aintzinaroa, lehen zibilizazioak, mesopotamia eta egipto
TRANSCRIPT
![Page 1: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/1.jpg)
1
AINTZINAROAIbaietako ZibilizazioakMESOPOTAMIA eta EGIPTO
Ibon Gereka
![Page 2: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/2.jpg)
2
Gaiaren gidoia1. AINTZINAROA
• Sarrera• Idazkeraren sorrera
2. MESOPOTAMIAKO ZIBILIZAZIOA• Sarrera• Agintearen antolamendua• Bilakaera historikoa• Gizartearen antolamendua
3. EGIPTOKO ZIBILIZAZIOA• Sarrera• Bilakaera historikoa• Aginte eta giza taldeak• Erlijioa• Kultura eta artea.
![Page 3: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/3.jpg)
3
AINTZINAROA Sarrera Aintzinaroa historiaren lehen aroa da.
K.a 3500 urtean hasten da. Idazkeraren sorrerarekin.
k,.o. 476an bukatzen da. Erromatar inperioaren amaierarekin
![Page 4: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/4.jpg)
4
Aintzinaroaren eskemaAINTZINAROA
IBAIKO ZIBILIZAZIOAK
ZIBILIZAZIOKLASIKOAK
MESOPOTAMIAZIBILIZAZIOA
EGIPTOKO ZIBILIZAZIOA
GREZIA ERROMA
TIGRIS-EUFRATESIBAIAK
NILOIBAIA
![Page 5: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/5.jpg)
5
AINTZINAROA Idazkeraren sorrera Lehen idazkera Sumer-en, Mesopotamia,
sortu zen. K.a. 3500 urtean gutxigora-behera. Eguneroko gertaerak erregistratzeko
beharraren ondorioz sortu zela uste da. Adibidez, nekazariek jainkoei egindako
eskeintzen kontrola eramateko.
![Page 6: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/6.jpg)
6
Aintzinako idazkerak Kuneiformea Hieroglifikoa Lineal A Lineal B Feniziarren alfabetoa Arabiarren idazkera
![Page 7: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/7.jpg)
7
IDAZKERA KUNEIFORMEA Sumerren sortua
Mesopotamiako hegoaldea) K.a 3500 urtean. Idazkera zaharrena da. 600 karaktere edo ikur ditu. Irakurri daiteke.
![Page 8: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/8.jpg)
8
IDAZKERA HIEROGLIFIKOA Egipziarrek asmatua. K.a. 300 urtean. 800 karaktere ditu. Objetuak marrazkien
bidez adierazten ditu. Irakurri daiteke.
![Page 9: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/9.jpg)
9
LINEAL A IDAZKERA Kreta uhartean sotua. K.a. 1750 urtean. Oraindik ezin dezakegu
irakurri
![Page 10: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/10.jpg)
10
LINEAL B IDAZKERA Greziako Mizenas
hirian sortua. K.a. 1200 urtean. Irakurri dezakegu.
![Page 11: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/11.jpg)
11
FENIZIARREN ALFABETOA Fenizian sortutakoa da. K.a 900 urtean. Irakurri dezakegu. Feniziarrak gaur
egungo Libanon kokatutako herri merkataria zen.
Greziarrek bokalak gehitu zizkioten.
![Page 12: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/12.jpg)
12
ARABIARREN IDAZKERA Arabian sortua. K.a IV-V mendean. Eskuinetik ezkerrera
idazten da. Ez du bokalik.
![Page 13: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/13.jpg)
13
2 MESOPOTAMIAKO ZIBILIZAZIOA Sarrera Mesopotamia hitzak ibaien
arteko lurraldea esan nahi du.
Duela 8000 ( k.a 6000) hasi zen.
Ekialde Hurbilean, Tigris eta Eufrates ibaien artean, gaur egun Irak dagoen lekuan kokatzen da.
Sumertarrak eta Akadtarrak izan ziren sortzaileak.
![Page 14: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/14.jpg)
14
Sarrera jarraipena Ibaien urteroko uholdeek lurra oso emankorra
bihurtu zuten. Ondorioz, nekazaritza ugaria eta aberatsa izanik,
behar dutena baino produktu gehiago ekoizten dute. Soberakinak saldu egiten dituzte, inguruko herriekin
MERKATARITZA garatuz. Beraz, oso lurralde aberatsa da. Goldea, gurpila, dirua, adreilua eta abr asmatuko
dituzte.
![Page 15: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/15.jpg)
15
MESOPOTAMIAAgintearen antolamendua Mesopotamia hiri
estatuetan antolatzen da.
Hiri estatu bakoitza independientea da.
Bere jainkoak eta erregea ditu.
Mesopotamiako hirien mapa kokatu.
![Page 16: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/16.jpg)
16
Agintearen antolamenduaJarraipena TEOKRAZIAren arabera gobernatzen da, hau
da, erregeak: Jainkoarengandik lortu du boterea. Jainkoaren legeen arabera agintzen du.
Apaizek indar haundia dute eta nekazariek egindako opariak kudeatzen dituzte.
Hiri estatu bakoitzen aginte gunea ZIGURAT izeneko eraikina da.
![Page 17: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/17.jpg)
17
Zigurata Hiri bakoitzeko jainkoaren
egoitza da. Gurtzak eta opariak bertan
jasotzen dira. Hiri aginte gunea ere ba ba. Hiri zigurataren inguruan
antolatzen da. Beraz, hiriko eraikinik
garrantzitsuena da.
![Page 18: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/18.jpg)
18
MESOPOTAMIA Bilakaera historikoa Historian zehar herri asko eta asko izan dira
Mesoptamiako lurraldea menperatu izan nahi dutenak.
Arrazoia mesopotamiako lurarren aberastasuna da.
Hauek dira, ordena kronologikoan, Mesoptamia konkistatu duten herriak.
![Page 19: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/19.jpg)
19
Sumerko zibilizazioa
![Page 20: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/20.jpg)
20
Akadiarren inperioa
![Page 21: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/21.jpg)
21
Babiloniar inperioa
![Page 22: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/22.jpg)
22
Asiriarren inperioa
![Page 23: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/23.jpg)
23
Neobabiloniar inperioa
![Page 24: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/24.jpg)
24
Persiar akemenidak
![Page 25: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/25.jpg)
25
Alejandro Magno greziarraren inperioa
![Page 26: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/26.jpg)
26
Persiar sasanidak
![Page 27: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/27.jpg)
27
MESOPOTAMIAGizarte antolamendua ENA: Erregea eta agintari
gorena AWILA: Nobleak, apaizak eta
armadako buruak. AWILEN: Nekazari, merkatari,
soldadu eta artisauak. WARDOAK: Esklabuak. Ez
dira libreak, saldu eta erosi daitezke.
![Page 28: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/28.jpg)
28
3 EGIPTOKO ZIBILIZAZIOA Sarrera K.a IV. sortua. K.a 31 urtean amaitzen
da erromatar inperioak Egipto konkistatzean.
Nilo ibaiaren ibarrean kokatzen da, gaur egungo Egipton.
![Page 29: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/29.jpg)
29
Sarrera jarraipena Ibaien urteroko uholdeek lurra oso emakorra
bihurtu zuen. Ondorioz nekazaritza oso oparoa da eta
produktu soberakinak dituzte. Hauek saldu eta inguruko herriekin
merkataritza garatzne da. Oso lurralde aberatsa izan zen.
![Page 30: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/30.jpg)
30
EGIPTO - Bilakaera historikoa Egipto garaiko MENES
erregeak Egipto behera konkistatzen du.
Batasun honekin hasiko da Egiptoko zibilizazioa.
3000 urte iraungo ditu. Argazkian Menes
erregearen paleta. Egiptoren batasuna adierazten du.
![Page 31: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/31.jpg)
31
EGIPTO Bilakaera historikoa - jarraipena
Hauek dira egiptoko historiako aldi nagusienak:
AINTZINAKO INPERIOA
ERDIKO INPERIOA
INPERIO BERRIA
ARO BERANTIARRA
![Page 32: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/32.jpg)
32
EGIPTO - Agintea eta gizarteaERREGEA FARAOIA
GOI MAILAKO HERRITARRAK APAIZ,
NOBLE, ESKRIBAK
BEHE MAILAKO
HERRITARRAK
NEKAZARI, SOLDADU, MERKATARI, ARTISAUAK
ESKLABOAK
![Page 33: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/33.jpg)
33
Faraoia: jainko bizia da.
![Page 34: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/34.jpg)
34
Eskriba: funtzionariak dira, idazleak
![Page 35: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/35.jpg)
35
Esklaboak: saldu eta erosi daitezke
![Page 36: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/36.jpg)
36
EGIPTO - Erlijioa Erlijio politeista da: jainko asko gurtzen
dituzte. Hil ondorengo bizitzan oinarritzen da:
Gizakia, gorputza eta arimak ( KA ) osatzen du. Gorputza hiltzean arima beste munduko bizitzara
pasatzen da. Baina horretarako beharrezkoa da gorputza ez
uteltzea.
![Page 37: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/37.jpg)
37
EGIPTO – Erlijioa jarraipena Gorputza ez usteltzeko
MOMIFIKATU egiten dira:
MOMIA, baltsamatu eta 40 egun igaro ondoren disekatu eta hesgaitutako ( bendatutako) gorpua da.
![Page 38: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/38.jpg)
38
EGIPTO – Erlijioa jarraipena Egiptoko jainko
garrantzitsuenak hauek dira: RA AMON ISIS OSIRIS Eta abar
![Page 39: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/39.jpg)
39
RA
![Page 40: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/40.jpg)
40
AMON
![Page 41: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/41.jpg)
41
ISIS
![Page 42: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/42.jpg)
42
EGIPTO – Kultura eta arteaHileta Monumentuak
MASTABA:
Hileta monumentu zaharrenak
![Page 43: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/43.jpg)
43
Hileta monumentuak - jarraipena
Piramideak:
Hileta monumentu ezagunenak eta ikusgarrienak.
Argazkian Gizeh-eko piramide handiak.
![Page 44: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/44.jpg)
44
Hileta monumentuak - Jarraipena
HIPOGEOAK:
Mnedi harritsuen barrena egindakoak.
Inperio berriko hilobiak.
![Page 45: Aintzinaroa, Lehen Zibilizazioak, Mesopotamia eta Egipto](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061200/54772d03b4af9f58108b4680/html5/thumbnails/45.jpg)
45
ERLIJIOA - Tenpluak Tenplua baten atalak.
Luxor-eko tenplua