สรปผลงานประจ าป งาน Antibiotic Smart Use การใชยาปฏชวนะอยางสมเหตผล

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค ปงบประมาณ 2557

นายสนทส กจปรชา เภสชกรช านาญการ

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค เรมด าเนนงานดานการใชยาปฏชวนะอยางสมเหตผลตงแตปงบประมาณ 2552 เปนตนมา และไดมด าเนนงานตลอดมาจนถงปจจบน ดงน

ปงบประมาณ 2552

มการก าหนดการสงใชยาในกรอบยาโรงพยาบาลสอยดาว ซงก าหนดเปนยาจ าเปน (ED)

มการใหองคกรแพทยและกลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค ก าหนดแนวทางการใชยาปฏชวนะใน 3 โรคเปาหมาย คอ โรค URI , ทองรวงเฉยบพลน และแผลเลอดออก เปนลายลกษณอกษรอยางชดเจน รวมทงตดตามขอมลการใชยาปฏชวนะใน 3 โรคดงกลาว

ใหคณะกรรมการเภสชกรรมและการบ าบด ตดตามผลการด าเนนงาน ปงบประมาณ 2553

คณะกรรมการ คปสอ.สอยดาว มมตใหกลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค ด าเนนงานโครงการ Antibiotics Smart Use ในหนวยบรการปฐมภม ตามแนวทางการใชยาปฏชวนะใน 3 โรคเปาหมาย ทองคกรแพทยและกลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภคก าหนด

มการจดอบรมใหความรและมอบแนวทางการใชยาปฏชวนะใน 3 โรคเปาหมาย แกบคลากรในเครอขายหนวยบรการปฐมภม

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค และบคลากรในหนวยบรการปฐมภม รวมสรางเครองมอเพอใชในการปฏบตตามแนวทางการใชยาปฏชวนะใน 3 โรคเปาหมาย เพอใหเกดความถกตอง ความสะดวกแกผด าเนนงาน และเพอใหการปฏบตเปนไปในแนวทางเดยวกน โดยเนนการใหความรแกผปวยเพอเปนพนฐานการปรบเปลยนพฤตกรรมในการใชยาปฏชวนะ

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค ตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามแนวทางการใชยาปฏชวนะใน 3 โรคเปาหมาย ในหนวยบรการปฐมภม เพอปรบปรงและพฒนาการด าเนนงานตอไป

ปงบประมาณ 2554

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค น าปญหาและขอบกพรองทพบจากการด าเนนงานมาปรบปรงพฒนาดงน

o มการเพมกรอบรายการยาปฏชวนะชนดรบประทานในหนวยบรการปฐมภม เพอใหการสงใชยาใน 3 โรคเปาหมายเปนไปตามแนวทางปฏบต

o ปรบปรงเครองมอทใชในการปฏบตตามแนวทางการใชยาปฏชวนะใน 3 โรคเปาหมาย ทมอยใหสามารถใชงานไดสะดวกและมประโยชนมากขน

o ปรบปรงเกณฑการประเมนผลการด าเนนงานใหละเอยดและครอบคลมมากขน

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค ตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามแนวทางการใชยาปฏชวนะใน 3 โรคเปาหมาย ในหนวยบรการปฐมภม อยางตอเนอง o หนวยบรการปฐมภมทงหมดมการด าเนนงานอยในเกณฑคอนขางด o การใชยาปฏชวนะชนดรบประทานในผปวยนอกโรงพยาบาลสอยดาวและหนวยบรการปฐม

ภมสวนใหญ มปรมาณและมลคาลดลง o ผปวยทไมไดรบยาปฏชวนะใน 3 โรคเปาหมาย ในหนวยบรการปฐมภม สวนใหญไดรบการ

อธบายเรองการรกษาโรคโดยไมตองใชยาปฏชวนะและอนตรายของยาปฏชวนะ และหายดเปนปกตหลงจากรกษา ไมไดไปรบการรกษาหรอซอยาจากทอน และพงพอใจตอการรกษา

ปงบประมาณ 2555

กลมงานเภสชกรรมและคมครองผบรโภค ไดน าปญหาและขอบกพรองทพบจากการประเมน รวมถง

ขอคดเหน/ขอเสนอแนะของเจาหนาทมาปรบปรงพฒนางานใหดขนคอ

ตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามแนวทางการใชยาปฏชวนะใน 3 โรคเปาหมาย ในหนวยบรการปฐมภมอยางตอเนอง และน าปญหาและขอบกพรองทพบจากการด าเนนงานมาปรบปรงพฒนาในการด าเนนงาน เชน ปรบปรงเกณฑการประเมนผลการด าเนนงานใหครอบคลมมากขน

เพมแนวทางการใชยาปฏชวนะ จากเดม 3 โรค เปน 4 โรคเปาหมาย คอ เพมโรคกระเพาะปสสาวะ

อกเสบเฉยบพลน (acute cystitis) ในหนวยบรการปฐมภม

มการจดอบรมใหความรและมอบแนวทางการใชยาปฏชวนะใน 4 โรคเปาหมาย แกบคลากรในโรงพยาบาลสอยดาวและเครอขายหนวยบรการปฐมภม

สรางเครองมอเพอใชในการปฏบตตามแนวทางการใชยาปฏชวนะในโรคกระเพาะปสสาวะอกเสบเฉยบพลน (acute cystitis) ในหนวยบรการปฐมภม

ตดตามประเมนผลการด าเนนงานตามแนวทางการใชยาปฏชวนะใน 4 โรคเปาหมาย ในโรงพยาบาล

สอยดาวและหนวยบรการปฐมภม เพอปรบปรงและพฒนาการด าเนนงานตอไป

ปงบประมาณ 2556

ในปงบประมาณ 2556 ไดปรบแนวทางการด าเนนงาน Antibiotic Smart Use จากทไดเนนการตดตามและประเมนการใชยาปฏชวนะใน 4 โรคเปาหมายในโรงพยาบาลสอยดาวและหนวยบรการปฐมภม ไดแก URI , ทองรวงเฉยบพลน, แผลเลอดออก และกระเพาะปสสาวะอกเสบเฉยบพลน เปนไปตามแนวทางบรหารจดการงบจายตามเกณฑคณภาพผลงานบรการส าหรบหนวยบรการประจ าและรบการสงตอประจ าปงบประมาณ 2556 ของส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) ซงในสวนของการใชยาอยางสมเหตผล ไดก าหนดเกณฑคณภาพการสงใชยาปฏชวนะใน 2 โรคเปาหมายในแผนกผปวยนอกไดแก URI และอจจาระรวงเฉยบพ ลน โดยมการพฒนาจากเกณฑ คณภาพระบบยาเดม ท เนนการประเมน เชงกระบวนการพฒนาระบบ ซงถกก าหนดใหเปนตวชวดในเกณฑระบบยา ตงแตปงบประมาณ 2552 มาสการวด output ของการพฒนาระบบ โดยใชโปรแกรม Electronic tool version 1.0 ซงพฒนาโดยสมาคมเภสชกรรมโรงพยาบาล(ประเทศไทย)และสปสช.เขต 9 นครราชสมา ซงจากการประมวลผลตงแตเดอน ตลาคม 2555 ถง กนยายน 2556 พบวาสดสวนและมลคาการใชยาปฏชวนะใน 2 กลมโรคเปาหมายลดลงอยางชดเจน ผลการด าเนนงานป 2557 ในปงบประมาณ 2557 การด าเนนงาน Antibiotic Smart Use ยงคงเปนรปแบบเดยวกบป 2556 ไดแกการตดตามคณภาพการสงใชยาและมลคาการใชยาปฏชวนะใน 2 กลมโรคเปาหมายไดแก กลมโรค URI และอจจาระรวงเฉยบพลน โดยใชเกณฑประเมนจากสปสช. แตเนองจากโปรแกรม Electronic tool version 1.0 ไมสามารถน าเขาขอมลเพอน าไปประมวลผลได ในป 2557 จงปรบไปใชขอมลจากโปรแกรม HosXP แทน

โดยทางสปสช.ไดก าหนดเกณฑการประเมนและใหคะแนนเปน 4 ระดบ ดงน

ตารางสรปขอมลการประมวลผลตงแตเดอน ตลาคม 2556 - กนยายน 2557

เดอน ต.ค.-56 พ.ย.-56 ธ.ค.-56 ม.ค.-57 ก.พ.-57 ม.ค.-57 เม.ย.-57 พ.ค.-57 ม.ย.-57 ก.ค.-57 ส.ค.-57 ก.ย.-57 จ านวนใบสงยาทถก Dx กลม URI 307 251 301 311 265 213 168 126 188 207 195 261 จ านวนใบสงยาทถก Dx กลม URI และไดรบยาปฏชวนะ

80 50 70 71 85 88 50 35 67 68 59 76

สดสวนใบสงยาในกลมโรค URI ทสงใชยาปฏชวนะ 26.06% 19.92% 23.26% 22.83% 32.08% 41.31% 29.76% 27.78% 35.64% 32.85% 30.26% 29.12%

มลคาการสงใชยาปฏชวนะในกลมโรค URI

4,134.00

3,773.00

4,754.00

8,507.00

8,539.00

5,006.00

3,163.00

1,889.00

4,465.00

4,675.00

2,972.00

5,820.00 จ านวนใบสงยาทถก Dx กลม AGE 36 31 24 66 52 39 41 37 46 34 43 36 จ านวนใบสงยาทถก Dx กลม AGE และไดรบยาปฏชวนะ

11 9 4 10 19 7 12 6 6 3 8 5

สดสวนใบสงยาในกลมโรค AGE ทสงใชยาปฏชวนะ 30.56% 29.03% 16.67% 15.15% 36.54% 17.95% 29.27% 16.22% 13.04% 8.82% 18.60% 13.89% มลคาการสงใชยาปฏชวนะในกลมโรค AGE 133 112 170 262 290 91 140 104 54 56 146 71 สดสวนใบสงยาทง 2 กลมโรค ทสงใชยาปฏชวนะ 26.53% 20.92% 22.77% 21.49% 32.81% 37.70% 29.67% 25.15% 31.20% 29.46% 28.15% 27.27%

มลคาการสงใชยาปฏชวนะทง 2 กลมโรค

4,267.00

3,885.00

4,924.00

8,769.00

8,829.00

5,097.00

3,303.00

1,993.00

4,519.00

4,731.00

3,118.00

5,891.00

มลคายาปฏชวนะทใชในกลมโรค URI ยา

ต.ค.-56 พ.ย.-56 ธ.ค.-56 ม.ค.-57 ก.พ.-57 ม.ค.-57 เม.ย.-57 พ.ค.-57 ม.ย.-57 ก.ค.-57 ส.ค.-57 ก.ย.-57 รวม

Augmentin 625 855 1133 1404 1820 969 459 714 170 935 1268 900 1170 11,797 Amoxicillin 500 2404 2131 2471 3170 3102 3264 1518 1275 2769 2881 1364 1870 28,219 Amoxicillin syrup 306 111 513 475 665 1064 646 133 418 374 353 266 5,324 Roxithro 150 76 23 46 92 67 69 105

30 41 34 106 689

Amoxicillin 250 167 120 120 320 90 150 90 195 90 51 135 150 1,678 Erythro syrup

150

90 30

60

330

ยาอน ๆ 326 255 200 2,630 3,496

86 223

186 2,258 9,660 มลคาการสงใชยาปฏชวนะในกลมโรค URI 4,134.00 3,773.00 4,754.00 8,507.00 8,539.00 5,006.00 3,163.00 1,889.00 4,465.00 4,675.00 2,972.00 5,820.00 57,697

มลคายาปฏชวนะทใชในกลมโรค AGE

ยา ต.ค.-56 พ.ย.-56 ธ.ค.-56 ม.ค.-57 ก.พ.-57 ม.ค.-57 เม.ย.-57 พ.ค.-57 ม.ย.-57 ก.ค.-57 ส.ค.-57 ก.ย.-57 รวม

Norflox 400 81 54 30 99 129 51 140 63 54 36 114 71 922 Norflox 100 20 6 12 6 44

Ofloxacin 200 50 50 Co-trimox suspension 12 20 40 20 26 118 Amoxicillin 500 90 90 Amoxicillin syrup 38 38 Ceftriaxone 32 123 41 41 237 Metronidazole 40 50 40 130 มลคาการสงใชยาปฏชวนะในกลมโรค AGE 133 112 170 262 290 91 140 104 54 56 146 71 1,629

46.51%47.02%

43.64%

41.15%

44.50%45.41%

50.59%49.55%

38.57%

45.02%

30.08%

32.56%30.92%

25.74%

24.10%

26.06%

19.92%

23.26%

22.83%

32.08%

41.31%

29.76%

27.78%

39.19%

32.85%

30.26%29.12%

37.82%

21.62%

37.58%

26.89%

24.55%23.33%

19.28%20.51%

22.62%22.92%

14.47%

21.82%

12.79%14.71%

17.48%

30.56%29.03%

16.67%15.15%

36.54%

17.95%

29.27%

16.22%

13.04%

8.82%

18.60%

13.89%

0.00%

10.00%

20.00%

30.00%

40.00%

50.00%

60.00%

ก.ค.-5

5

ส.ค.

-55

ก.ย.-5

5

ต.ค.

-55

พ.ย.-

55

ธ.ค.-5

5

ม.ค.

-56

ก.พ.-5

6

ม.ค.

-56

เม.ย.

-56

พ.ค.

-56

ม.ย.-

56

ก.ค.-5

6

ส.ค.

-56

ก.ย.-5

6

ต.ค.

-56

พ.ย.-

56

ธ.ค.-5

6

ม.ค.

-57

ก.พ.-5

7

ม.ค.

-57

เม.ย.

-57

พ.ค.

-57

ม.ย.-

57

ก.ค.-5

7

ส.ค.

-57

ก.ย.-5

7

กราฟแสดงสดสวนของใบสงยาทสงใชยาปฏชวนะสดสวนใบสงยาในกลมโรค URI ทสงใชยาปฏชวนะ

สดสวนใบสงยาในกลมโรค AGE ทสงใชยาปฏชวนะ

13,690

18,781

21,181 21,301

13,373

9,868

15,419

12,512

9,185

7,215

4,448

7,429

9,374 8,793

7,461

4,134 3,773 4,754

8,507 8,539

5,006

3,163

1,889

3,887

4,675

2,972

5,820

725 340 778337 338.5 218 193 239 332 209 102 172 105 241 214 133 112 170 262 290 91 140 104 54 56 146 71

-

5,000.00

10,000.00

15,000.00

20,000.00

25,000.00

ก.ค.-5

5

ส.ค.

-55

ก.ย.-5

5

ต.ค.

-55

พ.ย.-

55

ธ.ค.-5

5

ม.ค.

-56

ก.พ.-5

6

ม.ค.

-56

เม.ย.

-56

พ.ค.

-56

ม.ย.-

56

ก.ค.-5

6

ส.ค.

-56

ก.ย.-5

6

ต.ค.

-56

พ.ย.-

56

ธ.ค.-5

6

ม.ค.

-57

ก.พ.-5

7

ม.ค.

-57

เม.ย.

-57

พ.ค.

-57

ม.ย.-

57

ก.ค.-5

7

ส.ค.

-57

ก.ย.-5

7

มลคา

(บาท

)กราฟแสดงมลคาการสงใชยาปฏชวนะทงหมดเปรยบเทยบกบ 2 กลมโรค

มลคาการสงใชยาปฏชวนะในกลมโรค URI

มลคาการสงใชยาปฏชวนะในกลมโรค AGE

กราฟแสดงมลคาการใชยาปฏชวนะในกลมโรค URI

9999

6517.5

3300

7920

6633

4636.5

3003

1501.5

2156

4602.5

4081

3083

8551133

1404

1820969

459714

170935

1268900

1170

7015

4095

3560

4780

3160

2217.5

2797.5

2262.5

4087.5

2365

3117.5

3037.5 24042131

2471

3170 31023264

1518 1275

2769 2881

1364

1870

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

10000

Augmentin 625

Amoxicillin 500

Amoxicillin syrup

Roxithro 150

Amoxicillin 250

จากขอมลจะเหนไดวาตงแตเดอนกมภาพนธ 2556 ฝายเภสชกรรมไดรบทราบเกณฑคณภาพ และไดด าเนนการแจงเกณฑดงกลาวพรอมทงใหคมอแนวทางการใชยาปฏชวนะอยางสมเหตผล ส าหรบบคลากรทางการแพทย เพอเปนแนวทางในการด าเนนการใหแกทมแพทย แผนกผปวยนอกและอบตเหตฉกเฉน พบวาสดสวนและมลคาการใชยาปฏชวนะใน 2 กลมโรคมแนวโนมลดลงอยางตอเนอง โดยเฉพาะมลคาการใชยาปฏชวนะในกลมโรค URI กอนเรมโครงการซงเคยมมลคาสงกวา 10,000 บาทตอเดอน ปจจบนลดลงเหลอ 2,000-6,000 บาทตอเดอน แตมชวงเดอนก.พ. 2557 พบวาสดสวนการใชยาปฏชวนะเรมกลบมาสงขนและลดลงในชวงปลายปงบประมาณ ในสวนมลคาของยาปฏชวนะทมการใชมากในกลมโรค URI ไดแก Augmentin 625 mg โดยกอนเรมโครงการมมลคาการใชสงถง 7,000-10,000 บาทตอเดอน ภายหลงมลคาการใชลดลงเหลอประมาณ 1,000 บาทตอเดอน และในสวนของ Amoxicillin มลคาการใชกลดลงอยางชดเจนเชนเดยวกน ปญหาและอปสรรคในการด าเนนการ

- เนองจากโรงพยาบาลมแพทยหมนเวยนทก 3 เดอน ท าใหตองชแจงเกณฑคณภาพของการสงใชยาปฏชวนะในทง 2 กลมโรค เพอใหแพทยเวยนไดรบทราบและเขาใจหลกเกณฑดงกลาว

- โปรแกรม Electronic tool version 1.0 ทใชประมวลผลขอมล ชวงหลงมปญหาน าเขาขอมลเพอประมวลไมได ท าใหตองใชรายงานจากโปรแกรม HosXP ซงพบวาขอมลทไดมความตางกน

- ขอมลคณภาพของการสงใชยาปฏชวนะใน 2 กลมโรคทไดรบรายงานจากสปสช. พบวามความแตกตางจากขอมลทเรยกจากโปรแกรม HosXP ซงไดลองสอบถามไปยงสปสช.เขต 6 ระยอง ถงรายการยาทก าหนดใหเปนยาปฏชวนะและรายละเอยดการค านวณสดสวนใบสงยาใน 2 กลมโรค ซงทางฝายฯยงไมไดรบขอมลดงกลาวจากทางสปสช.

- ไมสามารถแยกขอมลไดวาจดใดสงยาปฏชวนะไดตามเกณฑมากนอยแคไหน ซงหากแยกไดจะชวยใหสามารถพฒนาและแกไขในจดทยงมปญหา ใหสามารถตรวจรกษา 2 กลมโรคดงกลาวใหถกตองเหมาะสมยงขน