ad waste bank

สารบญ

หนา สวนท 1 บทน า

1.1 หลกการและเหตผล 1 1.2 วตถประสงคการวจย 2 1.3 แนวคดในการศกษาวจย 3 1.4 ขนตอนการด าเนนงาน (Research Procedure) 6 1.5 วเคราะหและจดท าขอสรป 7 1.6 ผลทคาดวาจะไดรบ 9

สวนท 2 ผลการศกษา 2.1 สรปภาพรวมกระบวนการด าเนนงานโครงการธนาคารขยะรไซเคล 10 2.2 ระดบการมสวนรวมและทศนคตตอโครงการธนาคารขยะรไซเคลของโรงเรยน 26 2.3 เงอนไข ปจจยสความส าเรจของการด าเนนโครงการธนาคารขยะรไซเคล 42 2.4 ปญหา อปสรรคของการด าเนนโครงการธนาคารขยะรไซเคล 44 2.5 แนวทางการด าเนนโครงการธนาคารขยะรไซเคลใหประสบความส าเรจ 47

สารบญตาราง หนา ตารางท 2.1 สรปภาพรวมขนตอนกระบวนการด าเนนงานโครงการธนาคาร ขยะรไซเคล

25

ตารางท 2.2.1-1 สถานภาพผตอบแบบสอบถาม 26 ตารางท 2.2.1-2 สงกดของโรงเรยนของผตอบแบบสอบถาม 26 ตารางท 2.2.1-3 ขนาดของโรงเรยนของผตอบแบบสอบถาม 26 ตารางท 2.2.1-4 กลมของโรงเรยนทเปนกรณศกษา 26 ตารางท 2.2.2-1 ระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล จ าแนกตามกลมของโรงเรยน

27

ตารางท 2.2.2-2 ระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล ของโรงเรยนตนแบบ จ าแนกรายสงกดของโรงเรยน

28

ตารางท 2.2.2-3 ระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล ของโรงเรยนกลมท 2 จ าแนกรายสงกดของโรงเรยน

29

ตารางท 2.2.2-4 ระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล ของโรงเรยนตนแบบ จ าแนกตามขนาดของโรงเรยน

30

ตารางท 2.2.2-5 ระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล ของโรงเรยนกลมท 2 จ าแนกตามขนาดของโรงเรยน

31

ตารางท 2.2.3-1 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวม ของโรงเรยนในภาพรวม ทเปาหมาย 75% จ าแนกตามกลมของ โรงเรยน

32

ตารางท 2.2.3-2 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวม ของโรงเรยนตนแบบ ทเปาหมาย 75% จ าแนกตามสงกดของ โรงเรยน

33

ตารางท 2.2.3-3 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวม ของโรงเรยนกลมท 2 ทเปาหมาย 75% จ าแนกตามสงกดของ โรงเรยน

34

ตารางท 2.2.3-4 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวม ของโรงเรยนตนแบบ ทเปาหมาย 75% จ าแนกตามขนาดของโรงเรยน

35

ตารางท 2.2.3-5 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวม ของโรงเรยนกลมท 2 ทเปาหมาย 75% จ าแนกตามขนาดของ โรงเรยน

36

สารบญตาราง (ตอ) หนา ตารางท 2.2.4-1 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวม ของโรงเรยนในภาพรวม ทเปาหมาย 80% จ าแนกตามกลมของ โรงเรยน

37

ตารางท 2.2.4-2 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวม ของโรงเรยนตนแบบ ทเปาหมาย 80% จ าแนกตามสงกดของ โรงเรยน

38

ตารางท 2.2.4-3 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวม ของโรงเรยนกลมท 2 ทเปาหมาย 80% จ าแนกตามสงกดของ โรงเรยน

39

ตารางท 2.2.4-4 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวม ของโรงเรยนตนแบบ ทเปาหมาย 80% จ าแนกตามขนาดของโรงเรยน

40

ตารางท 2.2.4-5 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวม ของโรงเรยนกลมท 2 ทเปาหมาย 80% จ าแนกตามขนาดของ โรงเรยน

41

สารบญแผนภาพ

หนา แผนภาพท 1.1 ความเชอมโยงของแนวคดในการศกษากบโครงการธนาคารขยะ

รไซเคลในโรงเรยน 5

แผนภาพท 1.2 แผนภาพสรปขนตอนการด าเนนงาน 8 แผนภาพท 2.1 แผนภาพสรปกระบวนการด าเนนกจกรรมโครงการขยะรไซเคลจาก

โรงเรยนตนแบบ 11

สวนท 1 บทน ำ

1.1 หลกกำรและเหตผล กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไดจดท า

โครงการประกวดธนาคารขยะรไซเคลในป พ.ศ. 2549-2551 ซงประสบผลส าเรจในระดบทเปนท

นาพอใจ และไดรบการตอบรบจากโรงเรยนเปนอยางด มโรงเรยนสนใจเขารวมโครงการประกวด

ธนาคารขยะรไซเคลเปนจ านวนมาก โดยเฉพาะในการประกวดธนาคารขยะรไซเคลป 2551

ไดรบพระราชทานถวยรางวลจากสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารใหกบ

โรงเรยนทชนะเลศการตดสนระดบประเทศ

เพอใหเกดความตอเนองในการสนบสนนการด าเนนงานลด และแยกขยะมลฝอยจาก

ชมชนโดยผานรปแบบการด าเนนงานธนาคารขยะรไซเคลในโรงเรยน กรมสงเสรมคณภาพ

สงแวดลอมจงไดวางแผนจดใหมการประกวดธนาคารขยะรไซเคลตอเนองไปเปนประจ าทกป

และเพอใหการด าเนนงานโครงการธนาคารขยะรไซเคลดงกลาวประสบผลส าเรจมากยงขนและ

เกดการขยายเครอขายการด าเนนงานดานธนาคารขยะรไซเคลใหครอบคลมทวประเทศ

กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอมจงมเปาหมายเพอทจะท าการศกษาวจยเพอถอด

บทเรยน ธนาคารขยะรไซเคลจากโรงเรยนทผานประสบการณการด าเนนกจกรรมธนาคารขยะ

รไซเคล ภายใตโครงการประกวดธนาคารขยะรไซเคล เพอจะไดน าองคความรและประสบการณ

ตางๆ มาวางแนวทางในการพฒนาและสงเสรมใหกบโรงเรยนอนๆ ไดศกษาเปนตนแบบในการ

ด าเนนโครงการธนาคารขยะรไซเคลตอไป รวมถงจะสามารถสงตอใหเกดการกระตนจตส านก

และสรางความรความเขาใจถงแนวทางในการลดปรมาณขยะ การแยกขยะ และการน าขยะไปใช

ประโยชนอยางเปนรปธรรมตอไป

สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย ไดรบมอบหมายจากกองสงเสรมและ

เผยแพร กรมสงเสรมคณภาพ ใหด าเนนโครงการวจยเพอถอดบทเรยนโครงการธนาคารขยะ

รไซเคลในโรงเรยน บดนสถาบนฯ ก าลงด าเนนการ และขอเสนอรายงานรายละเอยดแผนการ

ด าเนนงาน ดงทไดน าเสนอไวในรายงานฉบบน

2

1.2 วตถประสงคกำรวจย 1.2.1 เพอศกษาวธปฏบตและเปรยบเทยบความแตกตางการด าเนนกจกรรมธนาคาร

ขยะรไซเคลของโรงเรยนทสามารถเปนตนแบบ (Best Practice) ของความส าเรจกบโรงเรยน

อนๆ ทไดเขารวมโครงการ

1.2.2 เพอศกษาความคดเหนและเปรยบเทยบความแตกตางของผมทสวนเกยวของ

ในการด าเนนกจกรรมตามโครงการธนาคารขยะรไซเคลของโรงเรยนของโรงเรยนทสามารถเปน

ตนแบบ (Best Practice) ของความส าเรจกบโรงเรยนอนๆ ทไดเขารวมโครงการ

1.2.3 เพอศกษาปญหา อปสรรคตอการด าเนนกจกรรมโครงการธนาคารขยะรไซเคล

ของโรงเรยน

1.2.4 เพอวเคราะหเงอนไข ปจจยสความส าเรจ ทจ าเปนประโยชนตอการพฒนา

โครงการและด าเนนกจกรรมโครงการธนาคารขยะรไซเคลของโรงเรยน

1.3 แนวคดในกำรศกษำวจย

1.3.1 แนวคดเรองกำรจดกำรควำมร (Knowledge Management) และกำรถอดบทเรยน (Lesson distilled)

การถอดบทเรยนถอเปนวธหนงของกระบวนการจดการความร ทงนเมอวเคราะหผาน

สาระส าคญและเปาประสงคสงสดของการจดการความรทใหความส าคญกบการเรยนรและการ

น าเอาองคความรมาใชใหเกดประโยชน

ส าหรบในประเทศไทยมนกคดหลายๆ ทานไดใหความหมายการจดการความรไว

มากมาย เชน บญด บญญากจ และคณะ1 วจารณ พานช2 ซงสรปความหมาย การจดการ

ความรอยางใกลเคยงกนไดวา

1 บญด บญญากจ, นงลกษณ ประสพสขโชคชย, ดสพงศ พรชนกนาถ, และปรยวรรณ กรรณลวน. 2547.

กำรจดกำรควำมร จำกทฤษฏสกำรปฏบต. กรงเทพมหานคร: สถาบนเพมผลผลตแหงชาต.

3

. . .การจดความร (Knowledge Management) หมายถง การบรหารจดการเพอใหคน

ทตองการใชความรไดรบความรทตองการ ซงเปนการน าความรทมอยหรอเรยนรมาใช

ใหเกดประโยชนตอองคกรโดยผานกระบวนการตางๆ เชน การสรางความร

การประมวลรวบรวมความร และการแลกเปลยนและการใชความร. . .

นอกจากนแลวนกปฏบตการจดการความร เชน วฒชย ธนาพงศธร 3 ไดใหความหมายการ

จดการความรทเนนในมตของการปฏบตวา “การจดการความร คอ การรวบรวม การจดระบบ

การจดเกบและการเขาถงขอมลเพอสรางเปนองคความร”

ภายใตกระบวนการของการจดการความร พบวา การถอดบทเรยนเปนกจกรรมหนงของ

การแสวงหาความรเพอใหเกดการเรยนร (Learning) ทจะด าเนนการและตอยอดผลส าเรจของงานใน

ระดบสงขนตอไป โดยกระบวนการในการจดการความรนนมมตทหลากหลาย เชน การไปดดความร

มาหรอไปแสวงหาความรมา (Capture) หรอการสรางความรใหมๆ (Create) ขนมาใชงาน หรอ

การกลนกรองความร (Distill) จนกลายเปนความเขาใจในระดบทสงขน (New paradigm) และ

การแลกเปลยนความร (Knowledge Sharing)

จากขางตนคณะผวจยจะใชกรอบแนวคดของการจดการความรและการถอดบทเรยนใน

มตของการเปนเครองมอในการรวบรวมความรเพอทจะทบทวนและมองตอไปขางหนาเพอให

การด าเนนโครงการธนาคารรไซเคลขยะเปนเครองมอหนงในการยกระดบจตส านกของเยาวชน

และสงคมใหค านงถงทรพยากรและสงแวดลอมในมตของ “คณคำ” ทมความเกยวโยงการด ารง

อยในสงคมแหงความสขตอไป

2 วจารณ พานช. 2547. สถำนศกษำกบกำรจดกำรควำมรเพอสงคม. กรงเทพมหานคร: ส านก

นโยบายและแผนการศกษา. 3 วฒชย ธนาพงศธร. 2550. กำรจดกำรควำมร. (Online). http://president.swu.ac.th, 6 ธนวาคม 2550.

http://president.swu.ac.th/

4

1.3.2 แนวคดเรองกำรมสวนรวม : เครองมอส ำคญในกำรสรำงสงคมสเขยว

ประเดนการมสวนรวมของประชาชนเรมฉายภาพชดใน รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกร

ไทยฉบบ พ .ศ . 2540 ท ไดช อว า เ ปนรฐธรรมนญสเขยว เพราะมมมมองทค าน งถง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรวมถงใหสทธของชมชนในการรวมดแล ปกปอง รกษา และ

ฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในชมชนทองถนตน ในหมวด 3 วาดวยสทธและ

เสรภาพของปวงชนชาวไทย มาตรา 46 และ 56 และในหมวด 4 หนาทของปวงชนชาวไทย

มาตรา 69

ตอมาในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบ พ.ศ. 2550 ปรบเปลยนโดยก าหนด

มาตรา 67 ขน เพอใหประชาชนมสวนรวมในการตดสนใจโครงการตางๆ ทจะด าเนนการตงแต

เรมตน

การมสวนรวมของประชาชนมความส าคญในการสรางสงแวดลอมทดใหเกดขนไดใน

สงคม หรอทเรยกวา “สงคมสเขยว” ซงหมายความวา หากการมสวนรวมของประชาชนมากขน

เพยงใดกจะชวยเสรมใหเกด “การรวมคด รวมท า รวมแลกเปลยนเรยนร ซงกนและกนอยาง

กวางขวางของผทสวนเกยวของ” กจกรรมตางๆ ทเกดขนจงผานกระบวนการของการไตรตรอง

รวมกนภายใตกฎ กตกาของกลม ซงเปนเครองการนตของการความประสทธภาพและความ

ยงยน

การมสวนรวมของเยาวชน ชมชน โรงเรยน ของโครงการธนาคารขยะรไซเคล

ตามหลกการจดการ “บวร: บาน วด โรงเรยน” จงเปนเสมอนแสงสวางทเปนความหวงไดของ

สงคมไทยในการจดการขยะมลฝอยอยางยงยน

1.3.3 แนวคดเรองกำรจดกำรขยะอยำงยงยน (Sustainable Solid waste Management)

แนวคดในการจดการขยะมลฝอยอยางยงยนมใชเพยงแคการก าจดหรอท าลายใหหมด

ไปเพยงอยางเดยว แตจะตองพยายามท าใหเกดประโยชนตอบแทนใหมากทสดในเวลาเดยวกน

นน ซงการแยกขยะมลฝอยเพอน าสวนทใชประโยชนไดกลบมาใชใหมหรอเขาสกระบวนการเพอ

ผลตส ง ใหมๆ ขน นอกจากจะท า ให เ กดประ โยช นตอบแทนแลว ยง เ ปนการ ใช

5

ทรพยากรธรรมชาตอยางประหยดและยงไดประโยชนสงสด ซงขอดของการแยกขยะมลฝอย

ไดแก

1) ชวยลดปญหาสงแวดลอม ประหยดทรพยากรธรรมชาตโดยการน ากลบมาใชใหม

2) ประหยดงบประมาณในการท าลายขยะมลฝอย

3) ลดอตราการสกหรอของเครองจกรส าหรบรถเกบขน/ในโรงงานหมกมลฝอย

นอกจากนแลวประโยชนอกประการของการแยกขยะมลฝอยกคอ ท าใหสามารถวางแผนการ

จดการมลฝอยขนสดทายไดอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ

การจดกจกรรมโครงการธนาคารขยะรไซเคลในโรงเรยนเปนกจกรรมทสงเสรมให

นกเรยน คร และชมชนไดชวยกนคดแยกขยะกอนทงตงแตตนทาง สงเสรม/กระตนใหเกดการน า

ของทใชแลวน ากลบไปใชใหมหรอใชซ า และแสวงหาหนทางในการใชประโยชนจากขยะ

ทเกดขนแลว ซงเปนแนวทางการจดการขยะมลฝอยทดทสดทชวยลดการใชทรพยากรและการ

ปนเปอนในสงแวดลอม และทส าคญอยางยงโครงการนชวยกระตน และสรางจตส านกทด

แกผเขารวมโครงการฯ ใหค านง “การอยรวมกนอยางเปนมตรกบสงแวดลอม” ทจะสรางสงคม

สเขยวอยางยงยนได

แผนภาพท 1.1 ความเชอมโยงของแนวคดในการศกษากบโครงการธนาคารขยะรไซเคล

ในโรงเรยน

การมสวนรวม:

เครองมอสราง

สงคมสเขยว

การจดการขยะ ทย งยน: การลดปรมาณขยะ

ณ แหลงก าเนด

การจดการ

ความร: เทคนค

การถอดบทเรยน

ตนแบบ(Prototype)

การด าเนน

โครงการธนาคาร

ขยะรไซเคลใน

โรงเรยน

6

1.4 ขนตอนกำรด ำเนนงำน (Research Procedure)

1. ทบทวนเอกสารทเกยวของ โดยเฉพาะขอมลกจกรรมโครงการธนาคารขยะรไซเคล

ในโรงเรยน เชน รายละเอยดการด าเนนกจกรรม เกณฑการตดสนใหรางวล รายชอโรงเรยน

ทเขารวมโครงการ ปญหาอปสรรคของการด าเนนโครงการ บทเรยนสรปหรอขอคนพบตางๆ

2. ด าเนนการสมตวอยางโรงเรยนเปาหมาย จ านวน 40 โรงเรยน ตามเกณฑการ

พจารณาภายใตการปรกษาหารอกบคณะกรรมการก ากบโครงการ

3. ด าเนนการถอดบทเรยนจากโรงเรยนเปาหมายกลมท 1 (โรงเรยนตนแบบ) ใชเทคนค

การประชมกลม เทคนคการเลาเรอง รวมไปกบการสงเกตภาคสนาม

4. สรปขอมลการเลาเรองราว/บทเรยนในการด าเนนโครงการธนาคารขยะรไซเคลของ

โรงเรยนใหผเขารวมถอดบทเรยนไดร บทราบ เพอจะไดรวมกนปรบแกใหสอดคลองกบ

สถานการณจรงมากทสด และโดยตลอดของกจกรรมการถอดบทเรยนคณะผวจยจะบนทกเสยง

และจดบนทกขอมล เพอน ากลบมาประมวลผลและวเคราะหผลในระยะตอไป

5. สมภาษณคร นกเรยน และบคลากรอนๆ ในโรงเรยน จ านวน 20 คน โดยสาระส าคญ

ทจะสมภาษณประกอบดวยเนอหาหลกๆ ใน 2 มต ไดแก การมสวนรวมในโครงการและทศนคต

ตอโครงการ

6. ด าเนนการตงแตขอ 3 - 5 กบโรงเรยนตวอยาง (กลมโรงเรยนตนแบบ) ทงในระดบ

ประถมศกษาและมธยมศกษา ระดบละ 10 โรงเรยน รวมทงสน 20 โรงเรยน

7. สมภาษณเชงลกเพอสรปบทเรยนของโรงเรยนเปาหมายกลมท 2 (โรงเรยนทเขารวม

โครงการแตไมผานการคดเลอก) ในการศกษาเพอสรปบทเรยนน จะเนนการใชเทคนคการ

สมภาษณเชงลกและการสงเกตภาคสนามแทนการประชมกลม ทงนเพอปองกนไมใหผรวมสรป

บทเรยนแตละคนเกดบรรยากาศของการเผชญหนาและขาดความเปนอสระในการใหขอมลแก

คณะผวจย

8. สมภาษณคร นกเรยน และบคลากรอนๆ ในโรงเรยน จ านวน 20 คน โดยสาระส าคญ

ทจะสมภาษณประกอบดวยเนอหาหลกๆ ใน 2 มต ไดแก การมสวนรวมในโครงการ ทศนคตตอ

โครงการฯ

7

9. ด าเนนการตงแตขอ 7 - 8 กบโรงเรยนตวอยาง (โรงเรยนทเขารวมโครงการ

แตไมผานการคดเลอก) ทงในระดบประถมศกษาและมธยมศกษา ระดบละ 10 โรงเรยน

รวมทงสน 20 โรงเรยน

10. สงเคราะหผลการศกษาทงหมดจากทงโรงเรยนกลมท 1 และ 2 เพอจดท า (ราง)

ขอสรป ผลการศกษาทมล กษณะเปนรปแบบ/แนวทางในการด าเนนโครงการทมความ

หลากหลายและสอดคลองตามสภาพบรบทของโรงเรยน

11. จดสมมนาโตะกลม เพอเปดเวทใหมการแลกเปลยนความคดเหนตอผลการศกษา

และใหขอเสนอแนะตอการพฒนาโครงการใหมประสทธภาพมากยงขนตอไป โดยกลมเปาหมาย

ในการสมมนาโตะกลมประกอบดวย ผเชยวชาญและคณะคร/นกเรยนทเขารวมโครงการ

12. เพมเตม/ปรบแกขอสรปทไดจากผเชยวชาญตางๆ จากการจดสมมนาโตะกลม

เพอน ามาจดท าเปนรายงานการวจยฉบบสมบรณและรายงานฉบบผบรหารตอไป

1.5 กำรวเครำะหและจดท ำขอสรป

ในการวเคราะหการถอดบทเรยนและจดท าขอสรปบทเรยนจะใชเทคนคการวเคราะห

เนอหา (Content Analysis) ซงเปนเทคนคการตความและสรปผลอยางเปนระบบ

(Systematically) ทงนเพอน าเสนอใหเหนผลสรปของบทเรยนทงในมตทมความหลากหลายตาม

บรบทของโรงเรยนและยงสามารถสะทอนใหเหนปรากฏการณทมมตเชงลกได โดยในการจดท า

ขอสรปบทเรยนนจะสรปเนอหาตามประเดนและสาระส าคญ เพอใหเปนแนวทางการด าเนน

โครงการใหกบโรงเรยนอนๆ สามารถใชเปนตนแบบในการด าเนนงานตอไป

8

วธกำร ผลลพธ

แผนภาพท 1.2 แผนภาพสรปขนตอนการด าเนนงาน

1. เตรยมการ/ประสานงาน

2. ถอดบทเรยนโรงเรยนตนแบบ 20 โรงเรยน

แบงเปนระดบประถม 10 โรง, มธยม 10 โรง

3. สมภาษณเชงลกโรงเรยนทเขารวมโครงการ แตไมผานการคดเลอก 20 โรงเรยน

4. ประมวลผล/วเคราะหผลการศกษาเบองตน

5. จดประชม workshop และปรบแกตามขอเสนอแนะ

- เครองมอทใชในการวจย - การประสานงานเพอเกบขอมล - เตรยมความพรอมในการเกบขอมล - ขอมลเบองตนทเกยวของ

บทเรยนจากโรงเรยนตนแบบ

ขอมลบทเรยนสรปของโรงเรยน

(ราง) ตนแบบการด าเนนโครงการธนาคารขยะรไซเคลตามบรบทของ

โรงเรยน

ตนแบบการด าเนนโครงการธนาคารขยะรไซเคลตามบรบทของโรงเรยน

9

1.6 ผลทคำดวำจะไดรบ 1.6.1 ไดขอมลและขอสรปบทเรยนการด าเนนโครงการธนาคารรขยะไซเคลในโรงเรยน

ทงในระดบประถมศกษาและมธยมศกษาจากบรบททหลากหลายทงในมตในเรองของตนสงกด

ขนาดของโรงเรยน และสภาพความเปนเมอง-ชนบทจากสภาพทต งของโรงเรยน

1.6.2 ไดขอเสนอแนะแนวทางการแกไขปญหาและอปสรรคทท าใหการด าเนนโครงการ

ธนาคารขยะรไซเคลยงไมเปนไปตามเจตนารมณของคณะท างานในระดบโรงเรยน

1.6.3 ไดขอบเขตและรปแบบ (Prototype) ในการด าเนนโครงการธนาคารขยะรไซเคล

ในระดบโรงเรยนทสอดคลองตามบรบทของโรงเรยน

1.6.4 ไดขอมลการส ารวจความคดเหนของบคลากรทเกยวของกบการด าเนนโครงการ

ธนาคารขยะรไซเคลในโรงเรยน

1.6.5 ไดความเหนและขอเสนอแนะตอการด าเนนโครงการธนาคารขยะรไซเคลใน

ระดบโรงเรยนใหแกกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

10

สวนท 2 ผลกำรศกษำ

2.1 สรปภำพรวมกระบวนกำรด ำเนนงำนโครงกำรธนำคำรขยะรไซเคล จากการวเคราะหและสงเคราะหขอมลจากโรงเรยนทเ ปนกรณศกษาทงหมด

โดยพจารณาจากมตขนาดของโรงเรยน สงกดของโรงเรยนทงในกรงเทพฯ และตางจงหวด

ลวนสะทอนวาโรงเรยนมรปแบบกระบวนการด าเนนโครงการธนาคารขยะรไซเคลภายใตวธคด

และวธปฏบตดงน

11

วธปฏบต

วธคด

จดเรมตน ธนาคารขยะรไซเคล

บคลากรภายในโรงเรยน (ผอ./คร “รสกอยากท า”)

การสนบสนน/มอบหมาย/สงการ/กระตนจากหนวยงานภายนอก เชน สส. อปท.

บรษท หาง/ราน มลนธ เปนตน

ประกาศเปนนโยบาย และใหการสนบสนน/อ านวยการ

ไมไดประกาศเปนนโยบายทชดเจนแตใหการสนบสนน/อ านวยการ

ประชม/ปรกษาหารอเพอจดท า แผนงานหลกในการด าเนนงาน (Master Plan)

แตงตงคณะท างาน “คร” อยางเปนทางการ ก าหนดหนาท/ความรบผดชอบชดเจน

ตงคณะท างาน นร. แบบสมครใ จ แ ล ะ “จ ตอาสา”

ใหความรแก

นร. -บคลากร

อนๆ ใน รร.

ประสานความรวมมอกบชมชน ห น ว ย ง า น ทเกยวของในพนทและภาคเอกชน

จดท าระบบเอกสาร

จดเตรยมท

ท าธนาคาร ป ร ะ ส า น ร า น รบซ อของเกา

ด าเนนกจกรรมธนาคารขยะรไซเคล (ซอ-ขายขยะรไซเคล)

บรณาการกบการเรยนการสอนใน 8 กลมสาระวชา

จดกจกรรมตอยอดธนาคารขยะรไซเคล

สรปผลการด าเนนงานเปนระยะๆ

ประเมนผลการด าเนนงาน

การสนบสนนจากตนสงกดและหนวยงานภายนอก

ใ ห ค ว า ม รคณะท างานคร-นกเรยน

การเตรยมความพรอมเพอเปดธนาคารขยะรไซเคล

ผบรหารใหการสนบสนน

แผนภาพท 2.1 สรปกระบวนการด าเนนกจกรรมโครงการขยะรไซเคลจากโรงเรยนตนแบบ

12

จากแผนภาพท 2.1 พจารณาไดวา กระบวนการด าเนนโครงการธนาคารขยะรไซเคล

ตงแตเรมตนจนกระทงประสบความส าเรจนนประกอบดวย 8 ขนตอนหลก ไดแก

ขนท 1 เรมตนโครงการดวย “พลง”

จากการศกษาในภาคสนาม พบวา จดตงตนของธนาคารขยะรไซเคลของโรงเรยนมทมา

จาก 2 ลกษณะ คอ

1) เรมตนจากบคลากรภายในของโรงเรยน ซงบางโรงเรยนกเรมตนจากผบรหาร

ในขณะทบางโรงเรยนกเรมตนจากคร แตถงแมวาผต งตนทคดจะท าเรองนจะแตกตางกนไปตาม

บทบาทหนาทแตสงทมพวกเขามเหมอนกนกคอ “หวใจ” ทอยากจะท าเรองน ใหประสบ

ความส าเรจดวย “ความมงมนและเสยสละ” เรยกไดวาเปนจดเรมตนของธนาคารขยะทเกดขน

จาก “พลง” ทมงสความส าเรจอยางแทจรง เชน แรงบนดาลใจของการท าโครงการของอาจารย

จากโรงเรยนหนองไร (นครสรรค) เกดจากการไปศกษาดงานจากโรงเรยนอนๆ หรอในกรณของ

โรงเรยนราชประนเคราะห 30 (เชยงใหม) ทเกดขนจากการไปอบรมความรเรองการก าจดขยะ

อยางถกวธกบเทศบาลอ าเภอแมอาย หรอในกรณของโรงเรยนธรรมวทยามลนธ (ยะลา) ทเกด

จากความรวมมอรวมใจของนกเรยนและครเปนส าคญ ในขณะเดยวกนบางโรงเรยนการด าเนน

โครงการกเรมมาจาก “หวใจทอยากจะท าโครงการ” ของครผรบผดชอบโครงการ เชน โรงเรยน

เทศบาลวดปาเรไร (รอยเอด) โรงเรยนบานกรวดวทยาคาร (บรรมย) หรอในกรณของโรงเรยน

เทพศรนทร นนทบร กเรมด าเนนโครงการโดยผบรหารโรงเรยนทใหความสนใจเรองสงแวดลอม

จงมนโยบายทจะด าเนนกจกรรมธนาคารขยะรไซเคลในโรงเรยนขน ในขณะทบางโรงเรยนการ

ด าเนนโครงการกเรมมาจากปญหาขยะทมในโรงเรยนและ “หวใจ--พลง” ของอาจารย

ผรบผดชอบโครงการ เชน ในโรงเรยนสา (นาน) โรงเรยนวดสระจระเข (นครราชสมา) โรงเรยน

ชมชนมาบอ ามฤต (ชมพร) โรงเรยนเมองพทยา 7 (บานหนองพงแค ชลบร) โรงเรยนดรโณทย

พนพน (สราษฏรธาน) ทมนกเรยนเปนผเสนอขออนมตด าเนนโครงการ เปนตน

2) เรมตนจากการสนบสนน กระตน และ/หรอการไดรบมอบหมายจากหนวยงานหรอ

องคกรจากภายนอกโรงเรยน เชน การเขามาชกชวนของกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม

ตนสงกดของโรงเรยนมอบนโยบายลงมาใหปฏบตและการสนบสนนรณรงคจากภาคเอกชน

มลนธ เปนตน ในกรณของการเรมตนจากการสนบสนนจากองคกรภายนอกโรงเรยนน กตอง

อาศยผมใจรกและมงมนทจะท าโครงการนประสบความส าเรจมารบหนาทและสานตอดวย

13

เชนกน เชนโรงเรยนวดบานทา (เชยงใหม) เรมตนด าเนนโครงการโดยการสนบสนนจาก

มหาวทยาลยแมโจ โรงเรยนเทศบาล 2 วดปราสาททอง (สพรรณบร) เรมตนโครงการจากการ

ไดรบมอบนโยบายจากเทศบาลเมองสพรรณบร โรงเรยนอดมศกษาเรมตนโครงการจากการ

เขารวมโครงการตาวเศษกบสมาคมสรางสรรคไทย เปนตน

จากขางตนพจารณาไดวาถงแมวาจดตงตนของโครงการจะมทมาทแตกตางกน แตสง

ส าคญทเปนจดรวมส าคญทท าใหโครงการด าเนนตอไปไดจนประสบความส าเรจไดนนกคอ

ความปรารถนาทจะท าหรอเปนความสขทไดท า เรยกไดวาเกดจาก “หวใจและใจรก” ของผทจะ

รบหนาทเปนหวขบวนในการขบเคลอนโครงการ

ขนท 2 การวางระบบของโครงการโดยการสนบสนนของผบรหาร

การสนบสนนการด าเนนโครงการของผบรหารโรงเรยนถอเปนจดเรมตนทดอยางเปน

ทางการของโครงการ เพราะนนถอเปนหลกประกนและใหหมายความวา หวขบวนทรบหนาท

ด าเนนโครงการจะไดรบการสนบสนนตางๆ จากผบรหาร เพอนรวมงานและองคกรภายนอก

อยางเปนรปธรรมทสด เชน การสนบสนนงบประมาณ บคลากร สถานท ความร และการ

อ านวยการตางๆ นอกจากนแลวการสนบสนนของผบรหารยงแสดงออกไดถงการใหอ านาจ

(Authority) แกผทจะมารบผดชอบโครงการซงเปนกลไกส าคญทท าใหการด าเนนโครงการ

เปนไปดวยความราบรนโดยมอปสรรคนอยทสด

การประกาศใหโครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนนโยบายและพนธะกจส าคญของ

โรงเรยนทตองปฏบตอยางเตมความสามารถถอเปนขอผกพนทท าใหโครงการประสบ

ความส าเรจ เพราะนนหมายถงวา โครงการนมความส าคญทโรงเรยนใหความสนใจและบคลากร

ทกคนจะตองถอปฏบตและใหความรวมมอในการด าเนนการใหประสบความส าเรจตามตวชวด

ทไดตงไว ซงหมายถงเปนการ “วางระบบ” หรอ “วางโครงสราง” ของการด าเนนโครงการทเปน

รปธรรมทสด ซงจะมผลโดยตรงตอการระดมทรพยากรตางๆ มาใช ท าใหการยตการด าเนนงาน

แบบกลางคนกจะมนอยมาก รวมถงเมอมการเปลยนแปลงผบรหารหรอบคลากรของโครงการ

แบบกะทนหนกจะไมท าใหการด าเนนโครงการตองสะดดหรอหยดไปเชนกน

ส าหรบรปแบบของการวางระบบอยางเปนทางการของโครงการในระดบนโยบายพบวา

โรงเรยนจะบรรจโครงการใหเปนแนวปฏบตตามนโยบายดานสงแวดลอมในภาพรวมของ

โรงเรยน เชน โรงเรยนวดบานทา (เชยงใหม) โรงเรยนเทศบาลวดปาเรไร (รอยเอด) ผบรหาร

14

มนโยบายสงเสรมการมสวนรวมของคร นกเรยน บคลากร ผปกครองและชมชนในการคดแยก

ขยะ รวมไปถงมการแตงตงคณะครผรบผดชอบโครงการอยางเปนระบบ ในขณะทโรงเรยน

ชมชนมาบอ ามฤต (ชมพร) โรงเรยนเทศบาลเมองภเกต (ภเกต) โรงเรยนเทพศรนทร นนทบร

โรงเรยนบานกรวดวทยาคาร (บรรมย) เปนตน ซงโรงเรยนเหลานไดมการก าหนดวสยทศนและ

นโยบายใหคร นกเรยนมงมนรณรงค สรางจตส านกและการมสวนรวมในการจดการขยะอยาง

ครบวงจร รวมทงมค าสงแตงตงคณะกรรมการด าเนนโครงการอยางชดเจน

กลาวโดยสรปส าหรบการมนโยบายสนบสนนการด าเนนโครงการพรอมทงการแตงตง

คณะผรบผดชอบด าเนนโครงการ เรยกไดวา โรงเรยนทสามารถด าเนนโครงการไดประสบ

ความส าเรจน มการก าหนดวสยทศน นโยบายอยางชดเจนในการด าเนนโครงการน

ส าหรบในสวนของการสนบสนนโครงการโดยผบรหารน พบวารปแบบในการสนบสนน

ไดแก การเปนผน าในการไปขอรบการสนบสนนโครงการจากภายนอก การสนบสนนให

คณะท างานของโครงการไดไปเพมพนความรในการทจะมาด าเนนโครงการ การรวมประชม

ปรกษาหารอกบคณะครในการเตรยมการด าเนนโครงการรวมไปถงการใหขอคดเหนและ

ค าแนะน าตางๆ ในการเตรยมการขบเคลอนโครงการ

ขนท 3 การจดท าแผนหลกในการด าเนนงาน (Master Plan)

ในการวางแผนด าเนนโครงการใหประสบความส าเรจนนจ าเปนตองอาศยการมสวนรวม

จากทกฝายในการทจะรวมคด รวมวางแผน รวมปรกษาการด าเนนโครงการในภาพใหญทเปน

องครวม เพอจดท า “แผนงานหลกในการด าเนนงาน (Master Plan)” โดยแผนงานหลกดงกลาว

นจะตองระบทศทางและแนวปฏบตตามล าดบขนของการด าเนนโครงการ พรอมทงระบคณะ

ผรบผดชอบในแตละสวนงานยอยดวย เชน ประธานคณะท างาน กรรมการฝายตางๆ เลขานการ

โครงการ เปนตน เชน โรงเรยนเทศบาลวดปาเรไร (รอยเอด) ทมการก าหนดแผนการ

ด าเนนงานอยางเปนระบบ มการก าหนดเปาหมายในการด าเนนงานอยางชดเจน โรงเรยนชมชน

มาบอ ามฤต (ชมพร) ทก าหนดแผนการด าเนนงานโดยรเรมจากศกษาปญหา การจดระบบ

ความคดและการสรางกรอบแนวทางการด าเนนงานใหเปนรปแบบทมความเหมาะสมกบบรบท

โรงเรยนใหไดมากทสด โรงเรยนเทศบาลเมองภเกต (ภเกต) มการจดท าแผนการด าเนน

กจกรรมโดยพฒนาใหควบคไปกบแผนดานการอนรกษพลงงานและสงแวดลอม โรงเรยน

เทพศรนทร นนทบร ด าเนนการจดท าแผนงานหลกในการด าเนนโครงการโดยการรวมกน

ส ารวจปญหาดานสงแวดลอมและพลงงานของโรงเรยนและชมชนเพอน ามาจดท าเปนแผนงาน

15

ในการด าเนนงานตอไป โรงเรยนบานกรวดวทยาคาร (บรร มย) โรงเรยนวดหนองไร

(นครสวรรค) โรงเรยนวดบานทา (เชยงใหม) ไดมการจดท าแผนการด าเนนโครงการควบคไป

กบกจกรรมดานสงแวดลอมอนๆ ควบคกนไปตลอดปการศกษา โรงเรยนราชประนเคราะห 30

(เชยงใหม) โรงเรยนวดสระจระเข โรงเรยนสา (นาน)ไดมการประชมก าหนดแผนการด าเนนงาน

และจดแบงหนาทความรบผดชอบอยางชดเจน เปนตน ในขณะทอกหลายๆ โรงเรยนกม

กระบวนการด าเนนโครงการภายใตกรอบแนวคด PDCA (Plan Do Check Act) ซงกสะทอนถง

การใหความส าคญในขนตอนของการวางแผนการด าเนนงานอยางเขมขนดวย เชน โรงเรยนเมอ

พทยา 7 (บานหนองพงแค ชลบร) โรงเรยนวดเสมดเหนอ (ฉะเชงเทรา)

ส าหรบสงส าคญทบคลากรทกคนของโครงการพงระลกไวกคอ แผนงานหลกทถก

ก าหนดขนนจะเปนแนวทางปฏบตอยางกวางๆ ของการด าเนนโครงการทงหมด ดงนน

ความสามารถในการยดหยนและปรบแกแนวปฏบตใหสอดคลองและเทาทนกบสถานการณ

จงเปนหลกปฏบตส าคญทพงกระท าไดภายใตการปรกษาหารอรวมกนของคณะท างาน

ขนท 4 การก าหนดและประกาศแตงตงคณะครผรบผดชอบอยางเปนทางการ

จากแผนงานหลกทตองการผร บผดชอบงานในแตละสวนเพอขบเคลอนการด าเนน

โครงการอยางเปนระบบ ดงนนจงมความจ าเปนตองก าหนดและประกาศแตงตงคณะท างาน

อยางเปนทางการ เพอชวยใหบคลากรทจะเขามาเปนคณะท างานสามารถมองเหนขอบเขต

หนาทความรบผดชอบของตนไดอยางชดเจน และสามารถเชอมตอสวนงานของตนกบสวนงาน

อนๆ ภายใตภาพใหญของการด าเนนโครงการทงหมดได ซงจะท าใหการปฏบตหนาทของแตละ

บคคลเปนไปดวยความราบรน ไมเกดขอขดแยงอนเกดจากความเขาใจทคลาดเคลอนในบทบาท

หนาท และจะไมมสวนงานใดทไมมผรบผดชอบ

นอกจากนแลวการประกาศแตงตงคณะท างานอยางเปนทางการถอเปนกลไก

อ านวยการทส าคญทผบรหารมอบใหแกคณะท างานเพอชวยเปดทาง และอ านวยความสะดวก

ในการด าเนนงานโดยเฉพาะในสวนงานทตองอาศยการประสานงานและความรวมมอจากหลาย

ฝาย ซงผลการศกษาจากโรงเรยนตนแบบกพบวา ทกโรงเรยนมการประกาศแตงตงคณะคร

ผรบผดชอบโครงการอยางเปนทางการ

ส าหรบทมาของคณะท างานครควรมาจากการสรรหาจากบคคลทมความสมครใจทจะ

เขามารวมเปนคณะท างานของโครงการ โดยหนาทของคณะคร ไดแก

16

- สรรหาคณะท างานนกเรยนและฝกการปฏบตงานใหกบนกเรยน

- ใหความร สรางความเขาใจใหกบคณะท างานนกเรยน

- ดแลควบคมการด าเนนงาน

- เปนทปรกษา ใหค าแนะน าและชวยแกปญหา

- สรางการมสวนรวมและขยายการมสวนรวมไปสบคลากรอนในโรงเรยน ผปกครอง

และชมชน

- จดกจกรรมอนๆ เพอตอยอดความสนใจและบรณาการเขากบการจดการเรยนการ

สอน

ขนท 5 การเตรยมความพรอมเพอเปดธนาคารขยะรไซเคล

การเตรยมความพรอมในดานตางๆ กอนเปดด าเนนโครงการถอเปนเรองส าคญ

บางกจกรรมเปนกจกรรมทตองด าเนนการใหแลวเสรจกอนเปดโครงการ ในขณะทบางกจกรรม

กสามารถด าเนนการไปพรอมๆ กบการด าเนนโครงการไดเพราะเปนกจกรรมทตองอาศยความ

ตอเนองและระยะเวลา โดยการเตรยมความพรอมจะประกอบดวยกจกรรมตางๆ ดงน

1) ก าหนดและประกาศแตงตงคณะท างานฝายนกเรยนอยางเปนทางการถอเปนการมอบความไววางใจและใหคณคาแกนกเรยนทเสยสละมารวมท าโครงการถอเปนการสรางขวญและก าลงใจทดอยางมาก ในสวนของการมองหาและคดเลอกนกเรยนเขามารวมเปนคณะท างานจ าเปนตองมองหานกเรยนทม “จตอาสา” และ “สมครใจ” ทจะมารวมท างาน เพราะการยนดท างานดวยความเตมใจนนถอเปนกลไกส าคญทจะท าใหเกดความรวมไมรวมมอกน และการชวยเหลอแบงเบาหนาทซงกนและกน ซงในทายทสดแลวกจะท าใหการขบเคลอนโครงการเปนไปดวยความราบรนและมประสทธภาพ เชน ในบางโรงเรยนการมองหาคณะท างานนกเรยนจะเรมจากครเปนผเชญชวนใหนกเรยน โดยเฉพาะในระดบชนประถมศกษาปท 4 ใหเขามารวมเปนคณะท างานของธนาคารฯ หากนกเรยนคนไหนสมครใจกจะพาเขามาเรยนร ในการปฏบตหนาทของคณะท างานของธนาคารฯ โดย “ครและรนพ” จะเปนผฝกสอนงานให เมอเดกไดทดลองมาเรยนรแลวรสกไดวาตนเอง “ชอบ” และ “มความรบผดชอบเพยงพอ” กจะใหมาสมครเปนคณะท างานของธนาคารฯ ในรนตอไป เปนตน

การประกาศแตงตงคณะท างานนกเรยนอยางเปนทางการนจะตองก าหนดขอบเขตหนาทความรบผดชอบของนกเรยนแตละคนตามต าแหนงอยางชดเจน เพอใหการปฏบตหนาท

17

ของแตละบคคลเปนไปดวยความราบรน ไมเกดขอขดแยงทเกดจากความเขาใจคลาดเคลอน ในบทบาทหนาท และจะไมมสวนงานใดทไมมผรบผดชอบ

ในขณะเดยวกนความส าเรจและความยงยนของโครงการจะเกดขนไดนนจ าเปนตองสรางใหเกดรปแบบการด าเนนโครงการทมนกเรยนเปนผขบเคลอนสวนงานตางๆ อยางเตมตว โดยคณะครจะตองลดบทบาทหนาทใหเปนเพยง “พเลยงหรอทปรกษา” มหนาทรบผดชอบ ในการแกไขปญหาตางๆ ทเกดขนอนเนองมาจากการปฏบตงานของทกแผนก การตดตอประสานงานกบรานรบซอของเกา ตลอดทงการแนะน าการตดตามการด าเนนงานอยางตอเนอง

ส าหรบโครงสรางคณะท างานของนกเรยนในโครงการธนาคารขยะรไซเคลจะตองประกอบดวย

- ผจดการ เพอควบคมดแลการด าเนนงานในภาพรวมและสามารถปฏบตหนาแทนไดทกหนาทในกรณทจ าเปน และตองควบคมดแลการท างานของฝายปฏบตการใหด าเนนการอยางโปรงใส สามารถตรวจสอบได

- เจาหนาทระดบปฏบตการฝายตางๆ ซงไดแก

ก. เจาหนาทคดแยกและชงน าหนก หนาทรบผดชอบ ไดแก ในการคดแยกประเภทของขยะในบรเวณทท าการของธนาคารฯ จดเกบขยะทรบซอใหเปนระเบยบตามประเภท และบนทกรายละเอยดเกยวกบสมาชก ไดแก ชอ-สกล เลขท ประเภทขยะ และปรมาณขยะรไซเคล และแจงแกเจาหนาทคดเงน

ข. เจาหนาทคดเงน หนาทรบผดชอบเกยวกบราคาทก าหนด คดค านวณเงนตามราคาของขยะแตละประเภท

ค. เจาหนาทบญช หนาทรบผดชอบเอกสารตางๆ ทเกยวของกบการซอขายขยะ สรปยอดเงนการซอขยะในแตละครงเปนรายรบ รายจาย และการรบฝาก -ถอนเงนของสมาชก

โดยสรปแลวหนาทในภาพรวมของคณะท างานนกเรยนจะประกอบดวย 2 สวนหลกๆ ไดแก

1) ปฏบตงานรบฝากขยะรไซเคล และ 2) ประชาสมพนธ สรางความรความเขาใจ ตอโครงการแกนกเรยนและผปกครอง

2) สรางความรความเขาใจในการด าเนนโครงการใหแกคณะท างานในทกระดบและ ทกคน เพอใหไดเขาใจถงปรชญา หลกการและแกนแทของการด าเนนโครงการ ถอเปนสราง “รากแกว” ของโครงการใหเกดขน ส าหรบรปแบบในการสรางความรความเขาใจ เชน

18

- การเขารบการอบรมและรบความรจากหนวยงานทเกยวของภายนอก เชน จากหนวยงานสงแวดลอมภาพ เทศบาล บรษทเอกชน มลนธ เปนตน

- การเรยนรจากคณะท างานรนพ ซงถอเปนการฝกปฏบตงานจรงกอนเขารบหนาทในปการศกษาหนา

- การรบการถายทอดจากครผรบผดชอบโครงการ

3) จดท าเอกสารของโครงการ ตองพจารณาใหเหมาะสมสอดคลองกบบรบทและศกยภาพของนกเรยนและโรงเรยนเปนส าคญ ทงนอาจมการน าเทคโนโลยคอมพวเตอรเขามาชวยได ส าหรบเอกสารของโครงการทตองเตรยมจดท า ไดแก ใบสมครสมาชก สมดคฝาก ใบน าฝาก ใบถอนเงน สมดทะเบยนคมลกคา สมดเงนสด ทะเบยนคมเจาหน เอกสารสรปรายการน าฝาก ปายนเทศขอมลตางๆ เชน โรงเรยนเทศบาลวดปาเรไร (รอยเอด) กไดน าคอมพวเตอร มาชวยในกระบวนการด าเนนงานในสวนน

4) ประสานความรวมมอกบชมชน หนวยงานทเกยวของในพนท และบรษท หาง/ราน มวตถประสงคส าคญ ไดแก

- เพอขอรบการสนบสนนปจจยตางๆ ทงในแงของขอมลเอกสารดานวชาการ วทยากร งบประมาณ อปกรณเครองไมเครองมอทตองใชในโครงการ เปนตน

- เพอขอความรวมมอในการเขารวมกจกรรมกบโครงการ

ซงโรงเรยนตนแบบหลายๆ โรงเรยนกไดด าเนนการในสวนนอยางเขมขนเชนกน เชนโรงเรยนในสงกดองคกรปกครองทองถนกไดประสานความรวมมอกบหนวยงานตนสงกดและชมชนอยางใกลชดและไดเปนภาคในการด าเนนงานรวมกน เชน โรงเรยนเทศบาล 2 วดปราสาททองกบเทศบาลเมองสพรรณบร โรงเรยนเทศบาล 4 วดเมองใหมกบชมชนในพนท หรอในกรณของโรงเรยนในสงกดส านกงานการศกษากไดประสานความรวมมอจากองคกรปกครองทองถนหรอหนวยงานในพนทเชนเดยวกน เชน โรงเรยนวดเสมดเหนอกบส านกงานสงแวดลอมภาค โรงเรยนวดบานทากบเทศบาลต าบลไชยปราการ โรงเรยนธรรมวทยามลนธ ทมเครอขายการด าเนนงานจากทงภาครบและชมชน นอกจากนโรงเรยนในอกหลายๆ แหง กยงประสานความรวมมอไปยงบรษทหางรานในพนท ทงนกไดรบความรวมมอตอบกลบมาเปนอยางด

5) ประสานรานรบซอของเกา มวตถประสงคส าคญ ไดแก

- เพอแนะน าโครงการและท าความรจกซงกนและกนเพอขอชองทางการตดตอประสานงานทสะดวกและรวดเรว

19

- เพอนดหมายวนเวลาในการเขามารบซอขยะรไซเคลของโครงการภายในทท าการธนาคารเพอความสะดวกและไมตองขนยาย

- เพอขอราคารบซอทสงกวาปกตเพอสรางแรงจงใจใหกบสมาชกของโครงการและเพอน าสวนตางทเกดขนมาใชในการบรหารจดการธนาคาร

6) จดเตรยมสถานทท าการธนาคารขยะรไซเคล รปแบบของทท าการธนาคารจ าเปนตองพนทแบงใหเปนสดสวนชดเจน โดยเฉพาะบรเวณทใชส าหรบการเกบขยะรไซเคลประเภทตางๆ เชน แกว กระดาษ โลหะ พลาสตก เปนตน ซงในการมองหาสถานทควรเนนเรองการเขาถงทสะดวก สะอาด และปลอดภย

7) ใหความรแกนกเรยนและบคลากรอนๆ ในโรงเรยน เนนการสรางความเขาใจและสรางจตส านกในการแยกขยะ ผานรปแบบการประชาสมพนธตางๆ เชน

- การจดกจกรรมรณรงคตางๆ

- การใหความรผานฐานหองเรยนธรรมชาต

- การจดกจกรรมคายการอนรกษสงแวดลอมและพลงงาน

- การใหความรผานเสยงตามสายโดยประธานนกเรยน และเจาหนาทธนาคารขยะรไซเคล เรองการคดแยกขยะ

- การเผยแพรความรในรายวชาจรยธรรม

- การเดนรณรงคสชมชน

- การจดแรลลวฒนธรรมและสงแวดลอม

- การจดกจกรรมธนาคารขยะฯ เคลอนทซงจะมการจดคณะท างานออกไป รบซอขยะในชมชนและสถานทอนๆ ทใกลเคยงเดอนละ 1 ครง

- การเขาไปใหความรแกชมชนในเรองการจดการกบปญหาขยะในชมชนและขยายความรเรองการด าเนนงานธนาคารขยะรไซเคลสชมชน

- การแจกเอกสารความร แผนพบตางๆ

- การประยกตใชศลปวฒนธรรมทองถน ไดแก เสรยงหรอกนตรม เปนสอประชาสมพนธโครงการ

20

- การจดประชมผปกครอง และในวนปฐมนเทศนกเรยนใหม โรงเรยนจะชแจงนโยบายตางๆ ของโรงเรยน รวมถงนโยบายเรองการจดการขยะและโครงการธนาคารขยะรไซเคลดวย เพอเปนการชแจงในรปแบบทเปนทางการในการขอความรวมมอกบผปกครอง และสรางใหเกดความรวมมอตอกจกรรมทจะเกดขนในอนาคต เปนตน เพอสรางความรวมมอกบโครงการ

ขนท 6 การด าเนนงานธนาคารขยะรไซเคล

ในการด าเนนงานธนาคารขยะรไซเคลนมเปนการรบซอขยะรไซเคลจากสมาชกทงแบบ

บญชสวนบคคลและแบบบญชรายหอง เมอด าเนนการซอขยะจากสมาชกแลวคณะท างาน

โครงการจะตองประสานงานกบรานรบซอของเกาใหเขามาซอภายในโรงเรยนเพอลดความ

ยงยากในการด าเนนงาน

การด าเนนงานในสวนนบางโรงเรยนกมความกาวหนามาก เชน โรงเรยนดรโณทย

พนพน (สราษฏรธาน) มการคดแยกขยะอนตราย ขยะพษ และขยะอเลคทรอนกสดวย โรงเรยน

วดบานทา (เชยงใหม) มการคดแยกขยะตดเชอภายในหองพยาบาลเพอสงมอบใหเทศบาล

น าไปก าจด โรงเรยนสา (นาน) มการรวบรวมขยะพษภายในโรงเรยนชมชนและชมชน เปนตน

ในขณะทบางโรงเรยนกไดจ ดกจกรรมธนาคารขยะเคลอนทออกไปในชมชนใกลเคยง

เชน โรงเรยนเทพศรนทร นนทบร โรงเรยนเทศบาลวดปาเรไร (รอยเอด) เปนตน

นอกจากการด าเนนงานรบซอและขายขยะรไซเคลแลว ยงมสวนงานอกหลายสวนทตอง

ด าเนนการ ซงประกอบดวย

1) เปดรบสมครสมาชกและท าทะเบยนสมาชก ซงสมาชกจะม 2 ประเภท ไดแก

- ประเภทรายบคคล

- ประเภทรายหองเรยน ซงบญชประเภทรายหองเรยนนเปนการสรางการมสวน

รวมของนกเรยนทกคนไดอยางด

2) รบซอขยะรไซเคลจากสมาชก ซงธนาคารจะเปดท าการในชวงเวลาพกหรอกอนเขา

เรยนของนกเรยน และควรตองตดประกาศราคาขยะรไซเคลทรบซอในแตละประเภทไวอยาง

ชดเจน ทงนเพอเปนการสอสารดานราคาแกสมาชกโดยเฉพาะเมอมการปรบราคา

21

3) ขายขยะรไซเคลใหแกรานรบซอของเกา ซงควรมการนดหมายวนเวลากนลวงหนา

เพอความแนนอน และควรใหมารบซอในบรเวณทท าการของธนาคารเพอลดความยงยากในการ

ขนยาย

4) จดกจกรรมเพอกระตนและสรางแรงจงใจกบสมาชกและขยายแนวรวมกบโครงการ

ใหมากขน เชน

- การใหทนการศกษา

- การใหรางวล การใหโบนส การใหเกยรตบตร

- การยกยองชมเชยหนาเสาธง

- การก าหนดราคารบซอทสงกวารานรบซอของเกา

- การจดกจกรรมขยะแลกไข

- การจดกจกรรมลนโชค/ลนรางวล

- การจดกจกรรมเคาะประตบาน

- กจกรรมการประกวดแฟนซ Reuse

- การจดกจกรรมสงเสรมการน าขยะมาขาย ท เรยกวา “จดโปรโมชน ”

เชน กจกรรมขยะแลกของ เชน สามารถข าขยะมาแลกเปนอปกรณการเรยน แบบเรยน อปกรณ

กฬา เปนตน

5) บรหารการเงนจากสวนตางของราคารบซอและราคาขาย ซงเงนสวนตางทเกดขนน

ผบรหารธนาคารจะน ามาใชในวตถประสงคหลายๆ รปแบบ เชน น ามาเปนของรางวลเพอสราง

แรงจงใจแกสมาชก เปนตน

ในขณะเดยวกนในระหวางด าเนนโครงการนจ าเปนตองมการด าเนนการอนควบคไป

ในระหวางการด าเนนการซอ-ขายขยะรไซเคล ซงไดแก

22

ก) สรางกจกรรมตอยอดกบโครงการธนาคารขยะรไซเคล ไดแก

การจดนทรรศการแสดงผลงานสงประดษฐจากวสดใชแลว/ขยะรไซเคล การจด

ปายนเทศ/บอรดนทรรศการผลงานนกเรยน

การจดประกวดแขงขนตางๆ เชน ชดแตงกายขยะรไซเคล ประกวดวาดภาพ

ลดโลกรอน ประกวดเทพรไซเคล ประกวดค าขวญขยะรไซเคล ประกวดตบแตงหองเรยนดวย

ขยะรไซเคล เปนตน

การจดกจกรรมอนรกษพลงงาน เชน การปดไฟ/ถอดปลกเมอไมใช การปดไฟ

ในเวลาพกกลางวน การรณรงคการใชน าอยางประหยด โครงการจกรยานสบน าแรงคน

โครงการขจกรยานลดพลงงานทกวนพธ กจกรรมประหยดไฟไดโชค เปนตน

การจดกจกรรมลดมลพษ เชน รณรงคการใชซ า การใชกระดาษสองหนา การใช

กระดาษหนาท 3 โดยการน าไปท าเปนอกษรเบรลลแกผพการทางสายตา การใชแกวน าสวนตว

ลดการใชแกวน าพลาสตก การเลกใชกลองโฟม การใชใบตองแทนถงพลาสตกและโฟมโดยการ

ขอความรวมมอจากรานคาในโรงเรยน การใชถงผา การน าถงผาไปจายตลาด การท าน าหมก

ชวภาพ/ป ยชวภาพ การท าความสะอาดบรเวณโรงเรยน กจกรรม Big Cleaning Day กจกรรม

5 ส. การจดสวนหยอม/ปลกตนไม/จดภมทศนใหสวยงาม กจกรรมหนงฝนคนละ 5 ตน

การขจกรยานทกวนพธ (แทนการใชรถจกรยานยนตและรถยนต) เปนตน

การจดตลาดนดสนคามอสอง ตลาดนดสนคาจากขยะรไซเคล ตลาดนดเถาแก

นอย กจกรรมเศรษฐจากขยะ ตลาดนดพอเพยง ตลาดนดวถพอเพยง

การจดกจกรรมผาปารไซเคลเพอสรางความรวมมอตามหลกการ “บวร: บาน วด

โรงเรยน”

ข) บรณาการเขากบการจดการเรยนการสอนในกลมสาระการเรยนร ไดแก

กลมวชาภาษาไทย เชน การเขยนค าขวญ เรยงความ เรองสน เรองการเขยน

รายงาน จดท าขอมล การฟง การพด การอาน การบนทกรายรบ-จาย

กลมวชาคณตศาสตร เชน จดหนวยการเรยนรเร อง จ านวนและตวเลข การบวก

ลบ คณ หาร จ านวน เศษสวน ทศนยม การชง ตวง วด รอยละ กราฟและแผนภม โจทยปญหา

23

กลมวชาวทยาศาสตร เชน จดกจกรรมการเรยนรแบบโครงงาน ดานชวตกบ

สงแวดลอม สารและสมบตของสาร ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย สารเคม มลพษ

ชววทยา พลงงานไฟฟา ทรพยากรน า

กลมวชาสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เชน จดหนวยการเรยนร สาระท 3

เศรษฐศาสตร รและเขาใจระบบวธการของเศรษฐกจพอเพยง และสามารถน าไปประยกตใชใน

ระดบครอบครวและโรงเรยน

กลมวชาสขศกษาและพลศกษา เชน จดหนวยการเรยนร ใหเหนคณคาของ

การชวดและมชวตครอบครวทอบอนตามแบบวฒนธรรมไทย วเคราะหเปรยบเทยบพฤตกรรม

ทปลอดภยและไมปลอดภยและเลอกปฏบตเพอความปลอดภยในชวตและสงแวดลอม

กลมวชาศลปะ เชน จดหนวยการเรยนรใน สาระทศนศลป เรองความรและ

เขาใจวธการตางๆ ทางทศนศลปและถายทอดงานศลปะจากความคดจนตนาการ ความ

ประทบใจอยางอสระ ในดานการอนรกษสงแวดลอม การวาดภาพ ระบายส การออกแบบ การใช

ส สาระดนตร วเคราะหประเภทของเครองดนตรไทย เครองดนตรสากลชนดตางๆ รจกเลอก

วสด อปกรณจากขยะรไซเคลน ามาประดษฐเปนเครองดนตร สาระนาฏศลป เรองชดการแสดง

เครองประดบ

กลมวชาการงานอาชพและเทคโนโลย เชน การปลกพชปลอดสารพษระบบ

น าหยด การท าป ยหมกอนทรย การท าน าหมกอนทรย การท าน าสะเดาก าจดแมลง การเผา

ถานดวยเตาเผาถานเศรษฐกจพอเพยง การเลยงกบคอนโด การเพาะเหดคอนโด การเลยงปลา

ในกระชง การปลกสวนกลวย การปลกไผหวาน สวนสมนไพร และการท าผลตภณฑจาก

สมนไพร ซงไดปลกฝงคณธรรมในแนวปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหกบนกเรยน คอ ความขยน

ความซอสตย การประหยดและอดออม ความมน าใจเออเฟอเผอแผ รจกการแบงปนแลกเปลยน

เรยนรรวมกน ความสามคค การพงพาตนเองได และความเสยสละเหนแกประโยชนสวนรวม

การประดษฐของใชจากวสดเหลอใช การประหยด ฝกอาชพ การใชป ยชวภาพ การดแลพช

การใชเครองมอ การท าความสะอาด การจดสวน การจดภมทศน

กลมวชาภาษาตางประเทศ เชน จดหนวยการเรยนร ค าศพท การเขยน การพด

การฟง การอาน และใชภาษาองกฤษ ตามสถานการณตางๆ ในสถานศกษาดวยวธการและ

รปแบบงายๆ

24

นอกจากนตวอยางเชน โรงเรยนเทศบาลวดปาเรไร (รอยเอด) ไดบรณาการความรและ

กจกรรมธนาคารขยะฯ เขากบกลมสาระวชาตางๆ และมการจดหลก สตรพฒนาพเศษ

“การจดการสงแวดลอม” ซงเปนหลกสตรทสอนใหเดกนกเรยนมความรความเขาใจเรองการ

จดการสงแวดลอมและชวยปลกฝงจตส านกเรองสงแวดลอมใหเดกนกเรยนรวมถงสอนใหเดก

นกเรยนแตละระดบชนรจกวธการจดการกบขยะ โดยหลกสตรพเศษนแบงออกเปน 3 ระดบ

ไดแก 1)ระดบอนบาลจะสอนใหเดกนกเรยนรจกประเภทของขยะ 2)ระดบประถมตนจะสอนให

รจกการคดแยกขยะ 3)ระดบประถมปลายจะสอนใหเดกรจกเพมมลคาใหกบขยะโดยเนนให

มความคดในเชงสรางสรรค เชน การน าขยะมาประดษฐเปนสงของและงานฝมอตางๆ หรอ

อยางเชนในกรณของโรงเรยนสา (นาน) ไดมการจดท าหลกสตร “ขยะทองค า” มาบรณาการเขา

กบการเรยนการสอนในทกระดบชนไดอยางเปนรปธรรม เปนตน

ขนท 7 การสรปผลการด าเนนงาน

กจกรรมถดมาหลงจากเปดการซอขายขยะรไซเคล ไดแก การสรปผลการด าเนนงาน

เพอทราบปญหาและอปสรรคทเกดขนในการด าเนนงานในแตละสวนและเพอแลกเปลยน

ประสบการณตรงทเกดขนจากการปฏบตงานจรงจากคณะท างาน ซงอาจก าหนดใหมการสรปผล

การด าเนนงานเปนประจ าในทกเดอนหรอทกสปดาห เพอทคณะท างานจะไดรวมกนหาแนว

ทางแกไขปญหาทเกดขนไดทนทวงท และเพอวางแนวทางปองกนปญหาทคาดวาจะเกดขนได

เชน ในโรงเรยนเทพศรนทรนนทบรก าหนดใหมการประชมเพอสรปผลการด าเนนงาน

ในทกสปดาห โรงเรยนวดบานทาก าหนดใหมการประชมเพอสรปผลการด าเนนงานเดอนละ

1 ครง เปนตน

ขนท 8 การประเมนตดตามผลการด าเนนงาน

สวนสดทายนถอเปนสวนส าคญทคณะท างานทกคนจะตองมารวมกนแลกเปลยน

ประสบการณและความรทเกดขนจากการปฏบตงานมาตลอดระยะเวลา ซงอาจก าหนดใหมการ

ประเมนตดตามผลการด าเนนงานเปนประจ าในทกภาคการศกษาหรอทกปการศกษา เพอท

คณะท างานจะไดรวมกนคนหาแนวทางการปรบปรงวธการด าเนนงานใหมประสทธภาพสงขน

ส าหรบวธการประเมนตดตามผลการด าเนนงานสามารถท าไดโดย การส ารวจขอมลตาม

ตวชวดทก าหนด การสอบถาม/สมภาษณ การสงเกตพฤตกรรม การประชมคณะท างานเพอ

รวมกนประเมนตดตามผลการด าเนนงานตามรอบระยะเวลาทก าหนด เชน โรงเรยนบานกรวด

25

วทยาคาร (บรรมย) ก าหนดใหมการประเมนผลการด าเนนงานอยางเปนระบบทงในเชงปรมาณ

(ปรมาณขยะ จ านวนสมาชก ผลก าไร) และเชงคณภาพ (ทศนคตของผม สวนรวมกบโครงการ)

โรงเรยนเทศบาลวดปาเรไร (รอยเอด) ก าหนดใหมการประเมนผลทงกอนและหลงด าเนนการ

อยางเปนระบบทงในเชงปรมาณ (ปรมาณขยะ จ านวนสมาชก ผลก าไร) และเชงคณภาพ

(ความพงพอใจ ความกาวหนาของโครงการ ความรความเขาใจตอการจดการขยะ) โรงเรยน

ชมชนมาบอ ามฤตมการประเมนความร ความเขาใจผานงานวจย

นอกจากนแลวเมอเปรยบเทยบระดบความเขมขนในการด าเนนกจกรรมโครงการ

ธนาคารขยะรไซเคลระหวางโรงเรยนทด าเนนการโครงการไดอยางยอดเยยมกบโรงเรยน

ทยงด าเนนกจกรรมโครงการไดไมดนก พบวา โรงเรยนทด าเนนการโครงการไดอยางยอดเยยม

จะมขนตอนกระบวนการด าเนนงานสอดคลองกบขนตอนสรปกระบวนการด าเนนงาน

ทง 8 ขนตอน ในขณะทโรงเรยนโรงเรยนทยงด าเนนกจกรรมโครงการไดไมดนกจะมขนตอน

การด าเนนงานทไมครบทง 8 ขนตอน โดยเฉพาะอยางยงในขนตอนท 2 การวางระบบใหกบ

โครงการ ขน 7 และ 8 การสรปและประเมนตดตามผล ทโดยสวนใหญเกอบทกโรงเรยนมกจะ

ไมไดด าเนนการในสวนน นอกจากนแลวกมกไมพบการจดกจกรรมเสรมอนๆ หรอการน าไป

บรณาการเขากบการเรยนในชนเรยนดวย

ตารางท 2.1 สรปภาพรวมขนตอนกระบวนการด าเนนงานโครงการธนาคารขยะรไซเคล

กลมโรงเรยน

ขนตอนการด าเนนงาน

1 เรมต

นดวย

พลง

2 วางระบ

บโครงการ

3 ท า

แผนด

เนนก

าร

4 แต

งตงคณะท

างาน

ชดเจน

5 เตรยมค

วามพ

รอม

6 ด าเนนก

ารโครงการ

7 สรปผ

ลการด าเนนง

าน

8 ปร

ะเมน/ตด

ตามผ

ล

จด

กจกรรมเสรม

บรณาการ

กบ

การเร

ยนการสอน

กลมท 1 โรงเรยนตนแบบ

กลมท 2 โรงเรยนทไมผานรอบคดเลอก

ระดบจงหวด

-

-

-

-

-

26

2.2 ระดบกำรมสวนรวมและทศนคตตอโครงกำรธนำคำรขยะรไซเคลของโรงเรยน 2.2.1 ขอมลพนฐำนทวไปของผตอบแบบสอบถำม ตารางท 2.2.1-1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม

สถำนภำพ จ ำนวน รอยละ นกเรยน 2181 85.3 คร 329 12.9 ผบรหาร 7 0.3 ผปกครอง 10 0.4 บคลากรอนในโรงเรยน 10 0.4 ภารโรง 2 0.1 ไมระบ 17 0.7 รวม 2556 100.0

ตารางท 2.2.1-2 สงกดของโรงเรยนของผตอบแบบสอบถาม

สงกดของโรงเรยน จ ำนวน รอยละ ส านกงานการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) 1476 57.7 ส านกการศกษา กรงเทพมหานคร 358 14.0 องคกนปกครองทองถน (เทศบาล) 426 16.7 ส านกงานการศกษาเอกชน (สช.) 296 11.6 รวม 2556 100.0 ตารางท 2.2.1-3 ขนาดของโรงเรยนของผตอบแบบสอบถาม

ขนำดของโรงเรยน จ ำนวน รอยละ โรงเรยนขนาดเลก (นร.นอยกวา 500 คน) 904 35.4 โรงเรยนขนาดกลาง (นร. 501-1,500 คน) 592 23.2 โรงเรยนขนาดใหญ (นร.มากกวา 1,501 คน) 1060 41.5 รวม 2556 100.0

ตารางท 2.2.1-4 กลมของโรงเรยนทเปนกรณศกษา

กลมของโรงเรยน จ ำนวน รอยละ กลมโรงเรยนตนแบบ 1492 58.4 กลมโรงเรยนเปาหมายท 2 1064 41.6 รวม 2556 100.0

27

2.2.2 ระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล ตารางท 2.2.2-1 ระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล จ าแนกตามกลมของโรงเรยน

ระดบความคดเหนและการมสวนรวม

ภาพรวม (n=2556) โรงเรยนตนแบบ (n=1492) โรงเรยนกลมท 2 (n=1064)

คา เฉลย

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

คา เฉลย


คา เฉลย


โครงการธนาคารขยะรไซเคลชวยลดปรมาณขยะในโรงเรยน 4.37 .68 4.48 .63 4.21 .72 โครงการธนาคารขยะรไซเคลท าใหมจตส านกดานสงแวดลอมเพมขน 4.29 .69 4.38 .66 4.17 .71 โครงการธนาคารขยะรไซเคลใหความรดานการจดการขยะมลฝอย 4.21 .71 4.31 .69 4.07 .72 ระดบการเหนดวยตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล 4.44 .70 4.53 .65 4.32 .75 โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรสงเสรมใหมการด าเนนงานไปอยางตอเนอง 4.48 .68 4.57 .63 4.35 .74 โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรขยายผลออกไปสชมชนหรอโรงเรยนอนๆ 4.49 .70 4.57 .65 4.38 .74 โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทง 4.11 .80 4.20 .78 3.99 .82 โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหรกษาสงแวดลอมในดานอนเพมขน 4.34 .72 4.41 .67 4.24 .78 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคล 4.01 .88 4.11 .82 3.88 .94 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคต 4.25 .80 4.35 .77 4.10 .82

จากตารางพบวา คาเฉลยของระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคลของโรงเรยนตนแบบสงกวาในภาพรวม ทกประเดน สวนโรงเรยนกลมท 2 มคาเฉลยต ากวาในภาพรวมทกประเดน เมอแปลความหมายจะไดวาเกอบทกประเดนในภาพรวมมระดบความเหนดวยมากทสด ยกเวนประเดนโครงการธนาคารขยะรไซเคลใหความรดานการจดการขยะมลฝอย เปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทง และระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลซงมระดบความเหนดวยมากเทานน

28

ตารางท 2.2.2-2 ระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคลของโรงเรยนตนแบบ จ าแนกรายสงกดของโรงเรยน


สพฐ. (n=785) กทม. (n=183) เทศบาล (n=377) เอกชน (n=147)

คา เฉลย


คา เฉลย


คา เฉลย


คา เฉลย


โครงการธนาคารขยะรไซเคลขยะชวยลดปรมาณขยะในโรงเรยน 4.55 .62 4.39 .67 4.38 .62 4.46 .62 โครงการธนาคารขยะรไซเคลท าใหมจตส านกดานสงแวดลอมเพมขน 4.43 .65 4.40 .72 4.34 .62 4.18 .68 โครงการธนาคารขยะรไซเคลใหความรดานการจดการขยะมลฝอย 4.38 .67 4.28 .74 4.25 .70 4.18 .66 ระดบการเหนดวยตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล 4.59 .61 4.46 .78 4.46 .63 4.51 .69 โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรสงเสรมใหมการด าเนนงานไปอยางตอเนอง 4.63 .58 4.54 .69 4.50 .65 4.50 .72 โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรขยายผลออกไปสชมชนหรอโรงเรยนอนๆ 4.62 .63 4.54 .74 4.47 .65 4.59 .64 โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทง 4.24 .74 4.12 .92 4.20 .75 4.06 .81 โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหรกษาสงแวดลอมในดานอนเพมขน 4.48 .64 4.35 .73 4.35 .66 4.29 .70 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคล 4.22 .77 3.89 .99 4.08 .76 3.84 .88 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคต 4.39 .78 4.29 .86 4.33 .70 4.29 .78

จากตารางพบวา คาเฉลยของระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคลของโรงเรยนตนแบบทกสงกดในทกประเดน

อยในระดบเหนดวยมากทสด สวนโรงเรยนสงกดเอกชน มคาเฉลยต ากวาในภาพรวมเกอบทกประเดน

29

ตารางท 2.2.2-3 ระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคลของโรงเรยนกลมท 2 จ าแนกรายสงกดของโรงเรยน



คา เฉลย


คา เฉลย


คา เฉลย


คา เฉลย


โครงการธนาคารขยะรไซเคลขยะชวยลดปรมาณขยะในโรงเรยน 4.16 .70 4.53 .59 4.33 .77 4.03 .77 โครงการธนาคารขยะรไซเคลท าใหมจตส านกดานสงแวดลอมเพมขน 4.14 .71 4.34 .68 4.39 .61 4.03 .73 โครงการธนาคารขยะรไซเคลใหความรดานการจดการขยะมลฝอย 4.06 .74 4.18 .66 4.33 .59 3.95 .74 ระดบการเหนดวยตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล 4.32 .76 4.39 .67 4.49 .71 4.22 .84 โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรสงเสรมใหมการด าเนนงานไปอยางตอเนอง 4.36 .72 4.53 .66 4.47 .71 4.07 .84 โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรขยายผลออกไปสชมชนหรอโรงเรยนอนๆ 4.37 .75 4.43 .66 4.59 .57 4.29 .81 โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทง 3.91 .82 4.28 .72 4.39 .67 3.87 .85 โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหรกษาสงแวดลอมในดานอนเพมขน 4.19 .79 4.46 .68 4.63 .57 4.11 .85 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคล 3.86 .95 4.14 .74 4.00 .71 3.62 1.08 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคต 4.06 .81 4.36 .80 4.47 .54 3.89 .91

จากตารางพบวา คาเฉลยของระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคลของโรงเรยนกลมท 2 สงกด สพฐ. กทม.

และเทศบาล ในทกประเดนอยในระดบเหนดวยมากและมากทสด สวนโรงเรยนสงกดเอกชน มคาเฉลยต ากวาในภาพรวมทกประเดน

30

ตารางท 2.2.2-4 ระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคลของโรงเรยนตนแบบ จ าแนกตามขนาดของโรงเรยน


เลก (n=407) กลาง (n=417) ใหญ (n=668)

คา เฉลย


คา เฉลย


คา เฉลย


โครงการธนาคารขยะรไซเคลขยะชวยลดปรมาณขยะในโรงเรยน 4.57 .62 4.55 .58 4.38 .65 โครงการธนาคารขยะรไซเคลท าใหมจตส านกดานสงแวดลอมเพมขน 4.41 .61 4.48 .66 4.30 .67 โครงการธนาคารขยะรไซเคลใหความรดานการจดการขยะมลฝอย 4.31 .69 4.41 .64 4.25 .71 ระดบการเหนดวยตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล 4.51 .64 4.57 .62 4.52 .67 โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรสงเสรมใหมการด าเนนงานไปอยางตอเนอง 4.59 .61 4.61 .61 4.54 .65 โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรขยายผลออกไปสชมชนหรอโรงเรยนอนๆ 4.56 .63 4.65 .60 4.52 .69 โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทง 4.29 .70 4.30 .73 4.08 .83 โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหรกษาสงแวดลอมในดานอนเพมขน 4.45 .62 4.55 .61 4.30 .71 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคล 4.11 .83 4.22 .77 4.03 .84 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคต 4.37 .79 4.46 .73 4.28 .78

จากตารางพบวา คาเฉลยของระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคลของโรงเรยนตนแบบทกขนาดในทกประเดน

อยในระดบเหนดวยมากและมากทสด

31

ตารางท 2.2.2-5 ระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคลของโรงเรยนกลมท 2 จ าแนกตามขนาดของโรงเรยน


เลก (n=497) กลาง (n=175) ใหญ (n=392)

คา เฉลย


คา เฉลย


คา เฉลย


โครงการธนาคารขยะรไซเคลขยะชวยลดปรมาณขยะในโรงเรยน 4.29 .69 4.14 .76 4.15 .72 โครงการธนาคารขยะรไซเคลท าใหมจตส านกดานสงแวดลอมเพมขน 4.30 .71 4.10 .66 4.04 .72 โครงการธนาคารขยะรไซเคลใหความรดานการจดการขยะมลฝอย 4.14 .73 4.14 .70 3.96 .71 ระดบการเหนดวยตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล 4.39 .73 4.42 .75 4.19 .77 โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรสงเสรมใหมการด าเนนงานไปอยางตอเนอง 4.45 .71 4.26 .79 4.26 .73 โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรขยายผลออกไปสชมชนหรอโรงเรยนอนๆ 4.40 .74 4.49 .70 4.31 .75 โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทง 4.13 .77 4.01 .87 3.79 .82 โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหรกษาสงแวดลอมในดานอนเพมขน 4.32 .77 4.38 .71 4.09 .81 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคล 4.13 .80 3.95 .93 3.53 .99 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคต 4.24 .80 4.15 .74 3.92 .86

จากตารางพบวา คาเฉลยของระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคลของโรงเรยนกลมท 2 ทกขนาดในทกประเดน

อยในระดบเหนดวยมากและมากทสด

32

2.2.3 การเปรยบเทยบระดบความคดเหนและการมสวนรวมกบเปาหมาย (Benchmark) ท 75%

ตารางท 2.2.3-1 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวมของโรงเรยนในภาพรวมทเปาหมาย 75% จ าแนกตามกลมของโรงเรยน



สถตทดสอบ คานยส าคญของการทดสอบ



โครงการธนาคารขยะรไซเคลขยะชวยลดปรมาณขยะในโรงเรยน 45.814 .0001 44.604 .0001 20.930 .0001

โครงการธนาคารขยะรไซเคลท าใหมจตส านกดานสงแวดลอมเพมขน 39.815 .0001 37.050 .0001

19.161 .0001

โครงการธนาคารขยะรไซเคลใหความรดานการจดการขยะมลฝอย 32.944 .0001 31.704 .0001

14.605 .0001

ระดบการเหนดวยตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล 49.977 .0001 46.489 .0001

24.751 .0001

โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรสงเสรมใหมการด าเนนงานไปอยางตอเนอง 53.928 .0001 50.537 .0001

26.596 .0001

โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรขยายผลออกไปสชมชนหรอโรงเรยนอนๆ 53.645 .0001 48.311 .0001

27.781 .0001

โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทง 22.699 .0001 22.301 .0001

9.384 .0001

โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหรกษาสงแวดลอมในดานอนเพมขน 41.377 .0001 38.276 .0001

20.551 .0001

ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคล 15.081 .0001 16.825 .0001

4.449 .0001

ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคต 31.464 .0001 30.235 .0001

14.010 .0001

1 หมายถงการทดสอบดานเดยว

จากตารางพบวา ในโรงเรยนตนแบบและโรงเรยนกลมท 2 ผตอบแบบสอบถามมระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะ รไซเคลในทกดานสงกวาเปาหมาย (Benchmark) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05

33

ตารางท 2.2.3-2 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวมของโรงเรยนตนแบบทเปาหมาย 75% จ าแนกตามสงกดของโรงเรยน



สถตทดสอบ

คานยส าคญของการทดสอบ







โครงการธนาคารขยะรไซเคลขยะชวยลดปรมาณขยะในโรงเรยน 36.167 .0001 12.901 .0001 19.693 .0001 13.883 .0001

โครงการธนาคารขยะรไซเคลท าใหมจตส านกดานสงแวดลอมเพมขน 29.606 .0001 12.222 .0001 18.398 .0001 7.617 .0001 โครงการธนาคารขยะรไซเคลใหความรดานการจดการขยะมลฝอย 26.356 .0001 9.786 .0001 13.838 .0001 7.854 .0001 ระดบการเหนดวยตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล 38.297 .0001 12.266 .0001 21.820 .0001 13.433 .0001 โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรสงเสรมใหมการด าเนนงานไปอยางตอเนอง 42.443 .0001 15.437 .0001 22.485 .0001 12.651 .0001 โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรขยายผลออกไปสชมชนหรอโรงเรยนอนๆ 38.470 .0001 14.370 .0001 21.483 .0001 15.987 .0001 โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทง 18.497 .0001 5.456 .0001 11.711 .0001 4.643 .0001 โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหรกษาสงแวดลอมในดานอนเพมขน 31.616 .0001 11.078 .0001 17.826 .0001 9.339 .0001 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคล 17.078 .0001 1.847 .0662 8.593 .0001 1.200 .2322 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคต 23.199 .0001 8.455 .0001 15.871 .0001 8.452 .0001 1 หมายถงการทดสอบดานเดยว 2 หมายถงการทดสอบสองดาน

จากตารางพบวา ในโรงเรยน สงกด สพฐ. กทม. และเทศบาล ผตอบแบบสอบถามมระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะ รไซเคลในทกดานสงกวาเปาหมาย (Benchmark) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ยกเวนสงกดของโรงเรยนเอกชนและ กทม. ในประเดนระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลทไมแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

34

ตารางท 2.2.3-3 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวมของโรงเรยนกลมท 2 ทเปาหมาย 75% จ าแนกตามสงกดของโรงเรยน












โครงการธนาคารขยะรไซเคลท าใหมจตส านกดานสงแวดลอมเพมขน 14.341 .0001 11.465 .0001 7.366 .0001 4.658 .0001

โครงการธนาคารขยะรไซเคลใหความรดานการจดการขยะมลฝอย 10.959 .0001 8.578 .0001 6.827 .0001 3.228 .0021

ระดบการเหนดวยตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล 19.631 .0001 12.651 .0001 7.287 .0001 6.876 .0001

โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรสงเสรมใหมการด าเนนงานไปอยางตอเนอง 22.359 .0001 15.565 .0001 7.091 .0001 4.588 .0001

โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรขยายผลออกไปสชมชนหรอโรงเรยนอนๆ 21.805 .0001 13.507 .0001 10.259 .0001 8.138 .0001

โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทง 5.074 .0011 9.788 .0001 6.650 .0001 1.660 .0992

โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหรกษาสงแวดลอมในดานอนเพมขน 14.638 .0001 13.846 .0001 10.912 .0001 5.225 .0001

ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคล 3.046 .0021 6.917 .0001 2.475 .017 1 -1.504 .1352

ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคต 10.145 .0001 10.044 .0001 9.257 .0001 1.819 .0772 1 หมายถงการทดสอบดานเดยว 2 หมายถงการทดสอบสองดาน

จากตารางพบวา ในโรงเรยน สงกด สพฐ. กทม. เทศบาล ผตอบแบบสอบถามมระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคลในทกดานสงกวาเปาหมาย (Benchmark) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ยกเวนสงกดของโรงเรยนเอกชน ในประเดนโครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทง ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลและระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคตทไมแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

35

ตารางท 2.2.3-4 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวมของโรงเรยนตนแบบทเปาหมาย 75% จ าแนกขนาดของโรงเรยน


เลก (n=407) กลาง (n=417) ใหญ (n=668)





โครงการธนาคารขยะรไซเคลท าใหมจตส านกดานสงแวดลอมเพมขน 21.806 .0001 22.664 .0001 21.055 .0001

โครงการธนาคารขยะรไซเคลใหความรดานการจดการขยะมลฝอย 16.515 .0001 20.909 .0001 18.461 .0001

ระดบการเหนดวยตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล 24.033 .0001 26.851 .0001 29.655 .0001

โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรสงเสรมใหมการด าเนนงานไปอยางตอเนอง 27.728 .0001 28.628 .0001 31.488 .0001

โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรขยายผลออกไปสชมชนหรอโรงเรยนอนๆ 25.854 .0001 30.513 .0001 28.767 .0001

โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทง 15.661 .0001 15.507 .0001 10.123 .0001

โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหรกษาสงแวดลอมในดานอนเพมขน 22.791 .0001 26.544 .0001 20.123 .0001

ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคล 8.759 .0001 12.504 .0001 8.756 .0001

ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคต 15.926 .0001 19.941 .0001 17.421 .0001

1 หมายถงการทดสอบดานเดยว

จากตารางพบวา ในโรงเรยนตนแบบ ทงขนาดเลก กลาง ใหญ ผตอบแบบสอบถามมระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะร

ไซเคล ในทกดานสงกวาเปาหมาย (Benchmark) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05

36

ตารางท 2.2.3-5 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวมของโรงเรยนกลมท 2 ทเปาหมาย 75% จ าแนกขนาดของโรงเรยน


เลก (n=497) กลาง (n=175) ใหญ (n=392)












ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคล 10.383 .0001 2.824 .0051 -4.346 .0001 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคต 13.571 .0001 7.093 .0001 3.837 .0001 1 หมายถงการทดสอบดานเดยว 2 หมายถงการทดสอบสองดาน

จากตารางพบวา ในโรงเรยนกลมท 2 ทงขนาดเลกและกลาง ผตอบแบบสอบถามมระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะ รไซเคลในทกดานสงกวาเปาหมาย (Benchmark) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ยกเวนโรงเรยนขนาดใหญ ในประเดนโครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรง บนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทงทไมแตกตางกบเปาหมายอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

37

2.2.4 การเปรยบเทยบระดบความคดเหนและการมสวนรวมกบเปาหมาย (Benchmark) ท 80%

ตารางท 2.2.4-1 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวมของโรงเรยนในภาพรวมทเปาหมาย 80% จ าแนกตามกลมของโรงเรยน












โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทง 6.933 .0001 9.867 .0001 -0.561 .5752


ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคล 0.677 .4992 5.051 .0001 -4.261 .0001

ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคต 15.744 .0001 17.732 .0001 4.125 .0001 1 หมายถงการทดสอบดานเดยว 2 หมายถงการทดสอบสองดาน

จากตารางพบวา ในโรงเรยนตนแบบ ผตอบแบบสอบถามมระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคลในทกดานสงกวาเปาหมาย (Benchmark) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ยกเวนโรงเรยนกลมท 2 ในประเดนโครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจ ใหแยกขยะทบานกอนทงและในภาพรวมทงหมดในประเดนระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลทไมแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต ทระดบ 0.05

38

ตารางท 2.2.4-2 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวมของโรงเรยนตนแบบทเปาหมาย 80% จ าแนกตามสงกดของโรงเรยน

ระดบความคดเหนและการมสวนรวม สพฐ. (n=785) กทม. (n=183) เทศบาล (n=377) เอกชน (n=147)










โครงการธนาคารขยะรไซเคลท าใหมจตส านกดานสงแวดลอมเพมขน 18.792 .0001 7.514 .0001 10.631 .0001 3.156 .0021 โครงการธนาคารขยะรไซเคลใหความรดานการจดการขยะมลฝอย 15.848 .0001 5.206 .0001 6.910 .0001 3.254 .0011 ระดบการเหนดวยตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล 26.872 .0001 7.923 .0001 14.125 .0001 9.016 .0001 โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรสงเสรมใหมการด าเนนงานไปอยางตอเนอง 30.358 .0001 10.558 .0001 15.016 .0001 8.415 .0001 โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรขยายผลออกไปสชมชนหรอโรงเรยนอนๆ 27.398 .0001 9.797 .0001 13.991 .0001 11.239 .0001 โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทง 9.050 .0001 1.772 .0782 5.266 .0001 0.913 .3632 โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหรกษาสงแวดลอมในดานอนเพมขน 20.717 .0001 6.460 .0001 10.433 .0001 5.036 .0001 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคล 8.001 .0001 -1.567 .1192 2.178 .0301 -2.259 .0251 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคต 14.206 .0001 4.538 .0001 8.986 .0001 4.557 .0001 1 หมายถงการทดสอบดานเดยว 2 หมายถงการทดสอบสองดาน

จากตารางพบวา ในโรงเรยนตนแบบในสงกด สพฐ. และเทศบาล ผตอบแบบสอบถามมระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคลในทกดานสงกวาเปาหมาย (Benchmark) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ยกเวนสงกด กทม. ในประเดนโครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทงและระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลทไมแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และโรงเรยน ในสงกดเอกชน ในประเดนโครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทงทไมแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

39

ตารางท 2.2.4-3 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวมของโรงเรยนกลมท 2 ทเปาหมาย 80% จ าแนกตามสงกดของโรงเรยน












โครงการธนาคารขยะรไซเคลท าใหมจตส านกดานสงแวดลอมเพมขน 5.123 .0001 6.630 .0001 4.478 .0001 0.452 .6522

โครงการธนาคารขยะรไซเคลใหความรดานการจดการขยะมลฝอย 2.018 .0441 3.557 .0001 3.866 .0001 -0.883 .3792

ระดบการเหนดวยตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล 10.959 .0001 7.698 .0001 4.824 .0001 3.230 .0021

โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรสงเสรมใหมการด าเนนงานไปอยางตอเนอง 13.201 .0001 10.548 .0001 4.627 .0001 0.971 .3332 โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรขยายผลออกไปสชมชนหรอโรงเรยนอนๆ 13.060 .0001 8.531 .0001 7.213 .0001 4.361 .0001 โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทง -2.912 .0041 5.171 .0001 4.043 .0001 -1.924 .0562 โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหรกษาสงแวดลอมในดานอนเพมขน 6.341 .0001 8.951 .0001 7.822 .0001 1.637 .1042 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคล -3.901 .0001 2.459 .0151 0.000 1.0002 -4.342 .0001 ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคต 1.984 .0481 5.927 .0001 6.040 .0001 -1.527 .1292 1 หมายถงการทดสอบดานเดยว 2 หมายถงการทดสอบสองดาน

จากตารางพบวา ในโรงเรยน กลมท 2 สงกด สพฐ. กทม. และเทศบาล ผตอบแบบสอบถามมระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคลในทกดานสงกวาเปาหมาย (Benchmark) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ยกเวนสงกดโรงเรยนเอกชน ในประเดนโครงการธนาคาร รไซเคลขยะชวยลดปรมาณขยะในโรงเรยน โครงการธนาคารขยะรไซเคลท าใหมจตส านกดานสงแวดลอมเพมขน โครงการธนาคารขยะรไซเคลใหความร ดานการจดการขยะมลฝอย โครงการธนาคารขยะรไซเคลควรสงเสรมใหมการด าเนนงานไปอยางตอเนอง โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจ ใหแยกขยะทบานกอนทง โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหรกษาสงแวดลอมในดานอนเพมขน และระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคตทไมแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

40

ตารางท 2.2.4-4 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวมของโรงเรยนตนแบบทเปาหมาย 80% จ าแนกขนาดของโรงเรยน


เลก (n=407) กลาง (n=417) ใหญ (n=668)












ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคล 2.686 .0081 5.895 .0001 1.019 .3082

ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคต 9.540 .0001 12.947 .0001 9.133 .0001

1 หมายถงการทดสอบดานเดยว 2 หมายถงการทดสอบสองดาน

จากตารางพบวา ในโรงเรยนตนแบบทงขนาดเลกและกลาง ผตอบแบบสอบถามมระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะ

รไซเคลในทกดานสงกวาเปาหมาย (Benchmark) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ยกเวนโรงเรยนขนาดใหญ ในประเดนโครงการธนาคารขยะรไซเคล

เปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทงทไมแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

41

ตารางท 2.2.4-5 การทดสอบเปรยบเทยบระดบความคดเหนและระดบการมสวนรวมของโรงเรยนกลมท 2 ทเปาหมาย 80% จ าแนกขนาดของโรงเรยน


เลก (n=497) กลาง (n=175) ใหญ (n=392)






โครงการธนาคารขยะรไซเคลใหความรดานการจดการขยะมลฝอย 4.319 .0001 2.697 .0081 -1.206 .2292




โครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทง 3.837 .0001 0.087 .9312 -5.051 .0001


ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคล 3.461 .0011 -0.731 .4652 -9.356 .0001

ระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคต 6.611 .0001 2.644 .0091 -1.948 .0522

1 หมายถงการทดสอบดานเดยว 2 หมายถงการทดสอบสองดาน

จากตารางพบวา ในโรงเรยน กลมท 2 ขนาดเลก ผตอบแบบสอบถามมระดบความคดเหนและการมสวนรวมตอโครงการธนาคารขยะรไซเคล ในทกดานสงกวาเปาหมาย (Benchmark) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ยกเวนโรงเรยนขนาดกลาง ในประเดนโครงการธนาคารขยะรไซเคลท าใหมจตส านกดานสงแวดลอมเพมขนโครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนแรงบนดาลใจใหแยกขยะทบานกอนทง และระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลทไมแตกตางอยางมนยส าคญทระดบ 0.05 ในขณะทโรงเรยนขนาดใหญ ในประเดนโครงการธนาคารขยะรไซเคลท าใหมจตส านกดานสงแวดลอมเพมขน โครงการธนาคารขยะรไซเคลใหความรดานการจดการขยะมลฝอย และระดบการไดเขารวมกบกจกรรมของโครงการธนาคารขยะรไซเคลในอนาคตทไมแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

42

2.3 เงอนไขและปจจยทน ำไปสควำมส ำเรจของโครงกำร ธนำคำรขยะรไซเคล

จากการประมวลผลขอคนพบสรปไดวาเงอนไขหลกทน าไปสความส าเรจของโครงการ

จะตองประกอบดวย 3 เรอง ไดแก 1) บคลากร 2) วธคด และ 3) วธปฏบต โดยแตละ

องคประกอบมรายละเอยดของการเปนเงอนไขทน าไปสความส าเรจของโครงการดงน

1) บคลากรของโครงการ ไดแก 1.1) บคลกลกษณะของบคลากร : ตองมใจรก อยากท าและกดไมปลอย

จดเรมตนของโครงการจากหลายๆ โรงเรยนทประสบความส าเรจเกดจากคนทเปน

หวขบวนของโครงการทมใจรกเรองสงแวดลอม อยากจะท าโครงการนใหส าเรจและท าโครงการ

แบบกดไมปลอยไมวาจะตองเผชญกบอปสรรคหรอแรงกดดนตางๆ เรยกไดวา เปนคนประเภท

ทม “พลงมาก” เปนพลงทเกดขนจากภายในแบบพรอมจะสไปขางหนา ซงไมตองเตมเชอไฟ

หรอพลงจากปจจยภายนอกมากนก

ดงนนปจจยส าคญของความส าเรจในมตดานบคลกลกษณะของบคลากรจงเสนอให

ตองมองหาคนจ าพวกทมพลง มใจรกทจะท าและเปนคนท างานประเภทกดไมปลอยมาเปน

คณะท างานของโครงการ หากแตโรงเรยนมบคลากรลกษณะเชนนไมมากนก อยางนอยกขอให

เลอกคนทมบคลกใกลเคยงกนมาเปนหวขบวนทจะรบหนาทหลกในการขบเคลอนโครงการให

เดนหนาและประสบความส าเรจไดตอไป

1.2) องคประกอบของบคลากร : ตองน าโดยผบรหารและประกอบดวยบคลากร

ทกกลม

เมอพจารณาโครงสรางคณะท างานของโครงการจากหลายๆ โรงเรยนทประสบ

ความส าเรจพบวา โครงสรางของคณะท างานจะประกอบไปบคลากรหลายๆ ประเภททมอยใน

โรงเรยน เชน ผบรหาร คร นกเรยน กรรมการโรงเรยน เปนตน ทงนเพอใหแตละสวนไดท า

หนาทเปนกลไกในการขบเคลอนโครงการในมตทแตกตางกน

ดงนนปจจยส าคญของความส าเรจในมตดานองคประกอบของบคลากรจงเสนอให

องคประกอบของคณะท างานจะตองประกอบดวยบคลากรทกประเภทในโรงเรยน ซงไดแก

ผบรหาร คร นกเรยน นกการ และบคลากรสวนอนๆ ของโรงเรยน ภายใตโครงสรางการน าของ

“ผบรหาร” ซงจะเปนเครองรบประกนวาโครงการนจะไดรบการสนบสนนและอ านวยการอยางด

43

จากผบรหาร เรยกไดวาเปนตนทางแหงความส าเรจ เพราะผบรหารจะเปนกลไกส าคญในการ

ระดมทรพยากรตางๆ เขามาใชในโครงการ ทงในดานงบประมาณ บคลากร เครองไมเครองมอ

อปกรณตางๆ ขอมลขาวสารทางวชาการ รวมไปถงการประสานความรวมมอไปยงหนวยงาน

ภายนอก

2) วธคดเกยวกบโครงการ : ตองคดสรางและวางระบบโครงการใหเปนทางการ ในประเดนวธคดตอโครงการน พบวาการใหความส าคญตอการวางระบบโครงการอยาง

เปนทางการโดยการบรรจโครงการไวในนโยบายของโรงเรยน เนองจากขอมลในภาคสนาม

พบวา โรงเรยนทประสบความส าเรจสวนใหญไดประกาศใหโครงการธนาคารขยะรไซเคลเปน

นโยบายหรอเปนพนธกจทโรงเรยนจะตองด าเนนการและอกหลายๆ โรงเรยนกบรรจโครงการ

ธนาคารขยะรไซเคลนลงในนโยบายดานสงแวดลอมของโรงเรยน ซงการด าเนนการในลกษณะ

เชนนถอเปนการประกาศขอความรวมมออยางเปนทางการจากทกฝายภายในโรงเรยนและ

จากภายนอกโรงเรยนทเกยวของ เปนเสมอนการวางเสนทางสความส าเรจ (Road Map) ใหกบ

โครงการไดเปนอยางด

ดงนนปจจยส าคญแหงความส าเรจในมตวธคดจงเสนอใหตองมการประกาศหรอ

บรรจใหโครงการเปนนโยบายหรอพนธะกจหนงของโรงเรยนทตองด าเนนการใหส าเรจลลวง

3) วธปฏบต : ตองสรางระบบปฏบตงานทด ไดแก 3.1) แผนปฏบตงาน: ตองยดหยนและปรบเปลยนได

ขอมลเชงประจกษทเกยวของกบวธปฏบตงานจากหลายๆ โรงเรยน พบวา แผนการ

ด าเนนงานของโครงการทไดวางไวนนสามารถปรบเปลยนไดเพอใหสอดคลองกบสภาพบรบท

และสถานการณปจจบนของโรงเรยนอยตลอดเวลา และเพอใหคณะท างานของโครงการสามารถ

ด าเนนงานไดโดยสะดวก ไมตดขดกบการเปลยนแปลงทเขามากระทบกบโครงการ

ในขณะเดยวกน แนวปฏบตทสอดคลองกบสภาพความเปนจรงนนจะชวยระดมความรวมมอตอ

โครงการจากสมาชกโครงการไดมากขน ซงระดบการมสวนรวมทเพมสงขนนถอเปนปจจย

ส าคญทน าพาใหการด าเนนโครงการเดนไปสความส าเรจได

ดงนนปจจยส าคญแหงความส าเรจในมตของการสรางระบบปฏบตการทดจงเสนอให

มการก าหนดอยางเปนทางการถงวธปฏบตงานทสามารถปรบเปลยนไดตลอดเวลาเพอให

สอดคลองกบสภาพบรบทและสถานการณปจจบนของโรงเรยนอยเสมอ

44

3.2) ตองสรางการมสวนรวมใหกวางขวาง : ขยายแนวรวมภายในและสรางเครอขาย

ภายนอก

โรงเรยนทประสบความส าเรจหลายๆ โรงเรยนสามารถสรางแนวรวมภายในโรงเรยน

และขยายเครอขายความรวมมอไปภายนอกไดอยางกวางขวาง ซงอาจจ าเปนตองด าเนนการ

ขยายแนวรวมจากภายในใหกวางขวางและเขมแขงกอนแลวจงสรางเครอขายออกสภายนอก

แตทงนหากโรงเรยนประเมนแลววาจะสามารถสรางเครอขายจากภายนอกไดงายกวาการขยาย

แนวรวมจากภายในกอาจจะตองใชกลยทธแบบ “การตลอม” ทมงขยายการสรางเครอขายจาก

ภายนอกเพอกดดนการสรางความรวมมอจากภายใน ซงการด าเนนงานเหลานโรงเรยนสามารถ

พจารณาใหเหมาะสมกบสภาพความเปนจรงของโรงเรยนเพอใหสามารถเดนไปสจดหมาย

ปลายทางได

ส าหรบเทคนคทใชในการสรางแนวรวมภายในโรงเรยนไดแก “การพดย าซ าทวน” และ

“การปฏบตตนใหเปนแบบอยาง” รวมไปกบการสรางแรงจงใจในการเขาโครงการ สวนการขยาย

เครอขายออกสภายนอกกยดหลกการประสานความรวมมอตามหลกการ “บวร: บาน วด

โรงเรยน”

ดงนนปจจยส าคญแหงความส าเรจในมตของการขยายแนวรวมและสรางเครอขาย

ภายนอกนจงเสนอใหมการใชเทคนค “การเสรมแรงทางบวกทเหมาะสม” ส าหรบการขยาย

แนวรวมภายใน และ “เทคนคการเปดรวโรงเรยนสบาน” เพอเรงการสรางเครอขายออกไป

สภายนอก

2.4 ปญหำและอปสรรคตอควำมส ำเรจของโครงกำรธนำคำรขยะรไซเคล

จากการวเคราะหและสงเคราะหขอมลจากโรงเรยนทเปนกรณศกษาทงหมด โดยเฉพาะ

จากโรงเรยนทไมผานการคดเลอกระดบจงหวด พบวา ปญหาอปสรรคส าคญทท าใหการด าเนน

โครงการธนาคารขยะรไซเคล ประกอบดวย 2 เรองส าคญไดแก 1) วธคด และ 2) วธปฏบต โดย

แตละองคประกอบมรายละเอยดดงน

45

1) วธคด : ขาดนโยบายทจะสนบสนนการด าเนนโครงการ

ความไมชดเจนตอการด าเนนโครงการโดยเฉพาะในระดบนโยบายถอเปนอปสรรค

ส าคญยงตอการด าเนนโครงการใหประสบความส าเรจได เพราะเมอโรงเรยนไมมนโยบายทจะ

สนบสนนในเรองนหรอไมไดใหความสนใจกบโครงการแลวกหมายความวา การด าเนนโครงการ

ทจะเกดขนตอไปโดยครผรเรมโครงการจะเปนไปอยางยากล าบาก ทลกทเล เนองจากขาดการ

สนบสนนจากภายในทงในแงงบประมาณ ก าลงคน ความรวมมอ ความรและทรพยากรอนๆ

ทจ าเปน ซงกอาจเกนเลยไปถงการไมไดรบการสนบสนนจากหนวยงาน/องคกรจากภายนอกได

ซงทงหมดกลวนบนทอนก าลงใจใหกบผรเรมจะท าโครงการซงในทายทสดกอาจตองลมเลก

ความตงใจไปในทสด

ดงนนในการขจดอปสรรคดงกลาวใหหมดไปจงเสนอวา ตองผลกดนใหเกดการสราง

ความชดเจนตอแนวทางการด าเนนโครงการโดยเฉพาะการมนโยบายทจะสนบสนนการด าเนน

โครงการอยางเปนรปธรรม ซงอาจท าไดโดยการใชชองทางของการแลกเปลยนประสบการณกบ

โรงเรยนทด าเนนโครงการประสบความส าเรจ การใหกรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอมเปนกลไก

ในการผลกดนใหเกดการสนบสนนโครงการผานการจดกจกรรมรวมกน เปนตน

2) วธปฏบต ไดแก

2.1 มรปแบบการด าเนนโครงการทยดตดกบตวบคคล

ขอมลเชงประจกษจากหลายๆ โรงเรยนทตองยตโครงการลงหรอตองหยดด าเนน

โครงการไปชวระยะเวลาหนงพบวา มสาเหตหลกเกดขนจากการทมรปแบบการด าเนนโครงการ

ทตดอยกบตวบคคล ซงมตวอยางในหลายๆ กรณ เชน เมอครผรบผดชอบโครงการโยกยาย

หรอลาออกไป กท าใหไมมผรบผดชอบสานตอการด าเนนโครงการซงกท าใหโครงการตองยตลง

ไปดวยเชนกน หรอบางกรณกเกดขนจากการเปลยนแปลงตวผบรหารโรงเรยนโดยผบรหาร

ทเขามารบงานใหมนไมไดความส าคญหรอสนใจโครงการซงกท าใหโครงการไมไดรบการ

สนบสนนทรพยากรตางๆ เหมอนเชนเดมทผานมาซงกท าใหการด าเนนโครงการเปนไปดวย

ความยากล าบากมากขน ซงในทสดกอาจท าใหตองลมเลกโครงการไปเชนกน

ดงนนในการขจดอปสรรคดงกลาวใหหมดไปจงเสนอใหมการสรางรปแบบการท างาน

“แบบมตวตายตวแทน” เพอปองกนไมใหการด าเนนงานตองหยดชะงกหรอยตลงไปตาม

46

ตวบคคล เพราะสถานการณการเปลยนแปลงดานบคลากรในโรงเรยนเปนเรองทเกดขนได

อยตลอดเวลา นอกจากนแลวตองมการก าหนดโครงสรางคณะท างานและจดตงอยางเปน

ทางการ เพอสรางความรวมมอรวมใจในการขบเคลอนโครงการรวมกนตอไป

2.2 ขาดการจดกจกรรมกระตนความสนใจทหลากหลาย

เนองจากการจดใหมกจกรรมกระตนความสนใจตอโครงการธนาคารขยะรไซเคลถอเปน

พลงผลกดนส าคญทชวยยกระดบการมสวนรวมตอโครงการใหเพมสงขน ทงในแงความสนใจ

และความกระตอรอรนของนกเรยนและบคลากรของโรงเรยนทจะเขารวมกจกรรมกบโครงการ

ซงกสอดคลองกบขอมลจากโรงเรยนทไมผานการคดเลอกระดบจงหวดทสะทอนวา ในระยะแรก

ของการด าเนนโครงการความสนใจโครงการจากสมาชกกมมากในระดบหนงแตพอโครงการ

เดนหนาไปไดสกระยะ ความสนใจและการเขามามสวนรวมกคอยๆ ลดนอยถอยลงจนกระทง

ในทสดกตองยตการด าเนนโครงการไป ซงกเปนไปในทศทางเดยวกนกบขอมลจากโรงเรยน

ตนแบบทสะทอนวา โรงเรยนไดจดใหมกจกรรมอนๆ ทกระตนความสนใจตอโครงการ

เปนระยะๆ เชน จดกจกรรมการประกวดแฟชนรไซเคล จดกจกรรมตลาดนดสนคามอสอง

จดกจกรรมเดนรณรงคในชมชน จดประกวดเรยงความ ค าขวญ เปนตน ซงกท าใหเพมระดบ

การมสวนรวมตอโครงการไดอยตลอดเวลา

ดงนนในการขจดอปสรรคดงกลาวใหหมดไปจงเสนอใหมการจดกจกรรมเพอกระตน

ความสนใจจากสมาชกเปนระยะๆ โดยเนนใหเปนโครงการท “สนก ทาทาย แขงขนและ

ใชความคดรเรมสรางสรรค” ทเนนใหเกดกจกรรมจดการขยะมลฝอยในหลายมตรวมไปกบ

กจกรรมการดแลรกษาสงแวดลอมโดยรวมของโรงเรยน ซงในทายทสดกจะสงตอใหเกดรปแบบ

ของการจดการสงแวดลอมเชงพนทได (Area-based Approach)

2.3 ขาดการสรางความรความเขาใจตอโครงการอยางเขมขน

ความรความเขาใจตอโครงการถอเปนเงอนไขส าคญในการระดมความรวมมอกบ

โครงการ โดยเฉพาะอยางยงในมตของการสรางความรความเขาใจกบผปกครอง เพราะหาก

ผปกครองไมเขาใจในวตถประสงคของโครงการและความเชอมโยงของการด าเนนโครงการ

กบผลดทจะเกดขนแกตวนกเรยนแลว กจะไมสามารถระดมความรวมมอจากผปกครองได

ซงกหมายความรวมไปถงทจะไมสามารถระดมความรวมมอจากนกเรยนได โดยเฉพาะในเดก

นกเรยนชนเลกๆ

47

ดงนนในการขจดอปสรรคดงกลาวใหหมดไปจงเสนอใหมการจดกจกรรมเพอสราง

ความรความเขาใจตอโครงการใหเขมขน ทงภายในโรงเรยนและออกสภายนอกโดยเฉพาะ

กลมผปกครอง โดยเนนกจกรรมการใหความรความเขาใจรวมไปกบการสรางการมสวนรวม

ตอโครงการ ซงในทายทสดแลวโครงการกจะสามารถระดมการมสวนรวมไดจากทงภายใน

โรงเรยน ผปกครอง และชมชนโดยรอบไดอยางกวางขวาง

2.5 แนวทำงกำรด ำเนนโครงกำรธนำคำรขยะรไซเคลใหประสบควำมส ำเรจ

จากการประมวลผลจากขอคนพบในภาคสนามจากโรงเรยนกลมเปาหมายทง 2 กลม

เพอจดท าขอสรปตนแบบการด าเนนของโครงการธนาคารขยะรไซเคล ซงกพบวาการทจะ

ด าเนนโครงการธนาคารขยะรไซเคลใหประสบความส าเรจไดนน นอกจากจะตองด าเนน

โครงการตาม 8 ขนตอนหลกเปนอยางนอยตามทไดเสนอไปในภาพรวมสรปกระบวนการ

ด าเนนงานแลวน น โรงเรยนควรจะตองด าเนนกจกรรมโครงการภายใตฐานคดทส าคญ

อก 4 สวน ซงประกอบดวย

สวนท 1 วธคด : คดแบบมงสความส าเรจทย งยน

สวนท 2 วธปฏบต : ใชแนวทางการจดการเชงสรางสรรครวมไปกบการบรหาร

ความเสยง

สวนท 3 การตอยอดความส าเรจ : เพมคณคาใหแกคณะท างาน

สวนท 4 การสรางความยงยน : ผลกดนใหเกดการเรยนรตลอดเวลา

โดยในแตละสวนมรายละเอยดทส าคญดงน

สวนท 1 วธคด : คดแบบมงสควำมส ำเรจทยงยน

วธคดหรอรปแบบการคดถอเปนกญแจส าคญทไขตรงไปสความส าเรจ เพราะวธคด

เปนตวก าหนดรปแบบวธการปฏบต หมายความวา หากมวธคดแบบมงสความส าเรจสงสด วธปฏบตกจะถกออกแบบเพอไปใหบรรลปลายทางแหงความส าเรจสงสดดวยเชนกน ในทางตรงกนขามหากมวธคดแบบไรเปาหมาย วธการปฏบตงานกจะเปนลกษณะ “ท าแบบขอไปท”

48

หรอ “ท าไปงนๆ เอง” ดวยเชนกน ส าหรบวธคดทเปนรากฐานส าคญทท าใหโครงการธนาคารขยะรไซเคลประสบความส าเรจ ประกอบดวย

หลกการท 1 ยกระดบใหเปนนโยบาย

หลกการขอนมงเสนอใหมการยกระดบโครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนนโยบาย

ทโรงเรยนทจะตองด าเนนการอยางจรงจงเพอใหบรรลเปาหมายทต งไว

ในการก าหนดใหโครงการธนาคารขยะรไซเคลเปนนโยบาย หมายความวาโรงเรยน

จะใหความส าคญและพรอมใหการสนบสนนอยางเตมทในการด าเนนโครงการทกรปแบบและ

บคลากรทกฝายของโรงเรยนจะตองรวมไมรวมมอกนอยางจรงจงในการทจะขบเคลอนโครงการ

ใหด าเนนไปไดดวยด

หลกการท 2 มอบความไววางใจแกคณะท างาน

หลกการขอนมงเสนอใหผบรหารโรงเรยนมอบความไววางใจตอคณะบคลากรทเขามา

รบผดชอบหลกในการด าเนนโครงการธนาคารขยะรไซเคล เพราะความไววางใจถอเปน

สญลกษณทแสดงออกวาผบรหารใหความเชอมนวาพวกเขาเหลานนมศกยภาพสงเพยงพอ

ในการทจะเปน “หวขบวนขบเคลอน” ใหโครงการธนาคารขยะรไซเคลของโรงเรยนประสบ

ความส าเรจได และในขณะเดยวกนผบรหารและคณะครผรบผดชอบโครงการกจะตองมอบความ

ไววางใจใหแกคณะนกเรยนทเปนคณะท างานของโครงการดวยเชนกนเพอสรางความมนใจ

ใหแกคณะนกเรยนวาพวกเขามความสามารถและเปนกลไกส าคญทจะน าพาโครงการธนาคาร

ขยะรไซเคลไปสความส าเรจได

หลกการท 3 ใหอ านาจการบรหารและตดสนใจ

หลกการขอนมงเสนอใหผบรหารไดมอบอ านาจในการบรหารจดการ/การตดสนใจ

เกยวกบโครงการใหแกหวหนาคณะท างานอยางเตมอ านาจ เพอใหหวหนาคณะท างานได

สามารถวางแผนหรอตดสนใจตางๆ ไดในสวนทเปนความรบผดชอบโดยตรงหรอในกรณภาวะ

เรงดวนทตองการการตดสนใจโดยเรว แตทงนผบรหารยงคงตองด ารงสถานะทจะเปน “กลไก

อ านวยการ” ใหการด าเนนโครงการเปนไปดวยบรรยากาศของความรวมไมรวมมอกนจาก

ทกฝายในโรงเรยน

49

หลกการท 4 วางระบบบรหารโครงการทชดเจน

หลกการขอนมงเสนอใหมการวางระบบของโครงการใหชดเจน ไดแก การวางโครงสราง

คณะผรบผดชอบ การก าหนดหนาทความรบผดชอบของแตละต าแหนง เพอใหคณะท างาน

แตละคนไดทราบถงบทบาทและความรบผดชอบของตนทพงม ในการนจ าเปนตองมการ

ประกาศแตงตงหนาทความรบผดชอบอยางเปนทางการและแจงใหทราบโดยทวกนเพอใหเปน

กลไกในการอ านวยการใหคณะท างานไดท าหนาทดวยความคลองตว นอกจากนแลวในการมอง

หาคณะท างาน ควรพจารณาเลอกบคคลท “มใจ” “สมครใจ” และ “กดไมปลอย” ใหเขามารวม

เปนคณะท างานของโครงการ

หลกการท 5 รกษาระดบจตส านกทมงสความส าเรจ

หลกการขอนมงเสนอใหมการรกษาระดบจตส านกในการมงสความส าเรจของ

คณะท างานทกฝายอยางสม าเสมอ ซงด าเนนการไดโดยการจดประชมพดคยเพอปรกษาหารอ

กนระหวางคณะท างานกบผบรหารเปนระยะๆ โดยอาจก าหนดเปนวาระการพดคยในขนสรปผล

การด าเนนงานกได เพอรวมกนแกไขปญหาอปสรรคทกดขวางการมงสความส าเรจ หรอการสง

คณะท างานออกไปอบรม ศกษาดงานนอกสถานท เปนตน เพอเปนการเพม “พลงจากภายใน”

ใหแกคณะท างานอยางสม าเสมอ

สวนท 2 วธปฏบต : ใชแนวทำงกำรจดกำรเชงสรำงสรรครวมไปกบกำรบรหำร

ควำมเสยง การจดการเชงสรางสรรคหมายถง การจดการทมรปแบบเหมาะสมสอดคลองกบสภาพ

ความจรงภายใตขอจ ากดและทรพยากรทมอยไดอยางมประสทธภาพ เรยกไดวา “ท าในแบบ

ทเปนเรา” ในขณะเดยวกนการออกแบบใหมการบรหารความเสยงหรอปองกนความเสยงควบค

ไปกบการจดการเชงสรางสรรคกยอมท าใหเกดระบบปฏบตการทเดนไปถงจดหมายปลายทาง

แหงความส าเรจได

ส าหรบวธปฏบตตามแนวทางของ “การจดการเชงสรางสรรค” ประกอบดวย

50

หลกการท 1 ปฏบตใหสอดคลองกบบรบทและสภาพความเปนจรง

หลกการขอนมงเสนอวาในขนตอนการวางแผนการด าเนนโครงการนนจ าเปนตอง

วางแนวทางปฏบตใหสอดคลองกบสภาพบรบทของโรงเรยน นกเรยนและชมชน ระดมความ

รวมไมรวมมอจากบคลากรของโรงเรยน นกเรยน ผปกครองและชมชนไดอยางกวางขวาง

ซงการมสวนรวมจากหลายๆ ภาคสวนนถอเปนปจจยส าคญทน าพาใหการด าเนนโครงการ

เดนไปสความส าเรจได นอกจากนแลวการด าเนนงานทถกตองและเหมาะสมกบสภาพบรบท

ยงสรางความรวมไมรวมมอตอโครงการ “แบบเตมใจ” และ “ไมฝนใจท า” ดวย

หลกการท 2 ควบคมการด าเนนงานดวยสายตา (Visual Control)

หลกการขอนมงเสนอใหผบรหารตดตามการด าเนนงานของคณะท างานดวยสายตา

แตเปนสายตาทมองจาก “ความเปนพวกเดยวกน” “ทมงานเดยวกน” ทคอยมองดดวยความ

เปนหวงและพรอมทจะใหการชวยเหลอตลอดเวลา ไมใชการมองดดวยสายตาทจองจบผดแบบ

อยกนคนละขาง ซงการควบคมการด าเนนการดวยสายตาเชนนจะชวยใหปญหาตางๆ ทเกดขน

จะไมถกซอนไว และไดรบการพดคยเพอรวมกนหาแกไขตอไป ในขณะเดยวกนคณะคร

ผรบผดชอบโครงการกพงปฏบตเชนเดยวกนนกบนกเรยนทเปนคณะท างานของโครงการดวย

เชนกน

หลกการท 3 สรางวฒนธรรมการท างานแบบ “คนท างานเปนเจาของโครงการ”

หลกการขอนมงเสนอใหมการสรางความรสกความเปนเจาของโครงการใหแก

คณะท างานของโครงการในทกระดบ ในการสรางวฒนธรรมการท างานแบบ “คนท างาน

เปนเจาของโครงการ” สามารถท าไดโดยใหพวกเขารสกวาการด าเนนโครงการจะส าเรจ

หรอไมนนขนอยกบพวกเขาเปนส าคญ รางวลแหงความส าเรจทจะไดรบในวนขางหนากจะเปน

ของพวกเขาดวยเชนกน

หลกการท 4 มอบหมายหนาทแกนกเรยน ลดระดบหนาทของคร

หลกการขอนมงเสนอใหคณะครผรบผดชอบโครงการไดมอบหมายหนาทในระดบ

ปฏบตการใหแกนกเรยนทเปนคณะท างานอยางเตมก าลง เพอใหนกเรยนไดเรยนรและจดการ

กบปญหาอปสรรคทเกดจากการด าเนนงานดวยตนเองถอเปนการฝกประสบการณโดยตรงใหแก

นกเรยน เพราะคณะนกเรยนเหลาน ถอ เ ปนก าลงส าคญในการขบเคล อนโครงการ

51

ในขณะเดยวกนคณะครผร บผดชอบและผบรหารพงลดบทบาทหนาทลงใหเหลอเ ปน

เพยง “พเลยง” ทคอยดแล ใหค าปรกษา ชแนะแนวทางการด าเนนงานทถกตองเหมาะสม และ

คอยใหก าลงใจแกคณะนกเรยน

หลกการท 5 สรางกจกรรมเสรมเพอตอยอดใหครบวงจร

หลกการขอนมงเสนอใหคณะครผรบผดชอบโครงการไดมองหาและน ากจกรรมเสรม

อนๆ ทเกยวของมาตอยอดและด าเนนการควบคไปกบการด าเนนโครงการใหครบวงจร เพราะ

การมกจกรรมเสรมตางๆ เหลานจะชวยยกระดบจตส านกของนกเรยนใหเขารวมกจกรรม

โครงการธนาคารขยะรไซเคลอยางสม าเสมอและตอเนองจนท าใหเกดเปนความเคยชนและ

กลายเปนนสยทด มส านกตอการแยกขยะกอนทงและการน ากลบไปใชใหม หรอลดการสราง

ขยะลงได นอกจากนกจกรรมเสรมอนๆ ยงสามารถสรางแรงจงใจหรอแรงบนดาลใจใหนกเรยน

สามารถคดในเชงสรางสรรคตอยอดถงการปฏบตการในแบบอนๆ ทจะชวยกนดแลรกษา

สงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตใหดยงขน

หลกการท 6 ใหความสนใจตอสมาชกของโครงการ

หลกการขอนมงเสนอใหคณะท างานของโครงการทงหมดไดรวมกนหาแนวทางในการ

รกษาสมาชกเดมและเพมสมาชกใหมใหมากขน ซงท าไดโดยการจดกจกรรมทเนนการสราง

แรงจงใจทเหมาะสม

หลกการท 7 ขยายแนวรวมจากภายในและสรางเครอขายออกสภายนอก

หลกการขอนมงเสนอใหคณะท างานของโครงการทงหมดไดรวมกนวางแนวทางในการ

ขยายความรวมมอไปยงบคคลอนๆ ภายในโรงเรยนใหมากขน เพอเปนการขยายแนวรวม

จากภายใน เมอมแนวรวมภายในทเขมแขงแลวกขยายเครอขายออกสนอกรวโรงเรยน

โดยเลอกใชสอกลางใหเหมาะสมกบกลมเปาหมายทจะเชญชวนมาเปนเครอขายกบโรงเรยน

เชน ใหนกเรยนเปนสอกลางในการขยายความรวมมอไปสผปกครอง ใหครเปนสอกลางในการ

ขยายความรวมมอไปสชมชน ใหผบรหารเปนสอกลางในการขยายความรวมมอไปสสวนราชการ

ในพนท เปนตน การขยายเครอขายออกสภายนอกนจะชวยใหการจดการขยะมลฝอยในระดบ

ชมชน (community-based solid waste management) ถกปพรมไปเตมพนท เกดเปนภาพ

แหงความส าเรจในระดบชมชนได นอกจากนแลวกอาจจะสรางเครอขายกบโรงเรยนอนๆ

เพอแลกเปลยนประสบการณซงและกนได

52

หลกการท 8 รกษาความสม าเสมอของระบบปฏบตการทถกตอง

หลกการขอนมงเสนอใหมการทบทวนเปาหมายในการด าเนนการอยางสม าเสมอ

เพอคณะท างานแตละฝายและผบรหารจะไดมารวมกนคดพจารณาถงแนวทางปฏบตทผานมาวา

ควรมการปรบปรงในสวนใด ส าหรบวธปฏบตการทดทถกตองเหมาะสมอยแลวกตองมงทจะ

รกษาระดบการปฏบตการนนใหมความสม าเสมอ นอกจากนอาจจ าเปนตองมองหาวธการอนๆ

เพอชวยสนบสนนในการเพมประสทธภาพของการด าเนนงานใหสงขนตอไป

ส าหรบวธปฏบตตามแนวทางของ “การบรหารความเสยง” ประกอบดวย

หลกการท 1 ปองกนไมใหเกดรปแบบการท างานแบบยดตดกบตวบคคล

ดงทไดกลาวมาแลววา การเปลยนแปลงบคลากรในโรงเรยนเปนเรองทเกดขนได

ตลอดเวลาทงในระดบครผสอน และผบรหารโรงเรยน ซงในการเปลยนแปลงนกอาจจะน ามาซง

ความตดขด การหยดชะงกของโครงการไดในกรณทมชนงานตดยดอยกบตวบคคล ดงนน

เพอปองกนไมใหเกดปญหาในลกษณะดงกลาวตอการด าเนนโครงการกจ าเปนวางระบบ

การท างานแบบมตวตายตวแทนและตองไมพยายามท าใหเกดรปแบบการท างานทยดตดอยกบ

ตวบคคล

สวนท 3 ตอยอดควำมส ำเรจ : เพมคณคำใหแกคณะท ำงำน การตอยอดความส าเรจถอเปนปฏบตการทเกนเลยออกไปจากแนวปฏบตตามมาตรฐาน

ปกต วธปฏบตเพอตอยอดความส าเรจจงเปนปฏบตการทมงสนใจไปท “คน” หรอ “คณะบคคล”

ทเกยวของในการด าเนนโครงการ “ในมตของการเพมคณคา” ส าหรบวธปฏบตเพอตอยอด

ความส าเรจประกอบดวย

หลกการท 1 สรางความโดดเดนใหแกคณะท างาน

หลกการขอนมงเสนอใหมการเพมคณคาใหแกคณะท างานของโครงการในทกระดบ

โดยเฉพาะในมตของการสรางความโดดเดน เชน การมอบเกยรตบตร การเชดช การใหรางวล

การชวยเหลอเปนกรณพเศษ เปนตน หรอในระดบของคณะครผรบผดชอบโครงการ ผบรหาร

กสามารถสรางความโดดเดนใหได โดยการยกยองตอสาธารณะวาคณะครเหลานเปนก าลงหลก

53

ส าคญในการด าเนนโครงการจนสามารถสรางชอเสยงใหแกโรงเรยน หรอการพจารณาใหความด

ความชอบประจ าป การใหโบนส เปนตน

หลกการท 2 สงเสรมภาวะผน า

หลกการขอนมงเสนอใหครทเปนคณะท างานไดวางแนวทางในการสรางเสรมภาวะผน า

ใหแกคณะท างานนกเรยน เพราะการสรางเสรมภาวะผน านจะชวยสรางความโดดเดน

สรางบคลกภาพทดและความนาเชอถอได สงผลท าใหการท างานเปนไปดวยความเขมแขง

ถอเปนการยกระดบศกยภาพใหกบนกเรยน ซงใหผลโดยตรงตอความเขมแขงในการด าเนน

โครงการในอนาคต

สวนท 4 สรำงควำมยงยน : ผลกดนใหเกดกำรเรยนรตลอดเวลำ การจะสรางความยงยนใหกบโครงการไดจ าเปนตองอาศยการเรยนรและการท าความ

เขาใจกบโครงการตลอดเวลาเพอใหคณะท างานทกฝายทเกยวของไดเรยนร ไดแลกเปลยน

และท าความเขาใจซงกนและกน เพอใหเกด “การกาวเดนไปขางหนาดวยกนอยางมตรทด”

ส าหรบวธสรางความยงยนของโครงการ ไดแก

หลกการท 1 สรางกระบวนการเรยนรรวมกน

หลกการขอนมงเสนอใหคณะท างานทกคนไดรวมกนสรางรปแบบการเรยนรจากการด าเนนโครงการรวมกน เพอใหเกดการถายโอนความรในคณะท างานดวยความเตมใจ เพราะ ในตลอดการด าเนนโครงการทผานมายอมมความรเกดขนในหลากหลายลกษณะทงความร ในเชงทฤษฎและความรทเกดขนจากการปฏบตจรง ดงนนหากไดมการวางระบบเพอจดใหมการรวบรวมและสงเคราะหความรทไดทงหมดเขาดวยกน กจะท าใหไดทงกระบวนการเรยนรรวมกนของคณะท างานทงหมดและได “ชดความร” ในการด าเนนโครงการใหมประสทธภาพสงขน ถอเปนการพฒนาและปรบปรงแนวทางการด าเนนงานอยางไมรจบ

จากฐานรากส าคญทง 4 สวนนพจารณาไดวา ฐานรากสวนท1 วธคด และฐานราก สวนท 2 วธปฏบต ถอเปนฐานรากส าคญในการสรางความเขมแขงใหกบโครงการธนาคารขยะ รไซเคลใหเปนไปตามมาตรฐาน ส าหรบฐานรากสวนท 3 ตอยอดความส าเรจและฐานราก สวนท 4 สรางความยงยน ถอเปนสวนเสรมทส าคญทสงตอใหการด าเนนโครงกรธนาคารขยะ รไซเคลมงสความสงสดแบบยงยนได

ad waste bank

Documents