องคความรองคความรองคความร

การคดแยกมลฝอยทแหลงกาเนด การใชประโยชนการคดแยกมลฝอยทแหลงกาเนด การใชประโยชนการคดแยกมลฝอยทแหลงกาเนด การใชประโยชนจากมลฝอยจากมลฝอยจากมลฝอย และนาไปสการพฒนาชมชนตนแบบและนาไปสการพฒนาชมชนตนแบบและนาไปสการพฒนาชมชนตนแบบ

ดานการจดการมลฝอย ดานการจดการมลฝอย ดานการจดการมลฝอย

จดทาโดยจดทาโดยจดทาโดย

ฝายรกษาความสะอาดและสวนสาธารณะฝายรกษาความสะอาดและสวนสาธารณะฝายรกษาความสะอาดและสวนสาธารณะ

สานกงานเขตคลองสานสานกงานเขตคลองสานสานกงานเขตคลองสาน

ปงบประมาณ พ.ศ. 2558ปงบประมาณ พ.ศ. 2558ปงบประมาณ พ.ศ. 2558

บทน า

องคความรเรอง การคดแยกมลฝอยทแหลงก าเนด การใชประโยชนจากมลฝอย และน าไปสการพฒนาชมชนตนแบบ ดานการจดการมลฝอย เปนเรองทมความสาคญ เนองจากความเจรญเตบโตอยางรวดเรวของภาคอตสาหกรรม และการเพมขนของจานวนประชากร การตอบสนองความตองการทางดานอปโภคและบรโภค ซงเปนสาเหตของปญหาขยะมลฝอย โดยมขยะเกดขนในประเทศไทยกวาวนละ 40,000 ตน โดยประชากรตอหนงคนจะผลตขยะเฉลยประมาณ 0.62ตอกโลกรมตอคนตอวน และมแนวโนมเพมขนในอนาคต

ดงนนการเสรมสรางความร ความเขาใจและจตสานกใหแก ผมสวนเกยวของทง ภาครฐ ภาคเอกชน ภาคเครอขายอนๆ และประชาชนทวไปไดทราบถงปญหาและแนวทางแกไขปญหาขยะมลฝอย การนามลฝอยกลบมาใชประโยชนตามคณสมบตของมลฝอย พรอมทงสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการลดและคดแยกมลฝอยอยางเปนรปธรรม ทจะตองดาเนนการใหสาเรจลลวง อกภารกจหนงของฝายรกษาความสะอาดและสวนสาธารณะ สานกงานเขตคลองสาน

บทสรปองคความร

1. หลกการและเหตผล

การจดการขยะมลฝอยโดยชมชนเปนโครงการตอเนองจากโครงการลดและคดแยกมลฝอยโดยการมสวนรวมของประชาชนเปนการใชแนวทางแกไขปญหาแนวใหม ซงมประชาชนในชมชนเปนเจาของชมชน มความตระหนกถงปญหาขยะมลฝอยทเกดขนในชมชนใหความสาคญและใหความรวมมอในการแกไขปญหาขยะมลฝอยและปญหาสงแวดลอมในชมชน โดยแนวคดการจดการมลฝอยโดยชมชนเนนกระบวนการมสวนรวมของชมชนใหรวมคด รวมตดสนใจ รวมดาเนนการและรวมแกไขปญหาขยะชมชน โดยนามลฝอยกลบมาใชประโยชนใหมใหมากทสด ทงวสดรไซเคลและมลฝอยอนทรย ซงชมชนมสยดสวรรณภมเปนชมชนหนงในชมชนนารองตามโครงการจดการมลฝอยโดยชมชนทควรจะพฒนาเปนชมชนตนแบบ ดานการจดการมลฝอย ในพนทเขตคลองสาน

2. วตถประสงค

2.1 เพอใหชมชนมความรความเขาใจในการบรหารจดการมลฝอยโดยชมชนและพฒนาเปนชมชนตนแบบ

2.2 เพอใหชมชนแลกเปลยนความร แนวทางการจดการมลฝอยโดยชมชนและพฒนาเปนชมชนตนแบบในพนทเขต

2.3 เพอใหประชาชนไดรบความร มความตระหนกการคดแยกขยะและการนาขยะมลฝอยกลบมาใชประโยชนไดอยางถกตองเหมาะสม

2.4เพอสรางจตสานกใหประชาชนลดใชวสดทไมเปนมตรตอสงแวดลอม มการปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคและการทงขยะมลฝอย

3. กลมผรบบรการเปาหมาย

ประชาชนในพนทเขตคลองสาน ไดรบความรเกยวกบกระบวนการจดการขยะการคดแยกขยะและลดปรมาณขยะมลฝอย ตลอดจนสามารถนาขยะมลฝอยกลบไปใชประโยชนตอได

1

4. กจกรรม/วธด าเนนการ

1. รณรงค ประชาสมพนธสรางความร ความเขาใจโดยทมวทยากร ฝายรกษาความสะอาดและสวนสาธารณะ ดงน

- จดกจกรรมในชมชนเกยวกบการคดแยกขยะ การนาขยะไปใชประโยชน และประชาสมพนธขอมล แนวทางการดาเนนการลดขยะของกรงเทพมหานคร

- จดอบรมใหความรทมเนอหาเกยวกบการลดการกอเกดขยะและการนาขยะไปใชประโยชนทสามรถดาเนนการไดภายในบาน แหลงกาเนดขยะ

- จดอบรมหลกสตรการจดการขยะมลฝอยโดยชมชน

- ดาเนนกจกรรมแลกเปลยนความรกบชมชนนอกพนทเขต

5. งบประมาณ

ไมใชงบประมาณ

6. ระยะเวลาด าเนนการ

เรมมนาคม – เมษายน 2558

7. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

7.1 ประชาชนในชมชนในพนท มความร ความเขาใจ ตระหนก และรบรถงความสาคญของกระบวนการจดการขยะมลฝอยโดยชมชน

7.2 ชมชนมการแลกเปลยนความรแนวทางในการจดการมลฝอยโดยชมชนและพฒนาเปนชมชนตนแบบ

7.3 ประชาชนในชมชนในพนท มจตสานกในการคดแยกและลดปรมาณมลฝอย

2

ขยะมลฝอย หมายความถง บรรดาสงของทไมตองการใชแลว ซงสวนใหญ จะเปนของแขง จะเนาเปอยหรอไมกตาม ไดแก เศษอาหาร เศษผา เศษอาหาร เศษสนคา ถงพลาสตกภาชนะทใสอาหาร เถา มลสตว หรอซากสตว รวมตลอดถงสงอนใดทเกบกวาดจากถนน ตลาด ทเลยงสตวหรอทอนๆ

มลฝอยทวไป หมายความถง มลฝอยอนใดทมใชมลฝอยทยอยสลายได มลฝอยทนากลบมาใชใหมได มลฝอยอนตรายและมลฝอยตดเชอ

มลฝอยทยอยสลายได หมายความถง มลฝอยประเภทเศษอาหาร เศษพช ผกผลไม รวมตลอดสงอนใดทเปนอนทรยวตถทสามารถยอยสลายเนาเปอยทไมใชมลฝอยตดเชอและไมใชมลฝอยอนตราย

มลฝอยทน ากลบมาใชใหมได หมายความถง มลฝอยซงสามารถนากลบมาใชประโยชนใหมได หรอนามาเปนวตถดบในการผลตใหม เชน กระดาษ แกว โลหะ พลาสตก อลมเนยม เปนตน

มลฝอยอนตราย หมายความถง มลฝอยทมสวนประกอบหรอปนเปอนสารเคม เชน สารไวไฟ สารเกดปฏกรยาไดงาย สารทมความเปนพษ สารทมฤทธกดกรอนหรอสารอนตรายใดทกอใหเกดปญหาตอสขภาพและสงแวดลอม

มลฝอยตดเชอ หมายความถง มลฝอยทมเชอโรคปะปนอยในปรมาณ ทสามารถ ทาใหเกดโรคได ถามการสมผสหรอใกลชดกบมลฝอยนน และหมายความ รวมถงมลฝอยดงตอไปนทเกดขน หรอใชในกระบวนการตรวจวนจฉยทางการแพทย การรกษาพยาบาล การใหภมคมกนโรค การทดลองเกยวกบโรคและการตรวจชนสตรศพหรอซากสตว รวมทงในการศกษาวจยเรองดงกลาว

1. ซากหรอชนสวนของมนษยหรอสตวทเปนผลมาจากการผาตด การตรวจชนสตรศพหรอ ซากสตว และการใชสตวทดลอง

2. วสดของมคม เชน มด ใบมด กระบอกฉดยา หลอดแก ภาชนะททาดวยแกว สไลด และแผนกระจกปดสไลด

3. วสดซงสมผสหรอสงสยจะสมผสกบเลอด สวนประกอบของเลอดผลตภณฑทไดจากเลอด สารนาจากรางกายของมนษย สตว วคซน ททาจากเชอโรคทมชวต เชน สาล ผากอซ ผาตางๆ ทอยาง เปนตน

4. มลฝอยทกชนดทมาจากหองรกษาผปวยตดเชอรายแรง

3

ประเภทของขยะมลฝอย ม 4 ประเภท คอ

1. ขยะยอยสลายได เขน เศษผก เศษอาหาร และเปลอกผกผลไม สามารถนาไปหมกทาปยหรอเลยงสตว ซงจากปรมาณขยะทงหมดมอยประมาณ 50%

2. ขยะรไซเคลหรอสามารถนาไปขายได เชน แกว กระดาษ พลาสตก โลหะ/อโลหะ ซงจากปรมาณมลฝอยทงหมดมอยประมาณ 30%

3. ขยะอนตรายหรอมลฝอยอนตรายหรอขยะมพษทตองเกบรวมรวมแลวนาไปกาจดอยางถกวธ เชน กระปองยาฆาแมลง หลอดไฟ ยาหมดอาย ถานไฟฉาย ซงจากปรมาณขยะมลฝอยทงหมดมอยประมาณ 3%

4. ขยะทวไป เปนขยะมลฝอยทยอยสลายยากและไมคมคาในการนาไปรไซเคล เชน ซองบะหมสาเรจรป เปลอกลกอม ถงขนม ถงพลาสตกเปอนอาหาร ซงจากปรมาณมลฝอยทงหมดมอยประมาณ 17%

การคดแยกวสดรไซเคลมาใชประโยชน การรไซเคล คอ การนาวสดทยงสามารถนากลบมาใชใหม นามาแปรรปใชใหมโดยกรรมวธตางๆ ซงทกคนสามารถทาได โดยการคดแยกขยะมลฝอยแตละประเภททงทบาน โรงเรยน และสานกงาน เพอนาเขาสกระบวนการรไซเคลโดยการนาวสดรไซเคลไปขาย หรอนาไปบรจาค นาเขาธนาคารขยะ รไซเคล กจกรรมขยะแลกไข เพราะการรไซเคลเปนหนงในวธการลดปรมาณขยะมลฝอย ลดมลพษใหกบสภาพแวดลอม ลดการใชพลงงานยดอายการใชงานของระบบกาจดขยะ มลฝอย และลดการใชทรพยากรธรรมชาตของโลกไมใหถกนาไปใชอยางสนเปลองมากเกนไป

แกว เปนวสดทมผวเรยบ แขงใส แตเปราะบางแตกราวงาย แกวเกดจากทราย โซดาแอช หนปน หนฟนมา และแรธาตเฟลสปาร มาเขาสกระบวนการการหลอมละลาย สามารถหลอมใหเปนรปราง และมสสนตางกน ซงนยมนาแกวมาเปนภาชนะใสของตางๆ เชน อาหาร เครองดม และเครองสาอาง เพราะแกวไมทาปฏกรยากบสารใดๆ จงปลอดภยตอมนษยเมอนามาใชงาน แกวเปนขยะทไมยอยสลายแตสามารถนาไป รไซเคลใหมได

4

การคดแยกแกว สามารถแบงไดเปน 2 ประเภทใหญ ซงแตละประเภทจะมวธการนากลบมาใชใหมแตกตางกนดงน

ขวดแกวด จะถกนามาคดแยกชนด ส และประเภททบรรจสนคา ไดแก ขวดแมโขง ขวดนาปลา ขวดเบยร ขวดซอส ขวดโซดาวนเวย ขวดเครองดมชกาลง ขวดยา ขวดนาอดลม ฯลฯ การจดการขวดเหลานหากไมแตกบนเสยหาย จะถกนากลบเขาโรงงานเพอนาไปลางใหสะอาดและนากลบมาใชใหมทเรยกวา “Reuse” ในแตละปจะมขวดแกว ทผานการใชแลวไมตากวา สองหมนแปดพนลานใบทถกทงใหเปนขยะออกสสงแวดลอม แกวบางชนดใชแลวสามารถนามาลางทาความสะอาด ฆาเชอโรคแลวหมนเวยนนามาบรรจใหมไดซาอกอยางนอย 30 ครง โดยผผลตสนคาประเภทเดม หากไมแตกหรอบนเสยกอน สามารถนาภาชนะกลบมาใชใหมเกอบ 100% ขวดแกวทขายไดราคาดทสดนน คอ ขวดแกวใส สวนขวดแกวสชาและขวดแกวสเขยวจะขายไดในราคาตากวามาก แตถาหากเปนขวดเบยรจากธรรมดาทราคาถกเมอนามาใสลงเบยรแลวขายจะไดราคาดขน

ขวดแกวแตก ขวดทแตกหกบนชารดเสยหายจะถกนามาคดแยกส ไดแก ขวดแกวใส ขวดแกวสชา และขวดแกวสเขยว (สของแกวเกดจากใสออกไซดของโลหะตางชนดกนลงไปใหม) จากนนนาเศษแกวมาผานขบวนการรไซเคลโดยเบองตนจะเรมแยกเศษแกวออกตามสของแกว (แตแกวขาวสามารถปนไปไดกบสอนได) เอาฝาจกทตดมากบปากขวดออกแลวบดใหละเอยด ใสยายากนสทตดมากบขวดแกว ลางใหสะอาด แลวนาสงโรงงานผลตขวดแกวเพอนาไปหลอมผสมกบแกวใหมโดยใชเศษแกวเกา ในอตรา 30-40 % ซงจะชวยลดทนการผลต การรไซเคลแกวนอกจากเปนการนาทรพยากรมาใชอยางคมคาแลว ยงสามารถชวยลดการใชพลงงานความรอนในขบวนการผลตไดมากกวาการผลตแกวจากวตถดบธรรมชาต พลงงานทประหยดไดจากการรไซเคลแกวหนงใบจะเทากบปรมาณไฟฟาทใชกบหลอดไฟฟา ขนาด 400 วตต นานถง 4 ชวโมง

กระดาษ ในชวง 50 ป ทผานมา โลกของเราใชกระดาษเพมขนกวา 6 เทาตว ตนไมจานวน 1 ใน 5 ของโลก ถกนาไปใชในการผลตกระดาษ และจานวน 1 ใน 5 ของพลงงานทงหมดทใชกนทวโลกนนถกนาไปใชในอตสาหกรรมผลตกระดาษ ทกวนนเราสามารถนากระดาษใชแลว กลบมาหมนเวยนผลตใชไดเพยงประมาณ 900 ,000 ตน หรอ 60 % เทานน จากเศษกระดาษทมทงหมดหวา 1.5 ลานตนตอป แตในความเปนจรงมกระดาษเหลอใชอกมากทไมไดนามารไซเคล เพราะไมไดถกแยกและจดเกบ บางสวนถกปนเปอนกบขยะอนๆ จนไมสามารถนามารไซเคลได ดงนน เราจงควรแยกเศษกระดาษเหลานออกจากขยะชนดอนๆ เพอสะดวกในการจดเกบและนาไปรไซเคลเปนกระดาษนากลบมาใชใหมใหเกดประโยชนสงสด

กระดาษทขายไดและรานรบซอของเการบซอ

- กระดาษปอนดขาว - ดา (กระดาษถายเอกสาร) - กระดาษหนงสอพมพ - กระดาษสนาตาล เชน กระดาษกลองสนาตาลทใชสาหรบบรรจของตางๆ - กระดาษคอมพวเตอร - กระดาษสมดนกเรยน - กระดาษหนงสอทเปนเลมหรอไมเปนเลม - กระดาษส

5

กระดาษแตละชนดนนจะมราคาขายทตางกนตามคณภาพของกระดาษโดยกระดาษคอมพวเตอรและกระดาษปอนด ขาว-ดา หรอกระดาษถายเอกสารจะมราคาแพง ราคารองลงมาคอ กระดาษหนงสอพมพ กระดาษลง และเศษกระดาษตามลาดบ กระดาษรไซเคลหลายครงคณภาพของเสนใยจะลดลงและสของกระดาษจะคลาลง

พลาสตก แบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก

พลาสตกทคงรปถาวร เมอผานกรรมวธการผลตจะเกดการแขงตวดวยความรอนแบบไมยอนกลบ และจะมความคงรปสงมาก นาไปหลอมกลบมาใชใหมอกไมได

พลาสตกทสามารถน ากลบมาใชใหมไดอก แตการจะแยกพลาสตกเพอนาไปขาย ควรแยกตามประเภทจะขายไดราคาสงสงกวาขายเปนพลาสตกรวม โดยสงเกตจากสญลกษณบนบรรจภณฑ 7 ประเภท ดงน

สญลกษณและประเภทของพลาสตก

พลาสตกชนดโพลเอทลนเทเรฟทาเลต

(Polyethylene Terephthalate) เชน ขวดนาแบบใส

ขวดนาอดลม

พลาสตกชนดโพลเอทลนความหนาแนนสง

( High Density Polyethlene) เชน ขวดนาดมแบบขน

ขวดโลชน ขวดแชมพ ตกตา

PETE

1

HDPE

2

6

พลาสตกชนดโพลไวนลคลอไรด

( Polyvinyl Chioride) เชน ทอเอสลอน ทอนาพลาสตก

ขวดนามนพช สายไฟ

พลาสตกชนดโพลเอทลนความหนาแนนตา

( Low Denity Polyethylene) เชน ถงพลาสตก

ขวดนามนเครอง ภาชนะบรรจอาหาร

พลาสตกชนดโพลโพรพลน

( Polypropylenc) เชน ถงบรรจของรอน เชอก ถงนา

จานชาม พลาสตก หลอดกาแฟ

พลาสตกชนดโพลสไตรน

( Polystyrene) เชน โฟม ตะเกยบ ไมบรรทด ถวยไอศกรม

แกวนา แปรงสฟน พลาสตกชนดอนๆ

เปนพลาสตกอนๆ นอกเหนอจากพลาสตกทง 6 ประเภท

พบมากมายหลายรปแบบ เชน สนรองเทา ปากกา

PVC

3

LDPE

4

PP

5

PS

6

OTHER

7

7

โลหะและอโลหะ มหลากหลายชนดทสามารถนามารไซเคลใหมได คอ โลหะ ไดแก เหลกใชกนมากทสดในอตสาหกรรมกอสราง ผลตอปกรณตางๆ รวมทงเครองใชในบาน อตสาหกรรม การนาเหลกมาใชใหมเพอลดตนทนในการผลตมมานานแลว คาดวาทวโลกมการนาเศษเหลกรไซเคลใหมถง 50 % แมแตในรถยนตกมเหลกรไซเคลปะปนอย 1 ใน 4 ของรถแตละคน

เหลกทสามารถน าไปขายได

- เหลกเหนยว เชน เฟองรถ นอต ตะป เศษเหลก ขอออย ขาเกาอ ลอจกรยาน หวรถเกง กระบะปคอพ เหลกเสน ตะแกรง ทอไอเสย ถงส

- เหลกทอ เชน ปลอกสบ ปมนา ขอตอวาลว เฟองขนาดเลก - เหลกรปพรรณ เชน แปบประปา เพลาโรงส แปบกรมดา เหลกฉาก เหลกตวซ และ

เพลาเครองจกรตางๆ - เศษเหลกอนๆ เชน เหลกสงกะส กระปอง ปบ เหลกกลง เหลกแมงกานส เหลกมราคาด

นน ไดแก เหลกหลอชนเลกราคาดทสด รองลงมาคอ เหลกเสน เหลกหลอชนใหญ เครองเหลก เหลกตะป เหลกยอย เหลกบาง กระปอง และเหลกสงกะส ตามลาดบ

อลมเนยม อลมเนยมทนามาทากระปองมาจากแรบอกไซดในปาเขตรอน ซงพบมากในประเทศกน ออสเตรเลย และบราซล การเปดเหมองแรบอกไซดเปนการทาลานพนทปาขนาดใหญ รบกวนแหลงอาศยของสตวปา ทาใหเกดการพงทลายของดน สภาพแวดลอมเสยสมดล อกทงในกระบวนการผลต อลมเนยมยงตองใชสารเคม ซงทาใหเกดกาซฟลออรนทกอมลพษ อลมเนยม แบงได 2 ประเภท คอ

- อลมเนยมหนา เชน อะไหลเครองยนต ลกสบ - อลมเนยมบาง เชน กะละมงซกผา ขนนา กระปองนาอดลม กระปองเบยร

ราคาอลมเนยมทราคาดทสด คอ อลมเนยมฉากขอบใหม รองลงมา ไดแก อลมเนยมบาง อลมเนยมหนา อลมเนยมลกสบ อลมเนยมกระปองเครองดม อลมเนยมหมอนา อลมเนยมกระทะ และอลมเนยมฝาจกแกะ ตามลาดบ อลมเนยมทมราคาตา ไดแก อลมเนยมไฟไหม

ทองเหลอง เปนโลหะทมราคาดสามารถนากลบมาหลอมใชใหมไดโดยการทาเปน พระ ระฆง อปกรณสขภณฑตางๆ และใบพดเรอเดนทะเลขนาดใหญ

ทองแดง สามารถนากลบมาหลอมทาสายไฟใหมไดอก

สแตนเลส สามารถนากลบมาหลอมทาชอนสอม กระทะ

ตะกว สามารถนากลบมาหลอมใหมทาฟวสไฟฟา และสวนประกอบของอปกรณตางๆ

8

นอกจากขยะรไซเคลประเภท แกว กระดาษ พลาสตก และโลหะ อโลหะ แลวนน เรายงสามารถรไซเคลสงของประเภทอนๆ ไดอก ไดแก

กะลามะพราว นามาเขากระบวนการเผาแบบเตาอบใหเปนคารบอนแลวสงเขาโรงงาน

ทนอนนนเกา นานนเกาไปปนใหมทาเปนทนอนและตกตา

แบตเตอรเกา สงเขาโรงงานหลอมละลายเพอทาเปนตะกวแหง และนาไปแปรรปเปนผลตภณฑแบตเตอรใหม

ขยะยอยสลายได เชน เศษผก เศษอาหาร และเปลอกผลไม สามารถนาไปทาปยหมก นาชวภาพหรอปยหมก และเลยงสตว ซงปรมาณขยะทงหมดมอย 50 % ดงนน จงตองมการคดแยกไปทาปยนาชวภาพ เพอเปนการลดปรมาณขยะมลฝอยอกวธหนง

วธการ /ขนตอนการท าปยน าชวภาพ (ขยะหอม)

การจดเตรยมอปกรณ ดงน

1. ถงมฝาปด 2. ถงปย 3. กากนาตาล หรอนาตาลทรายแดง

4. หวเชอจลนทรยขยะหอม 5. เศษอาหาร

9

วธท า

1. เตมนา 8 ลตร ใสถง ถาเปนนาประปาควรทงไว 2 วน

2. เทกากนาตาล (โมลาท) 250 ซซ ละลายนาหรอใชนาตาลทราย แดง ประมาณ 3 ขดแทนกได

3. ใสหวเชอจลนทรยขยะหอม 250 ซซ แลวปดฝาทงไว ประมาณ 2 วน (หวเชอจลนทรยขยะหอมสามารถขอรบไดทสานกสงแวดลอม และสานกงานเขตทกเขต)

4. นาถงปยใสลงในถงหมกหวเชอจลนทรยขยะหอมทผสมเรยบรอยแลว โดยใชเปนถงทงขยะเศษอาหารตามปกต (ถาเศษผกผลไมชนใหญใหฉกหรอสบ เปนชนเลกๆ กอนใสลงไปจะชวยใหยอยสลายไดดยงขน สวนใหญจะใชเปลอกสมหรอสบปะรด กลนนาชวภาพจะหอม

5. ถามเศษอาหารทจะกาจดเพมเตม กนาไปใสถงปยทแชนาจลนทรย ขยะหอมดงกลาว หากนาจลนทรยขยะหอมไมมากพอทจะทวมเศษอาหารในถงปยใหเตมนาเปลา และกากนาตาล (นาตาลทรายแดง) ในสดสวนนา 8 ลตร กากนาตาล 250 ซซ (หรอนาตาลทรายแดง 3 ขด)

6. ขยะทหมกในนาจลนทรยขยะหอมจะไมเหมนเมอทงไว ประมาณ 7 วน กสามารถนาเอานาจลนทรขยะหอมมาใชงานได เจรญเตบโตของพชไมแพการใชปยเคม

7. ขยะอนทรยสารทอยในถงปย เมอแชนาจลนทรยขยะหอม ไดประมาณ 7 วน กสามารถนามาผสมดนในอตราสวนขยะอนทรยสาร 1 สวน : ดน 1 สวน จะไดปยหมกอนทรย ทแทรกตวอยในขยะอนทรยสาร ใหกลายเปนปยไดในเวลารวดเรว และชวยใหพชดดซบธาตอาหารตางๆ ในดนไดดขน ทาใหเรงอตราการเจรญเตบโตของพชไมแพการใชปยเคม

ประโยชนของน าจลนทรย

1. ใชบาบดกลนเหมนตางๆ โดยผสมนาใน อตราสวน 1 : 10 แลวราดบรเวณทมกลนเชน หองสวม กองขยะ ทอระบายนา ฯลฯ จลนทรยจะไปเรงการยอยสลายอนทรยสารทเปนตนเหต ใหเกดกลนเหมนแลวคายออกซเจนออกมา

2. เทลงโถสวมและทอระบายนาทง จลนทรยจะไปชวยยอยสลายสารตกคางทาใหสวมไมเตมเรว และทอระบายนาทงไมอดตน

3. เทลงในทอระบายนา หรอบอทมนาเนาเสย จลนทรยจะไปชวยยอยสลายอนทรยสารทเปนตนเหตใหนาเนาแลวเพมกาซออกซเจนในนาทาใหนาหายเนาเสย

4. ผสมนาจลนทรยขยะหอม 1 สวน : นา 500 สวน ใชฉดหรอรดทใบหรอโคนตนไม สปดาหละ 3-4 ครง จะทาใหตนไมเจรญเตบโตไดด ลดการกอกวนของ แมลงโดยไมตองใชปยเคมและ ยาฆาแมลง โดยนาจลนทรยขยะหอมจะชวยใหคณภาพสงแวดลอมดขน

10

ขยะยอยสะลาย ไดแก เศษผกผลไม เศษอาหารสามารถนาไปทาปยหมก เพอเปนการลดปรมาณมลฝอย ซงมวธการทาปยหมกไดหลายวธ ดงน

1. การท าปยหมกใบไมแหง

ใบไมแหง เกบกวาดรวบรวมได นาไปหมกทาปยคณภาพด นาไปผสมกบดนปลกตนไม นาไปผสม นาไปผสมดนปรบโครงสรางดนใหดขน ใบไมทงไวโคนตนไม เดยวกยอยสลายกลายเปนปย แตถาจะใหใบไมแหงเหลานนยอยสลายเรวเปนปยภายใน 2-3 เดอน ใหนาเศษอาหารทเราทานเหลอ ทงนาซป นาแกง เศษเนอ หวปลา เศษผก นาไปเทบนกองใบไมหรอตะกราไมแลวใชเสยมคลกเคลาใหเศษอาหารกระจายตว เศษอาหารเหลานจะทาใหจลนทรยบนกองใบไมมากขน เพราะเศษอาหารนเปนอาหาร อยางดของจลนทรยททาหนาทยอยใบไม เศษอาหารไดทกวน ประมาณ 2 สปดาห ใบไมจะยบลงไปประมาณ 2 ใน 3 สวน สามารถเตมใบไมและเศษอาหารใหเตมกระบะหรอตะกราหากใบไมไมยบแลวทงไวสก 2 เดอน กจะไดปยอนทรยปลอดสารพษไปใสบารงผกหรอ พชสมนไพรปลอดสารพษไวบรโภคในครวเรอนได

วธการ

1. หาทเหมาะๆ ทนาไมไหลทวมขง การระบายอากาศด มรมเลกนอย ใชวสดทมอย เชน วงบอ คอกไม คอกคอนกรต หรอถงพลาสตกเจาะรรอบๆ มาตงไวทาฝาปดกนหน และสนขคยเขย และกนแดดกนฝน

2. เทใบไมแหงลงในถงหรอภาชนะทเตรยมไวใหเกนครงกระบะเลกนอย เทเศษอาหารบนใบไมแหง แลวใชพลวคลกเคลาใหเศษอาหารกระจายตว ทงไว 3 วน เปดฝาดจะเหนวาเศษอาหารหายไป ฉะนนจงเตมเศษอาหารไดทกวน

3. เตมใบไมแหงทกสปดาหเพราะจะมการยบตวจากการยอยสลายเศษอาหารและใบไมทงเศษอาหารไดทกวนจนเตม ทงไว 3-4 เดอน กนาปยไปใชหรอขายได

2. การท าปยหมกสตรพระราชทาน

สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ไดพระราชทานวธการทาปยหมกเปนองคความรใหกบปวงชนชาวไทย โดยเฉพาะพนองเกษตรชาวไทย ทงประเทศ ดงพระราชดาร

ตนไมทกชนดตองการอาหาร เพอการเจรญเตบโต พดงายๆ เราตองใสปย ไรนา สวนของเรา พชผล จงจะงามด เดยวนปย ทซอตามทองตลาดแพงเหลอเกน เรามาทาปยหมกใชเองดกวา

11

วธท า ของทตองเตรยม

1. ซากพช ไดแก ใบไม ผกตบชวา หญาแหง ลาตนถว ลาตนขาวโพด ใบ และตนมนสาปะหลง กระดกปอ ตามทม สบเปนทอนๆ สนๆ ใหเปอยเรว

2. ปย

- ปยคอก คอ มลสตว ขวว ขควาย ขเปด ขไก ขคางคาว อะไรกได

- ปสสาวะคน หรอสตว

- กากเมลดนน กากถว ซากตนถวชนดตางๆ (พชตระกลถว)

3. ดนรวน พอสมควร ถาเปนหนาดนยงด

การกองปย

1. กองในหลม ตองขดหลมขนาดกวางราว 1 เมตร ยาว 1 เมตร ลก 1 เมตร ระวงดนพงทลายลงในหลม ถามการระบายนาไดยงด

2. กองในคอก ปรบดนบรเวณทจะกองปยหมกใหแนน ใชไมไผหรอไมอนททาได กนเปนคอกกวาง 2 เมตร ยาว 4 เมตร สง 1 เมตร แบงคอกเปน 2 สวน ครงหนงไวใสปยหมก อกครงหนงไวกลบกองปย ทาหลงคาใบจากหรอใบมะพราวคลมหลงคา ถามถงพลาสตกคลมกนฝนชะปยกด

3. เอาซากพชทเตรยมไวกองเกลยในคอก (หรอในหลม) ใหเปนชน เหยยบตามขอบใหแนนขนาดคนเหยยบแลว ไมยบอก ชนหนงๆ สงราว 1 คบ (30 ซม.) รดนาใหชม แลวเอาปยคอกโรยทบใหทวกน สง 2 องคล (5 ซม.) ถามปยเคม (สตร 16-20-0 หรอ 14-14-14, แอมโมเนยซลเฟต หรอยเรย) กโรยบางๆ ใหทว แลวทบดวยดนละเอยดหนาประมาณ 1 องคล สลบดวยซากพชแลวรดนาทาเปนชนๆ อยางน จนปย เตมคอก (นาทรดจะผสมดวยปสสาวะดวยกได)

ขอควรระวง

1. อยาใหมนาขง การรดนามากไปจะทาใหระบายอากาศไมด

2. ปยกองใหญไปจะเกดความรอนสง ปยจะเสย ถาในกองปยมความรอนสงไปใหเตมนาลงไปบาง

3. ปยกองเลกไป จะสลายตวชา

4. อยาใชปยเคมพรอมกบใสปนขาว จะทาใหธาตไนโตรเจนสลายตว

12

การกลบปย

ทก 30 วน ควรกลบกองปย โดยเอาชนบนสดของกองนาไปเกลยในอกสวนของคอกเปน ชนลางสด แลวเอาชนสองเกลยทบแลวรดนา ควรกลบปย (ทก 30 วน) จนกวาซากพชจะเปอยผหมดทงกอง กนเวลา 3-4 เดอน เมอปยใชได สงเกตจากความรอนในกองจะใกลเคยงกบความรอนของอากาศ ปยหมกจะเปนสนาตาลแก เอาตะแกรงรอนปยหมกเกบไว

การใชประโยชน

ประหยดการใชปยเคมไดครงหนง ทาใหดนรอน อดมสมบรณ เพมธาตไนโตรเจน ไมเปนอนตราย รกษาความชมชนของดน

3. อาหารสตว

เศษอาหารทเรารบประทานเหลอในบาน สามารถนาไปเลยงสตวในบานได แตถาเศษอาหารทมอยปรมาณมากๆ เชน ในรานอาหาร ภตตาคาร โรงแรม โรงเรยน มหาวทยาลย หางสรรพสนคา อาคารสานกงาน คงเกนกาลงทสตวเลยงภายในบานจะกนเขาไปได ปจจบนจงมเกษตรกรทเหนคณคาของเศษอาหารเหลานนเขามาตดตอกบหนวยงาน สถานประกอบการตางๆ เพอขอจดเกบเศษอาหารเหลานนไปเลยงปลาในพนทปรมณฑล โดยเกษตรกรเหลานนจะนาถงขนาด 200 ลตร มาตงบรเวณทเราคดแยกเศษอาหารหรอลางจานเพอใหแมบานเทเศษอาหารลงในถงกอนไปลางทาความสะอาด แลวเกษตรกรจะเขามาจดเกบพรอมเปลยนถงใหมใหทกวน ซงนบวาชวยลดปรมาณมลฝอยไดไมนอยทเดยว และอกทางหนงชมชนชวยคดแยก แตไมสามารถนาไปใชประโยชนภายในชมชนได หากรวบรวมไวใหเจาหนาทเขตกจะเปนการดในการชวยลดปรมาณมลฝอย และเวลาในการคดแยก

13

1. รณรงค ประชาสมพนธสรางความร ความเขาใจโดยทมวทยากร ฝายรกษาความสะอาดและสวนสาธารณะ ดงน

- จดกจกรรมในชมชนเกยวกบการคดแยกขยะ การนาขยะไปใชประโยชน และประชาสมพนธขอมล แนวทางการดาเนนการลดขยะของกรงเทพมหานคร

- จดอบรมใหความรทมเนอหาเกยวกบการลดการกอเกดขยะและการนาขยะไปใชประโยชนทสามรถดาเนนการไดภายในบาน แหลงกาเนดขยะ

- จดอบรมหลกสตรการจดการขยะมลฝอยโดยชมชน

- ดาเนนกจกรรมแลกเปลยนความรกบชมชนนอกพนทเขต

การด าเนนการจดการขยะมลฝอยชมชนปลอดขยะ

การจดการของขายได

วธการดาเนนการ

ทมวทยากรของฝายรกษาความสะอาดและสวนสาธารณะ ไดประสานเจาหนาทฝายพฒนาชมชนฯ ลงชมชนตามแผนปฏบตงาน โดยประชมชแจงหลกการเหตผลวตถประสงคของโครงการจดการมลฝอยโดยชมชน (CBM) และเรมขนตอนท 1 คอ มการสงเสรมของขายได โดยมการแนะนาใหชมชนคดแยกขยะประเภทรไซเคล ไดแก กระดาษ แกว พลาสตก โลหะ ฯลฯ เพอเพมมลคาของขยะรไซเคลใหสงขน ทงน ทมวทยากรไดแจกเอกสารแผนพบการใชประโยชนจากขยะอยางรคณคาใหกบชาวชมชน พรอมทงขอความรวมมอในการคดแยกขยะอนตราย และกลองเครองดม เพอสงแวดลอมทดของชมชน

การมสวนรวมของประชาชนในชมชน

ชมชน มสยดสวรรณภมเปนชมชน ขนาดเลกมจานวน 63 หลงคา เรอนและประชาชนจานวน 426 คน คณสมสข สมทรง เปนประธานชมชนทมความเขมแขงมาก รวมทงมกรรมการชมชนดวย จงทาใหชาวชมชนทง ศาสนาอสลาม และพทธรวมมอรวมใจในการคดแยกขยะทกครวเรอน

ผลการดาเนนการ

ชมชนมสยดสวรรณภมทกครวเรอนมการคดแยกขยะรไซเคล โดยขายใหซาเลง หรอรวบรวมไวในครวเรอน และมอบใหนายบวรวบรวมขาย โดยโทรแจงรานคาของเกาเขามารบซอ ซงนายบวเปนคนทเสยสละดแลความสะอาดในชมชน จงทาใหปรมาณมลฝอยลดลง 60 % จากปรมาณมลฝอยวนละ 500 กโลกรม

14

ภาพกจกรรม

การจดการขยะอนทรย วธการดาเนนการ

ทมวทยากรไดลงพนทประชมชแจงในการคดแยกขยะอนทรยไปทาปยนาชวภาพ การหมกปยใบไมแหงกบเศษอาหาร และนาเศษอาหารไปเลยงสตว เชน ปลา สกร เปด ไก เปนตน ซงทมวทยากรไดสาธตการทาปยนาชวภาพตามขนตอน พรอมแจกแผนพบวธการทาปยนาชวภาพ

การมสวนรวมของประชาชนในชมชน

กรรมการชมชน และชาวชมชนมสยดสวรรณภม มารวมประชมและดการสาธตการทาปยนาชวภาพประมาณ 40 คน มการสอบถามเพอแลกเปลยนความรปญหาอปสรรค การนาปยไปใชประโยชน

ผลการดาเนนการ

ชมชนมสยดสวรรณภมไดจดทาปยนาชวภาพ บรเวณสวนกลางของชมชนจานวน 2 จด ไดแกบรเวณทวางรมแมนาเจาพระยา และบรเวณใกลทางเขาชมชน โดยชมชนไดจดทาถงหมกใบไมแหง จานวน 1 ถง และมการคดแยกเศษอาหารนาไปเลยงปลาบรเวณแหลงนาภายในชมชน สวนหนงคดแยกเศษอาหารใสถงตงไวหนาบานเพอรอเจาหนาทเขตมาจดเกบ โดยนาไปรวมไวทลานจอดรถเกบขนมลฝอย ซงเกษตรกรจะมาขนเพอนาไปเลยงปลา ปรมาณมลฝอยเศษอาหารทสานกงานเขตรวบรวมไดปรมาณวนละ 1,000 กโลกรม

15

ภาพกจกรรม

การจดการถงขยะในครวเรอน นดเวลาทงเวลาเกบ

วธการดาเนนการ

ทมวทยากรของฝายรกษาความสะอาดฯ สานกงานเขตคลองสาน ไดแนะนาใหประธานชมชนมสยดสวรรณภม วางถงขยะในบานเปน 2 ถง ไดแก ถงเศษอาหารและถงขยะทวไป ซงในถงดงกลาวมถงใสขยะอกชนหนง สวนขยะ รไซเคลใหใสถงหรอภาชนะทเหมาะสม สวนขยะอนตรายใหนาไปทงทถงขยะอนตราย ทเจาหนาทเขตนาไปตงวางบรเวณสวนกลางของชมชน จานวน 2 ถง ซงเจาหนาทเขตจะมาเกบทกวนท 1 และวนท 15 ของเดอน หรอเวลาทเจาหนาทเขต เขามาพฒนาจดเกบวสดสงของเหลอใช

การมสวนรวมของประชาชนในชมชน

ชมชนมสยดสวรรณภมเปนชมชนขนาดเลก จานวน 63 หลงคาเรอน ซงทกบานใหความรวมมอเปนอยางด

ผลการดาเนนการ

ชมชนมความสะอาดและเปนระเบยบเรยบรอย เจาหนาทเขตทมาชกลากขยะมลฝอยเปนไปดวยความรวดเรว เวลาชกลากขยะไมมนาชะขยะ ไหลบรเวณทางเดนภายในชมชน

16

การทาถนนปลอดถง วธการดาเนนการ

ทมวทยากรฝายรกษาความสะอาดและสวนสาธารณะ ไดลงพนทจดประชมรวมกบประธานชมชน กรรมการชมชนและประชาชน เพอทาความเขาใจในการเกบขยะ ถงขยะบรเวณหนาบานแตละบาน แลวนามาตงตามเวลาทเจาหนาทเขตมาจดเกบ แลวเกบถงขยะเขาบานเมอเจาหนาทเกบขยะไปแลว

การมสวนรวมของประชาชนในชมชน

ชาวชมชนมสยดสวรรณภม ทกหลงคาเรอนมความเหนทตรงกนใหทาถนนปลอดถง เพอความสะอาดและเปนระเบยบเรยบรอยภายในชมชน

ผลการดาเนนการ

ชาวชมชนมการทาถนนปลอดถงขยะทกหลงคาเรอน จานวน 63 หลงคาเรอน มการปลกตนไม ไมดอก ไมประดบ พชสมนไพร พชสวนครวบรเวณทางเดนเขา – ออก และบรเวณทวางรมแมนาเจาพระยา

ภาพกจกรรม

การลดความถในการจดเกบขยะ

วธการดาเนนการ

เนองจากเปนชมชนทมทางเขา – ออก คบแคบรถเกบขนฯไมสามารถเขาไปจดเกบขยะได เจาหนาทเขตไดทาการชกลากขยะทกวน ถงแมวาปรมาณมลฝอยจะลดลงมากกตาม เพอมใหมขยะตกคางและวนรงขนเจาหนาทเขตท ชกลากขยะจะไดไมตองทางานหนกจนเกนไป

การมสวนรวมของประชาชนในชมชน

ภายใตความเหนชอบจากประชาชนในชมชนเปนสวนใหญ เมอมการคดแยกขยะไปขายและหมกทาปย จากขยะเศษอาหารทแยกออกจากถงขยะทวไปทจะทงใหเจาหนาทเขตเกบ ทาใหถงขยะเตมชา

ผลการดาเนนการ

ประชาชนในชมชนไดเหนชอบตรงกน เมอมการคดแยกขยะประเภทรไซเคลเพอนาไปขายแลว ยงมการคดแยกขยะประเภทเศษอาหารเพอนาไปหมกทาปยและนาไปเลยงสตว ทาใหปรมาณมลฝอยทตองจดเกบลดลง จงสามารถลดความถในการเขาจดเกบมลฝอยได

17

การปรบปรงสภาพแวดลอมชมชน

วธการดาเนนการ

ทมวทยากรไดลงพนทประชมรวมกบประธาน กรรมการชมชน และประชาชนชมชนมสยดสวรรณภม เพอขอความคดเหนในการพฒนาทาความสะอาดและเกบวสดสงของเหลอใช ใหเปนระเบยบเรยบรอย ทมวทยากรไดแนะนาการปลกตนไม ไมดอก ไมประดบ พชสวนครวและพชสมนไพร เพอปรบปรงภมทศนใหรมรน สวยงามใหเปนชมชนทนาอยอยางยงยน โดยทมวทยากรไดสนบสนน ตนไมดงกลาวกบชมชนใหนาขยะอนตรายมารวมกจกรรม

การมสวนรวมของประชาชนในชมชน

ประชาชนชมชนมสยดสวรรณภมไดมารวมกจกรรมการปรบปรงสภาพแวดลอมชมชน ปลกตนไมพชผกสวนครว บรเวณทวางรมแมนาเจาพระยา ทางเดนเขา - ออกชมชน และบรเวณบานเรอนชมชน

ผลการดาเนนการ

เจาหนาทเขตและชาวชมชนรวมมอกนปลกตนไม พชสมนไพร และพชสวนครวบรเวณทวางรมแมนาเจาพระยาทางเดนเขา - ออก โดยใชตนไมดงกลาวจานวน 1,000 ตน ตลอดจนรวมแรงรวมใจทาความสะอาด บรเวณชมชน จดนงพกผอนหยอนใจ ใหชมชนสะอาด สวยงาม สงแวดลอมด

สรปผลการดาเนนการ

ชมชนมสยดสวรรณภม มการนาเศษอาหารไปทาปยนาชวภาพ นาเศษใบไมไปทาปยหมกใบไมแหง เดอนละ 50 – 60 กโลกรม นาเศษอาหารไปเลยงปลา เดอนละ 30 กโลกรม ชมชนคดแยกขยะเปน 2 ถง ภายในบาน และนาถงขยะมาตงหนาบานตามเวลาทนดหมาย ถนนทางเขา – ออก และบรเวณชมชนมสภาพภมทศนทสะอาด รมรน สวยงาม

18

การใหความร และการณรงคประชาสมพนธ มการอบรมใหความรแกผนาชมชนในการพาไปศกษาดงานยงสถานททประสบความสาเรจในการ

จดการขยะมลฝอย และศกษาหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ตามโครงการคาใชจายในการสมมนาศกษาดงานดานการจดการมลฝอยโดยชมชน ณ จงหวดชลบร ศนยกสกรรมธรรมชาตมาบเออง ตาบลหนองบอนแดง อาเภอบานบง จงหวดชลบร

19

ศาลาวาการเมองพทยา ตาบลจอมเทยน อาเภอสตหบ จงหวดชลบร

การจดการมลฝอยและสงปฏกล

20

สวนนงนช ตาบลนาจอมเทยน อาเภอสตหบ จงหวดชลบร

โครงการรกษตนไม ลดโลกรอน

21

ชมชนสงวนคา เขตหนองแขม “การจดการขยะใหเปนชมชนปลอดขยะ Zero Waste”

22

มการจดเจาหนาทถายทอดความรเกยวกบการจดการมลฝอยแกผนาชมชนในพนทเขตคลองสาน

23

24

สอประชาสมพนธทใชในการใหความรแกสมาชกในชมชน

สอประชาสมพนธททางฝายรกษาความสะอาดและสวนสาธารณะ สานกงานเขตคลองสาน จดทาขนเอง

25

สอประชาสมพนธทไดรบมอบจากสานกสงแวดลอม

เอกสารวชาการทไดรบมอบจากสานกสงแวดลอม

26

1. ถงมฝาปด 2. ถงปย 3. กากน าตาล หรอน าตาลทรายแดง 4. หวเช อจลนทรยขยะหอม 5. เศษอาหาร

1. เตมนา 8 ลตร ใสถง ถาเปนนาประปาควรทงไว 2 วน

2. เทกากนาตาล (โมลาท) 250 ซซ ละลายนา หรอใชนาตาลทรายแดง ประมาณ 3 ขดแทนกได

3. ใสหวเชอจลนทรยขยะหอม 250 ซซ แลวปดฝา ทงไว ประมาณ 2 วน (หวเชอจลนทรยขยะหอม สามารถขอรบไดทสานกสงแวดลอม และสานกงาน เขตทกเขต)

4. นาถงปยใสลงในถงหมกหวเชอจลนทรยขยะหอมท ผสมเรยบรอยแลว โดยใชเปนถงทงขยะเศษอาหาร ตามปกต (ถาเศษผกผลไมชนใหญใหฉกหรอสบ เปนชนเลกๆ กอนใสลงไปจะชวยใหยอยสลายไดด ยงขน

5. ถามเศษอาหารทจะกาจดเพมเตม กนาไปใสถงปย ทแชนาจลนทรยขยะหอมดงกลาว หากนาจลนทรย ขยะหอมไมมากพอทจะทวมเศษอาหารในถงปยให เตมนาเปลา และกากนาตาล (นาตาลทรายแดง) ในสดสวนนา 8 ลตร กากนาตาล 250 ซซ (หรอ นาตาลทรายแดง 3 ขด)

6. ขยะทหมกในน าจลนทรยขยะหอมจะไมเหมน

เมอทงไว ประมาณ 7 วน กสามารถน าเอา

น าจลนทรขยะหอมมาใชงานได เจรญเตบโต

ของพชไมแพการใชป ยเคม

7. ขยะอนทรยสารทอยในถงป ย เมอแชน า จลนทรยขยะหอม ไดประมาณ 7 วน กสามารถน ามาผสมดนในอตราสวนขยะ อนทรยสาร 1 สวน : ดน 1 สวน จะได ป ยหมกอนทรย ทแทรกตวอยในขยะอนทรย สาร ใหกลายเปนป ยไดในเวลารวดเรว และ ชวยใหพชดดซบธาตอาหารตางๆ ในดนไดด ขน ท าใหเรงอตราการเจรญเตบโตของพชไม แพการใชป ยเคม

27

มการจดสถานทราชการในพนทเขตคลองสาน เปนศนยการจดการมลฝอยและสงแวดลอม ซงเปนตนแบบดานการจดการมลฝอยอยางครบวงจร บรเวณสวนปาเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเจาตากสน เพอใหประชาชนในพนทเขตฯ ชมชน สถานประกอบการ สถานศกษา องคกรภาครฐและภาคเอกชน ศกษาในดานการจดการมลฝอย รวมถงวธการนามลฝอยไปใชประโยชนตามคณสมบตของมลฝอยแตละประเภท

28

กาซชวภาพ เครองสบน าพลงธรรมชาต

ปยน าชวภาพ

แปลงสาธตพชผกสวนครว

29

ปยหมกใบไมแหง

ระบบคดแยกมลฝอย

กงหนลม

30

31

กาซชวภาพ

แกสชวภาพ คอ ในมลสตวจะมจลนทรยทไมตองการอากาศ ซงมนจะยอยสลายอนทรยวตถตางๆ หรอเขาใจงายๆ วา จลนทรยตวนมนกนอาหาร ซงผลพลอยไดจากการยอยสลายนมนจะผลตแกสขนมา สวนใหญจะประกอบดวย กาซมเทน กาซนมคณสมบตไฟได ซงอาหารทเราเตมใหจลนทรยกน เปนมลสตว ตางๆ อาจจะเปน มลสกร มลวว หรอชาง มา ไดทงนน ในสวนทเราบรรยายอยน เรากใช เศษอาหารจากครวเรอน เศษขาว ผก เปลอกผลไม ของทเนาเหมนจากครว มาเปนอาหารของจลนทรย ทาใหเราไดแกสหงตมเขามาใชในครวเรอน โดยไมตองเสยเงนไปซอ ขอดจากการทาแกสชวภาพจากเศษอาหาร หรอจากมลสตว มหลายขอมาก ยกตวอยางเชน

1.ลดคาใชจายจากการซอแกสหงตมจากครวเรอนขนาดกลางใชแกสเฉลยเดอนละถง เปนใชราวปละถง

2.มททงขยะเปยกทเนาบดเหมน เนองจากเศษอาหารตางๆ หากนาไปทงจะเกดการเนาเหมนแตหากนามาใสในถงหมกแลว เมอนาออกไปทงจะไมมกลนเหมน

3.มพลงงานทดแทน คอเราสามารถสรางพลงงานทดแทนมาใหไดเอง แกส LPG กอาจนาไปใชในรถยนต ทาใหประหยดการใชนามนมากขน

4.กากจากถงแกส สามารถนามาเปนปย ใสพชผก และตนไมไดอก ซง เศษอาหาร หรอมลสตวไมสามารถนาไปใสพชไดเลย แตถาผาน การหมกจากถงแกส ชวภาพ จะสามารถนามาเปนปย

การทาแกสชวภาพจากทฤษฏจะเหนวาเพยงแคเรานามลสตวมาเกบไวในทเกบอะไรกไดปดใหสนทไมใหมอากาศเขา จลนทรยกจะผลตแกสขนมา ซงทเกบกจะเปนวสดอะไรกได เชนถงพลาสตก ปนถงสวม โองปน ถงเหลก หรอ ถงสแตนเลส สวนมากนยมใชถงพลาสตก กบ ปน เพราะราคาถก และไมเปนสนม

32

จากถงเกบททาใหไมมอากาศเขา รายละเอยดกจะเปนการทาชองตางๆ ทนาแกสออก ชองเตมอาหารใหจลนทรย ชองระบายกากออก ซงกจะดไดตามแบบทมให จากแบบจะเปนแบบสาหรบ ถงหมก ขนาด 200 ลตร แตเราสามารถ นาไปทาถงทใหญกวาได โดยใชแบบเดยวกน ประโยชน จะเหนวาการทาแกสชวภาพ มประโยชนมากมาย

ตามบานเรอนทไมไดเลยงสตวเรากสามารถทสรางแกสชวภาพไดโดยใชเศษอาหารเปนวสดหมก

อปกรณทใชเราจะใชถงพลาสตกทใสสารเคม มขายโดยทวไป เปนถงหมกและถงเกบแกส นาถงพลาสตกมาเจาะและใสอปกรณตางๆ การเจาะอาจใชสวานเจาะหลายๆ รแลวตดดวยคตเตอร กาวทนามาใชควรเปนกาวอพอกซ หรออาจใชวธการเชอมพลาสตก แตตองแนใจดวยวาอปกรณทใชเปนพลาสตกชนดเดยวกนกบถง เมอทาเสรจแลวนามาตอเขาดวยกนดวยสายยางใส การใชสายยางใสเพอใหเหนนาในสายยางทเกดจากการควบแนนของไอนา กอนการใชเราตองใสมลสตวอตราสวน 1 ตอ 1 กบนา ถาเปนมลววขนเกนไปใหใสนาได ประมาณ 20 ลตร แลวนามาใสในถงหมก ทงไวประมาณ 15 วนจะเรมเกดแกส สงเกตจากถงเกบแกสจะลอยขน จากนนใหใสเศษอาหารได

33

การเตมเศษอาหารทกครงตองมการเตมนาดวย ทอระบายนาควรใสวาลวปดเปดเพอปองกนแกสออก

ในระยะแรก เมอระดบนาอยระดบเดยวกนกบทอระบายนาตองมการระบายนาออก และทก 3 เดอนใหมการระบายกากออกบาง กากทระบายออกมานเราสามารถนาไปทาเปนปยได

เตาแกสทจะนามาใช ควรเปนเตาเขยว หรอเตาไฮสปด กอนนามาใชตองมการดดแปลงเสยกอน โดย

การเจาะรพนแกส หรอนมหนใหมขนาดใหญขน ประมาณ 1 – 2 หน เพอใหแกสชวภาพไหลไดสะดวก เนองจากแกสชวภาพทเราผลตเองนเปนแกสแรงดนตา ถาตองการเพมแรงดนทาไดโดย ใชวตถทมนาหนกวางบนถงเกบแกส

การดแลรกษา หมนเคาะสนมทเกดขนทหวเตา และตรวจดนาในสายยางนาแกส ถามนามากใหถอด

สายยางแลวเทนาออก และกวนใบกวนบางวนละ 1 ครงเพอใหเกดแกสสมาเสมอ เราอาจทาถงหมกใหมขนาดใหญกวาเดมกได โดยใชวธการทาโดยรวมแบบเดยวกน อาจจะประยกตบางเพอความเหมาะสมทงนเพอใหการใชงานเปนไปดวยความสะดวก เชนอาจใชถงสเหลยมทใชบรรจสารเคม ขนาด 1000 ลตร เพอทจะไดแกสมากขนพอทจะใชในกจกรรม

34

เครองสบน าพลงธรรมชาต

จากขอมลของโครงการศกษาดานพลงงานและแนวทางปรบปรงแผนงานอนรกษพลงงานของประเทศ โดยสานกงานคณะกรรมการนโยบายแหงชาต พบวา สวนใหญแลวการใชไฟฟาในภาคเกษตรกรรมจะเปนการใชเพอสบนา คาดวาศกยภาพในการประหยดพลงงานของเครองสบนา อยทประมาณ 10%

1.1 เครองสบนาพลงงานคน

การผลตจกรยานสบนาใชทางการเกษตร วสด-อปกรณ 1.จกรยาน 2.สายพาน 3.ปมนา

.

35

วธท า เรมแรก น าจกรยานไปตดตงใกลกบบอน าหรอแหลงน าพรอมกบตดตงปมซกดวย จากนนตอสายพานระหวางลอหลงรถจกรยานกบปมชก เสรจแลวตอทอ PVC จากปมชกลงบอน าแลวตอไปยงทท าการเกษตรดวยการใชสปงเกอรรดน า

วธใช

โดยการปนจกรยานสบนาขนมาเพอใชทางการเกษตร จกรยานสบนา 1 คน/1 ไร ซงจะทาใหเกษตรกรประหยดนามน และไดออกกาลงกายไปในตวดวย ทสาคญตนทนเพยงคนละ 500 บาทเทานน ซงทผานมาไดนาจกรยานสบนาไปสาธตใหแกราษฎรในพนทรบผดชอบด ปรากฏวาราษฎรใหความสนใจ และนาไปใชกบทนาของตนจนประสบความสาเรจ สรางความพงพอใจเปนอยางมาก

36

การท าปยหมกกงไม - ใบไมแหง

กงไม ใบไมแหง มประโยชนมากมาย ใชจดการกบเศษอาหารสลายหายไปใน 3-5 วน ใบไมแหงชวยดดซบกลน และกากเศษอาหาร ใชเปนททงเศษอาหารในบานไดเลย มวธงายๆ ดงน

1. หาทเหมาะ ๆ ทนาไมไหลทวมขง ระบายอากาศด แลวมวสดทมอยเชน วงบอ คอกไม คอกคอนกรต

2. นากงไม ใบไมทบดยอย หรอใบไมแหงตามบานเรอนใส บอคอนกรต หรอภาชนะทเตรยมไวใหเกนครงกระบะเลกนอย

3. นาเศษผก เศษผลไม เศษอาหารเตมลงไปในกองปยหมกกงไม ใบไมแลวใชพลวคลกเคลาเศษอาหารกระจายใหทว ทงไว

4. เตมกงไม ใบไมทบดยอยหรอใบไมแหงทกวนเพราะจะมการยบตวจากการยอยสลายเศษอาหารและใบไม ทงเศษอาหารไดทกวนจนเตมทงไว 3 – 4 เดอน กนาไปใชได

ตดแตงตนไมในพนทเขต พรอมกบบดยอย

37

นากงไม ใบไมทบดยอยใสบอคอนกรต

นาเศษผก เศษผลไมเตมลงไปในกองปยหมกกงไม ใบไม

หมกทงไวประมาณ 3 – 4 เดอน สามารถนาไปใชใสตนพช

38

ประโยชน

ทาใหดนรวนซย ระบายนา และถายเทอากาศในดน ทาใหพชเจรญเตบโตไดด พชสามารถดดธาตอาหารไปใชไดงายขน

วธใช

- ใสรองกนหลมปลกตนไม - ผสมดนปลกตนไม - โรยรอบโคนตนไมและพรวนดนเพอชวยระบายอากาศ

39