟาแกไปอยทวดชาย นอกอาเภอไปสกสบหากโลเหนจะไดครบ อยมาไดเกอบปแลว...‛ สหนาราชาวดไมไดแสดงความยนดยนราย เมอตอบเรยบๆ วา ‚ดฉนไมไดหวงสงขารตนเองแลวละคะ อยทไหนกเทากน ทกวนนกอยเพอสงบจตไมให

ฟงซานมากมายนก จะไดตดความรก...ความอาลย...ตอบางสงบางอยางไดบาง ถากลบกรงเทพฯ กเทากบพาตวเองลบไปสความวนวาย ไปสกเลสเกาๆ‛

(แตปางกอน . 2551 , 311-313)

ราชาวดไปปฏบตธรรมอยทวดตางจงหวดเพราะทกข๑ใจจากความรก อาลยอาวรณ๑ ดวงวญญาณของหมอมเจารงสธร ทไมสามารถครองคกนไดในชาตภพน ราชาวดปฏบตธรรมเพอทาจตใจไมใหฟงซาน หลกหนความทกข๑ใจ หลกหนจากกเลสความรก การปฏบตธรรมของราชาวดทาใหราชาวดทาใจไดในเรองของสงขาร เพราะราชาวดกลาวกบคณชายจรายวา “ดฉนไมไดหวงสงขารตนเองแลวคะ อยทไหนกเทากน...” การปฏบตธรรมของราชาวดทาใหราชาวดปลงตกในเรองของสงขารตองการสงบจตใจไมใหฟงซานใหพนจากความทกข๑ทเปนอย

ในเรอง พมมาลา เพรยวบวชเพอตองการหลกหนความทกข๑ ทเกดจากความรก เมอเพรยวร

วานานวลหญงสาวทเพรยวหลงรกกาลงจะแตงงานกบแวน เพรยวทาใจทจะแสดงความความยนดกบการแตงงานของคนทงสองไมได จงกลบไปบวชทบานตางจงหวดเพอสงบจตใจ ขณะบวชอยเพรยวไดพบกบตายม ผทมาอาศยอยในวด และจากคาพดของตายมทาใหเพรยวคดไดวาทกข๑ทอยในใจ ขณะนเกดจากการปลอยใจไปตามกเลส ดงน

‚หลวงพอทานกวายงงนละครบ คนอยางผมมนถงเปนอยแคนไง‛ ตายมยอมรบ อยางหนา

ชน ‚จะเลก...จะเลกทไรกไมไดซกท ไปไมรอด หลวงพอทานละดาอยเรอย วาไอขแพ ไมไดแพศตรทไหนหรอกนะ แพตวเอง ไมรจกแขงใจ ถาผมแขงใจไดซกนด ปานนกเปนพระยมใหคนกราบไหวอยางหลงพวา ทนมนไปไมไหว กเลยอยแคน‛

61

ตายมเดนจากไปแลว พระหนมกวาดใบไมตอไป มเวลาวางพอทจะขบคดอยางทเมอกอนไมเคยนก มอทางานไป ใจกคดไป กลางความเงยบเปลาเปลยว ไรผคน มแตเจดย๑บรรจอฐของผตายเรยงรายอยเปนแถวในปาชา...

...คาพดของตายม ทาใหเขายอนกลบมามองตวเองเปนครงแรก ‘เรามนตางจากตายมตรงไหน เรองเอาชนะใจตวเองไมได’ คาตอบทไดรบ ทาใหเขานกละอายตวเอง ‘ไมตาง เพราะจนบดนกยงอยากไดหลอน พอ ๆ กบตายมอยากเหลา’ไมตาง เพราะจนบดนก

ยงอยากไดหลอน พอ ๆ กบตายมอยากเหลา (พมมาลา. 2548,548, 549)

เพรยวตองการบวช เพราะมความทกข๑ใจทเกดจากความรก เพรยวตองการหลกหนความทกข๑ทเกดจากกเลสทอยากจะครอบครองนานวล ผลของการบวชทาใหเพรยวรจกความรกมากขน ความรกแบบมเมตตา คอ ปรารถนาใหคนทตนรกมความสข เพรยวพบวาความทกข๑ทเกดขนจนทาใหเพรยวหนมาบวชนนแทจรงเปนความทกข๑ทเกดในใจของเพรยวเอง เพรยวจะตองเอาชนะใจตนเองใหได ไมปลอยใหกเลสเขาครอบงา ตามใจทปรารถนา จงจะพนทกข๑

ในเรอง จากฝนสนรนดร เชอเปนตวละครทบวชเพอหลกหนความทกข๑ใจทเกดจากความ

รก เมอคหมนของเชอหนไปกบชายทไมรจกหวนอนปลายเทา เชอไดรบความทกข๑ใจมาก เช อบวชเพอใชพระธรรมคาสอนระงบความทกข๑โศก

ตรยพดไมออก คณเชอบวช...เรองนเปนสงสดทายทเขาคาดคด ก๐งบอกคณเชอหรอเปลา

เรองตรยและการะเกด...ขอนเขาเดาไมออกเชนกน ‚เมยพอตรยตายขอรบ‛ ก๐งเปนฝายตอบแทนชายหนมผยงอาองอย ‚เปนไขไดสองวนก

ตาย พอตรยเสยใจมาก กระผมเหนไมเขาทเลยพามาทน เผอจะมองเหนทางสวางบาง‛ คณเชอนงไปนดหนง สายตาบอกความเหนอกเหนใจมากขนแลวตอบชาๆ วา ‚การพลดพรากจากสงทรกเปนความทกข๑ การประสบกบสงทไมรกเปนความทกข๑ ทกข๑นน

เปนของคกบปถชนผยงมรกโลภโกรธหลง เมอสงใดไมเปนไปอยางใจกเกดความทกข๑ อยาวาแตประสกเลย อาตมาเองกทกขมากมายมาแลว ทกขขนาดนไมใชคดจะฆาตวตาย อยางเดยว อยากจะฆาคนอนใหตายไปเสยดวย เพราะเขาท าใหเสยใจ อบอาย แคนใจแสนสาหส‛

(จากฝนสนรนดร. 2553, 550)

62

แกวเกาแสดงใหเหนสาเหตทเชอบวชเพราะมปญหาในเรองความรก คหมนของเชอหนไปกบชายอนทาใหเชอมความทกข๑ เสยใจจนแทบเสยสต จงบวชเพอใหพระธรรมชวยดบความทกข๑รอนในจตใจ เมอบวชแลวเชอพบวาสาเหตทมความทกข๑ใจนนเกดเพราะการเอาใจไปยดมนถอมนวาผหญงคนนนเปนของเรา เมอรสาเหตแหงทกข๑แลวเชอจงทาใจไมเอาใจเขาไปยดมนในความรกนนอก ความทกข๑ของเชอจงคลายลง

ในเรอง คนเหนอดวง โหรมหาศาลเปนผทเกดมาในตระกลเจาคณโหรหรอพระยาญาณศาสตร๑ โหรผโดงดงในสมยอยธยา แตโหรมหาศาลไมมคณธรรมใชวชาโหราศาสตร๑หาผลประโยชน๑โดยมชอบโดยรวมมอกบทนายวฒน๑ ทนายประจาบรษทคณนายทองถก หลอกลวง โกงเงนบรษทจนบรษทเกอบลมละลาย และยงหาประโยชน๑จากความศรทธาของคณนายทองถก ทาใหคณนายทองถกเสยเงนใหโหรมหาศาลเปนจานวนมาก ตอนทายของเรองโพนแสดงใหโหรมหาศาลเหนวาการไมรกษาศลธรรม ใชวชาความรทางโหราศาสตร๑อยางไมมคณธรรมทาใหวชาความรเสอม โพนพบโหรมหาศาลอกครงทวดโหราราม โหรมหาศาลนงขาวหมขาว กาลงนงสวดมนต๑อย โหรมหาศาลตองการทจะบวช แตไมสามารถบวชไดเพราะรวาทาบาปกรรมไวมาก จตใจยงไมสงบ และยงมกเลสอย

แลวโพนกเหนชายชราผหนง นงหมดวยสขาว มผาเฉวยงบาทงชายหลวมๆ อกทหนง นง

พบเพยบถอดอกไมธปเทยนเหมอนกาลงสวดมนต๑อยอยางเครงครด เหนจากขางหลง โพนใจโลดขนเพราะความนกไมถง ดใจหลดปากออกมาในความเงยบ

สงดของโบสถ๑ ‚นาโหน‛ ชายชราหนมาชาๆ ดอกไมธปเทยนยงอยในมอ ผมเผาหงอกขาวไปหมดแลวทงหว รปหนา

ยงคงขาวซบเหมอนเดม แตวาสงบเยอกเยนกวาเกามาก ‚โหรมหาศาล‛ โพนหลดปากออกมาดวยเสยงกระซบ โหรมหาศาลไมไดทาทาแปลกใจอยางใด หนกลบไปวางดอกไมลงบนพานปกธปลงใน

กระถาง แลวปกเทยนลงบนราวเหลก โพนจงคลานเขาไปใกลๆ ‚โหร...เอ๏ย...ลงมาทาอะไรอยทน...ครบ‛ โหรมหาศาลกมลงกราบพระพทธรป แลวขยบตวหางออกมาหนอยดวยทาทางสารวม

ตอบเสยงเนอยๆ วา ‚วนนมาอาศยวดอย ถอศลทกวนพระ...วนธรรมดาถออยทบาน‛ ‚ลงคดจะบวชหรอครบ‛ สหนาโหรมหาศาลสลดลงเลกนอย ‚อยากบวชเหมอนกน แตละอายเพราะบาปยงหนาอยมาก อยางนอยกยงทง

เดรจฉานวชาไมได‛

63

‚...กลบไปอยเหมอนเมอตอนเรมตน เสยดายแตวาแกแลว จะมเวลาใชหนกรรมอกนานเทาไรไมร นกๆ อยอยางเมอกอนกสบายด เบาสบาย ไปไหนมาไหนไมมหวง วนๆ กนกแตวาจะชวยใหคนเขาสบายใจขนไดยงไง เลยไมตองหวงตวเอง‛

(คนเหนอดวง .2551 , 499-500)

เดรจฉานวชา คอ วชาความรทพระภกษศกษาแลวไมเปนประโยชน๑แกการบรรลนพพาน วชาทจดเปนเดรจฉานวชา สาหรบพระภกษ ครอบคลมถงวชาทานายดวงชะตา สกเสกเลขยนต๑ รายมนต๑ขบผ สะเดาะเคราะห๑ตอชวต ทาเสนห๑ รวมทงวชาปรงยาและวชาผาตดเพอรกษาโรคภยไขเจบ ตาง ๆ ดงทปรากฏใน พระวนยปฎก จลวรรค ภาค 2 (2514 : 56) กลาวถงเดรจฉานวชาทพระพทธเจามขอหามไมใหศกษาเรยนร ดงน

[183] สมยตอมา พระฉพพคคย๑เรยนดรจฉานวชา ... ภกษทงหลายกราบทลเรองนนแดพระผม

พระภาค พระผมพระภาค ... ตรสวา ดกรภกษทงหลาย ภกษไมพงเรยนดรจฉานวชา รปใดเรยน ตองอาบตทกกฏ ฯ

[184] สมยตอมา พระฉพพคคย๑สอนดรจฉานวชา ชาวบานเพงโทษตเตยน โพนทะนาวา ... เหมอนพวกคฤหสถ๑ผบรโภคกาม ... ภกษทงหลายกราบทลเรองนนแดพระผมพระภาค

พระผมพระภาค ... ตรสวา ดกรภกษทงหลาย ภกษไมพงสอนดรจฉานวชา รปใดสอน ตองอาบตทกกฏ ฯ

โหรมหาศาลมความตองการทจะบวช เพราะสานกในผดชอบชวด แตโหรมหาศาลยงตด

กเลสทเรยกวา เดรจฉานวชา ในทนกคอการทานายดวงชะตาไมได จงไมสามารถทจะบวชได จงมาถอศลปฏบตธรรมทวดในวนพระ วนธรรมดาถอศลปฏบตธรรมอยทบาน และบรจาคหนงสอตารา บรจาคทรพย๑เพอสรางหองสมด เพอทาใหจตใจสบาย สงบสข

แกวเกาไดเสนอแนวคดพทธศาสนาเรองการปฏบตธรรมไดอยางชดเจน จะเหนไดวา แกวเกาสรางใหตวละครมสาเหตในการปฏบตธรรมทตาง ๆ กน เชน รชน ในเรอง อมตะ และ เจาฟาหงสาในเรอง จอมนาง ปฏบตธรรมเพอหลกหนความวนวายทางโลก สวนราชาวดในเรอง แตปางกอน เพรยวในเรอง พมมาลา และเชอในเรอง จากฝนสนรนดร ปฏบตธรรมเพอหลกหนกเลสทเกดจากความยดมนถอมน ทาใหเกดความทกข๑ นวนยาย 7 เรองน มตวละครทปฏบตธรรมแตไมไดบวชอย 3 เรอง คอ อมตะ แตปางกอน และคนเหนอดวง ตวละครปฏบตธรรมโดยการถอศล ทาบญ และสวดมนต๑ ซงชวยใหใจสงบไดเชนเดยวกน สวนอก 4 เรอง คอ จอมนาง จากฝนสนรนดร พมมาลา และ คนเหนอดวง แกวเกาสรางใหตวละครบวชเพอใชพระธรรมกลอมเกลารกษาสภาพจตใจใหสงบ

64

2.2.3 ผกระท าความด ยอมไดรบผลดตอบแทน พระสตตนตปฎก ขททกนกาย ชาดก ภาค 1 (2514 : 163) กลาวถงหลกธรรมเรองผท

กระทาความด ยอมไดรบผลดตอบแทน วา “บคคลท ากรรมใด ยอมมองเหนกรรมนนในตน ผท ากรรมด ยอมไดผลด ผท ากรรมชว ยอมไดผลชว บคคลหวานพชเชนใด ยอมไดผลเชนนน”

พจนานกรมพทธศาสนฉบบประมวลธรรม (2546 : 160) อธบายความหมายของ กรรมดวา “ กรรมด หมายถง ท าความด, ท าสงทดงาม”

ผกระทาความด ยอมไดรบผลดตอบแทน หมายถง การกระทาททาใหเกดเปนความสข เปนความเจรญ แกผกระทา ไมทาใหตนและผอนเดอดรอน ผลของการกระทายอมทาใหผกระทามความสข มความเจรญ

นวนยายของแกวเกาปรากฏแนวคดเรองผกระทาความด ยอมไดรบผลดตอบแทน จานวน 11 เรอง ไดแก คนเหนอดวง เงาพราย ทางเทวดา เทวาวาด พมมาลา จอมนาง ดอกแกวการะบหนง เรอนมยรา วสนตลลา วมานมะพราว และหนากากดอกซอนกลน

ตวอยางนวนยายของแกวเกาทแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองผกระทาความด ยอมไดรบผลดตอบแทน ผวจยจะยกตวอยาง 5 เรอง ไดแก คนเหนอดวง เงาพราย ทางเทวดา เทวาวาด และ พมมาลา

ในเรอง คนเหนอดวง โพนเปนตวละครทประพฤตปฏบตดเหนไดจากเมอโพนหลงรกนาหอม

คหมนของเผาเพชร โพนใหเกยรตและดแลนาหอมอยางดไมฉวยโอกาส เมอโพนเขาปาไปพรอมกบนาหอม เพอตามหาเผาเพชร โพนเดนไปพบหมเสอสมงโดนเสอสมงหลอกใหไปพบหญงสาวท เปนเสอสมง โพนถกชกชวนยวยวนใหขนไปบนบาน โพนเกอบจะหลงกลเสอสมง แตโพนนกถงคาสอนของนาโหน และเปนหวงนาโหนกบนาหอม โพนจงกลบมายงทพกททงสองพกอย จงทาใหโพนปลอดภยจากเสอสมง

โพนอยากจะกาวเทาไปขางหนา แตกาวไมออก นกถงหมอด และนาหอมซงนอนหลบอยขางกองไฟขนมาทนท ตาแกคนหนงกบหญงสาวอกคนหนง...เกดอนตรายขนมาใครจะชวยไดทน นาโหนแกจะมปญญาปนนทานโกหกใหเสอลายพาดกลอนฟงอยไดหรอ ถามนจะเขามาคาบไปละกโพนกเลยรบบอกวา

‚นองสาวขนบานไปเถอะ ฉนกลบไปหาเพอนกอน อยไมไกลนหรอก‛

65

หลอนทาทาจะคดคาน แตวาโพนกไมฟงแลว รบถอยหางออกมาแลวหมนตวกลบเดนจาอาวไมเหลยวหลง จนกลายเปนวงเสยดวยซา คราวนเดนเดาสมไปแท ๆ ไมนานเทาไร โพนกใจขนเมอเหนกองไฟรบหร อยขางหนา เรงฝเทาอกครเดยวกกลบมาถงทเดม ทกอยางยงคงสงบเงยบเหมอนไมมอะไรเกดขน

(คนเหนอดวง.2552,310-311)

แกวเกาแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองผกระทาความด ยอมไดรบผลดตอบแทน เหนไดจากโพนไมปลอยตวปลอยใจไปตามอานาจฝายตาทเสอสมงพยายามยวยวน มฉะนนโพนอาจจะเสยชวตแลวกได โพนมความอดทนอดกลน มความกตญ๒ตอนาโหนผเปนครของโพน และมความเอออาทรตอนาหอมหญงสาวทรวมเดนทางมาดวย จงทาใหโพนรอดพนจากเสอสมง

ในเรอง เงาพราย แกวเกาแสดงใหเหนวาผประพฤตกรรมด ยอมไดรบผลดตอบแทน ดงท

รชต๑เชอวาหากยดมนในคณธรรม ความชวทงปวงกทารายเราไมได

‚เรนฟงนะ เวลาผมตกอบไมมใครอยทางานกบผม นอกจากเรนคนเดยว เปนนาใจทตอบแทนเทาไรกไมหมด เรองลกลบทเราเจออย มนจะเปนอะไรกตาม ผมเชอวามนทารายเราไมไดงายๆ ถาเรายดมนในคณธรรม ความชวจะเอาชนะเราไมได‛

(เงาพราย . 2553 , 340)

จากคาพดของ รชต๑ “ถาเรายดมนในคณธรรม ความชวจะเอาชนะเราไมได” แกวเกาแสดงใหเหนผลของการทาความด คอการยดมนในคณธรรม ความชวราย หรอสงททาใหเดอดเนอรอนใจกไมสามารถเกดขนแกผทยดมนในคณความดได ในทนเรองลกลบคอความชวทเกดขนไมสามารถทาอะไรได ความดจะคมครองใหปลอดภยจากความชวรายทงปวง

ในเรอง ทางเทวดา สาแคนเปนผททาความดมาตลอดชวต ทสาคญคอการทาความดตอผทเคยทารายตนเอง วนหนงในขณะทเดนกลบทพก สาแคนถกอนธพาลทองถนทารายรางกายเพอชงทรพย๑ แตเมออนธพาลผวดาคนนนกลายมาเปนคนไขของสาแคน เขากลบตงใจรกษาโดยไมไดผกใจเจบ ดวยความดททามาตลอด ทาใหเทวดาตกลงใจวาสมควรจะบนดาลใหสาแคนรปงามตามปรารถนา

ผลคะแนนออกมาวา กศลทสาแคนทาสงใหเขาสามารถมรปรางหนาตาหลอไดกจรง แตคาอธษฐานเดมกอนจตลงมาเกดกยงเปนเงอนไขเหนยวแนนลบลางไมไดอยนนเอง...‛

...เทวดาแทบจะถามเปนเสยงเดยวกน

66

‚ทายงไง‛ ‚ใหเขาเปนชายทรงโฉมเลศลา ดงเมออยบนสวรรค๑ ในเงาของขา..คอเงามด....‛

(ทางเทวดา . 2549, 148-149)

ตวอยางขางตน แสดงใหเหนวาผประพฤตด ยอมไดรบผลดตอบแทน ดงทสาแคนไดรบ คอ เหลาเทวดาเหนการกระทาของสาแคนทเอาชนะความรสกฝายตาได ชวยเหลออนธพาลทกลายมาเปนคนไขอยางเตมความสามารถ สาแคนจงไดรบพรตามปรารถนา นนคอ มรปงามเมออยในความมดซงคอผลของการกระทาความด

ในเรอง เทวาวาด เขตอรญ เดกหนมทอาศยอยวดเพอเรยนหนงสอ วนหนงเขาไปทา

ความสะอาดกฏหลวงตา จงไดพบดวงของตนและเพอนอกสองคน เขตอรญมงมนจะประพฤตแตความด เพอหลกเลยงดวงชะตาทหลวงตาเขยนไววาเขาจะตองตดคก ยากจน มเรองทะเลาะววาท ดงตอนทายของเรองไดกลาวไว

ผดกบเขตอรญ เขาตดสนใจมงมน เลอกสงทเปนกศลอยางยงแกชวตเขา ไมวาการถอ

ศล 5 กตญญรคณ ซอสตยตอหนาทการงานและบคคลทอยรอบขาง ไมอาฆาตพยาบาท ขยนหมนเพยร มงมนในการงานทสจรต มจตใจทผองใสและท าประโยชนเพอผอนโดยไมหวงสงตอบแทน หลกเลยงสงทตรงกนขาม

ทงหมดนลวนเปนมงคลชวต มนทาใหชะตาของเขาเปลยนไปในทางด หลายครงทเผชญ หวเลยวหวตอ เขตกผานมาไดอยางไรบาดแผล

(เทวาวาด . 2549, 184)

แกวเกาแสดงใหเหนความดทควรกระทาเพอเปนกศล หรอเปนสงมงคลในชวต ไดแก การ

รกษาศล 5 ความซอสตย๑ตอหนาทการงานและบคคล การไมอาฆาตพยาบาท ความขยนหมนเพยร ความมงมนในการงานทสจรต การมจตใจทผองใสและการทาประโยชน๑เพอผอน ซงจะสงผลด เปนสรมงคลแกชวตผประพฤต ดงเชน เขตอรญทชะตาชวตของเขาเปลยนไปทางทดขนเพราะกระทาแตความด

ในเรอง พมมาลา หลวงลงพดใหกาลงใจเพรยวเรองของการทาความดวานอกจากคนจะชมเชยแลวยงไดรบการสรรเสรญจากเทวดา การทาความดจะทาใหจตใจผองใส

‚ผมหวงวาจะเปนความทกข๑นอยกวาน ผมเชอเรองทาดทาชวครบ เชอวานรกสวรรค๑มจรง เวลาผมทกข๑ผมถงไมคดจะทาชว‛

67

‚เจาคดถกแลว‛ หลวงลงมองหลานชายอยางสนใจขนเลกนอย‚ทาดอยาวาแตคนดวยกนจะชมเชย แมเทวดากสรรเสรญ ทาแตกศลอกหนอย จตเจาจะผองใสขน ทกข๑จะเบาบางลงไปเอง‛

(พมมาลา.2548,537)

จากคาพดของหลวง “ท าดอยาวาแตคนดวยกนจะชมเชยแมเทวดากสรรเสรญ ท าแตกศลอกหนอย จตเจาจะผองใสขน...” แสดงใหเหนวาการทาความดจะตองไดรบผลดตอบแทน ชวยใหจตใจผองใสและความทกข๑เบาบางลง มนษย๑และเทวดาตางสรรเสรญ หลวงลงพดใหกาลงใจเพรยว เมอเหนวาเพรยวกาลงมความทกข๑ใจ และตองการชวยเหลอใหมกาลงใจ มศรทธาในการทาความด คลายจากความทกข๑

จากการวเคราะห๑แนวคดพทธศาสนาเรองกรรมทเปนกศลกรรมทปรากฏในนวนยายของแกว

เกา พบวามการเสนอแนวคดพทธศาสนาเรองกรรมทเปนกศลกรรม 3 ประการ ไดแก การรกษาศล แกวเกาแสดงใหเหนวาพทธศาสนกชนรกษาศล 5 ซงเปนศลขนพนฐาน การรกษาศล จะเปนเสมอนเกราะคมภยผรกษาศล การปฏบตธรรม เพอแสวงหาความสงบทางใจ หลกหนกเลสทกอใหเกดความทกข๑ทางโลก ผประพฤตกรรมดยอมไดรบผลดตอบแทน

3. วฏสงสาร พระธรรมปฎก (2538 : 89) อธบายความหมายของวฏสงสารวา คอ

“การวนเวยน, การเวยนเกดเวยนตาย, การเวยนวายตายเกด, ความเวยนเกด หรอวนเวยน ดวยอ านาจกเลสกรรม และวบาก เชน กเลสเกดขนแลวใหท ากรรม เมอท ากรรมแลวยอมไดรบผลของกรรม เมอไดรบผลของกรรมแลว กเลสกเกดอกแลวท ากรรม แลวเสวยผลกรรม หมนเวยนตอไป”

การทมนษย๑ยงอยในวฏสงสารเปนเพราะมนษย๑ยงมกเลส ทาใหตองรบผลกรรมไมจบสน แกวเกาเสนอแนวคดเรองวฏสงสารวาเมอมนษย๑ยงมกเลสกยอมตองเวยนวายตายเกด แบงออกเปน 2 ประเดน คอ

3.1 การวนเกดเวยนตาย 3.2 การเกดในนรก - สวรรค๑

68

3.1 การวนเกดเวยนตาย การเวยนเกดเวยนตาย คอ การวนเวยนในวฏฏะสงสารดวยอานาจกเลสกรรม ตราบใดท

มนษย๑ยงมกเลส ยงมความอยากได อยากม อยากเปนอย มนษย๑ยงคงตองมาเวยนวายตายเกด วนเวยนไปไมมทสนสด

นวนยายของแกวเกาทแสดงเรองการวนเกดเวยนตายมกนาเสนอเรองโดยใหตวละครกลบชาตมาเกดม 7 เรอง ไดแก แตปางกอน คนเหนอดวง อธษฐาน อมตะ เรอนนพเกา แกวราห และวมานมะพราว ผวจยจะยกตวอยาง 5 เรอง ไดแก แตปางกอน คนเหนอดวง อธษฐาน

อมตะ และเรอนนพเกา

ในเรอง แตปางกอน แสดงการวนเกดเวยนตายถง 3 ชาตของทานชายใหญหรอหมอมเจารงสธรกบเจานางมานแกว ในชาตแรกขณะททานชายใหญกบเจานางมานแกวกาลงจะเขาหองหอ ปรากฏวาเจานางมานแกวเสยชวตในคนวนแตงงาน เพราะถกวางยาพษจากหมอมเจาวไลเลขา ทานชายใหญเสยใจมากทไมอาจปกปองหญงคนรกได และตรอมใจตายในเวลาตอมา ในชาตทสองเจานางมานแกวมาเกดเปนราชาวด ครโรงเรยนกลนารวทยา ราชาวดไดพบกบดวงวญญาณของทานชายใหญ

‚ความปวดราวอยางสงสดของฉน กคอทงทฉนพรงพรอมดวยยศศกดและอานาจ กไมอาจจะคมครองปองกนชวตของผเปนทรกของฉนไวไดสาเรจ ปลอยใหศตรจโจมเขามาพรากเธอไปถงหองหอววาห๑ แตฉนตงใจไวแลววา แมความตายกไมอาจพรากเจานางนอยของฉนได ฉนจงคอยเธออยทน รอจนกวาวนหนงเจานางนอยจะกลบมาครอบครองวงทเปนสทธของเธอ‛

(แตปางกอน . 2551 , 206-207)

จากตวอยางแสดงใหเหนวาทงสองมกเลสอนเกดจากความรก จงทาใหราชาวดกลบชาตมาเกด สวนทานชายใหญกไดรบความทกข๑ทเกดจากความยดมนในความรกจงเปนวญญาณรอคอยอยทเดมทาใหราชาวดและทานชายใหญตองกลบมาพบกนในชาตทสอง ในชาตนราชาวดทกข๑ทรมานใจมาก เมอรวาตนคอเจานางมานแกว ราชาวดมความรกความอาวรณ๑ตอทานชายใหญจงปฏเสธทจะแตงงานกบหมอมราชวงศ๑จรายสหลานของทานชายใหญ ราชาวดทกข๑ทรมานกายแสนสาหส เมอทานหญงวไลเลขาคดจะฆาเธอดวยการวางยาพษ เพราะเชอวาเธอคอเจานางมานแกว ราชาวดลมปวยแทบเอาชวตไมรอด เมอหนออกมาไดจงเดนทางไปอยกบบดาทตางจงหวดเพอหลกหนปญหา หลกเลยงการจองเวรของทานหญงวไลเลขา หลกเลยงความรกของหมอมราชวงศ๑จรายส ราชาวด

69

ปฏบตธรรมจนกระทงเธอลมปวยและเสยชวต กอนเสยชวต ราชาวดไดเขยนจดหมายบอกสาเหตทไมอาจแตงงานกบหมอมราชวงศ๑จรายส

‚...ทานชายใหญเปนใครนะหรอ? กหมอมเจารงสธร โอรสเสดจในกรมฯ ทพเองเปนคนเอยถงใหฉนฟง ตงแตวนแรกทฉนพบพไงละ ฉนพบพระวญญาณของทานวนเวยนอยทตาหนกรมนา ทานยงคอยเจานางมานแกว เจาสาวของทานอย และเจานางกกลบมาในชาตใหมอกครง คอ ฉนเอง

ดวยเหตนเอง ฉนจงไมอาจรบนาใจจากคณชายจรายสได เธอไมใชคของฉน ฉนจะทนอยกบเธอทตาหนกรมนาไดอยางไร ในเมอทานชายใหญกยงวนเวยนอยแถวนน‛

(แตปางกอน. 2551 ,315)

แสดงใหเหนกเลสทยดมนถอมนในความรก ราชาวดมนคงในความรกทมตอทานชายใหญ จงไมคดมชายอน ราชาวดปฏบตธรรมจนเสยชวต ในชาตทสามทานชายใหญมาเกดเปนหมอมหลวง จราคมลกชายของหมอมราชวงศ๑จรายส กบหมอมราชวงศ๑หญงสวรรยา สวนราชาวดเกดเปนอนตราลกสาวของถวล เพอนรกของราชาวด ทงคแตงงานกนในทสด

นวนยายเรอง แตปางกอน แสดงการวนเกดเวยนตายถงสามชาตของตวละคร คอหมอมเจารงสธร และเจานางมานแกว มเหตจากกเลสคอความรก เมอไมสมหวงในความรก ดวงวญญาณของหมอมเจารงสธรจงยงวนเวยนอยดวยความทกข๑ทรมานอนเกดจากกเลส สวนเจานางมานแกวเมอมาเกดใหมเปนราชาวด และไดรวาดวงวญญาณของทานชายใหญยงคงรอคอยเธออย ความรกจงเกดขนและวนเวยนกลบมาใหเกดเปนกเลสซงเปนเหตใหเกดความทกข๑ทรมานใจอยางสาหส นบเปนกเลสทเกดจากความรกในอดตชาตทสงผลมาถงชาตภพปจจบน และตอเนองกนไปอกถงสามเปนการเวยนวายตายเกดในสงสารวฏถง 3 ชาต

ในเรอง คนเหนอดวง โหนอธบายถงสาเหตทคนยงตองเวยนวายตายเกดเพราะยงมกเลส

เหนยงงแลวกมองสจธรรม ถาเทยบกบธรรมชาตแลว มนษย๑กมชวตอยแคแผลบเดยวเทานนในจกรวาล ดนรนไป สไปเดยวเดยวกมานอนแองแมงเหลอแตเถาถานอยในเจดย๑ ถากเลสยงไมหมดกเกดตอไป สตอไปซ าซากแบบเกา ใครแหวกความซ าซากออกไปได ก ยก ชาตภพขนระดบสงกวาเกาอกนดหนง...ถาไมไดย าอยทเดม หรอถาเผลอออนแอกลงไปต ากวาเดม กอกหลายหมนหลายแสนขนกวาจะถงนพพาน...เฮอ...‛

(คนเหนอดวง . 2551, 135)

70

กเลสเปนสงททาใหมนษย๑วนเวยนอยในวฏสงสาร หากสามารถทาใหกเลสของตนลดลง แตยงไมหมดสนกอาจจะไดไปเกดในภพภมทดกวาทเปนอยในปจจบน แตกยงวนเวยนอยในวงวนแหงวฏสงสาร แตถามกเลสในจตใจเพมมากขน กจะทาใหไปเกดในภพภมทตากวา ผทจะหลดพนจากการเวยนวายตายเกดได คอ ผทตดกเลสไดหมดสน

อกตวอยางหนง โหนสงสอนนาใหแผเมตตาใหกบภตผ ปศาจ เทวดา เพราะตางกยงคงเวยนวายตายเกด ตางยงมกเลสอย การแผเมตตาเปรยบเสมอนการชนาทางใหเหลาภตผวญญาณไดไปผดไปเกด

‚พดเหมอนไอโพนอกคนหนงแลว ไมรเปนไง มนชอบขดคอนกหนา...นคณหน เทวดา

มนษย หรอภตผปศาจกไมไดแตกตางกนหรอกนะ ในเนอแทตางกยงมการเวยนวายตายเกดอยทงนนแหละ กเลสยงมอยทงนน ตางคนตางกยงปะปนกนอยในโลก เพยงแตวาอยในภพตางกน จะรบรกนไดกดวยความเมตตา มนษย๑นดตรงทแผสวนบญไปใหได คณหนอยากลวเลย แผสวนบญใหเขาเขาจะไดไมทาราย หรอถาเขาทากนกซะวาเจอผอนธพาล เราซวยเองทเมตตาเทาไหรกไมยอมรบ‛

(คนเหนอดวง . 2551 , 338)

จากตวอยางแสดงใหเหนวา เทวดา มนษย๑ ภตผปศาจ ตางยงมกเลส ยงไมหลดพนจาก

กเลส จงยงคงเวยนวายตายเกดแตอยในภพภมทแตกตางกน เพราะมกเลสมากนอยแตกตางกน มนษย๑เปนผสามารถแผเมตตาใหแกสรรพสตว๑ได การแผสวนบญใหกบผทมภพภมทตากวา เพอจะไดไมมาทารายเรา

ในเรอง อธษฐาน แกวเกานาเสนอเรองการเวยนวายตายเกด โดยใหตวละครกลบชาตมา

เกดเพอชดใชกรรม ญาณศาอธษฐานกบต๏กตาทซอมาจากชายชราวาขอใหรความจรงเกยวกบ เมองแมน ญาณศาจงไดรวาเมองแมน และผชายอกหาคนทเขามาเกยวพนกบเธอเปนเกย๑ทงหมด ตอมาญาณศานาต๏กตาไปแลกกบชายชรา จงไดพบความจรงวาเธอคอคณเกอหรอหลวงกรตโยธาผมชวตอยในสมยรชกาลท 6 สวนผชายทงหกคนทมาผกพนกบเธอนน อดตชาตตางเคยเปนภรรยาเกอทงสน ตางตงจตอธษฐานขอเกดเปนชายเพอแกแคน ดวยจตอธษฐานทมความแคนอยจงทาใหทงหมดกลบมาเกดใหมเปนผชายทเปนเกย๑ทงหมด เพอชดใชเวรกรรมทมตอกน

71

‚ฉนนกยอนไปถงต๏กตาชดแรกทลงขายมา...ผหญงคนเดยวกบต๏กตาผชายพวกนน...มนาเลา ผชายทเขามาในเสนทาง ถงไมมใครจรงใจกบฉนจรงสกคนเดยว‛

ไมมคาตอบจากชายชรา ดเหมอนแกจะเขาใจดวาหลอนไมไดตองการคาตอบ พอๆ กบหลอนกไมตองการคายนยน

‚พปกคอแมเปรยบ นภนต๑กบเพอนของเขา กคงเปนนางเลกๆ สองคนนนของคณหลวง ชาตนถงกลบมาเปนคห แยกกนไมออกอกครง แลวพรณเปนใคร...ฉนเดาวาเปนแมพร คณนายศรกคงเปนเมองแมน

(อธษฐาน. 2553.,447)

การวนเกดเวยนตายเกดจากกรรมและการชดใชกรรม ดงทตวละครทงเจดเคยสรางกรรมรวมกนมาตงแตในอดตและจะตองเกดมาเพอชดใช ในอดตชาตหลวงกรตโยธามภรรยาคอคณนายศร แมเปรยบ แมพร นางปรก นางกลอย และนางเฉย คณหลวงทาใหพวกนเจบชานาใจ โดยเฉพาะคณหญงศร ในตอนหลงทะเลาะววาทและหยาขาดกน แมพรกลบไปอยตางจงหวดกบพอแม นางปรกกบนางกลอยทนการบบบงคบขดรดเอาเงนไปใชจายอยางสนเปลองของคณหลวงไมไหว ทงคจงหนไปจากคณหลวง นางกลอยไปบวชช โดยมนางปรกคอยปรนนบต สวนนางเฉยอยปรนนบตจนคณหลวงเสยชวต คณหลวงสรางเวรกรรมกบพวกเธอเอาไวมากประกอบกบคาอธษฐานทพวกเธอขอเกดเปนผชาย แลวใหคณหลวงเกดเปนผหญง เพอทพวกเธอจะกลบมาแกแคน มแตนางเฉยเทานนทอธษฐานขอใหไดอยกบคณหลวงอก คาอธษฐานทเกดจากความโกรธแคนจงทาใหพวกเธอเกดมาเปนเกย๑ทงหมด ตามแรงกเลสทตองการจะแกแคน แรงกเลสนเองททาใหเกดการเวยนวายตายเกดในชาตภพปจจบน

ในเรอง อมตะ เจาหญงจนทรกาโกรธแคนทเจาชายศรตสงทหารฆาตน กอนทจะตายจง

มอบนาอมฤตใหเจาชายศรต นานทาใหเจาชายทกข๑ทรมานเพราะตองเหนคนรอบขางเกดและดบสญไปตามกาลเวลา แตตวเขาไมมวนดบสญ เจาชายศรตเดนทางตามหาจนทรกาเพอขอใหเธอใหอภยเพอจะไดพนทกข๑เหมอนมนษย๑ทวไป สวนจนทรกาตายแลวไปเกดใหมชาตแลวชาตเลา เพราะยงไมหมดสนจากกเลสทเคยกอไวกบศรต

‚ตอจากนน ความหวงเดยวทศรตมอย คอ การเฝาตดตามหาจนทรกา นางไดดบขนธ๑ไป

แลวในชาตทศรตสงประหารนาง แตกเลสทเคยกอเกดเปนตวนางยงไมสญสน กลมกเลสนนไดผานจากภพหนงไปสอกภพหนงไปกอกาเนดเปนมนษย๑คนใหม เจรญเตบโต รวงโรย จนดบสนสงขาร

72

ตามวสยมนษย๑ ผานจากรางหนงไปสอกรางหนง ตอเนองกนไปเหมอนคลนทะเล ไมมทสนสดในระยะหลายพนปทผานมา...‛

(อมตะ. 2552, 357)

เจาหญงจนทรกาจากเจาชายศรตดวยความโกรธแคน สงนเปนกเลสททาใหเศราหมอง เปนกเลสทตดตวไปทกชาตภพ ทาใหเจาหญงจนทรกาตองวนเกดเวยนตายไมมทสนสด แมในชาตภพปจจบนทเกดมาเปนภรมย๑นภา ดวยกเลสแหงความโกรธแคนศรต ทาใหเกดความทกข๑ มสามทเจาช และสามของภรมย๑นภาคดจะฆาเธอใหตายเหมอนชาตภพในอดตทเจาชายศรตทากบเธอ

ในเรอง เรอนนพเกา ผอบแกวหรอคณหญงรชดาฆาตวตายหลงจากทเจาคณรชดานาตวผอบแกวมาจากเขมแลวกกบรเวณ โดยยายเรอนนพเกาไปปลกทรมแมนานครไชยศร วญญาณของผอบแกวยงคงอยในเรอนนพเกา ตอมาผอบแกวขอใหคณยายชวยตามหาแหวนเพอทเธอจะนาไปคนใหเขมและเจาคณ เพราะเชอวาหากหาแหวนพบจะทาใหหลดพนจากบานหลงนนแลวไปผดไปเกด ผอบแกวพบวาแทจรงแลวการยดตดอยกบความตองการของตนเองตางหากททาใหไมสามารถไปผดไปเกดได

ไมมทางอนเลยทจะไปใหพนจากสภาพบบคนขนาดน นอกจากทางออกในกระแสนาลกเชยวและเยยบเยน

หลงจากนน ผอบแกวเพงประจกษ๑วาเธอไดเปลยนเพยงสภาพนกโทษทมเลอดเนอและลมหายใจ มาเปนนกโทษทไรเรอนราง เหลอเพยงความใสและเงารางเลอนใหคนรนหลงในบานนไดหวาดกลว...

‚พบแลว พบตวเองแลว...พบแลวกเขาใจ ทงเรอน ทงแหวน ไมยดเหนยวฉนใหดน

รนทรมานอยกบมนอกแลว ฉนรวาอกไมนาน...ไมรวนไหนชวโมงไหน ฉนจะไดไปตามทางของฉน ขอลาแมบญทพย๑เสยเลย ขอบใจทเธออทศสวนกศลใหฉนตลอดมา‛

...ผอบแกวกมลงมองตวเอง ‚พอไมยอมแพเสยครงหนง ฉนกไดรวาทแลวมาฉนยอมแพมา

ตลอด ไมไดแพผคนคนไหนทงสน แตวาแพกเลสตณหาของตนเอง...‛ (เรอนนพเกา. 2550, 328, 380)

ผอบแกวผทปลอยใหกเลสความยดมนถอมนในความรกเขาครอบงา ผอบแกวคดวาหากเสยชวต จะทาใหหลดพนจากการกกขงของเจาคณรชดาปรวรรต เมอผอบแกวกลายเปนวญญาณ

73

ยงคงวนเวยนอยในเรอนนพเกาไมไปผดไปเกด ตอนหลงจงรวาสาเหตทตองวนเวยนอยในเรอนนพเกา เปนเพราะ “แพกเลสตณหาของตนเอง” ในจตใจของเธอเองททาใหเกดทกข๑ ผอบแกวพบวาการทาใจใหชนะกเลสทงปวงทาใหหลดพนจากบานหลงน ไปชดใชกรรมในภพภมอนตอไป

แกวเกาแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองการวนเกดเวยนตายอยางเดนชด แสดงใหเหนวาการ

วนเกดเวยนตายเกดจากกเลส ดงเชน ราชาวดในเรอง แตปางกอน มกเลสทเกดจากการยดมนถอมนในความรก ในเรอง คนเหนอดวง แกวเกาแสดงใหเหนวาหากมนษย๑ยงมกเลสอยกตองวนเกดเวยนตายตอไป ในเรอง อธษฐาน ภรรยาของหลวงกรตโยธา มกเลสทเกดจากความโกรธทไมใหอภยหลวงกรตโยธา ทงหมดจงวนเกดเวยนตายมาพบกนตามอานาจแหงกเลสกรรม เจาหญงจนทรกาในเรอง อมตะ มกเลสในเรองความโกรธ จงตองเวยนวายตายเกดตามอานาจของกรรมชวในอดตชาต และในเรอง เรอนนพเกา ผอบแกวผทปลอยใหกเลสความยดมนถอมนในความรกเขาครอบงา เมอผอบแกวกลายเปนวญญาณ จงยงคงวนเวยนอยในเรอนนพเกาไมไปผดไปเกด ตอนหลงจงรวาสาเหตทตองวนเวยนอยในเรอนนพเกา เปนเพราะจตใจของเธอเอง ผอบแกวพบวาการทาใจใหชนะกเลสทงปวงทาใหหลดพนจากบานหลงน ไปชดใชกรรมในภพภมอนตอไป

3.2.2 การเกดในนรก – สวรรค พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท (2546 :116) อธบายวา นรก คอ “เหวแหง

ความทกข , ทอนไมมความสขความเจรญ , ภาวะเรารอน กระวนกระวาย , ทไปเกดและเสวยความทกขของสตวผท าบาป เปนอบายอยางหนงใน 4 อยาง คอ นรก ดรจฉาน เปรต และอสรกาย” สวนสวรรค๑ (2546 : 306) คอ ‚แดนอนแสนดเลศล าดวยกามคณทง 5 , โลกของเทวดาตามปกต หมายถง กามาพจรสวรรค (สวรรคทยงเกยวของกาม) 6 ชน คอ จาตมหาราชกา ดาวดงส ยามา ดสต นมมานรด ปรมตสวตด”

ตามความเชอของพทธศาสนกชน ผเกดในนรก สวรรค๑ ยงคงเวยนวายตายเกดอย เพราะเปนผทยงมกเลส กเลสเปนสงทจาแนกใหเกดในภพภมทแตกตางกน ผทเกดในสวรรค๑เปนเพราะมกเลสนอย ทาบญกศลเอาไวมาก ผทเกดในนรก เปนเพราะมกเลสมาก ทากรรมชวไวมาก จงไปเกดในนรกเพอชดใชเวรกรรม

นวนยายของแกวเกาปรากฏเรองการเกดในนรก สวรรค๑ จานวน 5 เรอง ไดแก ทางเทวดา เทวาวาด หนมทพย พมมาลา และนมตมาร

74

ในเรอง ทางเทวดา แกวเกาแสดงใหเหนความสข ความสวยงามบนสวรรค๑ ในชวงตอนตนเรองทชาวสวรรค๑จตลงมาเกด และความสะดวกสบายทชาวสรรค๑ไดรบ ชาวสวรรค๑มทอยเปนรสอร๑ต มสวนปาทรมรน ลาธารกวางนาใสสะอาด

ผมราพงเรองนอยตามลาพงเมอเหาะไปหาชาวสวรรค๑รายลาสดทกาลงจะจตลงไป ผาน

รสอร๑ตสขาวดอนสวยงามดวยปาโปรงรมรนสลบลานหญากามะหยสมรกตเหลอบเงา มลาธารกวางสเงนยวงทอดตวคดเคยวผานตลงหญาออนนมสองฟากฝง ดอกไมสสวยสดสองขางทางบานสลางงามราวกบระบายสเลอมลายรงเรอยไปจนจดทะเลสาบใหญ นาใสแจ๐วดจแผนแกวมองเหนกรวดแกวผลกสสนไมผดเพยนจากพลอยแกวมกดาหลากสดาษดาอยบนพนลาง…

(ทางเทวดา. 2549, 3)

แกวเกาแสดงใหเหนฉากสวรรค๑ โดยบรรยายใหเหนวาสวรรค๑เปนดนแดนทสวยงาม เปนดนแดนแหงความสข ลกษณะทอยอาศยของชาวสวรรค๑เปนเหมอนรสอร๑ต มสวนปาโปรง ลานหญา ลาธาร และสวนดอกไม เปนสถานทนารนรมย๑นาอยอาศย นอกจากนแกวเกาแสดงใหเหนสวรรค๑ทมความเจรญทางเทคโนโลย เหมอนบนโลกมนษย๑แตมประสทธภาพมากกวาคออปกรณ๑ไมมวนชารด

ผดกบยคไฮเทค สอสารไรพรมแดนสวรรค๑ เทวดาถงเวลาทางานหนกตองมานงอธบายกน

ปากฉกถงใบห บางทกรอกฟอร๑มลงไปเสรจเรยบรอย เขาเกดเปลยนใจ กตองมาลบขอความใน ไมโครซอฟต๑เวร๑ดสวรรค๑ทง ใสใหมลงไปตามใจเขา เคราะหดนะทคอมพวเตอรบนสวรรคมนท างานแบบไมมวนช ารด ไมงนเครองรอนฉา ฮาร๑ดแวร๑ชอตวนาศไมรกหนแลว


อกตวอยางหนง เทวดาผประสานงานฝายจตจากสรรค๑ ไปหาเทวดาผทกาลงจะหมดเวลา

จากบนสวรรค๑ลงไปเกดบนโลกมนษย๑ เมอเทวดาผประสานงานเปดจอคอมพวเตอร๑โนตบ๏ค ตรวจสอบประวตเทวดาผทกาลงจะลงมาเกดพบวา เปนเทวดาทสรางบญกศลเอาไวมากเมอสมยทเปนกวในสมยพระนารายณ๑ จงทาใหมาเสวยสขบนสวรรค๑

‚อมม๑! ชวตคณทากศลเอาไวมาก ขนมาเสวยบญบนสวรรค๑ไดนานโขทเดยว มนาเลา เวลาจะจตลงไปเกดใหม ถงไดมเครดตด เลอกไดคอนขางงาย‛

75

‚แตมสะสมกศลของคณหนกไปในดานใชสตปญญามาแลวหลายชาต ชาตใหมนคณอยากจะเปลยนไปเปนแบบอนไหมละ‛

‚ไมละครบ ผมถนดแบบไหน กอยากจะตอขนบนไดขนไปทางนนมากกวา ดกวาไปสตาร๑ทใหมเรมชนอนบาลทางสาขาอน ถาหากวาผมจาไมผด ชาตกอนผมเกดเปนกวสมยสมเดจพระนารายณ๑ไมใชหรอครบ ทานเทวดา‛


การเกดในสวรรค๑ เพราะเมอครงเปนมนษย๑ไดทาบญกศลไวมาก เมอตายไปจงไดไปเสวยสขบนสวรรค๑ แตเมอเวลาบนสวรรค๑หมด เทวดากจะตองจตลงไปเกดบนโลกมนษย๑ ซงเทวดาสามารถเลอกระดบสตปญญา ฐานะ หนาตา สขภาพ ไดตามกศลททาไว การท เทวดาสามารถเลอกไดตามความพงพอใจของเทวดาทลงไปจตตนน แสดงใหเหนวาเทวดาเปนผมกเลสเชนเดยวกบมนษย๑ เมอเทวดาหมดเวลาบนสวรรค๑ ลงมาเกดบนโลกมนษย๑ หากเปนมนษย๑ทประกอบกรรมด มบญกศลมาก สงเหลานจะทาใหมนษย๑ผนนไปเกดบนสวรรค๑ไดอก ดงทชาวสวรรค๑ผนเคยประสบมาเมอครงเปนกวสมยพระนารายณ๑

ในเรอง เทวาวาด กลาวถงการนมนต๑พระสงฆ๑ผทรงศล 227 ขอ ขนไปเทศน๑บนสวรรค๑ให

เหลาเทวดาและชาวสวรรค๑ฟง เพอใหเกดดวงตาเหนธรรม ทาใหกเลสลดนอยลง และอาจทาใหเหลาเทวดาและชาวสวรรค๑ไดไปเกดบนสวรรค๑ชนเหนอขนไปอก ดงน

จ๏อบสาคญหนงในหลายๆจ๏อบของเทวดา ประเภท ‘เทพเลขา’ อยางผม คอมหนาทนมนต๑พระสงฆ๑ผทรงศลครบ 227 ขอ ถอวาทานเปนหนงในพระรตนตรยอนใสสะอาดปราศจากผงธลในวตรปฏบต ขนมาผลดเปลยนกนเทศน๑ใหเหลาเทวดาและชาวสวรรค๑ฟงในวนพระบนสวรรค๑

เทวดาและชาวสวรรค๑บางคนฟงแลว ดวงตาเหนธรรมมากขน กเลสนอยลง บรรลธรรมขนใดขนหนงบนสวรรค๑ เมอจตกไดเขยบชนสงขน ไปเกดบนสวรรค๑ชนเหนอขนไปอก ไมตองลงไปเกดบนโลกมนษย๑เพอบาเพญบญใหเกดบนสวรรค๑ ซงบางทไปพายแพแกกเลสในโลกเลยตกนรกลงไปเลยกม ไมทนไดขนมาทเดม

(เทวาวาด . 2549 , 1)

การทพระสงฆ๑ตองขนไปแสดงธรรมบนสวรรค๑ เพราะเทวดาชาวสวรรค๑ ยงเปนผทมกเลส มสงททาใหจตใจเศราหมองไมบรสทธ และทาใหเกดความทกข๑ ดวยเหตนเทวดาชาวสวรรค๑จงยงเวยนวายตายเกด การฟงเทศน๑ฟงธรรมบนสวรรค๑นน เปนการฟงเพอลดกเลสของตนใหเบาบางลง เพอจะไดไป

76

เกดในภพภมทสงขน เปนดงนเรอยไปจนสามารถตดกเลสไดหมดจงไมตองกลบมาเวยนวายตาย เกดอก นอกจากนแกวเกาแสดงใหเหนความกาวหนาทางเทคโนโลยบนสวรรค๑ โดยสรางใหสวรรค๑มจอคอมพวเตอร๑จอแบนขนาดใหญ เพอใหพระพรหมดชะตาชวตมนษย๑

หนาวมานพระพรหมมคอมพวเตอรจอแบนขนาดมหมากวาจอหนงกลางแปลงตงอยเดน

เปนสงา เอาไวใหพระพรหมแตละองค๑ไดสารวจพรหมลขตของมนษย๑ททานรบผดชอบอย (เทวาวาด. 2549, 4)

ในเรอง พมมาลา นางฟารมภาเลาถงสวรรค๑ใหเพรยวฟงวาบนสวรรค๑ไมมการแบงเปนเขต

ประเทศ มลกษณะเปนนามธรรม ใส เบา ไรนาหนก มรปรางไมจากด หรอไมมรปรางเลย นางฟารมภาบอกวาเพรยวเองกเคยอยบนสวรรค๑มากอน แตเพราะไมสรางบญกศลตอจงลงมาเกดในโลกมนษย๑

รมภาหวเราะเสยงใส ราวกบเสยงระฆงแกว

‚สวรรค๑ไมไดแบงเปนประเทศเหมอนโลกมนษย๑น แลวใครจะหนาตายงไง แตงกายยงไง กไดทงนน เพราะเปนโลกแหงทพย๑‛

‚...บอกไปคณกนกไมออกหรอก‛ หลอนตอบ กอนอธบายดวยเสยงใสเยนเอาจรงเอาจง ‚มนคอสงทไมมอยในโลกมนษย๑ โลกคณเตมไปดวยรปธรรม มสรรพสงทลวนแขงกระดาง เทอะทะ หนกอง ผกลามมนษย๑แตละคนเอาไวเหมอนโซเหลกเทาชาง แตโลกของฉนประกอบขนดวยนามธรรม ใส เบา ไรนาหนก มรปรางอนนต๑ หรอเรยกวาไมมรปรางใดเลยกได แปรเปลยนไดเพยงความคด สงนนแหละทเรยกวา ‚ทพย๑‛

‚...อยาพยายามเขาใจเลย มนยงไมถงเวลาของคณ ครงหนงคณอาจจะเคยเขาใจและเคยประสบมาแลว แตเมอคณละจากสภาวะนนมาอยอยางทคณอยทกวนน คณกเลอกทจะเกลอกกลวฝนละอองมากกวาจะชาระใหใสสะอาด ยงดนะทคณพบฉน คณจะไดมโอกาสลางฝนผงออกจากตาคณ...‛

(พมมาลา. 2549 , 376-377)

คาพดของนางฟารมภา ทบอกกบเพรยววา “ครงหนงคณอาจจะเคยเขาใจและเคยประสบ

มาแลว แตเมอคณจะลงจากสภาวะนนมาอยอยางทคณอยทกวนน คณกเลอกจะเกลอกกลวฝนละอองมากกวาจะช าระใหใสสะอาด...” แสดงใหเหนวา เพรยวอาจจะเคยเปนเทวดา หรอชาวสวรรค๑มากอน แตเพรยวกยงไปไมพนกเลสทเกดจากความรก โลภ โกรธ หลง ซงทาใหจตใจไมบรสทธ ตองลงมาเกดบนโลกมนษย๑เพอชดใชกรรมและสรางกศลตอไป ลกษณะสวรรค๑ทนางฟารมภาบรรยายใหเพรยวฟง

77

แสดงใหเหนถงความสะดวกสบาย ทงในเรองการแตงกายและรปรางหนาตา หากตองการสงใด ใชเพยงความคดจนตนาการกจะไดตามสงทปรารถนา

ในเรอง หนมทพย แกวเกาแสดงใหเหนการไดไปเกดบนสวรรค๑ของลงเทม เมอเดนภมถกรถชนเสยชวตในวนแตงงาน เขาไดพบลงเทมทเสยชวตไปเกดแลว ซ งเปนพอของพดภรรยาของเขา ลงเทมบอกกบเดนวาเขาทาบญไวมากจงไดมาเกดบนสวรรค๑

‚วนนขาแตงเตมยศโวย ตองไปสงทานทสนามบน...ทานไดรบเชญไปเจรญสมพนธไมตรท

เมองจนไงเลา เพงออกเดนทางวนน เทวดาใหญนอยตองไปสงตามระเบยบ‛ ‚เทวดา?‛ ผมทวนคา ‚ลงกลายเปนเทวดาไปแลวรน เปนไดยงไงกน‛ ‚ทาไมจะเปนไมไดวะ ขาไมเคยท าบาปท ากรรมอะไร ท าแตบญตงเยอะแยะพอขา

ตายมาขนสวรคชนน เขากใหขาเปนซเจดทนทเลย...‛ (หนมทพย๑. 2549 ,15)

ผประกอบกรรมด ทาบญกศลเมอตายไปแลวจะไดเกดบนสวรรค๑ ดงเชนลงเทมททาบญกศลไวมาก เมอเสยชวตกไดมาเกดบนสวรรค๑ แสดงใหเหนถงการเวยนวายตายเกด เมอประกอบกรรมดเปนกศลไวมาก ผลบญกจะสงใหไปเกดในภพภมทดกวา ในทนกคอการไดไปเกดบนสวรรค๑

อกตวอยางขอความหนงทแสดงใหเหนวาลงเทมเปนคนด ไมของเกยวการพนน ยาเสพตด และสงผดกฎหมายอนๆ คอ คาพดของยมบาลโขมทพดกบเดนภม ดงน

‚พอตาพขนแกไมชอบเลนเบยเสยโป แกกอยบนโนนไดซ เหลาเถอนกไมตม หวยเถอนกไมเลน ฝนกไมสบ ขนอยนรกแกกไมมอะไรทาอยด‛ ยมบาลอธบายอยางผรด ‚พขนกเหมอนกน แตอยางพขนน...อยทไหนกยาก‛

(หนมทพย๑. 2549 ,37)

บญกศลทลงเทมกระทาเมอยงมชวตอย คอ ไมของเกยวอบายมขทงปวง ไดแก การตมเหลาเถอน การเลนหวยเถอน การสบฝน เมอเสยชวตบญกศลททาความดไวมาก จงสงใหลงเทมไดไปเกดบนสวรรค๑ ในทางตรงขามหากลงเทมของเกยวกบอบายมข การพนน ยาเสพตด สงผดกฎหมาย ซงเปนอกศลกรรม ลมหลงในกเลส จะทาใหไปเกดในนรก ซงเปนภพภมทตากวามนษยภม แสดงใหเหนวาการเวยนวายตายเกด ทเกดในภพภมทตางกนนนเกดจากการประกอบกศล และอกศลกรรม

อกตวอยางหนงแกวเกาแสดงใหเหนวาสวรรค๑ทลงเทมไปอย เปนดนแดนทมความสขสบายมสถานทฟงธรรม และสงคตศาลาทบรรเลงเพลงตลอดยสบสชวโมง

78

‚เองจะไปฟงเทศน๑กได ทนมเทศน๑ตลอดยสบสชวโมง เพราะหลวงพอดๆ ทานขนมาอย

สวรรค๑กนเยอะ‛ ‚เอ! แลวนอกจากนมอะไรอกไหม ลง?‛ ‚มอกอยาง จะไปฟงเพลงทสงคตศาลากไมเลว บรรเลงตลอดยสบสชวโมงเหมอนกน

เพราะนกแตงเพลงเกงๆ กขนสวรรค๑กนทงนน เองชอบเพลงของคณหลวงทานไหนละ ขาจะเลอกศาลาไดถก หรอจะฟงคณครเออ คณครแกว เพงขนสวรรค๑กนทงค...‛

(หนมทพย๑. 2549 ,28)

แกวเกาแสดงใหเหนวาบนสวรรค๑มความรนรมย๑ ทาใหจตใจสงบ เหนไดจากมการเทศนาสงสอนจากหลวงพอ สถานทฟงธรรม มการฟงเพลงทสงคตศาลาซงเปนการพกผอนททาใหสบายใจ มความสข นอกจากนแกวเกาแสดงใหเหนลกษณะสวรรค๑ทมความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยเหมอนโลกมนษย๑ สวรรค๑ทเดนภมไปพบมตกสงใหญ ลฟต๑แกว และคอมพวเตอร๑

ผมเดนตามตอยๆ มลงเทมนาหนา กลบมาลงลฟตเลอนปร๏ดลงไปทชนทหนง หนาตา

เหมอนส านกงานใหญแถวๆ สลม เพยงแตคนทนงประจาทางานอยสวมชฎาดวยกนทกคน พอใหรวาเปนเทวดา....

‚...คอมพวเตอร๑ชนบนสด ใหลงมาตดตอทนครบ‛ ผมพยายามอธบาย ‚เขาบอกวา...‛ (หนมทพย๑. 2549 ,21)

นอกจากนแกวเกาแสดงใหเหนฉากในนรก โดยใหเดนภมลงไปในนรกไดพบยมบาลโขม

ยมบาลโขมพาเดนภมชมสภาพในนรกทเตมไปดวยสถานเรงรมย๑ตางๆ เหมอนบนโลกมนษย๑

‚มนผดกน‛ ยมบาลลากเสยง ‚เมอกอนนนสมยนน นรกยงไมมแผนพฒนา ใครตกนรกกลงกระทะทองแดง ปนตนงวไปตามเรอง ทนเทาไรๆกไมเหนมนจะเขดหลาบ ลงกระทะหนกๆ เขา มนบอกวานาอนด หายเมอยหายขบเหมอนลงบอนาญปน ปนตนงวกเหมอนกน ใหมๆเจบเนอเจบตวนดหนอย แตพอปนทกวทกวนเขากหลบหลกหนามไปไดเอง พญายมทานวาชกไมไดเรองเสยแลว ลงโทษวธใหมดกวา...กคอยงง ทบอกมาไง พขน ใครแทงหวยกแทงไปเหอะเฉยดทกงวด แตไมมถกกบเขาหรอก มบญเกาตดตวมาเทาไหร กเอามาแลกเปนเงนแทงหวย บางทญาตพนองเขาตกบาตรทาบญให เอาของกนมาแทงหวยซะหมดกม ตวเองกอดผอมหวโต กลายเปนเปรตอยางอน กเหมอนกน เขาบอนกถกกนหมดตว ถาชอบโชว๑ลามก ตวเองกตองไปเลนเอง...เลนเทาไรกไมไดเงน แถมสะบกสะบอมเพราะเลนตลอดยสบสชวโมง แลวดอกอยางคอพวกผคมไมตองคมใหเหนอย สตว๑นรกเตมใจจะทนทกข๑ทรมานเอง...กเหมอนมนษย๑นะแหละ หรอพขนจะวายงไง ‛

79

ผมรสกเขาออน เหลยวมองอาคารสถานสองขางทาง...ลวนตดไฟประดบไววบวาบ เพลดเพลนจาเรญตาไปหมด ชาวนรกเดนกนใหขวกไขว ทงทรวาเขาไปขางในนนคอนรก

กยงอตสาห๑หนามดตามวพากนเขาไป ครงแลวครงเลาไมตองมใครบงคบ... (หนมทพย๑ . 2549 , 35-36)

ผทมกเลส หลงมวเมาในอบายมข ซงเปนทมาแหงความเสอม แมจะเกดในนรกกยงวนเวยนลมหลงอยในอบายมขไมมทสนสด ซงเปนทมาของความทกข๑ทงหลาย บางกกลายเปนเปรตกม ดงนนผทมกเลสอนเกดจากความโลภ ความหลงในอบายมข ประกอบกบสงทเปนอกศลกรรมกยงจะไปเกดในนรกภม แลวกจะเวยนวายตายเกดเชนนนเรอยไป ลกษณะนรกทเดนภมไปพบตรงขามกบสวรรค๑ กลาวคอ มความรอน แหงแลง มบอนารอนนาเดอด ไมสขสบายเหมอนบนสวรรค๑ ในนรกมบอนารอนทมนาเดอดตลอดเวลาทาใหอากาศรอนอบอาว

ภมประเทศขางทางเรมเปลยนแปลงไป จากทงหญาละเมาะไมเขยวชอมมาเปนดนปนทรายสนาตาล ไมมหญาขนสกตนเดยว ตามพนดนมยอนารอนจะเปนนาแรหรออะไรกไมแนใจนก ทรเพราะมนเปนแองนามควนขนโขมงผวนาเดอดปดๆ ราวกบมใครสมไฟไวกนบอ อากาศชกจะรอนอบอาวขนทกขณะ จนผมอยากจะถอดเสอนอก ตดขดแตวาโหนประตรถอยจงถอดไมสะดวก

(หนมทพย๑ . 2549 , 31)

ในเรอง นมตมาร ทวารศมเปนลกชายของพระยาศรสทธภกด มหนาตาอปลกษณ๑จงทาใหไมมใครกลาเขาใกล เมอโตเปนหนมทวารศมนาบาวผหญงไปกกขงระบายความใครจนเสยชวต เมอพระยาศรสทธภกดเสยชวต บาวไพรกหนออกจากบาน ทงทวารศมไวคนเดยว เขาผกคอตายทหองใตหลงคา ตอมาธารงเศรษฐชาวกรงพานาถฤดภรรยาและนททองลกสาวเขามาอย จากนนนาถฤดกหายตวไปเพราะดวงวญญาณทวารศมหลอกใหไปอยทหองใตหลงคา และถกกกขงจนเสยขวต ทวารศมใหนททองนาผหญงทเขาตองการไปใหเพอแลกกบแมของตน นททองฆาพณทพย๑ตามททวารศมสง ฆายายอวนเพราะยายอวนขดขวางและบอกใหนททองยอมรบความจรงวาแมเสยชวตไปแลว นททองฆาก๏กไกและนาเตมใจไปขงไวทหองใตหลงคาจนตายเพราะเตมใจขดขวางไมใหนาตว ภาขวญเพอนของเธอไปใหทวารศม นททองเสยใจจนคลมคลงเมอรวาทวารศมหลอกใชจงจดไฟเผาบานทงหลง ทาใหถกไฟครอกตาย ดวงวญญาณทถกกกขงทงหมดถกปลดปลอย สวนดวงวญญาณของทวารศมและนททองตกนรกไปรบกรรมทกอไว

80

มองไปเบองหนา ตรงปลายอโมงค๑มแสงสวางเรองรอง เหมอนเปนทางออกไปสทโลงกวาง แตมนเหมอนกบมองยอนแสง ทาใหมองเหนไมชดมากไปกวาเหนเงารางของคนหลายคนเคลอนไหวตดแสงอยเบองหนา บางคนกเดนหางไปเกอบจะถงปากอโมงค๑แลว บางคนกยงเคลอนไหวเชองชากวา จงไมถงปากทางออกสกท สวนตวเขานนเกอบไมเคลอนไหวเลย ดเหมอนจะยนนงงงงนอยกบทเสยมากกวา

มรางหนงแซงเขาขนไป ภณาเหลยวมอง...แทบสะดง อทานเบาๆ ‚ทวารศม‛ ใชแลว...ทวารศมในภาพแทจรงของเขา รปกายอปลกษณ๑ยงดนาเกลยดนากลวขนเปน

ทวคณ ในผวกายดาคลาเหมอนซากศพ มเลอดสดาไหลรนออกมาทวตว เสอผาขาดวนมเปลวไฟตดอยตรงชายผา ควนบางๆเหมนคลงรอบตวเขาเดนลากขากะโผลกกะเผลก เชองชาและหนกอง

จะไมหนกไดอยางไร ลดสายตาลงมอง ภณามองเหนโซผกรดอยทงมอและเทาเหมอนนกโทษหนกในอดตกาล แตสวนทเปนโซ แทนทจะเปนหวงเหลกกลบเปนแขนขาของมนษย๑รอยตอกนแทนหวง กรงเลบงองมของมอศพ จกทงอยางดรายเกรยวกราดลงบนเนอตวทวารศม จนเลอดสดาไหลโกรกลงมา

บนหลงของวญญาณรายผนน นททองเกาะแนนอย เหมอนเดกทขหลงผใหญ แตวาหลอนอยในสภาพของศพ...ภณาดออก เนอหลอนเกรยมไปดวยไฟ เนอบางสวนลอกออกมาเหนเนอในแดง เตนระรกดวยความเจบปวด

‚พนท...ตายหรอ‛ ลาคอภณาแหงผาก เขาอยากจะรองแตรองไมออก มแตประโยคนแลนซาๆซากๆใน

สมอง ทวารศมแบกนททองเลยวไปอกทางหนง ไมใชปลายอโมงค๑สวาง แตเปนเสนทางแยกท

ดามดทบ กลนหายไปในทางนน ไมเหลยวกลบมา ไมไดเอาใจใสชายหนม ราวกบเขาไมมตวตน (นมตมาร . 2550 , 406-407)

ทวารศมลมหลงในกามกเลส เมอกลายเปนดวงวญญาณกยงไมหยดพฤตกรรมดงกลาวจงเปนกรรม เมอไมไดผหญงทตองการ เขากเกดความทกข๑ และกอกรรมโดยการฆาคนเพมขนซงมนททองรวมมอดวย ผลของการประกอบกรรมชว นททองและทวารศม ตองไปรบใชกรรมในนรก การกอกรรมจงทาใหยงคงตองเวยนวายตายเกดในนรกซงเปนภพภมทตา จากแนวคดพทธศาสนาเรองวฏสงสารทปรากฏในนวนยาย แสดงใหเหนวาวฏสงสารแบงออกเปน 2 ประการ คอ การวนเกดเวยนตาย และการเกดในนรก สวรรค๑ การวนเกดเวยนตาย แสดงใหเหนวาเปนผทยงมกเลสยดตอในบางสงบางอยางจงทาใหดวงวญญาณยงคงวนเวยนอยในสถานทนนๆ การเกดในนรกสวรรค๑ ผแตงแสดงใหเหนวาผทมกเลสนอย ทาบญกศลมาก จะไดไปเกดบนสวรรค๑ สวนผทมกเลสมาก ทากรรมชวมาก จะตองไปชดใชกรรมในนรก

81

4. ไตรลกษณ พระสตตนตปฎก สงยตตนกาย ขนธวารวรรค (2514 : 44-45) กลาวถงความเปน ไตรลกษณ๑แหงขนธ๑ 5 วา

[91] พระนครสาวตถ ฯลฯ ดกรภกษทงหลาย รปไมเทยง สงใดไมเทยง สงนนเปนทกข๑ สงใดเปนทกข๑ สงนนเปนอนตตา สงใดเปนอนตตา เธอทงหลาย พงเหนสงนน ดวยปญญาอนชอบตามความเปนจรงอยางนวา นนไมใชของเรา. นนไมเปนเรา นนไมใชตวตนของเรา. เมอเหนดวยปญญาอนชอบตามความเปนจรงอยางน จตยอมคลายกาหนด ยอมหลดพนจากอาสวะทงหลาย เพราะไมถอมน. เวทนาไมเทยง ... สญญาไมเทยง ... สงขารไมเทยง ... วญญาณ ไมเทยง สงใดไมเทยง สงนนเปนทกข๑ สงใดเปนทกข๑ สงนนเปนอนตตา สงใดเปนอนตตา เธอทงหลาย พงเหนสงนน ดวยปญญาอนชอบตามความเปนจรงอยางนวา นนไมใชของเรา. นนไมเปนเรา นนไมใชตวตนของเรา เมอเหนดวยปญญาอนชอบตามความจรงอยางน จตยอมคลายกาหนด ยอมหลดพนจากอาสวะทงหลาย เพราะไมถอมน.

[92] ดกรภกษทงหลาย ถาจตของภกษคลายกาหนดแลวจากรปธาต หลดพนแลวจากอาสวะทงหลาย เพราะไมถอมน. ถาจตของภกษคลายกาหนดแลวจากเวทนาธาต ... จาก สญญาธาต ... จากสงขารธาต ... จากวญญาณธาต หลดพนแลวจากอาสวะทงหลาย เพราะไมถอมน. เพราะหลดพนแลว จตจงดารงอย เพราะดารงอย จงยนดพรอม เพราะยนดพรอม จงไมสะดง เมอไมสะดง ยอมดบรอบเฉพาะตนเทานน ภกษนน ยอมรชดวา ชาตสนแลวพรหมจรรย๑อยจบแลว กจทควรทา ทาเสรจแลว กจอนเพอความเปนอยางนมไดม.

พระธรรมปฎก(2538 : 68) อธบายความหมายของไตรลกษณ๑วา

‚เรยกอกอยางหนงวา สามญลกษณะ แปลวาลกษณะทวไป หรอเสมอเหมอนกนแกสงทงปวง เพอความเขาใจงายๆ จะแสดงความหมายของไตรลกษณ๑(The Three Characteristics of Existence) โดยยอดงน

1.อนจจตา (Impermanence) ความไมเทยง ความไมคงท ความไมยงยน ภาวะทเกดขนแลวเสอมและสลายไป

2.ทกขตา (Stress and Conflict) ความเปนทกข๑ ภาวะทถกบบคนดวยการเกดขนและสลายตว ภาวะทกดดน ฝนและขดแยงอยในตว เพราะปจจยทปรงแตงใหมสภาพเปนอยางนนเปลยนแปลงไป จะทาใหคงอยในสภาพนนไมได ภาวะทไมสมบรณ๑มความบกพรองอยในตว ไมใหความสมอยากแทจรง หรอความพงพอใจเตมทแกผอยากดวยตณหา และกอใหเกดทกข๑แกผเขาไปอยากเขาไปยดดวยตณหาอปทาน

3.อนตตา (Soullessness หรอ Non-Self) ความเปนอนตตา ความไมใชตวตน ความไมมตวตนทแทจรงของมนเอง‛

82

แกวเกานาเสนอแนวคดพทธศาสนาเรองไตรลกษณ๑อยางชดเจน 2 ประเดน คอ 4.1 อนจจตา 4.2 ทกขขตา

เพอแสดงใหเหนวามนษย๑ตองเผชญกบความทกข๑ และตองพบกบความไมเทยงแทแนนอน สวนแนวคดพทธศาสนาในเรองอนตตานนไมปรากฏในนวนยายของแกวเกา เนองจากหลกธรรมเรอง “อนตตา” เปนธรรมะขนสงซงยากจะทาความเขาใจไดอยางลกซง 4.1 อนจจตา

พจนกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท (2546:488)ใหความหมายของ “อนจจง” วา หมายถง “ไมเทยง, ไมคงท, สภาพทเกดมขนแลวกดบลวงไป; ด อนจจลกษณะ, ไตรลกษณ” และอธบายลกษณะทเปนอนจจะ (2546 : 488) วา

“ลกษณะทไมเหนวาเปนของไมเทยง ไมคงท ไดแก 1. เปนไปโดยการเกดขนและสลาย

ไป คอ เกดดบๆ มแลวกไมม 2.เปนของปรวนแปร คอการเปลยนแปลงแปรสภาพไปเรอยๆ 3. เปนของชวคราว อยไดชวขณะๆ 4. แยงตอความเทยง คอ โดยสภาวะของมนเอง กปฏเสธความเทยงอยในตว”

ในนวนยายของแกวเกา พบวาแกวเกานาเสนอหลกธรรมเรอง ‚อนจจตา‛ ในลกษณะของความไมเทยงในสงขารของมนษย๑ ดงปรากฏในนวนยาย 14 เรอง ไดแก อมตะ จากฝนสนรนดร จงกลกงเทยน นางทพย เรอนมยรา เงาพราย แกวราห จอมนาง ดอกแกวการะบหนง แตปางกอน นาคราช พมมาลา บารมพะรแมปองปกพนธรณน และเทวาวาด

ตวอยางนวนยายของแกวเกาทแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองอนจจตา ผวจยจะยกตวอยาง 6 เรอง ไดแก อมตะ จากฝนสนรนดร จงกลกงเทยน นางทพย เรอนมยรา และเงาพราย ในเรอง อมตะ การเดนทางของศรตหลายภพหลายชาตเพอตามหาจนทรกาทาใหมองเหนการเกดและดบนบครงไมถวน เหนอาณาจกรใหญเกดขน มความเจรญรงเรองและมความเสอมถอย สญสลายไป สงเหลานแสดงถงความไมมนคง ไมยงยน

‚ศรตเดนทางผานจากกาลเวลาหนงไปสอกกาลเวลาหนง เขามองเหนการเกดและดบนบไมถวนครง อาณาจกรใหญเกดขน รงเรองและเสอมถอยจนโคนลมลมจมสลายไปสผงธลดน...‛

(อมตะ. 2552,355)

83

สงทศรตเหนแสดงถงความเปนอนจจง คอ ความไมเทยงแท ความไมยงยนของสรรพสง มเกดขนแลวเสอมสลายลงไป ศรตมชวตหลายรอยหลายพนป มองเหนบานเมองทมอาณาจกรใหญโตเจรญรงเรองแลวกเสอมสลายลง มองเหนสรรพสงทมขนและดบไป ไมคงท ทาใหศรตไ ดรบความทกข๑จากการมองเหนสงเหลาน

ในเรอง จากฝนสนรนดร แกวเกาแสดงแนวคดเรองความเปนอนจจง คอ ทกสงทกอยางเปนไปตามกฎของธรรมชาต มเกด มดบสญสลายไป ไมมใครสามารถฉดรงความตายได ดงทตรยพยายามยอแยงชวตของการะเกดไว แตไมเปนผลสาเรจ

ภาพหญงสาวพรางพรายอยในดวงตา ตรยกอดเธอไวแนน ถายทอดสายใยแหงชวตใหทกเสนสายทเขามอย เพอรดรงเธอเอาไวมใหมอแหงความตายเดดสายใยนนขาดสะบนไปได

‚ผมไมมวนทงคณ...ขอใหคณมชวตอย เราจะอยดวยกนตลอดไป...ไมมใครมาพรากคณไปจากผมได‛

นาเสยงของชายหนมเรมเครอ แตพยายามพดตอไป แมแหบแหงลงทกท ‚เราจะผานวนนไปใหได...ไปใหถงปลายทางของเรา เหมอนในนทานทผมเลาใหคณฟง...

แลวเจาชายกบเจาหญงกไดอยดวยกน มความสขดวยกนตลอดไป แตวาตอนน ...เจาหญงตองหลบเสยกอน เธอจะไดหายปวย...เมอตนขน...ไมวาคณจะตนในชาตไหน ในดนแดนไหน คณจะเหนผมอยขางๆคณเสมอ...ผมจะอยกบคณตลอดกาล...‛

(จากฝนสนรนดร . 2552 , 545-546)

ตรยพยายามแยงยอชวตของการะเกดจากความตาย แตตรยกมอาจฉดค รงชวตของ

การะเกดได แสดงใหเหนวาทกสงทกอยางมเกดขนและดบสญไป แสดงความเปนอนจจงของชวต

เชนเดยวกบใน จงกลกงเทยน แกวเกาแสดงใหเหนวาไมมใครหลกหนความตายไปได ดงทเจายาพดกบเจาบวเทยน แสดงใหเหนกฎธรรมชาตวาทกสงเมอเกดขนมาแลวกดบไป เปนของไมเทยง ‚อกไมนานยาคงไมไดอยกบเจาอก‛... ‚หลานอยมาไดทกวนน อนใจ ปลอดภยทกอยาง กเพราะมเจายา‛

แตเจาบวละวงดงมอออกไป ความเขมแขงและเยนชากลบคนมาสตวทานอกครง

84

‚เหลวไหล‛ ทานทาเสยงดนอยๆ แตกไมเวนความเมตตา ‚พดราวกบเดกสามขวบ... จะใหยาอยค าฟาไดอยางไร‛ ...‚ไมวายาหรอใครกไมอาจอยค าฟา ถงเวลากตองตายอยด เจาตางหากทจะตองอยตอไป ดมเสยเถด‛

(จงกลกงเทยน . 2553 , 404-405)

ชวตมนษย๑มความเปนอนจจงคอมเกดมดบสญดงชวตของเจายาทพอแกตวลง เมอหมดอายขยกเสยชวต ดบสญไป ไมมใครอยอยางยนยาวโดยไมเสยชวต ในเรอง นางทพย เมอภาธรไดทราบขาวการตายของพลเอกชาลอยางกะทนหน จากหนาหนงสอพมพ๑ คณหลวงผเปนบดาไดทราบขาวจงไดใหสตเกยวกบชวตทตองเปนไปดวยการเกด แก เจบ ตาย วาเปนสงทมนษย๑ไมสามารถหลกเลยงได ไมวาจะเปนใครกตาม

‚ทางโนนเขาคงแจงมาทบานแลว ปานนแมเขาคงรเรองแลวละ พอกบแกมวแตไป

วดกนเสยน‛ คณหลวงตอบอยางผระงบสตไดทกโอกาส‛ เออ! ชาล ขอใหเปนสข ไปเถอะนะ เกด แก เจบ ตาย ไมเคยละเวนใครเลย‛

(นางทพย๑ . 2548, 534-535)

อกตวอยางหนง เมอปรตรตาทราบขาวการเสยชวตของพลเอกชาล และชอกกบสงทเกดขนอรณปลอบโยนปรตตาโดยชใหเหนวาไมมใครสามารถหลกหนความตายไปได

‚หน หกอกหกใจเสยบางนะจ๏ะ อรณปลอบโยน ... ตองหกใจเสยวาเปนธรรมดาโลก‛

(นางทพย๑ . 2548, 543)

“เกดแกเจบตายเปนของธรรมดาโลก‛ แสดงความเปนอนจจงคอ ทกสงทกอยางไมเทยงแทแนนอน เมอมการเกดกตองมการดบสญดงทพลเอกชาลเสยชวต ดบสงขาร แสดงใหเหนวาแมผทมยศถาบรรดาศกดใหญโต แตสดทายทกคนกไมสามารถหลกหนกฎธรรมชาตไปได ทกคนเกดมาแลวตองตายตามกฎของธรรมชาตทมเกดแกเจบตายเปนเรองธรรมดา

ในเรอง เรอนมยรา แกวเกาแสดงใหเหนวาทกอยางในโลกลวนเปนอนจจง ไมมอะไรเทยงแท มเกด มดบ มเปลยนแปลงตลอดเวลา ดงทนกยง ตวละครเอกของเรองอยในสมยกรงศรอยธยาท

85

เจรญรงเรอง เมอกาลเวลาผานไป อยธยาลมสลาย นกยงไดกลบไปเหนซากปรกหกพงของอยธยาในยคปจจบน ซงผเขยนนาเสนอแนวคดดงกลาวผานตวละคร ดงน

...สงทเหลออยในสายตาของหญงสาว ไมผดอะไรกบปาชาของอาณาจกรอนเคยเปนความงามอนสงสด...ทกสงแมจะบรณะเอาไวแลว แตกสดฝมอ สดความฝนของมนษย๑ทจะจาลองออกมาใหถงรปเดมของกรงแกว แมเพยงครงเดยว...

‚นกยง…‛ พระนายพรากระซบปลอบ บบมอเยนซดนนไวราวกบจะถายทอดความอบอนใหมากทสด... หกใจเสยบางเถดไมมอะไรตองกลว...ของทกอยางมนเปนอนจจงอยางนเอง‛

‚หากทกอยางเปนอนจจงแลว ไฉนนกยงจงไมตายดบไปพรอมกบสรรพสงดงทเหนนเลา พระนายบบมอหญงสาวแนนขน ใจหายวาบเมอไดยนคาถามทอดอาลย

‚ เพราะชะตากรรมของนกยงยงไมถงทตายดบไปพรอมกบคนอน ในเมอรอดมาได ...กอยาไปคดถงสงทแลวมาแลว ทาปจจบนใหถงพรอมอยางทพระพทธเจาทรงสอนไวดกวา‛

...เขาคอยๆขบรถไปชาๆ ผานหนาวดวาอารามหลายแหง เชอวานกยงยอมรจกดมากกวาคนทกคนบนผนแผนดนไทยตอนน บางท...ถาหลอนยอมรบความเปนอนจจงได กนาจะสะกดกลนความโศกสลดลงไดมาก

(เรอนมยรา . 2548 , 503 - 506)

บานเมองทนกยงเหน “สงทเหลออยในสายตาของหญงสาวไมผดอะไรกบปาชาของอาณาจกรอนเคยเปนความงามอนสงสด” แสดงใหเหนความเปนอนจจง คออยธยาเคยเปนอาณาจกรทรงเรองทสด งดงามทสด เมอกาลเวลาผานไปอยธยากลบถกทาลายสญสนไป ความทรดโทรมนน “ไมผดอะไรกบปาชา” แสดงใหเหนวาไมมอะไรอยอยางยงยนคงทนถาวร ‚ของทกอยางมนเปนอนจจงอยางนเอง‛

ในเรอง เงาพราย แกวเกาแสดงใหเหนถงความไมเทยง หนาทการงานของรชต๑ท

เจรญกาวหนามาก เปนเจาของกจการรา รวย แตดวยอานาจของพรายทาใหรชต๑ตกตาจนสนเนอประดาตวตองขายกจการใหศกยะผบงการเจาพราย

ความผนผวนในฐานะจากจดสงสด ลงมาถงจดตาสด แลวคอยๆ กระเตองขนทละนอยอยาง

ชา ท าใหรชตตระหนกถงความไมเทยงแทแนนอนของสรรพสงไดดยงกวาค าสอนใดๆ ทงหมด พรอมกนนนเขากนกขอบใจตวเอง ทมสตพอจะยอมรบทกสง ไดอยางไมหวนไหว ไมเครยดหรอ ทกข๑ระทมจนแกไขไมได

(เงาพราย . 2553 , 338-339)

86

ในเรองน แกวเกานาเสนอความเปนอนจจงในลกษณะของความไมเทยงแทของการงานทมความมนคง แตแลวกเกดความผนแปรตกตาจนสนเนอประดาตว รชต๑คอตวละครทประสบเหตการณ๑ดงกลาว รชต๑พยายามทจะกอบกกจการของครอบครวกลบคนมาอกครง ซงกจการกคอยๆ ดขน เหตการณ๑ทเกดขนกบรชต๑ทาใหเขาเหนหลกธรรมเรองความไมเทยงแทแนนอนของสรรพสง เปนความผนผวนเปลยนแปลงจากสงสดลงมาถงจดตาสด

จากตวอยางนวนยาย 6 เรอง แกวเกาแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองอนจจตา อยางเดนชด ดงเชนในเรอง อมตะและเรอนมยรา แกวเกาแสดงใหเหนความไมเทยงแทของสงกอสรางทมความเจรญรงเรองแลวกเสอมสลายไปตามกาลเวลา ในเรอง จากฝนสนรนดร จงกลกงเทยน และ นางทพย แกวเกาแสดงใหเหนความไมเทยงของชวตทมเกดและดบสญสลายไปเปนธรรมดา สวนเรอง เงาพราย แกวเกาแสดงใหเหนความไมเทยงแทแนนอนของหนาทการงานทมความแปรผนจากจดสงสดไปสจดตาสดจนแทบสนเนอประดาตว 4.2 ทกขง

พระธรรมปฎก (2538 : 68-69) อธบายวา ‚ทกขง” หมายถง

‚ความเปนทกข๑ ภาวะทถกบบคนดวยการเกดขนและสลายตว ภาวะทกดดน ฝนและขดแยงอยในตว เพราะปจจยทปรงแตงใหมสภาพเปนอยางนนเปลยนแปลงไปจะทาใหคงอยในสภาพนนไมได ภาวะทไมสมบรณ๑มความบกพรองอยในตว ไมใหความสมอยากแทจรง หรอความพงพอใจเตมทแกผอยากดวยตณหา และกอใหเกดทกข๑แกผเขาไปอยากเขาไปยดดวยตณหาอปาทาน‛

แกวเกาเสนอแนวคดเรอง “ทกขง” ไว 2 ประเดน คอความทกข๑ทเกดจากความยดมนถอมน และทกข๑ทเกดจากความรก

4.2.1 ความทกขทเกดจากความยดมนถอมน

พทธทาสภกข (2540 :36) อธบายวา ความทกข๑ทเกดจากความยดมนถอมน คอ

‚เปนกเลสตณหาเปนความไมร เปนความโงเขลา พอเราไปทาอะไรดวยความยดมนถอมน เรากเปนทาสของสงนน แตหากเรามสตปญญาทถกตอง ทาสงใดกหมายความวาเรามความเหนอสงนนมความเปนนายเหนอสงนนขนมาทนท ..นเปน เคลดลบทจะตองนาไปใชในทกกรณไมวาจะเปนเรองอะไรกตาม ตองทาดวยจตทเปนนายเหนอสงนน คอมอะไร ๆ ใหเหนอสงนน แตพอไปยดมนถอมนเขา เรากจะตกเปน

87

บาวของสงนนดวยทนท มนกจะเตมไปดวยความมดมนยงยาก จงควรมการปรบปรงจตใหเปนอสระเหนอสงนนเสยกอนแลวจงลงมอทาสงนน อยางเชน เราจะหาเงน เรากตองทาจตใหเปนนายเหนอเงนมนจงจะไมทาความลาบากใจใหเเกเราถาเราเปนทาสของมน คอ ละโมภหรอตะกละอยางหลบหหลบตา มนกเตมไปดวยความผดพลาด‛

จากคาอธบายของทานพทธทาสภกข ความทกข๑ทเกดจากการยดมนถอมน จงหมายถงความทกข๑ทเกดจากการเอาใจเขาไปยดตดตอสงใดสงหนง จตใจตกเปนทาสของสงนน กทาใหเกดความทกข๑ นวนยายของแกวเกาทปรากฏเรองความทกข๑ท เกดจากความยดมนถอมนม 10 เรอง ไดแก จากฝนสนรนดร นางทพย แตปางกอน เรอนนพเกา อมตะ แกวราห จอมนาง นาคราช ปลายเทยน และเรอนมยรา

ตวอยางนวนยายของแกวเกาทแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองความทกข๑ทเกดจากการยดมนถอมน ผวจยจะยกตวอยาง 5 เรอง ไดแก จากฝนสนรนดร นางทพย แตปางกอน เรอนนพเกา และอมตะ

ในเรอง จากฝนสนรนดร ขณะทคณเชอบวชเปนพระไดแสดงหลกธรรมเรองทกข๑ซงเกดจากการยดมนถอมน ดงทเมอครงทานเปนฆราวาสเคยยดมนถอมนวาการะเกดเปนผหญงของตน การยดถอในเกยรตยศ เปนสงทกอใหเกดความทข๑

‚เดชะบญ ไมทนเปนบาไปเสยกอน เขาวดมาพบสมเดจฯ ทาน ทานเตอนสตวาอารมณ๑ทงหมดนเกดจากตวเราเองแทๆ ไมใชคนอน ถาใจไมยอมรบความทกข๑เขามา ทกข๑กเขามาไมได นอาตมาไปเปดใจรบเขามาเอง ไปหลงยดมนวาผหญงคนนนเปนสทธของ

อาตมา ถอวาเกยรตยศเปนของมจรง ถอวาถกลบหล ถกแยงชง ทงหมดนหากวาไมถอ กไมเจบปวด ถาเปนเรองเกดกบคนอนอาตมากเฉยๆ เกดกบตวเองถงไดเดอดดน เพราะยดมนวาทกอยางควรจะเปนไปตามใจตวเอง เมอไมเปนอยางใจกแทบจะเสยสตเอา‛

(จากฝนสนรนดร . 2547 , 550)

คณเชอเลาถงคหมนทหนตามชายอนไป กอใหเกดความทกข๑ นนเปนเพราะคณเชอเอาใจไปยดตดกบผหญงคนนนวาเปนของตนเอง เมอไมไดดงใจทตนคดไว กทาใหเกดความทกข๑ใจแทบเสยสต การถอสทธในตวการะเกด การถอมนวาเกยรตยศมจรงจงเปนการยดมนถอมนซงทาใหเปนทกข๑

ในเรอง นางทพย แกวเกาแสดงใหเหนวาการยดมนถอมนเปนทกข๑ ดงท ดร.ภาธรพดให

เจาทพฉายตระหนกถงความไมเทยงแทแนนอนของสรรพสง ดงเชนการเสยชวตของพลเอกชาล แสดง

88

ใหเหนการดบสญ หากยงยดตดกบทกอยาง ยดมนวาจะตองอยคงท จะกอใหเกดความทกข๑แสนสาหส ซงรวมถงการยดมนในคาสาบานและความรก ดงน

“คณเหนความไมเทยงแทของสงขารมนษย๑แลวใชไหม ไมมใครหรอกทจะยดเหนยวสภาพ

ทเปนอยไวไดตลอดไป” ปรตตาทาทาเหมอนจะตอบ ‘คะ’ ออกมาดวยความเคยชน แตแลวกลงเลจนเหนไดชด “แลวคณจะเหนความเปลยนแปลงอกหลายอยาง ผมจะขอเตอนไว ถาคณไปยดถอวาทก

อยางจะตองอยคงท เปลยนแปลงไมได กลบกลายไมได คณจะมความทกข๑แสนสาหส...ยงกวาทเปนมาแลว”

เดกสาวเงยหนาขนมองอกฝายหนงภายในแสงโคมสลวๆ สหนาภาธรเรยบเฉย หากแฝงความเอาจรงเอาจงจนหลอนตองหลบตา

“ปรตตาเชอผมไหมวาไมมอะไรอยคงทแมแตสงทยดมนทสดเชน คาสาบานหรอความรก” (นางทพย๑ . 2548 , 547)

แกวเกาแสดงใหเหนวาการยดมนถอมนเปนทกข๑ ไมวาจะเปนการยดตดในสงขาร การยดมนในคาสญญา การยดมนในความรก ทกสงลวนทาใหผทยดมนถอมนเปนทกข๑ดงเจาฟาทพฉายไดรบความทกข๑จากการยดมนในคาสญญาทออกญาพชตแสนพลใหไวจงไมไดไปผดไปเกด ยงคงรอคอยออกญาพชตแสนพลดวยความทกข๑ทรมาน เมอ ดร.ภาธร ซงกคอออกญาพชตแสนพลกลบชาตมาเกดไดบอกกบเจาฟาทพฉายวาหากเธอยงยดมนถอมนไมปลอยวางเชนน จะทาใหตวเธอเปนทกข๑ ทกสงทกอยางไมมความเทยงแท เมอเจาฟาทพฉายไดยนดงนนเธอจงตดใจจาก ดร .ภาธร และวญญาณของเจาฟาทพฉายกไดไปเกดในภพภมอนเพอชดใชเวรกรรมตอไป

ในเรอง แตปางกอน หมอมเจารงสธรกบเจานางมานแกวประสบความทกข๑ทเกดจากการยดมนถอมนในคาสญญา จงทาใหทงสองตองเวยนวายตายเกดถง 3 ชาต ในชาตแรก ความรกของหมอมเจารงสธรกบเจานางมานแกวไมสมหวง เพราะเจานางถกวางยาพษ จงทาใหหมอมเจารงสธรทกข๑ทรมานใจจนตรอมใจตาย ในชาตทสองเจานางมานแกวมาเกดเปนราชาวด แตหมอมเจารงสธรยงคงเปนวญญาณ จงทาใหทงคไมไดครองคกน จนมาถงในชาตทสาม จงไดพบและแตงงานกน ตองผานอปสรรคมากมาย ในตอนทายหมอมเจารงสธรกลาวถงสาเหตททาใหตองเวยนวายตายเกด และสาเหตททาใหเกดทกข๑กคอการยดมนถอมน

‚ความปวดราวอยางสงสดของฉน กคอทงทฉนพรงพรอมดวยยศศกดและอานาจ กไม

อาจจะคมครองปองกนชวตของผเปนทรกของฉนไวไดสาเรจ ปลอยใหศตรจโจมเขามาพรากเธอไปถง

89

หองหอววาห๑ แตฉนตงใจไวแลววา แมความตายกไมอาจพรากเจานางนอยจากฉนได ฉนจงคอยเธออยทน รอจนกวาวนหนงเจานางนอยจะกลบมาครอบครองวงทเปนสทธของเธอ‛

‚แลว...‛ ราชาวดตอใหดวยเสยงแผวเบา ‚เจานางนอยกลบมาเปนตวเธอ ราชาวด‛ ทานชายใหญทรงจบประโยคดวยสรเสยง

แผวเบาเชนกน (แตปางกอน. 2551, 206-207)

ทานชายใหญและราชาวดตางไ ดรบทกข๑ท เกดจากการยดมนถอมนในความรก ดวงวญญาณของทานชายใหญยงคงวนเวยนอยไมไดไปผดไปเกดเพราะยดมนในความรก สวนราชาวดไดรบความทกข๑เมอรวาตนคอเจานางมานแกวคนรกของทานชายใหญ ในชาตนราชาวดไมแตงงานกบใครอกเพราะยดมนในความรกทมตอทานชายใหญ

ในเรอง เรอนนพเกา ผอบแกวยดมนในรกครงแรกระหวางเธอกบเขม ยอมแตงงานกบ เจาคณรชดาปรวรรตเพราะเขาใจวาเขมสนเยอใยกบเธอแลว เมอรวาเขมยงรกเธออย ผอบแกวจงตดตอกบเขาหนตามไปอยทจนทบร หลงจากนนเจาคณตามตวผอบแกวกลบมา เธอตองเจบชาทนทกข๑จากการกระทาของเธอเองและความเยนชาของสาม ภายหลงผอบแกวพยายามทจะหนไปกบ เขมอก แตเขมมภรรยาแลว ทาใหผอบแกวตกอยในฐานะภรรยานอย เธอจงไดรบทกข๑ทรมานจากการยดมนในความรก

‚ผอบแกว เธอเขาใจหรอยงวาเหตใดฉนจงปลอยเธอใหไปพบชายช เธอจะได

เรยนรวาการไมรกหนา ไมรกตว ไมรกเกยรต มแตจะอบจนสนหนทางในบนปลาย อยาโทษคนอนเลย โทษตวเองเถด คณชนไดพยายามหามปรามเธอ แตเธอไมรกดเอง แมแตฉนเองกตองปลอยใหเธอรความเจบแสบสาหสดวยตนเอง‛

(เรอนนพเกา . 2550 , 287)

แมวาผอบแกวจะฆาตวตายเพอหลกหนความทกข๑ แตปรากฏวาเธอกยงคงทกข๑ทรมาน เพราะความทกข๑นนเกดจากจตใจทยดมนในความตองการของตนเอง

‚ดฉนอยากจะชวยคณ...มอะไรทพอจะชวยไดบาง‛ เสยงลมพดแผวเบาฟงคลายกระแสเสยงทอดถอนใจ ‚ฉนอยากไดแหวนวงนนกลบคนมา เรอนนพเกา...‛ คานฟงแปลกประหลาดสาหรบบญทพย๑ จนเธอไมแนใจวาในภาวะกง

เคลบเคลมในภวงค๑ กงความเปนจรง เธอไดยนคานผดไปหรอเปลา

90

‚แหวนอะไรนะคะ?‛ ‚แหวนรปพญานาค...เรอนฝงนพเกา ฉนอยากไดแหวนวงนนคนมา แหวน

ของฉน...แหวนของคนรกฉน‛... ...ความผกพนนจะเกดขนจากอะไรกตาม มนนาจะเปนสงหนงทเหนยวรง

ผอบแกวเอาไวในบานหลงน ไมไดจากไปตามวถทางทควรจะเปน (เรอนนพเกา . 2550 , 106)

แมวาผอบแกวจะฆาตวตายเพอหลกหนการกกขงแตเมอวญญาณยงคงวนเวยนอยใน เรอนนพเกา เพราะจตใจยงยดมนถอมนในสงของคอแหวนนพเกา ผอบแกวเชอวาหากเธอสามารถนาแหวนไปคนเขมอดตคหมนของเธอ จะทาใหเธอหลดพนจากความทกข๑น ในตอนทายเรองผอบแกวพบวาการยดมนถอมนนนเกดจากใจของเธอเอง เมอผอบแกวรดงนเธอจงหลดพนจากความทกข๑ ในเรอง อมตะ เจาหญงจนทรกาเปนผทยดมนถอมนในความโกรธทมตอเจาชายศรต เจาหญงจนทรกาจงยงคงเวยนวายตายเกด และไดรบผลของกรรมทผกใจเจบเจาชายศรต ในชาตภพปจจบนเกดเปนภรมย๑นภาดวยผลกรรม จงทาใหภรมย๑นภาไดรบชะตากรรมทคลายกบอดต คอ มสามทนอกใจ เจาช และรงเกยจภรมย๑นภาถงกบวางแผนเพอทจะฆาเธอ ซงศาสตราจารย๑ชโยตกลาววาสาเหตทเปนแบบนกเพราะกรรมเกาของภรมย๑นภา ในตอนทายภรมย๑นภาไดพบกบเจาชายศรตหรอญามน และยกโทษอภยใหศรต จงทาใหศรตกลบมชวตเหมอนคนปกตหลงจากทเปนอมตะมาหลายพนป

...กเลสนไปกอกาเนดในรปใหมดวยการสรางขนธ๑ทงหาขนมาในเรอนกายใหม ดงนนจะวาเปนคนเดยวกบคนเกากไมใช จะวาเปนคนใหมขนมากไมใชอก มตอเนองกนตรงสงทเรยกวากรรม หรอการกระทาในอดต เปนสงทเชอมระหวางเปลวไฟเกากบเปลวไฟใหมนนอย สงผลใหบางสวนของนสย การกระทา รวมทงกรรมเดมบางอยางยงตดตามไปสชวตใหมนน ยงผลใหเจาตวอาจจะดารงบคลกเดมบางอยาง นสยเดมบางอยาง หรอแบบแผนชวตเหมอนเดมบางแงมม กเปนได แตสายตาของมนษย๑อยางเรา ยอมยากจะจาแนกวาสงเหลานนคออะไร เพราะเราไมมโอกาสรจกเจาตวเขาในชาตกอนเพอมาเทยบกบชาตน‛...

...‚ลมงายจรงรชน กจากชวตของฉนเองนะซ เธอลมไปแลวหรอวาสามฉน

เขากตงใจจะกาจดฉนเหมอนกน เพยงแตเขาทาไมสาเรจเทานนเอง‛ รชนพดไมออกไปอดใจ เธอไดยนเพอนพดตอไปดวยเสยงเรยบเรอย หากแต

แฝงดวยความสะเทอนใจ

91

‚ประวตศาสตร๑มกจะซารอย...ฉนเคยไดยนเขาพดกน ฟงนทานของเธอแลวฉนกลบนกถงตวเอง ฉนไมใชผหญงคนเดยวหรอกทประสบทงความรกมากทสด และความเกลยดชงมากทสดจากผชายคนเดยวกน ไมรวาเจาหญงในนทานของเธอกบฉนทาบาปทากรรมอะไรไว ชะตากรรมของเราถงมาคลายกนไดในขอน‛

(อมตะ. 2552, 435,546)

เจาหญงจนทรกายดมนถอมนในความโกรธทมตอเจาชายศรต เปนกเลสททาใหเจาหญง

จนทรกาตองวนเวยนอยในวฏสงสาร ไดรบความทกข๑ทรมานทกชาตภพ ในชาตภพปจจบนเกดเปนภรมย๑นภา ไดรบผลกรรมในอดตชาต คอ สามคดจะฆา และสามเจาช ไมรกภรมย๑นภาทาใหเธอมความทกข๑จากการยดมนในความโกรธ ภายหลงภรมย๑นภาใหอภยศรตทาใหศรตหลดพนจากความเปนอมตะททาใหเปนทกข๑หลายภพชาต

4.2.2 ความทกขทเกดจากความรก

พระวนยปฎก มหาวรรค ภาค ๑ (2514 : 16) กลาวถงความทกข๑ทเกดจากความรกในอรยสจ ไวดงน

[๑๔] ดกรภกษทงหลาย ขอนแลเปนทกขอรยสจ คอ ความเกดกเปนทกข๑ ความแกกเปนทกข๑ ความเจบไขกเปนทกข๑ ความตายกเปนทกข๑ ความประจวบดวยสงทไมเปนทรกกเปนทกข๑ ความพลดพรากจากสงเปนทรกกเปนทกข๑ ปรารถนาสงใดไมไดสงนนกเปนทกข๑โดยยนยอ อปาทานขนธ๑ ๕ เปนทกข๑

ความทกข๑มสาเหตหลายประการ ไดแก ความเกด ความแก ความเจบ ความตาย การ

ประสบกบสงทไมรก และการพลดพรากจากสงทรก นวนยายของแกวเกาแสดงใหเหนวาความทกข๑ประการหนงของมนษย๑เกดจากความรก ดงปรากฏในนวนยาย 13 เรอง ไดแก มนตรา ปลายเทยน จากฝนสนรนดร แดนดาว ดอกแกวการะบหนง แกวราห จอมนาง แตปางกอน นางทพย เรอนนพเกา เรอนมยรา อธษฐาน และอมตะ

ตวอยางนวนยายของแกวเกาทแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองความทกข๑ทเกดจากความรก ผวจยจะยกตวอยาง 5 เรอง ไดแก มนตรา ปลายเทยน จากฝนสนรนดร แดนดาว และ ดอกแกวการะบหนง

92

ในเรอง มนตรา ความรกความผกพนทดร.ภาธรมตอรวปรยามมากมายจนแทบทาให ดร.ภาธรมองไมเหนความสขในชวตเลย และดเหมอนจะยงมหวงทจะไดพบรวปรยาตลอดเวลา

“ผมฟงจากนาเสยงของคณ” ในทสดเขาเอยตอบขน หลงจากนงไปอดใจใหญเตมๆ “ผมจบไดถงความกระวนกระวาย...เศราหมอง...และใจจดใจจออยกบบางสงบางอยาง ซงทงหมดนถาผมตอบคาถามคณ คณกจะซกตอไปอก ในทสดคงจะจบลงดวย เปนวา ไมวาผมจะรเรองทคณปรารถนาจะไดยนหรอไมกตาม คณจะมแตความทกข๑ใจ เพราะเปลวไฟทสงบลงนานแลว เกดคไหมลกโพลงขนมาอก”

“ผมไมมความทกข๑เพมกวานไดหรอก” ภาธรตอบ แมจะหนกแนนหากดวงหนาและแววตาบอกความสะเทอนใจ “สงทคณบอกผมตางหาก เปนสขเพยงนอยนดสงเดยวทผมจะพงมไดทกวนทมชวตอยในโลก แสงสวางดบวบไปหมดแลวจากจตใจของผม ผมมแตงานเทานนทเหลออย ซงผมมหนาททจะตองทาสมกบทเกดมา...ผมจะมความสข...ถาเพยงแตรสกวาไดเขาไปใกล...แมแตใกลอกสกกาวเดยว...กบ...”...

...“ผมไมจาเปนตองรจกหรอก ถงจะรคาตอบขอน” ดร.อารยนตอบยมๆ “สหนา...ทาทาง...นาเสยงของบรษทมความรกนนเหมอนกนทงโลก ไมวาเปน

ชนชาตไหน ภาษาไหน มนษย๑ชางเปนสตว๑โลกทแปลก...ตรงทรวาความทกข๑คอยอยตรงปลายทางกยงอตสาห๑เดนเขาไปหา”

(มนตรา. 2552 ,176-177)

ทงๆ ทดร.ภาธรกรดอยเตมอกวาถงอยางไรรวปรยากไมมทางไดหวนคนกลบมาใชชวตดงเดมได แตดร.ภาธรกยงมความหวงและความฝนทจะไดพบอกครง นบเปนความทกข๑ทรมานอนเกดจากความรกทแทจรง ดร.ภาธรมความรกกบรวปรยาซงเปนนางฟา เปนความรกทไมมวนเปนไปได แตกมอาจหกหามใจไดทาใหมความกระวนกระวายใจ มความเศราหมองซงเปนความทกข๑ทไดรบเมอตองพลดพรากจากสงทรก

ในเรอง ปลายเทยน แสนตรเพชรกลาเปนทหารตดตามอารกขาเจาสรอยสมาล ใหพนจาก

ขนแผนทจะจบเจาสรอยสมาลไปกรงศรอยธยาเพอเปนบาทบรจารกาของพระพนวษา เจาสรอยสมาล นางหลา นางลน พเลยงทงสองคน และแสนตรเพชรกลา ตามวงศ๑เมองผทเขาไปในโลกวรรณคดมาสโลกปจจบน แสนตรเพชรกลาไดพบและรกเกาลด เมอขนแผนตามมาจากโลกวรรณคดสโลกปจจบน ขนแผนทารายแสนตรเพชรกลาจนเสยชวต แสนตรเพชรกลาแสดงความทกข๑ทตองจากเกาลด คนรกไป ดงน

93

‚ถาหากเจบเพยงแผลยงแกหาย เจบแคกายชวาไมอาสญ แตเจบยงกวาตายวายชวน เจบตองจากจอมขวญพรากกนไกล‛

(ปลายเทยน . 2549 , 460)

แสนตรเพชรกลา มใจทยดมนในความรกทมใหเกาลด ซงในตอนแรกเกาลดไมร จงทาให

แสนตรเพชรกลามความทกข๑ กระวนกระวายใจ จนถงกบทามนตร๑สะกดเพอใหตนเองสมหวงในความรก เมอแสนตรเพชรกลาถกขนแผนทารายวาสงทเจบปวดมากกวาความตาย คอ ความเจบปวดทตองพลดพรากจากเกาลด แสดงใหเหนถงทกข๑ทเกดจากการพลดพรากจากสงทรก

ในเรอง จากฝนสนรนดร คาพดของคณเชอทบวชเปนพระภกษ แสดงหลกธรรมผานบทสนทนาโดยตรง เพอเปนขอคดแกผอานวาทกสงทกอยางทเกดเพราะใจของเราเอง ไมมใครทาใหทกข๑หรอสขไดนอกจากใจของเรา

คณเชอนงไปนดหนง สายตาบอกความเหนอกเหนใจมากขน แลวตอบชาๆ วา ‚การพลดพรากจากสงทรกเปนทกข การประสบกบสงทไมรกเปนความทกข ทกข๑นนเปนของคกบปถชนผยงมรกโลภโกรธหลง เมอสงใดไมเปนอยางใจกเกดความทกข๑ อยาวาแตประสกเลย อาตมาเองกทกข๑มากมายแลว ทกข๑ขนาดทวาไมใชคดจะฆาตวตายอยางเดยว อยากจะฆาคนอนใหตายไปเสยดวย เพราะเขาทาใหเสยใจ อบอาย แคนใจแสนสาหส‛

(จากฝนสนรนดร . 2547 , 550)

จากตวอยางขอความ “การพลดพรากจากสงทรกเปนทกข การประสบกบสงทไมรกเปนความทกข” แสดงหลกธรรมความทกข๑ทเกดจากความรก ซงเปนของทอยคกบปถชนทยงมความรกโลภ โกรธ หลง ดงเชน ตรยตองพลดพรากจากการะเกด เปนการพลดพรากซงเกดจากความตาย สวนคณเชอมความทกข๑ทเกดจากการยดมนในความรก เมอคหมนหนไปมชายอน จงบวชเพอดบทกข๑ ในเรอง แดนดาว สราลยประสบความทกข๑ทเกดจากการตองพลดพรากจากความรก เมอ สราลยหลดเขาไปในมตทกรงศรอยธยาไมเสยกรง สราลยพบและมความรกกบพสนต๑ พสนต๑พยายามทาใหสราลยตดใจจากเขา เพราะตองการใหสราลยกลบไปยงมตทจากมา ไมตองการใหสราลยไดรบอนตรายในมตน แตสราลยเขาใจวาพสนต๑ไมไดรกเหมอนอยางทเธอรกเขา และหลอกใชใหเปนเครองมอในการทดลอง สราลยจงมความเสยใจจากการกระทาของพสนต๑

94

...การถายทอดฮอร๑โมนบางอยางดวยการรวมเพศจะทาใหผมเหมอนคณกได หรอมฉะนนคณกเหมอนผม กอนหนานผมไมมโอกาสจะทาได แตกดใจทยงไมสายจนเกนไป‛ ถอยคาของเขายงกวาสายฟาฟาดลงมาตรงหนา สราลยไดแตตะลงงน แขงไปทงตวเหมอนถกสาป ‚...แปลวา...คณทาลงไปเพอทดลองทางวทยาศาสตร๑เทานนเองร…‛ ...นาตาเรมไหลรนออกมาอกอยางไมอาจหกหามได สราลยปลอยใหมนไหลรนออกมาเรอยๆ ชะลางคราบของความสกปรกทบดนหลอนรสกดงตราดาผนกอยทงตว นาตาอาจจะทาใหตวหลอนสะอาดขน...อยางนอยกลบลางมอของเขา...ตวของเขาออกไปจากความทรงจา ‚เพราะฉนรกคณและคดวาคณรกฉน คณเสยงชวตเพอฉน...ไมนกเลยวา ดร.พสนต๑ ชยฤกษ๑ เลนละครเกงขนาดน คณเปนคนมแตสมอง ไมมความรสก...‛ ...สราลยตวสนไปหมด...ความตนเตนระคนหวาดหวนระคนความหวง ทกอยางพลงพลานขนมาพรอมๆ กน จนหญงสาวเหมอนกบจะหนามดลมลงเสยตรงนน หลอนบอกตวเองวาหลอนทนรบไมไหว...ทงความหวงและความสนหวงในเวลาเดยวกน

(แดนดาว. 2552, 306, 311)

สราลยประสบความทกข๑ทเกดจากการตองพลดพรากจากความรก พสนต๑พยายามทาให

สราลยเลกรก เพราะตองการใหสราลยกลบไปยงมตทจากมา สราลยเสยใจกบการกระทาของพสนต๑ และเสยใจทตองจากพสนต๑คนรกไป ซงแทจรงแลวพสนต๑มความทกข๑จากความรกเชนเดยวกน ในเรอง ดอกแกวการะบหนง เจาชายสหราปาตมความรกตอเจาหญงกระณา แตเมอ เจาหญงกระณาเลอกทจะแตงงานกบเจาชายอสมาร๑ผเปนรายาแหงครยา จงทาใหเจาชายสหราปาตไดรบความทกข๑ทเกดจากการไมสมหวงในสงทรกแปรเปลยนเปนความแคนและทารายทกคนททาใหตนผดหวง

‚ไมจรง เธอรกฉนตางหาก อสมารแยงเธอไปจากฉน...ถาหากวาฉนฆาเขาไดเสยตงแตครงนน...ตงแตฉนตามเขากบเธอเขาไปในปา จาไดไหม...ฉนกไมตองทนทกข๑ทรมานอยนานถงยสบป‛ ดเหมอนองค๑รานเองกเพงประจกษ๑แจมแจงในพระทย ถงกบครางออกมาเบาๆ ‚ฉนนกไมถงเลย...เธอลอบเขามาใกลทประทบเพอจะลอบปลงพระชนม๑ไมใชเพอมาหาฉน...นไมใชเจาเสอตวนน คนทตองถกหามออกจากปาคงเปนอสมาร๑ ไมใชเธอ‛

(ดอกแกวการะบหนง. 2553, 345-346)

95

เจาชายสหราปาตเปนผทมความทกข๑จากการพลดพรากสงทเปนทรก เจาชายสหราปาต แอบหลงรกเจาหญงกระณา เมอไมสมปรารถนาในความรก เจาชายสหราปาตพยายามกระทาใหตนสมความปรารถนา โดยวางแผนฆารายาอสมาร๑ บคคลทเกยวของ และบคคลทขดขวางความรก แสดงใหเหนวาเจาชายสหราปาตไมมความสขในการดารงชวตเลย คอยระแวงกลวคนอนจะรเกยวกบความผดทตนทาไว เจาสหราปาตมไดสมหวงในความรกจนกระทงเสยชวต ซงเปนความทกข๑จากการพลดพรากสงทเปนทรกของเจาชายสหราปาต จากแนวคดพทธศาสนาเรองไตรลกษณ๑ทปรากฏในนวนยาย ผแตงนาเสนอแนวคดเรอง อนจจตา แสดงความไมเทยงแทของสรรพสง ดงเชนทเจาชายศรตมองเหนสภาพบานเมองทเจรญรงเรองแลวกเสอมสลายลง การเสยชวตของการะเกด และความไมเทยงแทในฐานะการงาน การเงน ดงทรชต๑ประสบ แนวคดพทธศาสนาเรองทกข๑ แบงเปน 2 ประการ คอ ทกข๑ทเกดจากการยดมนถอมน และทกข๑ทเกดจากการพลดพรากสงทรก ทกข๑ทเกดจากการยดมนถอมน ดงเชน เชอทมความทกข๑เพราะยดมนในความรก เจาฟาทพฉายมความทกข๑เพราะยดมนในคาสญญา ทกข๑ทเกดจากการพลดพรากสงทรก 5. อบายมข 6 พระธรรมปฎก (25346:78) ใหความหมายของอบายมข 6 วา คอ ‚ชองทางของความเสอม, ทางแหงความพนาศ, เหตยอยยบแหงโภคทรพย ไดแก ดมน าเมา เทยวกลางคน เทยวดการเลน เลนการพนน คบคนชวเปนมตร และเกยจครานการท างาน” แกวเกานาเสนอแนวคดพทธศาสนาเรองอบายมข 6 โดยระบไวชดเจนในบทสนทนาของตวละครในนวนยายจานวน 6 เรอง ไดแก คนเหนอดวง หนมทพย จงกลกงเทยน แตปางกอน หนากากดอกซอนกลน และผาทอง

ตวอยางนวนยายของแกวเกาทแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองกเลสททาใหเกดความทกข๑ ผวจยจะยกตวอยาง 5 เรอง ไดแก คนเหนอดวง หนมทพย จงกลกงเทยน แตปางกอน และ หนากากดอกซอนกลน

ในเรอง คนเหนอดวง ปรากฏตอนทลนจงชวนโพนไปเทยวกลางคนในเมอง แลวไปมเรองชกตอยกบกลมวยรนอนธพาล มการช ให เหนโทษของการเขาไปเกยวขอ งกบอบายมข 6 ในบทสนทนาของตวละคร ดงน

96

‚เองอยาเถยงขา ไมมใครบงคบเองนะเวย เองสมครใจไปเองกทาเรองเองดวย คน

อนนะมนเปนสวนประกอบ เองถามขาวามนจะมยงงอกไหม ขากตอบวาตราบใดทเองยงเกยวของกบอบายมข 6 ประการ คอ กนเหลา เทยวกลางคน เทยวดการละเลน ตดการพนน คบคนชว เกยจครานการท างาน ชวตเองกตองเดอดรอนอยเสมอไมหลกพน‛

(คนเหนอดวง . 2551 ,82-83)

ขอความ ‚อบายมข 6 ประการ คอ กนเหลา เทยวกลางคน เทยวดการละเลน ตดการพนน คบคนชว เกยจครานการท างาน...” แสดงใหเหนหลกธรรมอบายมข 6 ประการ ในทนไดแก การเทยวกลางคน เปนทางแหงความเสอมทไมควรเขาไปเกยวของ เพราะจะกอใหเกดความเดอดรอน ดงทโพนประสบคอไปเทยวกลางคนในเมองกบลนจงแลวไปมเรองชกตอยกบกลมอนธพาลจนไดรบบาดเจบทงตวเขาและลนจง

แกวเกาแสดงใหเหนวาการเทยวกลางคนมไดใหคณประโยชน๑แกผประพฤตเลย มแตจะเกดโทษ ซง พระธรรมปฏก (2538 : 79) ไดกลาวถงโทษของการเทยวกลางคน 6 ประการ คอ1. ชอวาไมรกษาตว 2. ชอวาไมรกษาลกเมย 3. ชอวาไมรกษาทรพย๑สมบต 4. เปนทระแวงสงสย 5. เปน เปาใหเขาใสความหรอขาวลอ และ 6. เปนทางมาของเรองเดอดรอนเปนอนมาก แกวเกาไดนาแนวคดนมากลาวไวอยางชดเจน ดงน

โพนยงไมทนตอบ กไดยนเสยงอธบายยดยาวตอไปเหมอนแกกาลงเทศน๑

‚เทยวกลางคน มโทษ 6 อยาง คอ หนงเปนการไมรกษาตว สอง เปนการไมรกษาลกเมย ใครยงไมมเมยกใหนกถงพอแม พนอง ยายายทางบานเอาไวแทนกได ขาไมวา สาม เปนการไมรกษาทรพยสนเงนทอง ส เปนทระแวงสงสย หา เปนเปาใหเขาใสความหรอขาวลอ สมยนเองกรวาลอกนไดทกเรองซะดวย ขอหก เปนทางมาของเรองเดอดรอนเปนอนมาก...‛

(คนเหนอดวง . 2551 , 60)

โทษของการเทยวกลางคน ม 6 อยาง คอ หนงเปนการไมรกษาตว สองเปนการไมรกษาลกเมย ใครยงไมมเมยกใหนกถงพอแม พนอง ยายาย สามเปนการไมรกษาทรพย๑สนเงนทอง สเปนทระแวงสงสย หาเปนเปาใหเขาใสความหรอขาวลอ และหกเปนทางมาของเรองเดอดรอนเปนอนมาก การนาเสนอโทษของการเทยวกลางคนซงตรงกบเหตการณ๑ทตวละครไดรบ จงเปนการยนยนวาการเทยวกลางคนเปนโทษอยางแทจรง

97

ในเรอง หนมทพย แกวเกานาเสนอหลกธรรมเรองอบายมข โดยนาเสนอเปนฉากในนรกทเดนภมไปพบเปนปายชอสถานทอโคจร เปนแหลงอบายมขคอทางแหงความเสอม ผทเขาไปเกยของจะไดรบแตความเดอดรอนไมมความสข สถานท ดงกลาวไดแก อาบอบนวด บอนกาสโน บาร๑อะโกโก ดงน

หางตวผมไปประมาณรอยเมตร มปายอนใหญสขาวเขยนดวยตวหนงสอสะทอนแสง ทดแดงจา

ราวกบเปลวไฟลกวบวาบอยทกนาทวา ‚ทางไปนรก‛ และตาลงมาหนอย เขยนไวดวยตวหนงสอเลกกวานดหนอย ‚อาบอบนวด‛ ‚บอนคาสโน‛ ‚บาร๑อะโกโก‛

(หนมทพย๑ . 2549 , 27)

จากตวอยางปายชอสถานทตางๆ ทอยในนรก ไดแก อาบอบนวด บอนคาสโน บาร๑อะโกโก เปนสถานทอโคจรในทางพทธศาสนา เปนสถานทเทยวกลางคน เปนแหลงการพนน ซงเปนสงทจดอยในอบายมข 6 ทางแหงความเสอมทนาความเดอดรอนมาสผทเขาไปเกยวของ

แกวเกาเสนอภาพการลงโทษในนรก โดยใหผทตกนรกมความเพลดเพลนในอบายมข ซงม

ความหมายวาทางแหงความเสอม สตว๑นรกหลงในอบายมขจนอดอยากหวโหย เพราะนาบญกศลทไดรบมาเลนการพนนจนหมดตว กลายเปนเปรตทกข๑ทรมาน

สมยนน...ใครตกนรกกลงกระทะทองแดง...ลงกระทะหนกๆเขา มนบอกวานาอนด

หายเมอยหายขบ...พระยายมทานกวาชกไมไดเรองเสยแลว ลงโทษวธใหมดกวา...ใครแทงหวยกแทงไปเถอะไมมถก...มบญ...กเอามาแลกเปนเงนแทงหวย บางทญาตพนองเขาตกบาตรท าบญมาให เอาของกนมาแทงหวยซะหมดกม ตวเองกผอมหวโตกลายเปนเปรต...

(หนมทพย๑ . 2549 , 35-36)

การพนนเปนหนงในอบายมข 6 เปนชองทางของความเสอมและความพนาศ ทาใหผทเขาไปของเกยววบตพนาศ ดงเชน ดวงวญญาณในนรกทตดการพนนเมอไดบญมากเอาแทงหวยจนหมดตวไมมกน ผอมกลายเปนเปรต

98

ในเรอง จงกลกงเทยน ละมอมปาของอพภนดร๑ เปนผวางแผนใหอพภนดร๑เขาไปหลอกลวง เทยนกนยาเพอยกยอกทรพย๑ โกงเอาทรพย๑สนของเทยนกนยา ละมอมเอาทรพย๑สนของเทยนกนยาไปขายเพอนาเงนไปเลนการพนน นางละมอมไมเคยสนใจวาเครองประดบของเทยนกนยามราคามากนอยเทาใด บางท

เสยไพมากๆ นางกถอดใหขาไพหรอเจามอไปดวยเงนแลวแต อกฝายจะตราคาไดเงนมา นอยนดกยอม เงนสพนทหญงสาววางลงมาใหจงทาใหนางกระหยมยมยองวาไดแพงกวาขายเจาของบอน นางถอดเขมตดเสอและตมหใหอยางไมอดเออน รบเงนสพนบาท แลวใหรถจอดลงหนาซอยทนางจะเดนเขาไป พราขอบอกขอบใจหญงสาวอกหลายคา กอนลงจากรถ

(จงกลกงเทยน.2553, 546)

และอกตวอยางหนง ละมอมถกคนรายเขามาฆาในบาน ซงศลเชอวาละมอมถกฆาเพราะเปนหนสนในบอนการพนนแลวไมมเงนใชหน

‚แมละมอมอยมาอกสกปกวาๆได กถกคนรายเขามาฆาในบาน ตารวจสนนษฐานวาชงทรพย๑ เพราะหองหบถกรอคนกระจดกระจาย แตคณปเชอวาถกฆาเพราะเปนหนสนในบอนแลวไมมเงนใช ตอนนนแมละมอมหมดตว เงนทขายบานไดกเอาไปละลายในบอนหมด‛

(จงกลกงเทยน.2553, 605)

แกวเกาแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองอบายมข 6 การเลนการพนน แสดงใหเหนวา การเลนการพนนเปนทางแหงความเสอม เปนสาเหตททาใหสนเนอประดาตวเปนหนสน เหนไดจากละมอมทตดการพนนและเสยการพนนจนตองถอดเครองประดบทใสตดตวมา เชน สรอยคอ เขมขดทอง จานาในบอนการพนน แสดงใหเหนวาการพนนทาใหหมดเนอหมดตวและในตอนทายละมอมไดรบโทษของการเขาไปของเกยวกบอบายมข คอโดนฆาตาย แสดงใหเหนวาผทเกยวของกบการพนนซงเปนขอหนงในอบายมข 6 จะไดรบความเดอดรอน ความพนาศ ในเรอง แตปางกอน คณหญงสวรรยาคครอง ม.ร.ว.จรายส เปนผทใชเงนทองฟมเฟอย กอหนสนจากการเลนพนน จนเจาหนมาทวงหนกบคณชายจรายส ในทสดตองเลกกจการโรงเรยนเพราะเงนทองไมพอใช ปญหาทเกดขนทาใหคณหญงสวรรยากบคณชายจรายสหยาขาดจากกน

99

‚คณหญงไมใชวาแตงตวเกงอยางเดยว แตใชเงนสารพดจนฉนเองกไมทราบอะไรบาง ‛ อาจารย๑กาบทองทบทวน เธอไมพยายามซอนเรนความไมชอบหนาสวรรยา ‚แตทแนๆ คอเธอเลนการพนนไงเลา ทแรกนะกเลนไพกนเฉพาะหมเพอนฝงแลวตอมากเขาบอน...โอ๏ย! หมดเงนไปบางทเปนหมนเปนแสน คณชายกตามใชหนไปส ไมใชกไมได‛

(แตปางกอน.2551, 319)

แกวเกาแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองอบายมข 6 แสดงใหเหนโทษของการของเกยวกบการพนน เหนไดจากคณหญงสวรรยาตดการพนน จนเปนหนเปนสนมากมาย เปนสาเหตของการทะเลาะเบาะแวงระหวางสามภรรยาจนหยารางแยกทางกนในทสด การเขาไปเกยวของกบอบายมขนาความพนาศ ยอยยบมาสผทเกยวของ สญเสยทรพย๑สนเงนทองจนเปนหนเปนสน และยงทาใหครอบครวไดรบความเดอดรอน ในเรอง หนากากดอกซอนกลน เมอไมมสามและลกเลยงอยในบานแลว มาลวรรณไปเทยวกลางคน สถานททมาลวรรณไปแตกตางจากสถานทเทยวกลางคนทวๆ ไป สถานทนจะมเดกหนมๆ มาคอยรบแขก และนงคยเปนเพอนแขก มาลวรรณพาเดกหนมๆกลบมารวมหลบนอนทบานหลายครง โดยแตละครงเปนเดกหนมๆ ทไมซาคนเดม แมบานและเดกรบใชในบานตางกเออมระอาในพฤตกรรมของนายสาว นาไปพดกนถงพฤตกรรรมทไมเหมาะสมของนายจางกม และรายหลงสดทมาลวรรณพามาทบานนน มอมยามาลวรรณจนไมรสกตวจากนนกปลดเอาทรพย๑สน และระหวางทกาลงจะหลบหน แสนภมแจงความและนาตารวจขนมาจบตวไวได

บดน ความลาพองใจอยางหนง บวกกบความหนกสมองเรองแสนภมอกอยางหนง ทาให

มาลวรรณไมปดบงอกตอไป คนในบานทกคนไมมปากมเสยง แมทกคนจะตาคางในตอนแรกทเหนหลอนพา ‘หนมเอ๏าะๆ’ มาคางอยางหนาตาเฉย แตมาลวรรณกการาบวา

‚เรองของฉน ใครปากมาก ถกไลออก‛ คนในบานจงปดปากอยางสนทเวลาอยตอหนา แมแตแมบานเองกจาตองหลบตา เดน

เงยบกรบไปทาตามคาสงเวลา ‘นองชาย’ คนใดคนหนงตองการอะไรเปนพเศษตงแตเงนทองไปจนอาหารการกน...

‚พเมาแลวมง ลงนอนกอนเถอะพ‛... ...มาลวรรณตวออนไปมา ไมรตวแมวาแหวนเพชรทงสองมอถกรดออกไปหยอนลงใน

100

กระเปา เชนเดยวกบนาฬกาขอมอฝงเพชรและตมห กระเปาถอซงวางกลงอยขางตวถกเปด เทควาจนของภายในหลนกระจดกระจาย เงนสดในกระเปาเหลออยปกใหญถกดงออกไปจนเกลยง

(หนากากดอกซอนกลน. 2552, 470-471)

แกวเกาแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองอบายมข 6 และโทษของการเทยวกลางคน เหนไดจากมาลวรรณมพฤตกรรมเทยวกลางคน คอ ไปเทยวคลบและพาเดกผชายมารวมหลบนอนทบาน กอใหเกดโทษของการเทยวกลางคน ซงโทษของการเทยวกลางคน มโทษ 6 ประการ คอ1. ชอวาไมรกษาตว 2. ชอวาไมรกษาลกเมย 3. ชอวาไมรกษาทรพย๑สมบต 4. เปนทระแวงสงสย 5. เปนเปา ใหเขาใสความหรอขาวลอ และ 6. เปนทางมาของเรองเดอดรอนเปนอนมาก แกวเกาไดนาแนวคดนมากลาวไวอยางชดเจน เหนไดจากพฤตกรรมของมาลวรรณทพาเดกหนมๆ เขามาในบาน ทาใหเปนทครหาของคนรบใช และเดกหนมรายลาสดกพยายามทจะรดทรพย๑ เปนการทาใหเสยทรพย๑สนและนาความเดอดรอนมาสตนเอง

แนวคดพทธศาสนาเรองอบายมข 6 และโทษทไดรบจากการเขาไปของเกยวในอบายมข 6

ทปรากฏในนวนยาย 5 เรอง ดงเชนโพนกบลนจงไดประสบในเรองคนเหนอดวง คอ มเรองชกตอยกบกลมอนธพาล ละมอมในเรองจงกลกงเทยน และคณหญงสวรรยาในเรองแตปางกอน เปนผทแสดงใหเหนการของเกยวกบอบายมข 6 เรองการเลนพนน และโทษของการตดการพพนน จนทาใหเปนหนเปนสน เกดการทวงหนเปนเหตใหครอบครวแตกแยก หรอการฆากนตาย มาลวรรณในเรองหนากากดอกซอนกลน มพฤตกรรมเทยวกลางคนจนเปนเหตใหเปนทครหา และนาความเดอดรอนมาสตนเอง สวนในเรองหนมทพยนนมการนาเอาสถานททเปนแหลงอโคจร แหลงอบายมขมาเปรยบเทยบเปนสถานททอยในนรก คอ ผทเขาไปของเกยวจะมแตความวบต พนาศ แกวเกาตองการแสดงใหเหนวาการของเกยวกบอบายมข 6 ไมมประโยชน๑ใดเลยตอผประพฤตอกทงยงนาความเดอดรอนมาสตนเอง ครอบครว และคนใกลชด

101

6. โลกธรรม 8 พระสตตนตปฎก องคตตรนกาย สตตก-อฏฐก-นวกนบาต โลกธรรมสตร (2514 :

218) ปรากฏคาสอน โลกธรรม 8 คอ

‚[๙๕] ดกรภกษทงหลาย โลกธรรม 8 ประการน ยอมหมนไปตามโลก และโลกยอมหมนไปตามโลกธรรม 8 ประการ 8 ประการเปนไฉน คอ ลาภ 1 ความเสอมลาภ 1 ยศ 1 ความเสอมยศ 1 นนทา 1 สรรเสรญ 1 สข 1 ทกข๑ 1 ดกรภกษทงหลาย โลกธรรม 8 ประการนแล ยอมหมนไปตามโลก และโลกยอมหมนไปตามโลกธรรม 8 ประการน ฯ

ธรรมในหมมนษย๑เหลาน คอ ลาภ 1 ความเสอมลาภ 1 ยศ 1 ความเสอมยศ 1 นนทา 1 สรรเสรญ 1 สข 1 ทกข๑ 1 เปนสภาพไมเทยง ไมแนนอน มความแปรปรวน เปนธรรมดา แตทานผเปนนกปราชญ๑ มสต ทราบธรรมเหลานนแลว พจารณาเหนวามความแปรปรวนเปนธรรมดา ธรรมอนนาปรารถนา ยอมยายจตของทานไมได ทานยอมไมยนรายตออนฏฐารมณ๑ ทานขจดความยนดและความยนรายเสยไดจนไมเหลออย อนง ทานทราบทางนพพานอนปราศจากธล ไมมความเศราโศก เปนผถงฝงแหงภพยอมทราบไดอยางถกตอง ฯ...‛

การนาเสนอแนวคดพทธศาสนาเรองโลกธรรม 8 ไดแก การนาเสนอหลกธรรมทแสดงความไมเทยง ความไมแนนอน มความแปรปรวนเปนธรรมดาของโลก การนาหลกโลกธรรม 8 มาใชในการดารงชวตของตวละคร เพอใหผอานเขาใจหลกธรรม เหนตวอยางในการใชหลกธรรมในการดาเนนชวตจากพฤตกรรมของตวละคร

นวนยายของแกวเกา ปรากฏการนาเสนอพทธศาสนาเรองโลกธรรม 8 ในลกษณะดงกลาว จานวน 6 เรองไดแก เงาพราย อธษฐาน วสนตลลา จอมนาง เรอนนพเกา และนางทพย

ในเรอง เงาพราย รชต๑ชายหนมผเพยบพรอมไปดวยทรพย๑สมบตและรปสมบต ครอบครวของรชต๑มธรกจเกยวกบหมบานจดสรร สวนรชต๑มบรษทของตนเองทรบดแลเกยวกบตกแตงภายใน รชต๑มฐานะทรารวยและเปนหนมหลอ มแฟนสาวสวยทมฐานะทดเทยมกน วนหนงเหตการณ๑กลบพลกผนเมออยๆ พอของรชต๑เสยชวต บรษทของรชต๑เจอพายเศรษฐกจโหมกระหนา จนตกตาถงขดสด บานและทรพย๑สนของครอบครวรชต๑ถกนาออกขายเพอใชหน ฐานะของรชต๑จากนกธรกจหนมแปรเปลยนเปนชายหนมผทแทบจะสนเนอประดาตว เมอรชต๑หมดเนอหมดตวแลว พมหญงสาวของรชต๑กตตวออกหางไป

102

บานชองและทรพย๑สนของลกเมยทเหลออย ถกนาออกขายเพอใชหนกอนมหมาฐานะของรชต๑พลกผนจากนกธรกจหนมรงเรองเฟองฟ กลายเปนผบาดเจบสาหสในวงการ เกบตวจากเพอนฝงและคนรจก จะขอความชวยเหลอจากใครกไมได…

‚...เรองธรกจการคา นกวาดกกลบราย ไมทนรตว อะไรรายๆ มนกพรเขามาเปนแถว แตเรากไมทอหรอกนะ มนรายได วนหนงมนกคงจะกลบเปนดได‛

(เงาพราย.2553, 206,208)

จากชวตของรชต๑ทประสบความแปรผนทางธรกจ แกวเกาแสดงใหเหนแนวคดพทธศาสนาเรองโลกธรรม 8 อยางชดเจนคอ มลาภ เสอมลาภ เหนไดจากรชต๑เคยมความรารวยจากการประกอบธรกจหมบานจดสรร มบรษทรบตกแตงภายใน แตดวยความผนผวนทางธรกจ ทาใหรชต๑กลายเปนผทเกอบสนเนอประดาตว ตองขายบานเพอนาเงนมาชดใชหนสน เหตการณ๑ขางตนแสดงถงความไมแนนอนของสรรพสง มความแปรปรวนเปนธรรมดา

ในเรอง อธษฐาน หลวงกรตโยธาเปนขาราชการในสมยปลายรชกาลท 6 ถงรชกาลท 7 เมอเกดการเปลยนแปลงการปกครอง หลวงกรตโยธาไดรบผลกระทบไปดวยแมจะยงไดทางานในตาแหนงเดมแตกไมไดกาวหนาอยางเมอกอน หลวงกรตโยธาทาใจยอมรบการเปลยนแปลงไมไดกลายเปนคนหงดหงดงาย

ความเปลยนแปลงในทางดของคณประพจน๑ เปนเรองควบคมากบความเปลยนแปลงในทางรายของเกอ แมวาไมมเหตสมพนธ๑กนโดยตรงกตาม

ดวงของชายหนมตกวบลงทนททเปลยนผเปนใหญในงานราชการ เพราะผใหญทเคยสนนสนนสามของศรกคอยๆ ทยอยกนหลดรวงไปจากเกาอสาคญกลายเปนบคคลกลมใหมเขามาแทนท

หลายคนในจานวนนนรเรองการเมนเฉยทเกอแสดงตอประพจน๑ในยามลาบาก จงคลายความไววางใจทมตอชายหนมอยางเหนไดชด เขายงโชคดอยมากทยงทางานอยทเดมไดโดยไมกระทบเทอนตาแหนงการงานมากนก แตกเปนการยาอยกบท ไมไดกาวหนาอยางเมอกอน

เกอกลายเปนคนหงดหงด ฉนเฉยวงายเพราะทาใจไมไดกบปญหาทเกดขน ทาใหภรรยารสกหนกใจไมนอย ทงทตวเธอเองไมไดรสกกระทบกระเทอน เพราะฐานะในครอบครวกยงอยอยางสบายๆ เหมอนเกา เพยงแตไมมหนาไมมตาเทาเมอกอนเทานนเอง

(อธษฐาน.2553, 297)

หลวงกรตโยธาเปนขาราชการมยศ มตาแหนง เมอเกดการเปลยนแปลงการปกครอง ยศ ตาแหนงทเคยมกหมดไป คนทเคยนบหนาถอตากหายไป แสดงใหเหนความไมเทยงแปรปรวนเปน

103

ธรรมดา ซงหลกธรรมในโลกธรรม 8 กลาววา มยศ เสอมยศ เปนของคกบไมมอะไรจรงยงยน

ในเรอง วสนตลลา เพลนไดรบพรพเศษผหญงเฟย๑ใหไดพบความรสกทแทจรงของคนรอบขางทมตอเพลน ซลเวยซงเปนผหญงเฟย๑ไดใหสรอยครสตลรปหวใจสขาวแกเพลน เมอเพลนสวมสรอยเสนนแลวจะไมมใครจาเพลนได เพลนจะเปนเพยงผหญงธรรมดาคนหนง ซงเพลนตงชอวา สรน ทาใหเพลนพบวาแทจรงแลวเพอนทเพลนคดวาดกลบไมมความจรงใจใหกบเพลนเลย ดงเชน ภค พชายบญธรรมของเพลน เมออยตอหนาเพลนหรอในทสาธารณะ ภคเปนสภาพบรษ สภาพออนโยนและใจด แตแทจรงแลวภคโกรธเกลยดเพลนมาก เพราะรษยาทเพลนจะไดเปนผครอบครองกจการและทรพย๑สมบตทกอยางดวยความชอบธรรม ถกตองตามกฎหมาย ซงภคไดกลาวความรสกนกบชานนคหมนของเพลน

‚พดตามกฎหมายแลว บตรบญธรรมกมสทธเทากบลกจรงๆ‛ เขาระบายความในใจออกมา ‚แลวถาพดกนดวยเหตผล พทาอะไรตอมอะไรใหคณพอคณแมไดมากกวาเพลนไมรวากสบเทา ทงเรองเรยน เรองงาน ทกอยาง ไมเคยใหผดหวง แต...มนกไอขอเดยวทสวรรค๑ลาเอยงเขาขางเพลนนนแหละ คอพไมไดเกดมาจากมดลกเขา เพราะยงง ...แมแตเรยกเพลน กตองเรยกคณเพลนทกคา!‛

(วสนต๑ลลา. 2552, 272)

นนทา-สรรเสรญ เปนหลกธรรมทคกบโลก เหนไดจากภคไดเลาแสดงความในใจ ความรสกของตนเองทมตอเพลนและครอบครวของเพลน นาเสยงของภคแสดงความคบแคนใจในบญวาสนาของตนเอง ภคนนทาเพลนนองสาวในลกษณะดถกดแคลนและแสดงความรงเกยจใหชานนคหมนของเพลนฟง แกวเกาแสดงใหเหนวาการนนทาวารายเปนเรองธรรมดาคกบโลก ตราบใดทมนษย๑ยงมความรสกรก โลภ โกรธ หลง และการยดมนถอมน การนนทา-สรรเสรญจงเปนของคกนทมความไมเทยงแท แปรเปลยนไปตามอารมณ๑ของบคคล

ในเรอง จอมนาง นายพลอาสนะกระทาปฏวตซอนการปฏวตของนายพลชตณรงค๑ และวางระเบดฆานายพลชตณรงค๑ นายพลอาสนะแสดงความทะเยอทะยานตองการเปนประธานาธบดของเมองหงสา โดยการหกหลงเจาชายทนมณก เจาชายผสาเรจราชการ และอาศยคาสงเจาชายทนมณกใหปลงพระชนม๑เจาฟาหงสา แตเจาฟาหงสาวางแผนซอนแผนนายพลอาสนะ ทาใหพระองค๑รอดพนจากการปลงพระชนม๑ และสามารถจบกมตวนายพลอาสนะได

104

นายพลอาสนะมไดตอบรบ ดวงหนาอนอดโรยของเขานนมแววประหลาดแฝงอยเชนกน ‚ขาพระพทธเจาขนมาไดถงทสงสดแลว เรองจะลดตาลงไปกวานยอมจะทาไมได‛ เขาตอบดวยเสยงเฉยเมย ปราศจากความยนดยนรายอกตอไป ‚ขาพระพทธเจามไดดอยไปกวา ใตฝาละอองฯเลย ดวยสตปญญาความสามารถ หากแตเสยเปรยบดวยขาพระพทธเจาเปนสามญชน จงไมมบารมเทยบเทาเจาฟาหงสาในสายตาประชาชน ถาหากวาใตฝาละอองฯ ทรงกลาวโทษขาพระพทธเจา ยอมไมมใครในหงสากลาเขาขางใหขาพระพทธเจาพนผดไปได ไมวาแทจรงจะมคนเหนดวยมากยอยเพยงใด...‛

‚ขาพระพทธเจาไมอาจอยตอไปอยางผปราชยได‛ เขาเอยตอบออกมาสนๆ ทวาเดดเดยว

อยในท ‚ถาอยางนน แปลวาแกจะเลอกทางออกอยางอน‛ เจาฟาหงสาเลกพระขนงนอยๆ ‚พะยะคะ‛ เขายงตอบดวยเสยงเชนเดม ‚กอนตายนกโทษยอมมสทธรองขอไดประการหนง ขาพระพทธเจาทลขอวธทจะตายดวยมอของตนเอง เพราะไมมมอผใดในหงสาควรคกบการปลดชวตขาพระพทธเจา‛

(จอมนาง. 2552, 555, 556)

แกวเกาแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองโลกธรรม 8 ในเรองการมยศ เสอมยศ เหนไดจากนายพลอาสนะ ทมยศทางทหารสงสด แตไมพอใจในสงทเปนอย มความทะเยอทะยานอยากในตาแหนงทสงกวา คอ เปลยนแปลงการปกครองและจะตงตนเปนประธานาธบดคนแรกของประเทศ แตเมอนายพลอาสนะกระทาการไมสาเรจ ถกเจาฟาหงสาและพระญาตคมตวไว นายพลอาสนะรบไมไดกบความพายแพ การหมดอานาจ ยศถาบรรดาศกด จงฆาตวตาย

ในเรอง เรอนนพเกา ผอบแกวแตงงานกบเจาคณรชดาปรวรรต เปนคณหญงรชดา

ปรวรรต เพยบพรอมไปดวยยศศกด และเงนทอง ทานเจาคณรกคณหญงมาก เมอรวาคหมนเกาเสยดายทคณหญงแตงงานกบเจาคณ ทานกยงรกยงภมใจวาทานไดคณหญงมาครอบครอง แตคณหญงรชดาปรวรรตกลบทาใหเจาคณรชดาปรวรรตขายหนาโดยการหนตามคหมนไป เจาคณรชดาปรวรรตใหคนออกตามหาและเอาตวกลบมาได ความรกทเจาคณมใหคณหญงหมดไป เจาคณสงใหรอเรอนหอไปปลกทนครไชยศร แลวใหคณหญงไปอยทนนเพยงลาพง

‚แตในทสด คณหญงกกลบมาหรอคะ?‛ ‚คะ กลบมา แตเจาคณทานไมรบเปนคณหญงอยางเดมนะคะ ทานใหรอเรอนหอไปปลกไกลลบลบทนครไชยศร แลวใหคณหญงไปอยทนนคนเดยวทานไมไปอยดวย‛

(เรอนนพเกา. 2550, 96)

105

แกวเกาแสดงใหเหนแนวคดพทธศาสนาเรองโลกธรรม 8 คอ มยศ เสอมยศ เหนไดจาก เมอผอบแกวแตงงานกบเจาคณรชดาปรวรรต ไดเปนคณหญงรชดาปรวรรต มความเพยบพรอมทงยศศกด และเงนทอง แตผอบแกวประพฤตตนไมเหมาะสม คบชสชาย เจาคณจงสงใหยายเรอนหอ และนาตวคณหญงรชดาปรวรรตไปกกบรเวณไวทนครไชยศร ซงเปนสถานททอยไกลผคนมาก ตาแหนงคณหญงของผอบแกวกไมมความหมาย แกวเกาแสดงใหเหนวายศถาบรรดาศกด เปนสงทไมยนยงถาวร เมอดารงอยในตาแหนงทสงแตประพฤตไมเหมาะสม ยศถาบรรดาศกด๑ทไดมากเสอมถอยลงไปได

ในเรอง นางทพย แกวเกาแสดงใหเหนวา ลาภยศเปนหนงในโลกธรรม 8 นนคอ มความ

เจรญและความเสอม ปรากฏวาหลงจากพลเอกชาลเสยชวตไปแลว คนทเคยอยแวดลอมตางกหายหนาไปหมด ทาใหดร.ภาธรนกถงคาพดของคณหลวงไพรชพากพจารณ๑ผเปนพอ ดงน

‚ของทเจรญไดกเสอมได คณพอทานพดเอาไวแบบน ฉนวาตรงเผงทเดยว มลาภก

เสอมลาภ มยศกเสอมยศ‛ (นางทพย๑ . 2548 , 558)

หลกธรรมโลกธรรม 8 ทแสดงความเปนธรรมดาของโลกทมนษย๑ตองประสบ ดงทคณหญงทรงศร ภรรยาของพลเอกชาลตองประสบหลงจากทพลเอกชาลเสยชวต ลาภ ยศ ของคณหญงทไดตามตาแหนงหนาทของสามกพลอยหยด หมดตามลมหายใจของพลเอกชาลผเปนสามไปดวย

แกวเกาแสดงแนวคดพทธศาสนาอยางชดเจนในเรองโลกธรรม 8 คอ มลาภ-เสอมลาภ มยศ-เสอมยศ สรรเสรญ-นนทา สข-ทกข๑ เปนหลกธรรมทแสดงความไมเทยงแท ความแปรปรวนเปนธรรมดาโลก ในเรอง เงาพราย รชต๑ชายหนมทมความกาวหนาในการงานแตแลวกเกดความแปรผนทางดานเศรษฐกจรชต๑แทบจะสนเนอประดาตว แตดวยความมสตจงทาใหรชต๑ทาใจไดวาทกสงทกอยางไมเทยงแทแนนอน เมอมเงนทองมากมายได สงเหลานนกหมดไปไดเชนกน ในเรอง อธษฐาน หลวงกรตโยธาเปนขาราชการในปลายรชกาลท 6 เมอเกดการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ.2475 หลวงกรตโยธาไดรบความกระทบกระเทอนคอไมมความกาวหนาในหนาทการงาน หลวงกรตโยธาทาใจไมไดกบการเปลยนแปลงทเกดขนวามยศ เสอมยศ เปนของคกน เปนธรรมดา หลวงกรตโยธาจงกลายเปนคนทฉนเฉยวเจาอารมณ๑ ในเรอง วสนตลลา สรอยครสตลทเพลนไดรบจากซลเวย ทาใหเพลนเขาใจโลกมากขน เพลนไดรบรหลกพทธศาสนาวาเมอมสรรเสรญ กมนนทา คนทอยรอบๆตวเพลนไมมใครจรงใจกบเพลน พอลบหลงตางกนนทาเพลน ทาใหเพลนใชชวตอยางมสตมากขน ใน

106

เรอง จอมนาง นายพลอาสนะเปนผทมยศทางทหารสงสดของประเทศ แตกยงไมพอใจในสงทตนมอย เมอนายพลอาสนะถกจบวาเปนผทรยศตอเจาฟาหงสา นายพลอาสนะทาใจรบไมไดกบการเปนนกโทษของแผนดน จงฆาตวตาย ในเรอง เรอนนพเกา ผอบแกวเปนผวางตวไมเหมาะสมกบตาแหนง และฐานะของตนเอง จงทาใหยศถาบรรดาศกดหมดไป แมจะยงคงใชคาวาคณหญงนาหนาชอ แตความนาเชอถอ ความศรทธาจากคนรอบขางกไมมและทาใหเจาคณรชดาปรวรรตพลอยเสอมเสยเกยรตไปดวย แกวเกาแสดงใหเหนวาโลกธรรม 8 เปนสงทแสดงใหเหนความไมเทยงแท ความไมจรงยงยน มความแปรปรวน เปนธรรมดาโลก ผทมสตกจะดารงอยได แตผทยดตดในลาภ ยศ สรรเสรญ สข เมอประสบเหตพลกผนไมสามาถทาใจไดกอาจจะเสยสต หรอไมอาจดารงอยได 7. หรโอตตปปะ พระธรรมปฎก (2538 : 25) ไดอธบายความหมายหลกธรรม “หร” และ “โอตตปปะ” วา หร ความละอายแกใจ คอละอายตอความชว โอตตปปะ ความกลวบาป ความเกรงกลวตอทจรต ความเกรงกลวความชวเหมอนกลวอสรพษ ไมอยากเขาใกล พยายามหลกใหหางไกล แกวเกานาเสนอหลกธรรมเรองหรโอตตปปะอนเปนธรรมคมครองโลก 5 เรอง ไดแกเรอง พมมาลา คนเหนอดวง ทางเทวดา นรมต และ เงาพราย ในเรอง พมมาลา เมอนานวลเลาพฤตกรรมของเมลานกบเพรยวชายหนมทตวเองหลงรกวาทงสองกาลงกอดกนอย นานวลตกใจและเสยใจในพฤตกรรมของเพรยวมาก

‚นาพดอะไรนายงจบตนชนปลายไมตด หมายความวาเราไปจบผดใครสกคนเขาไดนะหรอ แลวเขาทงทรวาเราจบได กเฉยๆ เปนทองไมรรอน ยงงนใชไหม‛

‚ใชคะ‛ หลานสาวรบรบคา โลงใจทไมตองอธบายมากกวาน ฟางามยม ตอบเนบๆ ‚คนททาทจรตแลวยงทาไมรไมช เรยกวาไมมหรโอตตปปะ หร คอ ความละอายทจะ

ท าชว โอตตปปะ คอ ความเกรงกลวบาป‛ (พมมาลา . 2548 , 109)

แกวเกาใชหลกธรรมหรโอตตปปะมาอธบายลกษณะนสยของเพรยวทนานวลเหน คอ เพรยว

ทาเปนทองไมรรอน ไมสานกผดทงทนานวลเหนเพรยวกบเมลานกาลงกอดกน หลงจากนานวลเหนเหตการณ๑ทเกดขน เพรยวออกจากงานเลยงไปโดยไมมการกลาวคาขอโทษ หรอแสดงความเสยใจกบเหตการณ๑ทพลาดพลงทาในสงทไมสมควร แสดงใหเหนวาเพรยวเปนผทไมมความละอายใจและเกรง

107

กลวตอบาป จงกระทาพฤตกรรมทไมเหมาะสม ทาใหนานวลมความผดหวงและเสยใจในการกระทาของเพรยวมาก ในเรอง คนเหนอดวง โพน นาโหน และนาหอม เดนทางเขาปาไปเพอตามเผาเพชรใหกลบไปจดการปญหาในบรษท โพน นาโหน และนาหอม หยดพกอยกลางปา โพนมองเหน เผาเพชรมาเรยกโพนจงตามออกไปจนไปถงหมบานหนง แลวเผาเพชรกหายไป มหญงสาวชาวบานมาเชญชวนใหโพนขนไปพกผอนบนบาน ซงโพนเกอบจะตกลงใจ แตโพนกนกเปนหวงนา โหนกบนาหอมทนอนอยกลางปา อกทงนกถงคาสอนของนาโหน โพนจงเดนทางกลบไปยงทพกพบวานาโหนนงรอโพนอย นาโหนกลาวกบโพนวาหมบานทโพนไปพบเปนหมบานเสอสมง

โพนอยากจะกาวเทาไปขางหนา แตกกาวไมออก นกถงหมอด และนาหอมซงนอนหลบอยขางกองไฟขนมาทนท ตาแกคนหนงกบหญงสาวอกคนหนง...เกดอนตรายขนมา ใครจะชวยไดทน นาโหนแกจะมปญญาปนนทานโกหกใหเสอลายพาดกลอนฟงอยไดหรอ ถามนจะคาบไปละก

โพนกรบบอกวา ‚นองสาวขนบานไปเถอะ ฉนกลบไปหาเพอนกอน อยไมไกลนหรอก‛ หลอนทาทาจะคดคาน แตวาโพนกไมฟงแลว รบถอยหางออกมาแลวหมนตวกลบเดนจาอาวไมเหลยวหลง จนกลายเปนวงเสยดวยซา

คราวนเดนเดาสมไปแทๆ ไมนานเทาไร โพนกใจขนเมอเหนกองไฟรบหรอยขางหนา เรงฝเทาอกครเดยวกกลบมาถงทเดม ทกอยางยงคงสงบเงยบเหมอนไมมอะไรเกดขน

(คนเหนอดวง. 2551, 310-311)

แกวเกาแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองหรโอตตปปะ คอ ความละอายใจตอการทาความชว และความเกรงกลวตอบาป เหนไดจากโพนมความละอายใจทจะทาชว เมอนกถงคาสอนของนาโหน โพนจงรอดพนอนตรายจากเสอสมง

ในเรอง ทางเทวดา สาแคนมโอกาสพบคนรายททารายและปลนเงนเขาไป บดนคนรายคน

นนกลบมาเปนคนไขของเขา อารมณ๑ชววบของสาแคนตองการปลอยใหคนไขตายไปเสย เพราะเปนอนธพาลอยไปกไมมประโยชน๑ แตสาแคนกดงสตกลบมาและสานกไดวาตองชวยชวตคนไข สาแคนจงลงมอชวยเหลอจนคนไขของเขาปลอดภย

สาแคนเชอวากระสนคงจะถกทมาม ทาใหเลอดออกมาก ทางเดยวทจะชวยชวตไดคอ

ตองรบตดมามออกใหเรวทสด แตนนแหละเมอนกถงทโดนมนทาราย แคเงนเพยงยสบเหรยญทพก

108

ตดตวไป สาแคนนกอยากกดปลอย กดปลอย ใหนานๆ หลายๆ ครง ดแลวสะใจด อยางนอยกแกแคนททารายตนเองจนเหนดาวเหนเดอน

ความคดนผานเขามาในสมอง เพยงวบเดยว สาแคนกใหคาตอบได...แมยากเยนอยบาง แตกเดดเดยว

อยาเลย...ถาเสยเวลาตรงนนานเทาไร กถงขดทยากจะชวยชวตไวไดมากเทานน โดยจรรยาแพทย๑ บดนเขาคอผชวยชวต ไมใชเหยอทจะตามมาแกแคนจองเวรกน เขาไม

ควรจะเอาตวเองเปนผตดสนใครวาสมควรอยหรอตาย แมมโอกาสเหมาะๆทจะทาไดกตามท (ทางเทวดา. 2549, 80)

แกวเกาแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองหรโอตตปปะ เหนไดจากสาแคนมความละอายใจทจะปลอยใหคนไขของเขาเสยชวตไปตอหนาตอตา ดวยความเกรงกลวตอบาปและดวยจรรยาบรรณแพทย๑ สาแคนกไดรบความสขใจ สบายใจทเอาชนะความโกรธแคนทอยในใจไปได

ในเรอง นรมต ภวงไดเนรเทศตวเองไปอยบานบนภเขา โดยสละความสขจากทอยอน

หรหราสาหรบเจาหอหนา โดยมสมาคาไดเตอนสตเกยวกบความรกทมตอใกลรงใหภวงกลบไปหา ใกลรง ภวงจงเขยนจดหมายระบายความรสกทงหมดใหใกลรงไดอาน ในเนอหานนนอกจากจะบรรยายความรสกทมตอใกลรงแลวยงเลาถงผลทภวงไดรบจากการเนรมตภงค ไทวน

...ผมละอายตวเอง นอกจากทาใหคณลาบากแสนสาหสแลว ผมยงเปนตวการพรากคนทสดรกไปจากคณ ผมขอสาบานวาไมเคยคดเลยวาจะทาใหไทวนตายไปในลกษณะเดยวกบภงค ผมตางหากทควรจะตายไปกบปศาจทผมสรางขนมา แลวไทวนควรจะอยเปนตวแทนของผม เขาจะสรางสรรค๑สงทงดงามไดอกมาก เพราะเขาไมโงเขลาไมเหนแกตวอยางผม...

(นรมต. 2549, 660-661)

ภวงมความละอายตอบาปทตนสรางขน ไมวาจะเปนความตงใจหรอไมไดตงใจกตาม ภวงยอมรบและเสยใจ เสยดายกบทกสงทกอยางทเกดขน และพรอมทจะแกไขดวยแนวทางของความจรงทเปนธรรมดาของมนษย๑โลก ความปลอดภยของคนอน ของบานเมองและประโยชน๑สวนรวม จะตองมากอนประโยชน๑สวนตนเพยงฝายเดยว

ในเรอง เงาพราย ศกยะแสดงความเกรงกลวและละอายตอบาปทจะปลอยใหเจาพรายฆา

คณตาของเรน ศกยะจงปลอยใหรชต๑แยงไมเทาทเขาแยงมาจากคณตา นาไปชวยเหลอคณตา เมอพรายพบวาศกยะทรยศตอมน พรายจงหนกลบไปฆาศกยะ

109

แรงของศกยะมมากกวา ไมเทาหลดจากมอคณตา จนเจาตวใจหายวาบ... ...รางใครคนหนงโถมพรวดเขามาในหอง รชต๑กลบมาทนไดยนเสยงรองของคณตา เพยง

เหนกเขาใจทงหมด ชายหนมเหลอบมองไมเทาในมอของศกยะ ไมเสยเวลาคด แตกระชากมนออกจากมอเพอนเกา

ศกยะไมไดรงไว เขาปลอยมออยางงายดาย ดวยสานกสดทาย... (เงาพราย. 2553, 451)

ตอนทายของเรองเมอศกยะสญเสยแมไป ทาใหศกยะเขาใจความรสกของผทตองสญเสย

บคคลอนเปนทรก เมอเหนคณตาของเรนกาลงจะถกเจาพรายฆา ศกยะมความละอายใจททาให คณตาของเรนกาลงจะเสยชวตเพราะตน เมอรชต๑เขามาแยงไมเทาไปจากศกยะ จงสามารถแยงมาไดอยางงายดาย และชวยชวตคณตาของเรนใหปลอดภยจากเจาพราย

แกวเกาแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองหรโอตตปปะอยางชดเจนในเรองความเกรงกลว และ

ละอายตอบาป ในเรอง พมมาลา แกวเกาใชหลกธรรมหรโอตตปปะมาอธบายลกษณะนสยของเพรยว ในเรอง คนเหนอดวง แสดงใหเหนผลของการประพฤตตนทมความเกรงกลวและละอายตอบาป ในเรอง ทางเทวดา สาแคนมความละอายใจทจะปลอยใหคนไขของเขาเสยชวตไป ตอหนาตอตา ในเรอง นรมต ภวงมความละอายตอบาปทสรางขน และพรอมทจะแกไขปญหาทเกดขนดวยตนเอง และในเรอง เงาพราย ศกยะมความโลภ และไมมความละอายใจ เกรงกลวตอการทาบาป ทาใหคนรอบตวไดรบความเดอดรอน

110

8. บญกรยาวตถ 10 พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท (2546 : 89) อธบายความหมายของ

บญกรยาวตถ 10 วา คอ ‚การดาเนนตามทางแหงการทาความดอยางหนงใน 10 อยาง ประกอบดวย

1.ทานมย ทาบญดวยการใหปนสงของ 2. สลมย ทาบญดวยการรกษาศลหรอประพฤตด 3. ภาวนามย ทาบญดวยการเจรญภาวนา 4. อปจายนมย ทาบญดวยการประพฤตออนนอม 5. เวยยาวจจมย ทาบญดวยการชวยขวนขวายรบใช 6. ปตตทานมย ทาบญดวยการเฉลยสวนแหงความดใหแกผอน 7. ปตตานโมทนามย ทาบญดวยการยนดในความดของผอน 8. ธมมสสวนมย ทาบญดวยการฟงธรรมศกษาหาความร 9. ธมมเทสนามย ทาบญดวยการสงสอนธรรมใหความร 10.ทฎฐชกมป ทาบญดวยการทาความเหนใหตรง‛

แกวเกานาเสนอหลกธรรมทเปนท ตงแหงการทาบญหรอการทาความดในนวนยายเรอง คนเหนอดวง โพนพานาหอมเดนเขาไปในหอสมดญาณศาสตร๑ ซงเปนหอสมดทสรางขนมาใหมของวดทโพนเคยไปนงรบดดวง โพนมองเหนหนขผงมสดสวนขนาดเทาคนจรง ซงกคอนาโหนหรอ พระยาญาณศาสตร๑ทคอยพราสอนใหโพนเปนคนด ประพฤตด อยในศลธรรม ดานหลงของหนขผงเปนเรองจารกบญกรยาวตถ 10 ดงน

มรรคนายกเปดหนาตางบานถดไปอก แสงสวางกระจายเขามาเกอบทวหอง

มดสลว ทาใหตวหนงสอไทยเปนแถวๆ บนแผนไมดานหลงปรากฏตวลอยเดนราวกบจะโลดมาสตาโพนทละตว

บญกรยาสบอยางคอ หนง ทานมย ทาบญดวยการใหทรพย๑สงของ สอง ศลมย ทาบญดวยการรกษาศล สาม ภาวนามย ทาบญดวยการเจรญภาวนา ส อปจายนมย ทาบญดวยการประพฤตสภาพออนนอม หา ไวยาวจจมย ทาบญดวยการชวยขวนขวายบาเพญประโยชน๑ หก ปดตตทานมย ทาบญดวยการชวยใหผอนมสวนรวมในการทาความด เจด ปตตานโมทนามย ทาบญดวยการพลอยยนดในการทาความดของผอน แปด ธมมสสวนมย ทาบญดวยการฟงธรรมศกษาหาความร เกา ธมมเทสนามย ทาบญดวยการสงสอนธรรมใหความร สบ ทฏฐชกมป ทาบญดวยการทาความเหนใหถกตอง เปนสมมาทฐ

111

โพนคอยๆ ทรดกายลงนงคกเขา แลวกราบลงดวยทาแสดงความเคารพอยางสงสด ไมไดสนใจสายตามองดวยความแปลกใจของนาหอม หรอสายตาของมรรคนายกชราทมองนงจากขางหนาตาง ดวงหนาทเหยวยนของแกสงบนงปราศจากความรสก มแตแววตาเทานนทดเหมอนจะมความตนตนปรากฏขนลางเลอนแลวจางหายไป

นาหอมทาหนาตน แลวเธอกรบนงลงบาง โดยทโพนไมตองเตอน กมลงกราบแบบเดยวกน

แลวนาหอมกเงยหนาขนอทานเบาๆพลางยกมอขแตะหนาผาก ‚เอ๏ะ นาอะไรหยดลงมา หลงคารวหรอเปลา‛ เธอเงยหนาขนมองเพดานใหมเอยม .........เพดานนนสงมากจนมองไมเหนวา

สวนใดรวจนมนาซมหยดลงมาได โพนยกมอขนแตะหนาผากตวเองเชนกน แลวตอบเสยงแผวเบาจนนาหอม

เกอบไมไดยนวา ‚ถอวาเปนนาพระพทธมนต๑กแลวกนครบ‛

(คนเหนอดวง . 2551 , 508-509)

ในเรอง เรอนนพเกา คณยายบญทพย๑และสรอยสนเดกรบใชในบาน ชวนกนไปถวาย

ภตตาหารเพล ทวดใกลบานเพอเปนการทาบญซงคณยายบญทพย๑ทาเปนประจา

วนนนเปนวนธรรมดา ไมใชวนพระ หรอวนหยดเสาร๑อาทตย๑ คณยายบญ

ทพย๑เลอกเปนวนไปถวายภตตาหารเพล สาหรบพระทงวดอยางททามาเปนประจา เธอจะไมไปทาบญเชนนในวนหยด เพราะตามปกต พระทานจะไดฉนอาหารทชาวบานมาถวายไมขาดแคลนอยแลว ในขณะทวนธรรมดา มกจะไมคอยมใครคานงถงกน...


แกวเกาแสดงใหเหนแนวคดพทธศาสนาเรองบญกรยาวตถ 10 ประการ ทพทธศาสนกชนยดถอปฏบต การทาบญอยางหนงทพบเหนไดทวไปคอการทาบญใสบาตร การถวายภตตาหารเพล เหนไดจากคณยายบญทพย๑นาอาหารไปถวายภตตาหารเพลแดพระสงฆ๑ ซงชาวพทธเชอวาเปนการทาบญเพอสะสมบญ

ในเรอง จากฝนสนรนดร พระเชอไดแสดงธรรมแกตรย ผทเสยอกเสยใจตอการจากไปของ

การะเกดคนรก ตรยเสยใจมากจนก๐งจะตองพามาเขาวด พระเชอไดทาบญดวยการสงสอนธรรม เพอใหตรยคลายทกข๑จากความเสยใจ ดงน

112

‚ครงแรกอาตมานกถงความทกข๑ของตนเอง จนมองไมเหนความทกข๑ของคนอน ตอมาจงนกไดวาคหมนอาตมากคงไมเปนสขนก เธอเปนคนมพอแม เปนลกผดมตระกล ปลอยใหความรกเขาครอบงาจนตดอยางอนไปหมด ถาหากวาเธอตดไดจรงๆ อาตมากโมทนาสาธวาเธอจะไดใชชวตอยางทปรารถนา หากวาเธอตดไมไดเธอกคงมความทกข๑ นกไดอยางนแลวอาตมาเลยเลกเคยดแคน เลกเสยใจ อยางนอยผหญงคนนอาตมาเคยรก ถงหมดรกแลวกหวงดอยฉนญาตสนท ความเมตตาขอนเองทาใหคลายความทกข๑ลงไปไดมาก ประสกเองสญเสยคนรกไป อาตมากเหนใจ ลองคดอยางนบางวาความทกข๑เชนนมใชวาเกดกบประสกคนเดยว คนอนเขากม มมากกวาหลายเทาเสยดวย‛

(จากฝนสนรนดร.2553, 551)

บญกรยาวตถ 10 เรองการทาบญดวยการสงสอนธรรมใหความร เหนไดจากพระเชอ

สงสอนธรรมใหแกตรย เพอใหตรยทาใจใหไดเรองการจากไปของการะเกด โดยแสดงใหเหนวาการพลดพรากจากสงทเปนทรกเปนทกข๑ ใหตรยพยายามทาใจใหได

ในเรอง พมมาลา เมอเพรยวเปนพระ พอแมของเพรยวมความปลาบปลมมาก พอและแมของเพรยวเตรยมของมาใสบาตรกบพระ เปนการทาบญดวยการใหทาน ดงน

พอแมเตรยมอาหารมาเหลอเฟอสาหรบพระทกรป เมอถงพระลกชายแมก

หยบอาหารหวานคาวซงจดไวเปนพเศษไมปะปนกบของคนอนๆ มาใสลงในบาตร พอชวยหยบดอกไมธปเทยนวางลงบนฝาบาตร พนมมอไหว นาตคลอดวยความปลาบปลม

(พมมาลา.2548, 545)

แสดงแนวคดเรองบญกรยาวตถ 10 เรองการทาบญดวยสงของ เหนไดจากพอแมของ

เพรยวเตรยมของมาใสบาตรใหกบพระลกชาย พอและแมของเพรยวไดรบผลบญคอความปลมปต ความสขใจ

ในเรอง ผาทอง แมชเจรญ สงสอนหลกธรรมใหแกมาลตอดตลกสะใภ เมอมาลตแสดงตว

วากาลงคบหาดใจกบครซงเปนสามของอมาอยางเปดเผย ในขณะทครกบอมากาลงมปญหากนอย แมชเจรญพดถงอมาวาแมชตองการใหอมาปลอยวาง ไมควรทจะยดมนถอมน ควรลดทฐลงใหมาก เพราะเมอเสยชวตไปแลวกสามารถทจะนาสงใดตดตวไปไดดวยเลย

113

‚กเพราะฉนเขาขางลก ฉนถงพดเชนน‛ อดตแมผวตอบดวยเสยงเยนๆ สมาเสมอเชนเดม ‚เธอนกหรอวาการครองเรอนโดยไมรกไมสมครใจ ไมซอสตย๑ตอกนนนจะเปนความสข ฉนไมไดหวงวาอมาจะตดขาดทางโลกไดกจรง แตกอยากใหอยอยางสงบ ลดทฐใหมากทสด...ไมมมประโยชน๑อะไรทอมาจะไปยดมนทกทกเอาวานคอสาม นคอสมบตสวนตว ใครจะมายดครองแบงปนไมได ถาคดอยางนกมแตทกข๑ คดดเถอะ คนเราเวลาตายอยาวาแตสามลกเตาเลยแมรางกายหรอสมบตทหวงแหนทสดกเอาไปดวยไมได แลวจะไปลมหลงอยทาไม‛

(ผาทอง.2553, 500)

แกวเกาแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองบญกรยาวตถ 10 เรองการทาบญดวยการสงสอน

ธรรมใหความร เหนไดจากแมชเจรญกลาวถงหลกธรรมเรองการยดมนถอมนวาไมควรยดมนถอมนตอสงใด เพราะจะทาใหเปนความทกข๑ แมชเจรญกลาวหลกธรรมนแกมาลตอดตลกสะใภ แตมาลตกไมมจตสานกแหงความดทจะรบฟงอดตแมสาม

114

ตารางท 1 แสดงแนวคดพทธศาสนาทปรากฏในนวนยายของแกวเกา

ชอเรอง

กเลส กรรม

วฏสงสาร อกศลกรรม กศลกรรม

กเลส

ทท าใหเกด

ความทก

ข

กเลส


ความผก

พน

กรรม

ตามค

วามเชอ

ของชาวพท

ธ

ผกระท ากรรมชว ยอมไดรบผลกรรมกลบมาสตนเอง

กรรม

เปนข

องผก

ระท า

ผอน

ไมสามารถแก

กรรม

แทนได

การรกษ

าศล

การป

ฏบบต

ธรรม

ผกระท า

ด ยอ

มไดร

บผลด

ตอบแ

ทน

การวนเกด

เวยน

ตาย

การเกด

ในนร

ก สว

รรค

ผลขอ

งกรรมท

าใหท

กขใจ

ผลขอ

งกรรมท

าใหเดอ

ดรอน

1. แกวราห 2. คนเหนอดวง

3. จอมนาง

4. จากฝนสนรนดร

5. ดอกแกวการะบหนง 6. แตปางกอน 7. นาคราช

8. นางทพย๑

9. มนตรา

10.นรมต

11.ปลายเทยน

12.ผาทอง

13.พญาปลา

14.พมมาลา

15.เรอนนพเกา

16.เรอนมยรา

17.วสนต๑ลลา

115

ตารางท 1 (ตอ)

ชอเรอง

กเลส กรรม

วฏสงสาร อกศลกรรม กศลกรรม

กเลส


ความทก

ข

กเลส


ความผก

พน

กรรม

ตามค

วามเชอ

ของชาวพท

ธ

ผกระท ากรรมชว ยอมไดรบผลกรรมกลบมาสตนเอง

กรรม

เปนข

องผก

ระท า

ผอน

ไมสามารถแก

กรรม

แทนได

การรกษ

าศล

การป

ฏบบต

ธรรม

ผกระท า

ด ยอ

มไดร

บผลด

ตอบแ

ทน

การวนเกด

เวยน

ตาย

การเกด

ในนร

ก สว

รรค

ผลขอ

งกรรมท

าใหท

กขใจ

ผลขอ

งกรรมท

าใหเดอ

ดรอน

18.วมานมะพราว

19.หนากากดอกซอนกลน 20.หนมทพย๑

21.อธษฐาน

22.บารมพระแมปองปก พนธรณน

23.แดนดาว

24.อมตะ

25.ทางเทวดา

26.เทวาวาด

27.นมตมาร

28.จงกลกงเทยน

29.เงาพราย

116


ชอเรอง

ไตรลกษณ

อบายมข

6

โลกธ

รรม

8

หร โอ

ตตปป

ะ

บญกรยาวต

ถ 10

อนจจ

ตา

ทกขขตา

ทกขเกด

จากก

ารยด

มนถอ

มน

ทกขเกด

จากค

วามร

ก

1. แกวราห

2. คนเหนอดวง


4. จากฝนสนรนดร

5. ดอกแกวการะบหนง

6. แตปางกอน

7. นาคราช 8. นางทพย๑ 9. มนตรา

10.นรมต


12.ผาทอง





17.วสนต๑ลลา

117


ชอเรอง

ไตรลกษณ

อบายมข

6

โลกธ

รรม

8

หร โอ

ตตปป

ะ

บญกรยาวต

ถ 10

อนจ

จตา ทกขขตา

ทก

ขเกด

จาก

การ

ยด มน ถอ มน

ทกข

เกด

จาก

ควา

มรก


19.หนากากดอกซอนกลน

20.หนมทพย๑


22.บารมพระแมปองปกพนธรณน


24.อมตะ




28.จงกลกงเทยน 29.เงาพราย

118

จากตารางแสดงใหเหนวาแกวเกานาเสนอแนวคดพทธศาสนา 8 ประการ ไดแก เรองกเลส มทง 29 เรอง คดเปนรอยละ 100 เรองกรรมม 25 เรอง คดเปนรอยละ 86.21 เรองวฏสงสาร ม 12 เรอง คดเปนรอยละ 41.38 เรองไตรลกษณ๑ม 19 เรอง คดเปนรอยละ 65.52 เรองอบายมข 6 ม 6 เรอง คดเปนรอยละ 20.69 เรองโลกธรรม 8 ม 6 เรอง คดเปนรอยละ 20.69 เรองหรโอตตปปะม 6 เรอง คดเปนรอยละ 20.69 และเรองบญกรยาวตถ 10 ม 5 เรอง คดเปนรอยละ 17.24

แนวคดพทธศาสนาเรองกเลสพบมากทสดในนวนยายของแกวเกว แสดงใหเหนวามนษย๑เปนผทยดตดอยกบกเลส คอ ความรก ความโลภ ความโกรธ และความหลง เปนเหตใหมนษย๑มความทกข๑ การยดมนถอมนทาใหเกดความทกข๑และเกดการเวยนวายตายเกดอยในวฏสงสาร การนาเสนอกเลสใน นวนยายทกเรองเปนเครองบงชวามนษย๑ทกคนมกเลส กเลสเปนเครองกาหนดชวตมนษย๑ กเลสกบมนษย๑เปนสงคกน

แนวคดพทธศาสนาทพบรองลงมา คอ เรองกรรม แสดงใหเหนวาผกระทากรรมดยอมไดรบผลด ผกระทากรรมชวยอมไดรบผลชวตอบแทนเสมอ พทธศาสนาเชอวาชวตมนษย๑ยอมเปนไปตามกรรม การเนนผลของอกศลกรรมมากกวากศลกรรม เพอแสดงใหผอานตระหนกถงผลรายจากการทากรรมชว ซงพงหลกเลยงใหหางไกล

แกวเกาแสดงใหเหนแนวคดพทธศาสนาเรองวฏสงสารวา การเวยนวายตายเกดเปนผลจากการยดมนถอมน ตราบใดทมนษย๑ยงคงมกเลสกตองเวยนวายตายเกดวนเวยนไปไมมทสนสด นรกสวรรค๑มจรง ดงนนมนษย๑จงควรทากรรมด เพอใหไดไปเกดในภพภมทด

แนวคดพทธศาสนาเรองไตรลกษณ๑ในนวนยายของแกวเกา ม 2 ประเดน คอ อนจจตา และทกขขตา แกวเกามจดมงหมายแสดงอนจจตา คอ ความไมเทยงในสงขารของมนษย๑ สวนทกขขตา เปนความทกข๑ทเกดจากความยดมนถอมน และความทกข๑ทเกดจากความรก ความทกข๑ทเกดจากการยดมนถอมน ผเขยนมจดมงหมายแสดงใหเหนวาความรกทาใหเกดความทกข๑ อยางไรกด เมอเกดเปนมนษย๑แลวยอมหลกหนกฎไตรลกษณ๑ไปไมพน เปนทนาสงเกตวาแกวเกาไมนาเสนอเรอง อนตตา อาจเปนเพราะเปนธรรมะขนสง ซงยากทมนษย๑จะปฏบตได

แนวคดพทธศาสนาทพบรองลงมาจากกเลส กรรม วฏสงสาร และไตรลกษณ๑ ม 4 ประการ ไดแก เรองอบายมข 6 แสดงใหเหนชองทางแหงความเสอม และโทษทเขาไปเกยวของกบอบายมข 6 นาความเดอดรอนมาสตนเอง และครอบครว เรองโลกธรรม 8 แกวเกาแสดงใหเหนธรรมทเปนความจรงในสงคมและโลกทมนษย๑ทกคนตองประสบ เรองหรโอตตปปะ มจดมงหมายแสดงใหเหนหลกธรรมคมครองโลก หากไมประพฤตปฏบตตามจะนาความเดอดรอนมาใหผทไมยดถอ

119

ปฏบต และแนวคด พทธศาสนาเรองสดทาย คอ บญกรยาวตถ 10 แกวเกามจดมงหมายแสดงใหเหนหลกบญกรยาวตถสบอยางทชาวพทธควรปฏบต เพอความสงบสขของจตใจ และเปนการสรางกศลกรรม

แนวคดพทธศาสนาทง 8 ประการทปรากฏในนวนยายแสดงใหเหนวา หลกธรรมทางพทธศาสนาเกยวของสมพนธ๑กบวถชวตของพทธศาสนกชนอยางแนบแนน แนวคดพทธศาสนาเหลานปรากฏในการดาเนนชวตและเปนสวนสาคญในการกาหนดชวตของพทธศาสนกชน แกวเกานาเสนอแนวคดพทธศาสนาดงกลาวไดอยางชดเจน นวนยายแตละเรองมการนาเสนอแนวคดพทธศาสนาหลายประการรวมกน โดยเนนแนวคดเรองใดเรองหนงเปนพเศษ ทาใหผอานเขาใจหลกธรรมทางพทธศาสนาชดเจนยงขน

บทท 4

วธการน าเสนอแนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกวเกา

จากการศกษาแนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกวเกาในบทท 3 พบวานวนยายของ

แกวเกานาเสนอแนวคดพทธศาสนา 8 ประการ ไดแก กเลส กรรม วฏสงสาร ไตรลกษณ

อบายมข 6 โลกธรรม 8 หรโอตตปปะ และบญกรยาวตถ 10 การนาเสนอแนวคดพทธศาสนา

ดงกลาวมกระบโดยตรงในบทสนทนาของตวละคร นอกจากนยงมวธการนาเสนอทหลากหลาย

นาสนใจแตกตางกนไป จากการวเคราะหนวนยายของแกวเกาทง 29 เรอง ปรากฏวธการนาเสนอ

แนวคดพทธศาสนา 4 วธ

1. การนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยการสรางตวละคร

2. การนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยฉาก

3. การนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยการเลาเรองยอนอดต

4. การนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยชอเรอง

1. การน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยการสรางตวละคร

พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย (2552 : 211) กลาวถงความสาคญของตวละครวา ‚ตว

ละครเปนองคประกอบทส าคญองคประกอบหนงของงานแตงทงนเพราะค าพด การกระท า และ

ความคดของตวละครเปนปจจยส าคญในการเดนเรองของผเขยน”

จากนวนยายของแกวเกาทง 29 เรอง ปรากฏวธการสรางตวละครแบงออกได 4 กลม คอ

1.1 การสรางตวละครทเปนตวแทนของความด

1.2 การสรางตวละครทเปนตวแทนของความไมด

1.3 การสรางตวละครทปฏบตธรรมเพอหาความสงบ หลกหนกเลส

1.4 การสรางตวละครเหนอธรรมชาต

121

1.1 การสรางตวละครทเปนตวแทนของความด

ตวละครทเปนตวแทนของความด คอ ตวละครทประฤตปฏบตด ประพฤตสงทเปนกศลธรรม

ไมกอความเดอดรอนใหกบตนเองและผอน จากการศกษานวนยายของแกวเกา 29 เรอง พบวาม

นวนยายทใชวธนาเสนอแนวคดพทธศาสนาโดยการสรางตวละครทเปนตวแทนของความด ปรากฏ

13 เรอง ไดแก ทางเทวดา เทวาวาด เงาพราย คนเหนอดวง หนากากดอกซอนกลน

จอมนาง ดอกแกวการะบหนง นรมต ปลายเทยน เรอนนพเกา เรอนมยรา วสนตลลา

และวมานมะพราว

ตวอยางนวนยายของแกวเกาทใชวธการสรางตวละครท เปนตวแทนของความด ผวจยจะยกตวอยาง 5 เรอง ไดแก ทางเทวดา เทวาวาด เงาพราย คนเหนอดวง และหนากาก ดอกซอนกลน

ในเรอง ทางเทวดา แกวเกาสรางตวละครคอ “สาแคน โคกกระโดน” เปนตวละครทม

ความคดด ทาด สาแคนเกดมาในครอบครวชาวนา มหนาตาขรวขเหร แตมสตปญญาเปนเลศ

เรยนจบคณะแพทยศาสตร ในระหวางทสาแคนไปเรยนวชาเฉพาะทางทตางประเทศ สาแคนถกคนผว

ดารมทารายรางกายปลนเงนไป เมอคนรายคนนนกลบมาเปนคนไขของเขา สาแคนมโอกาสทจะทา

คนไขเสยชวต แตเขากลบเอาชนะอานาจฝายตา ชวยเหลออนธพาลคนนนอยางสดความสามารถ การ

ชวยเหลอชวตคนไขคนนเปนการทดสอบสาแคนจากสวรรค เพอจะดวาปณธานท สาแคนเคยตงไววา

จะชวยเหลอผอนดวยเมตตาจต จะไมมการลาเอยงเขาขางใครแมแตตวเอง หากสาแคนเปลยนความ

ตงใจไปจากทเคยตงปณธานไว กศลทสาแคนตงใจจะทากจะลดลง สาแคนสามารถสอบผานขอ

ทดสอบนไปไดดวยคะแนนเตม

สวรรควางตาขายดกเอาไวหลายชนในเรองน เรมดวยการสงเดนมนษยทไมมใครเสยดายถา

สาแคนปลอยใหตายคามอมาทดสอบ นายแพทยหนมมโอกาสเตมท ทจะใหเหตผลเขาขางตนเอง

วามนตายไปกไมมใครเดอดรอน ขอสองคอไดลางแคน กฎหมายกเอาผดเขาไมได ขอสอบสาม

ชวยไปกเหนอยเปลา ไมไดผลดอะไรกบใครขนมา

ตอใหสาแคนยอมชวยชวตตามหนาท แตทาดวยความไมตงใจ คะแนนดานมโนกรรมกลด

เกรดลงไปเหมอนกน

ผลคอ สาแคนเอาชนะความรสกฝายตาของตนเองได ในอดใจเดยว ไมเสยเวลาลงเลทจะ

ชวยเจาอนธพาลผวดาดวยความตงใจแนวแนพอๆ กบเขากาลงชวยบคคลสาคญของประเทศ

122

กรรมการเทวสภาทชะโงกหนาลงมามองอยางใจจดใจจอทกวนาท มอเตรยมยกปายคะแนน

ใหสาแคนวาจาไดเทาไร ตางพากนถอนใจเฮอกอยางโลงอกไปตามๆ กน

ปายถกชขนสลอน ‚ผาน ๑๐๐ คะแนนเตม‛

คะแนนออกมาเปนเสยงเดยว ไมแตกตาง เพราะเทวดากรรมการสวรรคทกองคมองเหนทก

ขนทกตอน...ทงความรสกนกคด ทงการกระทา

(ทางเทวดา. 2549, 80-81)

การทาความดของสาแคนนน เหลาเทวดามองเหน และยอมรบจนใหคะแนนเตม เปนการ

สะสมกศลกรรม สาแคนชวยชวตคนไขโดยปราศจากอคตสวนตว ปราศจากความโกรธแคน ทงๆท

คนไขคนนนเคยทารายเขา สาแคนชวยเหลอคนไขโดยใหความสาคญกบคนไขทกคน ดงทตวอยางบอก

วา“...ไมเสยเวลาลงเลทจะชวยเหลอเจาอนธพาลผวด าดวยความตงใจทแนวแน พอๆกบเขาก าลง

ชวยเหลอบคคลส าคญของประเทศ” ผลจากการชวยเหลอคนไขผวดา สาแคนสงเกตวา หลายครงท

เดนไปตามถนนทมทงชายผวขาวและดาทเคยมททาไมนาไววางใจ สาแคนไมเคยถกทารายรางกายอก

เลย

สาแคนมความปรารถนาทจะเปนชายรปหลอเพอทจะจบเอรกา ดวยกศลทสาแคนทามา

เหลาเทวดาจงใหพรตามทปรารถนา แตมขอแมวาสาแคนจะหลอดงเทพบตรเฉพาะเวลามดทไรแสง

สวางเทานน ตอมาสาแคนไปสขอเอรกา มสเตอรลชง เจาของโรงแรมเครอโอเรยนททมสาขาทวโลก

ผทสาแคนไดผาตดหวใจใหจนมรางกายแขงแรง เปนผใหญฝายสาแคนมาสขอเอรกาแทนพอแม

มสเตอรลชงซาบซงในนาใจของสาแคนมาก เพราะเมอบนมาตรวจสขภาพทเมองไทย หมอสาแคนกให

การดแลเปนอยางด ไมเคยคดสตางคเปนสวนตวเลยแมแตบาทเดยว มสเตอรลชงจงถอวาสาแคนเปน

เสมอนลกชายคนหนง และตองการตอบแทนนาใจของสาแคน สวนนายสขมพอของเอรกาไมชอบใจ

รปรางหนาตาของวาทลกเขย จงตงคาสนสอดเปนเงนสสบลาน และมเงอนไขวาฝายชายตองให

เทาๆกน นายสขมคดวาสาแคนไมมเงนมาใหกจะถอยไปเอง มสเตอรลชงตอบแทนสาแคนโดยการ

รบผดชอบคาสนสอด เมอถงวนแตงงานปรากฏวาเหลาคนไขของสาแคนกชวยกนลงขนเพอเปนเงน

สนสอด

123

‚คนไขของหมอแคนมหลายราคา...ขอโทษ หมายถงวาเขาชวยเงนกนมากบางนอยบาง

ตามทม หมอเคาไมไดเลอกเฉพาะคนรวยนะฮะ จะจนหรอรวยถาผานมอเคาแลว เคาทมเทรกษา

สดๆ พอทกคนรวาหมอจะแตงงานกบลกเศรษฐตองกองเงนสดฝายละเทากน เคากเลยเทนาใจกน

คนละไมคนละมอ ใครมมากใหมาก ใครมนอยใหนอย ลงขนกนจนถง ตงขบวนกอนเขาบานนก

ยงใหกนไมจบ เงนมนกเลยเพมจากสามรอยลาน เปน...เปนเทาไหรนะ แคน‛

(ทางเทวดา. 2549, 275)

สาแคนเปนคนด เปนทรกของคนไข เมอรวาสาแคนตองการเงนสดเทาๆกน ในการสขอเจาสาว

ตางพรอมใจกนลงขนชวยสาแคน ตอมาเมอสาแคนไปรวมรายการทพอตาตองการทจะแกลงใหอบอาย

ขายหนาไปทวประเทศ แตดวยความชวยเหลอจากเพอน ประกอบกบสตปญญาทจดจาไดอยาง

แมนยา จงทาใหสาแคนตอบคาถามไดถกตอง

เทวดาทคอยดความเปนไปของสาแคนกลาววา บญกศลทสาแคนทามา ตอบแทนเขาใน

รปแบบททาใหคลาดแคลวจากภยอนตรายและการมงรายทงหลาย

‚อยางทบอกแลววา บญกรรมของมนษยตอบแทนกนไดในหลายรปแบบไมใชวาเปนแค

ทรพยสนเงนทองหรอเลอนยศเลอนตาแหนงเทานน อยางสาแคน กศลททามาตลอดชวตสมกบ

ความมงมนตงแตเขาอยบนสวรรค กตอบแทนดวยการคลาดแคลวจากโพยภยการมงรายทงหลาย

อยางทเรยกกนวา ‘คนด ตกนาไมไหล ตกไฟไมไหม’ นนไง‛

(ทางเทวดา. 2549, 308)

ผลของการกระทาความดของสาแคน สงผลใหแคลวคลาดจากการมงราย ดงทนายสขม

พยายามทจะกลนแกลง สาแคนกรอดพนมาไดทกครง ดงสานวนทวา “ตกน าไมไหล ตกไฟไมไหม”

สาแคนจงเปนตวละครทเปนตวแทนของความด เปนผประกอบกรรมดมาตงแตเกด และเพยรทา

ความดอยางอดทน ไมทอถอย ผลของการทาความดจงทาใหสาแคนไดคครองทด ชวตมความสข

สมหวงดงทตงใจไว

ในเรอง เทวาวาด แกวเกาสรางตวละครคอ เขตอรญ แหลมสน เปนตวละครทมความเพยรใน

การความด เขตอรญเปนเดกตางจงหวดทหลวงตานามาเลยง สงเสยใหเรยนหนงสออยทโรงเรยน

ใกลๆ วด เขตอรญเขาไปทาความสะอาดหองของหลวงตา พบดวงชะตาของตนเองวาบนปลายจะม

124

ความลาบากยากจน ตองตดคก เขตอรญพยายามหลกเลยงสงทจะทาใหเปนไปตามดวงทหลวงตา

เขยนไว โดยตงใจเรยนหนงสอ เมอเรยนจบ เขตอรญกประกอบอาชพสจรต ใชวชาความรในการ

ชวยเหลอชาวบาน ทาใหเปนทรกของชาวบานทกคน เมอเขตอรญลงสมครเปนสมาชกสภาผแทน

ราษฎร เขตอรญจงไดรบคะแนนเสยงเลอกตงทวมทน

ตอนนเขตสอบเนตบณฑตไดแลว ยงอยในบานหลงเดมในถนเดม แตเขารบงานมากกวา

งานทรนรวยมอบหมายใหทาในตอนแรก คอยงดแลผลประโยชนและเรองอนๆ เกยวกบกฎหมายให

หลอนเหมอนเดม แตเขากรบเปนทนายความมลกความอนๆ ทตดตอเขามาขอความชวยเหลอดวย

งานสวนใหญของเขตเปนงานชวยเหลอผทไมไดรบความเปนธรรมเสยมากกวามง

รบงานทไดรบเงนทองเปนกอบเปนก า แตรายไดกไมวายเขามาอยางสมาเสมอ เพราะนอกจาก

รนรวยแลว กมบรษทอนๆ ในเขตนนทเชอถอความสามารถของชายหนมมาจางเขาเปนทปรกษา

ดานกฎหมาย มรายไดพอทเขาจะผอนรถยนตมอสองไดคนหนง แลวกผอนบานหลงทอาศยอยน

แหละเปนสมบตของตวเอง

เขตเปนคนทชาวบานพากนชอบใจรกใครทวหนา ทกคนเหนเขามาตงแตเปนเดก

เมอเตบโตเปนหนมเอาถานอนาคตด และเผอแผความชวยเหลอใหเพอนมนษยดวยกน

เสมอตนเสมอปลายทกคนกใหความเชอถอและสนทชดเชอเปนอนด เรยกไดวาเดนผานบานไหนก

แวะเขาไปกนขาวไดทกบาน

(เทวาวาด . 2549, 124-125)

เขตอรญเปนตวละครทกระทาความด โดยไมหวงผลตอบแทน เขตอรญไดรบความเชอถอจาก

ชาวบาน ทกคนรกและไววางใจเหมอนเปนลกเปนหลานจนสามารถแวะไปกนขาว พดคยกบชาวบาน

ไดทกบาน เขตอรญกลบไปอานดวงชะตาแผนเดมทเคยอานมา ปรากฏวาดวงเปลยนไปในทางทดขน

บนปลายของชวตเปนคนแขงแรงไมมโรคภย และมชอเสยงเปนทนบถอทวประเทศ

จากชวตของเขตอรญแสดงใหเหนวามนษยเปนผลขตชวต หากยดมนในคณความดประกอบ

แตกศลกรรม กจะทาใหไดรบสงทดๆ ตอบแทน

ในเรอง เงาพราย แกวเกาสรางตวละคร คอ รชต เปนตวละครทยดมนในคณความด รชตเปน

คนมจตเมตตา เหนไดจากเมอศกยะ เพอนของเขากลบมาจากตางประเทศ เรยนหนงสอไมจบ

125

ปรญญาตร รชตชวยเพอนโดยใหศกยะเขามาทางานในบรษทของเขา และจากคาพดของเรน เพอน

รวมงานทแสดงใหเหนวารชตเปนคนด มกใหโอกาสแกผทดอยกวา ดงทเรนไดรบ

ในตอนน รชตไมไดถอวาเรนเปนพนกงานของเขาอยางเมอกอน แตไดเลอนขนเปน

หนสวนของเขา เขาใหหนลมหลอนในการรวมงานดวยกน...

(เงาพราย. 2553, 254)

รชตใหโอกาสแกผอนเสมอ ความเปนคนมเมตตา ปรารถนาใหผอนมความสข รชตจงไดรบ

ความซอสตยจงรกภกดของเรนเปนการตอบแทน เมอบรษทของรชตลมละลาย พนกงานทกคนออก

จากบรษททงหมด เรนเปนคนเดยวทยงคงยนอยเคยงขางรชตดวยความจรงใจ

ตอนทายของเรองเมอรชตรวาศกยะ เพอนทเคยมนาใจชวยเหลอตงใจทารายเพราะอจฉาท

รชตมพรอมทกสงทกอยาง ทงทรพยสนเงนทอง การศกษา และพมพพสตราแฟนสาว ศกยะทาให

รชตลมละลายแทบสนเนอประดาตว พมพพตราเลอกทจะแตงงานกบศกยะ รชตโกรธศกยะมาก แตก

พยายามขมใจ ไมอาฆาต

รชตนงฟงดวยความรสกยากจะบรรยาย ทงโกรธ ทงอศจรรย และเศราใจ เขาไมเคยนก

วาเพอนเกาทเขาเคยมนาใจ ยนมอไปใหโอกาส ฉดพนจากเรมตนจากศนยมาเปนหนงสองสามส

ไมมนาใจเยอใยไมตรตอเขา แมแตเพยงเศษธล

‚ตน‛ เขาเอยขนในทสด ‚ฉนเคยทารายหรอ นายถงโกรธแคนนก จนตองทาลายฐานะ

ฉน เอาพมไปครอบครอง แลวกลนแกลงฉน จนทกวนน ฉนตองเรมตนทศนย ขอถามจรงๆวาฉน

เคยทาอะไรผดตอนาย ฉนไมรตวจรงๆ‛

ศกยะนกละอายขนมาเปนครงแรก เมอยอนกลบไปคด เขาจาไดวารชตไมเคยทาให

โกรธเคอง หรอเจบชานาใจเลยสกครง

‚ไมม‛ เขาตอบหลงจากองไปชวขณะ ‚นายไมไดทารายฉน แต...นายมนเพอรเฟคเกนไป

นายมทกอยาง ใครๆ กพากนยกยองนาย ไมมใครเหนหวฉน แมแตเพอนนกเรยนดวยกน ก

มองขามหวฉนตลอด นายไมเขาใจหรอกวาไอขแพอยางฉน มนเจบปวดยงไง‛

(เงาพราย. 2553, 391)

126

รชตพยายามขมใจไมถอโทษโกรธคนททารายตนเอง แมศกยะจะเปนสาเหตททาใหแทบสนเนอประดาตว แสดงใหเหนวาเปนผทมสตและใชหลกธรรมในการดาเนนชวต รชตมความเมตตา ไมอาฆาตพยาบาท พยายามใหอภยศกยะ ซงรชตคดวาเปนการไมสรางกรรมแกกนอก ความดทรชตกระทา เชน การชวยเหลอศกยะโดยไมหวงผลตอบแทน การประกอบธรกจดวยความซอสตยสจรต การเปนผมจตเมตตาออนโยน สามารถเอาชนะใจคนทเคยคดรายตอรชต ศกยะเกดความละอายใจตอสงทกระทาลงไป จากการกระทาของรชต แสดงใหเหนวาการตงมนอยในคณความด จะสามารถเอาชนะสงชวรายและอปสรรคทงปวงไปได ผทกระทาความด ยอมไดรบผลดตอบแทนเสมอ

ในเรอง คนเหนอดวง แกวเกาสรางตวละคร คอ โพน ใหเปนตวละครทเชอในคณความด ม

ความเพยร โพนมความตงใจทจะเรยนตอจงเดนทางเขากรงเทพฯ และหาเงนสงเสยตวเอง เพราะไม

อยากใหแมลาบาก แสดงใหเหนวาโพนมความกตญตอบพการ โพนมหนาตาคลายเผาเพชรหลาน

คณนายทองถก โพนไปทางานในบรษทของคณนายทองถกโดยถกใหปลอมตวเปนเผาเพชรทหายตว

ไป โพนพบวาบรษทถกยกยอกเงน จงตองการตามหาเผาเพชรใหมารบผดชอบ ในขณะทโพนเขาปา

กบนาหอมคหมนของเผาเพชร และนาโหนครทสอนโพนใหเปนคนดและถายทอดวชาโหราศาสตรให

โพนโดนเสอสมงหลอกใหไปทหมบานไปพบหญงสาวทเปนเสอสมง โพนถกชกชวนยวยวนใหขนไปบน

บาน แตโพนนกเปนหวงนาหอมกบนาโหน โพนจงรบกลบทพก

คราวนหลอนหวเราะเหมอนจะเยาะเยยเอาซงๆ หนา

‚กลวผหญงดวยร เปนกะเทยรเปลานายนะ‛

โพนชกเลอดขนหนา ลองผหญงมาทาแบบน มนกนาจะรดรชวกนไปแลวซ แม

สาวบานปาคนนรปทรงทรมานใจชายไมเบาเลย แถมยงดเปนสาวใจถงเสยดวย...

ถาวาโพนกลบไปชาสกหนอย นาโหนแกคงไมรหนอกนา กแกหลบกรนลนปาอย

แลว นาหอมเองยงไมรเรองใหญ เธอเหนอยจนหลบปยไปแลวเหมอนเดกๆ

โพนไมใชผชายเจาช แตโพนกยงเปนชายหนมธรรมดาคนหนงทมธรรมชาตของวย

หนมอยเตมเปยม ระยะหลงๆ นโพนใกลชดกบนาหอม แตกเปนความใกลชดประเภทมดแดง

กบมะมวง ถงอยางไรกกนไมไดอยนนเอง หลายครงโพนกรสกกระวนกระวายใจอยไมนอย

มาเจอเอาสาวบานปาใจถงคนน เทากบเจอลอตเตอรรางวลงามลอยอยตรงหนาทเดยว ใครไม

ควากโงละ...

127

...โพนอยากจะกาวเทาไปขางหนา แตกกาวไมออก นกถงหมอดและนาหอมซงนอน

หลบอยขางกองไฟขนมาทนท ตาแกคนหนงกบหญงสาวอกคนหนง...เกดอนตรายขนมา ใคร

จะชวยไดทน นาโหนแกจะมปญญาปนนทานโกหกใหเสอลายพาดกลอนฟงอยไดหรอ ถามน

จะเขามาคาบไปละก โพนกเลยรบบอกวา ‚นองสาวขนบานไปเถอะ ฉนกลบไปหาเพอนกอน

อยไมไกลนหรอก‛ หลอนทาทาจะคดคาน แตวาโพนกไมฟงแลว รบถอยหางออกมาแลวหมน

ตวกลบเดนจาอาวไมเหลยวหลง จนกลายเปนวงเสยดวยซา คราวนเดนเดาสมไปแทๆ ไมนาน

เทาไร โพนกใจขนเมอเหนกองไฟรบหรอยขางหนา เรงฝเทาอกครเดยวกกลบมาถงทเดม ทก

อยางยงคงสงบเงยบเหมอนไมมอะไรเกดขน

(คนเหนอดวง. 2551, 308-310, 310)

โพนเปนคนด สามารถเอาชนะอานาจฝายตาได ไมมวเมาหมกมนทางเพศ หากโพนปลอย

ตวปลอยใจไมมความอดทนอดกลน โพนกอาจจะตกเปนเหยอของเสอสมง แตโพนนกถงผอนกลววา

จะไดรบอนตราย แสดงใหเหนวาโพนมความเอออาทร ไมเหนแกตว จงทาใหโพนรอดพนจากการทา

รายของเสอสมง

โพนรความจรงวาตนเปนลกของพงษทองลกชายของคณนายทองถก แตคณนายทองถกไม

ชอบแมของโพนและไมยอมรบโพนเปนหลาน โพนเสยใจมาก โพนเปนผทมความเชอมนในความด

เขาคดวาจะทาความดเพอเอาชนะใจพงษทองและคณนายทองถก โพนใชวชาโหราศาสตรใหเปน

ประโยชนในการซอขายหนของบรษทจนพบความสาเรจ ทาใหโพนไดรบการยอมรบจากพงษทองและ

คณนายทองถก พงษทองรบเปนเจาภาพในการจดงานแตงงานใหโพน

‚แลวแกมเงนทองพรอมแลวหรอ นาหอมเขาเปนคนรวย แกแตงงานกบเขา กอยา

ใหเขาอายคนอน‛...

... ‚ฉนไมไดหมายความวาแกประพฤตไมด‛ นายพงศทองยงคงตอบอยางใจเยน

‚ฉนรนสยแก เพราะสงเกตมาตลอดเวลา...‛

‚...ไอแกมนกดเกอบหมดแลว เสยแตทฐมนมาก ฉนจะเปนเจาภาพแตงงานใหแก

แกไมเอาใชไหม‛

โพนจองหนานายพงศทองอยางไมคาดฝน

‚คณจะเปนเจาภาพใหผม‛ โพนทวนคา ลมคาวา ‘ทาน’ ทเรยกนายพงศทองไปเสย

สนทนบตงแตเรมทะเลาะกน

128

‚เออ ฉนจะออกคาใชจายใหแก นบตงแตแหวนหมน เรอนหอ แลวคากนเลยง

ทงหมดไมวาจะเลยงกรอบ แลวแกคงจะตองไปฮนนมนดวย ฉนกจะออกคาเดนทาง คา

โรงแรม คาใชจายทงหมดให ถาแกตกลง แกกไปพมพบตรเชญไดแลว‛

(คนเหนอดวง. 2551, 496-498)

โพนกบพงศทองตางกมทฐดวยกน จงแสดงออกดวยความเกอเขน แตดวยความดของโพนท

มความขยน ความซอสตย และความออนนอมถอมตน ทาใหพงศทองยอมรบโพนเปนลก และแสดง

ความรบผดชอบตอโพนในฐานะพอ โดยรบเปนเจาภาพจดงานแตงงานใหโพน

โพนเปนคนมความกตญรคณ เหนไดจากเมอโพนมความเจรญกาวหนาในหนาทการงาน

แลว โพนกไมลมตวยงคงเปนหมอดประจาวดทนาโหนแนะนาให เมอโพนรความจรงวานาโหนคอ

พระยาญาณศาสตรทมชวตอยในสมยอยธยา โพนนกถงนาโหนอยากใหมางานรดนาสงขของตนกบ

นาหอม โพนเขาไปไหวพระยาญาณศาสตรและแสดงความเคารพอยางสงสด

โพนคอยๆ ทรดกายลงนงคกเขา แลวกราบลงดวยทาแสดงความเคารพอยางสงสด

ไมไดสนใจสายตามองดวยความแปลกใจของนาหอม หรอสายตาของมรรคนายกชราทมองนง

จากขางหนาตาง ดวงตาทเหยวยนของแกสงบนงปราศจากความรสก มแตแววตาเทานนทด

เหมอนจะมความตนตนปรากฏขนรางเลอนแลวจางหายไป

นาหอมทาหนาตน แลวเธอกรบนงลงบาง โดยทโพนไมตองเตอน กมลงกราบแบบ

เดยวกน แลวนาหอมกเงยหนาขน อทานเบาๆ พลางยกมอขนแตะหนาผาก ‚เอะ นาอะไรหยด

ลงมา หลงคารวรเปลา‛ เธอเงยขนมองเพดานใหมเอยม ลวดลายเปนดอกประจายาม มโคมไฟ

เลกๆ ฝงอยเปนระยะ เพดานนนสงมากจนมองไมเหนวาสวนใดรวจนมนาซมหยดลงมาได โพน

ยกมอขนแตะหนาผากตวเองเชนกน แลวตอบเสยงเบาจนนาหอมเกอบไมไดยนวา ‚ถอวาเปนนา

พระพทธมนตกแลวกนครบ‛


โพนเปนคนด มความกตญร คณ แมโพนจะรารวยกยงคงระลกถงนาโหนผเปนครท

ถายทอดวชาโหราศาสตรและสงสอนใหโพนเปนคนด อยในศลธรรม เมอโพนพบวานาโหน คอ

ดวงวญญาณของพระยาญาณศาสตร โพนมไดแสดงความหวาดกลว แตโพนกมลงกราบรปหลอของ

พระยาญาณศาสตร ซงเปนการแสดงความเคารพอยางสงสด

129

ผลของการกระทาความดของโพนทมความเพยร ทาใหมชวตความเปนอยทดขน มรายได

จากการประกอบอาชพสจรต โพนสามารถชนะใจพอและยาดวยความด ความซอสตยสจรต

พงศทองยนดทจะยกบรษทใหโพนดแล และรบเปนเจาภาพจดงานแตงงานใหโพน โพนเปนผทมความ

กตญ ระลกถงนาโหนผทเคยอบรมสงสอนโพน ทาใหโพนมคครองทด มความเจรญรงเรองในชวต

ในเรอง หนากากดอกซอนกลน แกวเกาสรางตวละครคอ ไขแสง เปนตวละครทม

ความคดด ทาด ไขแสงปาของแสนภมเปนผทมจตใจด รกและเปนหวงหลานชายอยางจรงใจ ไขแสง

สงสยการเสยชวตของนองชายวาอาจจะเปนการฆาตกรรมเพอหวงผลประโยชนจากทรพยสนมรดก

จงพยายามบอกและเตอนแสนภมหลานชายใหระวงตว เมอแสนภมเกดอบตเหต ไขแสงนาแพทย

ผาตดจากกรงเทพไปรกษาหลานชายทโรงพยาบาลตางจงหวด เพราะไมไวใจแมเลยงของแสนภม

เมอแสนภมถกปองรายหมายเอาชวต ไขแสงกชวยเหลอโดยใหแสนภมปลอมตวเปนคนงานในโรงงาน

เพอหลบซอนตวจากการลอบทาราย ไขแสงหาคครองทเปนคนดมความจรงใจใหกบหลานชาย เมอ

หลบอยในโรงงานไมปลอดภย ไขแสงกใหแสนภมหลบไปอยทอน สวนไขแสงจะชวยจดการปญหา

เรองพนยกรรม และเรองตางๆ ให ดงน

เธอไมยกนกวา อยางนอยหลานชายกกาลงชะเงอมองหา ‘เจาสาว’ อย แมไมไดหวง

วาจะไดครองคกนกเถอะ เขาลดเสยงลงเมอถามวา “แลวผมจะตองไปกวน” ปาไขแสงกลดเสยง

ลงเชนกน “ฉนจะตดตอคณศยามดกอน ดวาเรองตารวจสอบสวนผรายไปถงไหนแลว แลวแกม

เรองจะตองมาขนศาลดวย แกโทร. มาตรวจสอบขาวฉนตอนกลางคนไดไหมจะไดไมมใครร”

“ครบ” แสนภมตอบคาเดยว

ปาไขแสงควกซองจดหมายยบยยออกมาจากเอว หนาตาเหมอนซองกระกฐนไมมผด

เธอกระซบวา

“แกเอาเงนในนใชจายไปกอน ฉนกาลงยง จะตองไปหาเพอนพอแกอกหลายคนเรอง

พนยกรรมพอแก หลายคนเขารวาพอแกทาพนยกรรมไวยงไงเมอไหรพวกนเขาจะไปใหการทศาล

ได เอาเหอะ...”

(หนากากดอกซอนกลน.2552, 402-403)

130

แกวเกาแสดงใหเหนวาไขแสงเปนตวละครททาความดโดยไมหวงสงตอบแทนใดๆ เปนผทม

จตใจเมตตากรณา คอ มความคดสงสารผทมทกข และชวยเหลอเพอใหเขาพนทกข ไขแสงชวยเหลอ

หลานชายโดยไมคานงวาตนเองจะเดอดรอนหรอไดรบอนตราย และมความปรารถนาดตอหลานชาย

อยางจรงใจ ผลจากการเปนคนดของไขแสง ทาใหคนรอบขางรกและเปนหวงไขแสงอยางจรงใจ ไข

แสงไดรบความสขจากการทาด คดด

1.2 การสรางตวละครทเปนตวแทนของความไมด

ตวละครทเปนตวแทนของความไมด คอ ตวละครทประพฤตไมด ประพฤตสงท เปน

อกศลกรรม กอความทกขความเดอดรอนใหกบตนเองและผอน ตวละครกลมนมกประสบกบความ

ทกข ความเดอดรอน จากการศกษานวนยายของแกวเกา 29 เรอง พบวานวนยายทใชวธเสนอ

แนวคดพระพทธศาสนาโดยการสรางตวละครทเปนตวแทนของความไมด ปรากฏ 19 เรอง ไดแก

นมตมาร จงกลกงเทยน เงาพราย ดอกแกวการะบหนง หนากากดอกซอนกลน อธษฐาน

จอมนาง แกวราห คนเหนอดวง แตปางกอน นาคราช นางทพย มนตรา นรมต ผาทอง

พมมาลา วสนตลลา วมานมะพราว และอมตะ

ตวอยางนวนยายของแกวเกาทใชวธการสรางตวละครทเปนตวแทนของความไมด ผวจยจะยกตวอยาง 5 เรอง ไดแก นมตมาร จงกลกงเทยน เงาพราย หนากากดอกซอนกลน และวสนตลลา

ในเรอง นมตมาร แกวเกาสรางใหทวารศมเปนตวละครทยดตดอยในกามกเลส ตงแตยงม

ชวตอย เหนไดจากทวารศมจบบาวสาวๆ ไปขงไวจนตาย

“คณแมเลาใหคณนาฟงวา มบาวสาวๆ ตายในบาน สองหรอสามคน คนแรกตายเจาคณ

เอาเงนทาขวญใหพอแม เรองกเงยบไป ทนมคนทสองทสามตายอก ขาวกชกออฉาววามนไมไดปวย

ตาย คณทวารศมไปทามนตาย...แตจะตายยงไงฉนกไมร เจาคณกลวตารวจจะมาเอาลกชายไปเขา

คก ทานกเลยยายบาน เอาบาวไพรทเหลอตดบานอย ขนไปดวยหมด” (นมตมาร. 2550, 346)

131

เมอพอของทวารศมยงมชวตอยใชเงนเพอปดปากพอแมของผเสยชวตเพอปกปองลกชายตนเอง แตกตองยายบานออกไปอยชานเมอง เพราะกลววาตารวจจะจบทวารศมเขาคก สงททวารศมกระทาคอความมกมากในกาม นอกจากจะทาใหตวเองเดอดรอน ทวารศมทาใหบาวผหญงเสยชวตเปนการสรางกรรม และพอของทวารศมตองเดอดรอนยายทอยอาศยและไดรบความอบอายจากการกระทาของลกชาย เมอพอของทวารศมเสยชวตทวารศมกถกทงใหอยคนเดยว บาวไพรหนไปกนหมด เมอทวารศมฆาตวตาย วญญาณของเขายงคงวนเวยนอยในบาน ทวารศมยงไมหยดสรางบาปกรรม มพฤตกรรมหมกหมนในกามกเลส เหนไดจากทวารศมเนรมตรปรางหนาตาใหหลอ เกลยงเกลา แลวชกชวนผหญงใหมาอยดวย และสดทายทวารศมกกกขงพวกเธอไวจนตาย ไมวาจะเปนนาถฤด แมของนททอง พณทพย และเตมใจ

เจาของรางนนนงคกเขาอยตรงหนา หลอนเปนหญงสาว ผมทงตวเปนคลนสลวย ยาว

เลยบาลงมาถงทรวงอกทาบอยกบเสอแพรชฟองฟบางเบาขลบลกไม รอยดวยรบบนสมวงออน

สวยงามคลายเสอนอนสมยแมหลอนยงสาว สมยนนมชดบางเบารมรามแบบนขายอยตาม

หางสรรพสนคาดวยราคาแพง มอทยนมาจบแขนหลอนนนเรยวยาว มองเหนสวางนวลอยในแสง

ราไร

เตมใจพยายามเบงตาเพงมองดวงหนาในความสลวเลอนดวยความยากเยนแตกเหนไมชด

มนพราเหมอนภาพหลงกระจกฝา

‚ชวยดวย...‛ หลอนเปลงเสยงออกไป แหบแหงแทบไมพนคอ ‚พาหนออกไปท‛

‚ออกไปไมได‛ เสยงตอบจากผหญงคนนน โศกเศราจบใจ ‚ไมมใครเคยออกไปได ทกคน

เขามาแลวตองอยทน‛

‚หนไมอย...หนจะกลบบาน กลบไปหาปาปา...หามามา‛ กอนสะอนจกทลาคอจนตบตน

เมอเตมใจเอยมาถงตอนน ‚หนขอกลบบาน ชวยหนดวย‛

‚ไมไดหรอกจะ หนเอยหน...‛ เสยงตอบแผวเยอกเยน ระคนดวยความรนทดตอบมาอก

ครง ‚เมอเขามากตองอยทนตลอดไป ถงหนจะออกไปได คนอนๆ กไมมใครเหนหนไดอก‛…

...ทวารศมแบกนททองเลยวไปอกทางหนง ไมใชปลายอโมงคสวาง แตเปนเสนทางแยกท

ดามดทบ กลนหายไปทางนน ไมเหลยวกลบมา ไมไดเอาใจใสชายหนม ราวกบเขาไมมตวตน

(นมตมาร. 2550, 166, 407)

132

ทวารศมไดรบความทกขทรมานจากการมกมากในกามมารมณ โดยถกโซตรวนทเปนมอรอยรด และตองชดใชกรรมใหกบคนเหลานน แกวเกาสรางทวารศมใหมจตใจใฝอกศลกรรม เพอเปนตวอยางใหผอานเหนวาผทมจตใจไมด มกามกเลส กระทาบาปโดยการฆาคน เมอครงมชวตอยกไมมใครอยากอยดวย เมอตายกตองตกนรกรบผลกรรมตามทตวเองไดกอไว ผลจากการกระทาของทวารศม เมอบานถกไฟไหมทาใหเหลาวญญาณทถกกกขงอยในบานนถกปลดปลอย สวนทวารศมตองไปชดใชกรรมในนรก ในเรอง จงกลกงเทยน แกวเกาสรางใหอพภนดรเปนตวละครทเปนตวแทนของผทมความโลภ ทาทกสงทกอยางเพอทรพยสนเงนทอง โดยไมคานงถงความถกตอง เหนไดจากทอพภนดรฆาทนายประทน เมอทนายประทนจบไดวาอพภนดรยกยอกทรพยของเทยนกนยา ฆาอาร และฆาเทยนกนยาเพอจะไดครอบครองสมบตของเทยนกนยา ในตอนทายอพภนดรไปตดพนเจาบวเทยน ทาใหเรอนใจผเปนภรรยาของอพภนดรเกดความหงหวง เรอนใจขอพภนดรวาจะแจงความเปดโปงความจรงทเขาฆาคน อพภนดรจงฆาเรอนใจ กอนท เรอนใจจะหมดสต เธอใชมดแทงอพภนดร ทาใหอพภนดรไดรบความเจบปวดทรนทราย มองเหนภาพบคคลทเคยทารายมาทวงชวต

“กรรมมนตามแกทนแลว แกยงมบญอย...เจบแคนยงนอยไป นอยกวาททากบฉน”

เสยงแหบหาวของคนแก...ถงไมไดยนมาหลายป อพภนดรกจาไดวาเปนเสยงใคร

ทนายประทน...ผจบชวตลงดวยนามอเขา!

(จงกลกงเทยน. 2553, 573)

“พอพภนดร...เอาชวตของอารคนมา...ไมงน...กตองแลกกน”

อารรยนคาหวเขาอย ลาแสงจนทรสองอาบรางหลอน ซดขาวไปทงตว หนาทองเปดอาเหน

ตบไตไสพงทะลกออกมา อพภนดรทะลงพรวดขน เสยงแหบโหยบอกความกลวและบาดเจบสดขด

ลอดออกมาจากปาก


ชายหนมดนทรนทราย เขาตะหนกโดยไมมใครบอกวา ความเจบปวดนเองคอโทษทณฑท

กาลงไดรบ แมวาลมหายใจขาดหายไปแลว ความทรมานแสนสาหสกยงดารงอย และจะตามหวด

กระหนาเขาตอไปอกยาวนาน...นานจนเหมอนไมมทสนสด


133

อพภนดรเปนตวละครทประพฤตอกศลกรรมเกอบตลอดทงชวต เพราะมความโลภเปนเครองนาทางชวต อพภนดรฆาคนตายโดยไมละอายตอการ ทาบาป ฆาทนายประทน ฆาอาร ฆาเทยนกนยา และฆาเรอนใจ เพอสนองความโลภของตนเองทตองการครอบครองสมบตของเทยนกนยา อพภนดรเปนคนกลบกลอกหลอกลวง เหนไดจากอพภนดรมเรอนใจเปนภรรยา แตหลอกลวงเทยนกนยาใหแตงงานกบตน และในตอนทายอพภนดรทาทกทางเพอใหไดเจาบวเทยนมาครอบครองเพราะเขาใจวามสมบตมาก และเพอสนองกเลสตณหาของตนเอง เมอเรอนใจเกดความหงหวง อพภนดรจงไดชดใชกรรมทกระทามาทงหมดดวยชวต แสดงใหเหนวาอพภนดรเปนตวละครทเปนตวแทนของความไมด ในเรอง เงาพราย ศกยะเปนตวละครทเปนตวแทนของผทมความโลภ ไมรจกพอ ศกยะเรมมความตองการในสงททาใหตนเองมความเปนอยทดขน ตอมาความตองการมเพมมากขนโดยไมคานงถงศลธรรม ศกยะตองการพมพพสตราแฟนสาวของเพอนมาเปนคครองของตนเอง ศกยะตองการความรารวยเงนทอง ทกครงทศกยะมความปรารถนา ศกยะตองหาชวตของคนมาแลกเปลยน ในตอนทายกวาศกยะจะสานกไดกสายไปเสยแลวเพราะตองสญเสยแมเพอแลกกบความโลภ

“ใช ผมมเจาพรายของคณป” ศกยะเอยขน เมอทกคนเงยบกรบ “ผมจะใหมนฆาทกคนวนน

กได ถาไมเชอนะ รอดพนศเปนคนแรก” นศรารองเสยงหลงเมอไดยน

“ตนจะทาอะไรพ”

“เจาพราย มนจะเอาผหญงคนแรกทผมเจอตอนเชาน เสยใจดวยนะ พอยากเดนเขามาใน

หองนอนผมเอง ชวยไมได” สหนานศราบอกความงนงง

“อะไรกน ! คนแรก ไมใชนาพไลหรอกหรอ”

(เงาพราย. 2553, 387)

แกวเกาสรางศกยะใหเปนตวละครทเปนตวแทนของความไมด เปนผทมความโลภ ศกยะยนดฆาคนเพอแลกกบความปรารถนาของตนเอง แสดงใหเหนวาเปนผทเหนแกตว มความโหดเหยม ไมคานงถงศลธรรม ในตอนทายพไลผเปนแมของศกยะตองเสยชวตเพอแลกกบความตองการของศกยะ และสดทายศกยะกตองใชชวตของเขาแลกกบความโลภเมอศกยะไมทาตามคาสงของเจาพราย

134

รางใครคนหนงโถมพรวดเขามาในหอง รชตกลบมาทนไดยนเสยงรองของคณตา เพยงเหน

กเขาใจทงหมด ชายหนมเหลอบมองไมเทาในมอของศกยะ ไมเสยเวลาคด แตกระชากมนออกจาก

มอเพอนเกา

ศกยะไมไดรงไว เขาปลอยมออยางงายดาย ดวยสานกครงสดทาย

รชตถลนเขาไป เงอไมเทาฟาดลงบนเงาเจาพราย มนผงะราวกบถกเฆยนดวยแสไฟฟา

ถอยวบจากคณตาและตาจอน แลวหนเขาใสหนมอกคนหนงดวยความโกรธแคน เหมอนรตววาใน

นาทสดทาย ศกยะกทรยศมน

ความเจบปวดสาหสเหมอนรางจะแยกออกเปนชนๆ แลนปราดไปทวราง ศกยะรอง

โหยหวน ดนทรนทราย แสงตางๆ วบวาบผานดวงตา ในหนงนาทแทๆ ชวตทเขาทาลายผดขนมา

เรยงราย รองทวงความยตธรรมตามทควรจะไดรบ

ตาจอน...ไว...เขมทอง...ลงเเมน...ทดสงห ทกดวงหนา ขาวซด เจบปวดรวดราว มอไม

ขวกไขวยนขนมาจากใตผวคลน เหมอนหนวดปลาหมกยกษ กลมรมกนฉดกระชากเขาลงไป

(เงาพราย. 2553, 451)

แกวเกาสรางใหศกยะเปนตวแทนของความโลภ ไมรจกพอ เพอแสดงใหเหนวาความโลภ สงผลใหผทมความโลภเดอดรอน ไมมความสข และสดทายตองชดใชกรรมดวยชวต

ในเรอง หนากากดอกซอนกลน มาลวรรณแมเลยงของแสนภมมความโลภในทรพยสนมรดก จงวางแผนฆาสนตพอของแสนภมเพอหวงจะไดครอบครองมรดกของสนต เมอมาลวรรณพบวาสนตทาพนยกรรมเพมอกหนงฉบบ หลงจากทสนตสงสยในพฤตกรรมของมาลวรรณกบสกดเพอนของเขา พนยกรรมฉบบหลงนระบผรบมรดกคอ แสนภมลกชายเพยงคนเดยวของสนต มาลวรรณจงวางแผนฆาแสนภม ในครงแรกมาลวรรณวางแผนในลกษณะการเกดอบตเหต แตแสนภมรอดชวตกลบมาไดมาลวรรณจงวาจางมอปนใหไปลอบยงแสนภม แสนภมหนรอดไปได และสงคนไปจบตว ไขแสงปาของแสนภม เพอทจะใหแสนภมปรากฏตวแตใบตาลเดกหนมทชวยไขแสง ชวยไขแสงไวและสามารถจบคนรายสงตารวจได คนรายรบสารภาพวาเปนการบงการของมาลวรรณ นอกจากน มาลวรรณยงไปเทยวกลางคนในสถานททผชายเปนบรกร และพาเดกหนมๆกลบมารวมหลบนอนทบาน มาลวรรณโดนเดกหนมมอมเหลาหวงปลดทรพย แตแสนภมซงแอบปนกลบเขามาในบานพบเหตการณดงกลาวจงโทรศพทแจงความ ภายหลงมาลวรรณถกตารวจจบแตมาลวรรณหนประกนหายตวไป

135

ไมอยากเชอเลยวาสตรอยางมาลวรรณจะทาตวเสเพลไดถงขนาดน เอาละ เขารวาหลอนงกเงน หลอนใจเหยม เลอดเยน สงทปาไขแสงพดและเขาไมเคยเชอกลบกลายเปนความจรง แมแตเรองทหลอนกาจดพอเขา เขากเชอแลววาจรง แตเขากไมไดนกวานอกจากน หลอนจะประพฤตสกปรกโสโครกขนาดนไดลงคอ เงยหนาขนมองตวบาน สะทอนใจ

คณพอคงไมคดหรอกวา ภรรยาพาผชายอนมาสมสไมเวนแตละคน ซาแปลกหนาสลบเปลยนกนไปเสยดวย ถาร คณพอคงตายตาไมหลบ วญญาณกคงไมสงบสข

(หนากากดอกซอนกลน. 2552, 475)

แกวเกาแสดงใหเหนวามาลวรรณเปนตวละครทเปนตวแทนของความไมด การกระทาของ มาลวรรณเปนการกระทาททาใหผอนและตนเองเดอดรอน ในตอนทายตองไดรบผลของกรรมชวทตนเองกอไว ดงทมาลวรรณถกตารวจจบกมและหนการประกนตว ซงทาใหมาลวรรณไมมความสขจะตองหนการจบกมของตารวจ

ในเรอง วสนตลลา ภคเปนตวละครแทนความไมด ภคเปนพชายบญธรรมของเพลน

พอแมของเพลนนาภคมาเลยงเปนลก เพราะทงสองไมมลก แตเมอมเพลน ภครสกวาตนเองมความสาคญลดนอยลงและเพลนจะเปนผทมสทธในทรพยสนของครอบครวอยางชอบธรรม ทาใหภครสกชงชงเพลนมาก เพราะคดวาเพลนคอคนทเกดมาเพอแยงชงทกสง แตสงทภคแสดงตอหนาสาธารณชนคอพชายทแสนด สภาพออนโยน แมกระทงพอแมของเพลนและเพลนกเชอในสงทภคทแสดงออกมา จนกระทงวนหนงเมอเพลนสวมสรอยครสตลทซลเวย ผหญงเฟยมอบใหซงเปนของวเศษททาใหคนรอบขางเหนเพลนเปนคนอน เพลนจงไดรบรความรสกและตวตนทแทจรงของภค รวาภคชงชงเพลนมากและไมไดเปนสภาพบรษอยางทแสดงออกมา ภคเปนคนเจาช ภคพยายามทจะขมขนสรน ซงกคอเพลนในขณะทสวมครสตล

เขากระชากหลอนกลบ เพลนทานแรงชายหนมไมไดกเสยหลกลมลงบนโซฟาอกครงหนง

รางของภคโถมทบลงไป ตรงรางหลอนไวไมใหดนหลดไปไหนได เขาพยายามจบหลอน แมวาไมถนดเพราะเพลนดนรนสดแรงเกด เกดมาเพลนไมเคยเผชญภาวะวกฤตเทาน ความมนใจเมอตอนเขามาในแฟลตละลาย

หายสนไปแทบไมเหลอ หลอนเพงตระหนกวาพชายของหลอนในยามนเหมอนคนบาคลง จะดกวาฆาตกรบากามหนอยกตรงทเขาเหนเปนเรองสนก พอทจะไมบบคอหลอนใหตายคามอเทานนเอง

(วสนตลลา. 2552, 475)

136

และในตอนทายภคพยายามทจะกาจดเพลน เพอเปนผดแลทรพยสนของครอบครว

ลาคอของเพลนแหงผากลงทนท เมอลดสายตาลงตา มองเหนวตถในมอของพชายคนละสายเลอดของหลอน! อยางทเพลนเคยพดทเลนทจรงหลายครงแลววา เมอสมองขเลอยของหลอนเรมทางาน มนกจะเดนหนาเรอยไปไมหยดนง ดวยเหตนถงตกใจแคไหนกตาม กไมถงขนวาจะอบจนปญญาทาอะไรไมถก

ภคถอปนยองเขามาในบาน ทาทางราวกบหวขโมย ไมตองเสยเวลาถาม กบอกชดยง

กวาชด วาชวตของคณหนเพลนตกอยในอนตราย (วสนตลลา. 2552, 574)

แกวเกาสรางใหภคเปนตวละครแทนความไมด อจฉารษยา มความโลภในทรพยสนเงนทอง เหนแกประโยชนสวนตน เปนคนมกมากในกามอารมณ ไมมความจรงใจใหใคร ภคประกอบอกศลกรรมกอความเดอดรอนใหกบผอน ผลการกระทาชวของภคทาใหถกตารวจจบเมอภคพยายามฆาเพลน ดร.ชญาพอของเพลนไลภคออกไปจากบาน เพราะเกรงวาเพลนจะไมปลอดภย

1.3 การสรางตวละครทปฏบตธรรมเพอหาความสงบ หลกหนจากกเลส ตวละครทปฏบตธรรมเพอหาความสงบ หลกหนจากกเลส หมายถง ตวละครทนงขาวหมขาว

ถอศลปฏบตธรรม และตวละครทออกบวชสรมกาสาวพกตรเพอแสวงหาความสขทางจตใจ หลกหนจากกเลสทางโลก แกวเกาสรางตวละครกลมหนงใหเปนตวแทนของผทปฏบตธรรมเพอหาความสงบ หลกหนจากกเลส จากการศกษานวนยายของแกวเกา 29 เรอง พบวามนวนยายทใชวธนาเสนอแนวคดพทธศาสนาโดยการสรางตวละครทปฏบตธรรมเพอแสวงหาความสงบ หลกหนจากกเลส ปรากฏ 7 เรอง ไดแก จอมนาง ผาทอง อมตะ คนเหนอดวง พมมาลา แตปางกอน และ จากฝนสนรนดร ผวจยจะยกตวอยางจากนวนยาย 5 เรอง ไดแก จอมนาง จากฝนสนรนดร แตปางกอน ผาทอง และพมมาลา

ในเรอง จอมนาง เจาฟาหงสาผเปนเจาครองเมองหงสา ตดสนใจทจะออกบวช เพราะทรงเบอหนายชวตทางโลกทมแตการแกงแยงในอานาจ แมแตพนองกนเองกยงไมละเวน เจาฟาหงสามองเหนวาพระองคกคอมนษยคนหนงทมความออนแอ โงเขลา หลงมวเมาในอานาจ และมความทกขจากการสญเสยลกชาย

137

“เรามองเหนความขลาดของคน ความโลภ ความคดในของอในกระดก ความคดคดทรยศ

แมแตผทเปนญาตและคนสนทของเราเอง เราไดเรยนรสงทจกรพรรดและราชนยมากมายใน

ประวตศาสตรไดเรยนรในชวตของตนเอง แตทงทเหน...ทงทประจกษแจง เราไมอาจตอบแทนมนได

แมดวยวาจาเพยงคาเดยว เราตองทนใหมนแสวงหาผลประโยชนจากความออนแอของเรา ทนเหน

ความหยาบหยามของเราสารพดอยาง”

“แตด...ตรงททาใหเราคดไดวา แทจรงเราคอมนษยคนหนงนนเองมความออนแอ โงเขลา

หลงมวเมา ตลอดจนความทกขความทรมานมไดผดไปจากมนษยอน”

(จอมนาง. 2552, 630)

เจาฟาหงสาคนพบตวเองวา แทจรงแลวพระองคกคอผหนงทหลงมวเมาในอานาจ มองเหนความโลภของพระญาต การทรยศหกหลง เจาฟาหงสาจงเกดความเบอหนาย ตองการทจะบวช เพอหลกหนความวนวายทางโลก ในเรอง จากฝนสนรนดร เชอเปนตวละครทบวชเพอหลกหนความทกขใจจากความรก

เชอเปนคหมนของการะเกด เมอผดหวงในความรก ทกขใจมากจนคดฆาตวตาย แตเมอไดมาบวชทา

ใหไดสตจากพระธรรมคาสอนจงทาใหคลายความทกขโศกลงไปได

อดตคหมนของการะเกดทอดสายตามมองชายหนมดวยความปราน ถามซาๆ วา

“ทกขโศกเรองอะไรหรอ”

ตรยพดไมออก คณเชอบวช...เรองนเปนสงสดทายทเขาคาดคด กงบอกคณเชอหรอเปลา

เรองตรยและการะเกด...ขอนเขาเดาไมออกเชนกน

“เมยพอตรยตายขอรบ” กงเปนฝายตอบแทนชายหนมผยงอาองอย “เปนไขไดสองวนกตาย

พอตรยเสยใจมาก กระผมเหนไมเขาทเลยพามาทน เผอจะมองเหนทางสวางบาง”

คณเชอนงไปนดหนง สายตาบอกความเหนอกเหนใจมากขนแลวตอบชาๆ วา

“การพลดพรากจากสงทรกเปนความทกข การประสบกบสงทไมรกเปนความทกข ทกขนน

เปนของคกบปถชนผยงมรกโลภโกรธหลง เมอสงใดไมเปนไปอยางใจกเกดความทกข อยาวาแต

ประสกเลยททกข อาตมาเองกทกขมากมายมาแลว ทกขขนาดนไมใชคดจะฆาตวตายอยาง

เดยว อยากจะฆาคนอนใหตายไปเสยดวย เพราะเขาท าใหเสยใจ อบอาย แคนใจแสน

สาหส ”

138

ตรยยงคงพดไมออก กมหนามองตา...อะไรอยางหนงคลายกบปลายมดสะกด ความทรงจา

จนแปลบปลาบ

“เดชะบญไมทนบาไปเสยกอน เขาวดมาพบสมเดจฯทาน ทานเตอนสตวาอารมณ

ทงหมดนเกดจากตวเราแทๆ ไมใชคนอน...

“บดนพระคณเจาครองสตไวไดแลวใชไหมขอรบ” กงเปนฝายถาม คลายจะบอกใหตรยร

เชนกน

“กพยายามจะรกษาเอาไว อาตมาไมไดอวดวาตวเองตดกเลสไดหรอกนะ อยางนอยกยงม

หวงผกพนกบทางบาน มแมมนองชายตองกลบไปดแล แตวาเวลานใจสงบลงมากแลว ประสกคงไมร

วาคหมนอาตมาหนตามชายอนไป”

ตรยกมหนานง

“ครงแรกอาตมานกถงความทกขของตวเอง จนมองไมเหนความทกขของคนอน ตอมาจง

ไดนกวาคหมนของอาตมาคงไมเปนสขนก เธอเปนคนมพอแม เปนลกผดมตระกล ปลอยใหความรก

เขาครอบงาจนตดอยางอนไปหมด ถาหากเธอตดไดจรงๆ อาตมากโมทนาสาธวาเธอจะไดใชชวต

อยางทปรารถนา หากวาเธอตดไมไดเธอกคงมความทกข นกไดอยางนอาตมากเลยเลกเคยดแคน

เลกเสยใจ”

(จากฝนสนรนดร, 2553, 550)

สาเหตทเชอบวชเพราะมความทกขทเกดจากความรก ตองการแสวงหาหนทางดบทกขในใจ

เมอบวชแลวเชอพบวาสาเหตแหงทกขเกดจากอารมณของจตใจตนเองทยดมนถอมนวาผหญงคนนนเปนของเรา เมอไมเปนดงทปรารถนาจงเกดความทข เชอรสาเหตแหงทกขแลวจงพยายามทาใจปลอยวาง ไมเอาใจเขาไปยดมนถอมนผหญงคนนนอก ความทกขของเชอจงคลายลง

ในเรอง แตปางกอน ราชาวดเปนครโรงเรยนกลนารวทยา ไดพบวญญาณของทานชายใหญวนเวยนอยเพอรอคอยเจานางมานแกว ซงกลบชาตมาเกดเปนราชาวด ราชาวดไมอาจแตงงานกบหมอมเจาจรายสหลานชายของทานชายใหญ เพราะยงมจตทผกพนอยกบทานใหญ ราชาวดตดสนใจนงขาวหมขาว ปฏบตธรรมอยทวดตางจงหวด เพราะตองการหลกหนจากความรกทไมมทางสมหวงในชาตน ซงทาใหเกดความทกข และตองการแสวงหาความสงบสขทางจตใจ

“ฉนวาทนลาบากเกนไปสาหรบเธอ”

“อาจจะล าบากทางกาย แตทางใจแลว ดฉนรสกวาสงบดมากเลยทเดยวคะ”

139

ประกายตาหลอนยงคงเขมแขงเชนเดม แมดวงหนาจะผอมซบ แกมทเคยนวลใส บดนเตม

ไปดวยฝา แววเหนดเหนอยออนโรยปรากฏในดวงหนาและทาทาง

“ราชาวด ฉนขอรองใหเธอกลบกรงเทพเถอะ” จรายสกลาวเสยงจะเปนเกอบวงวอน “ไปอย

ทนนอยางนอยสขภาพเธอจะดกวาน และถาอยอยางสงบเธอกอยได ฉนจะดแลเองไมใหใครไป

รบกวนเธอ...”

“ขอบพระคณคะ แตดฉนไม...”

“ฉนรวาเธอลาบากใจเรองอะไร” เขาขดขนกอนทหลอนจะทนพดจบ “แตฉนขอรบรองวาฉน

เองกจะไมรบกวนเธออก ฉนชวยเธอดวยความรสกอยางมตร...อยางเพอนเพยงประการเดยว อก

อยางหนงกคอ เปนการใชโทษทฉนเคยเขาใจเธอผดอยางมากมายดวย”

สหนาราชาวดไมไดแสดงความยนดยนราย เมอตอบเรยบๆ วา

“ดฉนไมไดหวงสงขารของตนเองละคะ อยทไหนกเทากน ทกวนนกอยเพอสงบจตไมให

ฟงซานมากมายนก จะไดตดความรก...ความอาลย...ตอ...บางสงบางอยางไดบาง ถากลบ

กรงเทพ กเทากบพาตวเองไปสความวนวาย ไปสกเลสเกาๆ”

(แตปางกอน . 2551 , 312-313)

ราชาวดมความทกขทเกดจากความรก แตเมอไดปฏบตธรรมแลวพบวาไดรบความสงบทางใจ พอใจในสภาพทเปนอยแมวาจะมความลาบากทางกายอยบาง เหนไดจากคาพดของราชาวด “อาจจะล าบากทางกาย แตทางใจแลว ดฉนรสกวาสงบเลยทเดยวคะ” ในเรอง ผาทอง คณนายเจรญเปนภรรยาของคณเสนยพอของอมา คณเสนยมกจการ

เกยวกบคอกมา สโมสร คณนายเจรญดแลในเรองของทดน เงนก และการซอขายทอง เมอคณเสนย

เสยชวต ธรกจคอกมาเรมมปญหา คณนายเจรญเกดความทกข ทสญเสยสาม ลกชายกถกทาราย

บาดเจบ ไมสามารถชวยเหลอตนเองไดจนกระทงเสยชวต ทาใหเกดความทกข เบอหนาย

มารดาไมอยบาน ตงแตอานาจถงแกกรรมคณนายกดเหมอนจะถอนความสนใจไยดจากทางโลกไปมากกวาครง เธอมกใชเวลาวางออกตางจงหวดไปถอศลอยตามวดตางๆ หางไกลชมชนใหเหตผลวา ‘คนแกแลวใจคอมกออนแอ แมจะตองทาใจใหสงบไมคดอะไรมาก มฉะนนจะทนความทกขตอไปไมไหว’

140

คณนายไปถอศลทวดในจงหวดเพชรบรตงแตสปดาหกอนกวาจะกลบกสปดาหหนา อมาเหลอความอดกลนทจะรออยจนถงเวลาเธอกลบ

(ผาทอง. 2553, 290-291)

คณนายเจรญปฏบตธรรม เพราะมความทกขทเกดจากการสญเสยบคคลอนเปนทรก ไดแก

สาม และลกชาย ประกอบกบความเบอหนายในเรองการแกงแยงชงดในวงการธรกจคอกมา

คณนายเจรญจงปฏบตธรรม ถอศล เพอแสวงหาความสงบทางใจ

อมาโคลงศรษะไปมาดวยความทอใจ หลอนคาดวาจะไดพงความปแหลมคมและสขมของมารดาในยามอบจน แตทานกคลายกบเฉอยชาไมเอาธระทางโลกอกตอไปแลว แมใครเอาเปรยบ ทานกไมถอสา...

... ‚คณแมไมสนใจงานของคณพอแลวใชไหมคะ‛ ‚แมกาลงนก...‛ เธอตอบดวยเสยงนมนวล ‚วนทอานาจตาย แขกไปรดนาศพ เขาแบมอ

ออกรบนาจากแขกในงาน...มอของคนตายลกเหนไหม วางเปลาไมมอะไรเหลอเลยจนอยางเดยว แมสงเงนใหสกบาทกจบเอาไวไมได เพราะฉะนน แมไมอยากโลภโมโทสนอกแลว เงนทองทหามาไดกมากมายเกนไปชวชวตแคนพอแลว...‛

(ผาทอง. 2553, 292-293)

หลงจากทปฏบตธรรม คณนายเจรญใชหลกธรรมในการดาเนนชวตและแกปญหาใหคนรอบ

ขาง ดงทเตอนสตใหอมาวางมอจากธรกจคอกมา เพราะเงนทองทไดมาจากอบายมข ไมไดกอใหเกด

ความสข และเมอเสยชวตไป กไมสามารถนาเงน หรอสงใดตดตวไปไดดวย

ในเรอง พมมาลา แกวเกาสรางเพรยวเปนตวละครทตองการจะบวชเพอดบกเลสทเกดจาก

ความทกขทตองการครอบครองนานวล เมอเพรยวบวชแลวไดเรยนรพระธรรมคาสอน และไดขอคด

จากคาพดของตายมศษยวด ทาใหเพรยวไดสต

‚ผมไมรจะทายงไง ไมอยากเจบมนกเจบ ไมอยากคดถง มนกคดถง ไมอยากทกขมนก

ทกข มนอยเหนอผม ผมไมเคยเปนอยางน จนเดยวนผมกยงไมเขาใจ ทาไมเขาทาใหผมแครเขา

มากขนาดน ทงทเขาไมแครผม‛

141

‚เปลยนจากรกเปนเมตตา ขอใหเหนเขามความสขกพอใจ ไดไหมเลาดพอแมเจานนปะไร

เขารกเจา อยากเหนเจาเปนสข ตอใหเจาไมบวชใหเขา เขากยงรกเจาเหมอนเดมอยนนเอง‛...

...คาพดของตายม ทาใหเขายอนกลบมามองตวเองเปนครงแรก

‘เรามนตางจากตายมตรงไหน เรองเอาชนะตวเองไมได’ คาตอบทไดรบ ทาใหเขานกละอาย

ตวเอง ‘ไมตาง เพราะจนบดนกยงอยากไดหลอน พอๆ กบตายมอยากเหลา’

(พมมาลา. 2553, 538, 549)

การบวชทาใหเพรยวรวาทกขของตนเกดจากใจทปลอยใหกเลสทมความตองการนานวลเขา

ครอบงา เพรยวพบวาตองเอาชนะใจตนเองจงจะพนจากความทกขน และฝกใหทาใจเมตตาเพอ

ปรารถนาใหคนทรกมความสข และเรากจะมความสขดวย

1.4 การสรางตวละครเหนอธรรมชาต

วลรตน สงหรา (2528, 79) กลาวถงลกษณะของตวละครเหนอธรรมชาตวา “ตวละครเหนอ

ธรรมชาตนน ผแตงมกจะมงเนนใหเหนลกษณะรปรางหนาตาทแปลกประหลาดและนากลว หรอเนน

ใหเหนพฤตกรรมเหนอธรรมชาต มากกวาจะเนนนสยใจคอหรอทศนคต”

การสรางตวละครเหนอธรรมาตในนวนยายของแกวเกา จาแนกเปน 3 ประเดน คอ

1.4.1 การสรางตวละครทเปนวญญาณ

1.4.2 การสรางตวละครทเปนเทวดา นางฟา

1.4.3 การสรางตวละครทเปนภตผปศาจ

1.4.1 การสรางตวละครทเปนวญญาณ

พระสตตนตปฎก ทฆนกาย มหาวรรค (2542 : 33) กลาวถงสาเหตของการเกดเปนวญญาณ ดงน

ดกรภกษทงหลาย ตอแตนน พระวปสสโพธสตวทรงพระดารวา วญญาณนยอมกลบ

เวยนมาแตนามรป หาใชอยางอนไม โดยความเปนไปเพยงเทาน สตวโลกพงเกดบาง พงแกบาง พงตายบาง พงจตบาง พงอปบตบาง ความเปนไปนน คอ วญญาณมเพราะนามรปเปนปจจย

142

นามรปมเพราะวญญาณเปนปจจย สฬายตนะ มเพราะนามรปเปนปจจย ผสสะม เพราะสฬายตนะเปนปจจย เวทนามเพราะ ผสสะเปนปจจย ตณหามเพราะเวทนาเปนปจจย อปาทานมเพราะตณหาเปนปจจย ภพมเพราะอปาทานเปนปจจย ชาตมเพราะภพเปนปจจย ชรามรณะโสกปรเทวทกข โทมนสและอปายาสยอมมพรอมเพราะชาตเปนปจจย ความเกดขนแหงกองทกข ทงมวลนยอมมไดดวยประการฉะน ฯ

ตวละครเหนอธรรมชาตทเปนวญญาณในนวนยายของแกวเกาสวนใหญมจตใจยดมนถอมน

ตอบางสงบางอยางจงทาใหวญญาณเหลานยงคงวนเวยนวายตายเกด จากการศกษานวนยายของ

แกวเกา 29 เรอง พบวามนวนยายทใชวธนาเสนอแนวคดพทธศาสนาโดยการสรางตวละครท เปน

วญญาณปรากฏ 8 เรอง ไดแก แกวราห เรอนนพเกา วมานมะพราว คนเหนอดวง แตปาง

กอน แกวราห หนมทพย และ นางทพย ผวจยจะยกตวอยางนวนยายทใชวธนาเสนอแนวคด

พทธศาสนาดวยการสรางตวละครท เปนวญญาณ จากนวนยาย 5 เรอง ไดแก แกวราห

วมานมะพราว เรอนนพเกา แตปางกอน และคนเหนอดวง

ในเรอง แกวราห มาสเมองเปนดวงวญญาณทมกเลสความรกตอขนลมฟา ซงใน

ชาตปจจบนขนลมฟากลบชาตมาเกดเปนวสว สวนมาสเมองยงคงรอคอยขนลมฟา พยายามทาให

วสวระลกชาตเพอทจะระลกถงความรกทมตอนางได และยงทาหนาทปกปองสมบตของอาณาจกร

ภแสน

แตสงทพอเลยงบญมาตกตะลงมองอยไมใชชะตากรรมอนนาสมเพชนน หากเปนจดเดยวกบทอาจารยอนยนตวแขงทอราวกบถกสาปตะลงมองอย...

เหนอขนจากยอดเจดย ทามกลางเมฆทหอยยอยลงตาจนดแทบจะจดยอดแหลมนน แสงฟาแลบสวางจาขนเนนนานพอจะเหนภาพรปกายของสตรคลมดวยสไบยาวพลว กระพอตามแรงลม กมตวแหวกมานเมฆออกจากกน แลวคอยแหวกกลมเมฆใหลอยปดเขาเปนภเขาเมฆดาทะมน เชนเดยวกบรางทหมนกลบลบหายเขาไปในความมดทะมนนนอยางเงยบเชยบ เหลอไวแตสายฝนทโปรยปรายลงมาไมขาดสาย

(แกวราห. 2552,130- 132)

143

มาสเมองเปนดวงวญญาณทมกเลสยดมนในความรก รอคอยทจะพบและพยายามทาใหคน

รกในอดตชาตระลกไดวาเคยรกนาง และยงหวงสมบตของอาณาจกรภแสน ซงเปนกเลสททาใหดวง

วญญาณของมาสเมองยงคงวนเวยนอยบรเวณทเคยเปนอาณาจกภแสน จงไมไดไปผดไปเกด

ในเรอง วมานมะพราว กงหรอเจาสว ผกอตงบรษทปาลมโปรดคสยงมความกงวล เปนหวงความกาวหนาและความมนคงของโรงงานทตนเปนผกอตงขน วญญาณของเจาสวจงยงวนเวยน อยทโรงงาน

‚ถงอวจะตาย อวกยงหวงโลงงาง ไมงงอวไปเกดใหมนางเลยว ไอเจาสงเดกมนระยา...มงโกงไดลงคอ เลยวมนยงเอาคงงานไปยนตากแดด งางกไมลายทา‛

(วมานมะพราว. 2552,130- 132)

เจาสวมความเปนหวงโรงงาน ซงเปนกเลสทเกดจากความยดมนวาโรงงานจะไปไมรอดหาก

ไมมเจาสวอย เจาสวจงคอยสอดสองดแลไมใหคนมาทารายโรงงาน ดงทเจาสวเหนวาทรงเดชเปนคน

ไมด คดโกง เจาสวจงพยายามทจะตดตอสอสารใหลกชายไลทรงเดชออกจากโรงงาน

ในเรอง เรอนนพเกา แกวเกาสรางใหผอบแกวเปนตวละครทเปนวญญาณวนเวยนอยใน

เรอนนพเกาเพราะยดมนถอมนในกเลส ผอบแกวมความเชอวาหากเธอนาแหวนไปคนใหกบเขมอดต

คหมนทกลายเปนชายช ดวงวญญาณของเธอกจะหลดพนจากเรอนนพเกา ผอบแกวจงขอรองใหคณ

ยายบญทพยชวยตามหาแหวน

แหวนเรอนนพเการปพญานาค กลายเปนสงทสตรชราคนหาตอมาอกเปนเวลานาน โดย

ปราศจากวแวว

“แหวนวงนนอยไหนละคะ ดฉนจะไดไปเอามาให”

ผอบแกวไมตอบ ความนงเงยบของเธอ แฝงดวยความเศรา และกระวนกระวาย จนบญทพย

สมผสได

“ฉนไมรเหมอนกน มนหายไปจากฉน...นานมาแลว”

ถาหากวาแหวนวงนนหายไปตงแตผอบแกวยงมชวตอย ยอมเปนเรองทเกดขนหลายสบป

กอน ผคนทเกยวของกลวงลบดบสญไปหมด จะเอารองรอยทไหนมาสบเสาะคนหา

144

หากบญทพยมไดปรปากใหอกฝายหนงไดยน เพราะความเขาใจประการหนงแวบขนใน

สมอง

ความผกพนนจะเกดขนจากอะไรกตาม มนนาจะเปนสงหนงทเหนยวรงผอบแกว

เอาไวในบานหลงน ไมไดจากไปตามวถทควรจะเปน

(เรอนนพเกา. 2550,106)

ผอบแกวตามหาแหวนโดยทเธอไมเคยรความจรงวาแหวนนนเขมไดรบคนนานแลวแสดงให

เหนวาสงทผอบแกวเชอนนไมใชความจรง ผอบแกวพบวาสาเหตทเธอยงวนเวยนอยในเรอนนพเกา

เปนเพราะผอบแกวไมเคยตอสกบกเลสภายในจตใจ ปลอยตวปลอยใจใหกเลสเรองความรกเขา

ครอบงา เธอจงวนเวยนอยในเรอนนพเกา ในตอนทายของเรองเมอเรอนนพเกาถกไฟไหม ผอบแกว

พยายามทจะหนออกจากกองเพลงเพอไมใหไหมรางของนชาทเธอสงอยไดรบอนตราย ผอบแกวจงรวา

เธอสามารถตอสกบกเลสในการยดมน จงหลดพนจากเรอนนพเกาไปสภพภมอนได

‚เธอพรอมจะไปรยง?‛

ผอบแกวกมศรษะรบ เธอไมไดสวมแหวน แตเธอกามนไวแนนเมอลกขนอยางเชองชา

แลวเดนตามเขาออกไปสแสงสวางทปลายอโมงค


ในเรอง แตปางกอน ทานชายใหญหรอหมอมเจารงสธร เปนวญญาณทวนเวยนอยทตาหนก

ขาวรมนา สถานททเคยเกอบจะไดเปนเรอนหอ แตเจานางมานแกวกลบถกวางยาพษใหตายในวน

แตงงาน จงทาใหทานชายใหญเศราโศกเสยใจทมอาจปกปองคนรกได วญญาณของทานชายใหญจง

ยงวนเวยนอย เพราะความยดมนถอมนในความรกทมตอเจานางมานแกว

ทานชายใหญเปนใครนะหรอ? กหมอมเจารงสธร โอรสเสดจในกรมฯ ทพเองเปนคนเอยถง

ใหฉนฟง ตงแตวนแรกทฉนพบพไงละ ฉนพบพระวญญาณของทานวนเวยนทตาหนกรมนา ทานยงคง

คอยเจานางมานแกว เจาสาวของทานอย และเจานางกกลบมาในชาตใหมอกครงหนงคอฉนเอง

(แตปางกอน. 2551, 315)

145

หมอมเจารงสธร ตรอมใจจนเสยชวต เพราะคนรกถกวางยาเสยชวต ดวงวญญาณของ

หมอมเจารงสธรยงคงวนเวยนอยทพระตาหนกรมนาสถานทเปนเรอนหอเพอรอคอยคนรก แสดงให

เหนวาหมอมเจารงสธรเปนดวงวญญาณทมกเลส เปนเหตใหดวงวญญาณไมไดไปผดไปเกดใน

ภพภมอน

ในเรอง คนเหนอดวง นาโหนทพราสอนใหโพนอยในศลธรรมและสอนวชาโหราศาสตร

ใหแกโหนแทจรงแลวคอดวงวญญาณของพระยาญาณศาสตรหรอเจาคณโหร ผมชอเสยงดาน

โหราศาสตรในสมยอยธยา ตองการถายทอดวชาความรดานโหราศาสตรใหคนด วญญาณจงวนเวยน

อยใกลๆ โพน ตองการสงสอนลกหลานทใชวชาความรไมถกตอง ไมอยในศลธรรม ดงน

‚อาว‛ มรรคนายชรามองหนาโพนแปลกใจวาเรองงายๆ พรรคนทาไมไมร ‚สมยโนน ตงแต

พระเจาบรมโกศทานบวชอยทบางปะอน จนไดเปนพระเถระผใหญ ใครๆ กเรยกวาเจาคณ

จนกระทงกรงแตกคนไทยตองแตกฉานซานเซนกนไมมด ทานกเลยตองสกออกมารบราชการกบ

พระเจากรงธนฯจนไดเปนพระยากคอเจาคณทางโลกไงครบ เพราะทานเกงมากนะครบ เรอง

โหราศาสตรอยางงไมมตวจบเลยครบ เขาวากนวา ทานดดวงเมอครงอยธยากอนลวงหนาตงหลายป

วาจะแตก แตทานเปนพระ เหนเปนเรองทางโลกทานกไมอยากพด จนเราเสยเมองจรงๆ นนแหละ

ทานจงเสยใจมากวารแลวไมพด ทาใหคนไทยตองตายไปมากมาย ทานกเลยสกออกมาชวยรบ...ก

ทาหนาทโหรนนแหละครบ จนกระทงสรางกรงเทพฯไดนแหละ ทานจงมาสรางวดนเอาไว แตทานก

ไมไดกลบไปบวช บอกวายงหาคนสบทอดวชาโหราศาสตรไมได‛


พระยาญาณศาสตรเปนผทยงมกเลสทตองการหาคนสบทอดวชาโหราศาสตร วญญาณ

ของพระญาณศาสตรจงยงคงวนเวยนอย อกตวอยางหนงทแสดงใหเหนวาพระยาญาณศาสตรกลาว

กบโพนวาตนเหลอโซหวงสดทายทผกมดอย หลงจากปลดโซนไดแลวพระยาญาณศาสตรกจะไปตาม

ทางทมงหมายไว

‚ใครวาขาลาบาก ขาสบายกวาเองตงรอยเทานะไมวา เพราะไมไดถกผกรดดวยโซเงน

โซทอง โซเมย โซลก โซบานเรอนเรอกสวนตางๆ ตวขามนถงเบาสบาย...แตขาเปลองโซสดทายนได

146

เมอไรขากจะไปสหนทางทขามงหมายเสยท ถงไปไมถงจดหมายปลายทาง แตขยบไปใกลอกสกนด

ขากพอใจแลว‛


จากคากลาวของพระยาญาณศาสาตร “แตขาเปลองโซสดทายนไดเมอไรขากจะไปสหนทางท

ขามงหมายเสยท” หมายถง กเลสความยดมนถอมนทยงเหลออยคอความตองการถายทอดวชา

โหราศาสตรใหกบผทมความเหมาะสม เมอพระยาญาณศาสตรไดกระทาแลวจงจากไปยงภพภมอน

แกวเกาสรางตวละครทเปนดวงวญญาณ เพอแสดงใหเหนวาตวละครทมกเลส ความกงวล

เปนหวง ดวงวญญาณจะวนเวยนอยในสถานทนนๆ ยงไมไดไปผดไปเกด ดวงวญญาณเหลานนไมได

แสดงความนาเกลยดนากลว แตมลกษณะททาใหผอานเกดความสงสารเหนใจ ทงยงแสดงใหเหนวา

วญญาณสามารถอยรวมกบมนษยไดโดยไมเบยดเบยนทารายซงกนและกน

1.4.2 การสรางตวละครทเปนเทวดา นางฟา

แกวเกาสรางตวละครกลมหนงเปนเทวดา นางฟา เพอแสดงใหเหน

หลกธรรมในเรองการเวยนวายตายเกด ผทประกอบดวยบญกศล มกเลสนอย ตวละครเหลานไดไป

เกดบนสวรรค จากการศกษานวนยายของแกวเกา 29 เรอง พบวามนวนยายทใชวธนาเสนอแนวคด

พทธศาสนาโดยการสรางตวละครทเปนเทวดา นางฟา ปรากฏ 4 เรอง ไดแก ทางเทวดา เทวา

วาด หนมทพย และพมมาลา

ในเรอง ทางเทวดา แกวเกาแสดงใหเหนวาชายหนมชาวสวรรคไดเกดบนสวรรคเพราะสะสมบญกศลกรรมไวมาก เหนไดจากคาพดของเทวดาทเหาะไปยงดอกบวของชาวสวรรคทกาลงจะลงไปจตบนโลกมนษยน

อมม! ชวตคณทากศลเอาไวมาก ขนมาเสวยบญบนสวรรคไดนานโขทเดยว มนาเลา เวลา

จะจตลงไปเกดใหม ถงไดมเครดตด เลอกไดคอนขางงาย...‛

(ทางเทวดา. 2549 , 4)

147

แกวเกาแสดงใหเหนวากอนทจะเกดเปนเทวดาชาวสวรรคตนนเคยเกดเปนกวในสมย

พระนารายณ แตงคาประพนธเพอถวายพระเจาอยหว เพอใหพระองคทานทรงสาราญพระราชหฤทย

ซงเปนการสรางกศลอยางหนง

‚ผมจาไดวาผมรงเรองภาษา แตงโนนแตงน เปนกวหลวง...วนๆ กแตงอะไรเพราะๆ ถวาย

บาเรอทาวไทธราชผมบญ พระองคทานโปรดปรานวาอานกวนพนธของผมแลว ชมชนพระทยเหมอน

ไดลงในธาราใสเยน‛

(ทางเทวดา . 2549 , 4)

ในเรอง เทวาวาด ผเขยนบรรยายใหเหนวาเทวดาบนสวรรค มการฟงเทศนฟงธรรมเพอ

สะสมกศลกรรม เพอใหไปเกดเปนเทวดาในสวรรคชนทอยเหนอขนไป

เทวดาและชาวสวรรคบางคนฟงแลว ดวงตาเหนธรรมมากขน กเลสนอยลง บรรลธรรมขนใดขน

หนงบนสวรรค เมอจตกไดเขยบชนสงขน ไปเกดบนสวรรคชนเหนอขนไปอก

(เทวาวาด . 2549 , 1)

ในเรอง หนมทพย เมอลงเทมเสยชวตและไดไปเกดเปนเทวดาอยบนสวรรค เกดจากการ

ทาบญมากมายเมอครงยงมชวตอย ไมเคยทาบาปกรรม ความดนเองทาใหไดไปเกดเปนเทวดา

นอกจากนลงเทมไมของเกยวกบอบายมข ยาเสพตด และการพนนสงผดกฎหมายทงหลาย เปนการ

สรางบญกศลของลงเทม เมอลงเทมเสยชวตแลวจงไดขนสวรรค

‚พอตาพขนแกไมชอบเลนเบยเสยโป แกกอยบนโนนไดซ เหลาเถอนกไมตม หวยเถอนกไม

เลน ฝนกไมสบ ขนลงนรกแกกไมมอะไรทาอยด‛ ยมบาลอธบายอยางผรด... (หนมทพย . 2549 , 37)

ในเรอง พมมาลา นางฟารมภากลาววาผทเปนนางฟาตองเปนผทประพฤตกศลกรรม

รกษาศล นางฟารมภากลาวถงลกษณะของสวรรคทมความสะดวกสบาย และกลาววาเปนสถานททเพรยวจากมาเกดเปนมนษย

148

‚...อยาพยายามเขาใจเลย มนยงไมถงเวลาของคณ ครงหนงคณอาจจะเคยเขาใจและ

เคยประสบมาแลว แตเมอคณละจากสภาวะนนมาอยอยางทคณอยทกวนน คณกเลอกทจะเกลอก

กลวฝนละอองมากกวาจะชาระใหใสสะอาด ยงดนะทคณพบฉน คณจะไดมโอกาสลางฝนผงออก

จากตาคณ...‛

(พมมาลา. 2549 , 376-377)

จากคากลาววา “ครงหนงคณอาจจะเคยเขาใจและเคยประสบมาแลว แตเมอคณจะลงจาก

สภาวะนนมาอยอยางทคณอยทกวนน คณกเลอกจะเกลอกกลวฝนละอองมากกวาจะช าระใหใส

สะอาด...” แสดงใหเหนวา เพรยวอาจจะเคยเปนเทวดา แกวเกาแสดงใหเหนวาผทจะไดเกดเปน

เทวดา นางฟา คอ ผทมจตใจผองใส บรสทธ ปราศจากการทาความชวหรอการทาใหตนเองหรอผอน

เดอดรอน

1.4.3 การสรางตวละครทเปนอมนษย

แกวเกาสรางตวละครกลมหนงเปนอมนษย ไดแก พญานาค ยมบาล และ

พญาปลา แสดงใหเหนหลกธรรมในเรองกเลส ตณหา ตวละครเหลานมลกษณะเปนมนษยทมอวยวะ

บางสวนเปนสตว เปนผประกอบอกศลกรรม จากการศกษานวนยายแกวเกา 29 เรอง พบวาม

นวนยายทใชวธนาเสนอแนวคดพทธศาสนา โดยสรางตวละครเปนอมษย ปรากฏ 3 เรอง ไดแก

พญาปลา หนมทพย และ นาคราช

ในเรอง พญาปลา แกวเกาสรางใหพญาปลามลกษณะสวนหวเปนปลา สวนลาตว

เปนมนษย พญาปลามความมกมากในกามกเลส เหนไดจากการพยายามทจะบงคบขนใจนมมานใน

คนแรกทบราเพอนของนมมานเอารปพญาปลาเขามาในบาน

เนอตวเขาแนบสนทอยกบหลอนใตพนนา แสงสวางสองลงมาเปนลาเพยงรางๆ ทามกลาง

ความเขยวใสของทองทะเล รางกายของบราดขาวโพลน เผอดจนเกอบจะออกเขยว แผนอกและ

ลาแขนกายารดหลอนไวอยางไมยอมปลอยบทรกของเขาเตมไปดวยพลงและรนแรง...ไมมอะไร

เหมอน บราผอารมณดและขเลนแมแตนอย

149

นมมานเรมรสกตนตระหนกและเจบปวด

ไมใชความรกเสยแลว...หลอนกาลงถกขมขนอยตางหาก

(พญาปลา. 2549, 33-34)

ลกษณะของพญาปลามความไมสมประกอบมสวนหวทใหญ สวนลาตวเหมอน

มนษยทวไป เปนผทมกเลส ตณหา ไมมความอดทนอดกลนในเรองกามารมณจงทารายนมมาน

ตอมาบรานารปของพญาปลาไปเผาทง พญาปลาจงไมมารบกวนนมมานอกเลย

ในเรอง หนมทพย แกวเกาสรางใหยมบาลโขมเปนตวละครทเกดในนรก ยมบาล

โขมเปนตวละครทใฝอกศลกรรม เหนไดจากเมอยมบาลโขมพบเดนภม กนดหมายเพอนฝงใหมาดม

เหลาเลยงตอนรบ

‚เดยวจะโทรศพทเรยกเพอนรวมรนมากนเหลาตอนรบพขน‛ เจาของหองกลกจอเชญผมนง

‛เดยวนพวกเราเปนใหญเปนโตกนทกคน พวกเรารนเดยวกนกอยางนแหละ ใครไดตาแหนงกชวยกน

ดงๆ พรรคพวกขนไปกนตาแหนงโนนตาแหนงนมง เดยวเขาจะวาไดดแลวไมนกถงเพอนฝง ถาขนก

ขนทงกระบ‛

(หนมทพย. 2549, 38)

ยมบาลโขมแสดงใหเหนวาผทมาเกดในนรกเปนยมบาลนนยงคงเกยวของกบ

อบายมข ประพฤตผดศลธรรมจงตองมาเกดเปนยมบาล ดงทยมบาลโขมโทรศพทเรยกเพอนๆ ใหมา

กนเหลาสงสรรคเพอเลยงตอนรบเดนภม

ในเรอง นาคราช แกวเกาสรางใหพญานาคคอ นาคราช มความเกยวของกบ

เมองมาย เจาลาฟาหรอพระยานาคราชมความอาฆาตแคนเมอเมองมายผดคาสาบาน จงมาปรากฏ

ตวทเมองมายรสอรท เพอลงโทษเมองมาย

...หากแตเปนเมองมายรสอรทนนเอง ทะเลสาบสะทอนเงาหบเขาทโอบลอมไวอยางแจมชด

เหมอนกบเปนอกดนแดนหนงละมายกบดนแดนจรงโดยรอบ จะแปลกไปกแตวาประกายสเขยว

150

มรกตยงคงเคลอนไหวปรมนากอนจะชหวขนทละนอย มองเหนหงอนและดวงหนาทหลอนเคยเหน

มาแลวครงหนง ตลอดจนดวงตาสาวางจาลกเหมอนแสงไฟ

พญานาคราชไมไดเอยออกมาเปนภาษามนษย แตจากดวงตาทแพงเมองสามารถรบ

‚เสยง‛ จากฝายนนไดถนด

‚จงจาไว ขาจะมาสเจา...เปนลาดบตอไป‛

(นาคราช. 2553,145 )

ลกษณะของพญานาคหรอนาคราชทปรากฏ มลาตวสเขยวมรกต มหงอนทหว แตมหนาตา

เปนมนษย และมดวงตาทสวางจาเหมอนแสงไฟ นาคราชมาปรากฏตวเพราะตองการแกแคน แสดง

ใหเหนวานาคราชเปนตวละครอมนษยทมกเลสเรองความโกรธ เมอเกดมาจงมลกษณะแตกตางจาก

มนษย

การนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยการสรางตวละคร ปรากฏวธการสรางตวละครแบง

ออกเปน 4 กลม คอ (1) การสรางตวละครทเปนตวแทนของความด มจดมงหมายเพอแสดงใหเหน

พฤตกรรมของตวละครทมความคดด ทาด มคณธรรมในการดาเนนชวต ไดรบผลแหงการทาดเสมอ

(2) การสรางตวละครทเปนตวแทนของความไมด มจดมงหมายเพอแสดงใหเหนพฤตกรรมของ

ตวละครทมกเลสเปนเครองนาทางชวต กอใหเกดการทากรรมชว ไดรบผลของกรรมชวตอบแทนเสมอ

(3) การสรางตวละครทปฏบตธรรมเพอหาความสงบ หลกหนกเลส มจดมงหมายเพอแสดงใหเหน

สาเหตแหงการปฏบต คอ ความทกขใจ ความเบอหนาย และหลกหนความวนวายทางโลก และ

แสดงผลทตวละครไดรบจากการปฏบตธรรม คอ มสตในการแกปญหาชวต และจตใจสงบ เยอกเยน

(4) การสรางตวละครเหนอธรรมชาต มจดมงหมายเพอแสดงใหเหนวากเลส และกรรมเปนตวกาหนด

การเกดเปนวญญาณเพราะตวละครมกเลสททาใหเกดความผกพน ความหวงกงวล การเกดเปน

เทวดา นางฟา เพราะตวละครประพฤตกศลกรรมมาก มกเลสนอย จงไดไปเกดบนสวรรค และการ

เกดเปนอมนษย มจดมงหมายแสดงใหเหนวาตวละครไดแก พญานาค พญาปลา และยมบาล เปน

ผทไมอยในศลธรรมจงมรปรางหนาตาผดแปลกไปจากมนษย อาจจะมอวยวะบางสวนเปนสตว

151

2. การน าเสนอแนวคดพทธศาสนาเสนอผานฉาก

พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน (2552 : 199) อธบาย

ความหมายของ “ฉากทองเรอง” คอ

สถานท เวลา บรรยากาศ บรบท และสงแวดลอมในตวเรอง เชน ประเพณ วฒนธรรม

ความเชอ ระบบการเมอง วถชวต เปนองคประกอบของนวนยายและเรองสนททาใหผอานทราบวา

เรองราว หรอเหตการณนน ๆ เกดขนทไหน เมอไร นอกจากนยงทาใหเขาใจบคลกลกษณะ ภาวะทาง

อารมณ และจตใจของตวละครอกดวย ผเขยนอาจจะใหความสาคญแกฉากทองเรองมาก หรอนอย

แตกตางกนไปตามจดมงหมายของการนาเสนอ

ฉากในนวนยายของแกวเกาปรากฏในลกษณะทเปนสงแทนของความทกข เปนสงแทนกเลส จากการศกษานวนยายของแกวเกา 29 เรอง พบวาแกวเกานาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยฉาก 7 เรอง ไดแก นางทพย แตปางกอน แกวราห อมตะ มนตรา เรอนมยรา และ เรอนนพเกา ผวจยจะยกตวอยางการนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยฉาก จากนวนยาย 5 เรอง ไดแก นางทพย แตปางกอน มนตรา เรอนนพเกา และแกวราห

ฉากหนองพราย

ในเรอง นางทพย แกวเกาสรางฉากคอ หนองพราย โคกรางทจาจองเจาฟาทพฉาย เปน

ฉากทแสดงแนวคดพทธศาสนาในเรองกเลสความรกทาใหเกดความทกข โคกรางทหนองพรายเปน

สถานทจองจาวญญาณของเจาฟาทพฉายทรอคอยการกลบมาของออกญาพชตแสนพล

‚อาว! มนชอหนองพรายเพราะมหนองนาใหญนะส เขาวาผดนกละทนน‛

‚บานนอกกยงงละคะ‛ คณผกาหมดสนกทจะซกตอ ‚ไมเหนมทไหนเลยทเขาลอวาไมมผด

เอะอะอะไรกผดทงนน หรอเปนเพราะอยธยาเปนทเกากไมทราบ‛...

...ในคนเดอนมดใครกตามทยางกรายเขาไปในบรเวณโคกรางแหงน จะเหนหมบานแบบ

ไทยโบราณปรากฏรวมกนอยหลายหลง มผคนเดนขวกไขวไปมาเหมอนอยอาศยกนตามปกต แตพอ

เหนสกอดใจเดยวกจะเหนไฟไหมหมบานนนราบลงหมดเปนหนากลอง...

(นางทพย. 2548, 102, 108-109)

152

แกวเกาบรรยายฉากหนองพรายทเตมไปดวยดวงวญญาณทมกปรากฏใหคนเหน แสดง

ความรสกนากลวของสถานท แสดงใหเหนวาเปนสถานทรกเรอ มตนไมขนาดใหญ และเถาวลยขน

เตมไปหมด

บรเวณนนอยถดจากแนวมะขามเทศไปไมเกน 500 เมตร คอนขางรกเรอดวยตนไมใหญ

อยางตนโพ กราง และตะเคยน ขนอยตดกนแทบจะเปนดง ใบและกงกานสาขาแผประสานกน ทา

ใหพนดนขางใตนนดมดครมและเยอกเยน เถาวลยและกอไมกอใหญขนรกจนสงเกตไมไดวาสวนไหน

เปนเนนดนดงทกานนกลาวถง

‚ยงกะปาชาในหนงผแนะฮะ‛ ทนเทพผเดนตามอามาดวย ชะเงอมองพลางออกความเหน

(นางทพย. 2548,121)

แกวเกาสรางฉากหนองพรายใหมความรก มตนไมขนาดใหญขนเตมพนท มบรรยากาศท

นากลว เหนไดจากคาพดของทนเทพวา ‚ยงกะปาชาในหนงผแนะฮะ” และเมอ ดร.ภาธรเดนเขาไป

ในหนองพราย ไดยนเสยงของเจาฟาทพฉายรองไหสงเสยงเรยกออกญาพชตแสนพล

เขาชะงกเมอเดนไดเพยงสองสามกาว ในความเงยบนนนอกจากเสยงจกจนเรไรแลว...ชาย

หนมแนใจวาเสยงสะอกสะอนแทรกมาดวยจากบรเวณตนไทร สลบเสยงคราครวญเยอกเยน

‚ออกญา...มดเหลอเกน ขามองไมเหนทาน...ทานอยหนใด ขากลว...ขาหนาวจบใจ

ออกญาเอย‛

ใกลกบทเขานงถางตาอยเมอชวโมงกอนนเอง รางๆ หนงนงเปนเงาตะคมอยบนพนดน ...

ไหวโยกตวไปมานอยๆ ขณะสะอนคราครวญ ความดาของเงารางดรางเลอนอยางประหลาดเหมอน

ถกบงไวดวยหมอกบางๆ

‚ออกญา...ชวยขาดวยเถด‛

(นางทพย. 2548,179)

เจาฟาทพฉายมาปรากฏให ดร.ภาธรเหนและตดตามมาเพราะ ดร.ภาธร คอออกญาพชต

แสนพลในอดตชาตทดวงวญญาณของเจาฟาทพฉายรอคอยมาเปนเวลานาน แสดงใหเหนวา

ดวงวญญาณของเจาฟาทพฉายมความทกขทเกดจากกเลสความรก ภายหลง ดร.ภาธร ใหวญญาณ

ของทพฉายเขาใจวาทกสงทกอยางทยดมนนนเปนเรองของอดต ใหเจาฟาทพฉายกลบไปชดใช

153

เวรกรรมทหนองพราย ดงนนหนองพรายจงหมายถงสถานททมความทกขทเกดจากกเลสความรกใน

อดตชาตของเจาฟาทพฉาย

ฉากต าหนกขาวรมน า

ในเรอง แตปางกอน แกวเกาใชตาหนกขาวรมนาเปนฉากทแสดงแนวคดพทธศาสนาในเรอง

การเวยนวายตายเกด ในชาตแรกแกวเกากลาวถงตาหนกขาวรมนาวาเปนเรอนหอระหวางทานชาย

ใหญกบเจานางมานแกว เจานางมานแกวเสยชวตในคนวนแตงงาน ทานชายใหญเสยใจมากจน

ตรอมใจตาย วญญาณของทานชายใหญยงคงวนเวยนอยทตาหนกขาวรมนา ในชาตทสองเจานาง

มานแกวมาเกดเปนราชาวด ไดพบกบหมอมราชวงศจรายสผ เปนหลานของทานชายใหญ หมอม

ราชวงศจรายสขอราชาวดแตงงานและใชตาหนกขาวรมนาเปนเรอนหอแตราชาวดปฏเสธ เพราะเธอม

จตผกพนกบทานชายใหญ ซงราชาวดไดพบดวงวญญาณของทานชายใหญทตาหนกขาวรมนา

บานขาวรมสระนานนดมชวตชวาขน เพราะหนาตางหลายบานเปดกวางแทนทจะปดเงยบ

อยางคราวแรก ลมพดเยนมาเฉอยฉว พากลนดอกไมหอมระรวยมาตามลม

ราชาวดกาวไปทประตซงเปดกวาง หลอนลงเลไมกลาจะลวงลาเขาไปมากกวานน

‚เขามาขางในส ราชาวด‛ เสยงหนงดงขนไมไกลตวนก ใครคนหนงลกจากมานงตวยาว

หลอดวยปนซงตงอยรมสระนา...

(นางทพย. 2548,179)

ในชาตทสองราชาวดกลบมาพระตาหนกขาวรมนา สถานททเคยเปนเรอนหอของเธอ

ราชาวดไดพบกบวญญาณของทานชายใหญ ผทเลาเรองราวในอดตใหราชาวดฟง

แกวเกาสรางตาหนกขาวรมนาเพอเปนอนสรณความรกระหวางเจานางมานแกวกบหมอมเจา

รงสธร และเปนสถานทสอแนวคดพทธศาสนาเรองการเวยนวายตายเกด เมอราชาวดเหนตาหนกขาว

รมนากเกดความรสกผกพนเหมอนไดกลบมาบานอกครง

หลอนบอกไมถกวาทาไมรสกตอกตดใจบานหลงนขนมา แทบวาจะยนดอยไดทงวนโดยไม

154

เบอหนาย...บานนดจะผกใจหลอนไดยงกวาบานสวยๆ ทนสมย อยางเคหาสนของหมอมพรรณราย

ทหลอนไปเหนมาเสยอก...

(แตปางกอน. 2551, 306)

เมอราชาวดเหนตาหนกขาวรมนา มความรสกชอบและคนเคย โดยทไมสามารถอธบายเหต

ผลไดวาเพราะเหตใดจงชอบบานหลงนทนทในครงแรกทเหน แสดงใหเหนความผกพนตอสถานททเคย

เปนเรอนหอในอดตชาตของราชาวด ดงนนตาหนกขาวรมนาจงสอความหมายถงกเลสททาใหเกด

ความผกพน และยงเปนเครองยนยนแนวคดเรองวฏสงสาร เพราะตวละครตางเวยนวายตายเกดใน

สถานทน

ฉากเรอนนพเกา

ในเรอง เรอนนพเกา แกวเกาใชฉากเรอนนพเกาเปนสถานททผอบแกวถกกกขง เมอเธอฆา

ตวตายเพราะคดวาเปนวธการทจะทาใหเธอหลดพนจากเรอนนพเกา แตวญญาณของเธอยงคง

วนเวยนอยในเรอนนพเกา ผอบแกวรถงสาเหตทเธอตองวนเวยนอยในเรอนนพเกา เมอพยายามตอส

กบสรอยสนไมใหทารายรางกายของนชา ผอบแกวรวาทยงคงวนเวยนอยในเรอนนพเกานนเปนเพราะ

เธอปลอยใหอารมณในเรองความรกเขาครอบงา แตเมอเธอชวยเหลอนชาออกมาจงรวาทกอยางอยท

ใจของเธอทยดมนถอมนในแหวน และเรอนนพเกา เมอผอบแกวรถงสาเหต เธอจงหลดพนจากเรอน

นพเกา

‚ฉนไดคดขนมามากมาย แมบญทพย‛ เธอพดเสยงออนโยน ‚นาแปลกไหม เกอบจะคอน

รอยปทเดยวทฉนไมเคยคดออก แตเพยงอดใจเดยว...ฉนกลบมองเหนตวเอง เมอเหนแลว ผชายสาม

คนนนกมไดกอความทกขใหฉนอกตอไปแหวนของพเขม...หรอแขวนของเจาคณ กไมไดเหนยวรงให

ฉนหลงตดตามถามหาอยอก ทกคนจากฉนไปหมดแลว...หมดเยอใยกนแลว ฉนเองตางหากทไมเคย

คดได...จนมาถงบดน‛

ผอบแกวยมเศราๆ แมอยบนดวงหนาของนชา รอยยมนนกไมเหมอนกนเปนรอยยมของ

หญงสาวผเพงคลายจากความระทมทกขทกดกรอนจตใจมานาน

155

‚พบแลว พบตวเอง...พบแลวกเขาใจ ทงเรอน ทงแหวน ไมยดเหนยวฉนใหดนรน

ทรมานอยกบมนอกแลว ฉนรวาอกไมนาน...ไมรวนไหน ชวโมงไหน ฉนจะไดไปตามทางของฉน

ขอลาแมบญทพยเสยเลย ขอบใจทเธออทศสวนบญสวนกศลใหฉนตลอดมา‛

(เรอนนพเกา. 2550, 379-380)

เมอผอบแกวไดตอสเพอเอาชวตรอด ไมใหรางของนชาตองถกทาราย และตวเธอตองตายซา

อก ผอบแกวจงรวาเหตทตองวนเวยนอยในเรอนนพเกานนเปนเพราะกเลสในจตใจ ททาใหเกดความ

ทกข เรอนนพเกาจงเหมอนสถานทจองจาผอบแกว เมอผอบแกวรวาทกอยางอยทใจจงหลดพนจาก

เรอนนพเกา เพอไปสภพภมอนซงเปรยบเสมอนผอบแกวไดกาวพนจากเครองจองจาททาใหเกดความ

ทกข ดงนนเรอนนพเกาจงสอความหมายถงกเลสในจตใจทกกขงดวงวญญาณของผอบแกว

ฉากคกทสรางจากจนตนาการ

ในเรอง มนตรา แกวเกาใชคกทเกดจากจตใจของเจาชายอนทราวธแสดงแนวคดพทธศาสนา

ในเรองทกขเกดจากการยดมนถอมนในอานาจของตน เจาชายอนทราวธเชอวาเขามอานาจทจะสราง

โลกใหมทสมบรณแบบได เจาชายอนทราวธเลอกสตลาเปนผชวย ถายทอดพลงจตใหกบสตลาจนเธอ

มพลงจตแกกลา สวนเจาชายอนทราวธมพลงจตทออนแอลง สดทายเขาถกขงอยในคกทเขาสรางเอง

พรบตาเดยว ความเจบปวดรวดราวกหายไปเหมอนไมเคยปรากฏอยเลย ภาพทพราเลอน

ชดขน...แสงสเขยวคลาพรามวทโอบลอมอย คอยกระจางขนจนเหนวาเปนผนงหนาเทอะทะคลาย

สกดจากหนกอนใหญๆ มแสงสวางมวๆ พอใหเหนชองทาง อกดานหนงเปนโพรงดาลก ดลกลบ แต

ตรงบรเวณทเขาอยน คอ สวนหนงของอโมงคใหญ ทมปลายทางเปนโพรงดาทะมนทงสองขาง ตว

อโมงคเขยวคลาเปนเมอก เหมอนตะไครจบอยเตมไปหมด

ภาธรยนตะลงอยเปนคร ในสถานทอนนาขยะแขยงซงเขาไมคาดฝนวาบคคลอยางเจาชาย

อนทราวธจะดารงตนอยได

‚ถาคณมาหาผม‛ เสยงหนงดงแววมาจากความมดในสวนลกของอโมงค ‚ผมอยทนแลว‛

ภาธรขยบเทา แตแลวกรสกเหยยบลงไปบนอะไรทเหนยวเปนเมอก เมอกมลงมองจงเหน

หนอนตวใหญๆ ดนรนกระเสอกกระสนอยเตมทกตารางนว พอเหยยบลงไป มนกแตกเละออกเปน

เมอกเหนยวเหมอนวน

‚มาเถอะ‛ เสยงนนยามาอกครง ‚ผมอยทน...ในนรกทผมสรางขนมาเอง‛

156

‚ใครจบคณมาไวทนนะ‛ ภาธรถาม มองไปอยางพศวง

‚ตวของผมเอง‛ เปนเสยงตอบแผวๆ ‚ไมมพระเจาองคใดลงโทษผมได...วญญาณทกดวง

ยอมถกทรมานดวยบาปผดทตนเองเปนผกอขน บาปนนกอใหเกดความทรมานอยางใด ภาพ

นมตยอมสะทอนออกมาตามนนทกประการ‛

(มนตรา. 2548, 337-338)

เจาชายอนทราวธไดรบความทกขทรมานจากภาพนมต ซงเปนภาพของคก สถานทจองจา

ทาใหเกดความทกข ทเขาสรางขนมาเอง จากคาบรรยายฉากทเตมไปดวยความทกขทรมาน คอ คก

ทเปนลกษณะอโมงคและเตมไปดวยหนอน “เมอกมลงมองจงเหนหนอนตวใหญๆ ดนรนกระเสอก

กระสนอยเตมทกตารางนว” ฉากคกซงเปรยบเสมอนนรกทเจาชายอนทราวธสรางขน แสดงใหเหน

แนวคดหลกธรรมพทธศาสนาในเรองผททากรรมชว ยอมไดรบผลกรรมชวตอบแทน ดงนนคกทสราง

จากจนตนาการของเจาชายอนทราวธจงสอความหมายถงความทกขทรมานทไดรบจากกเลสแหงความ

หลงในอานาจของตนเอง

ฉากสมบตทสรางจากจนตนาการ

ในเรอง แกวราห พอเลยงบญมาเชอวาในบานของปวสว จะตองมสมบตของอาณาจกร

ภแสนซอนอย ภายหลงพอเลยงบญมาจดไฟเผาบานของปวสวเพอคนหาสมบต ดวยความโลภของ

พอเลยงบญมาจงมองเหนเปลวไฟทลกไหม เปนทองคามากมาย กองสงทวมศรษะ จงถลาเขาไปหา

ทองคาทอยตรงหนา ทาใหเสยชวตในกองไฟ

ความจรงทองคาไมไดอยแตเฉพาะลกลงไปใตดนในอโมงคเทานน มนอยรอบกายเขาเตม

ไปหมด…รศมชวงโชตวาววามอรามตาจนสองจบทกสงทกอยางสวางโพลง จานวนของมนเหลอ

คณานบราวกบมนขยายตวไดจากสบเปนรอย จากรอยเปนพน...มนทวมทนพนสงขนทกขณะราวกบ

จอมปลวก สงขนทกทจนทวมศรษะเขาลอมเขาเอาไวทกทศทาง รศมของมนบาดตาแรงกลาย งกวา

แสงสวางใดๆ ทเขาเคยเหนมากอน

(แกวราห. 2552, 337-338)

157

ฉากสมบตทสรางจากจนตนาการ หมายถง กเลสความโลภของพอเลยงบญมา ทาให

มองเหนเปลวไฟเปนทองคา พอเลยงบญมาถลาเขาไปหากองทองคาหรอกองไฟและเสยชวตในกอง

ไฟทกาลงเผาบานของวสว ดงนนสมบตทสรางจากจนตนาการของพอเลยงบญมาจงสอความหมาย

ถงกเลสความโลภทาใหเกดความทกข

การนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยฉาก แสดงใหเหนวาฉากมความสาคญในการสราง

บรรยายกาศ อารมณ ความรสกใหสอดคลองกบพฤตกรรมของตวละคร ทงยงมจดมงหมายในการ

นาเสนอแนวคดพทธศาสนาไดเดนชด

3. การน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยการเลาเรองยอนอดต

การเลาเรองยอนอดตในนวนยายแกวเกา หมายถง การถายทอดเรองราวชวตและ

ประสบการณในอดตของตวละคร เพอแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองสงสารวฏ แกวเกาใชวธการ

เลาเรองยอนอดต แบงออกเปน 2 วธ คอ

3.1 การเลาเรองยอนอดตแบบยอนตน

3.2 การเลาเรองยอนอดตแบบสลบไปมา

3.1 การเลาเรองยอนอดตแบบยอนตน

กหลาบ มลลกะมาส (2543 : 117) อธบายลกษณะการเลาเรองแบบยอนตนวา “เปนการ

เปดเรองจากตอนใดตอนหนงของเรอง แตมวธการเลายอนตนสลบไปมากบเรองในปจจบน”

ในนวนยายของแกวเกาปรากฏการนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยวธการเลาเรองยอนอดต

แบบยอนตน เพอแสดงแนวคดพทธศาสนาเรองสงสารวฏ ดงทปรากฏในนวนยาย 5 เรองไดแก

แตปางกอน เรอนนพเกา เรอนมยรา อมตะ และอธษฐาน

ในเรอง แตปางกอน เปนการเลาเรองยอนอดตแบบยอนตน เพราะเปดเรองโดยราชาวดซงเปนชาตภพทสองของเจานางมานแกวมาสมครเปนครทโรงเรยนกลนารวทยา ซงอยในบรเวณเดยวกบ

158

ตาหนกขาวรมนา ราชาวดไปทตาหนกขาวรมนาไดพบกบดวงวญญาณของทานชายใหญ ทาใหรวาชาตทแลวเธอคอเจานางมานแกว

‚เจานางนอยกลบมาเปนตวเธอ ราชาวด‛ ทานชายใหญทรงจบประโยคดวยสรเสยงแผวเบาเชนกน...

‚...แตทาไมหมอมฉนจงจาอะไรไมไดเลยเพคะ‛ หลอนถามพมพาออกไป

‚ไมแปลกอะไรหรอก เปนธรรมดาของมนษย แตเธอจะเกดความผกพนไดงายมาก เมอ

ยอนกลบมาเหนสงทเกยวของกบชวตครงกอนของเธออกครง‛…

… ‚มนาเลา หมอมฉนถงเรยนเพลง ‘ลาวมานแกว’ ไดเรวจนใครตอใครแปลกใจไปตามๆ

กน

‚เพลงนเปนเพลงทเจานางนอยรกมากทสด เธอสซอสามสายใหฉนฟงโดยไมเคยเบอหนาย

เลย เพลงนเปนเพลงกลอมหอในวนอภเษกดวย แลวหลงจากนนเธอคงจะทราบแลววาเรองเปน

อยางไร‛

(แตปางกอน. 2551, 207)

ทานชายใหญเลาใหราชาวดฟงวาเจานางมานแกวเสยชวตในคนวนแตงงานเพราะถกวางยา

พษ ทานชายใหญเสยใจมากจนตรอมใจตาย วญญาณยงคงวนเวยนอยทตาหนกขาวเพอรอคอยเจา

นางมานแกวซงกคอราชาวดในชาตภพทสอง ในชาตนราชาวดและทานชายใหญตางกมความทกขทไม

อาจครองคกนได เหนไดจากราชาวดมความเศราใจทไมอาจสมผสทานชายใหญไดแมอยหางกนเพยง

แคเออม

ราชาวดมองดอกฝายหนงเตมตา หลอนรสกสขใจแกมเศราใจ...เศราเพราะรวาหลอนทาได

แตแคเพยงตาเหน แมแตหตถทอยหางออกไปเพยงแคเออม หลอนกไมอาจสมผสได

(แตปางกอน. 2551, 306)

ราชาวดจงไปปฏบตธรรมอยทวดตางจงหวดเพอใชพระธรรมทาใหจตใจสงบ และตดใจจาก

ความรกความอาลยทมตอทานชายใหญ ราชาวดปฏบตธรรมจนกระทงเสยชวต

ในชาตทสามทานชายใหญมาเกดเปนหมอมหลวงจราคม ราชาวดมาเกดเปนอนตรา ทงคได

กลบมาพบกนอกครงและใชตาหนกขาวรมนาเปนเรอนหอ

159

รถจอดลงหนาประตเหลกดดแบบโบราณ คราวนอนตราเปดประตลงมาอยางไมรสกตว ...

หลอนรสกแตเพยงวา...ไดกลบมาสบานเดมเกาแกของตน บานซงหลอนจาไดเพยงในความฝนเลอน

รางมาเปนเวลาเกอบตลอดชวต

(แตปางกอน. 2551, 365)

แสดงถงความผกพนของอนตราทมตอสถานท เหนจากคาพดของอนตราทบอกวาเหมอน “ได

กลบมาสบานเดมเกาแกของตน” การเวยนวายตายเกดถงสามชาตของทานชายใหญกบเจานางมาน

แกวเปนเพราะทงสองมกเลสในความรก จงทาใหทงสองเวยนวายตายเกดจนไดพบกน

ในเรอง เรอนนพเกา เปดเรองโดยใหวญญาณของผอบแกววนเวยนอยในเรอนนพเกา ครง

แรกทบญทพยมองเหนเรอนนพเกาทตงอยรมนานครไชยศร บญทพยมองเหนหญงสาวทางหนาตาง

ของหองใตหลงคา เมอบญทพยแตงงานกบทรงแลวยายเขามาอยทเรอนนพเกา จงรวาหญงสาวท

มองเหนคอดวงวญาญาณของผอบแกว บญทพยสบหาความเปนมาของผอบแกว จงรวาเมอครงม

ชวตผอบแกวเปนคณหญงรชดาปรวรรตภรรยาของเจาคณปรวรรต ผอบแกวมสมพนธกบเขมทงๆ ทม

สามอยแลว เจาคณตามไปเอาตวผอบแกวกลบมาแตพยายามจะหนไปกบเขมอกครงหนง คราวน

เขมมภรรยาแลวผอบแกวจงอยในฐานะภรรยานอย ทาใหผอบแกวไดรบความทกขจากกเลสของตน

ตอมาทานเจาคณยายเรอนนพเกากบผอบแกวไปอยทรมนานครไชยศร โดยมนลทนายหนาหอเปน

ผดแล ผอบแกวมความสมพนธกบนล นลสญญาวาจะพาผอบแกวหน ผอบแกวจงฝากแหวน

นพเกาไปคนใหเขม หลงจากนนนลไมไดกลบมาหาผอบแกวอกเลย ผอบแกวเสยใจทไมอาจหนจาก

การกกขงของเจาคณรชดาปรวรรตได จงฆาตวตาย วญญาณยงคงวนเวยนอยในเรอนนพเกาเพราะ

ความทกขทเกดจากกเลสจงยงไมหลดพน

ในชาตปจจบนวญญาณของผอบแกวเหนแดนสรวง เพอนของนชาทมหนาคลายนล

ผอบแกวจงถามถงแหวนนพเกา

‚นล ไดยนฉนเรยกเธอไหม นล...เธอจาไดหรอเปลา...แหวนของฉน‛ คราวน ปราสาท

160

ตนตวเตมทแดนสรวงผดลกผดนง ตลบผาแพรหมใหพนตว เหลยวมองหาวทยหรอเทปบนทกเสยง

อยางใดอยางหนง อนเปนทมาของเสยงนน


แกวเกานาเสนอแนวคดพทธศาสนาเรองการเวยนวายตายเกด โดยการเลาเรองยอนตน เปดเรองโดยใหผอบแกวเปนดวงวญญาณ จากนนจงเลาเรองราวตางๆ ทเปนสาเหตใหวญญาณของผอบแกววนเวยนอยในเรอนนพเกา ไมไดไปผดไปเกด เพราะผอบแกวมความเชอวาหากไดนาแหวนไปคนใหเขม วญญาณของเธอจะหลดพน แตเมอผอบแกวชวยเหลอนชาออกจากกองเพลง ผอบแกวจงรวาแทจรงแลวเธอสามารถหลดพนจากเรอนนพเกาไดดวยการเอาชนะตวเอง การเวยนวายตายเกดของผอบแกวเกดจากกเลสในเรองความรก ความหลงในกามารมณของผอบแกว เมอผอบแกวรถงสาเหตแหงทกขทเกดจงหลดพนจากเรอนนพเกาไปสภพภมอน ในเรอง อมตะ เปดเรองโดยใหศรตหรอญามนลอยเรออยในทะเล ศรตชวยชวตณดาทกาลง

ฆาตวตายในทะเล แนะนาใหณดาไปขอความชวยเหลอจากรชนพสาวของเรงอรผเปนแมของณดา

ศรตเลาถงเหตการณในอดตของตนทไดกระทาผดตอเจาหญงจนทรกาทมหญงอนและสงประหารเจา

หญงจนทรกา กอนทเจาหญงจนทรกาจะเสยชวตไดใหเจาชายศรตดมนาอมฤต ซงมฤทธทาใหเปน

อมตะ ศรตไดรบความทกขจากการมชวตทเปนอมตะ จงออกตามหาเจาหญงจนทรกาเพอขอใหยก

โทษให

‚ตอจากนนความหวงเดยวทศรตมอย คอการเฝาตดตามหาจนทรกานางไดดบขรรคไปแลว

ในชาตทศรตสงประหารนาง แตกเลสทเคยกอตวเปนตวนางยงไมสญสน กลมกเลสนนไดผานจาก

ภพหนง ไปสอกภพหนงไปกาเนดเปนมนษยคนใหม เจรญเตบโต รวงโรย จนดบสนสงขารตามวสย

มนษย ผานจากรางหนงไปสอกรางหนง ตอเนองกนไปเหมอนคลนในทะเล ไมมทสนสดในระยะ

หลายพนปทผานมา...‛

(อมตะ. 2552, 357)

แกวเกาใชวธการเลาเรองแบบยอนตนในการนาเสนอแนวคดพทธศาสนาเรองการเวยนวาย

ตายเกดทปรากฏในเรอง เปดเรองโดยใหญามนหรอเจาชายศรตลอยเรออยกลางทะเล จากนนจงเลา

ถงสาเหตวาเจาชายศรตลอยเรออยทะเล เพอตามหาเจาหญงจนทรกาใหยกโทษให เพอจะไดหลดพน

161

จากความทกขทเปนอมตะ และแสดงใหเหนชาตภพปจจบนวาเจาหญงจนทรกาเกดเปนภรมยนภา

ไดพบกบเจาชายศรต ภรมยนภายกโทษใหเจาชายศรตจงทาใหเจาชายศรตมชวตใหม

ในเรอง เรอนมยรา เปดเรองโดยพระนายไปพบเรอนของนกยงซงมชวตจากการเสยกรง

ศรอยธยาครงท 2 เพราะพอของนกยงไดประกอบกฤตยามนต โดยใชยนตรปดประตเรอนเพอกาบง

เรอนไวจากขาศกและใชเวทมนตรยนยอโมงยาม ทาใหนกยงและบรวารมชวตมาจนถงปจจบน นกยง

ไดพบกบพระนายและคดวาพระนายคอคณพระนายไวยวงศาคนรกของนกยง แตเมอนกยงทาพธ

เรยกวญญาณพระยาเทพสงครามผเปนบดาและพนอง เพอแจงขาววาเธอกาลงจะ แตงงานกบ

พระนาย เมอกระทาพธกรรมเสรจ นกยงจงรวาพระไวยวงศากลบมาเกดเปนนรวรเพอนของพระนาย

ทาใหนกยงเสยใจมาก นรวรเมอรวาตนคอพระไวยวงศาในอดตชาต กอางคาสญญาของนกยงทจะ

ซอสตยตอตนเพยงผเดยว เพอใหนกยงแตงงานกบนรวร

‚หากมใชคณพระนาย กมใชเนอคกนสคะ คณพ‛ นกยงคาน แตกคานดวยความสข

มากกวาลงเล ‚เราไดสาบานกนไววาจกครองคกนสบไปหากชาตนมสมหวง กจกรอชาตหนา‛

(เรอนมยรา. 2548, 617)

นรวรยนนงอยกลางหอง หากสายตาเขามไดคลาดจากรางอรชรซงยนนงเหมอนหนปนอย

ใกลประต ความเสนหา...ความอาลยอาวรณ...ลวนแรงกลายงกวากระแสนาเชยว จโจมเขาจบหวใจ

แทบวาชายหนมจะระงบใจไมอย

เขาแอบเขามาในเรอนตงแตเชาเพราะรวาหลอนจะตองมาคางคน คดวาเปนของตาย

อยางไรกตองหาทางมาพบหลอนใหได ไมวาพบแลวจะเกดอะไรขนกตามท เขายอมรบทกอยาง ตอ

ใหมนรายแรงขนาดเสยงชวตเขากตาม ความฝนแปลกประหลาดรมเราเขามากขนในระยะหลง

จนกระทงชายหนมแนใจวามนตองมสายใยผกพนอยางใดอยางหนงลกซงกบเรอนไทยหลงน ม น

เรยกรอง...มนดงดดใหเขาโลดเลนตามคาบญชา ยงกวาถกมนตรเสนหอาถรรพณ

จนกระทงเมอหลอนทาพธบวงสรวง เขากแอบมองทางหนาตางหอนอนโดยไมมบรวารคน

ใดเหน...คาถาอาคมทหลอนภาวนานนละกระมงทาใหเขาหนามดสนสตไปชวคร และเมอฟนขนมา...

ภาพทงหมดในอดตเมอชาตกอนกหลงไหลเขามาสความทรงจาแจมแจง และแมนยาทกบททกตอน

162

วรไมสนใจแลววาปจจบนนเขาเปนใคร...ถาหากวามคนถามเขาคงตอบไดเตมปากเตมคาวา

เขาคอจหมนไวยวงศาหวหมนมหาดเลกในขนหลวงสรยามรนทรเจาแผนดนสดทายของกรงศรอยธยา

(เรอนมยรา. 2548, 620-621)

แกวเกาเปดเรองโดยแสดงใหเหนยคสมยปจจบนทพระนายมองเหนคนแตงชดไทยโบราณ ท

กาลงจะขามถนน จากนนจงเลาถงสาเหตวาเปนเพราะพอของนกยงไดประกอบกฤตยามนต โดยใช

ยนตรปดประตเรอนเพอกาบงเรอนไวจากขาศกและใชเวทมนตรยนยอโมงยาม ทาใหนกยงและบรวาร

มชวตมาจนถงปจจบน และมการเลาเรองยอนตนโดยใหนกยงทาพธบวงสรวงบรรพบรษ เพอบอกพอ

และพๆ วากาลงจะแตงงานกบพระนาย ซงนกยงเชอวาคอคณพระนายคนรกในอดตชาต ทาใหนรวร

ผทแอบดอยระลกชาตไดวา นรวรคอคณพระนายกลบชาตมาเกด

ในเรอง อธษฐาน เปดเรองโดยใหญาณศาซอตกตาอธษฐานทสามารถอธษฐานสงท

ปรารถนาเพยงหนงขอ ญาณศาจงรวาเพอนชายทแวดลอมอยนนเปนเกยหมดทกคน ญาณศาจงนา

ตกตาตวแรกไปแลกกบตกตาตวทสอง ตกตาตวนทาใหญาณศารถงสาเหตทกลบมาเกดใหมพรอมกบ

เหลาชายทเปนเกย

‚ฉนนกยอนไปถงตกตาตวแรกทลงขายมา...ผหญงคนเดยวกบตกตาผชายพวกนน...

มนาเลา ผชายทเขามาในเสนทาง ถงไมมใครจรงใจกบฉนจรงสกคนเดยว‛

ไมมคาตอบจากชายชรา ดเหมอนแกจะเขาใจดวาหลอนไมไดตองการคาตอบ พอๆ กบ

หลอนทไมตองการคายนยน

‚‛พปกคอแมเปรยบ นภนตกบเพอนของเขา กคงเปนนางเลกๆ สองคนนนของคณหลวง

ชาตนถงกลบมาเปนคห แยกกนไมออกอกครง แลวพรณเปนใคร...ฉนเดาวาเปนแมพร คณนายทอง

ศรกคงเปนเมองแมน

(อธษฐาน. 2548, 620-621)

แกวเกาเปดเรองโดยใหเปนยคสมยในปจจบน ญาณศาซอตกตาอธษฐานทสามารถอธษฐาน

สงทปรารถนาเพยงหนงขอ ญาณศาจงรวาเพอนชายทแวดลอมอยนนเปนเกยหมดทกคน ญาณศาจง

นาตกตาตวแรกไปแลกกบตกตาตวทสอง ตกตาตวนทาใหญาณศารถงสาเหตทกลบมาเกดใหมพรอม

163

กบเหลาชายทเปนเกย ซงเปนการเลาเรองแบบยอนตนแสดงใหเหนแนวคดพทธศาสนาเรองการเวยน

วายตายเกด ญาณศารวาในอดตชาตเกดเปนหลวงกรตโยธา มภรรยาหลวงคอ ศร ตอมากม

เปรยบ พร ปรก กลอย และเฉย หลวงกรตโยธาสรางความเจบชานาใจใหกบภรรยา เหลาภรรยา

ของหลวงกรตโยธาจงตงจตอธษฐานวาในชาตตอไปจะขอเกดมาเปนชายเพอแกแคนคณหลวงทเปน

ผหญง ซงการตงจตอธษฐานดวยความโกรธแคน ทาใหทงหมดเกดเปนเกย

3.2 การเลาเรองยอนอดตแบบสลบไปมา

กหลาบ มลลกะมาส (2543 : 117) อธบายลกษณะการเลาเรองแบบสลบไปมาวา “เปน

การเลาเหตการณทเกดตางสถานท สลบกนไปมา” ในนวนยายของแกวเกาปรากฏการนาเสนอ

แนวคดพทธศาสนาดวยวธการเลาเรองยอนอดตแบบสลบไปมา เพอแสดงแนวคดพทธศาสนาเรอง

กเลส ดงทปรากฏในนวนยายเพยง 2 เรอง ไดแก แกวราห และจากฝนสนรนดร

ในเรอง แกวราห เปดเรองโดยเปนชาตภพปจจบน วสวชายหนมเดนทางกลบมาจากตางประเทศเมอทราบขาวการเสยชวตของคณป และในฐานะผรบมรดก

‚ผมเสยใจดวยเรองทาน‛ เขาเอยเรยบๆ

‚ครบ ขอบคณ ผมเสยใจมากเหมอนกน‛ เปนคาตอบทคอนขางขรม ‚ตอนนนผมกาลง

เรยนอย จรงๆ จะสอบอยแลว กลบมากไมทน ทราบแตวาพอคณแมทาบญครบเจดวนกเผาคณป

อฐคณปอยทไหนครบ ทบานไมเหนม‛

(แกวราห. 2552, 8)

จากนนมการแทรกเรองราวในอดต คอ วสวไดรบแกวราหซงเปนของแสนภไทในอดตชาตเปน

สงทวญญาณของขตตยานนามาใหเพอปองกนตว พอเลยงบญมาพยายามขอซอบานของปวสว พอเลยงบญมาตองการครอบครองสมบตของอาณาจกรภแสน จงทารายปของวสว และพยายามทารายวสวใหถงแกชวต วสวรสกผกพนกบมาสเมอง ผทคอยปกปองทรพยสมบตอาณาจกรภแสน และรอคอยทจะไดพบวสว มาสเมองพยายามทาใหวสวระลกชาตวาในอดตชาตคอขนลมฟา แสนภ ไทแหงอาณาจกร ภแสน ซงเคยเปนคนรกของมาสเมอง และแสดงใหพอเลยงบญมาเหนวาในอดตชาตพอเลยงบญมา คอ ขนคาหาว

164

...เมอกอนทานจะสนใจทานไดกลาวคาอาฆาตแคนแสนภไท และความหวงแหนสมบตของ

ภแสนททานปรารถนาจะครอบครองอยตลอดกาลไมวาทานจะมสทธหรอไมกตาม และเมอถงอายขย

ของเธอ แสนภไทไดลวงลบไปเยยงปถชนธรรมดา โดยมไดเหลอความผกพนใดๆ ตอทานแมแตนอย

ไดรอนเรจากภพหนงไปสอกภพหนง จากชาตหนงไปสอกชาตหนง ตลอดเวลาเจดรอยเศษปทผาน

มา...มาจนถงเวลาทวงลอแหงกรรมไดหมนเวยนพาแสนภไททงสองมาพบกนดวยเรองของภแสนอก

ครงหนง ทาน...เพอทาลายภแสนใหยอยยบยงกวาเคยทาลายมาแลว และแสนภไทของขานนกถก

กระแสแหงกรรมพดพากลบมาสถนเดมของเธอ...‛

(แกวราห. 2552, 509)

แกวแกวใชวธการเลาเรองยอนอดตสลบไปมาเพอแสดงใหเหนแนวคดพทธศาสนาเรองกรรม

กเลส แสดงใหเหนความเชอวาเหตการณหรอพฤตกรรมการกระทาของมนษยในชาตภพปจจบนลวน มทมามความผกพนในอดตชาต ดงเชน พอเลยงบญมามความเกลยดชงวสว มความโลภทรพยสมบตแหงอาณาจกรภแสน เพราะในอดตชาตเคยกลาวคาสาบานอาฆาตแคนกอนทจะฆาตวตาย เปนการสรางกรรมใหกลบมาพบกนเพอชดใชเวรกรรมดงกลาว จากนนแกวเกากเลาเรองกลบมายงชาตภพปจจบนทพอเลยงบญมาเขาไปในบานของวสว และเผาบานของวสวเพอหาสมบต พอเลยงบญมามองเหนเปลวไฟเปนทองคาจงกระโจนเขากองไฟทาใหเสยชวต

ในเรอง จากฝนสนรนดร แกวเกาเปดเรองเปนยคปจจบน ตรยไปรวมงานศพของคณเชอ

เหนภาพของการะเกด ตรยสบทราบวาการะเกดเปนคหมนของคณเชอและมชวตอยในสมยรชกาลทหก การะเกดถอนหมนกบคณเชอและหนออกจากบานหายไปกบผชายทไมมหวนอนปลายเทาคนหนง หลงจากนนกไมมใครทราบขาวอกเลย ตรยจงตองการพบตวการะเกด

‚ภาพใครครบทาน พสาวหรอนองสาวของทานกระมงครบ‛

...‚ผหญงในรปนคอ...จะวาเปนคนรกกคงได เธอเปนคนททาใหคณเชออยเปน

โสดมาจนกระทงถงแกกรรม เพราะวาไมไดแตงงานกบเธอ‛...

(จากฝนสนรนดร. 2552, 509)

ตอมาเปนการเลาเรองสลบไปในอดต เมอตรยสามารถฝกกระแสจตเพอเดนทางขามกาลเวลา

ยอนกลบไปในอดต ตรยฝกพลงจตจนเขมแขงสามารถทาใหตนเองเขาไปในอดตไดทงกายและจต

165

ตรยไดพบกบการะเกดทงสองมความรกใหกน ทาใหตรยรวาตนเองเปนชายผทไมมหวนอนปลายเทาคนทพรากการะเกดมาจากคณเชอ

ครงทสองไมยากลาบากเทากบครงแรก หวงแหงความสบสนผานไปเรวขน และภาพก

ชดเจนกระจางกวาเดม

ภาพทเหนยงคงวนเวยนอยในบานหลงน เหมอนสวนหนงของวญญาณยงผกพนอย

วญญาณของใครเลา? ตรยเองหรอวาคณเชอ?

...คณการะเกดในวยสาวผดผองเหมอนดอกไมเมองหนาว แสงแดดและแรงลมดเหมอน

ไมไดแผวพานผวพรรณของเธอเลย

‚การะเกด‛ คณเชอเรยกชอคหมนดวยเสยงปต ทาทาเหมอนจะเขามาประคอง ‚พรออย

ตงแตบาย‛...

(จากฝนสนรนดร.2553, 109-110)

ทงสองใชชวตคอยรวมกนไดไมนานการะเกดกลมปวยเสยชวต ตรยเสยใจมากและหมดอาลย

ตายอยากในชวต ตรยไดพบกบคณเชอทผดหวงในเรองของความรก จงบวชเพอใชพระธรรมดบกเลสในจตใจ ภายหลงตรยเดนทางกลบมาสยคปจจบน

‚คณการะเกด...ผมเสยใจ ผมเองเปนตนเหต‛ เขาไมกลาพดใหจบประโยค ไดแตบอกวา

‚ถาผมเพยงร...ถาผมเชอ ดร.โพยม ผมจะพอใจเพยงแคไดเหนรปคณ...แลวเรองทงหมดกจะไมเกด

แลวคณกบผมกจะไมตองรก...แลวพรากจากกน‛…

(จากฝนสนรนดร.2553, 544)

แกวเกาใชวธการเลาเรองแบบสลบไปมาเพอแสดงแนวคดพทธศาสนาในเรองของกเลสให

เดนชดยงขน ดงเชนตรยทพยายามฝนกฎธรรมชาต พาตวเองยอนกลบไปในอดตเพอสนองตอกเลสความรกของตนเอง เมอการะเกดเสยชวตลง ตรยไดรบความทกขจากการพลดพรากสงทเปนทรก จากนนตรยเดนทางกลบมายงยคปจจบนแตตรยกไมสามารถหกหามใจจากการะเกดได

การนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยการเลาเรองยอนอดต จากนวนยายทง 7 เรอง ม

จดมงหมายในการนาเสนอแนวคดพทธศาสนาเรองกเลสอยางชดเจน ไดแก กเลสททาใหเกดความ

166

ผกพนทาใหวนเวยนอยในวฏสงสาร ไดแก แตปางกอน เรอนนพเกา เรอนมยรา อมตะ และ

อธษฐาน สวนกเลสททาใหเกดความทกข ไดแก แกวราห และจากฝนสนรนดร

4. การน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยชอเรอง

ชอเรองเปนสงทกระตนและเราความสนใจของผอาน การนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวย

ชอเรองคอ การใชชอเรองแสดงใหเหนแนวคดของนวนยาย เปนการเสนอแนวคดของผเขยนผานชอ

เรองอยางชดเจนวาเนอหาของเรองเกยวของกบแนวคดพทธศาสนาเรองใด จากการศกษานวนยาย

ของแกวเกา 29 เรอง พบวาการนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยชอเรองมจานวน 15 เรอง ไดแก

อมตะ คนเหนอดวง ทางเทวดา เทวาวาด อธษฐาน หนมทพย นางทพย เงาพราย

พญาปลา ผาทอง แตปางกอน วมานมะพราว นาคราช จากฝนสนรนดร และมนตรา

ในเรอง อมตะ ในทางพทธศาสนาความเกด ความแก ความเจบ ความตาย เปนบอเกด

แหงทกข ความทกขทงปวงกถงวาระสนสดคอความตาย แตแกวเกาไดนาเสนอแนวคดวาความทกข

อนเกดจากความเปนอมตะซงกคอไมมวนตายนน เปนความทกขททรมานอยางไมมทสนสด

ในเรอง คนเหนอดวง ในทางพทธศาสนา “กรรม” มอทธพลและสงผลตอชวตมากกวาดวง

ชะตาทถกกาหนดมา หากมดวงชะตาไมด แตกลบประพฤตแตกรรมด ผลของการกระทาความด

นนยอมทาใหพบสงดๆ แตหากตงมนอยในความประมาท ถงคาทานายดวงชะตาจะออกมาในทางท

ดกอาจจะไมไดรบสงดๆ ตอบแทน แสดงใหเหนวาผลของการกระทาสงผลมากกวาดวงชะตา

ในเรอง ทางเทวดา เปนการตงชอทแสดงใหเหนวามนษยสามารถเลอกหรอกาหนดอนาคต

ของตนเองจากผลของการกระทา หากกระทาความด สะสมความดเอาไวมาก ผลทไดรบตอบแทน

ยอมเปนผลด ดงเชน ชาวสวรรคทเลอกวาในชาตใหมขอใหเปนผมสตปญญาเปนเลศ เพอทจะนา

ความรไปชวยเหลอเพอนมนษย เปนการสะสมความดหรอสรางบญกศลเพมขนอก

ในเรอง เทวาวาด เปนการตงชอตามความเชอวาชะตาชวตของมนษย เกดจาก “เทวา

วาด” หมายถง พระพรหมลขตชะตาชวตของเราไวแลว แตถาเรายดมนในคณความด โดยหลกเลยง

การกระทาทนาไปสอบายมขตางๆ ซงเปนหนทางไปสความวบต ชะตาชวตสามารถเปลยนแปลงไป

167

ในทางทดไดจากผลการกระทาของตนเอง แมพระพรหมจะลขตชะตาชวตวาตองไดรบผลหรอประสบ

กบสงไมดตางๆ ดงเชนทเขตอรญรชะตาชวตของตนเอง แลวพยายามเปลยนแปลงชะตาชวตใหดขน

ดวยการยดมนในคณความด ตงมนอยในศลธรรม ในการดาเนนชวตจงประสบความสข ความ

เจรญกาวหนาในหนาทการงาน

ในเรอง อธษฐาน แกวเกาตงชอเรองตามเนอเรองทแสดงถงการตงจตอธษฐาน แสดงใหเหนวาเปนผทมกเลส เปนเหตใหเกดการเวยนวายตายเกด เพอมาชดใชกรรมทกระทารวมกน ดงเชนทเหลาภรรยาของหลวงกรตโยธาอธษฐานรวมกนวาขอใหมาเกดใหมเปนชาย เพอตามมาแกแคนหลวงกรตโยธาทเกดเปนผหญง แสดงใหเหนวามนษยเปนผทมกเลส และสนองตอบความปรารถนาของตนเองโดยขาดสต คดแตจะเอาชนะ เปนการสรางกรรมตอกน จงตองเวยนวายตายเกดมาเพอชดใชเวรกรรมรวมกน

ในเรอง หนมทพย เปนการตงชอเรองทสอใหเหนวาตวละครเอกตองเปนชายทมลกษณะทเหนอธรรมชาต ดงจะเหนไดจากเดนภม ทสามารถตดตอสอสารไดกบเทวดา ยมบาล และดวงวญญาณ เปนการตงชอทสอแนวคดพทธศาสนาเรองการเวยนวายตายเกด และเรองกรรม โดยแสดงใหเหนวาหากประกอบกรรมดกจะไดรบผลดตอบแทน หากประกอบกรรมชวกตองชดใชกรรม

ในเรอง นางทพย เปนการตงชอเรองทสอใหเหนวาตวละครเอกตองเปนหญง ทมลกษณะทเหนอธรรมชาต ดงจะเหนไดจากรวปรยาคอนางฟาทแบงภาคลงมาเกด จงมลกษณะเดนทเหนอธรรมชาตคอ มตรรงส ทแสดงถงททจากมา รวปรยาสามารถตดตอระหวางโลกมนษยกบสวรรค แสดงใหเหนวาแกวเกาตองการสอแนวคดพทธศาสนาเรองความเชอเรองนรก สวรรค

ในเรอง เงาพราย เปนการตงชอเรองโดยนาภตผปศาจมาตงชอเรองเพอสะทอนใหเหนกเลส

ในใจมนษย เปรยบเสมอนเงาของพรายทแทนความโลภ ความไมยบยงชงใจ ไมรจกความพอ ไมม

การเสยสละ ไมมความเมตตา ซงหากตดตวไปเหมอนเงากยอมจะไมมทางทจะนาพาชวตไปสสงทด

และมความสขได

168

ในเรอง พญาปลา แกวเกาใชชอตวละครในเรองคอ พญาปลาเปนชอเรอง พญาปลาเปนตว

ละครทถายทอดความไมด ประพฤตผดศลขอ 3 กาเมสมจฉา เปรยบเสมอนมนษยทมกเลส ตณหา

เขาครอบงาไมรจกยบยงชงใจ

ในเรอง ผาทอง แกวเกาใชชอผาทองมาเปนชอ ผาทองอนสวยงามแตมความเรนลบมพลง

อานาจ อาถรรพณของผาทองทาใหเกดเหตการณนากลวสยองขวญมากมาย โดยไมสามารถหา

คาตอบได แตคาตอบทแทของชวตมนษย กคอ กฎแหงกรรม กรรมทมนษยเปนผสรางกตองไดรบ

ผลกรรมนน

ในเรอง แตปางกอน แกวเกาตงชอแตปางกอนเปนชอเรอง ตามเนอเรองทแสดงถงการเวยน

วายตายเกดเพราะความยดมนในความรก จากชาตภพหนงไปยงอกชาตภพหนงของทานชายใหญ

และเจานางมานแกวทมความรก ความมนคงตอกนไมวาจะภพใดชาตใด เปนความรกทกอใหเกด

ความผกพนและกอใหเกดความทกขทเกดจากการรอคอย

ในเรอง วมานมะพราว แกวเกาตงชอวมานมะพราว หมายถง สถานทอยทเตมไปดวย

มะพราว ซงเปนสถานททใชในการดาเนนเรอง คอเปนสถานททมโรงงานทมผลตภณฑของมะพราว

มบานของเจาของโรงงาน รวมถงมฮวงซยของเจาสวผทเปนผกอตงโรงงานอยในบรเวณเดยวกน

เจาสวเปนดวงวญญาณทมความหวงโรงงานทตนกอรางสรางตวขนมา จงคอยดแลปกปองพทกษ

ผลประโยชนของโรงงาน ซงเปรยบเสมอนวมานของเจาสว แสดงแนวคดพทธศาสนาเรองกเลส เปน

เหตใหดวงวญญาณยงคงวนเวยนอย

ในเรอง นาคราช แกวเกาตงชอนาคราชเปนชอเรอง ตามความเชอเรองเหนอธรรมชาตของ

มนษย บอกถงพลงอานาจ หรอการผกมดดวยพษภยของกเลส ตณหา

ในเรอง จากฝนสนรนดร แกวเกาไดใชชอเรองบอกเรองราวความเชอมโยงผกพนของภพท

ตางกนทเกยวของกนดวยเรองของกเลสแหงความรกของคนสองคนเมอความรกไมเปนไปตามท

ปรารถนา การรอคอยขามภพขามชาตกจะตองเกดขนและสนสดเปนนรนดรในชวงเวลาหนง

169

ในเรอง มนตรา แกวเกาไดใชชอเรองบอกถงการดาเนนเรองราวทไมไดดาเนนไป

อยางปกตธรรมดาแตใชอานาจลลบ โดยอาศยสภาพปจจบนในเรองการนบถอเลอมใสกบกลมคน

กลมหนง โดยใชศรทธาเปนเครองดงดดจตใจควบคไปกบหลกธรรมทางพทธศาสนา

การนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยชอเรอง เปนการเสนอแนวคดของผเขยนผานชอเรอง

จากการศกษานวนยาย 29 เรอง พบวามนวนนยาย 15 เรอง ทแกวเกาเสนอแนวคดพทธศาสนา

ดวยชอเรอง ไดแก อมตะ แกวเกาไดนาเสนอแนวคดวาความทกขอนเกดจากความเปนอมตะซงกคอ

ไมมวนตายนน เปนความทกขททรมานอยางไมมทสนสด คนเหนอดวง แสดงใหเหนวาผลของการ

กระทาสงผลมากกวาดวงชะตา ทางเทวดา แสดงใหเหนวามนษยสามารถเลอกหรอกาหนดอนาคต

ของตนเองจากผลของการกระทา เทวาวาด แสดงใหเหนวาถาเรายดมนในคณความด ตงมนอยใน

ศลธรรม ในการดาเนนชวตจงประสบความสข อธษฐาน แสดงใหเหนวาเปนผทมกเลส เปนเหตให

เกดการเวยนวายตายเกด หนมทพย สอแนวคดพทธศาสนาเรองการเวยนวายตายเกด และเรอง

กรรม นางทพย สอแนวคดพทธศาสนาเรองความเชอเรองนรก สวรรค เงาพราย แสดงใหเหนวา

กเลสในใจมนษย เปรยบเสมอนเงาของพรายทแทนความโลภ พญาปลา เปรยบเสมอนมนษยทม

กเลส ตณหา เขาครอบงาไมรจกยบยงชงใจ ผาทอง แสดงใหเหนวากรรมทมนษยเปนผสรางกตอง

ไดรบผลกรรมนน แตปางกอน แสดงถงการเวยนวายตายเกดเพราะความยดมนในความรก

วมานมะพราว แสดงใหเหนวากเลสเปนเหตใหดวงวญญาณยงคงวนเวยนอย นาคราช แสดงให

เหนวากเลสนาความเดอดรอนมาสตนเอง จากฝนสนรนดร แสดงใหเหนวากเลสแหงความรกทาให

เกดความทกข มนตรา สอแนวคดพทธศาสนากเลสแหงความหลง คอ หลงใหลในอานาจของ

ตนเอง ทาใหเกดความทกข

170

ตารางท 2 แสดงวธการน าแนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกวเกา

ชอเรอง

การส

รางต

วละค

รทเป

นตวแ

ทนขอ

งควา

มด

การส

รางต

วละค

รทเป

นตวแ

ทนขอ

งควา

มไมด

การส

รางต

วละค

รทปฏ

บตธร

รมเพ

อหาค

วามส

งบ ห

ลกหน

กเลส

การส

รางต

วละค

รทเป

นวญ

ญาณ

การส

รางต

วละค

รทเป

นเทว

ดา น

างฟา

การส

รางต

วละค

รทเป

นอมน

ษย

การน

าเสนอ

แนวค

ดพทธ

ศาสน

าดวย

ฉาก

การเล

าเรอง

ยอนอ

ดตแบ

บยอน

ตน

การเล

าเรอง

ยอนอ

ดตแบ

บสลบ

ไปมา

การน

าเสนอ

แนวค

ดพธศ

าสนา

ดวยช

อเรอ

ง

1. แกวราห

2. คนเหนอดวง


4. จากฝนส

นรนดร

5. ดอกแกว

การะบหนง

6. แตปางกอน

7. นาคราช

8. นางทพย

9. มนตรา

10.นรมต

171


12.ผาทอง





172


ชอเรอง

การส

รางต

วละค

รทเป

นตวแ

ทนขอ

งควา

มด

การส

รางต

วละค

รทเป

นตวแ

ทนขอ

งควา

มไมด

การส

รางต

วละค

รทปฏ

บตธร

รมเพ

อหาค

วามส

งบ ห

ลกหน

กเลส

การส

รางต

วละค

รทเป

นวญ

ญาณ

การส

รางต

วละค

รทเป

นเทว

ดา น

างฟา

การส

รางต

วละค

รทเป

นอมน

ษย

การน

าเสนอ

แนวค

ดพทธ

ศาสน

าดวย

ฉาก

การเล

าเรอง

ยอนอ

ดตแบ

บยอน

ตน

การเล

าเรอง

ยอนอ

ดตแบ

บสลบ

ไปมา

การน

าเสนอ

แนวค

ดพธศ

าสนา

ดวยช

อเรอ

ง


19.หนากากดอก

ซอนกลน


22.บารมพระแม

ปอง


24.อมตะ




28.จงกลกงเทยน

173

29.เงาพราย

จากตารางแสดงใหเหนวาแกวเกาใชวธการนาเสนอแนวคดพทธศาสนารวม 4 วธ วธการนาเสนอ

แนวคดพทธศาสนาดวยการสรางตวละครพบมากทสด คดเปนรอยละ 89.65 วธการนาเสนอแนวคดพทธศาสนา

ดวยฉาก คดเปนรอยละ 2.32 วธการนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยการเลาเรองยอนอดต คดเปนรอยละ 2.03

และวธการนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยชอเรอง คดเปนรอยละ 4.06

แกวเกาใชวธการนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยการสรางตวละครมากทสด แสดงใหเหนวาแกวเกา

ตองการใชตวละครเปนสอเพอแสดงใหเหนถงผลของการกระทาวาการทาความดยอมไดด การทาความชว ยอม

ไดรบผลชวตอบแทน ตวละครยงเปนภาพแทนของมนษย มพฤตกรรมและความรสกนกคด การสรางตะวละครยอม

ทาใหผอานเกดความรสกรวมไปกบตวละคร เหนภาพชดเจนขน ขณะเดยวกนกอาจนกคดวาตนมพฤตกรรม

เชนเดยวกบตวละครใด การนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยการสรางตวละครจงทาใหผอานเขาใจชดเจนขน

วธการนาเสนอแนวคดพทธศาสนาทพบรองลงมาทง 3 วธ คอ การนาเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยชอ

เรอง ทาใหผอานรวาแนวคดของเรองเกยวของกบพทธศาสนา การเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยฉาก ใช

นาเสนอเรองกเลสททาใหเกดความทกข กเลสททาใหเกดความผกพนของตวละคร และการเลาเรองยอนอดตสอ

เรองกเลสอยางชดเจน ไดแก กเลสททาใหเกดความผกพนทาใหวนเวยนอยในวฏสงสาร และกเลสททาใหเกดความ

ทกข

วธการนาเสนอแนวคดพทธศาสนาทง 4 วธทปรากฏในนวนยายของแกวเกา แสดงใหเหนวาแกวเกาเปนผ

ทศลปะในการประพนธอยางหลากหลาย สามารถนาหลกธรรมทางศาสนามาสอดแทรกไดอยางกลมกลนทาให

ผอานไดรบสารประโยชน และไดรบอรรถรสในดานความบนเทงไปพรอมกน

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

สรปผลการศกษาคนควา

การศกษาวเคราะหแนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกวเกา ผวจยไดศกษานวนยายของแกวเกาจ านวน 29 เรอง ผลการศกษาคนควาแสดงใหเหนอยางเดนชดวานวนยายของแกวเกามลกษณะโดดเดนในการน าเสนอแนวคดพทธศาสนา โดยใชวธการเสนอแนวคดพทธศาสนาหลากหลายวธ

แนวคดพทธศาสนาทปรากฏในนวนยายของแกวเกาจ าแนกได 8 ประการไดแก กเลส กรรม วฏสงสาร ไตรลกษณ อบายมข 6 โลกธรรม 8 หรโอตตปปะ และบญกรยาวตถ 10

แนวคดพทธศาสนาเรองกเลสปรากฏมากทสด ผเขยนมจดมงหมายแสดงใหเหนวากเลสในจตใจมนษยเปนสาเหตใหเกดความโลภ ความโกรธ ความหลง แนวคดเรองกรรมปรากฏรองลงมา ม 2 ประการ คอ อกศลกรรม และกศลกรรม อกลศลกรรมพบมากกวากศลกรรม เพอเนนย าใหเหนผลทเกดจากการประกอบกรรมชว แบงได 3 ประการ ไดแก กรรมตามความเชอของชาวพทธ ผกระท ากรรมชว ยอมไดรบผลกลบมาสตนเอง และกรรมเปนของผกระท า ผอนไมสามารถแกกรรมแทนได กรรมตามความเชอของชาวพทธ ผเขยนมจดมงหมายแสดงใหเหนวาผทท ากรรมชวยอมไดรบผลชวตอบแทน ผลกรรมนนยอนกลบมาสตนเอง แบงเปน 2 ประการ คอ ผลของกรรมชวท าใหทกขใจ และผลของกรรมชวท าใหประสบเหตเดอดรอน เกดความทกขใจ และไมเปนสข สวนกรรมเปนของผกระท า ผอนไมสามารถแกกรรมแทนได แสดงใหเหนวาผประพฤตชวตองไดรบผลกรรมนนเอง ไมมผใดมารบกรรมแทนได กศลกรรมแบงได 3 ประการ ไดแก การรกษาศล อานสงสของการรกษาศลจะคมครองผนน การปฏบตธรรมสงผลใหเกดความสงบทางจตใจ หลกหนจากกเลส จากความทกขทางโลก สวนผกระท าความด ยอมไดรบผลดตอบแทน ผเขยนแสดงใหเหนวาผกระท าความดยอมท าใหเกดความสขความเจรญแกผกระท า ไมสงผลใหตนเองและผอนเดอดรอน

แนวคดพทธศาสนาเรองวฏสงสารในนวนยายของแกวเกา จ าแนกได 2 ประการ ไดแก การวนเกดเวยนตาย และการเกดในนรก สวรรค โดยแสดงใหเหนวาตราบใดทมนษยยงมกเลส กยงคงตองเวยนวายตายเกดไมมทสนสด สวนการเกดในนรก สวรรค เปนเพราะมกเลสนอย ท าบญกศลเอาไวมาก จงไปเกดบนสวรรค ผทเกดในนรก เปนเพราะมกเลสมาก ท ากรรมชวไวมาก จงไปเกดในนรกเพอชดใชเวรกรรม

174

แนวคดพทธศาสนาเรองไตรลกษณในนวนยายของแกวเกา จ าแนกได 2 ประการ ไดแก อนจจตา และทกขตา ผเขยนมจดมงหมายแสดงใหเหนความไมเทยงในสงขารของมนษย สวน ทกขตาแบงเปน 2 ประการ คอ ความทกขทเกดจากความยดมนถอมน และความทกขทเกดจากความรก การเอาใจเขาไปยดตดตอสงใดสงหนง ท าใหเกดความทกข และการพลดพรากจากสงทรกเปนทกข การประสบกบสงทไมรกเปนความทกข

แนวคดพทธศาสนาเรองอนๆ ทปรากฏ ไดแก อบายมข 6 แกวเกาแสดงใหเหนชองทาง แหงความเสอม และโทษทเขาไปเกยวของกบอบายมข 6 น าความเดอดรอนมาสตนเอง และครอบครว การน าเสนอเรองโลกธรรม 8 มจดมงหมายแสดงใหเหนธรรมทเปนความจรง สงคมและโลกททกคนตองประสบ เรองหรโอตตปปะในนวนยายของแกวเกา แสดงใหเหนวาหลกธรรม คมครองโลก หากไมประพฤตปฏบตตามจะน าความเดอดรอนมาใหผทไมยดถอปฏบต และแนวคดเรองบญกรยาวตถ 10 แสดงหลกบญกรยาวตถสบอยางทชาวพทธควรปฏบต เพอความสงบสขของจตใจ และเปนการสรางกศลกรรม

แกวเกาใชวธการน าเสนอแนวคดพทธศาสนา 4 ลกษณะ ไดแก การน าเสนอแนวคด พทธศาสนาดวยการสรางตวละคร การน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยฉาก การน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยการเลาเรองยอนอดต และการน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยชอเรอง

การน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยการสรางตวละครเปนวธทพบมากทสด โดยแบงเปน 4 ลกษณะ ไดแก การสรางตวละครทเปนตวแทนของความด การสรางตวละครทเปนตวแทนของความไมด การสรางตวละครทปฏบตธรรมเพอหาความสงบ หลกหนกเลส และการสรางตวละครเหนอธรรมชาต การสรางตวละครทเปนตวแทนของความด จะประพฤตกศลกรรม อยในศลธรรม ไมท าใหผอนเดอดรอน และไดรบผลตอบแทนด ซงตรงกบหลกธรรมค าสอนในพทธศาสนาวา “ท ำดไดด” การสรางตวละครทเปนตวแทนของความไมด จะประพฤตอกศลกรรม มกเลสเปนสงยวยใหกอกรรมชวและแสดงใหเหนผลของการกระท ากรรมชว ซงตรงกบหลกธรรมค าสอนในพทธศาสนาวา “ท ำชว ไดชว” การสรางตวละครทปฏบตธรรมเพอหาความสงบ หลกหนกเลส จะบวชหรอถอศลปฏบตธรรมเพอใชพระธรรมค าสอนยดเหนยวจตใจ และการสรางตวละครเหนอธรรมชาต จ าแนกเปน 3 ลกษณะ คอ ตวละครทเปนวญญาณ ตวละครทเปนเทวดา นางฟา และตวละครทเปนอมนษย ตวละครทเปนวญญาณจะยงคงวนเวยนอยในสถานทใดสถานทหนง เพราะมจตผกพนเปนกเลส แกวเกาน าเสนออยางชดเจนวา มนษยและวญญาณอยรวมกนได หากไมเบยดเบยนท ารายกน ตวละครทเกดเปนเทวดา นางฟา เพราะสะสมบญกศลไวมาก ท าใหไดไปเกดบนสวรรค แสดงถงความเชอวาสวรรคมอย มนษยควรประกอบกรรมด และตวละครทเปนอมนษย ผเขยนมจดมงหมายแสดงใหเหนวาตวละครกลมนเปนผมกเลส ประกอบกรรมชว ท าใหเกดมาเปนอมนษย การน าเสนอ

175

แนวคดพทธศาสนาดวยฉากในนวนยายของแกวเกา ผเขยนสรางฉากตามจนตนาการ โดยบรรยายใหผอานเหนสภาพสถานทและบรรยากาศในนวนยาย ไดแก นรก สวรรค และสถานททมวญญาณวนเวยนอย ไดแก เรอนนพเกา ต าหนกขาว ซากปรกหกพงของเมองเกา เปนตน เพอสนบสนนแนวคดพทธศาสนาเรองกเลส กรรมและการไดรบผลกรรม แกวเกายงน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยการเลาเรองยอนอดตเปนการแสดงใหเหนหลกธรรมเรองกเลส และการเวยนวายตายเกด และการน าเสนอแนวคดพทธศาสนาดวยชอเรอง แสดงแนวคด พทธศาสนาอยางเดนชดในนวนยายเกอบทกเรอง ท าใหนวนยายของแกวเกามลกษณะโดดเดนและนาสนใจ อภปรายผล

นวนยายของแกวเกาทง 29 เรองปรากฏแนวคดพทธศาสนาอยางเดนชด ผเขยนสรางจนตนาการผสมผสานกบหลกธรรมทางพทธศาสนา น าเสนอดวยวธการตางๆ อยางมศลปะ ท าใหผอานไดรบความบนเทงและหลกธรรมทเปนสารประโยชนน าไปประยกตใชในการด าเนนชวตได

ผวจยพบวาแกวเกาน าเสนอเรองกเลสและกรรมอยางเดนชด ท าใหเหนวากเลสเปนปจจยส าคญทก าหนดวถชวตมนษย การทมนษยมกเลสมากหรอนอยยอมสงผลตอผลกรรมวาจะเปนกรรมดหรอกรรมชว แกวเกาใชศลปะการประพนธอยางกลมกลนท าใหผอานตระหนกถงผลกรรมอนเกดจากการมกเลสครอบครองจตของมนษย ทงยงแสดงใหเหนวาความเชอเรองกเลสและกรรมนไดฝงลกอยในความคดของสงคมไทย เปนตวก าหนดวธคดของพทธศาสนกชนไดอยางดยง การเนนผลของกรรมชวอยางโดดเดนเปนวธการหนงทแกวเกาตองการเนนย าแนวคดพทธศาสนาทวา “ท ำดไดด ท ำชว ไดชว” และหากผอานตระหนกรยอมน าไปสการประกอบกรรมด หลกเวนกรรมชว ท าใหมผท าความดเพมขน ท าความชวลดลง สงคมยอมเกดความสงบสข การอานนวนยายจงเปนการ “กลอมเกลำจตมนษย” ไดอกวธหนงนอกเหนอไปจากการอานหนงสอธรรมะ

วธการน าเสนอแนวคดพทธศาสนาในนวนยายของแกวเกา ดวยการสรางตวละคร ฉาก การเลาเรองยอนอดต และการตงชอเรอง แสดงใหเหนความสามารถในดานการประพนธของแกวเกาทน าหลกธรรมในพทธศาสนามาผสานกบจนตนาการไดเปนอยางด ท าใหผลงานของแกวเกาโดดเดนดานความบนเทงทสอดแทรกแนวคดพทธศาสนาอยางเดนชด มการน าเสนออยางนาสนใจ สะทอนทศนคตและศลปะในการประพนธของผเขยนอยางด คณคาของนวนยายของแกวเกาจงแสดงใหเหนวาการอานบนเทงคดท าใหผอานเรยนรพระธรรมค าสอนทางพทธศาสนาไดอกวธหนง โดยเฉพาะ อยางยงในสงคมปจจบนทมนษยตองพบกบปญหาตางๆ มากมาย หลกธรรมทางพทธศาสนายอมเปนสงยดเหนยวจตใจของผอาน เปนทพงทางใจของผทตองประสบปญหาเหลานน การเรยนร

176

หลกธรรมทางพทธศาสนาผานนวนยายของแกวเกายอมเปน “หนทำงออม” ทท าใหผอานเพลดเพลนและกระตนความสนใจของผอานด ผอานซมซบหลกธรรมทางพทธศาสนาไดเปนอยางด ขอเสนอแนะ

1. ควรศกษาแนวคดพทธศาสนาในนวนยายของนกเขยนทานอนๆ เพอเปรยบเทยบแนวคดพทธศาสนาทปรากฏวามแนวคดทเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร

2. ควรศกษาแนวคดพทธศาสนาในเรองสนวามวธการน าเสนออยางไร 3. ควรศกษานวนยายของแกวเกาในแงมมอน เพอแสดงใหเหนความสามารถของผเขยน

และคณคาของนวนยาย

บรรณานกรม

177

178

บรรณานกรม

กฤษณา วงษรกษ. (2542). วเคราะหความเชอทปรากฏในนวนยายเหนอธรรมชาตของ “แกวเกา” ระหวางป พ.ศ.2531-2536. วทยานพนธ กศ.ม. พษณโลก : บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยนเรศวร. ถายเอกสาร. จรณทย วมตตสข. (2550). การใชวรรณคดไทยและวรรณกรรมพนบานในนวนยายของ

แกวเกา. วทยานพนธ อ.ม. (ภาษาไทย) กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณ มหาวทยาลย. ถายเอกสาร. ดษฎ แซตน. (2551). นวนยายจนตนมตของแกวเกา : การศกษาดานกลวธการสรางเรองและ การน าเสนอเรอง. วทยานพนธ ศศ.ม. (วรรณคดไทย) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ถายเอกสาร. เทวญกานต มงปนกลาง. (2545). กามนต : กลวธการน าเสนอกบแนวคดทางพทธศาสนา.

วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต. (ภาษาไทย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. ธมมวฑโฒ ภกข. (2535). กรรมลขต. กรงเทพฯ : ศลปาบรรณาคาร. ธญญา สงขพนธานนท. (2539). วรรณกรรมวจารณ. ปทมธาน: นาคร. พรรณ บตรบ ารง. (2532). พทธปรชญาในนวนยายของแฮรมน เฮสเส. วทยานพนธ อกษรศาสตรมหาบณฑต. (วรรณคดเปรยบเทยบ). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. พระธรรมปฎกฯ (ป.อ.ปยตโต). (2538). พทธธรรมฉบบขยายความ. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : มหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. -----------. (2546). พจนานกรมพทธศาสน ฉบบประมวลศพท. พมพครงท 11. กรงเทพฯ : มหา

จฬาลงกรณราชวทยาลย. ----------- . (2546).พจนานกรมพทธศาสนฉบบประมวลธรรม. พมพครงท 12 . กรงเทพฯ : มหา

จฬาลงกรณราชวทยาลย -----------.(2536). ธรรมะฉบบเรยนลด . พมพครงท 4 (ฉบบปรบปรง)กรงเทพฯ : สหธรรมก พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบมหามกฎราชวทยาลย. กรงเทพฯ : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราช

วทยาลย , 2539. พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบหลวง เลมท 4 พระวนยปฎก เลมท 4 มหาวรรค ภาค 1.

พมพครงท 2. กรงเทพฯ : กรมการศาสนา, 2514

178

179

พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบหลวง เลมท 7 พระวนยปฎก เลมท 7 จลวรรค ภาค 2. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : กรมการศาสนา, 2514 พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบหลวง เลมท 15 พระสตตนตปฎก เลมท 7 สงยตตนกาย

สคาถวรรค อยยกาสตรท 2. พมพครงท 2 . กรงเทพฯ : กรมการศาสนา, 2514 พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบหลวง เลมท 17 พระสตตนตปฎก เลมท 9 สงยตตนกาย ขน

ธวารวรรค. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : กรมการศาสนา, 2514 พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบหลวง เลมท 22 พระสตตนตปฎก เลมท 14 องคตตรนกาย

ปญจก-ฉกกนบาต นทานสตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : กรมการศาสนา, 2514 พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบหลวง เลมท 22 พระสตตนตปฎก เลมท 14 องคตตรนกาย

ปญจก-ฉกกนบาต ฐานสตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : กรมการศาสนา, 2514 พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบหลวง เลมท 23 พระสตตนตปฎก เลมท 15 องคตตรนกาย สต

ตก-อฏฐก-นวกนบาต โลกธรรมสตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : กรมการศาสนา, 2514 พระไตรปฏกภาษาไทยฉบบหลวง เลมท 25 พระสตตนตปฎก เลมท 17 ขททกนกาย ข

ททกปาฐะ-ธรรมบท-อทาน-อตวตตกะ-สตตนบาต. พมพครงท 2 . กรงเทพฯ : กรมการศาสนา, 2514

พระไตรปฎกภาษาไทยฉบบหลวง เลมท 27 พระสตตนตปฎก เลมท 19 ขททกนกาย ชาดก ภาค 1. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : กรมการศาสนา, 2514

พทธทาสภกข. (2549). ศกษาธรรมะอยางถกวธ : ธรรมวภาคนวกภม. กรงเทพฯ : ธรรมสภา พทธทาสภกข. (2529). ครสตธรรมและพทธธรรม. กรงเทพฯ : ธรรมสภา พทธทาสภกข. (2540). แกนพทธศาสตร. กรงเทพฯ : ธรรมสภา เพญพมล ทมประเสน. (2550). พทธธรรมในนวนยายของ สทสสา ออนคอม. ปรญญานพนธ กศ.ม.(ภาษาไทย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ถายเอกสาร. ฟน ดอกบว. (2542). พระพทธศาสนากบคนไทย. กรงเทพฯ : ศลปาบรรณาคาร. ยรฉตร บญสนท. (2530). นวนยายเหนอธรรมชาตของแกวเกา. ภาษาและหนงสอ. (ตลาคม 2529 – มนาคม 2530) : 75-85. รชนกร รชตกรตระกล. (2550). ฉากในจนตนยายของแกวเกา. วทยานพนธ อ.ม. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร. ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ : นานมบค.

ราชบณฑตยสถาน. (2552). พจนานกรมศพทวรรณกรรมไทย. กรงเทพฯ : กองศลปกรรม.

179

180

รงเรอง บญโญรส. (2527). พระไตรปฎกฉบบสาระส าคญ. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ : แพรพทยา.

วฒนา มลเมองแสง. (2539). นวนยายองพระพทธศาสนาของไทย : วรรณกรรมค าสอน

รวมสมย. วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต. (วรรณคดเปรยบเทยบ). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, ถายเอกสาร. วลรตน สงหรา (2528) เรองเหนอธรรมชาตในนวนยาย ของจนตวร ววธน.

วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต (ภาษาไทย). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สะอาด รอดคง. (2533). วเคราะหนวนยายเหนอธรรมชาตของแกวเกา. วทยานพนธ กศ.ม. พษณโลก : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. สายทพย นกลกจ. (2543). วรรณกรรมไทยปจจบน. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: เอส.อาร.พรนตง. สจตรา จงสถตยวฒนา. (2544). พทธธรรมในกวนพนธไทยสมยใหม. กรงเทพฯ : โครงการ

เผยแพรผลงานวชาการ คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. แสง จนทรงาม. (2526). ประทปธรรม. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ : แพรพทยา. ศนชา แกวเสถยร. (2546). การใชวทยาศาสตรในนวนยายของแกวเกา. วทยานพนธ อ.ม. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร. ถายเอกสาร. อลภา อลภาชน. (2530). พทธปรชญาเรองกรรมในนวนยายของ กฤษณา อโศกสน.

วทยานพนธอกษรศาสตรมหาบณฑต. (วรรณคดเปรยบเทยบ). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

180

ประวตยอผวจย

182

ประวตยอผวจย ชอ ชอสกล นางสาวกนกวรรณ คงธนชณหพร วนเดอนปเกด 1 ธนวาคม 2525 สถานทเกด กรงเทพมหานคร สถานทอยปจจบน 38 ซอยสะแกงาม 35/3 ถนนสะแกงาม แขวงแสมด า เขตบางขนเทยน กรงเทพมหานคร 10150 ต าแหนงหนาทการงานปจจบน ขาราชการคร คศ.1 สถานทท างานปจจบน โรงเรยนพระต าหนกสวนกหลาบ เขตพระนคร กรงเทพมหานคร

พ.ศ. 2543 มธยมศกษาตอนปลาย จากโรงเรยนแจงรอนวทยา เขตราษฎรบรณะ กรงเทพมหานคร

พ.ศ. 2547 ครศาสตรบณฑต (ภาษาไทย) เกยรตนยมอนดบ 1 จากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

พ.ศ. 2554 ศลปศาสตรมหาบณฑต (ภาษาไทย) จากมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ปริญญานิพนธ์ ของ กนกวรรณ คง...

Documents