akademİk bİlİŞİm '09 11 - 13 Şubat 2009 Şanlıurfa

AKADEMK BLM 09

11 - 13 ubat 2009anlurfa

XI. Akademik Biliim Konferans Bildirileri

Harran niversitesi

EDTRLER

Mustafa AkglEthem DermanUfuk alayan

Attila zgit

I

Giri:

Kurullar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XKonferans Program . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIAl Konumas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XXI

Bildiriler:

Medikal Cihazlarn 3 Boyutlu Web Tabanl retilmesiAli Hakan Ik, Eda Akman Aydn, mral Ik, Stefano Tornncasa, nan Gler . . . . . . . . . . . . . 1

EEG Tabanl Beyin Bilgisayar Arayzlerinder Aydemir, Temel Kaykolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

Telsiz Duyarga Alarnda Hedef zleme SenaryolarAyegl Alaybeyolu, Aylin Kantarc, Kayhan Erciyes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Telsiz Duyarga Alarnda Kmeleme ve Ynlendirmelemi iin Gezgin Etmen KullanmOrhan Dadeviren, Fatih Tekbacak, Kayhan Erciye . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21

Kablosuz Duyarga Alarnda ki Temel Aratrma Alan:Saat Ezamanlamas ve Topoloji KontrolYonca Bayrakdar, Kasm Sinan Yldrm, Aylin Kantarc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29

Kablosuz Sensr Alar ve UygulamalarTahir Emre Kalayc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37

Maltepe niversitesi Bilgi lem AltyapsndaAk Kaynak Kodlu Yazlmlara Dnm ProjeleriEmin Can, T. Tugay Bilgin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47

Yksek retimde Kapasite Sorunu iin Uzaktan Eitim Yaklamzlem Ozan, Yasin zarslan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53

Ak Kaynak Kodlu retim Ynetim Sistemi zerinden nternet Destekli (Harmanlanm) renim DeneyimiSeluk Karaman, stn zen, Serkan Yldrm, Abdullatif Kaban. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63

nternet Tabanl Bir Uzaktan Eitim Sisteminin Gelitirilmesi: E-LiderlikNursel Yaln, Utku Kse. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69

Open Journal Systemshsan Seddar Kaynar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79

Frat niversitesi Hastanesi Dinamik Web SayfasAyhan Akbal, Erhan Akbal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

Basm Yeri : Yenidoan Cilt ve Krtasiye Mal. Tic. Ltd. irketiAdres : Eski Yldz Cad. Muhtar Evvel Sok. 9/A Beikta, stanbul

indekilerGiri: indekiler

Copyright nternet Teknolojileri Dernei

ISBN: 978-605-85087-0-5

kinci Basm: Temmuz 2014

Dizgi & Kapak uyarlama: Erkin Can Atakan

II III

Bilgi Gvenlii Farkndalk Eitim rneiEnder ahinaslan, Rembiye Kandemir, nder ahinaslan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .189

Byk Kampslerde IP Tabanl Gvenlik Kamera Sistemi zmErhan Akbal, Aytu Boyac, Grkan Karabatak, Mustafa Ula. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .195

Sanat Eitimci Yetitiren Kurumlarn Akreditasyonu iin,Multimedia zellikli Bilgisayar A: AccrediartnetHaldun zbudun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .199

Akademik Ortamlardaki Mobil Ad Hoc Alarda Servis Tabanl Yazlm GelitirmeOuz Dnmez, Ata nal, Levent Toker, Ayegl Alaybeyolu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .205

E-ileri Projesi anlurfa UygulamasMehmet Emin Seymen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .211

Kent Biliim Sistemi ve e-BelediyeMustafa oruh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .213

Host Identity Protokol (HIP)Zeynep Grka-Aydn, Hakima Chaouchi, Halim Zaim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .221

GSM/GPRS Aygtlar zerinden ok Dilli SMS GndermeM. Erkan Yksel, A. Halim Zaim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .229

Akll Radyo Alarnda Kapasite PlanlamaDerya avdar, H.Birkan Ylmaz, Tuna Tucu, Fatih Alagz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .239

GPRS Verileri Yardmyla Ara RotalarnnBelirlenmesi Problemine Farkl Bir Yaklamahin Bayzan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .243

Hcresel Alarda Kanal Planlama Problemine Tabu Aramas YaklamDidem Gzpek, Gaye Gen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .251

Kobilere Ynelik Temel Sal ve Gvenlii Eitimi iinrnek Bir E-renme UygulamasSemra elik, Zerrin Ayvaz Reis, Sevin Glseen, Selim Yazc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .257

Sosyal Bulunuluk Algsna likin Uzaktan Eitimde Telebulunuluk zmleri Yasin zarslan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .265

Ders Notlarnn Senaryolatrlmas ve Uygulamas Fidan Hakkari, Mahmut Kantar, Fatih Bayram, Emin bili, Mevlt Doan . . . . . . . . . . . . . . .269

SCORM Uyumlu Eitim Ynetim Sisteminin Tasarlanmas veniversite Baznda UygulanmasEmin bili, Fatih Bayram, Fidan Hakkari, Mahmut Kantar, Mevlt Doan . . . . . . . . . . . . . . .277

Hastane Bilgi Sistemleri ile E-devlet Uygulamalar Arasndanternetin Srekliliinin SalanmasAli Murat Ergin, Bar nk, Vedat Fetah. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .91

RFID Teknolojisinin Acil Mdahalede KullanmZeydin Pala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95

Hasta Takip Sistemlerinde RFID UygulamasOsman Tan, lker Korkmaz, Okan Gidi, Sercan Uygun. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .99

Salk-Net ve Harran niversitesi Uygulamalarsmail Yldz, Engin Ertuna, Ekrem Uar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .107

Otomatik Nesne Tanmlama, Takibi ve Ynetiminde RFIDninYeni Nesil Kablosuz letiim Teknolojileri ile Birlikte KullanmM. Erkan Yksel, A. Halim Zaim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

niversite Kampslerinde 4. Nesil Mobil letiim Alarna Geiteleri Bir Teknoloji rnei: WiBrozlem zgbek, Levent Toker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .121

Nesneler zlenebilir ve Ynetilebilir mi? Cevap: RFIDMehmet Erkan Yksel, afak Durukan-Odaba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .127

Yeni Nesil Kablosuz Heterojen Alar ve QoS Ynlendirme Algoritmalarafak Durukan-Odaba, A. Halim Zaim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .137

Dicle niversitesi Web Etkinlik Ynetim SistemiCengiz Cokun, Abdullah Baykal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .147

Semantic Web (Anlamsal A) Yaplar ve YansmalarBlent Grsel Emirolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .151

Anlamsal Web Servisleri Temelinde rnek Bir Servis TanmYasemin Yksek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .157

AkademiCMS: Akademisyenler iin Web erik Ynetim SistemiMuhammet Yorulmaz, Alper Yasemin, Cihan imek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .165

CMS, LMS, LCMS Kavramlarzlem Ozan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .171

lkretimde Baz Konularn E-renme UygulamalarNesrin zsoy, zge Yiit, Galip Gen, Veysel Fuat Hatipolu,Mustafa Kemal Berkta, Deniz Uar, Erhan zdemir, Funda Gk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .177

Eitimde Biliim Teknolojileri Kullanlmas: Kimyada Su DngsDeniz Para, Zerrin Ayvaz Reis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .181

Giri: indekilerGiri: indekiler

IV V

Trkiye ve Dnyada nternet Yasaklar ve Sansr Kavram ileZararl erie Kar Yaptrm ve Uygulamalara Genel Bir Bakahin Bayzan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .383

Trkiyede Eitim Teknolojileri Alannda YaplanMaster ve Doktora Tezlerinde Genel EilimlerFeray Uur Erdomu, Krat altay. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .389

Avrupa Bilgisayar Yetkinlik Sertifikas (ECDL): Trkiyedeki UygulamalarHseyin Can enel, Sleyman Sadi Seferolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .395

lkretim Okullarnda Teknoloji Kullanm ve Yneticilerin Bak AlarSleyman Sadi Seferolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .403

Bilgi Kaynaklarnn letiminde Elektronik Dokman Ynetimi veElektronik Belge Ynetimi Sistemlerinin RolHseyin Odaba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .411

Data Models of Accounting Information Systems REA vs. IACIgli Hakrama, Ahmed Fatih Ersoy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .423

Etkili Program Yazma YntemleriAli Filiz, Korhan Gnel, Taner Arabacolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .429

ok-Kullancl Sanal Ortamlarn Oryantasyon Amal KullanmHakan Tzn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .439

Bilgi nas ve E-renmede birlii: Teknolojiye Epistemik Bir YaklamHamdi Erkunt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .445

rencilerin Bireysel zelliklerinin Yapay Zeka ileBelirlenmesi (Bulank Mantk rnei)brahim Yaar Kazu, Ouzhan zdemir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .457

Trkiyenin nternetle Sava: Harakiri, Donkiot ve Devekuu Mustafa Akgl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .467

Modernizm, Postmodernizm, Entelektel Teknoloji ve KtphanelerSerdar Katipolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .473

evrimii renme Ortamlarnda Disiplinleraras YaklamAlev zkk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .477

MODA: renme Ynetim Sistemlerine AdapteOlabilme zellii Katan Bir oklu Ajan SistemiFatma Cemile Sere, Ferda Nur Alpaslan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .481

E-niversite: SCORM Uyumlu Modler renimYnetim Sistemlerinin Yksekretimde KullanmFatih Bayram, Emin bili, Fidan Hakkari, Mahmut Kantar, Mevlt Doan . . . . . . . . . . . . . . .287

Kimyaclar iin Biliim TeknolojileriOuz Akpolat, Fatma Kartal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .293

Ak Kod Kaynakl ve zgr Matematik Yazlm: SAGEHamdi Murat Yldrm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .303

LVS (Linux Virtual Server) Nedir?Hakan Veliolu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .311

Kamps Alarnda Aranan Kullanclarn TespitiGkhan Akn, Snmaz Ketenci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .317

IPv6 ve TrkiyeAyegl Bolat, Ayhan Tzer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .323

Trkiyede Salk Biliimi, Bir Kiisel Deerlendirme veUluslar Aras Bir Baar yks: CorTTexBilal Ak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .333

Harmonizing Higher Education: Standard Perspectives inSupport of The Bologna ProcessSimone Ravaioli. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .343

Data Warehousing and Data Mining as Tools to Support QualityAssurance Systems at Universities and Higher Education InstitutionsAlessandro Furlati, Simone Ravaioli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .349

Improving Scientific Research in Higher Education Institutions: a Process Management Experience in Italian Universities - Fabrizio Luglio, Nicola Bertazzoni . . . .355

Dicle niversitesi Uzaktan Eitim UygulamalarndaEitim Ynetim Sistemi (Moodle) KullanmM. Tahir Kavak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .363

Bilgisayar Destekli Eitim ve Bilgisayar Destekli retiminDnyada ve Trkiyede UygulamalarMehmet Mercan, Ali Filiz, smet Ger, Nesrin zsoy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .369

TBV UzEP altay Toplant NotlarAydn Kolat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .373

Web 2.0; Open Opportunities for Turkish Universities Ahmet Baytak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .377


VI VII

Kurumlarda Bilgi Gvenlii Farkndal, nemi ve Oluturma YntemleriEnder ahinaslan, Arzu Kantrk, nder ahinaslan, Emin Boranda . . . . . . . . . . . . . . . . . . .605

Acil Durum Mdahalesi brahim alr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .611

Anayurt Gvenliinin Salanmasnda Bilgi Sistemleri Gvenliinin nemiYlmaz Vural, Mustafa Bayndr, Onur Tamer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .615

Kurumlarda Log Ynetiminin GerekliliiEnder ahinaslan, Arzu Kantrk, Rembiye Kandemir, nder ahinaslan . . . . . . . . . . . . . . . .621

Bilgi Ekonomisinde novasyon Kavram ve Temel Gstergeleriidem Kavak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .625

Trkiyenin Bilgi Toplumu Stratejisi: 2006-2010 Eylem Plan AnaliziM. Burak Buluttekin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .637

retmen Adaylarnn nternet Bamll Hakkndaki GrleriM. Kemal Karaman, Meltem Kurtolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .649

Fastfooddan Facebooka: nternet BamllTamer zsoy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .659

Kresel Bilgi Ekonomisinin Geliiminde Web erii ve Dile Eriimin EtkileriAye nalz, Mustafa Alkan, Mustafa nver . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .665

Optik ouma ve Paket Anahtarlama Tekniklerinin KarlatrlmasM. Ali Aydn, zgr Can Turna, A. Halim Zaim. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .671

IP okluortam Alarna Genel Bir Bak ve Hareketlilik YnetimiSuzan Bayhan, Fatih Alagz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .679

Pasif Optik Eriim Alarnn Geliimizgr Can Turna, M.Ali Aydn, A.Halim Zaim. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .685

Biyometrik Gvenlik Sistemleri Rya aml, M. Erkan Yksel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .691

.NET altrlabilir Dosyalarnn Statik Analizi ileDosya Sistemi Gvenliinin SalanmasHseyin Pehlivan, Salih Aras, Mehmet Emin Tenekeci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .699

Gvenlik Sistemi zleyici Personelinin Grsel Tarama Davrannn AnaliziOnur nce, Mehmet Gktrk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .707

Mzik Verileri in XML Tabanl Dillerlker Kalayc, Serdar Korukolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .713

Bilgisayarda Okuryazarlk-Oyun Uyumazl: Tmel BilgisayarOkuryazarl ve Ustan Arndrma Dzeneine Dayal OyunlarAhmet ebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .489

Etkin Mteri Hizmetleri iin Mteri Bilgilendirme E-renme Portali nerisiElif Kartal, Selim Yazc, Zerrin Ayvaz Reis, idem Selukcan Erol . . . . . . . . . . . . . . . . . . .497

Trkiye Tarmsal renme Nesneleri DeposuDamla ce, Zeynel Cebeci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .503

Masraf Ynetim Yazlm Mimarisi Zeki Bozku, Christophe Bisson, Taner Arsan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .509

ASP.NET 2.0da Kiiselletirme Kavram ve Bir kiiselletirme Uygulamasehra en, Ata nal, Ayegl Alaybeyolui . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .515

niversiteler iin Kiisel Web Site zm Sabanc niversitesi rnei: myWebVeli Akakaya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .525

niversite Kaynaklarnn Zaman Planlanmas ve zlenmesiHandan G. Klaslan, Olti Buzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .531

mge Histogram Kullanlarak Geometrik Ataklara DayanklYeni Bir Veri Gizleme Teknii Tasarm ve UygulamasYldray Yalman, smail Ertrk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .537

Gerek Zamanl Video Kaytlarna Veri Gizleme UygulamasYldray Yalman, smail Ertrk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .545

Ykselen Mekansal Biliim FarkndalCaner Gney . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .553

Aksaray niversitesi Ktphane Yazlm Seimi: Niye KOHAy Setik?Erdal zsalam, Mehmet Seluk, F. Levent Fen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .561

Geleneksel Olmayan rgt Yaplarnda Bilgi Haritalamas iin Alternatif Yol ArayMustafa Sasan, Tun Durmu Medeni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .569

Tarmsal Biliim Radyo ve TelevizyonGknur avdar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .577

Haber Portallarnda Yeniliki YaklamlarFazl Can, Seyit Koberber, zgr Balolu, Gnen Ercan,Sleyman Karda, H. ada calan, Erkan Uyar, Levent Ko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .589

Web 2.0 Teknolojisi & nteraktif Pazarlama ve Reklam ModelleriAyta Mesti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .597


VIII IX

Bir FTP Arama Motoru iin Uygun, Hzl ve Verimli FTP Sunucusunun BulunmasSadettin Demir, Serta Selim Sarca, brahim zelik, Hac Ali Mantar . . . . . . . . . . . . . . . . .823

MPI ile Paralel Programlamann TemelleriDevkan Kaleci, Ali ahin, Olgun Adem Kaya. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .827

GRID zerinde Gereklenen Matris lemlerine Bir Portal zerinden EriimOrhan Dadeviren, lker Korkmaz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .833

Mevcut Binalarn Deprem Performanslarnn BelirlenmesiErdal rtem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .839

nternet zerinden Bilgisayar Destekli Tasarm YaklamlarSeda ngr, Turhan Karagler, Mahir Rasulov. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .841

Savunma Teknolojileri Kapsamnda Uydularn Geliimi ve Snflarnn ncelenmesiErsin Arslan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .847

Legal Basis of Internet Censorship in Turkey and Threats on European Union PathEduard Alan Bulut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .855

Developing Electronic Portfolios in a Computer Supported CollaborativeLearning Environment: Case Study With Pre-Service Elt TeachersHamdi Erkunt, Glcan Eretin, Senem Yldz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .873

Web Ortamnda Matematiksel eriin Sunumu: MathML aretleme Dilienol Emir, Kenan Klaslan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .719

XML aretleme Dilinin Etkinlii zerine Bir almaSeil Yalaz, Ahmet Kaya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .727

ok znrlkl Mekansal Veri TabanlarMelih Baaraner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .735

Posta Sunucularnda Spam nleme Tekniklerinder ahinaslan, Emin Boranda, Emin Can, Ender ahinaslan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .745

Drupal ile niversitenin ntranet ve nternet Sitelerinin GelitirilmesiEmin Boranda, nder ahinaslan, Fatih Gnaydn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .753

Web Tabanl Anket Hazrlama SistemiErdal zsalam, Ali Atalay, Salih Toprak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .761

Latin Alfabesi ile ince Karakterler Arasnda wwwTabanl Dnm Sisteminin Tasarm ve GelitirilmesiMurat Orhun, Ali Gkhan Yavuz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .767

Symbian letim SistemiAhmet Kaya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .775

ok Etki Alanl Hareketli Alar iin Formel Gvenlik Politikas BetimlemeDevrim nal, M. Ufuk alayan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .781

OFDM Sisteminin AWGN Kanallardaki Performansnn ncelenmesiAyhan Yazgan, Emin Tucu, nder Aydemir, Cemaleddin imek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .785

IPv6da Bir Sonraki AdmGkhan Akn, Snmaz Ketenci, mer Delialiolu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .791

Ak Kaynak Kodlu Veri Madencilii Programlar: WEKAda rnek UygulamaMurat Dener, Murat Drterler, Abdullah Orman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .795

Web Madencilii TeknikleriAbdullah Baykal, Cengiz Cokun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .805

Veri Madenciliinde Bir Uzman Sistem Tasarmmer Akgbek, Fuat akr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .809

Veri Ak Diyagramlar Tabanl Veri MadenciliiAralar ve Yazlm Gelitirme OrtamlarT. Tugay Bilgin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .815


X XI

Dzenleme Kurulu:Prof.Dr. brahim Halil MUTLU (Onursal Bakan, HR Rektr)

Prof.Dr. Halil KIRNAKDo.Dr. Ahmet BOZKURT

Yrd.Do.Dr. Nurettin BELYrd.Do.Dr. M. Akif NACAR

Habip ARTANBayram PARLAK

Yrtme Kurulu:Do.Dr. Mustafa AKGLProf.Dr. Ethem DERMAN

Prof.Dr. M.Ufuk ALAYANProf.Dr. Zeynel CEBEC

Dr.Attila ZGTDo.Dr. Ahmet BOZKURT

Yrd.Do.Dr. Nurettin BELYrd.Do.Dr. M. Akif NACAR

r.Gr.Necdet YCELHabip ARTAN

Bayram PARLAK

Program Kurulu:Mustafa AKGLZeynel CEBEC

M. Ufuk ALAYANEthem DERMAN

Attila ZGT

Yerel Organizasyon Komitesi:Do.Dr. Ahmet BOZKURT

Yrd.Do.Dr. Nurettin BELYrd.Do.Dr. smail YILDIZ

Yrd.Do.Dr. mer AKGBEKYrd.Do.Dr. M. Akif NACAR

Habip ARTANBayram PARLAK

r.Gr. Necmi DEDEOLUr.Gr. Haldun ZBUDUNr.Gr. brahim SABUNCU

Okt. Cemil DEMRAr.Gr.Nuri YORULMAZ

Okt.Ekrem UARGen.Sek.Yrd. Salih CHAN

brahim Halil KARACA

XI. Akademik Biliim Konferans Program

11 ubat aramba 9:30 - 11:00 Al Treni

Sayg Duruu ve stiklal Mar

Harran niversitesi Tantm Filmi

Al Konumalar:

Do.Dr. Ahmet BozkurtAkademik Biliim 2009 Konferans Organizasyon Komitesi Bakan

Do.Dr. Mustafa AkglB ilkent niversitesi retim yesiAkademik Biliim Konferans Yrtme Kurulu Bakan

Prof.Dr. brahim Halil MutluHarran niversitesi Rektr Akademik Biliim 2009 Konferans Organizasyonu Onursal Bakan

Yusuf Yavacananlurfa Valisi

Al Konumas: niversiteler Neden zgr Yazlm Kullanmal?, Erkan Tekman, TBTAK UEKAE

11:30 - 13:00 1. Gn II. OturumSalon Konu Bildiriler

A Tp I

Bakan:ahin Aksoy

Medikal Cihazlarn 3 Boyutlu Web Tabanl retilmesi; Ali Hakan Ik, Eda Akman, mral Ik, Stefano Tornincasa, nan Gler

Eeg Tabanl Beyin Bilgisayar Arayzler; nder Aydemir, Temel Kaykolu

Modern Hastane Otomasyonlarnda Teletp Uygulamalar; Ekrem Uar, smail Yldz

B Mobil I

Bakan:M. Akif Nacar

Telsiz Duyarga Alarnda Hedef zleme Senaryolar; Ayegl Alaybeyolu, Aylin Kantarc, Kayhan Erciyes

Telsiz Duyarga Alarnda Kmeleme ve Ynlendirme lemi in Gezgin Etmen Kullanm; Orhan Dadeviren , Fatih Tekbacak, Kayhan Erciye

Kablosuz Duyarga Alarnda ki Temel Aratrma Alan: Saat Ezamanlamas ve Topoloji Kontrol; Yonca Bayrakdar, Kasm Sinan Yldrm, Aylin Kantarc

Kablosuz Sensr Alar ve Uygulamalar; Tahir Emre Kalayc

C zgr Yazlm

Bakan:Erkan Tekman

Adyaman niversitesi Pardus G Deneyimleri; Blent ener, Leman Leventolu, lker Keskin

Maltepe niversitesi Bilgi lem Altyapsnda Ak Kaynak Kodlu Yazlmlara Dnm Projeleri; Emin Can

Mikrotik Router ile Kampus A Ynetimi; Arda etin, Levent Yaln

D E-renme I

Bakan:Ali Ekrem zkul

Yksek retimde Kapasite Sorunu in Uzaktan Eitim Yaklam; zlem Ozan, Yasin zarslan

Ak Kaynak Kodlu renim Ynetim Sistemi zerinden nternet Destekli (Harmanlanm) renim Deneyimi; Seluk Karaman, stn zen, Serkan Yldrm, Abdullatif Kaban

nternet Tabanl Bir Uzaktan Eitim Sisteminin Gelitirilmesi: E-Liderlik; Nursel Yaln, Utku Kse

E Linux Semineri Linux Nedir? Mahmut Sedat Erol

Giri: Konferans ProgramGiri: Kurullar

XII XIII

F Eitim Semineri Php ve Ajax; Haydar TunaG Eitim Semineri Open Journal Systems; hsan Seddar Kaynar

Teknoloji: Kontrol Kimde; Erdem Menge

14:00 - 16:00 1. Gn III. OturumSalon Konu Bildiriler

A Tp II

Bakan:smail Ekinciolu

Frat niversitesi Hastanesi Dinamik Web Sayfas; Ayhan Akbal, Erhan Akbal

Hastane Bilgi Sistemleri ile E-Devlet Uygulamalar Arasnda Internetin Srekliliinin Salanmas; Ali Murat Ergin, Bar nk, Vedat Fetah

Rfd Teknolojisinin Acil Mdahalede Kullanm; Zeydin Pala

Hasta Takip Sistemlerinde Rfd Uygulamas; Osman Tan, lker Korkmaz, Okan Gidi, Sercan Uygun

Salk-Net ve Harran niversitesi Uygulamalar; smail Yldz, Engin Ertuna, Ekrem Uar

B Mobil II

Bakan:Rza Ayhan

Otomatik Nesne Tanmlama, Takibi ve Ynetiminde Rfdnin Yeni Nesil Kablosuz letiim Teknolojileri ile Birlikte Kullanm; Mehmet Erkan Yksel, A. Halim Zaim

niversite Kampslerinde 4. Nesil Mobil letiim Alarna Geite leri Bir Teknoloji rnei: Wibro; zlem zgbek, Levent Toker

Nesneler zlenebilir ve Ynetilebilir Mi? Cevap: RFID; Mehmet Erkan Yksel, afak Durukan Odaba

Yeni Nesil Kablosuz Heterojen Alar ve Qos Ynlendirme Algoritmalar; afak Durukan Odaba, A. Halim Zaim

C Web I

Bakan:Ercan Efe

Dicle niversitesi Web Etkinlik Ynetim Sistemi; Cengiz Cokun, Abdullah Baykal

Semantic Web (Anlamsal A) Yaplar ve Yansmalar; Dr. Blent Grsel Emirolu

Anlamsal Web Servisleri Temelinde rnek Bir Servis Tanm; Yasemin Yksek

Sabanc niversitesinde Portal Kullanm Mysu; Alper Sar

Akademicms : Akademisyenler iin Web erik Ynetim Sistemi; Muhammet Yorulmaz, Alper Yasemin, Cihan imek

D E-renme II

Bakan:Haluk Bingl

Cms,Lms ve Lcms Kavramlar; zlem Ozan

Harran niversitesinde Uzaktan Eitim Uygulamalar; Habip Artan

lkretimde Baz Konularn E-renme Uygulamalar; Nesrin zsoy, Veysel Fuat Hatipolu, zge Yiit, Galip Gen, Funda Gk

Eitimde Biliim Teknolojileri Kullanlmas: Kimyada Su Dngs; Deniz Para, Zerrin Ayvaz Reis

E Linux Semineri Akademisyenler iin Linux; Mustafa KarakaplanF Seminer Bankaclkta Bilgi Sistemleri Denetimi ve Bilgi Teknolojileri Ynetiimi(Cobt);

Ender ahinaslan, Arzu Kanturk

Bilgi Gvenlii Farkndalk Eitim rnei; Ender ahinaslan, Rembiye Kandemir, nder ahinaslan

G niversite I

Bakan:Haldun zbuldun

Byk Kampslerde Ip Tabanl Gvenlik Kamera Sistemi zm; Erhan Akbal, Aytu Boyac, Grkan Karabatak, Mustafa Ula

Sanat Eitimci Yetitiren Kurumlarn Akreditasyonu iin, Multmeda zellikli Bilgisayar A: Accrediartnet; Haldun zbudun

16:30 - 18:30 1. Gn IV. OturumSalon Konu Bildiriler

A E-Devlet

Bakan:Ethem Derman

Akademik Ortamlardaki Mobil Ad Hoc Alarda Servis Tabanl Yazlm Gelitirme; Ouz Dnmez, Ata nal, Levent Toker, Ayegl Alaybeyolu

Web Tabanl Tanr Mal Ynetmelii Uygulamalar (E-Devlet ve Etkin Devlet); Blent izmeci

E-ileri Projesi anlurfa Uygulamas; Mehmet Emin Seymen

Kent Biliim Sistemi ve E-Belediye; Mustafa oruh

B Mobil III

Bakan:M. Akif Nacar

Host Identity Protokol (HIP); Zeynep Grka Aydn, Hakima Chaouch, A. Halim Zaim

Gsm/Gprs Aygtlar zerinden ok Dilli Sms Gnderme; Sema Gn, M. Erkan Yksel

Akll Radyo Alarnda Kapasite Planlama; Derya avdar, Hseyin Birkan Ylmaz, Tuna Tucu, Fatih Alagz

Gprs Verileri Yardmyla Ara Rotalarnn Belirlenmesi Problemine Farkl Bir Yaklam; ahin Bayzan

Hcresel Alarda Kanal Planlama Problemine Tabu Aramas Yaklam; Didem Gzpek, Gaye Gen

C Ulakbim / YK Bilgilenme ve Sohbet Toplants; Ali Ekrem zkul, Cem SaraD E-renme III

Bakan:Zeynel Cebeci

Sal ve Gvenlii Eitimi iin Bir E-renme Uygulamas; Semra elik

Sosyal Bulunuluk Algsna likin Uzaktan Eitimde Telebulunuluk zmleri; Yasin zarslan

Cepte Tanabilir Aygtlarn Eitimde Kullanlmas zerine Bir neri: Mp4 Oynatc rnei; Srr Kkarslan, emseddin Koak, Murat Kara

Ders Notlarnn Senaryolatrlmas ve Uygulamas; Fidan Hakkari, Mahmut Kantar, Fatih Bayram, Emin bili, Mevlt Doan

Scorm Uyumlu Eitim Ynetim Sisteminin Tasarlanmas ve niversite Baznda Uygulanmas; Emin bili, Fatih Bayram, Fidan Hakkari, Mahmut Kantar, Mevlt Doan

E-niversite: Scorm Uyumlu Modler renim Ynetim Sistemlerinin Yksekretimde Kullanm; Fatih Bayram, Emin bili, Fidan Hakkari, Mahmut Kantar, Mevlt Doan

E Linux Semineri zgr Yazlm Projeleri Nasl Balatlr, Nasl Yrtlr, Nasl Yrtlmez?; Hakan UygunF Pardus Kurumsal Sunucu ve Masastnde Pardus; Ekin MeroluG

Bakan:Mustafa Karakaplan

Kimyaclar in Biliim Teknolojileri; O. Akpolat, F. Kartal

Ak Kod Kaynakl ve zgr Matematik Yazlm: Sage; Hamdi Murat Yldrm

Lvs (Linux Virtual Server) Nedir?; Hakan Veliolu

Kamps Alarnda Zararl Kullanclarn Tespiti; Gkhan Akn, Snmaz Ketenci, Ozan Buk, Ufuk Kndap

12 ubat Perembe9:30 - 11:00 2. Gn I. Oturum

Salon Konu Bildiriler

A DNS ve IPv6

Bakan:Ethem Derman

Nic.Tr (.Tr Alan Adlar) Ynetimi 2008 Yl Kurum Faaliyetleri ve Kurum Politikalar Hakknda Bilgilendirme; Banu Acartrk zlem Uslu

Ipv6 ve Trkiye; Ayegl Bolat, Ayhan Tzer

Giri: Konferans ProgramGiri: Konferans Program

XIV XV


A Kurumsal Bilgi Gvenlii

Bakan:Y. Samast

Kurumsal Bilgi Gvenligi ve Uygulamalar; Yksel Samast, Ylmaz Vural, Mustafa nver

B Yazlm

Bakan:Necdet Ycel

Bilgi Kaynaklarnn letiminde Elektronik Dokman Ynetimi ve Elektronik Belge Ynetimi Sistemlerinin Rol; Hseyin Odaba

Data Models of Accounting Information Systems; Igli Hakrama, Ahmed Fatih Ersoy

Etkili Program Yazma Yntemleri; Ali Filiz, Korhan Gnel, Taner Arabacolu

C Teknoloji Sunumlar

Bakan:Nurettin Beli

Lexmarkn ok Ynl Bask ve Gvenlik Uygulamalar; Sinan Emon Kerem Bozyayla

Visual Studio ile Paralel Programlama; Tayfun Akay

Windows Hpc Server ile Yksek Baarml Hesaplama; Tayfun Akay

Gelecein Yazlm Sektr; Tayfun Akay

D E-renme VI

Bakan:Mahmut Sedat Erolu

Ak Eitim Kaynaklar: Ak Kaynak Felsefesinin Eitime Yansmas; Engin Kurun, Krat altay

ok-Kullancl Sanal Ortamlarn Oryantasyon Amal Kullanm; Hakan Tzn

Bilgi nas ve E-renmede birlii: Teknolojiye Epistemik Bir Yaklam; Hamdi Erkunt

rencilerin Bireysel zelliklerinin Yapay Zeka ile Belirlenmesi (Bulank Mantk rnei); brahim Yaar Kazu, Ouzhan zdemir

E Linux Semineri Linux Sunucu Dnyas; Ali Erdin KroluF Ters Semineri Gvenlik ve Kavramlar; R.Engr Piirici

Ters Kod Mhendisliine Giri; R.Engr Piirici

G UZEP TBV Uzaktan Eitim Platformu altay; Aydn Kolat


A 5651 ve Yasaklar

Bakan:Mustafa Akgl

Dnyada ve Trkiyede nternet Yasaklar; Fsun Nebil

5651 Sayl Yasa Ynyle Eriime Engelleme Uygulamalar; Osman Turan

Trkiyenin nternetle Sava: Donkiot, Devekuu ve Harakiri; Mustafa Akgl

B Ktphane I

Bakan:Yaar Tonta

Modernizm, Postmodernizm, Entelektel Teknoloji ve Ktphaneler; Serdar Katipolu

Bilgi Eriimde Yeni Bir Yz: Dtcf Yazmalarna nternet zerinden Eriim; Doan Atlgan

Milli Ktphane Koleksiyonundaki Elyazmas ve Nadir Eserlerin Grntl Sisteme Aktarlmas Projesi; Tuncel Acar

niversite Ktphanelerinde Elektronik Ortamda Halkla likiler: stanbul Bilgi niversitesi Ktphanesi rnei; Hatice Yenikurtulu

7/24 Kullanc Eitimi: Online Tutorial; Sami ukadar

B Tp III

Bakan:Habip Artan

Trkiyede Salk Biliimi: Bir Kiisel Deerlendirme; Bilal Ak

C Universities: Italian Experience

Bakan:Ahmet Bozkurt

Cineca ve U-Gov Tanimi; Simone Ravaioli

Harmonizing Higher Education: Standard Perspectives in Support of The Bologna Process; Simone Ravaioli

Data Warehousing and Data Mining as Tools to Support Quality Assurance Systems at Universities and Higher Education Institutions; Alessandro Furlati, Simone Ravaioli

Improving Scientific Research in Higher Education Institutions: a Process Management Experience in Italian Universities; Fabrizio Luglio, Nicola Bertizzoni

D E-renme IV

Bakan:Zeynel Cebeci

Dicle niversitesi Uzaktan Eitim Uygulamalarnda Eitim Ynetim Sistemi (Moodle) Kullanm; Mehmet Tahir Kavak

Bilgisayar Destekli Eitim ve Bilgisayar Destekli retimin Dnyada ve Trkiyede Uygulamalar; Mehmet Mercan, Ali Filiz, smet Ger, Nesrin zsoy

E Linux Semineri Linux Nedir ve Neden nemlidir?; Ali Erdin KroluF PHP-1 Phpye Giri; Hidayet DoanG UZEP TBV Uzaktan Eitim Platformu; Aydn Kolat


A Web 2.0 ve nternet Dinamikleri

Bakan:Ethem Derman

Web 2.0; Open Opportunities For Turkish Universities; Ahmet Baytak

Web 2.0 ve Library 2.0: Dijital Yerliler in Bilgi Hizmetleri; Yaar Tonta

Long Tail - nternetin Dinamiklerini Nasl Anlamak Lazm?; Fusun Nebil

B Sosyal Boyut

Bakan:Necdet Ycel

Trkiye ve Dnyada Internet Yasaklarna, Sansre ve Zararl erie Kar Yaptrm ve Uygulamalara Genel Bir Bak; ahin Bayzan


Bakan:Nurettin Beli

Uzaktan Eitim ve Grntl letiimde Son Teknolojiler; Mehmet Kemal Hatipolu, Yalm Gndz

Hastane Bilgi Ynetim Sistemlerinde Son Teknolojiler; Ekrem Erolu

D E-renme V

Bakan:S. Sadi Seferolu

Trkiyede Eitim Teknolojileri Alannda Yaplan Master ve Doktora Tezlerinde Genel Eilimler; Feray Uur Erdomu, Krat altay

Web 2.0 Aralarnn retmen Eitiminde Kullanm; Glge Seferolu, Sedat Akayolu

Avrupa Bilgisayar Yetkinlik Sertifikas (Ecdl): Trkiyedeki Uygulamalar; Hseyin Can enel; Sleyman Sadi Seferolu

lkretim Okullarnda Teknoloji Kullanm ve Yneticilerin Bak Alar; S.Sadi Seferolu

E Linux Semineri Linux Masast; Mahmut Sedat EroulF PHP-2 Php-5; Hidayet DoanG UZEP TBV Uzaktan Eitim Platformu altay; Aydn Kolat


XVI XVII


A Uzaktan Eitim Paneli

Bakan:Haluk Bingl

Christ Stephenson, Erol nelman, Haluk Bingl

Ali Trker, Ahmet Haner, Aydn Kolat

B Ktphane

Bakan:Ethem Derman

Bilimsel letiimde Ak Eriim Yaklam ve Trk niversitelerinde Durum; Hatice Kbra Bahiolu, Ayta Yldzeli

Aksaray niversitesinde Ktphane Yazl Seimi: Niye Kohay Setik?; Erdal zsalam, Levent Fen, Mehmet Seluk

Trkiyenin Konu Kategorilerinde Dnya Bilimine Katks:1981-2007; Veliye Latif, Serpil Yetgin

Geleneksel Olmayan rgt Yaplarnn Bilgi Haritalamasnda Alternatif Yol Aray; Mustafa Sagsan, Tun Durmu Medeni

C Portal ve Ticaret

Bakan:Sinan Sunay

Tarmsal Biliim Radyo ve Televizyon; Gknur avdar

Haber Portallarnda Yeniliki Yaklamlar; Fazl Can, Seyit Koberber, zgr Balolu, Sleyman Karda, Levent Ko, ada calan, Erkan Uyar

Web 2.0 Teknolojisi & nteraktif Pazarlama ve Reklam Modelleri; Ayta Mesti

D Gvenlik I

Bakan:Necdet Ycel

Kurumlarda Bilgi Gvenlii Farkndal nemi ve Oluturma Yntemleri; Ender ahinaslan, Arzu Kantrk, nder ahinaslan, Emin Boranda

E Linux Semineri Linux Kurulumu; Mahmut Sedat Eroul

F PHP-3 PHP ve Gvenlik; Hidayet Doan, R. Engr Piirici

G Mekansal I Pili Eti Zincirinde Corafi zlenebilirlik Uygulamas; Zeynel Cebeci, Mustafa Boa

statistiksel Veriye Dayal Haritalandrma Yazlm Uygulamas; Murat Gl, Turhan Karagler, Kenan Ger


A Kurumsal

Bakan:Ethem Derman

Acil Durum Tepkisi; brahim alr, Suna Ylmaz, Emre Sezginer

Bilgi lem Sistem Odas Altyaps; Levent Bayram, Ferdi Ayaydn

Anayurt Gvenliinin Salanmasnda Bilgi Sistemleri Gvenliinin nemi; Ylmaz Vural, Mustafa Bayndr, Onur Tamer

Kurumlarda Log Ynetiminin Gereklilii; Ender ahinaslan, Arzu Kantrk, Rembiye Kandemir, nder ahinaslan

Byk Kampslerde Ip Tabanl Gvenlik Kamera Sistemi zm; Erhan Akbal, Aytu Boyac, Grkan Karabatak, Mustafa Ula


Bakan:brahim Sabuncu

Hp Sanallatrma Teknolojileri : stemcilerin Gelecei; Ali Oktay Ortakaya

Canon Kurumsal ve rn Teknolojileri; Burin zkarabulut

Backup ve Storage Ynetimini; Burak etinkaya

Trkcell : Bu Gn ve Gelecekte Mobil letiim; Volkan Kadem

D E-renme VII

Bakan:Zeynel Cebeci

evrimii renme Ortamlarnda Disiplinleraras Yaklam; Alev zkk

Moda: Uyarlanabilen Bir oklu Ajan Sistemi; Fatma Cemile Sere, Ferda Nur Alpaslan

Bilgisayarda Okuryazarlk-Oyun Uyumazl; Ahmet ebi

Etkin Mteri Hizmetleri in Mteri Bilgilendirme E-renme Portal nerisi; Elif Kartal, Selim Yazc, Zerrin Ayvaz Reis, idem Selukcan Erol

Trkiye Tarmsal renme Nesneleri Deposu; Damla ce, Zeynel Cebeci

E Linux Semineri Panel: Ak Linux Dersleri Proje OturumuF Ters Semineri Ters Kod Mhendislii Uygulamas - Bamsz Platform Flash/Actionscript;R.Ergr Piirici

Ters Kod Mhendislii Uygulamas - Gml Sistem; R.Ergr Piirici

G Ulakbim ULAKBIM Sohbet Toplants

13 ubat Cuma9:30 - 11:00 3. Gn I. Oturum

Salon Konu Bildiriler

A Yazlm II

Bakan:mer Akgbek

Masraf Ynetim Yazlm Mimarisi; Zeki Bozku, Christophe Bsson, Taner Arsan

Asp.Net 2.0da Kiiselletirme Kavram ve Bir Kiiselletirme Uygulamas; ehra en, Ata nal, Ayegl Alaybeyolu

Kiisel Web Site Uygulama rnei: Myweb, Veli Akakaya

B UVT

Bakan:Zeynel Cebeci

ULAKBM Tarm, Veteriner ve Biyoloji Bilimleri Veri Taban rnei ve Elektronik Yayncla Bak, A.Nuray Demirkol, Didem Aydan, Oya Anl


Bakan:Bayram Parlak

Kion Ltd. Tantm,Cem zge, Handan Klaslan

niversite Kaynaklarnn Zaman Planlanmas ve zlenmesi, Handan G. Klaslan, Olti Buzi

Citrix Uygulama ve Masast Sanallatrma Teknolojileri, Mustafa Kayer

D Algoritmik

Bakan:Rfat lkesen

mge Histogram Kullanlarak Geometrik Ataklara Dayankl Yeni Bir Veri, Gizleme Teknii Tasarm ve Uygulamas; Yldray Yalman, smail Ertrk

Gerek Zamanl Video Kaytlarna Veri Gizleme Uygulamas; Yldray Yalman, smail Ertrk

Bir Adaletli Snav Yerletirim Algoritmas Tasarm; Rifat lkesen, Ali Okatan, Ege Kipman

E Linux Semineri Panel: Ak Linux Dersleri Proje OturumuF Ters Semineri Ters Kod Mhendislii Uygulamas - Windows ReverseME R. Ergr PiiriciG naat -

Mekansal

Al Oturumu

Bina Bilgi Modeli ve Yaln retim Yaklam Uygulamas; Bar Lostuval

Mekansal Biliim: Gelimeler ve Gelecek; Caner Gney


XVIII XIX

B Web II

Bakan:Necdet Ycel

Drupal ile niversitenin ntranet ve nternet Sitelerinin Gelitirilmesi; Emin Boranda, nder ahinaslan, Fatih Gnaydn

niversite Web Sitelerinin Karlatrmal Olarak Deerlendirilmesi; Mehmet Akst, Makbule Teberik, Engin Egedemir

Web Tabanl Anket Hazrlayc; Erdal zsalam, Ali Atalay, Salih Toprak

Latin Alfabesi ile nce Karakterler Arasnda Www Tabanl Dnm Sisteminin Tasarm ve Gelitirilmesi; Murat Orhun, Ali Gkhan Yavuz

C Kurumsal

Bakan:Gkhan Akn

Symbian letim Sistemi; Ahmet Kaya

Formal Specification of Security Policies n Multi-Domain Networks; Devrim nal, M. Ufuk alayan

Ofdm Sisteminin Awgn Kanallardaki Performansnn ncelenmesi; Ayhan Yazgan, Emin Tucu, nder Aydemir, Cemaleddin imek

Ipv6da Bir Sonraki Adm; Gkhan Akn, Snmaz Ketenci, mer Delialiolu

D Veri Madencilii

Bakan:mer Akgbek

Ak Kaynak Kodlu Veri Madencilii Programlar: Wekada rnek Uygulama; Murat Dener, Murat Drterle

Web Madencilii Teknikleri; Abdullah Baykal ,Cengiz Cokun

Veri Madenciliinde Bir Uzman Sistem Tasarm; mer Akgbek, Fuat akr

Veri Ak Diyagramlar Tabanl Veri Madencilii Aralar ve Yazlm Gelitirme Ortamlar; T. Tugay Bilgin

Veri Madencilii ve Bir Uygulama; Blent Ediz, Pelin Ediz

E Linux Semineri Linuxta GNU Bilimsel Kitapl ile Programlama ; Mustafa Karakaplan

F Teknik

Bakan:Ali Erdin Krolu

Bir Ftp Arama Motoru in Uygun, Hzl ve Verimli Ftp Sunucusunun Bulunmas; Sadettin Demir, Serta Selim Sarca, brahim zelik, H. Ali Mantar

Mpi ile Paralel Programlamann Temelleri; Devkan Kaleci, Ali ahin, Olgun Adem Kaya

Grid zerinde Gereklenen Matris lemlerine Bir Portal zerinden Eriim; Orhan Dadeviren, lker Korkmaz

Grid Ortamlar ve Grid Portal Uygulamalar; Mehmet Akif Nacar

G naat

Mevcut Binalarn Deprem Performanslarnn Belirlenmesi; Erdal rtem

naat Sektrnde 4b Simulasyon; Fidan Erdoan, Murat Kuruolu, mit Ikda

nternet zerinden Bilgisayar Destekli Tasarm Yaklamlar; Seda ngr, Turhan Karagler, Mahir Rasulov

B Bilgi Toplumu ve Ekonomisi

Bakan:Abdullah Baykal

Bilgi Ekonomisinde novasyon Kavram ve Temel Gstergeleri; idem Kavak

Trkiyenin Bilgi Toplumu Stratejisi: 2006-2010 Eylem Plan Analizi; M.Burak Buluttekin

retmen Adaylarnn Internet Bamll Hakkndaki Grleri; Meltem Kurtolu

Fastfooddan Facebooka: Internet Bamll; Tamer zsoy

Kresel Bilgi Ekonomisi zerinde lgili Web erii ve Dile Eriimin Etkileri; Aye nalz, Mustafa Alkan, Mustafa nver

C A ve Disk Kuram

Bakan:Rfat lkesen

Optik ouma ve Paket Anahtarlama Tekniklerinin Karlatrlmas; M.Ali Aydn, zgr Can Turna, A.Halim Zaim

Ip Multimedia okluortam ebekelerine Genel Bir Bak ve Hareketlilik Ynetimi; Suzan Bayhan

Pasif Optik Eriim Alarndaki Gelimeler; zgr Can Turna, M.Ali Aydn, A.Halim Zaim

Disklerde Kullanlmak zere Bir Yeni Nesil Fat Sistemi; Rifat lkesen, Ali Okatan

D Gvenlik II

Bakan:Bayram Parlak

Biyometrik Gvenlik Sistemleri; Rya Saml, M. Erkan Yksel

.Net altrlabilir Dosyalarnn Statik Analizi ile Dosya Sistemi Gvenliinin Salanmas; Hseyin Pehlivan, Salih Aras, Mehmet Emin Tenekeci

Gvenlik Sistemi zleyici Personelinin Grsel Tarama Davrannn Analizi; Onur nce, Mehmet Gktrk

Harran niversitesi Network Alarnda Gvenlik Uygulamalar; Bayram Parlak, Habip Artan

E Linux Semineri Postfix ile Virs ve Spam EngellemeF Bakan:

Hseyin YceMzik Verileri in Xml Tabanl Diller; lker Kalayc, Serdar Korukolu

Web Ortamnda Matematiksel eriin Sunumu: Mathml aretleme Dili; enol Emir, Kenan Klaslan

Xml aretleme Dilinin Etkinlii zerine Bir alma; Seil Yalaz, Ahmet Kaya

G naat Mekansal

Mekansal Biliimin Olmazsa Olmaz Geomatik!; Rahmi Nurhan elik

ok znrlkl Mekansal Veri Tabanlar; Melih Baaraner

City Gml as a Tool For Modeling Urban Fabric; mit Ikda, Caner Gney

Bina Bilgi Modellemesi (An Introduction To Building Information Modeling); Merve Sevim, mit Ikda, Murat Kuruolu


A Sistem Uygulamalar I

Bakan:Nurettin Beli

Posta Sunucularnda Spam nleme Teknikleri; nder ahinaslan, Emin Boranda, Emin Can, Ender ahinaslan

Gizli Anahtarl ifrelemeye Dayal Bir ifreleme Algoritmas ile E-Posta Gnderme ; Nursel Yaln

Gvenli Merkezi Gnlk Tutma ve Analiz; en akr, Ali Demirz, lkay Polat, Ahmet Faruk Yaz

Internet Tabanl Veri Toplama Sistemleri Tasarm: Harran niversitesi Osmanbey Kamps rnei; Nurettin Beli, Celal avur, Hamza oban


XX XXI

AB09: Harran Ovasnda Biliim Frtnas

Sayn Valim, Sayn Rektrm, Deerli Konuklar, Sayn Katlmclar, Sayn Basn Mensuplar, Net-dalarm, Hepinize XI. Akademik Biliim Konferans, AB09 yrtme kurulu adna Harran'a ho geldiniz diyorum. Harran, dnyann ilk niversite oluumlarndan biri; slam dnyasnda ise ilktir. nsanln gelimesinde nemli bir rol oynayan Altn Hilalin zerinde olan Harran, bir eitim, ticaret ve kltr merkezi idi. Dilerim, bu konferans da Harran ovasnda bir Biliim Frtnas estirir, Harran'i bir bilim, teknoloji ve biliim merkezi olmas abasnda sratacak bir ivme verir.

Bu konferansn gereklemesinde pek ok kiinin emei, sabrla verilmi uzun saatleri vardr. Bata Rektrmz brahim Halil Mutlu olmak zere tm yerel komite yelerine, gnlllere, tm Harran ekibine, bildiri veren, seminer veren, oturum yneten herkese, siz katlmclara yrtme kurulu adna teekkr ederiz. Sponsorlarmza, Alto, Microsoft, HP, Mega, Turkcell, Ynsis, Lex-mark, Oki, Exper, Targe Elektronik, Bilban, Bekdata, Sun, Kion Biliim, Erolu, Probil, Canon Eurasia, Virtue Solutionsa teekkr ederiz.

Akademik Biliim Konferans Neyi Amalyor ?

nsanlk yeni bir toplum biiminin sanclarn ve alkantlarn yaamakta. Bir yanda Global-leme/Dzleme ve Bilgi a/Bilgi Toplumu, dier yandan da alk ve hastalklara terk edil-mi ktalar. Bu durumu tetikleyen en nemli etken, bilim ve teknolojideki gelimelerdir. Bilgi ve iletiim teknolojileri ise bilim ve teknolojideki gelimeler arasnda zel bir yere sahiptir. nternet erevesinde somutlaan bilgi ve iletiim alanndaki gelimeler, bilim ve teknoloji ile sarmal bir ekilde birbirini etkilemekte, niversitelerin konumunu; ar-ge, inovasyon, mr boyu eitim gibi kavramlar ve genetik mhendislii, nano teknolojiler, uzay teknolojileri gibi baz yeni gelien bilim dallar ile yeniden tanmlamaya zorlamaktadr. nternetin temsil ettii deiim, bamsz ve yaratc bireyleri ne kartmakta, yaratlan katma deer asndan beyinsel emei kol emeinin nne geirmekte, uluslarn zenginliini yurttalarnn beynindeki bilgilerle lmekte; hiyerarik olmayan ve a yaplarn ieren toplumsal modelleri ne kartmakta; katlm ve saydaml, demokrasiyi, gelimenin nemli bir paras ve etmeni olarak ne kartmaktadr. Bu deiim, kanmzca, Sanayi Devrimi, boyutlarnda kkl bir deiimdir, ve hayatn her boyutunu kkl olarak deitirmeye balamtr.

Bu deiim lkemizin de bilim ve bilgi arlkl bir rotaya girmesi gerektiini ortaya koyuyor; bir baka deyile, Bilgi Toplumunu iaret ediyor. Akademik Biliim Konferans, nternetin getirdii frtnaya kar niversitelerin cevabnn arand bir konferanstr.

Bu konferans dizisi, niversitelerde bilgi teknolojileri konusunda ilgili gruplar biraraya getire-rek, bilgi teknolojileri altyaps, kullanm, eitimi ve retimini tm boyutlaryla tantmak, tart-mak, tecrbeleri paylamak, ve ortak politika oluturmak amalaryla ulusal boyutta 1999'dan beri yaplmaktadr. Bu Konferanslar biliime bulam; reten, kullanan, yneten tm niversite topluluklarna ev sahiplii yapmaya alyor. Bilgisayar, biliim, enformatik balantl blm-lerin yannda, ktphaneciler, medikal biliimciler, tarmsal biliimciler, mekansal biliimciler, eitim biliimcileri de konferansn doal katlmclardr.

Akademik Biliim Konferans, ODT'de baladktan sonra, Isparta, Samsun, Konya, Adana, Trabzon, Gaziantep, Denizli, Ktahya, anakkalede yaplmtr. Konferansn byk ehirlerin dnda, her yl Anadoludaki baka bir niversitede konaklamas, hem niversiteye ve ehre ken-

Giri: Al Konumas

XXII XXIII

veriyor; adeta harakiri yapyor. Cumhurbakan, Ba mzakereci yanl bulduunu sylyor, Babakan yasa deldiini sylyor, Hatta Ulatrma Bakan da yasa eletiriyor; yasa uygu-layan kurumun bakan da eletiriyor ama yasak 9 aydr devam ediyor. Devletimiz de youtube'a tantc malzeme koymaya balad, gazete haberlerine gre. Yetkili herkes kar, ama yasak ye-rinde duruyor. Yasaklar 5 yandaki ocuklarn bile delebileceini herkes biliyor; ama Devekuu gibi bamz kuma gmmeyi srdryoruz. Trkiye Temiz nternet istiyor; kirli ve zararl bilgiden arndrlm bir internetin peinde. Ve bunda dnyaya rnek olma iddiasnda. Trkiye brokratik bir kadroya 10 katalog sua ilikin ierik iin, yurt d weblerini yasaklama yetkisi veriyor. Bir baka deyile, lkemiz dnyadaki tm yer salayclardan, Trkiye'de bro amasn, BTK'ya kayt olmasn istiyor. Trk mahkemelerin yasaklama kararlarna tm dnyann uymasn istiyor. Bunlar, Trkiye'nin kendi bana dnya internetini ynetmeye kalkmas demek kanmca. Bu maalesef, Donkiot gibi, internete sava amak demek.

Ksaca, Trkiye gemisinin rotasn Bilgi Toplumuna henz dndremedik!

Bu konferans dizisinde eitim seminerleri nemli bir rol oynamtr. Biliimci yetitirmenin, yeni gelimeleri aktarmann, insanlarn ellerini kirletmekten getiini bildiimiz iin ortalama 2 sa-lonu eitim seminerlerine ayryoruz. Eitim seminerleri arasnda Linux, ak kaynak ve zgr Yazlm nemli bir yer tutmaktadr. Bizler, bunlarn lkede biliimin gelimesi, rekabet gc, is-tihdam, tasarruf, gvenlik alarndan nemli olduunu dnyoruz. Bu konferans ncesinde 4 gnlk youn Linux, Sistem ve A Ynetimi kursu ve Pardus tantm semineri yapld. Emekle-rinden dolay Portakal Teknoloji'den Erdem Bayer'e, Pardus Ekibine teekkr ederiz.

Biz, dzenleyiciler olarak, bu konferans bildiri sunma ve yaynlamann ok tesinde bir bilgi ve deneyim paylam, fikir kvlcmlarnn aktarld, ortak sorunlarn tartld, ve zm arand bir ortam olmasn hedefliyoruz. Katlmclarn, tm konferans sresinde aktif bir ekilde anlama, soru sorma, katk verme abasnda olmasn arzuluyoruz. Bir konferans ayn zamanda soysal bir birlikteliktir; yeni dostluklarn, ortaklklarn, projelerin ortaya kt ortamlardr. Bazen konferans salonlar kadar kahve salonlar, geziler, kokteyller daha verimli olabilir. Bu nedenle, tm katlmc-larn 3 gn boyunca konferansta kalmasn, tartmalara katlmasn bekliyoruz, istiyoruz.

Konferans katlmclara anlurfa ve yreyi, hatta Suriye'yi tanma ans sunmaktadr. Tm kat-lmclarn olabildiince turlara katlmasn neririz.

AB09 3 gn 7 paralel salonda 78 oturum olarak gerekleecek. Bu ylki konferansa e-renme konular damgasn vuruyor: 7 bildiri oturumu, 4 oturumluk UZEP altay ve Uzaktan Eitim Paneli. Mobil Teknolojiler, Gvenlik, Yazlm, Tp, Web Teknolojileri arl olan konular. naat ve Mekansal Biliim 4 oturum sryor. 13 eitim semineri oturumu var. Bildiri ve eitim semineri toplam 210'u at.

Tm katlmclarn anlurfada, Harran niversitesinin bu gzel kampsnde elenceli, faydal 3 gn geirmesini, blgenin tadn kartmasn diler, emei geen herkese, tm katlmclara, sponsorlara, Harran ekibine ok teekkr eder; konferansa baarlar dilerim.

Mustafa Akgl

dini tantma frsat vermekte, hem de konferans katlmclarna her yl yurdumuzun bir baka kesini yakndan tanma ans sunmaktadr.

Akademik Biliim Konferans, yapld ehri bir Biliim Frtnas ile sarsmaya almaktadr. Lise rencilerine ve retmenlerine ynelik nternet ve ak kaynak etrafnda bir sohbet toplants, kamu alanlarna ynelik bir e-devlet paneli, yurttalara ynelik gvenli internet, KOB'lere ynelik e-ticaret etkinlikleri yapmaya altklarmz arasnda. Yerel TV ve radyolar kanalyla ehri bir biliim ve internet frtnasyla sarsmak frsat bulduumuzda gerekletirdiimiz bir ey-lemdir. Gnlmzde, konferansn yapld ehir ve blgeyi kapsayan bir Biliim Fuar yapmak da var. Biliim, ar-ge, inovasyon ve teknokentlerin blgesel kalknmada roln, yerel aktrlerle, ve ulusal aktrlerle, STK'larla tartmak da planlarmz ve hayallerimiz arasnda.

Bu konferans ilk baladnda biz arl davetli bildiriler, panel, alma gruplar ve eitim se-minerlerine vermitik. Ama, AB'00 dan itibaren bildiri sunmaya olan gereksinim kendini kabul et-tirdi ve arlkl olarak biliimin her alannda bildiriler sunuluyor. Konferansta bir zet Kitap, daha sonra da editoryal sreten gemi Bildiriler kitap kartmay hedefliyoruz. AB08 Bildi-riler Kitabn yazarlarna datacaz, ve bir miktarn maliyetine katlmclara hediye edeceiz.

Konferans Biliim ve Bilgi Toplumu konularnda Ulusal Politikalarn tartld, kafa yorulduu oturumlar hep barndrd ve barndrmaya devam edecek. Bizler niversitelerin birincil grev-leri arasnda topluma Entelektel liderlik etmenin en bata geldiini dnyoruz.

niversitelerin biliim etrafnda, kendi i sorunlar, sektrn ve toplumun sorunlarna k tutma, zm arama, dnyay Bilgi Toplumuna gtren Biliim Frtnasna niversitelerimizin cevap verme abasnn yansd bir konferans olmasn istemekteyiz.

Trkiye Bilgi Toplumu Yarnda Nerede ?

Trkiye'nin konumu mehter marn artryor: iki ileri bir geri. Maalesef, lkemiz iin boyutlarn kavram, mekanizmalarn kurmu, strateji ve eylem plann yapm, emin admlarla ilerleyen bir grnt veremiyor. Kaba izgilerle dnya ortalamasn yakalam, AB ve OECD'nin epey gerisinde, 100 lke arasnda genelde 50-60 arasnda, 190 lke arasnda 76. gibi konumlarda oynuyor. Halkm-zn %33' internet kullanyor; ama yaklak %29'u interneti hi duymam. 2006-2010'u kapsayan, ama pek bilinmeyen, bir strateji ve eylem planmz var; ama hala balamam eylemler var: Bilgisa-yar Mhendislii iin retim eleman yetitirme, eylem plann tantma geri besleme alma, kamuda ak kaynak kullanan pilot kurum gibi. 2 yl gecikmeyle alan e-devlet kapmz var; ama zerinde ilem yapmak isteyen yurtta saymz 10 binin altnda. lkemizi bilgi toplumuna tamakla grevli DPT Bilgi Toplumu dairesi 5 kii ile balad, halen 10 kiinin altnda, Sansr dairesine 90 kiilik kadro verildi ve 33 kii ile baland. lkemizde ana ii Bilgi Toplumu olan en yksek kamu grevlisi bir daire bakan. te yandan, serbestleme kat zerinde baarlm, ama fiili tekel devam ediyor ve oligopol d firmalarn pazar pay hala %5'lerde, bu Almanyada %40'larda. E-dnm cra Kurulu ve kuruldaki STK'lar nemli bir gelime ama, Ynetiim, siyasal sahiplenme, rgtlenme, serbestleme, insan gc planlamas, saysal uurum konularnda ciddi sorunlar var.

Trkiye Harakiri yapyor !

Durumun vahametini somutlatran olay ise youtube.comda en arpc rneini bulan nternet Yasaklar'dr. lkemiz, Matbaay kard gibi, marjinal bir problem yznden kendine zarar

Giri: Al KonumasGiri: Al Konumas

Akademik Biliim09 - XI. Akademik Biliim Konferans Bildirileri11-13 ubat 2009 Harran niversitesi, anlurfa

1

1. Web Tabanl Uzaktan Eitim

Uzaktan eitim, gerek geleneksel yntemlerle zlemeyen eitim sorunlarnn zm ara-ylarndan biri olarak kabul edilmesi, gerek-

se salad olanak ve esneklikler nedeniyle yaygnlamaya devam etmekte, ortaya ka-cak problemlerin zmn de beraberinde getirecek biimde gelimektedir.

Medikal Cihazlarn 3 Boyutlu Web Tabanl retilmesi

Ali Hakan Ik1, Eda Akman Aydn1, mral Ik1, Stefano Tornncasa2, nan Gler11 Gazi niversitesi, Elektronik Bilgisayar Eitimi Blm2 Politecnico di [email protected], [email protected], [email protected], [email protected], [email protected]

zet: Bu almada hastanelerin youn bakm nitesinde kullanlan medikal cihazlarn 3 boyutlu model-lerinin Moodle renim ynetim sistemi zerinden uzaktan eitimle retilmesi anlatlmtr. Bu proje Leonardo da Vinci hayat boyu renme program kapsamnda 3DWebEPL (Giriimci rn yaam dn-gsnde 3 boyutlu web tabanl eitim ve retim) adyla desteklenmektedir. almada medikal cihazla-rn 3 boyutlu modelleri 3ds Max 2008 ile tasarlanm, ASE formatna dntrlp View point Enliven program ile interaktiflik kazandrlmtr. Bylece 3 boyutlu medikal cihazlarn html format ierine g-mlen modelleri kullanc tarafndan istenilen ynde dndrebilmekte, byltlp, kltlebilmekte, yerletirilebilen butonlarla modellerin istenilen paras hareket ettirilebilmekte, nceden belirlenen do-rultu ve ada dndrlmesi salanmaktadr. On be saatlik bu eitim Trkiye Yksek htisas Hastanesi Eitim ve Aratrma Salk letmesi Tbbi Aygtlar Bakm Onarm Merkezi (TABOM) teknisyenlerine uygulanacaktr. Eitim sonucunda personele Leonardo Da Vinci Eitim Sertifikas verilecektir.1

Anahtar Kelimeler: Medikal Cihazlar, nternet, Web Tabanl Eitim, Boyutlu Tasarm, Web3D Teknolojileri.

Abstract: In this study, three dimensional medical equipment models which are used in hospital intensive care unit have been described over moodle education management system teaching with distance education techniques. The project named as 3DWebEPL (3D Web-based learning and training in the field of the Enterprise Product Lifecycle) is supported by as part of Leonardo da Vinci Lifelong Learning Programme. In this study, three dimensional medical equipment models are designed with 3ds Max 2008, then convert into ASE format and added interactive display with Viewpoint-Enliven. Three dimensional medical equipment models which are embedded in html format can be turn round with user defined way, getting bigger and smaller and specific model items can be moved with user defined direction and angle with embedded buttons. The education module which is described for 15-hours will be taugth to technicians of Turkish High Specialized Hospital Education and Research Healthy Enterprise TABOM department. After the training, Leonardo Da Vinci Certificate of Education will be given to technicians.

Keywords: Medical Equipments, Internet, Web Based Learning, Three Dimensional Designing, Web3D Technologies.

1 Bu alma Leonardo da Vinci Hayat Boyu renme projeleri kapsamnda yaplan 3DWeb learning and training in the fi-eld of the enterprises lifecycle (3DWEBEPL) projesi kapsamnda desteklenmektedir. Proje No: LLP-LDV/TOI/07/IT/166

2


3

Medikal Cihazlarn 3 Boyutlu Web Tabanl retilmesiAli Hakan Ik, Eda Akman Aydn, mral Ik, Stefano Tornncasa, nan Gler

Yazlmn destek aralar olarak kimlik denetimi, kurs yetkileri dzenleme, sunu-cu hizmetleri ve kayt entegrasyonu bu-lunmaktadr. Sistem, kimlik denetimi iin temel kullanc ismi ve ifresini kullanr. Yneticiler iin farkl grup rollerinden eri-im olanaklar vardr. Bunlar; yneticiler, eitmenler, renciler ve konuklardr.Eitmenler, rencilerin kursta kullanlmak zere snrlandrlm metin dosya-larn kaydedebilir veya renciler kendi kaytlarn yapabilir.Eitmenler zel tarihlere tartmalar veya kurs etkinlikleri koyabilirler. Sistem e zamanl olarak kurs tarihlerini kurumsal takvime gre ayarlar.Eitmenler sorular oktan semeli soru, oktan yantl soru, hesaplama, ksa cevap-l ve karlatrmal sorular otomatik ola-rak oluturabilirler. Sorularn her bir cevab ayrntl geri bildirim ve izlenimi ierir.Eitmenler kurs ieriine erien her rencinin IP adresi, tartma formlar, kurs de-erlendirmeleri ve devleri raporlandrabi-lir ve bunu ne sklkta olaca ayarlanabilir.Yazlmda eit kurs kalb bulunmaktadr. Bunlar haftalk dzenlenen etkinlikler, konu-larla dzenlenen etkinlikler ve sosyal ierikli tartmalarn yapld kurs tipidir [4,5].

Sekil 1.3 DWebEPL Moodle Giri Sayfas

ekil 2.3 DWEBEPL Moodle erik Sayfas

3.Web3D Teknolojileri

Gerek dnyann boyutlu olmas, bilgisa-yarlarda sanal gereklikler oluturulurken de boyut kullanm gereksinimini ortaya -karmtr. boyutlu grntler kullanlarak oluturulan tasarm geree yakn olduun-dan daha fazla ilgi ekmektedir. Web siteleri genelde metinler, resimler ve vektrsel grafik teknolojileri yardmyla gerekletirilmi olan iki boyutlu izim ve animasyonlardan olu-maktadr. Web tasarmclar boyut sayesin-de, ulamak istedikleri grsellii geree daha yakn bir ekilde sunabileceklerdir. Bylelikle bu modellemeler i, eitim, sanat, tasarm gibi pek ok farkl alanlarda kullanlr [6].

Gnmzdeki birok modelleme program, boyutlu modellere etkileimli olarak herhangi bir eksen etrafnda dndrlerek kolaylkla ba-kabilme ve ayrca modelin hareketli grntle-rini elde edebilme imkn sunmaktadr.

Bunlardan bazlar aada belirtilmitir:

VRML (Virtual Reality Modeling Langu- age): lk Web3D teknolojisidir ve 1994 ylndan bu yana youn olarak kullanl-mtr. ISO (International Standards Or-ganization tarafndan uluslararas standart olarak kabul edilmitir. VRML, etkileimli boyutlu nesne ve ortamlar tanmlamay salayan basit metinsel bir dildir.

Bilgi a insan, kendini srekli yenileme ve gelitirme ihtiyacn fazlasyla hissetmektedir. Sadece mesleki kazanmlar iin deil, kiisel geliim iin de Yaam boyu renme (Life-long Learning) kavram giderek yaygnla-makta ve dolaysyla srekli eitim talebini arttrmaktadr.

Eitim almak isteyen renci saysnn artma-s, mesleki geliim ihtiyac dorultusunda or-ganizasyonel geliim eitim alannn daha ok genilemesi sonucunu dourmakta ve uzaktan eitim yaygnlamaktadr. Geleneksel eitim or-tamlarnda eitim imknlarna ulamada zorluk eken bireyler, zellikle de engelliler iin uzak-tan eitim ncelikli bir frsat niteliindedir. [1] .

Web tabanl uzaktan eitim, eitimci ile ren-cinin ayn anda interaktif olarak sesli ve grn-tl sohbet yapt senkron (e zamanl) eitim ile zamana ve mekana bal olmayan dk maliyetli asenkron(e zamansz) eitim mode-linden olumaktadr [2]. Web tabanl uzaktan eitim ile i yerinden veya evden kmadan, alanlarn iini aksatmadan, iverenden izin almadan eitim almalar mmkn olmaktadr.

Web tabanl uzaktan eitim modeli, ders ie-riklerinin, kaynaklarn, dev ve projelerin web ortamnda sunulduu, derslerle ilgili belgelere eriimi salamak zere balantlarn hazrland-, rencilere ait e-posta listeleri gibi aralarn kullanld bir modeldir. Dnya genelinde ok zengin bir ktphane oluturan web sayfalar-nn etkin kullanmn salamaya ynelik al-malarn ve zaman uyumsuz eitim modellerine duyulan gereksinimin karlanmasnda hzl ve yaygn bir ara olan web sayfalarnn n plana kmasnn bir sonucu olarak grlmektedir [3].

2. Moodle

Moodle, Uzaktan Eitim sistemin kendi web adresinde (yani www.moodle.org) rnei g-rld zere herkese kullanlabilecek bir evrimii kurs renim ynetim sistemidir.

Moodle kelimesi alm Modular Object Oriented Dynamic Learning Environment olup Esnek (Modler) Nesne Ynelimli Di-namik renme Ortam olarak evrilebilir.

Moodle Genel zellikleri;

Moodle tamamyla cretsizdir. Sistem hem Windows hem de Linux sistemleri altnda almaktadr.leklenebilirlik: Sistem, 50,000 renci- li ve binlerce kurslu rneklere sahiptir. Tek bana ticari paketlerle (WebCT ve BlackBoard) yarmakta olup eitim sek-trnde byk bir paya sahiptir.ok byk bir tematik toplulua yani gelitirici ve son kullanc eitmenlerden oluan (yalnzca kendi sitesinde 100,000 kaytl ye) kitleye sahiptir.150 lkede 70 dilde destei mevcuttur. stedi- iniz dilleri seebilirsiniz. sterseniz tm dil-leri ayn anda isterseniz tek dili seebilirsiniz.Geni gelitirici kitlesi vardr. Geni gelitirici kitlesi nedeniyle rn yaam evrimi ok hzldr. Yani ok ksa s-rede yeni srmler gelitirilmektedir.ou son kullanc hibir programlama ve veri taban deneyimine sahip olmadan kullan-makta. Sorun olduunda sorunun giderilmesi ticari sistemlerden daha hzl olmaktadr.Ak kaynak kodlu sistem olduundan Gvenlik aklarnn kapatlmas ticari sistemlere gre ok daha hzldr.cretsiz olduundan test edici kitlesi ok genitir.Srekli olarak ok miktarda yeni zellik (blok) gelitirilmektedir ve cretsiz olarak datlmaktadr.Verimlilik aralar olarak dersin takvim zerinde ilerleme durumu grntlenebi-liyor. Programda rencilere yardm ve ynlendirme destei. renciler grme ve tartmalar iinde arama yapabilirler.renci kullanm aralar olarak rencinin kendini deerlendirmesi iin renci kiisel sayfalar bulunmaktadr.

4


5


Bu Medikal cihazlar srasyla:

1) Elektro Kardiyografi Cihaz (EKG Cihaz)2) EKG Simlatr3) Defibrillator4)Defibrillator Kalibratr5) Infsyon Cihaz6) Infsyon Pompas Analizr7) Nonefraktif Kan Basnc lm Cihaz8) In vitro Kan Basnc Simlatr ve Test Cihaz9) Elektrik Gvenlik Analizr10) Destekleyici Cihazlar

Sz konusu cihazlarn 3 boyutlu modelleriyle Enliven program ile uyumlu olduu iin Auto-Desk 3ds MAX 2008 program tercih edilmitir.

ekil 3. Enliven Program

AutoDesk 3ds MAX 2008 programn varsaylan izim format .max dr. Bu program ile izimler Enliven ile uyumlu olan .ASE formatnda da kaydedilebilmektedir. 3 boyutlu tasarmlarn Solidworks, AutoCAD vb. boyutlu tasarm programlar gerekletirilmesi dnlm fa-kat sz konusu programlarla elde edilen model formatlar Enliven ile uyumlu olmayp izim-leri Enliven programyla beraber gelen Right Hemisphere program kullanarak Enliven ile uyumlu hale getirmemiz gerektiinden ve bu programn dnm srasnda ekil bileenle-rini ayrmas, izim kalitesini drmesi gibi problemleri bulunduundan bu yntem tercih edilmemitir.

Enliven ile elde edilen model rneklerinden bazlar aada verilmitir.

ekil 4. Boyutlu Defibrillator Modeli

ekil 5. Boyutlu Hasta Ba Monitor Modeli

Enliven programnn temel zellikleri aada-ki ekildedir.

View Point Enliven program 30 gnlk deneme srm ile gelmektedir. Deneme s-rmnde 3 boyutlu izimler zerinde renk deiimi, yaz ekleme gibi fonksiyonlarn dndaki zellikler kullanlabilmektedir.View Point temel ilevi boyutlu modellere html format ierisinde kullanc tara-fndan deitirebilir zellikler getirmesi-dir. Bylece interaktiflik salamaktadr.View Point Enliven 3 boyutlu izimlerin web tabanl gsterimini salamaktadr. Modellerin, nceden belirlenen dorultu ve ada hareket etmesini salayan buton-lar konulabilmektedir.

JAVA3D, JOGL: Javada, 3D ierik oluturmada, yaygn kullanlan uygulama prog-ramlama ara yz Java3Ddir. Gnmzde Java3D ile gelitirilmi birok grafiksel uy-gulama mevcuttur. JOGL ise, hz ve gerek-iliin arttrlmas ve uygulamalardaki belir-siz hatalar ile uyumsuzluklarn giderilmesi sonucu; Java3Dnin belirtilen eksikliklerini kapatarak, 3D ierik oluturmada daha et-kin bir zm durumuna gelmitir [6].X3D (Extensible 3D): X3D (Extensib- le 3D) hala gelitirme aamasnda olan, VRML97 standardn genileten, web ze-rinde 3B etkileimli dnyalar oluturmada kullanlmaya balanan bir Web3D stan-darddr. X3Din getirdii yenilikler yle sralanabilir:

Yeni grafik zellikleri (NURBs, nsans Canlandrma(Humanoid Animation).oklu desen kaplama (Multitexturing) gen lkelleri (Triangle Primitives) 3B ierisinde 2B ekiller. Animasyon (zamanlayc ve ara deer- leyiciler (interpolator)).ok sayda encoding (XML, VRML, classic, Binary) iermesi.Gelimi seyir (kameralar, 3B sahnede kullanc hareketi, arpma, tahminlere ve grnrlk tespiti).Kullanc etkileimi (Klavye girii ve fare tabanl seme tama).Yeni a zellikleri (LoadSensor, gelitirilmi Inline).

Fiziksel benzetim(nsans animasyon, yer y-zeysel veri kmeler, datk etkileimli benze-tim protokolleri ile btnletirme) [6] [7].

3. WEB3Dnin Uzaktan Eitimde Kullanlmas

Yzylmzda endstriyel ekonominin ayakta kalmas iin, temel bilgiye, laboratuar ve atlye ortamnda beceri ve yeteneklerin gelitirilmesi-ne gereksinim duyulmaktadr. Kurulan ekono-mik birliklerde hayat boyu devam edip giden

bir mesleki renmeye ihtiya vardr. Gelenek-sel renme tarzndan mesleki renmeye ge-ite, yeni teknolojiler ve aralara gereksinim duyulmaktadr. Bu ihtiyacn stesinden gel-mek iin, ekonomik alanda birlik oluturmu lkeler hem bilimsel alt yap oluturup hem de birbirlerinin deneyimlerini renerek, ren-me alanlarn geniletmilerdir. Bu renme yntemlerinden birisi de etkileimli 3d Grafik ve Web3d sanal gereklik aralar olup bunlar kullanmak yksek ustalk becerisi gerektirir. Web3dnin eitimsel uygulamalar zerinde odaklanlmas bu srete zaruridir. Hayat boyu renme kapsamnda yaplan almalar ere-vesinde, uzaktan eitimde 3d saysal standart modeli gelitirilerek Web3d temelli zmler etkili bir ekilde kullanlabilir [8]. Bylece;

3d ile Karmak Sistemlerin Modellen-mesi: 3Webd teknolojilerinin birok adan incelenmesi ve deerlendirilmesi iin yk-sek kalitede etkileim ve grsellik salanma yetenei kazandrr. Yksek Seviyede Etkileim: ou insan 3d tasarm yaparak daha hzl renir ve 3Webd iin dier bilgisayar tabanl sistem-lerden daha fazla etkileimlidir. Her yerde, her zaman, tek bana: G-nn 24 saatinde, yksek ve gvenli a ba-lants, hzl kiisel bilgisayarlar sayesinde zaman ve mekndan bamsz bir eitim frsat sunar. alanlar uygulamalara evde ya da ite eriebilirler [8,9].

4. Boyutlu Tasarm ve nteraktiflik

Medikal cihazlarn 3 boyutlu izimlerinin ger-ekletirilmesi iin, Trkiye Yksek htisas Eitim ve Aratrma Hastanesi Tbb Aygtlar Bakm Onarm Merkezinde (Tabom) bulunan Youn bakm nitesi cihazlarnn kullanm hakknda bilgi alnm, izimde kullanlmak zere fotoraflar ekilmi ve kullanm kla-vuzlar alnmtr. Daha sonra aadaki cihaz-larn boyutlu modelleri 3ds MAX 2008 ile gerekletirilmitir.

6


7


3 boyutlu izimlerin web tabanl gsteri- minde ekil sa fare tuu ile bytlp-kltlebilir, sol fare tuu ile istediimiz ynde hareket ettirilebilir.ekilin anlarlln artrmak amacyla model paralarnn rengi deitirilebilmekte, istenilen yerlere aklayc bilgiler eklenmek-tedir. Bu bilgiler XML formatnda kaydedil-diinden herhangibir text editr ile dei-tirilebilmekte ve ksa srede farkl dillerde eitim yaplabilmesi salanmaktadr [10].

5. Sonular

Gnmzde internet zerinden web tabanl uzaktan eitimde bir ok yntem ve teknoloji kullanlmaktadr. Bu yntem ve teknolojilerin ortak amac grsellik ve gerekilik ile etkile-imli bir ekilde rencinin ilgili konuyu daha iyi kavramasn salamaktr. Burada rencinin ders ieriyle etkileimini salayan, kullanlmak-ta olan internet format ile uyumlu ve boyut ile gerekilik kazandrlm medikal cihazlarn modelleriyle lkemizde ilk defa uygulanan bu ynetimin baarya ulaaca dnlmektedir.

Kaynaklar

[1] Eitim alma Grubu, Taslak Raporu, Trkiye 2. Bilisim Suras, 24-32, (2006).

[2] Trkolu, Recep, Online eitim. [ev-rimii] Adres: http://www.teknoturk.org/ [25.06.2004].

[3] 3DWebEPL,http://webd.polito.it/3dwebepl/training .htm/ [25.12.2008].

[4] evik, A.,Moodle renme ynetim sis-temi ynetimindeki karlalabilecek olas sorunlar ve zm nerileri,8th Internatio-nal Educational Technology Conference, May 6th - 9th 2008 Anadolu University, Eskiehir, 2008, pp. 1-4.

[5] Aydn, Cansu idem, Biroul, Serdar,E-renmede Ak Kaynak Kodlu retim Y-netim Sistemleri ve Moodle, Biliim Tekno-lojileri Dergisi, Cilt: 1 Say: 2 Mays 2008, pp 31-38.

[6] Uur, A., nternet zerinde Boyut ve Web3D Teknolojileri (Three Dimensional Graphics on the Internet and Web3D Techno-logies), VIII. Trkiyede nternet Konferans (INET-TR 2002), Bildiri No:54, 2002, pp.1-3.

[7] Uur, A., zgr, E., nternet zerinde Boyut ve Mimarlkta Web3D , IX. Trkiyede nternet Konferans, Bildiri No: 3, 2003, pp. 1-8,

[8] Tornincasa, S., Great Leap Forward for Distance Learning, International Workshop on New WEB technologies for collaborative design, learning and training, 2003, pp. 2-16.

[9] Ik, mral, Ik, A. Hakan, Gler, nan, Uzaktan Eitimde Boyutlu Web Teknolo-jilerinin Kullanlmas , Biliim Teknolojileri Dergisi, Cilt: 1 Say: 2 Mays 2008, pp 75-77.

[10] Enliven Marketing Technologies Corpo-ration, http://www.viewpoint.com/technolo-gies/ [25.12.2008]

EEG Tabanl Beyin Bilgisayar Arayzleri

nder Aydemir, Temel KaykoluKaradeniz Teknik niversitesi, Elektrik-Elektronik Mhendislii [email protected], [email protected]

zet: Beyin bilgisayar arayz (BBA) kiilere bilgisayar gibi elektronik cihazlarla iletiim kur-ma imkan veren yeni bir teknolojidir. Pratik olarak bu teknoloji kiilerin elektroensefalogram (EEG) ad verilen beyin dalgalarn kullanr. EEG tabanl BBA sistemlerinde elektronik cihazlarla iletiimi salayacak k komutlar genelde 3 temel admla elde edilir. Bu almada bu adm oluturan n ileme, znitelik karma ve snflandrma aamalar zerinde durulmutur. EEG iaretlerinin snflandrlmas iin oka bavurulan snflandrma algoritmalarndan k-en yakn komuluk (kNN) ve destek vektr makineleri (DVM) stnlkleri ve kritik noktalar gz nne alnarak karlatrlmal olarak incelenmitir. Bu alma BBA teknolojisine ilgi duyan aratr-maclar iin bir inceleme yazs niteliindedir.

Abstract: Brain computer interface (BCI) is a new technology that enables people communicate with electronic devices like computer without any movement. More practically, that technology uses peoples brain waves which called electroencephalogram (EEG). In EEG based BCI systems output commands which provide to communicate with electronic devices are obtained generally in three steps. In this paper those three steps which are preprocessing, feature extraction and clas-sification are discussed in detail. K nearest neighbor (kNN) and support vector machines (SVM) algorithms which are used very often to classify EEG signals are analyzed by comparing with each other considering their advantages and critical points. This paper provides a review of the BCI technology for researchers who are interested in that field.

Anahtar Kelimeler: Beyin Bilgisayar Arayz, Elektroensefalogram, Snflandrma, znitelik karma.

1. Giri

BBA, kiilerin kas sistemlerini bir baka deyi-le motor sinir sistemlerini kullanmadan sadece dncesi ile bir bilgisayar, elektromekanik bir kolu ya da eitli nroprotezleri kullanma-larn olanakl hale getiren sistemlerdir. zel-likle bu sistemler felli ve Amiyotrofik Lateral Sklerozis (ALS) hastalarnn hayatlarna k tutabilmesi asndan olduka nemli bir tek-nolojik gelimedir.

Gnmzde BBA uygulamalarnda EEG, tek hcre kaytlamalar, fonksiyonel manyetik re-zonans grntleme, yerel alan potansiyelleri, yakn kzltesi spektroskopisi, elektrokorti-kografi, magnetoensefalografi gibi teknikler

kullanlmaktadr. Bu teknikler ierisinde BBA sistemleri iin genel olarak pratik olarak elde edilmesi ve uygulanmasnn kolay olmasndan dolay EEG tercih edilmektedir.

Elektroensefalogram (EEG) iaretleri beyin y-zeyinden veya sa derisi zerinden elektrotlarla llen dk genlikli (tepeden tepeye 1-400 V) biyoelektrik iaretlerdir (ac vermemesi bak-mndan genelde bu iaretler sa derisi zerinden alnmaktadr). Yaplan aratrmalar bu iaretlerde ok miktarda nrolojik bilgi saklandn ortaya karmaktadr. Son 15 ylda EEG iaretlerinin in-celenmesi hz kazanm, bu iaretlerle hem hasta tedavi yntemleri gelitirilmekte hem de bu ia-retler yardm ile bir BBA oluturularak elektro-nik cihazlarla haberleme salanmaktadr.

8


9

EEG Tabanl Beyin Bilgisayar Arayzlerinder Aydemir, Temel Kaykolu

grltler kolayca karabilmektedir. lm yaparken oda ierisindeki n ak veya ka-pal olmas ve evrede elektromanyetik dalga yayabilecek cihazlarn bulunmas gibi d et-kenlerden etkilendii gibi kiinin gzn krp-mas, kalp atlar, kolunu saa-sola hareket et-tirmesi gibi fiziksel aktivitelerden de ok kolay etkilenebilmektedir.

Literatrde grltleri EEG iaretlerinden arn-drmak iin eitli yntemler kullanlmaktadr. En yaygn olanlar bamsz bileenler analizi [5], [6], [7] ve filtreleme (lineer ve lineer olma-yan) [8], [9] teknikleridir. Dalgack dnm [10], [11], temel bileenler analizi [12], kaynak dipol analizleri [13] gibi yntemler de nro-lojik bilgiyi kaybetmeden grlt arndrma yntemi olarak kullanlmaktadr. Literatrde-ki almalarda en fazla giderilmeye allan grlt kayna gz krpmasndan ileri gelen grltdr. Bu grlt zellikle gze yakn ve oksipital blgelere konumlandrlm elektrot-lardaki iaretlere karr.

Grltlerin yok edilmesinden baka baz du-rumlarda bavurulan ortalama alma, eik dee-ri belirleme, iaret iyiletirme gibi ilemler de n ilemeyi oluturmaktadr.

3. znitelik karma

znitelik karma, farkl dnce durumunda kaydedilen EEG iaretlerinin nemli zellikle-rinin karlp znitelik vektrnn elde edil-mesi ilemidir. rnein BBA teknolojili bir tekerlekli sandalyenin kullancs aracn ileri gtrmek istedii durumda EEG iaretleri na-sl bir rnt oluturuyor sorusunun cevabn bulmak bir znitelik karma ilemidir.

znitelik karma ileminde ok farkl yn-temler kullanlabildii iin EEG iaretini ta-nmlayan farkl znitelikler elde edilebilmek-tedir. karlan her znitelik vektr iareti tanmlayabilir fakat snflandrma aamasnda hi biri yzde yz doruluk vermeyebilir. Bun-

dan dolay, yksek snflandrma baarm elde etmek iin farkl zniteliklerin birlikte kulla-nm gerekli olmutur. Bu ekilde ok sayda znitelik kullanan snflandrma ilemleri daha iyi sonular vermektedir.

oklu elektrot kullanlarak kaydedilen EEG verileri incelenirken, hangi elektrot znitelik karma iin daha uygundur konusu da nemli-dir. Beynin farkl blgeleri farkl grevler iin daha duyarldr. rnein dokunma duyumlar beynin yankafa lobunda beden duyumu bl-gesi ad verilen blgeyle alglanp yorumlanr. Bunun gibi koklama, iitme, hayal kurma, ma-tematiksel ilemler yapma gibi farkl grevler beynin farkl blgelerinde daha fazla etki yara-tr. Dolaysyla, oklu elektrotlu EEG verilerin-de tm elektrotlardan (kanallardan) elde edilen verileri kullanmak yerine, yaplan uygulamaya gre beyinsel aktivitenin youn olduu blge-lerden alnan verileri kullanmak hem snflan-drma iin kartlacak en iyi zniteliin bulun-masn, hem de snflandrma aamasnda karar verme sresinin ksalmasn salar.

EEG tabanl BBA alannda yaplan aratrma-lardaki ama, mevcut yntemlerden daha yk-sek snflandrma oranna ve beyin-bilgisayar arayzleme veri hzna sahip bir yntem ge-litirmektir. Literatrde bu konuda birok ya-yn mevcuttur. znitelik karma ilemi bazen olduka zaman alc iaret analizi gerektirebil-mektedir. Mevcut BBAlar ounlukla k komutu retmek iin u bilgileri kullanrlar: m (8-12 Hz) ve/veya yksek beta (18-26 Hz) ritim genlikleri gibi frekans domeni bilgileri, P300 ve yava kortikal potansiyelleri (YKP) veya DC potansiyeller gibi zaman domeni dalga formlar [14], [15], izgel g younluu (power spectral density) deerleri [16], [17] zbalanml (autoregresive, AR) ve uyarlama-l zbalanml parametreler [18], [19]. Eitim verilerinin zaman domeni ortalamalarna ba-karak farkl dnce durumlarnda kaydedilen iaretlerin potansiyellerinin birbirinden fark-llk gsterip gstermemesine gre YKPlerin

EEG iareti geni bir frekans bandna (0.5-100 Hz) sahip olmakla birlikte, klinik ve fizyolojik ilgi 0.5 ile 30 Hz arasna younlamtr. Bu frekans aral 4 frekans bandna ayrlmtr. Bunlar:

1. Delta () Dalgalar: Frekanslar 0.5-4 Hz, genlikleri 20-400 V arasnda deiir. Derin uyku, genel anestezi gibi beynin ok dk aktivite gsterdii durumlarda karlal-maktadr.

2. Teta () Dalgalar: Frekanslar 4-8 Hz, genlikleri 5-100 V arasnda deiir. Nor-mal bireylerde; ryal uyku, orta derinlikte anestezi, stres gibi beynin dk aktivite gsterdii durumlarda karlalmaktadr.

3. Alfa() Dalgalar: Frekanslar 8-13 Hz, genlikleri 2-10 V arasnda deiir. Uyank durumdaki bireylerin; fiziksel ve zihinsel olarak tam dinlenimde bulunduu, d uya-rlarnn olmad, gzlerin kapal olduu durumlarda grlrler.

4. Beta () Dalgalar: Frekanslar 13 Hzden fazla olan iaretlerdir. Genlikleri 1-5 V arasnda deiir.

Odaklanm dikkat, zihinsel i, duyusal enfor-masyon ileme, uykunun hzl gz hareketleri evrelerinde karlalmaktadr. Beta dalgalar en yksek aktivite dzeyine karlk gelir.

EEG tabanl BBA sistemlerinde bilgisayar gibi elektronik cihazlarla iletiimi salayacak uygun komutlarn retilmesi, farkl dnsel ve grsel durumlarda oluan EEG iaretlerinin ilenmesi-ne (znitelik karma) ve karlan zniteliklere dayal olarak snflandrlmalarna baldr. ekil 1de EEG tabanl bir BBA sisteminin temel ilem bileenleri gsterilmitir. Bu ilem bileenleri b-lm 2, 3 ve 4te ayrntl biimde aklanmtr.

Beynin elektriksel aktivitesinin kefedilme-sinden yaklak 100 yl sonra ilk BBA aratr-

malar 1973 ile 1977 yllar arasnda Jacques Vidal tarafndan sunulmutur [1], [2]. Vidal almalarnda beyin sinyallerinin bir zihinsel protezi gelitirmek iin nasl kullanlabilecei-ni gstermitir. BBA teknolojisi zellikle 1999 ylnda yaplan kortikal nronlarn direk olarak robotik bir kolu kontrol edebildiini gsterir ilk deneysel almadan sonra byk bir aama kat etmitir [3]. Bu almadan sonra bu alanda muazzam aratrmalar yaplmaktadr [4].

ekil 1. BBAnn temel ilem bileenleri

Ele alnan iaretin hangi snfa ait olduuna karar verebilmek iin ncelikle eitim verileri zerinde incelemeler yaplarak farkl snflara ait EEG iaretlerinden znitelikler karlmal-dr. znitelik karma ilemi BBA uygulama-larnn en temel ve en zor konusunu oluturur. nk kaydedilen EEG iaretleri dnsel du-rumda oluan nrolojik bilgileri iermesinin yannda grlt olarak isimlendirebileceimiz bozucu kaynaklar da ierir. Birok grlt kayna ieren bir veri zerinde matematiksel incelemeler yapmak olduka zordur. Bu ba-kmdan bir n ileme arabirimi ile EEG iaret-lerine karan grltler giderilmelidir.

EEG iaretlerinin genlikleri ok dk merte-belerde olduundan bu hassas iaretlere eitli

10


11

EEG Tabanl Beyin Bilgisayar Arayzlerinder Aydemir, Temel Kaykolu

DVM, uygulamasnn hzl olmas ve zellikle yksek boyutlu znitelikler iin ok iyi sonu-lar vermesinden dolay BBA alannda ska bavurulan bir snflandrma yntemidir. DVM de kNN gibi snflandrma ilemi srasnda z-nitelik vektrlerin zamansal bilgilerini dikkate almaz bu bakmdan statiktirler. Dier taraftan DVM snflandrcsnda eitim kmesindeki kk deiimler snflandrma performans-n etkilemez bu bakmdan kararllk zellii vardr. Snflandrma ilemlerinde karlalan bir zorlukta ar eitim (overtraining) duru-mudur. Bu durumda eitilen a eitim rnek-lerini mkemmel olarak uygunlatrr fakat test setindeki rneklerde doru sonular vermeye-bilir. DVMde dzenleme parametresi ile ar eitim engellenebilir ve ok iyi sonular elde edilebilir.

5. Sonular ve Tartma

EEG iaretleri yaps gerei srekli deiim gsteren olduka karmak iaretler olduun-dan salkl yorumlanmalar matematiksel yntemlerle analizlerine baldr. ok miktar-da bilgi ierdikleri gn getike yaplan al-malarla ortaya kmakta olan EEG iaretleri, zellikle tpta tehis ve uygulanan tedavilerin baarmlarnn izlenmesinde kullanld gibi, insanolunun hayatna farkl teknolojilerle de girecei kesindir. EEG uygulamal teknoloji-ye atlan admlardan biri olan BBA sistemleri halen gelitirilme aamasndaki sistemlerdir. BBA konusu lkemizdeki niversiteler de dahil olmak zere dnyada bir ok niversite tarafndan eitli seviyelerde incelenen olduk-a popler bir aratrma konusudur. Aratr-malar sonucunda dnya nfusunda gz ard edilemeyecek kadar yksek saydaki felli ve ALS hastalar iin hayatlarn daha kaliteli ya-ayabilme olana sunulabilecektir. zellikle gvenli, ac vermeyen ve kullanmnn kolay olmas gibi avantajlarnn yannda snflandr-

ma baarmndaki yetersizlik, veri bit hznn yava olmas, etkin znitelik vektrlerinin bu-lunmasnn zaman almas bu alanda dikkat e-ken olumsuzluklardr.

Dorusal DVM

RTK DVM

kNN

Dorusal X

Dorusal olmayan X X

Ayra X X X

Statik X X X

Kararl X X

Kararsz X

Yksek boyut dayankll X X

Dzenlama parametresi X X

Tablo 1. DVM ve kNN snflandrclarnn zellikleri

aret gruplarn birbirinden ayrabilecek etkin bir znitelik karma yntemi bu gruplar s-nflandrmada da nemli bir rol oynamaktadr. Etkin zniteliklerde de ancak bir n ileme ara birimi ile nrolojik bilgiyi kaybetmeden grl-tden tamamen arndrlm EEG iaretlerini kullanmak sureti ile elde edilebilir. EEG ta-banl BBAlarda snflandrma yntemi olarak dk boyutlu znitelik vektrleri iin kNN, byk boyutlu znitelik vektrleri iin DVM algoritmalar snflandrmada baarl sonu-lar vermektedir. Dolaysyla uygun znitelik vektrleri iin uygun snflandrma algoritma-snn seimi ok nemlidir. Tablo 1de DVM ve kNN snflandrclarnn zellikleri tablo halinde verilmitir.

Yukarda da deinildii gibi farkl dnsel ve grsel uygulamalarda kaydedilmi EEG iaret-lerinden znitelik karma ilemi ok nemli-dir. znitelik kartm iin literatrde birok matematiksel yntem mevcuttur. Her yntem her uygulamada iyi sonu vermeyebilir. Yap-lan uygulamaya has matematiksel analizlerle, o uygulamaya ait znitelik(ler) aranmaldr. Di-er taraftan farkl insanlardan ayn uygulama-ya ait EEG iaretleri de insan fizyolojisi gerei

kullanp kullanlamayaca hakknda bir fikir alnabilir. Yine eitim verilerinin frekans do-meni ortalamalarna bakarak hangi frekans bl-gesinin (delta, teta, alfa, beta) farkllk

akademİk bİlİŞİm '09 11 - 13 Şubat 2009 Şanlıurfa

Documents