aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror
DESCRIPTION
Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror. Leksion i përgatitur nga MSc . Entela Çobani Pedagoge pranë Dep. të Inxinierisë së Mjedisit Fakulteti i Inxhinierisë së Ndërtimit Universiteti Politeknik Tiranë. Dilema lidhur me temën. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/1.jpg)
Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyrortij në mjedisin natyror
Leksion i përgatitur ngaLeksion i përgatitur ngaMSc. Entela ÇobaniMSc. Entela Çobani
Pedagoge pranë Dep. të Inxinierisë së MjedisitPedagoge pranë Dep. të Inxinierisë së MjedisitFakulteti i Inxhinierisë së NdërtimitFakulteti i Inxhinierisë së Ndërtimit
Universiteti PoliteknikUniversiteti PoliteknikTiranë Tiranë
![Page 2: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/2.jpg)
Dilema lidhur me temënDilema lidhur me temën
• Zhvillim apo ruajtje me fanatizem të burimeve natyrore?
• A duhet të shfrytëzohen burimet natyrore për të plotësuar nevojat e popullësisë gjithnjë e më shumë në rritje?
![Page 3: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/3.jpg)
Fakte Fakte
• Çdo minutë zhduken 15 km2 sipërfaqe pyjore.
• Industria konsumon 53% të të gjithë konsumit ujor; prodhon 7% të sasisë së fosforeve; 10% të sasisë së azotit.
![Page 4: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/4.jpg)
Çështjet kryesoreÇështjet kryesore
• Çfarë përmbledh aktiviteti njerëzor ?
• Cili është ndikimi i tij në mjedisin natyror dhe atë shoqëror?
• Cilat masa mund të propozohen për minimizimin e këtyre ndikimeve në mjedis?
![Page 5: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/5.jpg)
Cilat aspekte të aktivitetit njerëzor do Cilat aspekte të aktivitetit njerëzor do të analizojmë?të analizojmë?
• Industria
• Energjia
• Bujqësia dhe blegtoria
• Turizmi
• Transporti
![Page 6: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/6.jpg)
Cilat janë ndikimet kryesore në Cilat janë ndikimet kryesore në mjedis?mjedis?
• shkarkimet në ajër, ujë dhe tokë si dhe efektet e tyre në zonat përreth;
• prodhimin e vazhdueshëm të mbeturinave dhe grumbullimin e tyre;
• konsumin e madh të ujit;• zënien e sipërfaqeve të mëdha të tokës;● ndikimi te qeniet e gjalla.
![Page 7: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/7.jpg)
Foto nga vendepozitimi i SharrësFoto nga vendepozitimi i Sharrës
![Page 8: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/8.jpg)
Ndikimi i prodhimit të EnergjisëNdikimi i prodhimit të Energjisë
![Page 9: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/9.jpg)
Ndotja e ujitNdotja e ujit
![Page 10: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/10.jpg)
IndustriaIndustria
Aktivitetet industriale nxisin ndryshimet klimaterike në Evropë, përmes çlirimit në masën:
• 30 për qind të të gjitha shkarkimeve të CO2;• 7 për qind të të gjitha shkarkimeve të N2O.
Në Evropë industria shkakton acidifikimin përmes çlirimit në masën:• 25 për qind të të gjitha shkarkimeve të SO2;• 21 për qind të të gjitha shkarkimeve të NOx.
Aktiviteti industrial evropian shkakton dëmtimin e shtresës së ozonit duke çliruar:
• 36 për qind të të gjitha shkarkimeve të CFCs.• 53 për qind të të gjithë konsumit ujor;dhe gjenerimit në masën:• 7 për qind të shkarkimit të fosforeve;• 10 për qind të të gjitha shkarkimeve të azotit.
Në Evropë industria shqetëson mjedisin urban nga gjenerimi në masën:• 10 për qind të të gjithë zhurmave.
![Page 11: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/11.jpg)
EnergjiaEnergjia
• Djegia e karburanteve fosile çon në shkarkimin e CO2, SOx, NOx, grimcave të imta dhe të pluhurit.
• Energjia bërthamore Problemet rriten nga depozitimi dhe vendosja e
mbeturinave radioaktive, si dhe nga rreziku i ndotjeve më të mëdha mjedisore nga aksidentet bërthamore.
Një tjetër shqetësim lidhur me rreziqet dhe me problemet e depozitimit të mbeturinave ka të bëjë me nxjerrjen jashtë përdorimit të reaktorëve bërthamorë.
![Page 12: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/12.jpg)
TransportiTransporti
• Transporti është një kontribuesi madh në shkarkimet e gazrave me efekt serrë.
Monoksidi i karbonit është krijuar përmes djegies jo të plotë të
karburantit nga motorët me benzinë.
• Rrezatimet VOC vijnë nga djegia jo e plotë e karburantit dhe nga avullimii karburantit nga motorët me benzinë dhe nga pikat e shpërndarjes së karburanteve. VOC-et kontribuojnë në hollimin e shtresës së ozonit troposferik.
• Grimcat e imta vijnë, kryesisht, nga motorët që punojnë me naftë, të cilët shkarkojnë rreth 50 herë më shumë sesa motorët me benzinë.
• Shkarkimet e zakonshme dhe ato aksidentale të naftës dhe të substancave kimike nga kamionët dhe nga cisternat ndikojnë në ndotjen e tokës, lumenjve dhe të deteve.
• Zënia e Tokës
![Page 13: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/13.jpg)
Ndotja nga transportiNdotja nga transporti
![Page 14: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/14.jpg)
Bujqesia dhe blegtoriaBujqesia dhe blegtoria
• Plehrat azotike dhe fosfatike
• Ndotje e ujrave, tokes
• Prodhimi i plehrave organike
![Page 15: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/15.jpg)
Ndotja organike nga bujqësia dhe Ndotja organike nga bujqësia dhe blegtoriablegtoria
![Page 16: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/16.jpg)
TurizmiTurizmi
• Ndikimet mjedisore ndeshen në disa nivele.• Në nivel lokal, ku komunitetet ballafaqohen me:
konkurrencën për burimet e pakta natyrore (si uji dhe toka), me ndotjen e ajrit dhe të ujit, me zhurmën dhe aksidentet mjedisore (për shembull, orteqet).
• Në nivel rajonal, ndikimet e mundshme në mjedis mund të përfshijnë ndotjen e ajrit dhe të ujit, zhdukjen e habitateve dhe zvogëlimin e biodiversitetit.
• Në nivel global, ndikimet përfshijnë shkarkimet që shkaktohen si pasojë e trafikut të dendur rrugor dhe shpyllëzimeve të mëdha, të cilat mund të shoqërohen nga ndryshime klimaterike.
![Page 17: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/17.jpg)
Ndotja nga turizmiNdotja nga turizmi
![Page 18: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/18.jpg)
Çfarë masash parandaluese mund Çfarë masash parandaluese mund të propozohen?të propozohen?
• Industria e gjelbër
• Burimet e ripërtëritshme të energjisë
• Burimet e tjera të lëndëve djegëse
• Makinat hibride
• Përdorimi i transportit publik
• Turizmi ekologjik
• Prodhimet BIO
![Page 19: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/19.jpg)
Industria e GjelberIndustria e Gjelber
![Page 20: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/20.jpg)
Energjia dielloreEnergjia diellore
![Page 21: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/21.jpg)
Energjia e eresEnergjia e eres
![Page 22: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/22.jpg)
Energjia e BiomasesEnergjia e Biomases
![Page 23: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/23.jpg)
Transporti publikTransporti publik
![Page 24: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/24.jpg)
Makinat HibrideMakinat Hibride
![Page 25: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/25.jpg)
Zhvillimi i Eko turizmitZhvillimi i Eko turizmit
![Page 26: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/26.jpg)
Prodhimet BIOProdhimet BIO
![Page 27: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/27.jpg)
KUADRI LIGJOR PËR VNM-në në KUADRI LIGJOR PËR VNM-në në ShqipëriShqipëri
Ligji bazë nr. 8934, dt. 05.09.2002 “Për Mbrojtjen e Mjedisit” jep elementët kryesorë që kanë të bëjnë me VNM-në.
• Ligji nr 9890, dt. 20.3.2008 “Për disa shtesa e ndryshime në ligjin nr.8934,dt. 5.9.2002 “Për mbrojtjen e mjedisit”
Në ligjin nr. 8990, dt. 23. 01. 2003 “Për vlerësimin e ndikimit në mjedis”, jepet proçedura e VNM-së.
![Page 28: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/28.jpg)
VKM që i përkasin VNM-sëVKM që i përkasin VNM-së
• VKM Nr.268, dt. 24.04.2003 “Mbi çertifikimin e specialistëve për vlerësimin e ndikimit në mjedis dhe auditimin mjedisor„
i ndryshuar me • VKM Nr. 1124, dt. 30.07.2008 „Për miratimin e rregullave, të procedurave
dhe kritereve për pajisjen me çertifikatën e specialistit për VNM-në dhe auditimin mjedisor“
• VKM Nr. 249 dt. 24.04.2003 “Për miratimin e dokumentacionit për të kërkuar leje mjedisore dhe elementët që përmban leja mjedisore”.
• VKM Nr. 805 dt. 4.12.2003 “Për miratimin e listës së veprimtarive që ndikojne në mjedis për të cilat kërkohet leje mjedisore”.
• VKM Nr.... dt. 02.07.2008 “Për tërheqjen e mendimit të publikut në vendim-marrje për mjedisin”.
![Page 29: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/29.jpg)
Rregullore të tjeraRregullore të tjera
• Urdhër i Brendshëm Nr. 137, dt. 17.08.2004: “Për dokumentacionin e domosdoshëm për të kërkuar leje mjedisi”
• Rregullore e Ministrisë së Mjedisit, (Nr. 1, dt 17.08.2004) “Për pjesëmarrjen e publikut në proçesin e VNM-së”
• Udhëzim (Nr. 6, dt. 27.12.2006) ”Për miratimin e metodologjisë së vlerësimit paraprak të ndikimeve në mjedis
të një veprimtarie”
• Udhëzim Nr. 2, dt. 21.05.2007 “Për miratimin e listës së veprimtarive me ndikim në mjedis, mënyrën e aplikimit dhe rregullat e procedurat e dhënies së autorizimit dhe pëlqimit mjedisor nga Agjencite Rajonale të Mjedisit”
![Page 30: Aktiviteti njerëzor dhe ndikimi i tij në mjedisin natyror](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022061405/56812bb7550346895d8ffb24/html5/thumbnails/30.jpg)
FALEMINDERIT PER VEMENDJENFALEMINDERIT PER VEMENDJEN
Pyetje dhe diskutime