actualiteiten hvr 2015 ii

101
ACTUALITEITEN HUWELIJKSVERMOGENSRECHT MR. DR. E.W.J. EBBEN 15 december 2015

Upload: mr-dr-e-w-j-ebben

Post on 12-Apr-2017

225 views

Category:

Law


4 download

TRANSCRIPT

Page 1: Actualiteiten hvr  2015 ii

ACTUALITEITEN HUWELIJKSVERMOGENSRECHT

MR. DR. E.W.J. EBBEN

15 december 2015

Page 2: Actualiteiten hvr  2015 ii

de tweede ronde …

11 JULI 2014 WETSONTWERP 33.987 (beperking gemeenschap van goederen)

VVD, PvdA en D’66

bezint eer ge begingt

Huwelijksvermogensrecht

Page 3: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huidige systeemAlgehele gemeenschapaanzuigende werking

alles valt erin: ervoor, tijdensactiva, passiva, goederen schulden

maar…

Huwelijksvermogensrecht

Page 4: Actualiteiten hvr  2015 ii

Uitonderingen:

1: 94 lid 2 a de uitsluitingsclausule1: 94 lid 3 verknochtheid

verdeling anders dan bij helfteno.g.v. redelijkheid en billijkheid

vergoedingsrechten

hoezo: simpel systeem?

Huwelijksvermogensrecht

Page 5: Actualiteiten hvr  2015 ii

dus dat moet anders!- voorhuwelijkse goederen en schulden

blijven privé- zo ook erfrechtelijke verkrijgingen en giften

- wat verkregen wordt ogv AWR,legitieme, quasi-legaten

(pensioen en AWR vruchtgebruiken zijn al privé)

Huwelijksvermogensrecht

Page 6: Actualiteiten hvr  2015 ii

- alleen gemeenschappelijk wat tijdens huwelijkwordt verworven

- verhaal ven privé crediteuren op gem- interne draagplicht bij ontbinding

- terugnemingsrecht bij faillissement- vergoeding van winst en verlies bij

onderneming buiten gem- insluitingsclausule

Huwelijksvermogensrecht

Page 7: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrecht

En zo gaat het er dan dus uitzien:

N.B. Bij alle afwikkelingen (echtscheiding, erfrecht, vastgoed) van toepassing!

Follow the money!

Page 8: Actualiteiten hvr  2015 ii

is dit wel wenselijk?

vergoedingsrechtennatuurlijke verbintenis

bewijsproblemendeugdelijke administratie vereist

erfrechtelijke aspectendraagvlak

toenemende lotsverbondenheidmaar beperkter gemeenschap?

Huwelijksvermogensrecht

Page 9: Actualiteiten hvr  2015 ii

Literatuur:- J.H. Lieber: De gemeenschap van goederen alsnog

beperkt, WPNR 7041 (2014) - W.G. Huijgen: Wetsvoorstel 33987: naar een

beperkte gemeenschap als wettelijk stelsel van huwelijksvermogensrecht? JBN 2014 (11) 55

- Mr. T.M. Subelack: Nieuw huwelijksvermogensrecht vanuit het perspectief

van een echtscheiding(sadvocaat) (WPNR 2014/7043)

Huwelijksvermogensrecht

Page 10: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtKosten van de huishouding en verrekening

Vergoedingsrechten

Niet-uitgevoerd periodiek verrekenbeding

VerknochtheidVerdeling anders dan bij helften

Page 11: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrecht

1. VERREKENING KOSTENHUISHOUDING

Page 12: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrecht

Ridder te Voet HR 22 mei 1987, NJ 1988, 231

Vermogende vrouw weigert categorisch bij te dragen aan kosten HH, bij echtscheiding

vordert man alsnog een deel terugHR: NEE, rechtsverwerking

Page 13: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHR 29-03-94, NJ 1995, 561

Reumatoloog V. doet administratie in praktijk-BV M. heeft nagelaten salaris te incasseren

heeft nagelaten nihil-beding toe te passen V. heeft dus vertrouwen gewekt geen aanspraak

plus verrekenen i.s.m. R & BHoge Raad : verrekenen

- per incident: onpraktisch- einde rit: idem: geen gegevens

- in beginsel dus: JAARLIJKS

Page 14: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrecht

HR 29 juni 2012, LJN BW9769:Betaling van hypotheekschuld en premies geen kosten van

de huishoudingTot de kosten van de huishouding als bedoeld in artikel 1:84 BW

moeten in het algemeen worden gerekend hetgeen in het huishouden verteerd of verbruikt wordt en hetgeen ten behoeve van

het draaiende houden van de huishouding wordt uitgegeven.Daarentegen kunnen in beginsel noch het aflossingsdeel van

hypothecaire betalingsverplichtingen, noch de verschuldigde premie voor een levensverzekeringspolis die ertoe strekt om te zijner tijd met het opgebouwde kapitaal de hypothecaire lening af te lossen,

tot de in deze bepaling bedoelde huishoudelijke kosten worden gerekend, nu daarmee primair vermogensopbouw plaatsvindt.

Page 15: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHR 21 mei 2010 BL 2134

M: betaalt geen belasting van ’96 – ’032004 scheiding

V: afstand gemeenschapOntvanger: spreekt V aan: afstand helpt niet

want: IB kosten HHHOF: nee

Staatssecretaris: bel.schulden gewone gang HH (1: 85 lid 1)

EN ZEKER: IB-schulden

Page 16: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHoge Raad

Betaling van de IB-schulden strekt tot voldoening aan wettelijke verplichtingen jegens

de overheid, waarna een in beginsel vrij besteedbaar inkomen resteert dat kan worden aangewend voor uiteenlopende doeleinden, al dan niet ten behoeve van de gewone gang van de huishouding. Hiervan uitgaande kan NIET worden gezegd dat deze belastingschulden

strekken ten behoeve van de gewone gang van de huishouding in de zin van artikel 1:85 BW.

Page 17: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtRechtbank Almelo 31 oktober 2012 LJN BY4506

In HV: binnen een kwartaal na afloop kalenderjaar verrekenen

RB: toch vordering!Geen impliciet vervalbeding

Voor verwerking is meer nodig

HR 15 september 2009, ECLI:NL:HR:2006:AW3044

Page 18: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHof Arnhem 20 december 2012, LJN BZ0618

RB: M moet aan V €145.000 betalen voor vergoeding van de kosten hh

Hof: pp besproken dat er teveel werd uitgegeven, V jegens M geen gevolgen aan

verbonden. Ook geen gegevens meer:Ondanks vervaltermijn in HV

rechtsverwerking!

Page 19: Actualiteiten hvr  2015 ii

Hof Arnhem-Leeuwarden 5 november 2013, ECLI:NL:GHARL:2013:8779

Vervalbeding van 3 jaar in HVV vordert € 12.500 bij echtscheiding;

M voerde admin, zij wist niets, termijn gaat lopen na ontdekking

M: nee hoor, na jaar van kosten.Hof: na jaar waarin kosten zijn gemaakt

V had pogingen kunnen doen inzage geen inbreuk ogv R&B

Huwelijksvermogensrecht

Page 20: Actualiteiten hvr  2015 ii

Hof Den Bosch 25 juni 2013, NJF 2013/470, ECLI:GHSHE:2013:2325

saldo en/of rekening gemeenschappelijk?M en Z leven samen, rekening moeder

is en/of rekening, voor kosten huishoudingM overlijdt, Z enig erfgenaam

Ander K doet beroep op LPvoor LM ½ saldo van rekening nemen?

RB en Hof: Nee, heel saldo

Huwelijksvermogensrecht

Page 21: Actualiteiten hvr  2015 ii

1. Kosten gem. hh gedragen naar evenredigheid inkomens2. Indien in onderling overleg niet samenwonen: gezamenlijke kosten afzonderlijke hh … gedragen cfrm lid 1. ”

Pp gaan scheiden M woont bij ander:beroept zich op lid 3.M + V verklaren: hierover niet nagedacht

Rb.bedoeld: huwelijk maar niet zelfde adres of proefscheidingi.c.pp gaan scheiden; géén gem hh meer: bepaling n.v.t.

draagplicht gezamenlijke restschuld € 19.000Rb. : algemeen vermogensrecht vt.

Hoofdregel ½ - ½Maar 6:10 naar rato wie ervan geprofiteerdM met 10.000 eigen schuld afgelost draagplicht 10.000Restant 9.000: M ½ V ½

RB Amsterdam 28 mei 2014, RBAMS:2014:5013 Draagplicht kosten huishouding

Page 22: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtRb. Noord-Nederland 18 februari 2015, RBNNE:2015:1160

Wat betreft de kosten van de huishouding neemt de Rechtbank als uitgangspunt dat in de huwelijkse voorwaarden hierover een

regeling is opgenomen. Omdat echter niet is bepaald tot wanneer deze verplichting loopt, gaat de Rechtbank ervan uit

dat deze verplichting pas vervalt op de dag dat de echtscheidingsbeschikking is ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Tot die dag gelden ook artikel 1:81 BW en

artikel 1:84 BW op grond waarvan partijen elkaar het nodige dienen te verschaffen. De Rechtbank overweegt voorts dat tot

de kosten van de gemeenschappelijke huishouding ook de kosten behoren die echtgenoten na het verbreken van de

samenleving voor hun levensonderhoud en nieuwe woonruimte maken.

Page 23: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtRb. Noord-Nederland 25 februari 2015, RBNNE:2015:815

Rb: indien een erfenis verkregen onder een uitsluitingsclausule op een gezamenlijke rekening wordt gestort en niet wordt aangetoond dat het geld aan het privévermogen van de erfgenaam ten goede is gekomen en de gelden van de gezamenlijke rekening worden besteed aan uitgaven

ten behoeve van de gemeenschap, geldt de hoofdregel dat deze erfgenaam een vergoedingsrecht op de gemeenschap heeft.

Hierbij geldt dat in de wet niet de voorwaarde wordt gesteld dat partijen uitdrukkelijk zijn overeengekomen dat een vergoedingsrecht (reprise) ontstaat ten tijde van de besteding van het

geld. Er is in beginsel sprake van een vergoedingsrecht ongeacht de aard van de bestedingen, ongeacht of partijen uitdrukkelijk zijn overeengekomen dat een vergoedingsrecht ontstaat en ongeacht wat er over is van de ontvangen gelden (Hof Arnhem-Leeuwarden 17 januari 2013, Notafax 2013, nr 50; Hof Den Haag 7 april 2010, Notafax 2010, nr 126; Hof Arnhem 15 januari

2008, Notafax 2008, nr 55 en Rb. Rotterdam 26 juli 2013,Notafax 2013, nr 332). Volgens de Rechtbank is niet gebleken dat de onder uitsluitingsclausule verkregen gelden in het

privévermogen van M zijn gevloeid. De gelden zijn onderdeel van de gemeenschap gaan uitmaken. M heeft daarmee volgens de hoofdregel een vergoedingsrecht jegens de gemeenschap verkregen. V heeft geen bijzondere feiten en omstandigheden gesteld waaruit zou moeten volgen dat de door

M gedane uitgaven, afgezet tegen de gebruikelijke kosten van de huishouding, een dermate uitzonderlijk karakter hadden dat de hoofdregel voor het overige niet zou gelden.

Page 24: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrecht

Vergoedingsrechten

Page 25: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtVerschillende problemen

betreffende vergoedingsrechten

1. Vorderingen van privé op Gem (reprise)

2. Vorderingen van Gem op privé (récompense)

3. Vorderingen van privé op privé (KU)

Page 26: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrecht

1. Vorderingen van privé op gem (reprise)

Wanneer?

Bij vermogensverschuivingentussen pp waarvan één UC heeft

Page 27: Actualiteiten hvr  2015 ii

Hof Arnhem-Leeuwarden 17 januari 2013 LJN BZ1977Volgens Hof hoeft echtgenoot niet te bewijzen hoe ontvangen giften zijn

besteed

Tot aan hun echtscheiding in 2010 waren M en V gehuwd in algehele gemeenschap van goederen. Tijdens het huwelijk heeft M

geldbedragen (in totaal € 181.512) van zijn moeder geschonken gekregen. Deze geldbedragen zijn overgemaakt naar een bankrekening die behoorde tot de huwelijksgoederengemeenschap. M stelt dat hij

een vordering heeft op de gemeenschap omdat op de schenkingen een uitsluitingsclausule van toepassing was.

Volgens het Hof valt niet in te zien welke bijdrage de door de Rechtbank opgedragen uitlating door M over de besteding van deze gelden kan

leveren aan de vraag of al dan niet een reprise is ontstaan.

Huwelijksvermogensrecht

Page 28: Actualiteiten hvr  2015 ii

Rb. Rotterdam 26 juli 2013, RBROT:2013:9073

In een echtscheidingsprocedure twisten M en V onder meer over de vraag of M recht heeft op een reprise omdat M van zijn ouders geldbedragen onder een uitsluitingsclausule geschonken heeft gekregen welke

bedragen zijn gestort op een gemeenschappelijke bankrekening.

De Rechtbank overweegt dat als een erfenis verkregen onder een uitsluitingsclausule op een gezamenlijke rekening wordt gestort en niet wordt aangetoond dat het geld aan het privévermogen van de erfgenaam

ten goede is gekomen, deze erfgenaam een vergoedings-recht heeft op de gemeenschap. Hierbij geldt dat in de wet niet de voorwaarde wordt gesteld dat partijen uitdrukkelijk zijn overeengekomen dat

er een reprise ontstaat ten tijde van de besteding van het geld. Er is sprake van een vergoedingsrecht ongeacht de aard van de bestedingen, ongeacht of partijen uitdrukkelijk zijn overeengekomen dat een

vergoedingsrecht ontstaat en ongeacht wat er nog over is van de ontvangen gelden (Hof Arnhem-Leeuwarden 17 januari 2013, GHARL:2013:BZ1977; Hof Den Haag 7 april 2010, GHSGR:2010:BM4387; Hof

Arnhem 15 januari 2008, GHARN:2008:BC5700, en Hof Den Haag 5 maart 2008, GHSGR:2008:BC7189). Ten gevolge van artikel 1:94 lid 2 onder a BW is zulks dienovereenkomstig van toepassing op schenkingen

verkregen onder een uitsluitingsclausule. Nu niet is gebleken dat de onder de uitsluitingsclausule verkregen schenkingen in het privévermogen van M zijn gevloeid dan wel op naam van M zijn afgezonderd maar dat het geld op de gezamenlijke rekening is gestort en het geld mogelijk deels nog aanwezig is, is de Rechtbank van oordeel dat M een nominaal vergoedingsrecht op de gemeenschap heeft ter zake van de

schenkingen op basis van artikel 1:94 BW en/of 1:95 lid 2 BW. Hierbij wordt expliciet opgemerkt dat M een nominaal vergoedingsrecht heeft omdat de schenkingen vóór

2012 hebben plaatsgehad.

Actualiteiten Huwelijksvermogensrecht

Page 29: Actualiteiten hvr  2015 ii

Hof Amsterdam 4 september 2012, CA1772Hoe groot is de vordering bij waardedaling?

Tijdens het huwelijk hebben M en V effecten verworven. De koopprijs van € 172.500 is voor € 115.000 voldaan met privévermogen van M dat

afkomstig is uit de nalatenschap van zijn moeder. In het vermogensoverzicht dat een scheidingsplanner heeft opgesteld, hebben

M en V de effecten als gemeenschappelijk aangemerkt. Omdat de waarde van de effecten is gedaald naar € 81.531, is het de vraag of M

nog steeds een reprise heeft van € 115.000.Nee.

Immers, hierdoor zou hij verliezen op de gemeenschap kunnen afwentelen, terwijl hij wel zou delen in de met die portefeuille te behalen winsten.

De Rechtbank heeft derhalve terecht aan M een evenredig vergoedingsrecht toegekend van € 54.354 (€ 81.531 x 115.000 /

172.500).

Huwelijksvermogensrecht

Page 30: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtRb Utrecht 23-12-09, BK 8081

Weg is weg?V: geld op en/of rekening gestort: dus gemeen

Rb: hangt af wie saldo heeft gevoed in beginsel: en/of legitimatie t.o.v. de bank.

M: heb geld niet meer, dus heb repriseRb:  Ook het argument van de man gaat echter niet

op. Aangenomen kan worden dat het geld is besteed om te voldoen aan de verplichting om bij te dragen in

de kosten van de huishouding of dat aan de besteding de stilzwijgende overeenkomst ten

grondslag lag de andere echtgenoot te trakteren.

Page 31: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHof Arnhem-Leeuwarden 21 mei 2015, GHARL:2015:4240

Schenking door M’s ouders voor gezamenlijke woning leidde tot vergoedingsrecht voor MM en V koude uitsluiting In verband met de aankoop van een gezamenlijke woning hebben

M’s ouders in 1998 € 45.378 overgeboekt naar de transporterend notaris. Dit bedrag is door zijn ouders alleen aan hem geschonken. Het Hof kent hier doorslaggevende

betekenis toe aan de omstandigheid dat de ouders het geld hebben overgemaakt onder vermelding van (alleen) de naam van M. Dit betekent dat M privégeld in een

gemeenschapsgoed heeft geïnvesteerd en hij recht heeft op een vergoeding.Géén vergoeding voor kwijtscheldingen op lening die M’s ouders aan M en V hadden

verstrektM’s ouders hebben € 45.000 aan M en V uitgeleend. Op deze schuld is jaarlijks een bedrag

kwijtgescholden. M stelt dat bij hem voor de kwijtgescholden bedragen een vergoedingsrecht is ontstaan, maar volgens het Hof heeft M onvoldoende onderbouwd dat de kwijtscheldingen alleen aan hem zijn gedaan. Nu het een gezamenlijke schuld

betrof, gaat het Hof ervan uit dat de kwijtscheldingen ook V toekwamen. De kwijtscheldingen zijn voortgezet nadat meer dan de helft van de oorspronkelijke schuld was kwijtgescholden. Door de omstandigheden heeft V ook erop mogen vertrouwen dat

de kwijtscheldingen tevens op haar aandeel in de schuld zagen.

Ook bij vaststellingsovereenkomst beroep op Laesio Enormis mogelijkWanneer van verkeerde informatie is uitgegaan!

Page 32: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHR 1 mei 2015, HR:2015:1199

De Hoge Raad overweegt dat op 16 april 1993 de volgende rechtshandelingen plaatsvonden:

1. M heeft van zijn ouders geleend en ontvangen een bedrag van ƒ 52.000 ter financiering van de aankoop van de onroerende zaak;

2. De ouders hebben ten titel van koop de onroerende zaak aan M geleverd waarbij in de leveringsakte is vermeld dat de koopsom is ontvangen door storting onder de notaris, en3. De ouders hebben M een bedrag van ƒ 34.996 kwijtgescholden onder de uitdrukkelijke bepaling dat het geschonken bedrag niet zal vallen in enige gemeenschap van goederen

Volgens de Hoge Raad komt het oordeel van het Hof erop neer dat dit samenstel van gelijktijdig verrichte rechtshandelingen (naar de bedoeling van de ouders van M) ertoe strekte de tegenprestatie voor de overdracht van de onroerende zaak aan M ten laste van diens

privévermogen te laten komen. Niet in geschil is dat de hiervoor weergegeven constructie is gekozen uit erfrechtelijke motieven zoals het vermijden van het destijds aan schenking van een goed verbonden risico van aantastbaarheid daarvan wegens een legitieme portie. Door onder

deze omstandigheden doorslaggevende betekenis toe te kennen aan de strekking van het samenstel van rechtshandelingen en te oordelen dat de tegenprestatie voor de overdracht van

het object ten belope van het onder voorwaarde van uitsluiting kwijtgescholden bedrag ten laste van het privévermogen van M is gekomen, heeft het Hof geen blijk gegeven van een

onjuiste rechtsopvatting. Het Hof heeft zijn oordeel ook voldoende gemotiveerd.

Page 33: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrecht

2. Vorderingen van gemeenschap op privé(recompenses)

Page 34: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrecht

Vorderingen die ontstaan als gevolg van investeringen van gemeenschapsvermogen

in een privé-object

Moet gaan om een investering in een bestaandGoed op naam of om een investering < 50%

Page 35: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtRb. Overijssel 29 januari 2015, RBOVE:2015:922

M en V 1994 gehuwd algehele gemeenschap van goederen. De echtelijke woning was op dat moment reeds volledig eigendom van M. Een kwart van deze woning heeft M zonder uitsluitingsclausule verkregen toen zijn vader overleed zonder testament. Vervolgens heeft M in 1992 het overige deel

(driekwart) van de woning van zijn moeder verkregen toen de woning aan M werd toegedeeld.

Uit hoofde van deze verdeling was M een bedrag aan zijn moeder verschuldigd van ƒ 61.479, zijnde de waarde van driekwart van de woning

op dat moment. Kwijtschedling onder UC in verdelingsakte.

De Rechtbank kan M niet volgen in zijn stelling dat drievierde gedeelte van de woning buiten de tussen partijen te verdelen gemeenschap zou dienen te blijven. In de verdelingsakte is immers slechts een uitsluitingsclausule opgenomen ten aanzien van het door de moeder kwijtgescholden bedrag doch is niet opgenomen dat de eigendomsverkrijging onder uitsluiting zou

plaatsvinden.

Page 36: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrecht

Vraag hier is steeds of de vordering namens de gemeenschap moet worden ingesteld of dat (in het

kader van de echtscheidingsprocedure), ook de helft van het bedrag in privé van de andere echtgenoot in

privé gevorderd kan worden.

Men neemt aan van wel

Page 37: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrecht

3. Vorderingen van privé op privé

Page 38: Actualiteiten hvr  2015 ii

Dat kan bij GvG als er twee privé-vermogenszijn en de één de ander ondersteunt

Dan vergoedingsrecht ex art. 1: 87 BWin beginsel nominaal (vóór 1-1-2012)

daarna beleggingsleer GT/ST

(let op extreme voorbeelden!)

Huwelijksvermogensrecht

Page 39: Actualiteiten hvr  2015 ii

Actualiteiten HuwelijksvermogensrechtRb. Oost-Brabant 5 februari 2014, RBOBR:2014:525

V+M van V hebben geldlening verstrekt aan V, gehuwd met M in GvG. V heeft de lening gebruikt voor de bouw van een woning en een loods die tot het privévermogen van V behoren omdat

in 2010 de betreffende grond aan haar is geschonken met gebruik van een uitsluitingsclausule. In 2013 heeft M een echtscheidingsverzoek ingediend. Thans is voor de Rechtbank in geschil of M op grond van artikel

1:102 BW door X c.s. kan worden aangesproken voor de lening.

RB: geldlening met V gesloten, M geen partij. Daarom V alleen aansprakelijk. Lening door V aangegaan tijdens het huwelijk en GvG is ontbonden, dus nu ook M aansprakelijk. Dit volgt uit artikel

1:102 BW. M: lening is een privéschuld van V, waarvoor zij ook na ontbinding van de gemeenschap aansprakelijk is. Partijen twisten

dus over de vraag of de leenschuld een gemeenschapsschuld is waarvoor na ontbinding van de gemeenschap beide ex-echtgenoten aansprakelijk zijn.

Ogv art. 1:94 lid 5 letter a BW valt “een schuld betreffende van de gemeenschap uitgezonderde goederen” buiten de gemeenschap. RB: vast staat dat X c.s. aan V een stuk grond hebben geschonken om daar een huis op te bouwen

en dat die schenking plaatsvond onder een uitsluitingsclausule zodat die grond niet tot de huwelijksgemeenschap is gaan behoren maar privé-eigendom was en is van V. Tussen partijen staat eveneens vast dat het huis en de loods die vervolgens op die grond zijn gebouwd, haar privé-eigendom zijn. Volgens de eigen stellingen van X c.s. is het

door V geleende geld conform haar bedoeling en conform de bedoeling van X c.s. gebruikt voor de aanschaf van de loods en voor de afbouw van de woning. Nu het geleende geld is gebruikt voor de aanschaf en (af)bouw van

privégoederen van V, moet volgens de Rechtbank de verplichting tot terugbetaling eveneens als een privéverplichting van haar worden aangemerkt als bedoeld in artikel 1:94 lid 5 letter a BW. M kan daarvoor niet

worden aangesproken.

Page 40: Actualiteiten hvr  2015 ii

Doorbreking HV!

Systeem Privaatrecht:

Hoofdregel: Nominale vergoedingVgl. 1: 95 en 96 reprises en récompenses

Uitzondering: beleggingsleer 1: 87 nieuwVanaf 1 januari 2012

Hof Den Bosch 18 december 2012, LJN BY6855Artikel 1:87 BW geldt niet voor vergoedingsrechten die vóór 2012 zijn ontstaan

Huwelijksvermogensrecht

Page 41: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtVergoedingsrechten bij Koude Uitsluiting

Overzicht:• Huw.voorw. = overeenkomst• Ex HV: uitsluiting van gemeenschap• goederenrechtelijk aparte vermogens• toename afzonderlijke vermogens• afwijking van die regel is uitzondering• gevonden grond moet HV opzij zetten

Page 42: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrecht1:81:Redelijkheid + billijkheid;6:2/248

4.12.’87/88, 678 Patatkraam 25.11.’88/’89, 529 Café 5.10.’90/’91, 576 Veel Voorkomend Type

Page 43: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHR 25-06-2010 BM 4649

M: aandeel in waardestijging huishyp. lening meegetekend ex 88: dus ook aansprakelijk

rente meebetaaldV: geen deling waardestijginguitsluiting van gemeenschap

O.G. door V gekocht/verkregenfinanciën altijd gescheiden gehouden

hypotheekrente + kosten HH HOF: NEE HR: 81 RO

Page 44: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrecht HR18 juni 2004, NJ 2004, 399

Binnenkamers kan ANDERSHV staande huwelijk : nu uitsluiting

MOTIEF: bescherming tegen crediteurenverder geleefd alsof agvg (niet verdeeld)

HOFKennelijk ONDERLING ongewijzigd

MAAR: wijziging moet bij akte van hvNB: bij convenant wel mogelijk

HR :R&B kunnen afwijkende afwikkeling gebieden

Page 45: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHaalt de HR hiermee de wetgever in?

ANDERE AFWIKKELING DAN HUW. VOORW.HR 18 juni 2004, NJ 399

R & B kunnen dit eisen; van belang:het onderling overeenstemmend gedrag tijdens het huwelijk, ook indien dit gedrag afweek van de huwelijkse voorwaarden

staande huwelijk opheffing agvg; geleefd alsof agvg; afrekenen ALSOF

Page 46: Actualiteiten hvr  2015 ii

Rb. Ams 15 oktober 2014, RBAMS:2014:6905

Het is de Rechtbank genoegzaam gebleken dat partijen gedurende hun 44 jaar durende

huwelijk op bestendige wijze hebben geleefd als waren zij in gemeenschap van goederen

gehuwd.Dus afrekenen alsof

verwijzing naar HR 18 juni 2004de beer is nu los!

Page 47: Actualiteiten hvr  2015 ii

Rechtbank doorkruist koude uitsluiting door afwijkend gedrag van echtgenoten

Rechtbank Utrecht, 1 augustus 2012, LJN BX4241M en V gehuwd: pure KU

1991 uit elkaar, 2011 echtscheidingAfspraken uit HV alleen v.t. voor zover dit in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en

billijkheid onaanvaardbaar is.Verwijzing naar HR 18 juni 2004, LJN AO7004

beangstigend!!

Huwelijksvermogensrecht

Page 48: Actualiteiten hvr  2015 ii

Ongerechtvaardigde verrijking 6: 212

11 april 1986/622 Baartman-Huijbers

Huwelijksvermogensrecht

Page 49: Actualiteiten hvr  2015 ii

Hof Arnhem-Leeuwarden 31 december 2013, GHARL:2013:9941M en V hebben ongehuwd samengewoond in de woning die uitsluitend eigendom is van V. Thans is de

relatie verbroken en is voor het Hof onder meer in geschil of M recht heeft op een vergoeding uit hoofde van ongerechtvaardigde verrijking omdat hij de woning heeft verbouwd. M wil naast een

vergoeding voor uitgegeven materiaalkosten een vergoeding voor zijn arbeid.

Het Hof oordeelt ten aanzien van de materiaalkosten voor de verbouwing dat M niet aan zijn stelplicht heeft voldaan dat hij deze heeft betaald zodat zijn vordering op dit punt strandt. Voor wat betreft de werkuren (2.470 uren) die M heeft besteed aan de verbouwing overweegt het Hof onder

meer dat V weliswaar door deze werkzaamheden is verrijkt en dat deze verrijking ongerechtvaardigd is, maar dat voor een vordering op grond van artikel 6:212 BW tevens is vereist dat sprake is van

verarming aan de zijde van M bijvoorbeeld door geleden verlies of gederfde winst. Naar het oordeel van het Hof heeft M ook ten aanzien van de door hem gestelde en op een bedrag van € 90.000

gewaardeerde werkzaamheden niet aan zijn stelplicht voldaan. Het ligt op de weg van M te stellen waaruit zijn schade bestaat (welke concrete andere werkzaamheden heeft M laten schieten?) en hoe

hoog zijn schade is (welke inkomsten vloeiden uit die andere gemiste werkzaamheden voort?). De kosten die M stelt in rekening te kunnen brengen voor de door hem verrichte werkzaamheden (in totaal 2.470 uur afgezet tegen het uurtarief dat M stelt), kunnen naar het oordeel van het Hof niet

zonder meer als schade worden bestempeld. Uit de stukken van M volgt niet dat hij betaalde werkzaamheden heeft laten schieten ten behoeve van de verbouwing van het huis.

Actualiteiten Huwelijksvermogensrecht

Page 50: Actualiteiten hvr  2015 ii

Hof Den Haag 28 mei 2014, GHDHA:2014:2263

M en V echtscheiding HV: koude uitsluiting, echtelijke woning op beider naam V € 325.000 geïnvesteerd: vergoedingsrecht

Rechtbank trekt € 30.000 af omdat dit bedrag reguliere onderhoudskosten betreft Verder € 40.000 aftrek als bijdrage in natura van M aan de verbouwing.

Hoger beroep Hof: € 30.000 is redelijk bijdragen die M in natura aan de verbouwing heeft geleverd vallen volgens Hof binnen het bestek van artikel 1:81 BW nu V buitenshuis werkte en M zich thuis

bemoeide met de verbouwing M genoot geen uitkering en hij heeft deze ook niet aangevraagd. Volgens het Hof

vallen de werkzaamheden van M binnen het bestek dat de echtgenoten in het kader van hun huishouding van elkaar mogen verwachten. M en V hebben nooit

een vergoeding afgesproken voor de werkzaamheden van M. Hij kan daar dan ook niet achteraf zonder rechtsgrond aanspraak op maken.

Actualiteiten Huwelijksvermogensrecht

Page 51: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtSchending art. 4 EVRM

HR 6-12-2002, JOL 450M wenst deel vermogenstoename vrouw

Huwelijk = vorm van samenwerking met winstdelingKoude uitsluiting = stelselmatig dienstbaar zijn

Stelselmatig dienstbaar zijn :“Slavery” of “Servitude”

Hof, AG en HR1. Wet: geen steun huwelijksopvatting M

2. EVRM hier n.v.t.

Page 52: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtNatuurlijke verbintenis 6: 3

4.12.’87/’88, 610 Appartementsrecht30.1.’91/’92,191 Huishoudelijke Arbeid 15.9.95/6-616 Le Miralda

1: 87 (nieuw) 2e zin!

Page 53: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHR 1 oktober 2004/05, 1

M+V samen stuk grond 2 ton. M financiert.Verkoop 1.2 mio

M: V ½ MIN investering+arbeidsvergoeding MV:investering+arbeid = nakoming nat.verb.

vermogensopbouw V.HOF

Objectieve maatstaf: blijkt uit handelen man; V geen werk ’80; zorg kinderen; gratis arbeid

bedrijf M; geen vermogen dus behoeftig HR

Hof alle feiten goed overwogen: FEITELIJK OORDEELGeen gescheiden boekhouding!

Page 54: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHof Amsterdam 31-3-09 BI 9794

Staande huwelijk HV: uitsluiting V: geen bedoeling te wijzigen:

afrekenen als agvgRb+Hof: bedoeling telt niet (vgl Hof

A’dam28.8.08)V: nat.verbintenis tot verdeling bij helfte:

deze is bij stilzwijgende ov. omgezet Rb+Hof: had bij h.v. gemoeten

M: wil bij V geparkeerde panden terugV: nakoming nat. verbintenis

Page 55: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrecht Hof: V nominale vergoeding arbeid

jong gehuwdtraditioneel huwelijkV: HV om V te beschermen (niet door M

betwist!!)agvg ongunstig voor V verdeeldM groot vermogenhoge gezinswelstand

Dringende morele verpl. om V eigen vermogen te verschaffen

Page 56: Actualiteiten hvr  2015 ii

Geen voldoening aan natuurlijke verbintenis

Rechtbank ’s-Hertogenbosch 18 juli 2012 LJN BX2330

M en V gehuwd KUWelstand, behoefte, rollenpatroon en wijze

totstandkomen HV geen aanleiding tot aannemen natuurlijke verbintenis.

Strikte vermogensscheiding in HV.

Huwelijksvermogensrecht

Page 57: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHof Den Haag 16-06-10, BM 9932

M en V uitsluiting. M financiert aanschaf o.g. op beider naam (vrije mede-

eigendom) V (mede-)tenaamstelling nakoming Nat Verb.

V carriere opgegeven; om niet in bedrijf M gewerkt; aanschaf o.g. oudedagsvoorziening

HOF:Het creëren van de mede-eigendom naar objectieve normen bezien het voldoen was aan een natuurlijke

verbintenis van M tot verzorging van V.

Page 58: Actualiteiten hvr  2015 ii

Investeringen in woning en polis waren voldoening aan natuurlijke verbintenis

Gerechtshof ’s-Gravenhage 27 juni 2012 LJN BX0698

M en V gehuwd KUInvestering van M in woning V is NV gezien:

Rolpatroon, geen gescheiden boekhouding en welstand en vermogen van pp (!!)

Huwelijksvermogensrecht

Page 59: Actualiteiten hvr  2015 ii

Hof Amsterdam 16 april 2013, LJN CA3067:Hof merkt aflossingen op hypotheeklening aan als

een natuurlijke verbintenis

Na 20 jaar is de affectieve relatie tussen M en V verbroken. Zij hebben samengewoond in een woning die gezamenlijk eigendom is. De

Rechtbank heeft bepaald dat de woning moet worden verkocht en dat de overwaarde bij helfte moet worden verdeeld tussen M en V, met dien verstande dat aan M uit de verkoopopbrengst eerst een bedrag

van ruim € 55.000 toekomt omdat hij bedragen aan de bank heeft betaald ter aflossing van de hypotheeklening.

Volgens het Hof heeft M gesteld dat hij de aflossingen heeft gedaan in verband met de verzorging van V.

Huwelijksvermogensrecht

Page 60: Actualiteiten hvr  2015 ii

Hof Amsterdam 1 april 2014, ECLI:NL:GHAMS:2014:973

Samenwonende partners in gem. woningverbreking samenleving, M betaalt kosten door

vordert dan later ½ van V terugV: voldoening aan nat. verb.

Hof: sjabloon past hierdus voldoening aan nat. verb.

Huwelijksvermogensrecht

Page 61: Actualiteiten hvr  2015 ii

HR 10 oktober 2014, (HR:2014:2931

Samenwonende partners in gem. woningM lost extra af. verbreking samenleving,

M vordert extra bedrag terug.V: voldoening aan nat. verb. RB nee, Hof: ja

HR: Nee, in sok gesproken over nat verbdus bedragen geven wel vordering

Huwelijksvermogensrecht

Page 62: Actualiteiten hvr  2015 ii

onvoorziene omstandigheden

Kriek-Smit 12-6-1987, 88, 150

In beginsel slechts vergoeding verstrekte bedrag,zonder verrekening waardetoename

Ex goede trouw NIET GEHEEL UITGESLOTEN dat zich ONVOORZIENE OMSTANDIGHEDEN hebben

voorgedaan, van dien aard dat de bevoordeelde naar maatstaven van R & B niet mag

verwachten dat hij met de enkele teruggave van het destijds verschafte bedrag zonder enige verrekening van de

waardetoename kan volstaan.

Huwelijksvermogensrecht

Page 63: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtOnvoorziene omstandigheden 6:258

HR 29.9.’95/’96, 88 Melkquotum 1977 huwelijk: V 17 ha, M 40 ha 1985 M melkquotum 1990 vordering tot scheiding wat met deel melkquotum? V arbeid verricht; toename koeien; M heeft 15 jr grond V gebruikt; ttv huwelijk geen melkquoteringssysteem

Page 64: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHR 15 februari 2008, NJ 2008, 110

M en V gehuwd, V erft grond en bouwval. Verkopen samen woning, bouwen nieuw huis 5: 20 natrekking

Hof Arnhem: Nominaal=hoofdregeltenzij bijzondere omstandigheden

financiering IN BELANGRIJKE MATE met opbrengst 1e huisgevolg mening V: M deelt niet in stijging 1e huis

privé 2e huis geen wens pp, maar ex testament ; Pp zich niet gerealiseerd

HR : nominaal = hoofdregeltenzij bijzondere omstandigheden (Kriek-Smit)

Hof heeft oordeel op bijzondere omstandigheden gebaseerd, HR 15-2-2008, LJN BC156 -> OK

Page 65: Actualiteiten hvr  2015 ii

Hof Arnhem-Leeuwarden 5 september 2013, ECLI:NL:GHARL:2013:6562

M en V gehuwd koude uitsluitingV erfenis, stopt geld in woning en bedrijf M

bij echtscheiding: vordering niet nominaal (Kriek)Hof: nominale vordering

De vermogenspositie van de man is dusdanig slecht, dat de door de vrouw aangevoerde bijzondere feiten en

omstandigheden bezien tegen de achtergrond van de door de man aangevoerde feiten en omstandigheden, geen afwijkingen van de nominaliteitsleer rechtvaardigen.

Huwelijksvermogensrecht

Page 66: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrecht

Het niet uitgevoerdePeriodieke Verrekenbeding

Page 67: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtMAAK JE BORST MAAR NAT !

Tenzij uit aanbrenge/erfrecht/gift:verrekenen de waarde van tijdens huwelijk1. gevoede bankrekeningen2. gekochte goederen3. aangebracht huis met hypotheek4. aandelen eigen BV (stille reserves!!)5. maatschapsaandeel6. Levensverzekeringsuitkering

Page 68: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrechtniet geëffectueerd periodiek verrekenbeding

HR15/2/’85, NJ 1985, 885‘Laten partijen tijdens het bestaan van het huwelijk deling van het overgespaarde achterwege en blijft het recht om deling te vorderen bestaan, dan brengt een uitleg naar R&B in verband met de aard van het beding mee dat bij

het einde van het huwelijk ook de vermogensvermeerdering, ontstaan door belegging van

hetgeen uit de inkomsten van een echtgenoot is bespaard, maar ongedeeld gebleven, in de verrekening

wordt betrokken.’

Page 69: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtRensing-Polak 19.1.96, NJ 1996, 617

VervalbedingNalaten verrekening is normaal

Pp niet bewust gevolgen niet-nakomingDit ontneemt werking HV

Derhalve: beroep op beding in strijd met R&B, tenzij....

WET bevat géén bepalingGedrag PP beïnvloedt werking HV

Page 70: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHR 10 JULI 2009 BI4387 RFR 106M: brengt onbelaste woning aan

Hyp lening t.b.v. verbouwingHyp lening niet afgelost: kapitaalverzekering

HOF:M krijgt kapitaalverzekering

V helft waarde kapitaalverzekeringCassatie

V: 136 lid 1 geen onderscheid directe/ indirecte belegging: waardestijging huis

idem Rb Haarlen 23-09-08 BF 7504

Page 71: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHR :

idem echter alleen mbt waardestijging door verbouwing: HR 25-4-2008, 394 (zie hierna)

Waarde kap.verz. waarde huis voor verbouwing+hyp lening

X woning ttv peildatumHof :

peildatum kap.verz: dag uiteengaan pp V: dag indiening verzoek echtscheiding

HR :Waarde kapitaalverzekering tnv M: dus alleen waardeverrekening -> dag indiening verzoek

Page 72: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHR 8-1-’10 BK 1618

niet-uitgekeerde maatschapswinst’92: netto-inkomen conform IB (aldus hv)

M: maandelijks voorschot op aandeel winstRestant toegevoegd aan kap. maatschap

Opgepotte winst verrekenen?M: in maatschap blijven: continuïteit

Hof: niet V tegenwerpen; M vrij bij uittredenHof: i.c kan verr. met gesloten beurzen en

neemt M gespaarde winst meeM: Hof nagelaten te beslissen over 141, 4/5: “zeggenschap en maatschappelijk redelijk”

HR: Hof beslist dat netto-inkomen verrekend moet worden en komt aan 141 niet toe

Page 73: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtWINST UIT ONDERNEMING HR 3-9-’10 BM 6085V: alles wat aan M zou hebben kunnen worden

uitgekeerd zonder continuiteit in gevaar te brengen + verkoopopbrengst aandelen X bv.;

Hof: alleen taalkundigM: in HV verwezen naar IB ’64 “voor rekening

Hof: niet voor rekening M 3e huwelijk; bescherming M + kinderen

verr.beding op instigatie notaris; V begreep allesHR

Niet alleen taalkundig maar Haviltex 1981 BM 6085

Page 74: Actualiteiten hvr  2015 ii

Hoge Raad verwerpt cassatieberoep over een verrekenbeding dat niet is uitgevoerd

Hoge Raad, 23 december 2011, LJN BU3098

M en V gehuwd, KU + PV (NU)Bij echtscheiding wat moet er gebeuren met de 3

polissen van levensverzekering waarvan de premies uit overgespaard inkomen zijn voldaan?

Hof: alsnog achteraf verrekenen. A-G: idemHR: 81 RO

Huwelijksvermogensrecht

Page 75: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtOverwaarde voorhuwelijkse woning

Hof Leeuwarden 22 mei 2012, LJN BZ7308door voorhuwelijkse financiering 1: 141 lid 3

ontkrachtMaar wel afgelost met OI -> HR 10 juli 2009

verrekend naar evenredigheid van die investering ten opzichte van de totale investering

teller: bedrag aflossing, noemer waarde woning aanvang verrekentijdvak x waarde woning nu

Page 76: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHR 8 juni 2012,LJN BV9605:

Verrekening van BV omdat aandelen waren betaald met overgespaard inkomen

M en V zijn in 1981 gehuwd HV met PV. M in 1986 een BV. M heeft ƒ 35.000 betaald. Echtscheiding in 2010. Aandelen meer dan € 3 mln waard).

Verrekenen of niet? Hof: ja.

HR: Ja.Volgens de Hoge Raad heeft het Hof toepassing gegeven aan de

beleggingsleer en heeft het terecht tot uitgangspunt genomen dat voor beantwoording van de vraag of de waarde van de aandelen in de holding op

de voet van artikel 1:141 BW verrekend moet worden, bepalend is of de volstorting van die aandelen is gefinancierd door aanwending van inkomen of

vermogen dat verrekend had moeten worden. 1: 141 lid 3 BW

Page 77: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHof Amsterdam 14 augustus 2012, LJN BY1478:

Winsten van BV moesten worden verrekend krachtens redelijkheid en billijkheid

Volgens de destijds geldende bepalingen vallen zowel de dividenduitkeringen door de BV als de aanmerkelijk belangwinst behaald bij vervreemding van de aandelen in de BV niet onder

het periodiek verrekenbeding. Het Hof is van oordeel dat de bewoordingen van de huwelijkse voorwaarden niet wijzen in de

richting dat de winsten van een BV tussen M en V moeten worden verrekend.

Maar op grond van concrete omstandigheden wel:Vergunning, laag salaris, niets van surplus genoten.

Page 78: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHR 27 september 2013,LJN CA3739:

Cassatie van Hof A’dam 14 augustus 2012

Volgens de Hoge Raad klaagt M terecht dat de hiervoor in sub 1, 2 en 3 genoemde omstandigheden onvoldoende motivering vormen voor het oordeel van het hof dat

toepassing van de tussen partijen overeengekomen verrekening op basis van de huwelijkse voorwaarden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is:

- Het feit dat het vermogen van een echtgenoot (mede) door de arbeidsinspanning van de andere echtgenoot is toegenomen, is onvoldoende om het overeengekomen

huwelijksgoederenregime op grond van de redelijkheid en billijkheid te doorbreken (vgl. HR 11 april 1986, LJN AC1957, en HR 25 november 1988, LJN AD0529), temeer nu vaststaat dat

V voor haar werkzaamheden in de onderneming van M salaris heeft ontvangen.- Zonder nadere toelichting valt niet in te zien dat het door M ontvangen salaris van €

89.000 onder de gegeven omstandigheden, mede gelet op de daarop door de belastingadviseur gegeven toelichting, als onredelijk laag moet worden beschouwd.

Page 79: Actualiteiten hvr  2015 ii

Actualiteiten Huwelijksvermogensrecht

Hof Den Bosch 19-11-2013, GHSHE:2013:5467

M en V echtscheiding NUPV Vraag: moeten aandelen van M in twee BV’s alsnog in de verrekening worden betrokken ogv art. 1:141

lid 1 ?

Hof: aandelen destijds volgestort met geld dat M van zijn ouders heeft geleend. Nu sprake is van geleend geld hoeft er volgens M niet verrekend te worden blijkens HR 8 juni 2012

(BV9605). deze stelling is alleen juist indien op de lening niet is afgelost of is afgelost met privégelden die niet voor

verrekening in aanmerking komen. Indien de lening is afgelost met te verrekenen vermogen moet de waarde van de onderneming wel

worden verrekend. Voor verrekening komen ook in aanmerking de opgepotte winsten in een BV en het overgespaarde

inkomen dat tijdens het verrekentijdvak is belegd in deze op zichzelf niet te verrekenen vermogensbestanddelen (HR 10 juli 2009, BI4387).

Volgens het Hof is de onderhavige lening afgelost met gelden die behoren tot het verrekenbaar inkomen met als gevolg dat de waarde van de aandelen tussen M en V moet worden verrekend.

Page 80: Actualiteiten hvr  2015 ii

Hof Amsterdam 16 juli 2013, GHAMS:2013:4416

M en V zijn gehuwd onder het maken van huwelijkse voorwaarden waarin onder meer een periodiek verrekenbeding is opgenomen. Omdat M en V tijdens het huwelijk geen uitvoering

hebben gegeven aan de verrekenverplichting, is na hun echtscheiding onder meer een geschil ontstaan over de vraag of de onderneming (eenmanszaak) van M tot het te verrekenen vermogen behoort. Volgens V heeft M de winst telkens in het bedrijf

geïnvesteerd waardoor de waarde van de onderneming tijdens het huwelijk is toegenomen. Als verweer voert M aan dat per saldo geen overgespaard inkomen in de onderneming is

geïnvesteerd omdat de winsten in sommige jaren zijn gebruikt om verliezen in andere jaren af te dekken. Tijdens het huwelijk is per saldo een verlies van € 25.000 geleden.

In hoger beroep heeft het Hof het verweer van M verworpen. Volgens het Hof wordt op grond van het verrekenbeding overgespaard inkomen jaarlijks verrekend maar vindt er geen

verliesverrekening plaats. Dat brengt mee dat in de goede jaren het batig saldo met V verrekend had moeten worden (en nu dit is nagelaten het resultaat van de belegging

daarvan in de onderneming bij het einde van het huwelijk wordt afgerekend) en in slechte jaren het verlies voor eigen rekening van M komt c.q. op het ondernemingsvermogen drukt.

Actualiteiten Huwelijksvermogensrecht

Page 81: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHof Den Bosch 11 juli 2013, GHSHE:2013:3410

Volgens Hof had vrouw recht op helft van overwaarde van woning van man

Gehuwd, HV met PV. Niet uitgevoerdWoning gekocht op naam van M. De koopprijs -> hypotheeklening door

beiden. Aflossingsvrij uiteraard.Nu de vraag wat met de overwaarde.

Het Hof neemt hierbij in overweging dat de aankoop van de woning volledig is gefinancierd met een hypothecaire geldlening ten name van

beide partijen, dat met overgespaard inkomen een polis levensverzekering is bekostigd die bedoeld was om te worden gebruikt voor aflossing van de hypotheeklening en dat de woning uitsluitend op naam van M is gesteld

om eventueel verhaal van schuldeisers op de woning te beperken.

Page 82: Actualiteiten hvr  2015 ii

Hof Den Haag 11 juni 2014, GHDHA:2014:3624

M en V getrouwd, echtscheiding NUPVvallen ondernemingswinsten onder het PV?

Hof uitleg HV: slechts inkomen uit arbeid verrekenen

relevant: het inkomen dat daadwerkelijk is genoten en aan de onderneming is onttrokken

is gebeurd, dus geen verrekening ondernemingswinsten ex 1: 141 lid 4

Actualiteiten Huwelijksvermogensrecht

Page 83: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrecht

Verdeling bij helften of anders?en

Verknochtheid

Page 84: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtUITGANGSPUNT VERKNOCHTHEID:

het antwoord op de vraag of een goed op bijzondere wijze aan één der echtgenoten is verknocht en, zo ja, in hoeverre die verknochtheid zich ertegen verzet dat

het goed in de gemeenschap valt hangt af van de aard van dat goed, zoals deze aard mede door de

maatschappelijke opvattingen wordt bepaald

(HR 23 december 1988, nr. 13374, NJ 1989, 700, HR 24 oktober 1997, nr. 16427, NJ 1998, 693).

HR 3 NOVEMBER 2006, AX8834 (WHIPLASH)

Page 85: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHR 3-11-2006/8-258 Whiplash

“Deze objectieve maatstaf dient de rechtszekerheid welke ten aanzien van de omvang van de

huwelijksgemeen- schap haar gewicht in de schaal werpt in verband met de mogelijke rechten van

derden”.

Page 86: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHR 26 -09-’08 BF2295

GEEN ZAAKSVERVANGING!

HV: uitsluiting+finaalbeding agvgV: F.300.000 immateriële schadevergoeding

1997 feitelijk uiteen; 1999: scheidingf.300.000 besteed aan auto+grond/huis

V: f.300.000 verknocht -> ex R&B grond idem

Page 87: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrechtdat het van de aard van het goed dat door zaaksvervanging in de plaats is getreden

van het verknochte goed, afhangt of ook dit goed verknocht is, en dat niet valt in te zien dat het perceel grond een zodanig nauwe

binding met de vrouw vertoont dat "een of meer van de aan het vallen in de

gemeenschap verbonden gevolgen" niet kunnen intreden op grond van het

bepaalde in art. 1:94 lid 3 BW

Page 88: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHof Den Haag 26 oktober 2011, LJN BV7598

Geld is nooit verknocht

HR 7 december 2012, LJN BY0957Geld kan wel verknocht zijn

de echtgenoot die zich erop beroept zal… ten minste moeten stellen op welke schade(n) de vergoeding betrekking heeft, opdat de rechter

kan vaststellen of, en zo ja in hoeverre …

Page 89: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHof Arnhem 25-10-05 RFR06/7

Relatie 1994; 2002 huwelijkV moordaanslag op M

V vervalst handtekening M voor leningV 2002 pbs opdat M lening niet ontdekteAgvg: gem.schuld of verknocht aan V?

Hof: vervalsing niet zo zwaarwegend dat ex R&B afwijking

1: 100Intour 18-10-91/2, 421Oplichtingsschuld

Page 90: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHof Arnhem 22-07-’08 BD 8655

Man: IN GEHEIM krediet PostbankIDEM Primeline krediet

Vrouw: wist NIETS en NIET van genotenDUS: verknocht!

HOF:NEE !

IDEM: HOF A’DAM 6-1-’09 BI 2083

Page 91: Actualiteiten hvr  2015 ii

Geen verknochte schuld

Gerechtshof ’s-Gravenhage 15 februari 2012 LJN BV9407

Ook hier verzwegen voorhuwelijkse schuld.Rb en Hof: pech gehad, geen verknochtheid.

Huwelijk is gevaarzetting!

Huwelijksvermogensrecht

Page 92: Actualiteiten hvr  2015 ii

Hof Amsterdam 4 september 2012, CA1772:Aandelen in stamrecht-BV niet verknocht

Het moet gaan om aanspraken die zien op de periode na ontbinding van de huwelijksgemeenschap en niet in de gem. vallen omdat ze strekken tot vervanging van inkomen dat de

man bij voortzetting van de dienstbetrekking na die ontbinding zou hebben genoten. In casu niet het geval.

Huwelijksvermogensrecht

Page 93: Actualiteiten hvr  2015 ii

Ontslagvergoeding die was gestort in stamrechtverzekering was niet verknocht

Gerechtshof Amsterdam 22 januari 2013,LJN BZ4094

… het is aan V om te beslissen op welke wijze zij daarover wil beschikken. Aldus valt haar

ontslagvergoeding niet aan te merken als vervanging van inkomen dat V na de ontbinding van de

gemeenschap zou hebben genoten

Huwelijksvermogensrecht

Page 94: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHof Amsterdam 22 juli 2014, GHAMS:2014:6041

Om in het kader van een verdeling tot verknochtheid te kunnen concluderen is vereist dat aangetoond wordt dat ten tijde van de ontbinding van de

huwelijksgoederengemeenschap de in geld ontvangen schadevergoeding nog te identificeren is in die zin dat aangetoond kan worden dat het geld nog aanwezig is. Volgens het Hof heeft M voldoende aangetoond dat hij de letselschadevergoeding heeft geïnvesteerd in de woning die V vóór het huwelijk had gekocht en dat na de verkoop van de woning een deel van de opbrengst is gebruikt voor de financiering van het bedrijfspand. M heeft verklaard dat hij het bedrijfspand heeft gekocht op

advies van zijn psychiater om weer levensmoed te krijgen. V heeft niet betwist dat M in behandeling bij een psychiater was. Voorts staat vast dat M in het

bedrijfspand activiteiten (reparatie van apparaten en machines) uitoefent. Gelet op de gevolgen die het ongeval voor M heeft gehad - niet alleen pijn maar

kennelijk ook psychische problemen - en het doel waarvoor M het bedrijfspand heeft gekocht en waarvoor hij het daadwerkelijk in gebruik heeft, is het Hof van

oordeel dat het bedrijfspand naar zijn aard zo aan M is verknocht dat het niet in de gemeenschap van goederen valt.

Page 95: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtRb Den Haag 29 september 2015, ECLI:RBDHA:2015:11584

M en V gemeenschap van goederen en gaan scheiden. M verzamelt Lego en is van mening dat de opgebouwde collectie – vanwege de bijzondere aard en de grote emotionele waarde ervan – aan hem is

verknocht, zodat deze buiten de verdeling dient te blijven. V erkent dat de Lego een bijzondere emotionele waarde heeft voor M, maar weerspreekt dat er sprake is van verknochtheid.

De rechtbank overweegt dat van verknochtheid van goederen in de zin van artikel 1:94 lid 3 BW sprake is indien en voor zover een goed een zodanige band heeft met de persoon van een der echtgenoten, dat het ongewenst is dat een of meer van de gevolgen die verbonden zijn aan het vallen in de gemeenschap met betrekking tot dat goed intreden. Hoewel de rechtbank zich kan voorstellen dat M bijzonder gehecht is aan de Lego-collectie, is in casu geen sprake van onvervreemdbare en hoogst persoonlijke goederen of

rechten die zijn verbonden met de persoon van M. Ondanks de bijzondere affectiewaarde zijn de gevolgen van het in de gemeenschap vallen van de verzameling Lego juridisch niet ongewenst. Immers, de verzameling kan aan M worden toegedeeld en de waarde worden verrekend. De rechtbank beslist

dienovereenkomstig.

Partijen twisten over de aan de Lego-collectie toe te kennen waarde. V stelt die op € 4.365 (de nieuwwaarde), M op € 1.510 (de huidige waarde in het economisch verkeer).

De rechtbank stelt de waarde in redelijkheid vast op € 2.900, het afgeronde gemiddelde van de door partijen genoemde bedragen. Vast staat dat de stukken in goede staat zijn en dat in veel gevallen de

originele verpakking nog aanwezig is, zodat de rechtbank ervan uitgaat dat er sprake is van een aanzienlijke (verzamel)waarde. Dit leidt ertoe dat M een bedrag van € 1.450 aan V dient te betalen.

Page 96: Actualiteiten hvr  2015 ii

Huwelijksvermogensrecht

Afwijken van art. 1: 100 verdeling bij helften?HR 7.12.1990/NJ 1991, 593: Moordhuwelijk

UITERST UITZONDERLIJK

Page 97: Actualiteiten hvr  2015 ii

VERDELING ANDERS DAN BIJ HELFTEN IS MOGELIJK IN EXTREME OMSTANDIGHEDEN

ZOALS HR 7 DECEMBER 1990, NJ 1991, 593 (MOORDHUWELIJK)

DAN GRIJPT DE AANVULLENDE WERKING VAN DE REDELIJKHEID EN DE BILLIJKHEID IN

EN GEBIEDT EEN ANDERE VERDELING DAN BIJ HELFTEN

RB MAASTRICHT 26 SEPTEMBER 2012, BX9399V doodt kind. M wil scheiden.

V wil bij verdeling gem. spullen van kind.Rb: onaanvaardbaar.

Page 98: Actualiteiten hvr  2015 ii

Komen verzwegen voorhuwelijkse schulden alleen voor rekening van de man?

Hoge Raad 30 maart 2012, LJN BV1749

M en V huwelijk 2008, echtscheiding 2009M voor huw € 20.000,- schuld

V: die zijn van hem. Rb en Hof: mooi niet.HR: afhankelijk van de omstandigheden van het geval, waaronder met

name de aard van die schuld, zoals deze mede door de maatschappelijke opvattingen wordt bepaald. Onbegrijpelijk oordeel!

Hof Amsterdam 14 mei 2013, LJN CA1866:De redelijkheid en billijkheid brengen met zich dat V in het kader van

de verdeling niet draagplichtig is voor de beide schulden.

Huwelijksvermogensrecht

Page 99: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHof Den Bosch 27 januari 2015, GHSHE:2015:225

M en V (vanaf 1971) gehuwd in gemeenschap van goederen. In echtscheidingsprocedure ernstig incident voorgedaan waarbij V met

een mes is verwond door M. Poging tot doodslag, maar geestelijke stoornis (vasculaire dementie) en M is ontslagen van alle

rechtsvervolging. Kantonrechter (Moordhuwelijkarrest): van V kan niet kan worden gevergd

verdere verdeling van de gemeenschap met M ter hand te nemen

Hof: in het onderhavige geval niet naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar dat M zich jegens V beroept op een verdeling

bij helfte. Moordhuwelijk casus heel anders!

Page 100: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtRb. Amsterdam 18 februari 2015, RBAMS:2015:78

M en V gemeenschap van goederen. Vanwege een misdrijf is M ontslagen. Omdat hij kostwinner was, kon de hypotheekrente niet meer worden

betaald waardoor de echtelijke woning moest worden verkocht. Naast de rente bedraagt de restschuld € 14.600.

Rb: in afwijking van artikel 1:100 BW is M draagplichtig is voor de gehele restschuld van de hypotheeklening en de achterstallige rente. Rechtstreeks verband tussen misdrijf van M en de ontstane (rest)schuld. V was immers

zonder het inkomen van M niet in staat de rente te voldoen waarbij het inkomen wegviel door het ontslag van M wegens het plegen van het

misdrijf. Ook bestaat er een rechtstreeks verband tussen het misdrijf en de (restant)schuld omdat M en V gedwongen waren de woning te verkopen op een moment dat de verkoopwaarde lager was dan de hypothecaire schuld. Onverkorte toepassing van artikel 1:100 BW zou ertoe leiden dat V wordt

benadeeld door het strafbare gedrag van M. Het is naar het oordeel van de Rechtbank in strijd met de maatstaven van de redelijkheid en billijkheid

deze regel toe te passen bij die uitkomst.

Page 101: Actualiteiten hvr  2015 ii

HuwelijksvermogensrechtHof Arnhem-Leeuwarden 26 maart 2015, GHARL:2015:2233Internationale echtscheiding. Nederlands recht van toepassing.

Afwijking verdeling half-halfAls hoofdregel hebben M en V een gelijk aandeel in de ontbonden

huwelijksgemeenschap (artikel 1:100 BW), maar volgens het Hof zijn hier voldoende gronden die afwijking van de hoofdregel rechtvaardigen. Daartoe overweegt het Hof

onder meer dat de perioden van samenwoning na de huwelijksvoltrekking kort en fragmentarisch zijn geweest. Verder hebben M en V zich tot voor kort niet

gerealiseerd dat hun huwelijksvermogensrecht wordt beheerst door het Nederlandse recht en wat voor verregaande consequenties dit zou kunnen hebben. Daarbij neemt

het Hof in aanmerking dat in de landen van herkomst van M en V een met het Nederlands recht vergelijkbaar huwelijksgoederenregime onbekend is. Dit geldt ook

voor het land van het huwelijk.Het Hof neemt ook in aanmerking dat alle vermogensbestanddelen door V zijn aangebracht dan wel door haar inspanningen zijn verworven. Het Hof stelt de

verdeling zodanig vast dat M en V die goederen behouden die op zijn of haar naam staan zonder enige waardeverrekening.