aktualne trendy w przekazywaniu wiedzy drogami...

(c) W. Cellary 2009, slajd 1

Wojciech Cellary

Katedra Technologii Informacyjnych

Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu

Mansfelda 4, 60-854 Poznań

[email protected]

www.kti.ue.poznan.pl

Aktualne trendyw przekazywaniu wiedzydrogami elektronicznymi


Twarde fakty o Internecie

122 miliony witryn internetowych

433 milionów komputerów zarejestrowanych w systemie DNS

1,1 miliarda internautów

2,4 miliarda użytkowników telefonów komórkowych

Świat, w którym miliard ludzi informuje i komunikuje sięprzez Internet, nie jest już światem papieru


Internet w Polsce

54% gospodarstw domowych jest wyposażonych w komputer

39% gospodarstw domowych madostęp do Internetu

komputer ma 81% małżeństw z dwójką dzieci, a tylko 28% małżeństw bez dzieci

dostęp do Internetu ma 62% małżeństwz dwójką dzieci, a tylko 22% małżeństw bez dzieci

77% młodzieży w wieku 16-24 lat korzysta intensywnie z Internetu

Młode pokolenie jest w Internecie w szkole i w domu


Zmiana pokoleniowa

Osoby w wieku 45-60

Pokolenie rządzących „Przyszłość narodu”Osoby w wieku 19-24

11%

ma wyższe wykształcenie

49%

studiuje na uczelniach

Wykształcenie

współczynnik skolaryzacji

netto

współczynnik skolaryzacji

brutto


Społeczeństwopokolenia dzisiejszych studentów

Połowa społeczeństwa będzie mieć wykształceniewyższe

Połowa społeczeństwa będzie pracowaćw sektorze usług opartych na wiedzy,czyli będzie tworzyć, adaptować i przekazywać wiedzę

Całe (prawie) społeczeństwo będzie musiało ciągle uzupełniać swoją wiedzę zgodnie z zasadą „uczenia się przez całe życie” (ang. Life-Long Learning)

Całe społeczeństwo będzie miało do swej dyspozycji powszechny, bardzo tani, multimedialny Internet

Sposób pozyskiwania, wykorzystania i tworzenia wiedzybędzie diametralnie inny niż to ma miejsce obecnie


Dwoista naturainformacji i wiedzy

Informacjawiedza

• zainteresowanie

• efektywność przyswajania

• dostępność (miejsce i czas)

• koszt

• adaptacja do indywidualnych potrzeb

treść forma

o to chodzi

od tego zależy


Zmiany w obszarzeprzekazywania wiedzy

Trend 1:od dokumentu papierowego do dokumentu elektronicznego

Trend 2:od odrębnych sieci do konwergencji sieci cyfrowych

Trend 3:od tekstu do multimediów

Trend 4:od bierności do interaktywności

Trend 5:od produktu do usługi

Trend 6:od pojedynczości do wirtualnych społeczności

Trend 7:od ostrej granicy między autorem i odbiorcą do współtwórczości


Trend 1od dokumentu papierowego

do dokumentu elektronicznego


Obiektywna wyższość formy elektronicznej nad formą papierową

dostępna niezależnie od położenia geograficznego czytelnika

dostępna niezależnie od czasu: pory dnia i nocy

roku jej wytworzenia

tania w przechowywaniu i dostępie

multimedialna

automatycznie przetwarzalna, w efekcie personalizowalna

nieliniowo uporządkowana (hipertekst i hipermedia)

interaktywna

książka (treść książki)w postaci elektronicznej

jest:

Dysk 200 GB kosztuje 200 zł

Można na nim zmieścić 111 mln stron

Ułożone jedna na drugiej miałyby 11 km

Ułożone jedna za drugą miałyby 33.000 km

Kosztowałyby (sam papier) 4 mln zł


Biblioteki cyfrowe

Uwolnienie od posiadaniaczyli

dostęp do treści nieuwarunkowany posiadaniem nośnika

W przyszłości – e-papierczyli

na jednej e-kartce treść wszystkich książek świata


Biblioteki cyfrowe

Cechy pojedynczej książki elektronicznej zastosowanena poziomie biblioteki (zbioru bibliotek)

dostępność niezależna od położenia geograficznego czytelnika

dostępność niezależna od czasu:

niski koszt przechowywania i dostępu

multimedia

automatyczne przetwarzanie, w efekcie personalizowalność

nieliniowe uporządkowanie (hipertekst i hipermedia)

interaktywność

Wyszukiwalność książek i treści – web semantyczny

Cała biblioteka jedną wielką książką


Biblioteki cyfrowe

10% internautów – powyżej 20 godzin tygodniowo,

19% polskich internautów – od 5 do 20 godzin tygodniowo,

44 % polskich internautów – od 1 do 5 godzin tygodniowo

Czas spędzany w Internecieprzez polskich internautów:

Polacy spędzają w Interneciecztery miliardy godzin rocznie


Czytelnictwo książek

51% Polaków powyżej 15 roku życia nie czyta książek wcale

32% Polaków czyta książki sporadycznie(do 6 książek rocznie)

17% Polaków czyta ponad 6 książek rocznie

Polacy spędzają na czytaniu książekczterysta milionów godzin rocznie


Porównanie

13 milionów surfujących Polaków spędza w Internecie 10 razy więcej czasu

niż 15 milionów czytających Polaków na czytaniu książek

9 milionów Polaków i surfuje, i czyta

4 miliony Polaków surfuje, ale nie czyta

5 milionów Polaków nie surfuje, ale czyta

ALE:


Trend 2od odrębnych sieci do

konwergencji sieci cyfrowych


Konwergencja

Internet TelewizjaTelefonia

komunikacja każdego z każdymza pomocą głosu, obrazu, tekstu i danych komputerowych

powszechna,szerokopasmowa,

multimedialna,dwukierunkowaSIEĆ CYFROWA

jednolitość technologii cyfrowej


Po konwergencji

Cechy telewizyjne: komunikacja na skalę społeczną

wysoka jakość treści i serwisów

zaanonsowana z góry struktura programu

Cechy internetowe: komunikacja personalna i w małych grupach

wspólnych zainteresowań

prawo do opublikowania przez każdego dowolnej treści (wiadomości, nagrań, filmów, programów)

wybór interesującej jednostki programowej na podstawie wyszukiwania

Użytkownik: widz, słuchacz, interlokutorbędzie miał równolegle do wyboru

dowolnie duży zestaw jednostek programowycho cechach bardziej telewizyjnych lub bardziej internetowych


Trend 3od tekstu do multimediów


Multimedia

Przez multimedia rozumiemy oprogramowanie, które komunikuje się z człowiekiem za pomocą co najmniej:

tekstu

głosu

obrazu

W bardziej zaawansowanych formach multimedia oddziałują przez:

dotyk

węch

poczucie równowagi

Cechą nowoczesnych multimediów jest:

interaktywność

trójwymiarowość


Formy multimediów

1. Prezentowanie tych samych co do istoty treści w nietradycyjnych mediach:

ekranizacje powieści

czytane książki

- bajki dla dzieci

- dzieła do słuchania w trakcie jazdy samochodem

2. Wzbogacone media:

udostępnianie tekstów dialogów w filmachi tekstów piosenek

tłumaczenia symultaniczne na kilka języków

3. Wzbogacone treści:

oferowanie oprócz samego utworu dodatkowych treści:

- wywiady z autorami, wykonawcami i komentatorami,

- niewykorzystane fragmenty filmów,

- film o kręceniu filmu, nagrywaniu koncertu itp.


Formy multimediów (cd.)

4. Utwory od początku projektowane jako multimedialne, zawierające tekst, głosi obraz wideo (wstawki)

5. Utwory bogato multimedialne (ang. rich media), o wysokim poziomie interakcyjności, dla przykładu:

serwis internetowy Google Maps zawierający mapy różnej rozdzielczości całego świata

serwis internetowy Visible Human Dissectorsłużący do wizualizacji ciała człowieka oraz symulacji operacji chirurgicznych w celach edukacyjnych


Formy multimediów (cd.)6. Multimedia strumieniowe

W multimediach strumieniowych dane, w szczególności głos i obraz, są na bieżąco pobierane ze zdalnego serwera przez sieć

Treść multimedialna może mieć charakter archiwalny i być przechowywana na serwerze, lub może mieć charakter transmisji na żywo

Przykładem multimediów strumieniowych jest serwis internetowy YouTube, umożliwiający publikację w Internecie amatorskich filmów, wideoklipów i mini-produkcji

Innym przykładem jest serwis internetowy Last.fm, który jest zarówno systemem muzycznych rekomendacji, jak i zbiorem spersonalizowanych, internetowych stacji radiowych


Formy multimediów (cd.)7. Wirtualna rzeczywistość

Wirtualną rzeczywistość uzyskuje się przez opracowanie matematyczno-informatycznego modelu pewnego rzeczywistego lub abstrakcyjnego środowiska

Na jego podstawie komputer generujeobrazy dające obserwatorowizłudzenie trójwymiarowości

wirtualny = pozorny


Interakcje

Z trójwymiarowymi obiektami w wirtualnym świecie użytkownik może wchodzić w interakcje

W prostym przypadku interakcji użytkownik może obracać obiekty i oglądać je z różnych stron zmieniając swoje położenie w modelu przestrzeni

W zaawansowanych przypadkach interakcji, „dotknięcie” odpowiedniego punktu może wywołać efekt: dźwięk, obraz, animację obiektu lub jego transformację, a także reakcje innych obiektów


Reprezentacja

Trójwymiarowe obiekty wirtualne mogą reprezentować:

obiekty rzeczywiste,

- widzialne i niewidzialne

obiekty abstrakcyjne

obiekty fantastyczne

Obiekty wirtualne można animować:

na podstawie zarejestrowanej sekwencji ruchów istniejącego obiektu (ruchy ptaka w locie)

na podstawie sekwencji wymyślonej przez twórcę (sześcioskrzydły smok w locie)


Wizualizacja (1)

Wizualizacja na monitorze komputera, lub ekranie, który wówczas daje wrażenie głębi

W celu nawigacji, użytkownik posługuje się:

klawiaturą i zwykłą myszką

myszką wielowymiarową

manipulatorem przestrzennym

rękawicami


Myszy wielowymiarowei manipulatory przestrzenne


Rękawice


Wizualizacja (2)

Wizualizacja za pomocą specjalnych okularów separujących osobne obrazy przeznaczone dla prawego i lewego oka

Po ich założeniu, użytkownik uzyskuje pełne wrażenie trójwymiarowości –wirtualne obiekty wydają się „wychodzić” przed monitor komputera lub ekran


Okulary trójwymiarowe


Wizualizacja (3)

Wizualizacja za pomocą hełmu, w którym są wyświetlane obrazy i odtwarzane dźwięki

Wizualizacja w urządzenia zwanym CAVE(ang. Cave Automatic Virtual Environment)

W przyszłości, do wizualizacji będą służyć specjalne symulatory umieszczone na mechanicznych manipulatorach, do których użytkownicy będą wchodzić

„Otaczająca” wirtualna rzeczywistość(ang. immersive virtual reality)


Hełmy


Hełm


CAVE


Symulatory


Trend 4od bierności do interaktywności


Od pasywności do aktywności

Odchodzenie od pasywnych form odbioru treści:

czytanie książek

oglądanie klasycznej telewizji

chodzenie do kina

na rzecz form interaktywnych, charakterystycznych dla przekazu cyfrowego realizowanego za pomocą komputera

Pod pojęciem „interaktywności” kryją się trzy, znacząco różniące się scenariusze aktywności:

interaktywność: człowiek – komputer

interaktywność: człowiek – człowiek przezkomputer i sieć

interaktywność w wirtualnej rzeczywistości –sterowanie awatarami (reprezentantami ludziw wirtualnych światach)


Interaktywnośćczłowiek – komputer

nawigacja (hipertekst i hipermedia)

personalizacja

asysta

komputer ogólnego przeznaczenia

utwór interaktywny

serwis internetowy

e-książka

telewizor nowej generacji

radio nowej generacji

Komputer

Interakcja


Interaktywnośćczłowiek – człowiek

przez sieć

„jeden do jednego”

poczta elektroniczna

komunikatory (Gadu-Gadu)

SMS i MMS

telefonia internetowa (Skype)

wideotelefonia internetowa

„wielu do wielu”

listy dystrybucyjne

tele i wideokonferencje

fora dyskusyjne w Internecie

programy z udziałem widzów w radiu i telewizji


Integracja przeciwieństwkomunikacyjnych

Indywidualizm i masowość

Bierność i aktywność

Synchronizm i asynchronizm

Natychmiastowość i opóźnienie reakcji

Intelektualizm i emocjonalność


Interaktywność:sterowanie awatarami

Awatary są reprezentantami ludziw wirtualnych światach

SecondLife

Microsoft Flight Simulator X

Atrakcyjność tej formy interaktywności wynika z możliwości zmiany własnej tożsamości – na lepszą, choć tylko fantastyczną


Trend 5od produktu do usługi


Produkt czy usługa?

Treść cyfrowa może być udostępniana w formie

produktu (pliku), lub

usługi (serwisu internetowego)

Techniczna różnica między produktem cyfrowym a usługą cyfrową jest pomijalna

Funkcjonalna i biznesowa różnica między produktem cyfrowym a usługą cyfrową jest znacząca


Zalety usług cyfrowych

Usługa daje lepsze możliwości ochrony praw autorskich

Usługa może być automatycznie personalizowanaw trakcie komunikacji z odbiorcą

Większe są możliwości powiązań między różnymi usługami, w szczególności komplementarnymi

Większe są możliwości stosowania promocyjnegomodelu biznesowego (prezentowania reklam)

Większe są możliwości wpływania na usługobiorcę przez usługodawcę, dzięki pozostawaniu z nim w kontakcie komunikacyjnym

Z różnych powodówi wydawcy, i odbiorcy treści cyfrowych

wolą usługi od produktów


Trend 6od pojedynczości do wirtualnych

społeczności w Internecie


Sam – czy nie sam ?

Nawiguję sam hipertekst

wyszukiwarki

Nawiguję wspólnie folksonomiaCzytanie

Pisanie Komentuję fora

Współtworzę wiki

blogi

raporty

Sam Wspólnie


Tworzenie wirtualnych społeczności wokół treści

społeczności ad hoc

społeczności trwałe

społeczności ukierunkowane na komunikację

społeczności ukierunkowane na współtwórczość


Trend 7od ostrej granicy między autorem

i odbiorcą do współtwórczości


Wirtualne społeczności współtwórców

Przykład z informatyki:

W 1991 Linus Torvald zaprosił do współpracy wszystkie osoby zainteresowane jego systemem operacyjnym Linux, który miał około 10 tysięcy linii kodu

Efektem współpracy 2219 programistów jest system operacyjny Linux, w którym samo jądro zawiera aktualnie prawie 6 milionów linii kodu

Co to jest utwór ?

• skończone dzieło o zamkniętej formie ?

czy

• miejsce nieustannego rozwoju i współtwórczości ?


Narzędzia do współtwórczości w Internecie

Wikis – specjalny rodzaj stron internetowych, które wielu użytkowników może współbieżnie tworzyć, edytować i zmieniać bezpośrednio za pomocą przeglądarki internetowej

Wikipedia – wielojęzyczna internetowa encyklopedia

istnieje w 253 językach, w tym polskim

zawiera ponad 1,9 miliona haseł po angielsku

zawiera 400 tysięcy haseł po polsku

zawiera 8 milionów artykułów

8 milionów zarejestrowanych użytkowników

1 milion odwiedzających dziennie

13 milionów odsłon stron dziennie

Blogi – internetowe pamiętniki tworzone i publikowane na bieżąco

każdy blog ma swego autora, ale:

czytelnicy blogów mają możliwość komentowania wpisówi odsyłania do nich z innych dokumentów elektronicznych

W maju 2007 roku – 71 milionów blogów w Internecie


Twórczość literackaw przyszłości

twórczość będąca wytworem społecznym

powrót do form twórczych znanych z przeszłości

trójstopniowe doznania artystyczne:

zapoznanie się z dziełem

interpretacja dzieła

kontynuacja tworzenia dzieła

twórczość wielowersyjna

twórczość wielokontekstowa (wielokulturowość)

Oprócz twórczości tradycyjnej, jednoautorskiej –

twórczość społeczna


Wnioski


Dwie obserwacje

Dla iluminatorów pergaminudrukowany papier był barbarzyństwem

Teatr dominował w kulturze dopóty,dopóki nie było technologii filmowej


Wyzwania dla nauczycieli

Sukces życiowy i zawodowy młodych Polaków będzie zależał od ich umiejętności współpracy –głównie przez Internet – a ta od ich zdolności do komunikacji

Polakom język polski jest potrzebny w Internecie:

elektroniczna forma pisemna

elektroniczna forma ustna

W multimedialnym Internecie każdy powinien wysławiać się i prezentować jak aktor telewizyjny

Połowa społeczeństwa powinna być pisarzami


Nauczyciel w krainie multimediów

trochę jak

Alicja w krainie czarów

nic nie jest takie jak być powinno !

nie da się jednak wrócićdo pierwszej strony lustra !!!


Dziękuję

Wojciech Cellary

aktualne trendy w przekazywaniu wiedzy drogami...

Documents