ain-fatin 42: livru istoria i

16
Ain-Fatin 42 Livru Istoria I

Upload: kirsty-gusmao

Post on 09-Mar-2016

245 views

Category:

Documents


4 download

DESCRIPTION

A book in the Tetun language of Timor-Leste chronicling a story of friendship between two young women which transcends the boundaries of culture and history. Author: Richard Browning, Radford College, Canberra, Australia Translators: Abel Guterres, Kirsty Sword Gusmao

TRANSCRIPT

Ain-Fatin 42 Livru Istoria I

3

Dedika ba Lo Correia (d. October 2011), be-oan feto Rufino Alves Correia

Onra no valor ba ‘kriadu’ Timor oan iha Funu

Mundial II, no amizade entre Paddy no Rufino.

Hakerek nain Richard Browning

Tradutors: Abel Guterres, Kirsty Sword Gusmão 3

3

Iha Funu Mundial Daruak (1942), Timor oan sira tulun

soldadu Australianu sira. Timor oan sira laran luak

duni, aten berani no onestu. La hodi sira nia tulun

karik, soldadu Australia sira bele mate hotu. Soldadu

Australianu atus resin deit, funu maka’as hasoru forsa

Japonés rihun ba rihun. Australianu sira mesak sei

labele karik se Timor oan sira la fó tulun.

Soldadu Australianu sira hadomi tebes sira nia belun

Timor oan sira. Belun Timor oan sira la karak, aten

berani, fó an ba mate, laran diak no laran luak tebes.

Wainhira soldadu Australianu sira fila ba sira nia rai,

Timor oan sira barak maka terus no mate. Soldadu

Australianu sira laran susar tebes ho saida maka

akontese. Sira sinti katak sira la fó laran no agradese

ba Timor oan sira.

3

5 4

Paddy Kenneally mai Timor

iha 1942, hodi funu hasoru

forsa Japonés sira.

Wainhira funu remata,

Paddy fila mai Timor hodi

buka nia “kriadu” ka belun,

maibé lahetan.

Rufino Alves Correia

(mate iha 21 Abril, 2010)

Rufino Alves Correia moris

nu’udar ema laran luak, aten

berani no fó laran tomak ba

Timor no mós ba soldadu

Australianu sira. Ho tinan

11 deit, nia sai kompañeiru

diak no leal ida ba Tenente

Tom Nisbett husi Kompañia

Independente “2/2” iha

Timor-Leste durante

períodu okupasaun Japonés

(1942–1945).

5 4

6 7

Wainhira Paddy fila fali mai

Timor, nia buka nia kompañeiru,

maibé lahetan. Belun diak ba

Forsa Australianu sira ne’ebé

Paddy hetan maka Rufino.

Sira nain rua sai belun diak.

6 7

9 8

Brigite maka Paddy

Kenneally nia bei-oan.

Nu’udar nia avo mane,

Brigite mós mai Timor

hodi buka tuir Rufino.

9 Lo maka Rufino nia bei-oan ida.8

10 11

Sira nain rua hasoru malu ba dahuluk iha loron 22 Juñu, tinan 2009.

10

Sira han hamutuk no hamnasa hamutuk.

11

13 12

Sira la’o hamutuk.

13

Sira la’o tuir sira nia avo mane

nia ain-fatin iha Dare, Darlau

no Remexio.

12

14

Sira belun diak.

Esperansa ba futuru kuda hela ona. Ema la’o hamutuk

hodi fó onra ba pasadu ne’ebé liu ona (ain-fatin 42).

Futuru nakonu ho esperansa.

14

Lian laiha, istória la konta.

Istória la konta, neon laiha.

Neon laiha, istória laiha.

Wainhira istória laiha maka,

laiha bei-ala sira, razaun laiha,

fatin laiha, riku-soin laiha,

simbolu laiha, hun laiha.

Wainhira laiha lian ka istória ka neon,

Maka sei laiha istória ka identidade

ka nasaun—futuru sei laiha.

Istoria no Livru ida ne’e la posivel se laho hakarak, inspirasaun,

koneksaun no jenerosidade husi Maria Neves.

Livro Istoria ida husi Ain Fatin 42 dokumentario, Edisaun no

Produs husi estudante Kolejio Radford iha 2009.

Obrigado mós ba: Bridget Chivers-Kenneally, Tina Landos, Correia

familia, Abel Guterres, Kirsty Sword Gusmao.

Nos: Carmeneza Dos Santos Monteiro, Jon Lewis ba imajen ‘ne’e’,

Burubere, Jenny Coles, Kolejio Radford, GRi.D, Kathie Griffiths, no

familia Kenneally.