akts kullanıcı rehberi - akdeniz...

AKTS Kullanıcı Rehberi

Brüksel, 6 Şubat 2009


4

İçindekiler

Giriş .................................................................................................. 6 1. AKTS ve Avrupa Yükseköğretim Alanı (Bologna Süreci).........................................7

2. AKTS kilit unsurları.................................................................................... 8 3. Açıklanan AKTS kilit unsurları ................................................................. 9 3.1. Öğrenci merkezli bir kredi sistemi olarak AKTS............................................. 9

3.2. AKTS ve Öğrenim Çıktıları.................................................................................. 9

3.3. AKTS, düzeyler ve düzey belirleyicileri.......................................................... 11

3.4. AKTS kredileri ve işyükü....... .................................................................12

4. Yükseköğretim kurumlarında AKTS uygulaması . . . . . . . .................................. 13 4.1. AKTS kredi t ahsisi . ... ........................................................................ 13

4.2. AKTS kredilerinin verilmesi...................................................................... 16

4.3. AKTS kredisi birikimi ve ilerleme...............................................................17

4.4. AKTS kredi transferi ...............................................................................17

4.5. AKTS ve hayatboyu öğrenme..................................................................... 19

5. Kalite güvencesi ve AKTS ............................................................... 21 6. AKTS kilit dökümanları.......................................................................... 23 6.1. AKTS K a t aloğu .................................................................................. 23

6.2. Öğrenci Başvuru Formu ........................................................................ 24

6.3. Öğrenim Anlaşması ............................................................................... 25

6.4. Transkript............................................................................................... 26

8. Söz l ük ç e ...........................................................................27

Ek 1 AKTS Kullanımı açısından öğrenci perspektifi...........................29

Ek 2 İkili anlaşmalar çerçevesindeki yurtdışı öğrenim sürelerinin tanınmasıyla ilgili

olarak kurumlara tavsiyeler.........................................................30

Ek 3 AKTS Derecelendirme Tablosu................................................. .32

Ek 4 Kilit dokümanlar............................................................ 35

Ek 5 Akademik yıl başına düşen ders saati sayısıyla ilgili ulusal düzenlemelere bakış...... 36

Introduction

5

Giriş

Bu AKTS Kullanıcı Rehberi Avrupa Kredi Transfer ve Biriktirme Sistemi (AKTS) uygulamasıyla

ilgili kılavuz ilkeleri içerir. Aynı zamanda AKTS kilit belgelerini de sunar. Rehber; yükseköğretim

kurumlarındaki öğrenci, akademik ve idari personele ve diğer ilgili taraflara yardımcı olmak üzere

önerilmiştir.

2009 Kullanıcı Rehberi, 2005‟te çıkan önceki versiyonun ayrıntılı halidir. Bologna Sürecindeki

gelişmeler, hayatboyu öğrenmenin artan önemi, yeterlil ik çerçevelerinin formülasyonu ve öğrenim

çıktılarının artan kullanımı gözönüne almak amacıyla güncellenmiştir. Rehber, or tak kuruluşlardan

uzmanlar ile AKTS danışmanlarının yardımıyla yazılmış ve ortakların kuruluşları, Üye Ülke

uzmanlarıve Bologna İzleme Grubunun danışmanlığına sunulmuştur. Avrupa Komisyonu taslak ve

danışma sürecini koordine etmiş olup Rehberin son sözünden sorumludur.

AKTS1 programların tasarım, tanım ve sunumu ile yüksek öğretim yeterliliklerinin verilmesine

yardımcı olan bir araçtır. Çıktı tabanlı yeterlilik çerçeveleriyle bağlantılı AKTS kullanımı,

programları ve yeterlilikleri daha şeffaf hale getirerek tanınmalarını kolaylaştırır. Sunum metodu

(okul-temelli, iş-temelli), öğrenci statüsü (tam gün, yarım gün) ne olursa olsun AKTS, her tür

programa ve öğrenme tipine (örgün, yaygın ve gayri resmi) uygulananabilir.

Rehberin ilk bölümünde, AKTS Bologna Süreciyle yaratılan Avrupa Yükseköğretim Alanı (AYÖA)

bağlamında ortaya konmuştur. Bu bölüm aynı zamanda Avrupa Yükseköğretim Alanı Yüksek

Öğretim Yeterlilikleri Çerçevesinde2,2 (bu rehberde Bologna Yüksek Öğretim Yeterlilikleri

Çerçevesi olarak geçmektedir.) AKTS‟nin rolüne de değinmektedir.

İkinci bölüm AKTS kilit unsurları içermektedir. Bunlar AKTS‟nin üzerinde geniş mutabakata

varılmış olan genel tanıtımından ve and temel fonksiyonlarından ibarettir. AKTS kilit unsurları

bölümü ayrı bir broşürde de mevcuttur.

Üçüncü bölüm kilit unsurların detaylı bir açıklamasını içermektedir. 4. bölüm, AKTS‟nin yüksek

öğretim kurumlarında nasıl uygulanacağına dair rehberlik sunmakta, 5. bölüm ise AKTS‟nin ilgili

yüksek öğretim kurumunun kalite güvencesi araçlarını nasıl tamamladığını tartışmaktadır.

Son bölüm ise AKTS kilit unsurlarını, AKTS ile ilgili konulara dair ileri okumalara yönelik önerileri

ve bu Kullanıcı Rehberinde kullanılan terimleri içeren bir sözlükçeyi içermektedir.

1 AKTS ilk olarak 1989 yılında, Erasmus programı çerçevesinde, öğrencilerin yurtdışı hareketliliği

sırasındaki dönemlerinin tanınmasının kolaylaştırılması amacıyla, bir pilot proje olarak kurulmuştur.

2 Bologna Yeterlilikleri Çerçevesi Çalışma Grubu (2005) Avrupa Yükseköğretim Alanı Yeterlilik

Çerçevesi; http://www.bologna-bergen2005.no/Docs/00-Main_doc/050218_QF_EHEA.pdf

ECTS Users’ Guide

6

1. AKTS ve Avrupa Yükseköğretim Alanı

(Bologna Süreci)

AKTS, Bologna Sürecine3 katılan tüm ülkelerin

4 dahil

olduğu Avrupa Yükseköğretim Alanında, yüksek

öğretim için kullanılan kredit sistemidir. AKTS

Bologna sürecinin köşe taşlarından biridir5.

Çoğu Bologna ülkesi AKTS‟yi kendi yüksek öğretim

sistemlerinde kullanmak üzere yasal olarak

benimsemiştir.

Diğer hedeflerinin yanısıra, Bologna Süreci en yaygın

öğrenci hareketliliğini6 destekleyici uygun bir araç

olacak bir kredi sisteminin kuruluşunu

hedeflemektedir. AKTS birçok başka Bologna

hedefine de katkıda bulunmaktadır:

AKTS kredileri Hayatboyu Öğrenme Avrupa

Yeterlilikleri Çerçevesiyle(AYÇ)7 uyumlu Bologna

Yeterlilikleri Çerçevesinin88 kilit unsurlarından

3 Bologna s ü r e c i n i halen 46 ülke imza etmiştir .

T a m l i s t e s i i ç i n b k z :

http://www.bologna2009benelux.org

4 Bazı ülkelerde AKTS yanısıra ulusal veya kurumsal sistemler

de bulunmaktadır.

5 Bologna süreci Sekreteryası websitesi Ben- elux 2009:

http://www.bologna2009benelux.org

6 Ibidem

7 Da h a f a z l a b i l g i i ç i n bkz:

http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronder

wijs/bologna/documents/QF-EHE A- May2005.pdf

8 Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin Avrupa Hayatboyu

Öğrenme Yeterlilik leri Çerçevesinin kuruluşuna

yönelik önerisi (http://ec.europa.

eu/education/policies/educ/eqf/rec08_en.pdf ), 2008.

Bologna Çerçevesinin üç aşaması ve kısa döngünün alt aşaması

yükseköğretim sektörü için AYÇ‟nin beş, altı, yedi ve sekizinci

aşamalarının karşılığıdır.

biridir. Bologna Yeterlilikleri Çerçevesine göre bir ve

ikinci döngü

kredi aralıklarına sahiptir (bkz bölüm 3.3). Sonuç

olarak, AKTS kredileri, daha detaylı ulusal

kredilendirme düzenlemeleri içerebilen ulusal yüksek

öğretim yeterlilikleri çerçeveleri formülasyonu için

kullanılmaktadır.

AKTS kurumlara kalite güvencesi hedefinin

uygulanmasında yardımcı olmaktadır (bkz bölüm 5).

Bazı ülkelerde AKTS yüksek öğretim programı ya da

yeterliliklerinin tanınırlığı için bir koşul

niteliğindedir.

AKTS is başka kıtalardaki kurumlarda da artan

biçimde kullanılmakta ve böylece Bologna Sürecinin

gelişen küresel boyutunda rol oynamaktadır.

http://www.bologna2009benelux.org/

http://www.bologna2009benelux.org/

http://www.ond.vlaander-/

http://ec.europa/

2. ECTS Key features

7

2. AKTS kilit unsurları AKTS

AKTS, öğrenim çıktıları ve süreçlerine dayalı, kredi

birikimi ve transferine yönelik öğrenci merkezli bir

sistemdir. Yeterliliklerin ve öğrenme ünitelerinin aynı

zamanda öğrenci hareketliliğinin planlaması,

değerlendirilmesi, tanınması ve geçerliliğinin

kolaylaştırılmasını hedeflemektedir. AKTS örgün

yüksek öğretimde widely yaygın biçimde kullanılmakta

olup diğer hayatboyu öğrenme etkinliklerine de

uygulanabilir.

AKTS kredileri

AKTS kredileri öğrencilerin beklenen öğrenim

çıktılarına ulaşmak için gereksinim duydukları iş

yüküne dayalıdır. Öğrenim çıktıları bir öğrenc inin bir

öğrenme sürecinin başarılı bir şekilde tamamlanmasının

ardından bilmesi, anlaması ve yababilmesi beklenen

şeyleri tanımlar. Ulusal ve Avrupa yeterlilikleri

çerçevelerindeki düzey belirleyicileriyle bağlantılıdır.

İşyükü öğrencilerin tipik olarak beklenen öğrenim

çıktılarına ulaşılması için gereken tüm öğrenim

etkinliklerinin (ders, seminer, proje, uygulamalı

çalışma, kişisel çalışma ve sınavlar gibi) tamamlanması

için gereksinim duydukları zamanı gösterir.

60 AKTS kredisi bir tam örgün öğrenim yıl ının

(akademik yıl) işyüküne ve ilgili öğrenim çıktılarına

eklenir. Çoğu durumda, öğrenci işyükü bir akademik yıl

başına 1,500 ila 1,800 saat arasında değişmekte, bir

kredi ise 25-30 iş saatine karşılık gelmektedir.

AKTS Kredilerinin Kullanımı

Krediler genel yeterliliklere veya ders

programlarına olduğu kadar öğrencilerin

eğitim bileşenlerine de (modüller, ders

üniteleri, tez çalışması, iş stajı ve laboratuvar

çalışması gibi) verilmektedir. Herbir bileşene

verilen kredi sayısı, öğrencilerin örgün bir

eğitim bağlamındaki öğrenim çıktılarına ulaşabilmek

için gereksinim duydukları işgücü açısından ağırlık

oranına bağlıdır.

Krediler, örgün bir program veya tek bir eğitim

bileşeni için gereken öğrenme faaliyetlerinin

tamamlanmasından ve ulaşılan öğrenim çıktılar ının

başarılı değerlendirmesinden sonra öğrencilere (tam

ya da yarım gün devam eden olmak üzere) bireysel

olarak verilmektedir. Krediler lisans derecesini veren

kurum tarafından kararlaştırıldığı üzere, yeterliliklerin

edinilmesine göre biriktirilebilir. Öğrenciler have

öğrenim çıktılarını başka öğrenim bağlam veya zaman

çerçevesinde (örgün, yaygın veya gayri resmi) daha

önce edinmişlerse, birleştirilmiş krediler bu öğrenim

çıktılarının başarılı bir şekilde yapılan değerlendirme,

geçerleme veya tanınmasını takiben verilebilir.

Bir program kapsamında verilen krediler aynı veya

diğer bir kurum tarafından sunulan bir diğer programa

transfer edilebilir. Bu transfer ancak derece veren

kurum kredileri ve bileşik öğrenim çıktılarını tanıdığı

sürece gerçekleşebilir . Ortak kurumlar yurtdışında

gerçekleşen öğrenim sürelerinin tanınmasına önceden

karar verebilirler.

Kredi transferi ve birikimi AKTS kilit dokümanları

(Ders Kataloğu, Öğrenci Başvuru Formu, Öğrenim

Anlaşması ve Transkript) ve Diploma Eki

kullanımıyla kolaylaştırılmaktadır.

ECTS Users’ Guide

8

3. Açıklanan AKTS Kilit unsurları features explained

3. Açıklanan AKTS ki l i t

unsurları

AKTS kilit unsurları Avrupa Kredi Transferi ve

Biriktirme Sisteminin kısa bir özetini

yansıtmaktadır. Bu bölüm AKTS ile ilgili kavram ve işlevlerin daha detaylı bir açıklamasını

sunmaktadır. Aynı zamanda bu kavram ve

işlevlerin birbiriyle nasıl etkileşim halinde olduğu ve birbirini tamamladığı ve böylece AKTS

çekirdek işlevlerini sağladığını gösterir: birikim

ve transfer (4. bölümde değinilmiştir .).

ile işgücü piyasası gereksinimleri arasında daha

yakın bir bağ kurmakta • eğitim programlarını daha esnek hale getirerek ve

daha önce kazanılan yeterliklerin tanınmasını

kolaylaştırarak, hayatboyu öğrenmeye daha geniş

erişim ve katılımı teşvik etmekte

• belirli bir ülke ya da kurumda, bir kurumdan başka

kuruma, ülkeden ülkeye ve farklı eğitim sektörleri

ve öğrenim durumları arasındaki (sözgelimi örgün,

yaygın ve gayri resmi öğrenme gibi) hareketliliği

kolaylaştırmaktadır.

3.1. Öğrenci merkezli bir kredi sistemi olarak AKTS

K i l i t u n s u r l a r d a n b i r i :

“AKTS öğrenci merkezli bir sistemdir”

AKTS öğrenci merkezli bir sistemdir çünkü kurumlara program geliştirme ve sunma açısından geleneksel öğretmen merkezli yaklaşımlardan öğrenci ihtiyaç ve beklentilerini karşılayan yaklaşımlara olan geçişi vurgulamasına yardımcı

olur. G e l e n e k s e l ö ğ r e t m e n -merkezli yaklaşımlarda, ders gereksinimleri, bilgi ve öğretim süreci eğitim programlarının temel unsurları olarak kabul edilmekteydi. Öğrenci merkezli öğrenme öğrenmeyi müfredat tasarımı ve sunumunun merkezine koyarak öğrencilere

öğrenmenin içerik, durum, hız ve yeri konularında daha fazla seçenek sunmaktadır.

Böyle bir öğrenci merkezli yaklaşımda, kurumlar öğrencilere

kendi öğrenim yollarını şekillendirmede ve bireysel öğrenme

tarz ve deneyimlerinin üzerine temellendirmede kolaylık ve

destek sunma rolü üstlenirler.

Öğrenim çıkıtılarının ve öğrenci işyükünün müfredat gelişimi ve

sunumunda kullanılması yoluyla, AKTS öğrencinin eğitim

sürecinin merkezine yerleştirilmesine yardım eder.

Eğitim bileşenlerine kredile r sağlayarak esnek öğrenme

yollarını kolaylaştırmaktadır . Dahası, AKTS, çıktı

tabanlı yeterlilik çerçeveleriyle bağlantılı olarak: • öğrenim çıktılarının kullanılması yoluyla bilgili

öğrencilerin tercihlerini artırarak eğitim programları

3.2. A K T S ve ö ğ r e n im ç ık t ı la r ı Kilit unsurlardan biri:

“Öğrenim çıktıları bir öğrenme sürecinin

başarılı biçimde tamamlanmasının ardından

öğrencinin bilmesi, anlaması ve yapabilmesi

beklenen şeyleri tanımlar .”

Öğrenim çıktıları belirli bir yeterliliği kazanan veya bir programı

ya da bir bölümünü tamamlayan öğrencilerin bilmesi, anlaması ve

yapabilmesi beklenen şeylere dair kanıtlanabilir ifadeleridir.

Böylelikle öğretim, öğrenim ve değerlendirme arasındaki bağlantıyı

vurgulamaktadırlar.

Öğrenim çıktılarına dair ifadeler tipik biçimde bilgi,

kavrama, uygulama, analiz, sentez ve

değerlendirme belirten etken fiillerle

karakterizedir.9

Öğrenim çıktılarının kullanımı ö ğ r e n m e

p r o g r a m l a r ı n ı n h e d e f l e r i n i d a h a a ç ı k

h a l e g e t i r e r e k ö ğ r e n c i l e r , i ş v e r e n l e r

9 Bologna Yeterlil ik leri Çerçevesi Çalışma Grubu (2005)

A v r u p a Y ü k s e k ö ğ r e t i m A l a n ı Yeterlilik

Çerçevesi , s . 38 http://www.ond.vlaander-

en.be/hogeronder wijs/bologna/documents/050218_

QF_EHEA.pdf

http://www.ond.vlaander-/

3. Açıklanan AKTS Kilit unsurları

9

v e d i ğ e r s o s y a l o r t a k l a r tarafından daha

kolay anlaşılmasını sağlar. Yeterlilikleri kıyaslamayı

ve öğrenimlerin tanınmasını da kolaylaştırmaktadırlar.

AKTS‟de, öğrenim çıktılarının formülasyonu işyükün

ve dolayısıyla kredi tahsisatının tahmini için temel

oluşturur. Eğitim programlarının tasarımından

sorumlular yeterlilik profilini ve program ve

bileşenlerinden beklenen öğrenim çıktılarını ortaya

koyduğunda, AKTS kredileri onlara, gerekli işyükü

konusunda gerçekçi olmaları ve öğrenim, öğretim ve

değerlendirme stratejilerini akıllıca seçmeleri açısından

yardımcı olur. Ö ğrenci ve işveren gibi ortaklar,

öğrenim çıktılarının formülasyonuna yönelik

yararlı girdi sağlayabilir.

Öğrenim çıktılarının başarılı değerlendirilmesi öğrenciye

kredi tahsis edilmesinin ön koşuludur. Bu nedenle, program

bi leşenlerine dair öğrenim çıktısı değerleri her

zaman kredi tahsisiyle i lgil i açık ve uygun

değerlendirme kriterleriyle desteklenmelidir.

Bu, öğrencinin istenen bilgi , anlayış ve

becerileri kazanıp kazanamadığını tespit

etmeye olanak sağlar.

Burada iki yaklaşım vardır: öğrenim çıktıları ya eşik

değer (dersten geçmek için gereken minimum k oş ul ),

y a d a t i p i k d u r u m u g ö s t e r e n referans

noktası olabilir (başarılı öğrencilerden beklenen düzey).

Her durumda, öğren i m ç ık t ı l a r ıy la i lg i l i

i fade le r hang i t an ımın ku l l an ı ld ığ ın ı

aç ık lama l ıd ı r .

Öğrenim çıktısı tabanlı yaklaşımlar aynı zamanda örgün

yükseköğretim dışındaki durumlarda edinilen bilgi, yetenek ve

becerilerin (yaygın ve gayri resmi öğrenme) bir yeterliliğin

verilmesi amacıyla değerlendirilmesi, kredilendirilmesi

ve tanınmasını da sağlar (bkz b ölü m 4.5).

Çerçeve 1 – A vr u p a Y ü k s e k ö ğ r e t im b a ğ la m la r ın d a t a n ı m la n a n

“Öğrenim çıktıları” ve “Beceriler”:

Avrupa’da farklı anlam düzeyleri ve her nasılsa farklı referans çerçeveleriyle, “öğrenim çıktıları” ve “beceriler” ile ilgili

birçok terim kullanılmaktadır. Ancak her durumda bir öğrenim deneyiminin sonunda öğrencinin bilmesi, anlamas ı ve

ya p abi l me s i gereken şeylerle i lgil idir. Yaygın kullanımları öğrenciyi yüksek öğretim

deneyiminin merkezine koyan paradigmadaki değişikliğin bir parçasıdır. Bu değişiklik, Avrupa

Yükseköğretim Alanı, Bologna Süreci ve AKTS‟nin kuruluşudur.

1. AYÖA (Bologna Çerçevesi) Yeterlilikler Çerçevesinde öğrenim çıktıları (beceriler dahil) genel öğrenim

sonuçları olarak görülür . Çerçeve Bileş ik Kalite Girişimi tarafından geliş tiri len “Dublin

B e l i r l e y i c i l e r i ”ne dayalıdır. Bu belirleyiciler Bologna döngüleriyle bağlantılı başarı ve becerilere dair tipik

beklenti ve yeterlilik düzeyleriyle ilgili kapsamlı ifadelerden oluşmaktadır. Beceri kelimesi b u d u r u m d a ,

k a b i l i ye t v e ye t e n e k l e r i n d e r e c e l e n d i r i l m e s i n e i m k a n t a n ı ya n ş e k i l d e g e n i ş

a n l a mı yl a k u l l a n ı l m a k t a d ı r . (http://www.bologna-bergen2005.no/Docs/00-

Main_doc/050218_QF_EHEA.pdf )

2. A v r u p a Y B Ö Y e t e r l i l i k Ç e r ç e v e s i i s e b i l g i , b e c e r i v e y e t e r l i l i k l e r e

a y r ı c a l ı k l ı b i r y e r v e r i r . Ş u t a n ı m ı k u l l a n ı r : “beceri bilgi, beceri ve kişisel, sosyal ve/ya

metodolojik yetkinlikleri, iş veya öğrenim ortamlarında ve profesyonel ve kişisel gelişim kapsamında

kullanabilmeye dair kanıtlanmış kabiliyet anlamına gelir. Avrupa Yeterlilik Çerçevesi bağlamında,

beceri, sorumluluk ve özerklik açısından tanımlanmaktadır”. B u d u r u m d a b e c e r i terimi

bilginin uygulamaya transfer edilebilmesi kapasit es i anlamında daha dar kapsamda

anlaşılmaktadır. (http://ec.europa.eu/education/policies/educ/eqf/rec08_en.pdf )

http://www.bologna-bergen2005.no/Docs/00-Main_doc/050218_QF_EHEA.pdf

http://www.bologna-bergen2005.no/Docs/00-Main_doc/050218_QF_EHEA.pdf

http://ec.europa.eu/education/policies/educ/eqf/rec08_en.pdf


10

3. T u n i n g , ( Avrupa ‟daki Eğitim Yapıları) öğrenim sürecindeki en uygun aktörlerin farklı rollerini

ayrıştırmak için öğrenim çıktıları ile yeterlilikler arasında açık bir ayrışma sağlar : akademik personel ve

öğrenciler. Tuning projesine göre, yeterlilikler bilgi, anlayış, beceri ve tutumların dinamik bir

kombinasyonunu temsil eder ve branşa özgü olanlarla genel olanlar arasında ayrışır. Yeterliliklerin

teşvik edilmesi bir öğrenim süreci ve eğitim programının hedefidir. Tuning uygulamasına göre,

öğrenim çıktıları öğrenci tarafından ulaşılan yeterli lik düzeyini ifade eder.

Ö ğ r e n i m ç ı k t ı l a r ı a k a d e m i k p e r s o n e l t a r a f ı n d a n , t e r c i h e n i ç v e d ı ş

o r t a k l a r d a n g e l e n g i r d i l e r e d a y a l ı o l a r a k f o r m ü l e e d i l i r .

(http://tuning.unideusto.org/tuningeu ya da http://www.rug.nl/let/tuningeu)

3.3. AKTS, düzeyler ve düzey belirleyiciler

Kilit unsurlardan biri:

“Öğrenim çıktıları ulusal ve Avrupa

yeterl i l i k çerçevelerindeki düzey

beli rleyici lerle bağlantı l ıdır .”

Avrupa ve ulusal düzeydeki yeterlilik çerçeveleri, üzerinde

anlaşılmış düzey belirleyicilerine ve bu düzeylerle ilgili

öğrenim çıktıları ve kredilerine dayalıdır. Bologna

Çerçevesi döngü belirleyicilerini öğrenim çıktıları

ve kredi aralıklarıyla birlikte kararlaştırmıştır.

Bologna döngüsü belirleyicileri „Dublin

Belirleyicileri‟olarak bilinir10 :

“Dublin Belirleyicileri herbir Bologna

döngüsünün sonunu temsil eden

yeterliliklerle birleştirilmiş başarı ve

becerilere yönelik tipik beklentilere dair

genel ifadeler sunarlar. Bağlayıcıı

değildirler; e ş i k y a d a m i n i m u m

d e ğ e r l e r i t e m s i l e t m e z l e r v e

k a p s a m l ı d e ğ i l d i r l e r ; b e n z e

v e y a d e n k özellikler eklenebilir ya da

ikame edilebilir. B e l i r l e y i c i l e r t ü m

y e t e r l i l i ğ i n d o ğ a s ı n ı

t a n ı m l a m a y a ç a l ı ş m a k t a d ı r .” 11

( Dublin Belirleyicileriyle ilgili daha fazla bilgi için

kaynakçadaki referansları inceleyiniz.)

10 Ibidem, s. 65

11 Bologna Yeterlilik leri Çerçevesi Çalışma Grubu

(2005) A v r u p a Y ü k s e k ö ğ r e t i m A l a n ı

Yeterlilik Çerçevesi , s. 65 http://www.

ond.vlaanderen.be/hogeronder wijs/bologna/docu-

ments/050218_QF_EHEA.pdf

http://tuning.unideusto.org/tuningeu

http://www.rug.nl/let/tuningeu

3. Açıklanan AKTS Kilit unsurları

11

İlk iki Bologna d ö n g ü s ü a ş a ğ ı d a k i AKTS kredi

a r a l ı k l a r ı y l a b a ğ l a n t ı l ı d ı r :12

• İlk döngü yeterlilikleri tipik biçimde 180-240

AKTS kredilerini içermektedir.

• İkinci döngü yeterlilikleri tipik biçimde, ikinci

döngü düzeyindeki minimum 60 AKTS ile, 90-120 AKTS kredilerini içermektedir.

Bu kredi aralıkları, 60 AKTS kredisinin örgün bir öğrenim

program bünyesindeki tipik bir akademik öğrenim

yılının13 işyüküne ekleneceğini belirten AKTS kilit

unsurunu takip etmektedir. Bu kural, düzeylerine

bakılmaksızın tüm yüksek öğretim yeterliliklerine

uygulanır.

Ulusal yeterlilik çerçeveleri üç Bologna döngüsü içinde

farklı düzeyler (ya da ara yeterlilikler) içerebilir

(sözgelimi birinci döngü içindeki bir kısa döngü). Bu

düzeyler kurumlara belirli bir yeterlilik kurarak bu

yeterlilik ile ilerleme aşamalarını düzenlemesine imkan

tanır.

Krediler, eğitim programı ya da bileşeninin öğrenim

çıktılarının düzeyine dayalı olarak, her zaman

verildikleri düzeye göre tanımlanır. Yalnızca uygun

düzeye verilen krediler bir yeterlilik için biriktirilir.

Uygun düzey ise ulusal ya da kurumsal

akademik i lerleme kurallarına tabidir (bölüm

4.3‟e de bakınız).

3.4. AKTS kredileri ve işyükü


“ İşyükü öğrencilerin tipik olarak beklenen

öğrenim çıktılarına ulaşmanın gerektirdiği

tüm öğrenim etkinliklerini tamamlamak için

gereksinim duyduğu zaman dilimini gösterir

(ders, seminer, proje, uygulamalı çalışma ,

k i ş i s e l ç a l ı ş m a ve sınavlar).”

Bir program veya eğitim bileşeniyle bağlantılı

işyükünün tahmininden önce, öğrenim çıktılarının

tanımlanması gereklidir. Bu öğrenim çıktıları uygun

öğrenim etkinliklerinin seçimi ve bunları

tamamlamak için gerekli olan işyükünün tutarlı

biçimde öngörülmesine bağlıdır.

İşyükünün tahmini salt öğrenciyle temas halinde olunan

saatlere (sözgelimi öğretim görevlisi tarafından

kılavuzluk edilen etkinlikler sırasında öğrenciler

tarafından geçirilen saatler gibi) dayalı olmamalıdır.

Bu, bağımsız çalışma, zorunlu staj, değerlendirme

hazırlığı için harcanan zaman ile değerlendirme

için gerekli zaman dahil olmak üzere, öğrenim

çıktılarına ulaşmak için gereken tüm öğrenme

etkinliklerini kapsar. Başka bir deyişle, bir seminer ya

da ders aynı miktarda görüşme saati gerektirebilir ancak

öğrencilerin yaptığı bağımsız hazırlığın birbirinden farklı

oranı dolayısıyla biri diğerinden önemli ölçüde daha fazla

işyükü gerektirebilir.

İşyükünün tahmini düzenli olarak izleme ve öğrenci geribildirimi yoluyla yeniden düzenlenmelidir.

12 Üçüncü döngü için kredilerin yararına dair hiçbir

mutabakat yoktur ancak teknik olarak herbir

döngüye kredi eklenebilir.

13 Birçok durumda, öğrenci işyükü akademik yıl başına

1,500-1,800 saat arasında değişir, b i r k r e d i i s e 25 ila 30

iş saaatine karşılık gelir (bkz. Ek 5).

ECTS Users’ Guide

12

4. Yükseköğretim kurumlarında AKTS

uygulaması

Bu bölüm yükseköğretim kurumlarına AKTS kullanımındaki temel adımların nasıl atılacağına dair birtakım kılavuz

hükümler ve açıklamalar sunmaktadır . Hedef öğrenciler için maksimum katma değerin sağlanabilmesi için AKTS‟nin en iyi nasıl kullanılabileceğini göstermektir.

seminer ya da iş stajı gibi). Herbir bileşen tutarlı ve açık

bir öğrenim çıktısı grubuna, uygun değerlendirme

kriterlerine, tanımlı işyüküne ve belirli sayıda AKTS

kredisini barındırmalıdır.

4.1.

AKTS kredi tahsisi 4.1.1 Eğitim bileşenlerine kredi

tahsisatı


“Krediler tüm yeterlilikler veya

öğrenim programlarına olduğu kadar bunların eğitimsel bileşenlerine de

verilir (öğretim modülleri, ders

bölümleri, tez çalışmaları, staj ve

laboratuvar çalışmaları gibi).”

Kredi tahsisatı belirli sayıdaki kredinin

yeterlilik/program ya da eğitim bileşenlerine verilmesi

sürecidir. AKTS kredileri istenen öğrenin çıktılarına

ulaşmak için gerekli tipik işyüküne bağlı olarak tahsis

edilir.

Tüm yeterlilik veya programa verilen kredi sayısı

ulusal ya da kurumsal düzenlemelere ve

sözkonusu edilen Bologna Çerçevesi döngüsüne

bağlıdır. (bkz. bölüm 3.3).

AKTS kilit unsuruna bağlı olarak bir tam zamanlı

akademik yıl başına 60 kredi tahsis edilir, normal olarak

30 AKTS kredisi bir yarıyıla ve 20 AKTS kredisi ise üç

aylık döneme verilir. Üç tam zamanlı akademik yıl süren

örgün program bünyesindeki yeterliliklere 180 AKTS

kredisi tahsis edilir.

Herbir akademik yıl, yarıyıl veya üç aylık dönem eğitim bileşenlerine bölünmüştür. B i r e ğ i t i m b i l e ş e n i is kendi i çer iğine sahip ve ör gün

yapı l ı ö ğrenim dene yimidi r (ders ünitesi, modülü,

Eğitim bileşenlerine yapılan kredi tahsisatı ulusal

yeterlilik çerçevesi, düzey ve yeterlilik belirleyicilere

göre yapılan müfredat tasarımının bir parçası olarak

yürütülmektedir. Genellikle bu, yüksek öğretim kurumu

ve akademik personelin sorumluluğudur ancak bazı

durumlarda dış birimler tarafından da kararlaştırılabilir.

Kredilerin bileşenlere tahsis edilmesinden önce, belirli

bir eğitim programı ve ona bağlı öğrenim çıktılarının

profili üzerinde bir anlaşma sağlanması gerekir . Profil

ile kastedilen, programın temel unsur ve belirgin

hedefleri açısından açıklanmasıdır. B u

p r o f i l i n i l g i l i s o s y a l o r t a k l a r a

danışıldıktan sonra tanımlanması iyi bir

uygulama olur. 14

Yeterlilik profili baz alındığında, akademik personel

müfredatı, öğrenim çıktılarının tanımlanması ve

program bileşenlerine kredilerin tahsis edilmesi yoluyla

tasarlar. Eğitim bileşenlerine kredi tahsisatı bileşenin,

öğrencilerin örgün bir eğitim bağlamındaki öğrenim

çıktılarına ulaşmak için gereksinim duyduğu işyükü

açısından yüküne bağlıdır.

Kredi tahsisatına yönelik birçok yaklaşım vardır

ve hangisinin kullanılacağına kurum karar verir.

Aşağıda sunulan alternatifler kredi tahsisatına

iki farklı yaklaşım belirtir :

14 Saha uzmanları, sosyal ortaklar, işgücü piyasası temsilcileri,

öğrenci temsilcileri, vs. Örnekler için Tuning yaklaşımını

inceleyiniz:http://unideusto.org/ tuning/ veya


http://unideusto.org/


4. Yükseköğretim kurumlarında AKTS uygulamaları

13

1) Öğretim personeli herbir program bileşeninin

öğrenim çıktılarını tanımlar, öğrenim etkinliklerini açıklar ve öğrencinin bu etkinlikleri tamamlayabilmesi için gereksinim duyduğu işyükünü tahmin eder. Öneriler toplanır, analiz ve sentez edilir ve öngörülen işyükü kredi olarak ifade edilir.

Bu yaklaşımı kullanarak, t ü m ö ğ r e t i m p e r s o n e l i kredi tahsisatı sürecine katılır. Öğrenim çıktıları açısından önerilerini ortaya koyabilir ve bunlara ulaşmak için gerekli işyükünü tahmin edebilirler. Tartışma ve önceliklerin belirlenmesi yoluyla mevcut kredilere bağlı olarak nihai bir karara ulaşabilirler (yıl başına

60 kredi). B u prosedür farklı bileşenlere farklı sayıda kredi verilmesiyle de sonuçlanabilir (sözgelimi 3, 5, 8). Bu opsiyonu kullanarak, kurumlar herbir bileşeni öğrenim çıktıları ve ilgili işyükü açısından tasarlamada maksimum serbestliğe imkan tanımaktadır. Diğer yandan, farklı boyuttaki

bileşenler çok disiplinli veya bileşik programlar ya da hareketlilik sözkonusu olduğunda problematik olabilir.

Her iki durumda bileşenlerin çok küçük olmamasaı,

programın parçalara ayrılmasından kaçınılması tavsiye

edilir. Aynı zamanda bileşenleri çok büyük

tasarlamamak da tavsiye edilir çünkü bu da

disiplinlerarası çalışmaları ve öğrenim programı

bünyesindeki seçenekleri sınırlayabilir. Çok büyük

bileşenler kurumsal, ulusal veya uluslararası olmak

üzere her düzeydeki değişim öğrencileri için

problematiktir.

Kredi tahsisatı için hangi metod kullanılırsa

kullanılsın, kredi sayısını belirleyen temel unsur

istenen öğrenim çıktılarına ulaşmak için gereken

öngörülmüş işyüküdür. Salt ders saatleri kredi

tahsisatı için bir temel olarak kullanılamaz çünkü

öğretim görevlisiyle geçirilen ders saatleri öğrenci

işyükünün yalnızca bir unsurunu oluşturur.

Yükseköğretim kurumları açısından doğru kredi tahsisatı

iç ve dış kalite güvencesinin parçası olmalıdır.

4.1.2 AKTS‟deki iş yükünün tahmini

2) Benzer şekilde, yükseköğretim kurumu veya

fakülte baştan itibaren her bileşene aynı

kredi değerini (sözgelimi 5) ya da katlarını (5, 10,

15) vererek eğitim bileşenlerinin boyutunu

standardize etmeyi kararlaştırabilir ve

böylece her bileşene verilecek krediyi

önceden belirleyebilir. Bu durumda, ders

üniteleri sıklıkla „modüller‟ olarak adlandırılır.

Önceden belirlenen bu yapı içinde, öğretim

personeli bileşenlerin standart boyutuna bağlı olarak

uygun ve makul öğrenim çıktılarını tanımlar ve

öğrenim etkinliklerini açıklar. Öngörülen işyükü

bileşene tahsis edilen kredi sayısı ile tutarlı

olmalıdır.

Bileşenlerin boyutunu standardize ederek, kurumlar

programlar arasında daha esnek, çok disiplinli ve

disiplinlerarası geçiş yollarına imkan tanır. Diğer

yandan, bir bileşen bünyesindeki öğrenim

çıktılarının tanımlanması her bileşenin

işyüküne bir önsel koyan önceden belirlenmiş

kredi sayısı tarafından sınırlanır.

Öğrenci işyükünü tahmin ederken kurumlar, öğrencilerin

istenen öğrenim çıktılarına ulaşmak için gereksinim

duyduğu toplam zamanı gözönüne almalıdır. Öğrenim

çıktıları farklı ülke, kurum ve alanlarda değişiklik

gösterebilir ancak tipik olarak tahmini işyükü

aşağıdakilerin toplamından oluşur: • sözkonusu eğitim bileşenine ayrılan ders saati (haftalık

ders saati x hafta sayısı ) • eğitim bileşeninin başarılı biçimde tamamlamak için

gereken bireysel ya da grup çalışması için harcanan

zaman (ön hazırlık derse katılımı takiben notların

sonuçlandırılması, seminer veya laboratuvar

çalışması; ilgili materyallerin toplanması ve seçimi;

gerekli tekrarlar, materyal çalışması; ödev/proje/tez

yazımı; sözgelimi laboratuvarda yapılan uygulamalı

çalışma) • değerlendirme prosedürüne hazırlanma ve prosedürü

uygulama için gerekli zaman (sınavlar gibi) • zorunlu staj için gerekli zaman (bkz. bölüm 4.1.3).

Çeşitli faaliyetlerdeki öğrenci işyükünü

tahmin ederken gözönüne alınacak diğer

faktörler ise,


14

örneğin: programın (ya da bileşenin)

tasarlandığı öğrencinin giriş düzeyi 15; öğretim

ve öğrenim ile öğrenim ortamına yönelik

yaklaşım (sözgelimi küçük gruplar halindeki seminerler,

ya da çok sayıdaki öğrencilerle yürütülen dersler ve mevcut

tesis imkanları (dil laboratuvarları, multi-medya odası).

öğrenciler farklı olabilir: bazıları çabuk ilerlerken diğerleri daha yavaş ilerleme gösterebilir.

4.1.2 AKTS kredileri ve stajlar

İşyükü öğrencinin istenen öğrenim çıktılarına ulaşmak

için harcadığı ortalama zamanın tahmini olduğundan, bir

öğrenci tarafından harcanan gerçek zaman bu tahminden

farklılık gösterebilir. Bireysel düzeyde

Eğer programı (ya da bileşeni) tamamlamak için staj

ya da stajyerlik gerekliyse, bunlar da öğrencinin

öğrenme çıktıları ve işyükünün parçası olup kredi

tahsisatını gerektirir. B u d u r u m d a , staja

tanınacak kredi sayısı belirli bir akademik yılın genel

kredi sayısına dahil edilmelidir.

Çerçeve 2 – Öğr e nme ç ık t ı la r ı ve s t a j la r a k r ed i t an ın mas ı i le i lg i l i

i y i u ygu la ma la r 16

Stajlar için öğrenim çıktıları ve krerdilerin kullanımı açısından aşağıdakiler iyi uygulamalar arasında sayılabilir:

• Stajla ilgili Öğrenim Anlaşması (kurum, öğrenci ve işveren tarafından imzalanan) ulaşılacak öğrenim

çıktılarını belirtmelidir;

• Stajlar öğrenim çıktılarını değerlendirmek ve kredi vermek için açık prosedürlere sahip olmalıdır;

• Yükseköğretim kurumları, öğrenci ve işverenlerin bu öğrenim çıktılarını formüle etme ve

değerlendirmedeki rolleri açık olmalıdır;

• Yükseköğretim kurumlarındaki öğretim personeli staj izleme ve yönetimi ile ilgili eğitime ihtiyaç

duyabilmektedir;

• Program tarafından istenirse, staj faaliyetleri müfredata entegre edilmelidir.

15 “Giriş d ü z e y i ” ile kastedilen öğrencilerin programa

girdiklerinde ulaşmış olmaları beklenen öğrenim çıktılarının

düzeyidir.

16 Tuning Yaygınlaştırma Konferansı: Ö ğ r e n c i

İ ş y ü k ü v e Ö ğ r e n i m Ç ı k t ı l a r ı : Lisans

Programlarının (Yeniden) tasarımı ile ilgili Kilit

Bileşenler, Kilit Sorular, T a r t ı ş m a l a r ve Çalıştay

Sonuçları, (21-22 Nisan 2008, Brüksel, Belçika) bk z:

www.tuning.unideusto.org/tunin-

geu/index.php?option=com_docman&task=docclick&I

temid=59&bid=92&limitstart=0&limit=5

http://www.tuning.unideusto.org/tunin-


15

Diğer eğitim bileşenlerinde olduğu gibi öğretim personeli

müfredatı tasarlarken ulaşılması gereken öğrenim çıktılarını

tanımlamalıdır. Bu öğrenim çıktı ları uygun

değerlendirme metod ve kriterleriyle

desteklenmelidir . Bu değerlendirme metodlarının

stajların nitelikleriyle uyumlu olmaları önemlidir (bir

eğitmen gözetiminde yapılacak gözlem ve değerlendirme

veya öğrenci tarafından düzenlenecek bir rapor gibi).

Diğer eğitim bileşenlerinde olduğu gibi, stajlara yalnızca

öğrenim çıktıları elde edildiğinde ve

değerlendirildiğinde krediler verilir.

Eğer staj organize bir hareketliliğin parçası ise (bir Erasmus

stajı gibi), Öğrenim Anlaşması (veya Eğitim

Anlaşması, bkz b ö l ü m 6 kilit dokümanlar) istenen

öğrenim çıktılarına ulaşıldığında verilecek kredi sayısını

belirtmelidir.

Ö r g ü n b i r e ğ i t i m s ü r e c i s ı r a s ı n d a

e d i n i l e n a n c a k program tarafından

istenmeyen staj deneyimleri sözkonusu

olduğunda, yine de öğrenim çıktılarının ve işyükünün bir

Öğrenim Anlaşması dahilinde tanımlanması tavsiye edilir.

Böyle bir durumda, zorunlu olmayan stajlar

kapsamında edinilen öğrenim çıktıları da örneğin

öğrenci Transkript Kaydı, Diploma Eki (bkz bölüm 6 kilit

dokümanlar) veya Europass Hareketlilik belgesiyle

belgelendirilmelidir. Bu çıktılar aynı zamanda bu

durumda akademik yıl başına 60 AKTS olan

standart kredi sayısına eklenecek AKTS kredi

olarak tanınabilir.

Program ve bileşenleriyle ilgili tamamlama süresi ve

değerlendirme sonuçlarına dair veriler de kredi tahsisi

izlemesi sürecinin bir bölümüdür.

Öğrencilerin ve personelin izleme uygulamasının amaçları ve

bunun nasıl uygulanacağı hakkında bilgilendirilmeleri, doğru

cevaplar ve yüksek tepki oranı elde etmek açısından önemlidir.

Eğer değerlendirmeler tahmin edilen işyükü ile

öğrencilerin çoğunluğunun istenen öğrenim

çıktılarına ulaşmak için harcadıkları vakit

arasında bir uyuşmazlık ortaya koyarsa, işyükü,

öğrenim çıktıları veya öğrenim ve öğretim met

odlarının gözden geçirilmesi gereklilik kazanır. Bu

gö zd e n ge ç i r me a k a d e mi k yı l s ı r a s ı n d a

ya p ı l ma ma l ı a n ca k ge l e ce k a k a d e mi k yı l l a r

i ç i n u ygu l a n ma l ı d ı r .

4.2. AKTS kredilerinin verilmesi AKTS kredileri öğrencil ere, ancak doğru bir

değerlendirme bi r program bi leşeni ya da ye terli l ik için i stenen öğrenim çıktı l arına ulaş ıldığını ortaya koyduğunda veri l ir . Krediler yetkil i kurumlar tarafından veril ir . Eğer istenen öğrenim çıktıları bir yaygın ya da gayri resmi durumda kazanılmışsa, uygun değerlendirmeyi takiben örgün programda öngörülen kredi sayısının aynısı verilir. Yaygın

ya da gayri resmi öğrenmeyi geçerlemek için, yüksek öğre tim kurumla rı , ö rgün programa kayıt l ı öğrencil e re uygu lanandan fark lı değer lendirme t ip ler i ikame edebil i rle r

4.1.4 Kredi tahsisinin izlenmesi (bkz bölüm 4.5). H e r d u r u m d a , d e ğ e r l e n d i r m e m e t o d l a r ı k a m u o y u t a r a f ı n d a n b i l i n i r o l m a l ı d ı r .

Yeni bir program ya da bileşene kredi ayrılması

ulusal ve/ya kurumsal kurallara göre

geçerlenmelidir. Programın sunulması sırasında kredi

tahsisatı öngörülen işyükünün gerçekçi olup olmadığını

ortaya koymak için düzenli biçimde izlenmelidir. Bir

kredi sisteminin diğer unsurlarında olduğu gibi, kredi

tahsisatının geçerlenmesi ve izlenmesi kurumun iç kalite

güvencesi prosedürlerinin bir parçası olmalıdır.

İzleme işlemi farklı şekillerde yürütülebilir. Hangi

metod kullanılırsa kullanılsın öğrenci ve personel

geribildirimi, kredi tahsisinin denetim ve gözden

geçirilmesi açısından temel unsuru oluşturmalıdır.

Kredi tahsisi öğrencinin öğrenim bileşeninin

gerektirdiklerini yerine getirdiğini belgeler. Öğrenciye

verilen kredi sayısı program bileşenine verilen kredi

sayısının aynısıdır. Ö ğ r e n c i y e , g e ç m e

n o t u n u e l d e e t t i ğ i s ü r e c e h e r z a m a n

t a m k r e d i v e r i l i r ; hiçbir zaman öğrencinin

performans düzeyine göre ayarlanmaz. AKTS

kredileri öğrencinin kredi verilmesi için gerekli koşulları

sağlamak açısından ne kadar iyi performans ortaya

koyduğunu ifade etmez. Öğrencinin performansının

kalitesi kurumsal ya da ulusal derecelendirme sistemi

bünyesinde ifade edilir.


16

Bazı ulusal ya da kurumsal düzenlemeler ‘muafiyet’/ telafi

prosedürleri de öngörmektedir.17 Böyle durumlarda, bu sürecin

ayrıntıları şeffaf olmalıdır.

Öğrenciler bireysel olarak, öğrenim programında planlanmış

olandan daha fazla ya da daha az eğitim bileşenini başarıyla tamamladıkları takdirde, akademik yıl başına 60 AKTS kredisinden daha fazla ya da daha az sayıda kredi alabilirler.

4.3. AKTS kredi birikimi ve ilerleme


“Krediler lisan derecesi veren kurum

tarafından kararlaştırılan yeterliliklerin

kazanılmasına göre biriktirilir.”

Avrupa düzeyinde, Bologna Y e t e r l i l i k l e r i

Ç e r ç e v e s i b i r ö ğ r e n c i n i n , b i r i n c i v e i k i n c i d ö n g ü y e g ö r e b i r ye t e r l i l i ğ i k a z a n a b i l m e s i i ç i n b i r i k t i r m e s i g e r e k e n k r e d i a r a l ı k l a r ı n ı t a n ı m l a m a k t a d ı r (bkz. b ö l ü m 3.3). Ulusal Yeterlilik Çerçevesi bünyesindeki kredi aralıkları Bologna k redi a r a l ı k l a r ı y l a , ö n c e k i d a h a b a ğ l a y ı c ı v e d e t a y l ı o l s a d a , u y u m l u d u r .

Ulusal ya da kurumsal düzeyde, a k a d e m i k i l e r l e me k u r a l l a r ı v e ya p r o g r a m k o ş u l l a r ı ö ğ r e n ci l e r i n b e l i r l i b i r ye t e r l i ğ i k a z a n a b i l m e k i ç i n b e l i r l e n mi ş b i r d ö n g ü i ç i n d e i l e r l e me s i n i s a ğ l a r . Bu n l a r , k r e d i l e r i n h a n gi ö ğ r e n i m ç ı k t ı l a r ı i ç i n h a n gi d ü z e yd e v e n a s ı l b i r i k t i r i l e c e ği n i

k u r a l a b a ğ l a r . Akademik ilerleme kuralları bir öğrenim programı kapsamında farklı aşamalar için gereken kredi sayısı ya da kredi aralıkları açısından ifade edilmelidir (sözgelimi bir akademik yıl/yarıyıldan diğerine geçmek için gereken minimum kredi sayısı). Hangi b il eşenin, hangi aşama ve düzeyde (sözgelimi zorunlu, seçmeli dersler ve

17 Muafiyet terimi bir sınav kurulunun bir öğrenciyi,

diğer bileşenlerden yeterince yüksek notla geçildiği

takdirde, başarısız olunan (ya da marjinal biçimde

başarısız olunan) bir bileşenden dolayı tekrar

değerlendirmeye tabi tutmaktan muaf tuttuğu zaman

kullanılır.

önkoşullar gibi) alınması

gerekt iği/ al ınabil eceğiyle i lgil i detayl ı kura ll ar aç ıs ından da formüle edil ebil ir . Kural la r yukar ıdakil er in bi r kombinasyonu halinde formüle edil ebil ir .

Akademik ilerleme kuralları aynı zamanda

Ulusal Yeterlilik Çerçevesindeki farklı düzeylerde

edinilen kredi sayısıyla da ilişkilidir. Bazı yeterlilik

çerçeveleri, her bir yeterliliğe verilecek kredi sayısını da

tanımladığından dolayı, aynı zamanda kredi çerçeveleri

anlamına da gelmektedir (master gibi). Bu tür kredi

çerçeveleri gerekli öğrenim çıktılarına ulaşıldıktan

sonra verilecek kredi sayısını belirler. Akademik

i lerleme kuralları öğrencilerin, bu belirli

sayıdaki krediye i lerl eme kaydedecek biçimde

ulaşmak için, öğrenim yaşamında nasıl

i lerlediğini ortaya koyar.

Kredi birikimi öğrencilerin eğitim yaşamlarının her

aşamasında ne kazandıklarına dair bir kayıt/kanıt ya

da onaya sahip olabilmeleri için resmi kurumsal

bir Transkript ile belgelendirilir.

4.4. AKTS Kredi transferi


“Bir program kapsamında verilen krediler

aynı veya başka bir kurum tarafından

sunulan bir başka programa transfer

edilebilir. Bu transfer yalnızca lisans

derecesi veren kurum kredi ve ilgili

öğrenim çıktılarını tanıdığı sürece

gerçekleşebilir. Ortak kuruluşlar

yurtdışında geçirilen öğrenim sürelerinin

tanınması üzerinde önceden anlaşmalıdır.”

Başarılı bir kredi transferi kredilerin akademik

tanınmasını gerektirir. Kredilerin tanınması, bir kurumun,

başka bir kurumda ulaşılan ve değerlendirilen belirli öğrenim

çıktılarının sundukları programlardan birinin belirli koşullarını

karşıladığı süreçtir. Programların ve yükseköğretim

kurumlarının çeşitliliği gözönüne alındığında, farklı

programların tek bir eğitim bileşeninin gerektirdiği kredi

ve öğrenim çıktılarının aynı olabilmesi olası değildir.


17

Bu nedenle, farklı bir öğrenim bağlamında edinilen

kredilerin tanınması için esnek bir yaklaşım

önerilmektedir. Mükemmel denklik yerine „Adil

tanıma‟ yolu aranmalıdır. Böyles ine bir „adil

tanıma‟, bir yeterlilik ya da bileşeninin18

tamamlanmasıyla sonuçlanan resmi prosedürlerdense, –

sözgelimi bireyin ne bildiği ve yapabildiği gibi - öğrenim

çıktılarına dayandırılmalıdır . Tanınma süreci şeffaf

olmalıdır.

Lizbon Tanıma Toplantısı Komitesi tarafından

benimsenen Yabancı Yeterliliklerin Değerlendirilmesine dair

Kriter ve Prosedürlere yönelik Tavsiyeler19 şöyle

hükmeder:

AKTS kredisi verilecektir.

Kredi tanınması ve transferiyle ilgili kararlar, yeterlilik

veren kurum tarafından kazanılan öğrenim çıktıları ile

bunların değerlendirilmesi ve geçerlenmesi için

kullanılan araçlara dayalı olarak alınmaktadır. Kurumlar

kendi tanıma politikalarını bilinir ve erişilebilir hale

getirmelidir.

AKTS‟de, birikim ve transfer amacıyla kredi tanınması,

AKTS Kataloğu, Öğrenim Anlaşması ve Transkript

gibi AKTS kilit dokümanları ile kolaylaştırılmaktadır

(bkz. bölüm 6).

4.4.1 AKTS ve yurtdışındaki öğrenim süreleri

Yabancı kaynaklı yeterliliklerin tanınması; tanınması

istenen yeterlilik ile tanınması hedeflenen ülkenin ilgili

resmi yeterliliği arasında ciddi düzeyde bir farklılık

sergilenmediği sürece sağlanmalıdır. Bu prensibi

uygularken, değerlendirmenin ortaya koyması gereken:

(a) yabancı ve tanınırlığın istendiği yerli ülkenin ilgili

yeterliliğinin öğrenim çıktıları arasındaki farklılıkların

başvuru sahibi tarafından istenen yabancı yeterliliğin

tanınmasına imkan tanıyacak kadar ciddi olup

olmadığıdır.

Tanınırlık, başka bir bağlamdaki uygun düzeyde, ulaşılan

uygun öğrenim çıktıları karşılığında kazanılan kredi

sayısının, kredi veren kurumda bu öğrenim çıktıları için

tahsis edilen kredi sayısının yerine geçmesi anlamına

gelmektedir. Örneğin uygulamada, bir kurumdaki

4 AKTS kredi bileşeni, öğrenim çıktıları denk ise, bir

başka kurumda verilen 5 AKTS kredi bileşeni yerine

geçebilir. İlgil i öğrenciye bu durumda 5

18 Adam, S (2004) K o n f e r a n s Final raporu ve Öneriler:

Avru pa Yük sek Öğret im Ala nındak i l i sa ns

si t emler in in ve öğreni m k redi not l a r ın ın

t a nını r lığ ın gel i ş t i r i lmesi .

http://www.aic.lv/rigaseminar/documents/Riga_Final_

ReportP_S_ Adam.pdf

19 Tam doküman için bkz: Lizbon Tanıma Toplantısı Komitesi

tarafından ikinci toplantısında benimsenen Yabancı

Yeterliliklerin Değerlendirilmesine dair Kriter ve Prosedürlere yönelik

Tavsiyeler, Rīga, 6 Haziran2001.

http://www.coe.int/t/dg4/highereduca- tion/Re cog

nition/Cr iter ia%20and%20proce dure s _

EN.asp#TopOfPage

Anlaşma sağlanan öğrenci hareketliliği durumunda, ilgili

üç taraf olan gönderen kurum, evsahibi kurum ve öğrenci

hareketlilik döneminden önce hareketlilik amaçlı bir

Öğrenim Anlaşması i m z a l a m a l ı d ı r (bkz. bölüm

6.3.1). Bu tür durumlarda, kredilerin tanınması,

ö ğ r e n i m a n l a m a s ı n d a ü z e r i n d e

u z l a ş ı l a n k o ş u l l a r k a r ş ı l a n m ı ş i s e ,

gönderen kuruluş tarafından otomatik olarak

gerçekleşir.

Yurtdışında takip edilecek tüm öğrenim çıktıları

Öğ re n i m A nlaş m as ı n da l i s t e l e n me l i d i r .

Öğrenciye Öğrenim Anlaşmasında belirtilenler dışındaki

öğrenim bileşenlerine kredi verildiği durumda bunları

tanıyıp tanımamak gönderen kuruluşa kalmıştır.

Öğrenciyle anlaşılan öğrenim programıyla ilgili

değişikliklerin olması durumunda, Öğrenim Anlaşması

değiştirilebilir, an cak de ği ş ik l ik yapı l an

vers i yonun da sözkonusu üç tarafça üzerinde

anlaşılacak bir süre içinde yeniden imzalanması

gerekir.

Birleşik programlar çerçevesindeki kredilerin tanınması programın mevzuatı içinde taahhüt edilmektedir. Birleşik programlar için hareketlilik amacıyla Öğrenim Anlaşmasına, o r t a k k u r u l u ş t a k a z a n ı l a n k r e d i l e r , b i r l e ş i k p r o g r a m ı n k u r a l l a r ı t a k i p e d i l i p k o ş u l l a r s a ğ l a n d ı ğ ı n d a , o t o m a t i k o l a r a k t a n ı n d ı ğ ı n d a n g e r e k d u y u l m a z .

Yurtdışındaki öğrenim sürelerinin ikili anlaşma çerçeveleri dahilinde nasıl

organize edileceğiyle ilgili daha ileri yönlendirme bu rehberin 2.ekinde

bulunabilir.

http://www.aic.lv/rigaseminar/documents/Riga_Final_

http://www.coe.int/t/dg4/highereduca-


18

4.5. AKTS ve hayatboyu öğ renme


“AKTS örgün yükseköğretimde geniş biçimde

kullanılmaktadır ve diğer hayatboyu öğrenme

etkinliklerine de uygulanabilir. E ğer öğrenciler

başka bir öğrenme bağlamında veya zaman

çerçevesinde (örgün, yaygın ya da gayri

resmi) öğrenim çıktılarına ulaşmışlarsa,

ilgili krediler bu öğrenim çıktılarının

başarılı değerlendirme, geçerleme veya

tanınmasından sonra tahsis edilir.”

Hayatboyu öğrenmede AKTS k u l l a n ı m ı , y a l n ı z c a

y ü k s e k ö ğ r e t i m i n t e m e l d e r e c e l e r i n d e

d e ğ i l ( l i s a n s , l i s a n s ü s t ü v e y a d o k t o r a g i b i )

a y n ı z a m a n d a y ü k s e k ö ğ e t i m k u r u m l a r ı

t a r a f ı n d a n t a n ı n a n h e r t ü r ö ğ r e n i m

e t k i n l i ğ i y a d a ö ğ r e n i m ç ı k t ı s ı ö ğr eni m

pr ogra mlar ı nın ve ka za nı l an b aşar ı l a r ı n

şe f fa fl ı ğını gü çlen di r i r i r . Tüm öğrenim edinimlerine

kendisine karşılık gelecek AKTS kredisi verilerek

belgelendirilmesi öğrencilerin bu öğrenimi, bir yeterliliği,

bu öğrenim çıktıları sözkonusu yeterliliğin gerektirdiği

koşulları karşıladığı takdirde, kazanmak açısından

tanınmasını sağlamalarına imkan tanımaktadır.

biriktirilmeyebilir. Bazı öğrenciler, sözkonusu

yeterliliği elde etmeyi istemeksizin belirli bir eğitim

bileşenini takip etmekle ilgilenebilir.

4.5.2 AKTS ve ya yg ı n v e g a yr i r e s m i

ö ğ r e n m e n i n t a n ı n m a s ı

Bireyler, sıklıkla yüksek öğretim kurumları dışındaki başka tür öğrenim etkinlikleri, iş ya da yaşam deneyimleri yoluyla edinilen değerli yeterliliklere

sahiptir. Geleneksel kalıpların dışında kalan öğrencilerin de kurumların AKTS kullanarak sunabileceği şeffaflık ve tanınırlıktan yararlanmaması için bir neden bulunmamaktadır.

Yaygın ve gayri resmi öğrenimin tanınıması, yükseköğretime ait bir yeterliliği, geleneksel yoldan, kazanamamış veya bu yolu takip etmek istememiş olanlara kazanma olanağının yolunu açmaktadır.

Yüksek öğretim kurumları, örgün öğrenim bağlamı

dışında, iş deneyimi, hobiler veya bağımsız çalışma yoluyla edinilen öğrenim çıktılarına, bu çıktıların yeterlilik ya da bileşenlerinin gerektirdiği koşulları sağlaması kaydıyla, kredi verme yetisine sahip

olmalıdır. Yaygın ve gayri resmi öğrenimin tanınması otomatik olarak, örgün programın kendisine karşılık gelen bölümüne eklenecek kadar AKTS kredisinin verilmesiyle devam edilmelidir. Verilen kredi sayısı kıyaslanabilir öğrenim çıktılarına sahip örgün eğitim bileşenlerine tahsis edilen kredi sayısının aynısı olmalıdır.

4.5.1 AKTS ve sürekli eğitim

Öğrencilerin hepsi düzenli öğrenim programlarına tam zamanlı olarak kayıtlı değildir. Artan sayıdaki yetişkin öğrenci belirli bir yeterliliği kazanma kaygısı olmaksızın „bağımsız‟ eğitim takip etmektedir. Yüksek öğretim kurumları yetişkin öğrenciler

ve/ya işverenlerin gereksinimlerini karşılamak ve bireysel öğrenim olanakları sunmak için artan taleplerle yüzyüzedir.

AKTS‟yi sürekli eğitim için kullanırken, kredi tahsisatı, verilmesi, transferi ve biriktirilmesiyle ilgili aynı prensipler uygulanacaktır. Programların parçası olan bileşenlerine

tahsis edilen krediler gibi, sürekli eğitime tahsis edilen krediler de tipik biçimde, beklenen öğrenim çıktılarına ulaşmak için ihtiyaç duyulan işyüküne bağlıdır.

Sürekli eğitime verilen krediler, öğrencinin isteğine

ve/veya yeterliliğin edinilmesini gerektiren koşullara

bağlı olarak, bir yeterlilik için tanınıp biriktirilebilir veya

Örgün eği timde olduğu gibi, kredi verilmesi öğrenim

çıktılarına ulaşıldığının doğrulanmasını sağlayan bir

değerlendirmeyi takiben gerçekleşir. Gerekli öğrenim

çıktılarına uygun düzeyde ulaşılıp ulaşılamadığının

belirli öğrenim etkinliklerine referans tutulmaksızın

ölçülebilmesi için değerlendirme kriterleri ve

bağlantılı metodlar kurulmalıdır. Örneğin, ders

konusuyla ilgili sınıf tartışmaları artık

değerlendirmede gözönüne alınmayacak, bunun

yerine ona karşılık gelen ve bir grupla etkileşirken

ortaya çıkan kurucu argümanlarla ilgili öğrenim

çıktısı değerlendirmeyle ilgili olacaktır.

Kurumlar yaygın veya gayri resmi öğrenimle ilgili politika ve

uygulamaların tanınırlığıyla ilgili bilgileri websitelerinde ön

plana çıkaracak şekilde yayımlamaları için teşvik edilmektedir. Bu politikalar değerlendirme sonuçları ile ilgili geribildirim veya öğrencilerin başvuru olanakları gibi unsurları içermelidir.


19

Kurumlar aynı zamanda yaygın ve gayri resmi

öğrenmeyle ilgili danışma, rehberlik ve tanınma için

„değerlendirme birimleri‟ oluşturmaya teşvik edilmektedir.

Bunlar ulusal ve kurumsal uygulamalara bağlı olarak

farklı şekillerde gerçekleşebilir (sözgelimi tek bir

yükseköğretim kurumunda ya da farklı kurumlar için kurulan

birleşik merkezlerde).

Yaygın ve gayri resmi öğrenimin tanınması için gerekli

prosedürlerin uygulanmasıyla yüksek öğretim

kurumlarının sosyal boyutu güçlendirilmektedir. Kurumlar

meslek yaşamından ve bir dizi gelenekdışı öğrenim

ortamlarından gelen öğrencilere erişimi kolaylaştırmak ve

böylece hayatboyu öğrenmeyi bir gerçeklik haline

getirmeye katkıda bulunmak hedefini yerine getirmektedir.

Çerçeve 3 – HBÖ için kredi kullanımı örneği – İskoç Yeterlilik ve Kredi Çerçevesi (SCQF)20

SCQF kılavuz ilkeleri yaygın ve gayri resmi öğrenimin geçerlenmesi uygulamasını ;

• kişisel ve kariyer gelişimi (formatif t a n ı m a ),

• kredi verilmesi (toplam tanıma) için teşvik etmektedir .

İkinci unsur, öğrencinin örgün bir program ya da yeterliliğe adım atmadan önce gerçekleşen deneyimler yoluyla kazanılan

öğrenmenin değerlendirme, ve kredi ile derecelendirilmesini içermektedir. Kredilendirme öğrenmenin kredi değerinin

belirlendiği süreçtir. Genelde, bu alıcı kurumun, o kurum ya da kuruluş bünyesindeki belirli bir program

kapsamında bir öğrenciye verilebilecek kredi sayısını belirlediği anlamına gelmektedir.

Yaygın veya gayri resmi öğrenmeye kredi veril mesi süreci şu üç aşamadan oluşur:

1. Temel danışma ve rehberlik (süreç öğrenci için neyi içerir, yaygın/gayri resmi öğrenme için hangi kredi

sınırları vardır, öğrencinin ve öğretim görevlisi/danışmanın; yeterliliğe ulaşmak için farklı öğrenim

yollarının masraf, rol ve sorumlulukları nelerdir)

2. Destek (anlayışlı süreç; öğrenim çıktılarının anlaşılması; kendi öğrenim çıktılarının belirlenmesi;

kanıt toplama ve seçimi)

3. Tanıma/değerlendirme ( öğrenim çıktılarının ve değerlendirme kriterlerinin karşı lanıp

karşılanmadığının kanıtlarının değerlendirilmesi )

4. Kredi verilmesi (bu süreçle verilen krediler örgün öğrenimde kazanılan krediyle aynı değerdedir)

20 Bu özet Glasgow Caledonia Üniversitesi Caledonia Akademisi, Ruth Whittaker tarafından

Yükseköğretim tabanlı Öğrenim Çıktılarıyla ilgili Bologna semineri sırasında yapılan sunuma dayalıdır

(21-22 Şubat 2008, Edinburgh). Sunumun tam hali için bkz.:

http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/bologna/

BolognaSeminars/Edinburgh2008.htm

http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/bologna/

ECTS Users’ Guide

20

5. Kalite güvencesi ve AKTS

Kalite güvencesiyle ilgili birincil sorumluluk her

kurumun kendisine aittir.21 İç kalite güvencesi

yükseköğretim kurumları tarafından kendi program

ve yeterliliklerinin kalitesinin kendi şartnamelerini

ve yasal olarak şartname düzenlemeye yetkili diğer

kurumların şartnamelerini karşılamasını temin

etmesi için yürütülen tüm prosedürleri kapsar. Kalite

güvencesi ajansları tarafından yapılan dış kalite

denetimleri kurumlara geribildirim ve sosyal

ortaklara bilgi sağlar. Birlikte ele alındığında, iç

kalite güvencesi ve dış kalite denetimi Avrupa

Yükseköğretim Alanı Kalite Güvencesi Standart ve

Kılavuz İlkeleri 22 uygulamayı hedeflemektedir.

AKTS kullanımı Kalite Güvencesi Standart ve

Kılavuz İlkeleri ve özellikle 1.2 ve 1.7

standartlarla paralellik gösterir. Bu iki standarda

göre:

• Kurumların program ve derecelerinin onay, periyodik

denetim ve izleme ile ilgili resmi mekanizmaları

olmalıdır.23 Program ve derece

kalite güvencesinin şunları içermesi beklenir:

• açıkça öngörülen öğrenim çıktılarının geliştirilmesi ve

yayımlanması24

• müfredat ve program tasarımı ve içeriğine gösterilecek

özen.25

• Kurumlar düzenli olarak hem nicel hem nitel olmak

üzere sundukları program ve derecelerle ilgili güncel,

tarafsız ve objektif bilgileri yayımlamalıdır.26

AKTS‟nin yükseköğretim kurumlarında

uygulanması ve kullanımı uygun süreçler

yoluyla kalite güvencesine kavuşturulmalıdır

(sözgelimi iç ve dış kalite denetimleri ve öğrenci

geribildirimleri).

21 Avrupa Yükseköğretim Alanının gerçekleştirilmesi.

Yükseköğretimden sorumlu Bakanlar Toplantısı Resmi Bildirisi

Berlin, 19 Eylül 2003.

22 Avrupa Yükseköğretim Kalite Güvencesi Kuruluşu (2005)

Avrupa Yükseköğretim Alanı Kalite Güvencesi Standart ve

Kılavuz İlkeleri:

http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronder wijs/bolo-

gna/documents/Standards-and-Guidelines-for-QA.pdf

23 Standart ve Kılavuz ilkeler, s. 16

24 Ibidem, s.16

25 Ibidem, s.16

26 Ibidem, s.19

http://www.ond.vlaanderen.be/hogeronderwijs/bolo-

6. AKTS kilit dokümanları

21

Çerçeve 4 – AKTS ve kalite güvencesiyle ilgili iyi uygulamalar

AKTS ve ilgili süreçlerin kalite güvencesi açısından, yükseköğretim kurumlarının kalite güvencesi süreçlerinin

tüm yükseköğretim programlarının aşağıdaki koşulları sağlaması iyi uygulama olarak kabul edilir:

• eğitim bileşenleri uygun öğrenim çıktıları bakımından ifade edilir ve düzey, kredi, sunum ve

değerlendirmesiyle ilgili açık bilgi sağlanır

• öğrenim programları resmi olarak kendilerine ayrılan süre içinde tamamlanabilmektedir (sözgelimi bir

yarıyıl, üç aylık dönem ya da akademik yıla düşen işyükü gerçekçidir )

• yıllık denetim başarı yapıları ve ulaşılan sonuçlarla ilgili herhangi bir değişikliği ele almaktadır.

• öğrencilere alınan herhangi bir eğitimle ilgili uygun ön ve yan koşullara sahip olmaları ve uygun olmayan bir

düzeydeki veya aynı düzeyde daha önce almış oldukları eğitim bileşenlerini seçmelerine izin verilmemesi

için ayrıntılı bilgi ve rehberlik sağlanmalıdır.27

Değişim öğrencileri ve tanınma açısından bu, şu anlama gelir :

• kredi transferi süreçleri normal izleme, denetim ve geçerleme süreçlerine dahil edilir

• kredi transferi ve tanınma konuları için uygun personelin atanması sağlanır

• Öğrenin Anlaşmaları her durumda tamamlanır; gelişimleri ve üzerlerinde sonradan yapılan değişiklikler hassa

olduğu kadar güçlü onay süreçlerine tabi olmalıdır28

• değişim öğrencileri mevcut AKTS Kataloğundaki normal eğitim bileşenlerini almaktadır; b u

b i l e ş e n l e r i ç i n geçerlenmiş t a m d e ğ e r l e n d i r m e r e j i m i n i t a k i p e d e r v e

g ö n d e r e n k u r u l u ş t a k i d i ğ e r ö ğ r e n c i l e r l e b i r l i k t e d e ğ e r l e n d i r i l i r l e r

• verilen kredi ve notları kaydeden detaylı transkriptler sağlanır

• herhangi bir onaylı öğrenim anlaşmasının parçası halinde alınan ve başarılı olarak tamamlanan eğitim

bileşenleriyle ilgili olarak verilen krediler tanınır ; sonuçlar anında düzenlenerek iletilmelidir

• verilen notlarla ilgili objektif prosedürler bulunmaktadır böylece yalnızca krediler değil aynı zamanda

notlar da kazanılan her nihai yeterlilikte yansıtılmaktadır.

27 Önkoşullar: genellikle diğer (önceki) eğitim bileşenlerinin başarılı biçimde tamamlanması şeklinde

tanımlanan ve istenen ön bilgi. Y an koşullar: bazı başka bileşenlerin de aynı zamanda alınmasını ya da

ilgili bileşene ait öğrenim çıktılarının başarıyla sağlanmasını takiben alınmasını gerektiren eğitim

bileşenleri .

28, 1997 yılında düzenlenen Avrupa Bölgesindeki Yükseköğretimle ilgili Yeterliliklerin Tanınmasına dair Toplantı’nın

Açıklayıcı Raporunda belirtildiği gibi, „Adil tanınırlık‟ ve katı denkliğin olmamasıyla ilgili hassas nosyon öğrenim anlaşmaları geliştirirken

kullanılmalıdır: http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Html/165.htm

http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Html/165.htm

ECTS Users’ Guide

22

6. AKTS kilit

dokümanları


“Kredi transferi ve birikimi AKTS kilit

dokümanları(AKTS Kataloğu, Öğrenci

Başvuru Formu, Öğrenim Anlaşması ve

Transkript) ile Diploma Ekinin kullanımıyla kolaylaştırılır.”

Bu bölümde açıklanan AKTS kilit dokümanları, tüm

öğrenciler (hareketli ve sürekli öğrenciler olmak üzere),

akademik ve idari personel, işveren ve diğer ortaklar için

yararlı olan bilgi unsurlarının geniş kullanım ve kabule

sahip bir yolunu teşkil etmektedir. AKTS kilit

dokümanların doğru kullanımı yükseköğretimde şeffaflık

sağlayarak kaliteyi artırır.

Kurumlar, giderek artan biçimde, öğrencilerin

gösterdiği başarıları, AKTS kilit dokümanları ve

Diploma Eki gibi diğer dokümanların içerdiği

verileri entegre eden bilgisayar tabanlı bir öğrenci

kayıt sistemi bünyesinde sistematik biçimde takip

altına almaktadır.29

6.1.1 AKTS Kataloğu İlk kilit doküman AKTS Kataloğudur. Bu, kuruma devam eden tüm öğrenciler için düzenli bir rehberdir.

K ataloğun tam formatı kurum tarafından

kararlaştırılacaktır. Öğrencilerle ilgili genel

bilgilerin akademik bilgilerden ayrılması daha

uygun olarak düşünülebilir. Her durumda, tüm

bilgilerin detaylı, ku l la n ı c ı d os tu v e g ü nce l

o l m as ı g e re k i r . Katalog tüm ilgili tarafların

kolayca erişimini sağlayacak şekilde kurumun

websitesinde yayımlanmalıdır. Öğrencilerin

tercihlerini yapabilmeleri için yeterince önceden

yayımlanmalıdır.

AKTS Kataloğuna yönelik tavsiye edilen içerik ile

ilgili bir kontrol listesi aşağıda sunulmuştur (bkz.

bölüm 6.1.1). Kontrol listesi sağlanması gereken tam

bilgi dizinini göstermektedir. Önerilen yeterlilikler,

öğrencilere sunulan öğretim, öğrenim ve değerlendirme

prosedürleri, program düzeyleri, tek tek eğitim bileşenleri

ve öğrenim kaynakları ile ilgili bilgilerin iyi

belgelendirilmiş ve kolayca anlaşılır olması esastır.

Tüm öğrencilerin kurumsal ya da bölüm/alan

düzeyinde kendilerine rehberlik yapabilecek bir

birey belirleyebilmelidir. Bundan dolayı Kataloğun

iletişime geçilecek kişilerin isimleri, kendileriyle nasıl, ne

zaman ve nerede görüşüleceğine dair bilgileri içermesi

önemlidir.

Şeffaflık ve erişilebilirlik aynı şekilde dile de

uygulanır. Yayınların, uluslararası düzeyde şeffaflığı

artırmak için, yalnızca yerel dilde değil, anı

zamanda tercihen yaygın kullanımı olan bir diğer

dilde de sunulmalıdır30 . AKTS Ka t a l oğu yl a ilgili

örnekler aşağıdaki web sayfasında bulunabilir

http://ec.europa.eu/educa-

tion/lifelong-learning-policy/doc48_en.htm

29 Diploma Eki de Europass şeffaflık araçları paketinin parçasıdır.

http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/

hornav/Introduction/navigate.action

30 AKTS etiketine başvuran kurumlar için istenen ikinci

dil İngilizce‟dir.

http://ec.europa.eu/educa-

http://europass.cedefop.europa.eu/europass/home/


23

6.1.1 AKTS Kataloğu Kontrol Listesi • ders ünitesinin verildiği yarıyıl/üç aylık

dönem

1. Bölüm: Kurum bilgileri:

• adı ve adresi

• tahsis edilen AKTS kredisi

• öğretim görevli(si/leri)nin ismi

• ders ünitesinin öğrenim çıktıları

• akademik takvim

• akademik yetkililer

• kurumun genel tanımı (türü ve statüsü dahil)

• sunulan programların listesi

• genel kabul koşulları

• ders verme türü (yüzyüze, uzaktan öğrenim ) • ön ve yan koşullar

• önerilen seçmeli program bileşenleri

• ders içerikleri

• önerilen ya da istenen okuma çalışmaları

• öncelikli öğrenim türünün tanınmasıyla ilgili genel

düzenlemeler (örgün, yaygın v e gayri resmi)

• genel kayıt prosedürleri

• beklenen öğrenim çıktılarına ulaşmak için

ihtiyaç duyulan öğrenci işyüküne bağlı AKTS

kredi tahsisatı

• akademik rehberlik düzenlemeleri.

2. Bölüm: Programlarla ilgili bilgiler

Genel tanım :

• verilen yeterlilik

• yeterlilik düzeyi

• özel kabul koşulları

• öncelikli öğrenim türünün tanınmasıyla ilgili

özel düzenlemeler (örgün, yaygın v e gayri

resmi)

• yeterlilik koşulları ve yönetmelikleri

• program profili

• kilit öğrenim çıktıları

• örneklerle mezunların mesleki profilleri

• ileri öğrenime erişim

• kredi cinsinden ders yapısı diyagramı (tam

zamanlı akademik yıl başına 60 kredi)

• sınav yönetmelikleri, değerlendirme ve derecelendirme

• derecelendirme koşulları

• öğrenim durumu ( tam, yarı zamanlı, e-

öğrenme . . .),

• program yöneticisi ya da dengi.

Ders ünitelerinin tanımı: • ders ünite başlığı

• ders ünite kodu

• ders ünite türü (zorunlu, seçmeli)

• ders ünitesi düzeyi (birinici, ikinci, üçüncü döngü;

varsa a l t düze y )

• öğrenim yılı (varsa)

• planlı öğrenim etkinlikleri ve öğretim metodları • değerlendirme metodları ve kriterleri

• eğitim dili.

• staj(lar)

3. Bölüm: Öğrenciler için genel bilgiler:

• yaşam maliyeti

• konaklama

• yemekler

• tıbbi olanaklar

• öğrencilerin özel ihtiyaçlarına yönelik olanaklar

• sigorta

• öğrencilere yönelik mali destekler

• öğrenci işleri bürosu

• öğrenim olanakları

• uluslararası programlar

• değişim öğrencileri için pratik bilgiler

• dil kursları

• stajyerlikler

• spor ve boş zaman tesisleri

• öğrenci birlikleri

6.2. Öğrenci Başvuru Formu

AKTS Öğrenci Başvuru Formu başka bir eğitim kurumunda sınırlı bir öğrenim süresi geçirecek değişim öğrencileri için geliştirilmiştir. Başka bir kurumda öğrenimlerini tamamlamaya niyetli olan

öğrenciler ilgili kurumun olağan prosedürlerine göre kaydolmalı ve diğer türden ilgili başvuru formları da doldurmalıdır.

Öğrenci Başvuru Formu, muhtemel bir evsahibi kurumun bir değişim öğrencisi için ihtiyaç duyacağı gerekli tüm bilgileri içerir. Bir kurum, gelen öğrencilerden daha fazla bilgi (örneğin konaklama,

sağlık koşulları gibi) isterse bunu ayrıca isteyebilir.


24

Rehber, http://ec.europa.eu/education/lifelong-

learning-policy/doc48_en.htm linkindeki web

sayfasında da bulunabilecek standart Öğrenci Başvuru

Formunu sunar. Kurumlar, standart formu

benimsemeyi tercih edebilir (kendi logolarını ve diğer

özel bilgilerini ekleyerek), ancak tüm unsurları

içermesini ve mümkün olduğunca belli bir düzene

riayet edilmesini sağlamalıdır.

6.3. Öğrenim Anlaşması

Yükseköğretim kurumlarında, öğ renc i l e r ,

norma lde , y ı l l ık ya da d öneml i k bazda ,

b i r öğren i m prog ramına ya da b i r t ak ı m

öze l de rs ün i t e le r i /mod ül le re kay ı t

yap t ı r ı r . Uygulamada, bu kendi okulunda öğrenim

gören öğrenciler için bir Öğrenim Anlaşmasını temsil

eder. Öğrencinin kaydını yaparak, yükseköğretim

kurumu beklenen öğrenim çıktılarına ulaşmak için

gerekli dersleri vermeye ve kredileri tahsis etmeye

yönelik bir anlaşmaya girmektedir.

6.3.1 Değişim öğrencileri için Öğrenim

Anlaşması

AKTS Öğrenme Anlaşması değişim öğrencileri için

hareketlilik deneyimi öncesinde bağlayıcı bir anlaşma

sağlamak için orijinal olarak geliştirilmiştir. Değişim

öğrencileri için kullanıldığında, Öğrenim Anlaşması

öğrencinin diğer kurumda almayı planladığı ders

üniteleri veya modülleri ya da diğer eğitim

bileşenlerinin listesiyle birlikte bileşenlere tahsis

edilen kod numaraları ve AKTS kredilerini içerir.

Bir AKTS Öğrenme Anlaşması bir öğrenim yılı ya da

yarı yılı için düzenlenir ve gönderen, evsahibi

kuruluş ve öğrenci tarafından imzalanmalıdır. İki

kurum adına imzalayanlar kurum adına taahhüt

edebilmelerini sağlayacak resmi bir konumda

olmalıdır. Evsahibi kuruluş açısından taahhüt,

planlanan ders üniteleri/modüllerine gelen

öğrencinin kaydedilmesi ve istenen öğrenim

etkinliklerinin sağlanması; gönderen kuruluş açısından

ise diğer kurumda kazanılan kredilerin tanınmasını

sağlamaktır. Bir öğrenciden akademik personelden tek tek

akademik tanınma için görüşmesi istenmemelidir.

Öğrenim Anlaşması, Transkript ile birlikte, evsahibi ku-

ruluşta alınan eğitim programının tam olarak

tanınmasını temin etmesi için tasarlanır.

Bir öğrenim programı değişim öğrencilerinin

gelişinden sonra değişikliğe tabi tutulmaya ihtiyaç

duyabilir. Böyle durumlarda, Öğrenim Anlaşması

en kısa zamanda değiştirilmeli ve gönderen

evsahibi kuruluş ve öğrenciden oluşan üç tarafça

da onaylanmalıdır. Öğrenim süresünün tanınması

ancak bu şekilde tam olarak temin edilebilir.

Bu Rehber,

http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-

policy/doc48_en.htm linkindeki web sayfasında da

bulunabilecek standart Öğrenim Anlaşmasını sunar .

Kurumlar standart formu (kendi logolarını ve diğer

özel bilgilerini ekleyerek) benimsemeyi tercih edebilir,

ancak tüm unsurları içermesini ve mümkün olduğunca

belli bir düzene riayet edilmesini sağlamalıdır.

6.3.2 Stajlar için Öğrenim Anlaşması

- Eğitim Anlaşması

Stajlar için düzenlenen Öğrenim Anlaşmaları ya da Eğitim Anlaşmaları da programların bir parçası olarak istenen stajlar için esastır.

Görünürde farklılıklar olsa da Standart Öğrenim

Anlaşmasındaki aynı temel unsurları kapsamalıdır.

Eğitim Anlaşması stajın yerini, süresini,

yapılacak işi (iş tanımı), öğrencinin hak ve

görevlerini, ve beklenen öğrenim çıktılarını açık

bir şekilde belirtmelidir. Aynı zamanda

beklenen öğrenim çıktıları ile ilgili olarak hangi

değerlendirmenin ve değerlendirme kriterlerinin

kullanılacağını ve bundan kimin sorumlu

olacağını, sözgelimi staj olanağını sunanın

( işveren) ve uygun olduğu dur umda

evsahibi kurumun rolünün ne olacağını

gös termesi gerekir .

Eğitim Anlaşması öğrenci, gönderen eğitim

kurumu ve staj olanağı sunan kişiden (işveren)

oluşan üç tarafça imzalanmalıdır. Bir evsahibi

kuruluşun olduğu durumda, onun da anlaşmayı

imzalanması beklenir. Temel sorumluluk

yeterliliği veren kurumdadır. Anlaşma beklenen

öğrenim çıktılarına ulaşıldığında verilecek

AKTS kredi sayısını belirtmelidir.

http://ec.europa.eu/education/lifelong-learn-%20ing-policy/doc48_en.htm




25

Bu Rehber,


policy/doc48_en.htm. linkindeki websayfasında da

bulunabilecek standart E ğitim Anlaşmasını sunar.

Kurumlar standart formu (kendi logolarını ve diğer özel

bilgilerini ekleyerek) benimsemeyi tercih edebilir,

ancak tüm unsurları içermesini ve mümkün olduğunca

belli bir düzene riayet edilmesini sağlamalıdır.

6.4. Transkript

Birçok kurum her öğrenci için her yarı yıl ya da

öğrenim yılı sonunda transkript düzenler. Bu, öğrenci

ve kurum için önemli bir belgedir. Bu belge

öğrencilerin gelişimleri, aldıkları eğitim bileşenleri,

kazandıkları AKTS kredileri ve aldıkları derecelerle ilgili

doğru ve güncel bir kayıt elde etmelerini sağlar. AKTS

Transkripti üzerinde anlaşılmış olan böyle bir

belgedir. Bu, gelişim ve tanınma için kanıt

sağlayan önemli resmi bir evraktır.

Değişim öğrencileri için gönderen kurum öncelikle

Transkript düzenler ve bunu, her giden öğrencinin

daha önce tamamladığı eğitim bileşenleri, kazandığı

düzey ve sonuçlarla ilgili olarak öğrenci ayrılmadan

önce evsahibi kuruluşa gönderir. Daha sonra,

evsahibi kuruluş, her gelen öğrenci için başka bir

Transkript düzenler ve bunu, hareketlilik sırasında

yapılan çalışmaları, alınan kredileri, yerelde alınan

dereceleri resmi olarak belgelendirmek için öğrenim

süresi sonunda gönderen kuruma geri gönderir.

Transkript tüm öğrencilerin gelişimlerinin

kaydedilmesi ve öğrenim kazanımlarının tanınması için

yaşamsal bir belge olduğundan, bunu düzenlemekten

kimin sorumlu olduğunun, nasıl düzenlendiğinin ve

nasıl sunulduğunun belirlenmesi önemlidir.

Bu Rehber,


policy/doc48_en.htm linkindeki websayfasında da

bulunabilecek standart Kurumlar standart formu

(kendi logolarını ve diğer özel bilgilerini ekleyerek)

benimsemeyi tercih edebilir, ancak tüm unsurları

içermesini ve mümkün olduğunca belli bir düzene

riayet edilmesini sağlamalıdır.



26


8. Sözlükçe

Aşağıdaki sözlükçe bu AKTS Kullanıcı rehberinin amaçlarına dair terminolojiyi tanımlar.

Biriktirme Eğitim bileşenlerine veya diğer öğrenim etkinliklerine ait öğrenim

çıktılarının edinilmesi karşılığında verilen kredilerin toplanma sürecidir.

Kredi Tahsisatı Yeterlilik/ program ya da diğer eğitim bileşenlerine belli sayıda kredi

ayrılması sürecidir.

Değerlendirme

Öğrencilerin istenen öğrenim çıktılarına ulaşıp ulaşamadığını ölçmek için

kullanılan bir dizi metodun toplamı (yazılı, sözel ve uygulamalı test/sınav,

proje ve portföyler gibi).

Değerlendirme Kriterleri Bir öğrenim çıktısının elde edildiğini göstermek için öğrencinin ne

bilmesinin beklendiğine yönelik tanımlamalar.

Kredi verilmesi

Bir bileşen ya da yeterliliğe ayrılan belirli sayıdaki kredinin verilmesi

eylemi. Kredi verilme si öğrencinin öğrenim çık tıların ın

değerlendir ildiğ ini ve eği tim bil eşenler i veya yeterlil iğin gerek tirdiği

koşu lları kar şı la dığının ta nın ma sını sa ğlar .

Beceriler

Bilişsel ve metabilişsel yetenekler, bilgi ve anlayış, kişilerarası, entellektüel ve

uygulayıcı yetenekler, etik değerler ve tavırların bir kombinasyonudur. Becerilerin

geliştirilmesi tüm eğitim programlarının hedefidir. Beceriler ders

ünitelerinde geliştirilip bir programın farklı aşamalarında değerlendirilir.

Bazı beceriler çalışma alanı ile ilgilidir (bir öğrenim alanına özeldir), diğerleri

ise geneldir (her lisans programına uyarlanabilir). Normalde beceri gelişimi bir

programda entegre ve döngüsel biçimde ilerleme gösterir.

Muafiyet

Muafiyet terimi bir sınav kurulunun bir öğrenciyi, diğer bileşenlerden yeterince yüksek

notla geçildiği takdirde, başarısız olunan (ya da marjinal biçimde başarısız olunan) bir

bileşenden dolayı tekrar değerlendirmeye tabi tutmaktan muaf tuttuğu zaman kullanılır.

(Öğretim Görevlisiyle geçirilen) Ders Saati Öğrencilerin öğretim görevlisi nezaretindeki etkinlikler sırasında geçirdiği ders

saatleri (tipik olarak 45-60 dakika ara sındaki za man dil imi ).

Kredi (AKTS)

Belirli bir düzeydeki öğrenim sürecinden beklenen öğrenim çıktılarına

ulaşmak için öğrencilerin gereksinim duyduğu işyüküne dayalı öğrenme

yığınlarının ifade edilmesi için kullanılan niceliksel araç .

Döngü

Avrupa Yükseköğretim Alanındaki tüm yeterlilikler üç döngü içinde yerleştirilmiştir .

1999‟daki Bologna Bildirisinde belirtilen yeterliliklerden biri “önlisans ve lisans

olmak üzere iki temel döngüye dayalı bir sistemin benimsenmesiydi.” 2003

yılında doktora çalışmaları da Bologna yapılanmasına dahil edilerek

ü ç ü n c ü d ö n g ü o l a r a k a d l a n d ı r ı l d ı .

Döngü (Düzey) Belirleyiciler

Üç döngünün herbirine ait beklenen geniş kapsamlı çıktılara ait genel ifadeler. Genel

döngü (düzey) belirleyicilere iyi bir örnek, (AKTS‟nin yanısıra) Avrupa Yüksek Öğretim

Alanı Yeterlilikler Çerçevesine hizmet eden kurumlardan biri olan sözde Dublin

Belirleyicileridir.

Eğitim Bileşeni Kendi içeriğine sahip ve örgün yapılı öğrenim deneyimi (ders ünitesi, modülü, seminer, staj

gibi).

Örgün öğrenim

Tipik olarak bir eğitim ya da öğretim kurumu tarafından sunulan, (öğrenim hedefleri, öğrenim

süresi veya öğrenim desteği açısından) yapılandırılmış ve belgelendirmeyle sonuçlanan öğrenim .

Ö r g ü n ö ğ r e n i m ö ğ r e n c i n i n p e r s p e k t i f i n d e n i s t e ğ e

b a ğ l ı n i t e l i k t e d i r .

27

8. Sözlükçe

Gayri resmi öğrenme

İş, aile veya boş zaman aktivitelerinden kaynaklanan öğrenme. Bu öğrenme

yapılandırılmamıştır (öğrenme hedefleri, öğrenme süresi veya desteği açısından) ve

tipik olarak belgelendirmeye de yönlendirmez. Ga yr i r e smi ö ğr e n m e i st e ğ e ba ğl ı

o la bi l i r a n ca k bi r ç ok du ru m da i st e m s i z di r (ya da “tesadüfi”/rastgeledir).

Öğrenci Bir öğrenme sürecine giren birey (örgün, yaygın ya da gayri resmi öğrenme).

Öğrenci merkezli (yaklaşım

veya sistem)

Öğrenci başarısı, farklı öğrenci öncelikleri taşıyan ve makul öğrenci işyüküne

(sözgelimi öğrenme programı süresine göre uygulanabilir bir işyükü ) odaklanan

öğrenme programlarının tasarımını destekleyen bir yaklaşım ya da sistem.

Öğrencilerin öğrenmenin içerik, durum, hız ve yerinin seçiminde daha fazla yer

almalarını sağlar.

Öğrenme Çıktıları Başarılı bir öğrenme süreci sonrasında bir öğrencinin bilmesi, anlaması ve

yapabilmesi beklenenlerle ilgili ifadeler.

Düzey Belirleyicileri Bir yeterlilik çerçevesi dahilindeki belirli bir düzeydeki bir yeterliliği edinen öğrencilerin

tipik başarılarıyla ilgili genel ifadeler.

Modül

Her bir ders ünitesinin aynı sayıda ya da bu sayının katları kadar kredi taşıdığı bir

sistemdeki ders ünitesi.

Yaygın öğrenme

Bir eğitim ya da öğretim kurumu tarafından sunulmayan ve tipik olarak

belgelendirmeyle sonuçlanmayan öğrenme. Bunu nla birlik te, yapılandırılmıştır

(öğrenme hedefleri, öğrenme süresi veya desteği açısından). Yaygın öğrenme öğrenci

perspektifi açısından isteğe bağlıdır.

(Eğitim) Program Öğrenme çıktılarına dayalı, belirli bir yeterliliğin verilmesi açısından tanınan bir eğitim

bileşeni dizisi.

İlerleme

Öğrencilerin bir yeterliliğin bir aşamasından diğerine geçişlerine ve zaten sahip

olduğu yeterliliklerin daha yüksek bir aşamasına hazırlayacak eğitim

programlarına erişmelerine imkan tanıyan süreç.

İlerleme kuralları Öğrencilerin yeterlilikler içinde ve diğer yeterliliklere doğru ilerlemesiyle ilgili koşullar

dizisi.

Yeterlilik Yetkili bir makam tarafından düzenlenen tanınan bir öğrenim programının başarılı biçimde

tamamlandığını onaylayan herhangi bir derece, diploma veya diğer bir belge.

Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi

(yüksek öğretim)

Uluslararası düzeyde anlaşılan ve yükseköğretimdeki tüm yeterlilikler ve diğer

öğrenim kazanımların tanımlanabileceği ve birbiriyle tutarlı biçimde

ilişkilendirilebileceği ve yükseköğretim yeterlilikleri arasındaki ilişkileri

tanımlayan ulusal düzeydeki veya bir eğitim sistemi düzeyindeki tek bir

tanımlama.

Kalite Güvencesi Ulusal ya da kurumsal olarak eğitim programlarının ve verilen yeterliliklerin kalitesini

teminat altına almak için benimsenen süreç ya da süreç dizisi.

Kredi tanınması

Bir kurumun, bir başka kurumda ulaşılan ve değerlendirilen öğrenim

çıktılarının belirli bir programın, bileşeninin ya da yeterliliğinin (bir kısım ya da

tüm) koşullarını karşıladığını belgelediği süreç.

Yaygın ve gayri resmi öğrenimin

tanınması

Bir kurumun, bir başka (yaygın ya da gayri resmi öğrenme) bağlamda ulaşılan

ve değerlendirilen öğrenim çıktılarının belirli bir programın, bileşeninin ya da

yeterliliğinin (bir kısım ya da tüm) koşullarını karşıladığını belgelediği süreç .

Öğrenci Örgün bir eğitim programına kayıtlı öğrenci

Transfer Bir öğrenim bağlamında verilen kredilerin, bir yeterliliğin edinilmesi amacıyla,

bir başka bağlamda tanınmasını sağlama süreci.

İşyükü

Öğrencilerin tipik olarak, istenen öğrenim çıktılarına ulaşmak için gerekli tüm

öğrenim etkinliklerini (ders, seminer, proje, uygulamalı ve kişisel çalışma ile

sınavlar gibi) tamamlamak için gereksinim duyduğu sürenin ölçümü

28

ECTS Users’ Guide

Ek1 AKTS kullanımı açısından öğrenci perspectifi

AKTS hedeflerinden biri öğrencilerin başarılarının,

fikirlerinin ve kapasitelerinin öğrenim sürecinde dikkate

alınmasını sağlamaktır. AKTS uygulaması öğrencilerin

korunmasını ve adil muamelesini sağlamalıdır.

AKTS kullanan b i r k u r u m d a ö ğ r e n c i l e r i n

a ş a ğ ı d a k i l e r i b e k l e m e y e h a k k ı v a r d ı r :

• beklenen öğrenim çıktıları ve bunların

bileşenleriyle birlikte tahsis edilen AKTS

kredilerini de içeren müfredatı açık biçimde

açıklayan bir Kurs Kataloğu

• beklenen öğrenim çıktıları ve işyüküyle tutarlı

değerlendirme metodları

Hareketlilik durumunda:

• bir Öğrenim Anlaşmasına dayanarak yurtdışında ya da

başka bir kurumda geçirilen öğrenim süreleri için

Öğrenim Anlaşması31 uyarınca gönderen

yükseköğretim kurumundan yurtdışındaki öğrenim

süresi sırasında alınan krediler için, mükerrer

değerlendirme prosedürlerine tabi olmaksızın– tam

akademik tanıma sağlanması

• bir Öğrenim Anlaşması olmaksızın yurtdışında ya da

başka bir kurumda geçirilen öğrenim süreleri için –

öğrenim süresi boyunca alınan krediler için adil bir

tanınma ve bir yeterlilik kazanımı açısından dikkate

alınmasını sağlama

bu değerlendirme metodlarıyla ilgili önceden varolan

bilgiler

• gerekli değerlendirme prosedürü başarılı geçtikten

sonra herbir eğitim bileşenine tahsis edilen sayıdaki

AKTS kredilerinin verilmesi

• öngörülen işyükünün ve böylelikle kredi tahsisatının

periyodik izleme ve revizyonuna katılma

• AKTS uygulaması sürecine öğrenci temsilcilerinin

katılımı

• rehberlik ve destek olanakları

• yaygın veya gayri resmi öğrenme ya da başka

kurumlardan alınmış krediler gibi öncelikli öğrenim

kazanımlarını daha sonraki çalışmalar açısından

dikkate alınmasını sağlamak

• başarılı biçimde tamamlanan bileşenler için kredi

verilmediğinde akademik başvuru yapma hakkına

sahip olmak

evsahibi kurum tarafından verilen derecelerin gönderen kuruluş tarafından itinalı ve adil biçimde dikkate alınmasının sağlanması.

Yaygın ve gayri resmi öğrenmenin tanınması

durumunda:

kıyaslanabilir öğrenim çıktılarına sahip

örgün eğitim bileşenlerine tahsis edilen

sayıda kredinin verilmesinin sağlanması

31 http://ec.europa.eu/education /archive/million

/char- ter_en.pdf

http://ec.europa.eu/education/archive/million/char-

http://ec.europa.eu/education/archive/million/char-

29

Ek 2 Yurtdışında geçirilen öğrenim sürelerinin tanınmasıyla ilgili olarak yükseköğretim kurumlarına tavsiyeler

Ek 2 İkili anlaşmalar çerçevesindeki yurtdışı

öğrenim sürelerinin tanınmasıyla ilgili olarak

kurumlara tavsiyeler

Ortak kurumların seçimi

Yükseköğretim kurumlarına aşağıdaki koşulları

haiz kurumlarla değişim anlaşmaları yapmaları

tavsiye edilir:

• programlarıyla ilgili olarak kredi, öğrenim çıktıları,

öğretim/öğrenim yaklaşımları ve değerlendirme

metodları dahil yeterli tanımlamalar sunan kurumlar

• öğrencileriniz için, eğitim ve değerlendirme

prosedürlerini başka çalışma ya da değerlendirmeye

gerek duymaksızın kabul edebileceğiniz kadar yeterli

standartlara sahip olduğunu düşündüğünüz kurumlar

Agreements should Yalnızca benzer programlar

sunan kuruluşlarla değil, öğrencileriniz için ek

fırsatlar oluşturabilecek şekilde, kendi

programlarınızı tamamlayıcı nitelikte programlar

sunan kurumlarla Anlaşma yapılmalıdır.

Hareketliliğin programlara entegrasyonu

Hareketlil iği müfredatınıza yapılandırmak için:

• yurtdışındaki öğrenim süresinin programa en iyi

uyum göstereceği yarıyıl ya da yılı belirleyin

(hareketlilik penceresi)

• o yarıyıl/akademik yıl içinde, eğitim bileşenlerinin

yurtdışında daha kolay ulaşılabilecek olan öğrenim

çıktılarını planlayın (sözgelimi dil kursları,

uluslararası ya da karşılaştırılabilir dersler ,

destek/seçmeli dersler, tez hazırlığı, staj gibi)

• benzer tamamlayıcı ve tutarlı öğrenim çıktılarının

ulaşılabileceği ortak kurumlar bünyesindeki bölüm ya

da müfredatları belirleyin.

Akademik sorumlulukların tahsisatı

Her bölüm ya da bilim dalında şu yetkilere sahip

olacak bir akademisyeni görevlendirin :

• öğrencilerin yurtdışındaki öğrenim programlarını

onaylayarak ihtiyaç durumunda üzerinde değişiklik

yapmak (Öğrenim Anlaşmasını imzalamak)

• sorumlu akademik birim adına bu programların tam

tanınmasını temin etmek (Tanıma belgesini

imzalamak).

Bireysel olarak yurtdışına giden öğrencilerle etkileşim

Öğrencinin ayrılmasından önce sorumlu personel:

• öğrenciyle bir yarıyıl ya da akademik yıl boyunca (30

ila 60 kredi kadar) yurtdışında sürecek programı

içeren Öğrenim Anlaşması hakkında görüşerek bunu

nihai olarak onaylayacaktır; bu program,

gönderen kurumdaki programla ilgili

olarak, benzer, tamamlayıcı ya da tutarlı

öğrenim çıktılarına sahip olacak ancak

mutlaka aynı içerikte olmayabilecektir.

• onaylanan öğrenim programı kapsamında kazanılacak

kredilerin tam olarak tanınacağını, gönderen kurum

programına transfer edileceğini ve yeterlilik şartlarını

karşılamak için kullanılacağını önceden teminat altına

alacaktır.

Öğrenci döndükten sonra , sorumlu idareci:

• yurtdışındaki onaylanan program kapsamında alınan

tüm kredileri (Transkript) öğrencinin kendi

kurumundaki resmi öğrenim programına, ilgili

oldukları öğrenim etkinliklerini orijinal isimleriyle

belirterek transfer edecek; krediler daha sonra

30


Diploma Ekine, kazanıldığı kurumu belirten bir

not ile birlikte dahil edilecektir.

• daha önce Öğrenim Anlaşmasında mutabık kalındığı

üzere, yurtdışında kazanılan kredileri, belirli müfredat

koşullarını karşılamak için biriktirme amaçları

doğrultusunda kullanacaktır; yurtdışında kazanılan

kredilerin ek krediler olarak tanınması tam akademik

tanıma taahhütünü yerine getirmemektedir ve bu

ancak öğrenci 30/60 kredi üzerinde kredi getirdiğinde

uygulanabilir.

31

Ek 3 AKTS Derecelendirme Tablosu

Ek 3

AKTS Derecelendirme Tablosu

Giriş

Bu ekin ilk bölümü derecelerin yorumlanması

ve çevrimi için güvenilir bir sistem

tasarl amya yönelik çabaları tanımlar. İkinci

bölüm ise “AKTS Derecelendirme Tablosu” adlı

basitleştirilmiş bir sistem tanımlar. Basitleştirilmiş

sistem önceki versiyon üzerine bina edilmiş

olup önceki gibi, üniversitelerden, Avrupa

çapındaki birçok kurumda iyi bir uygulama

olan şekilde, kendi not uygulama ve

kültürlerini sürdürmelerini ister. AKTS

Derecelendirme Tablosu üniversitelerin

değişim öğrencilerinin notlarının adil

transferi ve tanınmasını temin etmelerine

olanak sağlar. Yeni versiyonla i lgil i kullanıcı

yorumları çok memnuniyet vericidir.

Arkaplan

İyi bilinmektedir ki Avrupa eğitim sistemleri kendi

pedagojik ve kültürel gelenekleri açısından derin

köklere sahip derecelendirme olgusuna farklı

yaklaşımlar geliştirmiştir. Dahası, yalnızca farklı

not skalalarına sahip olmayıp bunları çeşitli kurum

ve bilim dallarında farklı biçimlerde de

kullandıklarını da belirtmek gerekir. Bu

farklılıklara saygı duymak esas olsa da, bu

uygulamaların Avrupa Yükseköğretim Alanı

bünyesinde şeffaf hale getirilmesi de önemlidir. Bu

şekilde, tüm ülke, kurum ve bilim dallarında

verilen dereceler doğru biçimde anlaşılabilecek ve

gerektiğinde farklı kültürel altyapılardan gelen

insanlar tarafından kıyaslanabilecektir. Değişim

öğrencileri bir kurumdan/ülkeden bir diğerine kredi

transferi yapıldığı durumda, burs ya da diğer tür

yararlar kendi performanslarına bağlı olabileceğinden,

notlarının adil değerlendirmesini isteme hakkına

sahiptir. Performans düzeyi şeffaflığı da kendi

ülkesinde ya da başka bir ülkede iş başvurusu

yapan mezunlar için de aynı şekilde önemlidir.

Bu problemle başa çıkmak için, geçmiş yıllarda

AKTS kılavuz ilkeleri, kendi ulusal skalalarına

ilaveten, Avrupa kurumlarının başka not

sistemlerine çevrim aracı olarak bir Avrupa

derecelendirme skalası da kullanabileceklerini

önermekteydi. Bu Avrupa skalası ulusal skalanın

bu bağlamda nasıl kullanıldığını gösteren ve başka

bir kurumun paralel bir programındaki istatistiksel not

dağılımını kıyaslamaya izin veren geçme notlarının

istatistiksel dağılımına dayalıydı.

İlk adım olarak, AKTS skalasının uygulaması kendi

notlarını daha şeffaf hale getirmek için bu projeye

dahil olmaya istekli olan kurumlardaki istatistiksel

verilerin toplanmasını gerektiriyordu. Her ders

ünitesi/modülündeki öğrenci

derecelendirmenin bir standart prosedürden

ibaret olduğu eğitim sistemlerinde,

istatistiksel veriler d e r e ce n i n a l ı n d ı ğı

ö ğr e n ci gr u b u i ç i n s a ğl a n a b i l i r . D i ğe r

d u r u ml a r d a , istatistiksel dağılım, tutarlı bir

derecelendirme yapısının ortaya çıkarılabileceği

belirli bir referans grubuna – tek bir program ya da

bir grup homojen program – son iki ya da üç yıl

içinde verilen notlara dayalıydı. Avrupa‟da birçok

kurumdan toplanan bu veriler, ulusal not skalalarının

gerçekte nasıl kullanıldığını göstermiştir. Örneğin,

Fransız kurumlarındaki öğretmenler kendi skalalarının ikinci

yarısını daha tutarlı biçimde kullanmaktayken, İtalyan

meslektaşları ise üst yarısındaki notlardan daha fazla

yararlanmaktadırlar. Bilim dalı açısından ise, İtalyan

kurumlarından alınan veriler göstermiştir ki

Mühendislik eğitimi verenler Sosyal

Bilimlerdekilere göre daha düşük not verme

eğilimindedir. Bu yapılar izlenimci bir tabana

dayalı biçimde çoktandır algılanmış olsa da,

istatistiksel kanıtlarla da desteklenmesini tespit

etmek de ilginçtir. Belirli bir referans grubu için

geliştirilen not dağılım tablosu yeni alınmış tek

bir notun kendi bağlamında

konumlandırılmasını sağlar ve böylece

öğrencinin performans düzeyini anlamayı diğer

bağlamlardaki benzer konumlardaki başka

öğrencilerin performans düzeyiyle kıyaslamayı

kolaylaştırır.

32


AKTS derecelendirme skalasının ikinci adımı olarak, her referans gruba ait i statistik dağılım eğrisi, aynı zamanda A, B, C, D, E olarak adlandırılan ve belirli bir ülke/kurumdaki bir lisans

programından bir başka ülke/kurumdaki benzer bir programa yönelik notların doğrudan çevrimi için kullanılabilecek bir araç olacak şekilde beş parçaya bölünmüştür (Üst kısım %10, sonraki %25, sonraki %30, sonraki %25, en alt kısım ise %10 olmak üzere). Örneğin, istatistiksel verilere dayalı olarak, b i r Fransız lisans programında 14 puan öğrencilerin üst kısımdaki %10‟u tarafından elde edilmişse, öğrenci transkriptindeki 14 puanın yanına AKTS A notu

da eklenebilir. Bu şekilde Fransız 14 puanı, başka bir ülke/kurumdaki aynı bilim dalındaki benzer yüzdelik kısıma giren dereceyle kıyaslanabilecek ve bir “A” puanı eklenmiş şekilde, o programda alınabilecek en iyi derecelerden biri olarak anlaşılmıştır (örneğin bir İtalyan kurumundaki 30 puan gibi.)

Geçmiş yıllardaki 5 puanlık AKTS derece skalası ile

edinilen deneyimlerin ışığında, yukarıda açıklanan ikinci adımın, özellikle yalnızca beş ve daha düşük geçme

notları bulunan ve AKTS tarafından sunulan önceden belirlenmiş yüzdelik yapıya neredeyse hiç uymayan ulusal derecelendirme sistemlerinde, çok iddialı ve uygulaması güç olduğu kanıtlanmış olduğu söylenebilir. Aslında, AKTS skalasının Avrupa kurumları tarafından kullanımı son derece sınırlıdır.

Örneğin:

Basitleştirilmiş sistem: AKTS Derece Tablosu Prosedürü kolaylaştırmak için Avrupa derecelendirmesini daha şeffaflaştırma hedefini

takip etmeyi sürdürürken, 5 puan sisteminin ilk adımına odaklanacak biçimde bir “AKTS derecelendirme tablosu”nun kullanımını öneriyoruz. Böylelikle, kurumlar yalnızca bir standart tablo formunda kendi notlarının istatistiksel dağılımını sunmaya ihtiyaç duymaktadır. Bu nedenle, önceden belirlenmiş yüzdelik yapıya dayanan

AKTS not skalası, her lisans programı ya da homojen program grubu için doldurulmuş olan basit bir istatistik tablosuyla değiştirilecektir.

Başka bir deyişle, mevcut derece uygulamalarını standart dağılım skalasına uydurmaya çalışmak yerine, üniversitelerin sadece “yerel” puan alan öğrencilerin gerçek yüzdesini

belirlemeleri yeterlidir.

Ulusal/kurumsal derece

Referans grupta verilen toplam puan Toplam Puan yüzdesi

10 50 5%

9 100 10%

8 350 35%

7 300 30%

6 200 20%

1,000 100%

Bu AKTS derece tablosu kurumsal kayıtlarda

kolaylıkla bulunabilecek bir referans grupla

i lgil i verilerden yararlanılarak, her

bü yüklükteki ulusal derece skala lar ı i ç in

üre t i l ebi l ir . Öğrencilerin Transkript ve

Diploma Ekine dahil edildiğinde, tablo

kendilerine verilen her notun

yorumlanmasını kolaylaştıracak ve başka bir

hesaplama gerektirmeyecektir.

Yeni AKTS derecelendirme tablosu i k i y a d a

d a h a f a z l a n o t s i s t e m i v e k ü l t ü r e

y ö n e l i k d a h a d ü z g ü n b i r k ı y a s o l a n a ğ ı

s u n u y o r . Bu başka bir örnekle gösterilebilir:

33

Ek 3 AKTS Derecelendirme Tablosu

Ulusal / kurumsal

derece ülke /sistem A

D e r e c e y ü z d e s i *

Ulusal / kurumsal

derece ülke /sistem B

D e r e c e y ü z d e s i *

30 lod 5.6% 1 20%

30 15.7% 2 35%

29 0.5% 3 25%

28 12.3% 4 20%

27 11.8% 26 9.0% 25 8.2% 24 11.3% 23 2.7% 22 6.0% 21 2.3% 20 5.7% 19 1.9% 18 6.9%

Total 100% 100%

* Son iki yıl boyunca sürdürülen lisans programı içinde verilen notların toplam sayısına dayalıdır.

Bu örnekten, görüyoruz ki A skalasında verilen bir 30 puan, B skalasında 1 değerine çevrilmelidir. B

skalasındaki 2 puan ise ülkenin ya da sistem A kapsamındaki skalanın 26-29 arasındaki puanlarına dönüşecektir (ortalama 27).

Toparlayacak olursak, AKTS derecelendirme tablosu

notların basit, şeffaf yorumlanmasına ve bir sistemden

diğerine ya da bir bağlamdan diğerine

dönüştürülmesine imkan tanır ve bu nedenle tüm

öğrencilere akademik düzey açısından adil davranır.

Doğru kullanıldığında, A v r u p a

Y ü k s e k ö ğ r e t i m A l a n ı v e ö t e s i n d e k i

farklı not sistemleri ve farklı kültürler arasında bir

köprü işlevi görür.

AKTS derecelendirme tablosunu kullanmak için

aşağıdaki adımlar takip edilmelidir:

1. Not dağılımının hesaplanacağı referans grubu

belirleyin (genellikle bu bir lisans programıdır, ancak

bazı durumlarda bir Fakülte ya da sektör gibi daha

geniş veya farklı bir öğrenci grububu da olabilir -

sözgelimi Sosyal Bilimler).

3. Not dağılımını referans grup için yüzdelik şeklinde

hesaplayın.

4. Lisans programınızın not yüzdesi tablosunu her

Transkript/Diploma Ekine dahil edin.

5. Transfer için, diğer kurumun lisans

programı yüzdelik tablosunu

kendinizinkiyle karş ılaş tırın. Bireysel

notlar bu kıyaslamaya dayalı olarak

dönüştürülebil i r .

P rosedürün ilk dört adımı tüm programları

ilgilendirmekte olup tamamen idari görevlerdir.

Kredi transferinden sorumlu akademik personel not

dönüşümü için genel kılavuz ilkeleri tesis

edildiğinde 5. adımla ilgilenebilirler.

2. Belirlenen referans gruba (en az) son iki

akademik yıl içinde verilen tüm notları toplayın.

34

Annex 4 Key documents

Ek 4 Kilit dokümanlar

Bu Rehber Öğrenci Başvurusu, Öğrenim Anlaşması, Eğitim Anlaşması, Transkriptin standart formlarını

ve Diploma Ekinin taslağını sunmaktadır. Güncel ve doldurulmuş form ve AKTS kataloglarının örnekleri

http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-policy/doc48_en.htm adresinden online olarak bulunabilir.

Burada, bir eğitim modülü planlama formu veya bir eğitim bileşeninin işyükünün kontrolü için kullanılacak bir form gibi başka

yararlı dokümanlar da bulabilirsiniz.


Ek 5 Akademik yıl başına düşen ders saati sayısıyla ilgili ulusal düzenlemelere bakış

Ek 5 Akademik yıl başına düşen ders saati sayısıyla ilgili ulusal düzenlemelere bakış

Ülke Saat aralığı/

akademik yıl Saat aralığı /

kredi

İlanın Statüsü

Avusturya

1,500 saat

25 saat

Yasa

Belçika (Fl)

1,500/1,800 saat

25/30 saat

Kararname (Flaman düzeyinde kanun hükmünde)

Belçika (Fr)

1440 saat

24

saat

Kararname (Fransız düzeyinde kanun hükmünde)

Çek

Cumhuriyeti

1,500/1800 saat

25/30 saat

İyi uygulama, AKTS Kilit Özelliklerinin tavsiyesi .

Kıbrıs

1500saat/1800

saat

25/30 saat

Yeni yükseköğretim Kanunu (2008‟de ele alınacak)

Danimarka

1,650 saat

27/28 saat

Bakanlık yazışması

Estonya

1,560 saat

26

saat

Üniversite Y a sa s ı

Finlandiya

1,600 saat

27

saat

Devlet Meclisi Yasası

Fransa

1,650 saat

25/30 saat

Ü niversite R ek t ör l er i Konferansı Önerisi üzerine

Almanya

1,800 saat

30

saat

KMK (Kultusministerkonferenz = O l a ğ a n Federal Eyalet

Bakanları Konferansı). Akreditasyon unsuru.

Yunanistan

1,500/1,800 saat

25/30 saat

Bakanlık Kararı

Macaristan

1,620/1,800 saat

30

saat

Yükseköğretim Yasası ve ilgili Hükümet Kararnamesi

İzlanda

1,500/2,000 saat

25/33 saat

İlan olmaksızın, üniversiteler arası mutabakat ile

İrlanda

20/30 saat

İrlanda Ulusal Yeterlilik Birimi tarafından geliştirilmiş prensip ve

işletimsel kılavuz ilkelerinin önerisi

İtalya

1,500 saat

25

saat

Bakanlık Kararnamesi

Letonya

1,600 saat

Yasa

Litvanya

1,600 saat

Yasa ve Kararname

36

ECTS Users’ Guide

Malta

1,500 saat

25 saat

Eğitim Yasasında, 2004 v e t a l i y a s a l

d ü z e n l e m e l e r

Hollanda

1,680 saat

28 saat

Yasa

Portekiz

1,500/1,680 saat

25/28 saat

22 Şubat tarihli 42/2005 Kararname

Norveç

akademik yıl başına

bir saat aralığı

duyurulmamıştır/

üniversitelerin

kararı

Kredi başına

duyurulan bir

aralık yoktur

Yasa

Polonya

1,500/1,800 saat

25/30 saat

Kararname

Romanya

1,520/1,640 saat

25/27 saat

Eğitim Bakanının Talimatı (1999‟dan beri)

Slovakya

akademik yıl başına

bir saat aralığı

duyurulmamıştır

25/30 saat

İyi uygulama, AKTS Kilit Özelliklerinin tavsiyesi .

Slovenya

1,500/1,800 saat

25/30 saat

Yasa (2004)

İspanya

1,500/1,800 saat

25/30 saat

Kraliyet Buyruğu (yasa)

İsveç

1,600 saat

26/27 saat Yükseköğretim talimatnamesi (Hükümet mevzuatı) 40 hafta

boyunca tam zamanlı öğrenim takdir eder

İsviçre

1,500/1,800 saat

25/30 saat İsviçre Üniversite Konferansı (SUC) Bologna uygulaması

Mevzuatı

Türkiye

1,500/1,800 saat

Yasa

Birleşik

Krallık

1,200-1,800 saat

20

saat

Ulusal Yeterlilik (ve Kredi) Çerçeveleri

C

37

akts kullanıcı rehberi - akdeniz...

Documents