acİl saĞlik hİzmetlerİ alani ÇerÇeve ÖĞretİm programimegep.meb.gov.tr/dokumanlar/Çerçeve...
TRANSCRIPT
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ALANI ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI
Ankara 2012
1
ÖN SÖZ
Bir ülkenin ekonomik, sosyal ve kültürel alandaki gelişimi, o ülkedeki nitelikli ve
eğitimli iş gücüne sahip bireylerin varlığı ile ilişkilidir. Günümüzde sağlık sektöründe hizmetin gereğine uygun yetiştirilmiş ara meslek elemanına ihtiyaç duyulmaktadır.
Acil Sağlık Hizmetleri Alanı Çerçeve Öğretim Programı, modüler yapıda
hazırlanmıştır. Söz konusu modüler öğretim programı ile öğrencilerimizin acil sağlık hizmetleri alanında uluslararası standartlarda gerekli mesleki yeterliklere sahip bireyler olarak yetiştirilmesi hedeflenmektedir.
Acil Sağlık Hizmetleri Alanı Çerçeve Öğretim Programı, Millî Eğitim Bakanlığı
bünyesinde çalışan uzman ve alan öğretmenleri, sektör ve meslek kuruluşları temsilcileri, çeşitli meslek elemanları ile iş birliği yapılarak hazırlanmıştır.
Söz konusu modüler programın ülkemizde uygulanması ile bilim ve teknolojik
gelişmelerle uyumlu, beceri düzeyi yüksek, üretken, nitelikli sağlık elemanı yetiştirilmesine katkıda bulunulacaktır. Böylece Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumluluklarının bilincinde, çağdaş uygarlığa katkıda bulunabilecek, acil sağlık hizmetleri alanında ülkemizin ihtiyacı olan meslek elemanlarının yetiştirilmesi sağlanacaktır.
2
İÇİNDEKİLER
ÖN SÖZ ......................................................................................................................................... 1
GİRİŞ ............................................................................................................................................. 3
SEKTÖR ........................................................................................................................................ 4
ÖĞRETİM PROGRAMI İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR ............................................... 5
ÇERÇEVE ÖĞRETİM PROGRAMI HAFTALIK DERS ÇİZELGESİ ................................. 8
PROGRAMIN UYGULANMASINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR ............................................. 9
PROGRAMDA YER ALAN DERSLER .................................................................................... 10
1. ORTAK DERSLER ............................................................................................................. 10
2. ALAN ORTAK/DAL DERSLERİ ...................................................................................... 10
ALAN ORTAK DERSLERİ ................................................................................................... 11
BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ ................................................................................ 11
ANATOMİ VE FİZYOLOJİ ............................................................................................... 11
SAĞLIK HİZMETLERİNDE İLETİŞİM ........................................................................... 12
SAĞLIK PSİKOLOJİSİ ...................................................................................................... 12
FARMAKOLOJİ ................................................................................................................. 13
ENFEKSİYONDAN KORUNMA ...................................................................................... 13
DAL DERSLERİ ..................................................................................................................... 14
ACİL SAĞLIK SİSTEMİ ................................................................................................... 14
TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI .............................................................................. 14
YAŞAM DESTEĞİ ............................................................................................................. 15
TRAVMALARDA ACİL YARDIM .................................................................................. 16
TIBBİ ACİLLER ................................................................................................................. 16
ACİL KURTARMA TEKNİKLERİ ................................................................................... 16
OLAĞAN DIŞI DURUMLARDA ACİL YARDIM .......................................................... 17
İŞLETMELERDE BECERİ EĞİTİMİ ................................................................................ 17
İŞLETMELERDE TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI BECERİ EĞİTİMİ ................ 18
İŞLETMELERDE YAŞAM DESTEĞİ BECERİ EĞİTİMİ ............................................... 19
İŞLETMELERDE TIBBİ ACİLLER BECERİ EĞİTİMİ .................................................. 19
İŞLETMELERDE TRAVMALARDA ACİL YARDIM BECERİ EĞİTİMİ .................... 20
İŞLETMELERDE OLAĞAN DIŞI DURUMLARDA KURTARMA VE ACİL YARDIM
BECERİ EĞİTİMİ .............................................................................................................. 20
YAZ UYGULAMASI ......................................................................................................... 20
3. SEÇMELİ DERSLER.......................................................................................................... 20
3
GİRİŞ
Sağlık meslek liseleri, sağlık sektörünün ihtiyacı olan ara meslek elemanı yetiştiren kurumlar olmaları açısından toplumun sağlık gelişiminde önemli bir rol oynar. Ülkemizde sağlık sektöründe teknolojik gelişmeler ve yenilikler hızla artarken eğitimde de farklı yaklaşımlar ortaya çıkmıştır. Sağlık meslek liselerinin Millî Eğitim Bakanlığına devrinden sonra, sektörün beklentilerine cevap verecek standartlarda eleman yetiştirmek, mesleki ve teknik eğitim kurumları ile program formatında birliktelik sağlamak amacıyla modüler öğretim programı geliştirme çalışmaları başlatılmıştır.
Doğru ve zamanında yapılan tıbbi müdahale hayat kurtarmakta ancak gecikme
ve hatalı müdahale telafisi mümkün olmayan olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir. Acil tıbbi müdahale gerektiren durumlarda; hastanın uygun tedavisinin yapılabileceği sağlık kuruluşuna en hızlı şekilde ulaştırılması ve gereken müdahalenin zamanında yapılması, hayati önem taşımaktadır. Bu sebeple acil tıbbi müdahaleyi gerektiren durumlarda hastanın uygun bir sağlık kuruluşuna gecikmeksizin ulaştırılması ve hastanın getirildiği sağlık kuruluşunda gereken acil müdahalelerin öncelikle ve ön şartsız yapılması, insani bir görev olduğu gibi hukukun da gereğidir. (Başbakanlık Genelgesi, Tarih:26.06.2008, Sayı: 26918)
Acil Sağlık Hizmetleri Alanı Çerçeve Öğretim Programı ile öğrencilerimizin, acil
sağlık hizmetleri alanında ulusal ve uluslararası standartlarda gerekli mesleki yeterliklere sahip “acil tıp teknisyeni” unvanı ile meslek elemanı yetiştirilmesi hedeflenmektedir.
Acil Sağlık Hizmetleri Alanı Çerçeve Öğretim Programı, teknolojik gelişmelere ve
sektörün beklentilerindeki değişim ve yeniliklere paralel olarak güncellenebilecek bir yapıda tasarlanmıştır. Böylece tüm gelişme ve yenilikleri kısa sürede programa yansıtmak mümkün olabilecek ve mezunlar, kazandıkları yeni mesleki yeterlikler doğrultusunda istihdam edilebilecektir. Programın, bu esnek yapısıyla sektörün ve mesleki eğitim sisteminin gelişmesine önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.
4
SEKTÖR
Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) tanımına göre sağlık, sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, kişinin bedensel, ruhsal ve sosyal olarak da tam bir iyilik hâlinde olmasıdır. Bu amaçla hizmet veren tüm kurum ve kuruluşlar sağlık sektörünü oluşturur.
Sağlık sektörünün yapısı ülke nüfusu, kültürel gelişim, doğal kaynak, politik ve
ekonomik sisteme bağlı olarak değişim göstermektedir. Bununla birlikte sağlığa verilen önemin her geçen gün artması ve sağlık hizmetlerinde kalitenin yükselmesi, sağlık kuruluşları arasındaki rekabeti artırmakta ve sektörün gelişimine önemli katkılar sağlamaktadır.
Sağlık hizmetleri sunumunda fiziki yapı, araç gereç, insan gücü ve finansal
kaynak gibi özelliklerin yanı sıra hizmetin sunum şekli ve hizmeti alanların memnuniyeti de kuruluşlar arası rekabette en belirleyici özellikler olarak gösterilmektedir. Yapılan araştırmalar; farklılaşan nüfus yapısı, ortaya çıkan yeni hastalıklar, gelişen teknoloji, sağlık masraflarındaki büyük artış gibi faktörler nedeniyle sağlık sektöründe faaliyet gösteren kurumların iş stratejilerinde ciddi değişim yapmaları gerekliliğini ortaya koymaktadır. Acil sağlık hizmetleri alanı ile ilişkili sektör beklentisi, bu çalışmalar için gereken alt yapı organizasyonu ve eğitim-öğretim kurumlarının oluşturulması, bu amaca yönelik toplumsal yapılanmanın hayata geçirilmesidir.
Acil sağlık hizmetleri; acil hastalık ve yaralanma hâllerinde, alanında özel eğitim
almış ekipler tarafından, tıbbi araç gereç desteği ile olay yerinde, nakil sırasında, sağlık kurum ve kuruluşlarında sunulan tüm sağlık hizmetleridir. Sağlık meslek liselerinin Acil Sağlık Hizmetleri Alanı Acil Tıp Teknisyenliği Dal Programı’ndan sağlık sektörünün ihtiyacı olan “Acil Tıp Teknisyeni” yetiştirilir.
5
ÖĞRETİM PROGRAMI İLE İLGİLİ GENEL AÇIKLAMALAR
SEKTÖR SAĞLIK SEKTÖRÜ
ALAN ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ALANI
ALANIN TANIMI Acil sağlık hizmetleri alanı altında yer alan dalların yeterliklerini kazandırmaya yönelik eğitim ve öğretim verilen alandır.
ALANIN AMACI
Bilimsel ve teknolojik gelişmeler ile sektörün ihtiyaçları doğrultusunda gerekli olan mesleki yeterlikleri kazanmış, nitelikli meslek elemanı yetiştirilmesi amaçlanmaktadır.
DAL PROGRAMI, TANIMI VE AMACI
ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ
Tanımı: Toplumdaki birey ya da bireylerin bedenen, ruhen hastalanması veya kazaya uğraması hâlinde, tıbbın gerektirdiği bilgi ve becerilerle ilk yardım ve acil bakım hizmetlerini uygulamaya, hasta, yaralı ya da kazazedenin sağlık merkezlerine ulaştırılmasını sağlamaya yönelik eğitim ve öğretim verilen daldır.
Amacı: Acil Sağlık Hizmetleri Alanı Acil Tıp Teknisyenliği Dalında sektörün ihtiyaçları, bilimsel ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda gerekli olan mesleki yeterlikleri kazanmış, nitelikli meslek elemanı yetiştirilmesi amaçlanmaktadır.
GİRİŞ KOŞULLARI Yürürlükteki mevzuat hükümleri uygulanır.
İSTİHDAM ALANLARI
Acil sağlık hizmetleri alanı acil tıp teknisyenliği dalından mezun olan öğrenciler, kazandıkları yeterlikler doğrultusunda;
1. Hastane acil servisinde (üniversite, devlet, özel), 2. Komuta kontrol merkezinde,
Acil yardım istasyonunda (kara ambulansı)
Hava ambulansında,
Deniz ambulansında,
3. Özel ambulans servisinde çalışabilirler.
EĞİTİM-ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI
1. Program, mesleki ve teknik eğitim alanında öğrenci yetiştiren sağlık meslek liselerinde uygulanmaktadır.
2. Programın uygulanabilmesi için acil sağlık hizmetleri alanı, standart donanım ve mesleğin gerektirdiği ekipmanın bulunduğu okul laboratuvarının kurulması sağlanmalıdır.
6
3. İşletmelerde beceri eğitimi dersi; komuta kontrol merkezi, acil yardım istasyonu (112 ambulans servisi), hastane acil servisi, ameliyathane, yoğun bakım ünitesi, doğum salonunda dönüşümlü olarak işlenmelidir. Her öğrencinin işletmelerde beceri eğitimi dersi, dönüşümlü olarak iş başında, alan uzmanı ve acil tıp teknisyenliği öğretmenlerinin gözetiminde verilmelidir.
EĞİTİMCİLER Yürürlükteki mevzuat hükümleri uygulanır.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği’ne göre çeşitli ölçme araçları kullanılarak öğrencilerin değerlendirilmesi esastır. Buna göre; Okulda, işletmede ve kendi kendilerine yaptıkları tüm öğrenim faaliyetleri değerlendirilerek öğrencilerin ders başarıları belirlenir.
BELGELENDİRME 1. Mezun olan öğrenciye alanda/dalda diploma verilir. 2. Öğrencinin alan/dal ile ilgili aldığı tüm ders ve
modüller diploma ekinde belirtilir.
EĞİTİM SÜRESİ
1. Alan programının toplam eğitim süresi 4 eğitim-öğretim yılıdır.
2. Eğitim süresinin okul, işletme ve bireysel öğrenme için ayrılmış dağılımı, acil tıp teknisyenliği dalı haftalık ders ç izelgesi, dersler ve modüller ile ilgili açıklamalarda belirtildiği gibi uygulanır.
ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ
Modüler öğretime yönelik, ağırlıklı olarak bireysel öğrenmeyi destekleyici yöntem ve teknikler uygulanır: 1. Öğrencilere yeterlik kazandırmaya yönelik yöntem
ve teknikler uygulanır. 2. Öğrenciler bireysel öğrenmeye teşvik edilir. 3. Öğretmenler öğrencilere rehberlik eder. 4. Öğrencilerin aktif olması sağlanır. 5. Öğrenciler araştırmaya yönlendirilir. 6. Öğrenciler kendi kendilerini değerlendirebilir.
İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR
Öğrencilerin yetiştirilmesinde programın gerektirdiği öğretim faaliyetleri, istihdam olanakları ve planlama konusunda; Sağlık Bakanlığı, il sağlık müdürlüğü, üniversite, özel ve devlet hastaneleri, komuta kontrol merkezi, acil yardım istasyonu, özel ambulans servisi, il emniyet müdürlüğü, afet ve acil durum il müdürlüğü, gençlik ve spor il müdürlüğü, itfaiye daire başkanlığı, aile hekimliği, sivil toplum örgütleri ve meslek odaları ile iş birliği yapılır.
7
ÖĞRENCİ KAZANIMLARI
Programın sonunda dala/mesleğe yönelik olarak öğrenci; 1. Genel kültüre yönelik bilgi ve becerilere sahip
olacaktır. 2. Ulusal ve uluslararası iş gücünden beklenen temel
yeterlikleri kazanacaktır. 3. Alanla ilgili temel bilgi ve becerilere sahip olacaktır. 4. Dal/meslek ile ilgili bilgi ve becerilere sahip
olacaktır. 5. Dalın/mesleğin gerektirdiği mesleki yeterlikleri
kazanacaktır.
EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ
1. Haftalık ders çizelgesinde yer alan dersler ve bu derslerin altındaki modüllerin içeriğindeki eğitim-öğretim uygulamaları yapılır.
2. Kazandırılacak yeterliklerin özelliklerine göre sektör ile iş birliği yapılarak iş başında eğitim faaliyetleri gerçekleştirilir.
3. Sektörde oluşan değişim ve gelişimlerin incelenebilmesi amacıyla gezi, gözlem ve inceleme çalışmaları yapılabilir.
8
ANADOLU SAĞLIK MESLEK LİSESİ ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ALANI
(ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ DALI)
HAFTALIK DERS ÇİZELGESİ
DERS KATEGORİLERİ DERSLER 9.
SINIF 10.
SINIF 11.
SINIF 12.
SINIF
ORTAK DERSLER
(*) DİL VE ANLATIM 2 2 2 2
TÜRK EDEBİYATI 3 3 3 3
DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ 1 1 1 1
TARİH 2 2 - -
T.C. İNKILÂP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK - - 2 -
COĞRAFYA 2 2 - -
MATEMATİK 6 6 - -
FİZİK 2 2 - -
KİMYA 2 2 - -
BİYOLOJİ 3 3 - -
YABANCI DİL 6 2 3 3
FELSEFE - - 2 -
BEDEN EĞİTİMİ/GÖRSEL SANATLAR/MÜZİK 2 - 1 -
TRAFİK VE İLK YARDIM - - - 1
TOPLAM 31 25 14 10
AL
AN
/ D
AL
DE
RS
LE
Rİ
ALAN ORTAK DERSLERİ
BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ 2 - - -
(*) ANATOMİ VE FİZYOLOJİ 6 - - -
SAĞLIK HİZMETLERİNDE İLETİŞİM 2 - - -
SAĞLIK PSİKOLOJİSİ - 2 - -
ENFEKSİYONDAN KORUNMA - 2 - -
FARMAKOLOJİ - 3 - -
DAL DERSLERİ
ACİL SAĞLIK SİSTEMİ - 3 - -
TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI - 5 - -
(*) YAŞAM DESTEĞİ - 5 - -
TRAVMALARDA ACİL YARDIM - - 3 -
(*) TIBBİ ACİLLER - - 5 -
* (**) İŞLETMELERDE TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI BECERİ EĞİTİMİ
- - 8 -
* (**) İŞLETMELERDE YAŞAM DESTEĞİ BECERİ EĞİTİMİ
- - 8 -
ACİL KURTARMA TEKNİKLERİ - - - 3
OLAĞAN DIŞI DURUMLARDA ACİL YARDIM - - - 2
* (**) İŞLETMELERDE TRAVMALARDA ACİL YARDIM BECERİ EĞİTİMİ
- - - 8
* (**) İŞLETMELERDE TIBBİ ACİLLER BECERİ EĞİTİMİ
- - - 8
* (**) İŞLETMELERDE OLAĞAN DIŞI DURUMLARDA KURTARMA VE ACİL YARDIM BECERİ EĞİTİMİ
- - - 8
ALAN/DAL DERSLERİ TOPLAMI 10 20 24 29
SEÇMELİ DERSLER TOPLAMI 1 - 4 2
REHBERLİK VE YÖNLENDİRME 1 1 1 1
GENEL TOPLAM 43 46 43 42
(*) Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği uyarınca yılsonu başarı puanı ile başarılı
sayılmayacak derslerdir.
(**) Öğrencilerin bu derslerin eğitimlerini işletmelerde görmeleri esastır.
9
PROGRAMIN UYGULANMASINA İLİŞKİN AÇIKLAMALAR
Acil Sağlık Hizmetleri Acil Tıp Teknisyenliği Dalı Çerçeve Öğretim Programı, programın genel amaçlarına ulaşılmasını sağlayacak alan ortak dersleri ve dal dersleri ile bu derslerin altında yer alan modüllerden oluşmaktadır.
Program 4 yıl olarak tasarlanmıştır. 9, 10, 11 ve 12. sınıflarda ortak, alan ortak ve
dal dersleri yer almaktadır. Derslerin içerikleri belirlenirken ulusal ve uluslararası iş gücünden beklenen temel yeterlikler, sektör araştırmaları ve mesleki yeterlikler dikkate alınmıştır.
Haftalık ders dağıtım çizelgesinde yer alan işletmelerde beceri eğitimi dersleri
dışındaki alan/dal dersleri, okulda atölye/laboratuvar ortamında işlenir. Programın verimliliğini artırmak amacıyla derslerde yapılandırılmış ortamların yanı sıra gerçek uygulama ortamlarında da eğitim ve öğretim yapılmalıdır.
Programın gerektirdiği öğretim faaliyetleri, istihdam olanakları ve planlama
konularında Sağlık Bakanlığı ve ilgili birimleri ile eğitim araştırma hastaneleri, üniversite hastaneleri, üniversitelerin ilgili bölümleri, sivil toplum örgütleri, sektörde yer alan kurum, kuruluş, firmalar ve meslek elemanları ile iş birliği yapılmalıdır.
Öğrenme-öğretme sürecinde bilgi, beceri, tutum ve iş alışkanlıklarının bir bütün
olarak verilmesi gerektiğinden alan/dal dersleri uygulamalı ders kapsamında değerlendirilmelidir.
Haftalık ders çizelgelerinde; ortak dersler ve alan/dal dersleri belirtilmiştir. Alan/dal dersleri modüllerden oluşmaktadır. Bu derslerdeki her modülün içeriğini öğrencilere kazandırmak için tasarlanan toplam öğrenme süresi, 40 saat olarak planlanmıştır. Bu süre; öğretmen rehberliğinde ve öğrencinin kendi kendine çalışacağı süreleri kapsamaktadır. Örneğin, 40/32 olarak belirlenmiş bir modülün; 32 saati öğretmen rehberliğinde çalışılacak süreyi, kalan 8 saat ise öğrencinin kendi kendine bağımsız olarak çalışacağı süreyi göstermektedir.
10
PROGRAMDA YER ALAN DERSLER
1. ORTAK DERSLER
Talim ve Terbiye Kurulunun belirlemiş olduğu dersler, ders saatleri ve
programlar, ortak ders olarak uygulanır.
2. ALAN ORTAK/DAL DERSLERİ
Acil sağlık hizmetleri alanında yer alan meslekler için temel bilgi ve becerileri
kapsayan ders grubunu oluşturur. Dal dersleri içinde (*) ile belirtilen dersler, Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim
Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği uyarınca yıl sonu başarı ortalaması ile başarılı sayılmayacak derslerdir.
Acil sağlık hizmetleri alanında yer alan meslekler için yıl sonu başarı ortalaması
ile başarılı sayılmayacak dersler tabloda verilmiştir.
ALAN/DAL YIL SONU BAŞARI ORTALAMASI İLE BAŞARILI
SAYILMAYACAK DERSLER
ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ALANI/
ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ DALI
Anatomi ve Fizyoloji
Yaşam Desteği
Tıbbi Aciller
İşletmelerde Temel Sağlık Uygulamaları Beceri Eğitimi
İşletmelerde Yaşam Desteği Beceri Eğitimi
İşletmelerde Travmalarda Acil Yardım Beceri Eğitimi
İşletmelerde Tıbbi Aciller Beceri Eğitimi
İşletmelerde Olağan Dışı Durumlarda Kurtarma ve Acil Yardım Beceri Eğitimi
11
ALAN ORTAK DERSLERİ Acil sağlık hizmetleri alanı ile ilgili ortak yeterlikleri ve dallara ait mesleki
yeterlikleri kazandırmayı amaçlayan derslerdir. BİLGİ VE İLETİŞİM TEKNOLOJİSİ Bilgisayar donanımı, işletim sistemi, ofis programları ve güvenli İnternet kullanımı
ile ilgili temel bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye; bilgisayar donanım ve işletim sistemini kullanma, ofis
programları ile doküman hazırlama ve güvenli internet kullanma ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.
Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler
Bilgisayara Giriş 40/16 Bilgisayar donanım ve işletim sistemini kullanmak
Ofis Programları 40/32 Ofis programları ile doküman hazırlamak
Güvenli İnternet 40/16 Güvenli internet kullanmak
ANATOMİ VE FİZYOLOJİ Vücudun temel yapısı ile vücudu oluşturan organ ve sistemlerin yapı ve işlevleri
ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, vücudun temel yapısı, hareket, sinir, endokrin, dolaşım,
solunum, sindirim, boşaltım ve üreme sistemleri, vücut sıvıları, elektrolitleri ve kan ile duyu organlarının yapı ve işlevlerini ayırt etme ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.
Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler
Vücudun Temel Yapısı 40/16 Vücudun temel yapısını ayırt etmek
Hareket Sistemi 40/24 Hareket sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt
etmek
Sinir Sistemi 40/16 Sinir sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt
etmek
Endokrin Sistem 40/8 Endokrin sistemin yapı ve işlevlerini ayırt
etmek
Vücut Sıvıları, Elektrolitleri ve Kan
40/8 Vücut sıvıları, elektrolitleri ve kanın yapı ve işlevlerini ayırt etmek
Dolaşım Sistemi 40/24 Dolaşım sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt
etmek
Solunum Sistemi 40/16 Solunum sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt
etmek
Sindirim Sistemi 40/16 Sindirim sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt
etmek
12
Boşaltım Sistemi 40/8 Boşaltım sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt
etmek
Üreme Sistemi 40/16 Üreme sisteminin yapı ve işlevlerini ayırt
etmek
Duyu Organları 40/16 Duyu organlarının yapı ve işlevlerini ayırt
etmek SAĞLIK HİZMETLERİNDE İLETİŞİM İletişim süreci, kişiler arası iletişim, toplumsal gruplarla iletişim ve sağlık
hizmetlerinde etkili iletişim kurma ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, iletişim sürecini ayırt etme, kişiler arası iletişim kurma,
toplumsal gruplarla iletişim kurma ve sağlık hizmetlerinde etkili iletişim kurma ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.
Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler
İletişim Süreci 40/24 İletişimin sürecini ayırt etmek
Kişiler Arası İletişim 40/16 Kişiler arası iletişim kurmak
Toplumsal İletişim 40/24 Toplumsal gruplarla iletişim kurmak
Sağlıkta İletişim 40/24 Sağlık hizmetlerinde etkili iletişim kurmak
SAĞLIK PSİKOLOJİSİ
Psikolojinin etkileri ve kişilik özellikleri, hasta/yaralı ve yakınlarına psikolojik destek, duyguları kontrol etme, afet ve travmalarda psikolojik destek sağlama ile ilgili bilgilerin verildiği derstir.
Bu derste öğrenciye, psikolojinin etkilerini ayırt etme, kişilik özelliklerini
ayırt etme, duyguları kontrol altına alma, hasta/yaralı ve yakınlarına psikolojik destek sağlama, afet ve travmalarda psikolojik destek sağlama ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.
Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler
Psikolojinin Etkileri 40/16 Psikolojinin etkilerini ayırt etmek
Kişilik Özellikleri 40/16 Kişilik özelliklerini ayırt etmek
Duyguları Kontrol Etme 40/16 Duyguları kontrol altına almak
Hasta/Yaralı ve Yakınlarına Psikolojik Destek
40/24 Hasta/yaralı ve yakınlarına psikolojik destek sağlamak
Afet ve Travmalarda Psikolojik Destek
40/16 Afet ve travmalarda psikolojik destek sağlamak
13
FARMAKOLOJİ İlaçlarla ilgili genel bilgiler ile ilaçların endikasyonları, yan etkileri,
kontrendikasyonları hakkında bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, farmakoloji ile ilgili temel kavramları ayırt etme, otonom sinir
sistemi, santral sinir sistemi, dolaşım sistemi, solunum sistemi, sindirim sistemi, üriner sistem, endokrin sisteme etkili ilaçlar ve otokoidleri, kemoterapötik ilaçları ayırt etme ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.
Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler
İlaçlara Giriş 40/16 Farmakoloji ile ilgili temel kavramları ayırt etmek
Otonom Sinir Sistemi İlaçları 40/16 Otonom sinir sistemine etkili ilaçları ayırt etmek
Santral Sinir Sistemi İlaçları 40/16 Santral sinir sistemine etkili ilaçları ayırt etmek
Dolaşım Sistemi İlaçları 40/16 Dolaşım sistemine etkili ilaçları ayırt etmek
Solunum Sistemi İlaçları 40/8 Solunum sistemine etkili ilaçları ayırt etmek
Sindirim Sistemi İlaçları 40/8 Sindirim sistemine etkili ilaçları ayırt etmek
Üriner Sistem İlaçları 40/16 Üriner sisteme etkili ilaçları ayırt etmek
Kemoterapötik İlaçlar 40/16 Kemoterapötik ilaçları ayırt etmek
Endokrin Sistem İlaçları ve Otokoidler
40/16 Endokrin sisteme etkili ilaçları ve otokoidleri ayırt etmek
ENFEKSİYONDAN KORUNMA
Enfeksiyon hastalıkları, etmenleri, bağışıklama ve dekontaminasyon ile ilgili
bilgilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, enfeksiyon hastalıklarına yol açan etmenleri ayırt etme,
enfeksiyon hastalıklarını ayırt etme, enfeksiyon hastalıklarından korunma ve dekontaminasyon sağlama ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.
Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler
Enfeksiyon Etmenleri 40/16 Enfeksiyon hastalıklarına yol açan etmenleri ayırt etmek
Enfeksiyon Hastalıkları 40/32 Enfeksiyon hastalıklarını ayırt etmek
Bağışıklama 40/16 Enfeksiyondan hastalıklarından korunmak
Dekontaminasyon 40/16 Dekontaminasyon sağlamak
14
DAL DERSLERİ Acil sağlık hizmetleri alanı, acil tıp teknisyenliği dalı mesleğinin yeterliklerini
kazandıracak okul ve işletmelerde uygulanan derslerdir. Dal dersleri üç yıla yayılarak programa yerleştirilmiştir.
ACİL SAĞLIK SİSTEMİ Sağlık meslekleri etiği, acil sağlık hizmetlerinin yapısı, haberleşme operasyon
programı, haberleşme ve istatistiksel işlemler ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, sağlık meslekleri etiğine uygun çalışma, acil sağlık
hizmetlerini sınıflandırma, haberleşme operasyon programını kullanma, haberleşmeyi sağlama ve istatistiksel işlemleri yapma ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.
Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler
Sağlık Meslekleri Etiği 40/16 Meslek etiğine uymak
Acil Sağlık Hizmetlerinin Yapısı
40/24 Acil sağlık hizmetlerini sınıflandırmak
Haberleşme 40/24 Birimler arası haberleşmeyi sağlamak
Haberleşme Operasyon Programı
40/24 Haberleşme operasyon programını kullanmak
İstatistiksel İşlemler 40/16 İstatistiksel işlemleri yapmak
TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI
Aseptik teknikler, vital bulgular, hasta/yaralıya pozisyon verme, ilaç/sıvı
uygulama, boşaltım uygulamaları ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, aseptik tekniklere uygun çalışma, vital bulguları alma,
hasta/yaralıya pozisyon verme, ilaç/sıvı uygulama ve boşaltım tekniklerini uygulama ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.
Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler
Aseptik Teknikler 40/16 Aseptik tekniklere uygun çalışmak
Vital Bulgular 1 40/16 Vital bulguları ölçmek
Vital Bulgular 2 40/16
Acil Durumlarda Verilen Pozisyonlar
40/16 Hasta/yaralıya pozisyon vermek
İlaç Uygulamalarına Giriş 40/16 İlaç hazırlığı ve uygulama yapmak
15
İntramüsküler (Kas İçi) İlaç Uygulama
40/24 İntramüsküler ilaç uygulamak
İntravenöz (Damar İçi) İlaç/Sıvı Uygulama
40/24 İntravenöz ilaç/sıvı uygulamak
Deri Tabakalarına İlaç Uygulama
40/16 Deri tabakalarına ilaç uygulamak
Boşaltım Uygulamaları 40/24 Mide ve mesaneye sonda uygulamak
YAŞAM DESTEĞİ Güvenliği sağlama, hasta/yaralının değerlendirilmesi, temel yaşam desteği,
oksijen uygulama, havayolu kontrolü, elektrokardiyografi, defibrilasyon ve monitörizasyon ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir.
Bu derste öğrenciye, güvenliği sağlama, hasta/yaralıyı değerlendirme, temel
yaşam desteği protokollerini uygulama, oksijen uygulama, hava yolu kontrolünü sağlama, kalp ritim bozukluklarını ayırt etme, defibrilasyon ve monitörizasyon uygulama ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.
Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler
Güvenliği Sağlama 40/16 Kendinin ve olay yerinin güvenliğini sağlamak
Hasta/Yaralının Birinci Değerlendirmesi
40/16 Hasta/yaralının birinci değerlendirmesini yapmak
Hasta/Yaralının İkinci Değerlendirmesi
40/16 Hasta/yaralının ikinci değerlendirmesini yapmak
Temel Yaşam Desteği Protokolleri
40/32 Temel yaşam desteği sağlamak
Yabancı Cisme Bağlı Solunum Yolu Tıkanmaları
40/16 Yabancı cisme bağlı solunum yolu tıkanmalarında ilk yardım ve acil bakım uygulamak
Oksijen Uygulama 40/16 Hasta/yaralıya oksijen uygulamak
Acil Hava Yolu Kontrolü 1 40/16 Acil hava yolu kontrolünü sağlamak
Acil Hava Yolu Kontrolü 2 40/24
EKG (Elektrokardiyografi) 40/24 Kalp ritim bozukluklarını ayırt etmek
Defibrilasyon ve Monitörizasyon
40/16 Defibrilasyon ve monitörizasyon uygulamak
16
TRAVMALARDA ACİL YARDIM
Kanamalar, şok ve travmalar ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir.
Bu derste öğrenciye, kanamalar, şok ve travmalarda acil yardım uygulama ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.
Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler
Kanamalar 40/24 Kanamalarda acil yardım uygulamak
Şok 40/24 Şokta acil yardım uygulamak
Travmalar 1 40/32 Travmalarda acil yardım uygulamak
Travmalar 2 40/32
TIBBİ ACİLLER Sistem hastalıkları, gebelik ve doğum ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, sistem hastalıkları, gebelik komplikasyonları, doğum ve
komplikasyonlarında acil bakım uygulama ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.
Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler
Solunum Acilleri 40/24 Solunum sistemi hastalıklarında acil bakım uygulamak
Kardiyak Aciller 40/32 Kardiovasküler sistem hastalıklarında acil bakım uygulamak
Sindirim ve Metabolik Aciller 40/24 Sindirim sistemi ve metabolik hastalıklarda acil bakım uygulamak
Nörolojik Aciller 40/24 Nörolojik hastalıklarda acil bakım uygulamak
Psikiyatrik Aciller 40/16 Psikiyatrik hastalıklarda acil bakım uygulamak
Hareket, Ürogenital Sistem ve Kan Hastalıkları
40/16 Hareket, ürogenital sistem ve kan hastalıklarında acil bakım uygulamak
Gebelik ve Komplikasyonları 40/16 Gebelik komplikasyonlarında acil bakım uygulamak
Doğum ve Komplikasyonları 40/32 Doğum eylemine yardımcı olmak
ACİL KURTARMA TEKNİKLERİ Kurtarma, triaj, hasta taşıma teknikleri, ambulanslar, mesleki hak ve
sorumluluklar ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, triaj uygulama, hasta/yaralıyı kurtarma, hasta/yaralıyı
taşıma, ambulansları ayırt etme, mesleki hak ve sorumlulukları ayırt etme ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.
17
Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler
Triaj 40/24 Triaj uygulamak
Kurtarma 40/16 Hasta/yaralıyı kurtarmak
Hasta/Yaralı Taşıma Teknikleri 40/24 Hasta/yaralıyı taşımak
Ambulanslar 40/24 Ambulansları ayırt etmek
Mesleki Hak ve Sorumluluklar 40/16 Mesleki hak ve sorumlulukları ayırt etmek
OLAĞAN DIŞI DURUMLARDA ACİL YARDIM Afetlerde acil sağlık hizmetleri, çevresel aciller, kimyasal, biyolojik, radyasyon ve
nükleer (KBRN) tehlikeler ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Bu derste öğrenciye, afetlerde acil sağlık hizmetleri, çevresel aciller ile kimyasal,
biyolojik, radyasyon ve nükleer (KBRN) tehlikelerde acil yardım uygulama ile ilgili yeterlikleri kazandırmak amaçlanmaktadır.
Dersin Modülleri Süre Kazandırılan Yeterlikler
Afetlerde Acil Sağlık Hizmetleri 40/16 Afetlerde acil sağlık hizmetlerini ayırt etmek
Çevresel Aciller 1 40/24 Çevresel acillerde acil yardım uygulamak
Çevresel Aciller 2 40/16
Kimyasal, Biyolojik, Radyasyon ve Nükleer (KBRN) Tehlikelerde Acil Yardım
40/24 KBRN tehlikelerde acil yardım uygulamak
İŞLETMELERDE BECERİ EĞİTİMİ İşletmelerde beceri eğitimi, okul atölye/laboratuvar ortamında işlenen derslerin
işletmelerde gerçek ortamda pekiştirilmesi amacıyla yapılır. 11. sınıf işletmelerde beceri eğitimi derslerinin modülleri, 10. sınıf modüllerinden
oluşturulmuştur. 12. sınıf işletmelerde beceri eğitimi derslerinin modülleri ise 11 ve 12. sınıf modüllerinden oluşturulmuştur.
İşletmelerde beceri eğitimi kapsamında verilecek modülün adı ve hangi dersin
altında işleneceği ilgili tabloda belirtilmiştir. Çeşitli nedenlerle işletmelerde kazandırılamayan modüller, telafi programına (Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği Madde: 183) göre tamamlanır.
İşletmelerde beceri eğitimi dersinin içeriği; acil sağlık sistemi, temel sağlık
uygulamaları, yaşam desteği, travmalarda acil yardım, tıbbi aciller, olağan dışı durumlarda acil yardım ve acil kurtarma teknikleri derslerinin modüllerinden oluşur.
18
İşletmelerde beceri eğitimi dersleri, koordinatör öğretmen, alan öğretmeni ve sektör temsilcisi kararıyla planlanarak uygulanır.
Alan ortak/dal derslerinin temel özellikleri gereği, öğrencinin teorik bilgiyi
davranışa dönüştürebilmesi için sağlık kuruluşlarında birebir acil sağlık hizmetlerine katılmaları gerekmektedir. Bu amaçla işletmelerde beceri eğitimi dersi; 11. sınıfta işletmelerde temel sağlık uygulamaları beceri eğitimi dersi haftada 8 saat, işletmelerde yaşam desteği beceri eğitimi dersi haftada 8 saat, 12. sınıfta işletmelerde travmalarda acil yardım beceri eğitimi dersi haftada 8 saat, işletmelerde tıbbi aciller beceri eğitimi dersi haftada 8 saat, işletmelerde olağan dışı durumlarda kurtarma ve acil yardım beceri eğitimi dersi haftada 8 saat olarak uygulanır.
Acil sağlık hizmetleri alanı acil tıp teknisyenliği dalında okuyan öğrencilerin beceri eğitimleri, öğretmen gözetiminde 11 ve 12. sınıfta komuta kontrol merkezi, acil yardım istasyonu, hastane acil servisi, yoğun bakım ünitesi, ameliyathane ve doğum salonunda rotasyonlu olarak uygulanır.
İşletmelerde beceri eğitimi, Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği’nin ilgili
hükümlerine göre yapılır. İşletmelerde beceri eğitimi kapsamında yürütülecek eğitim faaliyetlerinde yapılacak planlama dâhilinde, programda yer alan modüllerin sektörde eşleşebileceği bölümlerde dönüşümlü olarak çalışılması sağlanmalıdır.
İŞLETMELERDE TEMEL SAĞLIK UYGULAMALARI BECERİ EĞİTİMİ
Dersin Modülleri Kazandırılan Yeterlikler
Aseptik Teknikler Aseptik tekniklere uygun çalışmak
Vital Bulgular 1 Vital bulguları ölçmek
Vital Bulgular 2
Acil Durumlarda Verilen Pozisyonlar Hasta/yaralıya pozisyon vermek
İlaç Uygulamalarına Giriş İlaç hazırlığı ve uygulama yapmak
İntramüsküler (Kas İçi) İlaç Uygulama İntramüsküler ilaç uygulamak
İntravenöz (Damar İçi) İlaç/Sıvı Uygulama
İntravenöz ilaç/sıvı uygulamak
Deri Tabakalarına İlaç Uygulama Deri tabakalarına ilaç uygulamak
Boşaltım Uygulamaları Mide ve mesaneye sonda uygulamak
Sağlık Meslekleri Etiği Meslek etiğine uymak
Acil Sağlık Hizmetlerinin Yapısı Acil sağlık hizmetlerini sınıflandırmak
Haberleşme Birimler arası haberleşmeyi sağlamak
Haberleşme Operasyon Programı Haberleşme operasyon programını kullanmak
İstatistiksel İşlemler İstatistiksel işlemleri yapmak
19
İŞLETMELERDE YAŞAM DESTEĞİ BECERİ EĞİTİMİ
Dersin Modülleri Kazandırılan Yeterlikler
Güvenliği Sağlama Kendinin ve olay yerinin güvenliğini sağlamak
Hasta/Yaralının Birinci Değerlendirmesi
Hasta/yaralının birinci değerlendirmesini yapmak
Hasta/Yaralının İkinci Değerlendirmesi
Hasta/yaralının ikinci değerlendirmesini yapmak
Temel Yaşam Desteği Protokolleri Temel yaşam desteği sağlamak
Yabancı Cisme Bağlı Solunum Yolu Tıkanmaları
Yabancı cisme bağlı solunum yolu tıkanmalarında ilk yardım ve acil bakım uygulamak
Oksijen Uygulama Hasta/yaralıya oksijen uygulamak
Acil Hava Yolu Kontrolü 1 Acil hava yolu kontrolünü sağlamak
Acil Hava Yolu Kontrolü 2
EKG (Elektrokardiyografi) Kalp ritim bozukluklarını ayırt etmek
Defibrilasyon ve Monitörizasyon Defibrilasyon ve monitörizasyon uygulamak
İŞLETMELERDE TIBBİ ACİLLER BECERİ EĞİTİMİ
Dersin Modülleri Kazandırılan Yeterlikler
Solunum Acilleri Solunum sistemi hastalıklarında acil bakım uygulamak
Kardiyak Aciller Kardiovasküler sistem hastalıklarında acil bakım uygulamak
Sindirim ve Metabolik Aciller Sindirim sistem hastalıklarında acil bakım uygulamak
Nörolojik Aciller Nörolojik hastalıklarda acil bakım uygulamak
Psikiyatrik Aciller Psikiyatrik hastalıklarda acil bakım uygulamak
Hareket, Ürogenital Sistem ve Kan Hastalıkları
Hareket, ürogenital sistem ve kan hastalıklarında acil bakım uygulamak
Gebelik ve Komplikasyonları Gebelik komplikasyonlarında acil bakım uygulamak
Doğum ve Komplikasyonları Doğum eylemine yardımcı olmak
20
İŞLETMELERDE TRAVMALARDA ACİL YARDIM BECERİ EĞİTİMİ
Dersin Modülleri Kazandırılan Yeterlikler
Kanamalar Kanamalarda acil yardım uygulamak
Şok Şokta acil yardım uygulamak
Travmalar Travmalarda acil yardım uygulamak
İŞLETMELERDE OLAĞAN DIŞI DURUMLARDA KURTARMA VE ACİL YARDIM BECERİ EĞİTİMİ
Dersin Modülleri Kazandırılan Yeterlikler
Triaj Triaj uygulamak
Kurtarma Hasta/yaralıyı kurtarmak
Hasta/Yaralı Taşıma Teknikleri Hasta/yaralıyı taşımak
Ambulanslar Ambulansları ayırt etmek
Mesleki Hak ve Sorumluluklar Mesleki hak ve sorumlulukları ayırt etmek
Afetlerde Acil Sağlık Hizmetleri Afetlerde acil sağlık hizmetlerini ayırt etmek
Kimyasal, Biyolojik, Radyasyon ve Nükleer (KBRN) Tehlikelerde Acil Yardım
KBRN tehlikelerde acil yardım uygulamak
Çevresel Aciller Çevresel acillerde acil yardım uygulamak
YAZ UYGULAMASI
Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği’nin 58. maddesi gereği alan/dal öğrencileri 11. sınıf ders kesiminden sonra yapılan ortalama yükseltme ve sorumluluk sınavlarından sonra 20 iş günü yaz uygulaması yapar. Yaz uygulaması programı 9,10 ve 11. sınıf alan/dal dersleri modüllerinden oluşur.
3. SEÇMELİ DERSLER
Seçmeli derslerin çizelgede belirtilen haftalık ders saati kadar alınması zorunludur. Seçmeli dersler, Talim ve Terbiye Kurulunun 20.07.2010 tarih ve 76 sayılı Kararı ile kabul edilen “Ortaöğretim Kurumları Haftalık Ders Çizelgeleri” ekinde belirtilen Anadolu sağlık ve sağlık meslek liseleri “Seçmeli Dersler” tablosundan seçilir.
Seçmeli dersler, okulda zümre öğretmenleri tarafından, program
koordinatörlerinin iş birliğinde, alanın ve mesleklerin özellikleri doğrultusunda belirlenir. Derslerin seçiminde, varsa o derse ait diğer programlar sıra takip edilerek önceden alınması gereken dersler göz önünde bulundurulur.