akustyka muzycznaakustyka.pwr.wroc.pl/pracownicy/plaskota/akustyka_muzyczna/akustyka... ·...
TRANSCRIPT
2
Elementy muzyki
• Rytm organizuje przebiegi czasowe w
utworze muzycznym
• Metrum daje zasady porządkujące przebiegi
rytmiczne za pomocą akcentów
• Melodia jest przebiegiem dźwięków różnej
wysokości
• Harmonia decyduje o współbrzmieniach
w utworze muzycznym
3
Elementy muzyki
• Kolorystyka jest efektem stosowania różnorodnego instrumentarium
• Dynamika dotyczy zmian głośności dźwięków w obrębie utworów
• Agogika dotyczy tempa i jego zmian
• Architektonika utworu odnosi się do ukształtowania przebiegu utworu
• Artykulacja opisuje sposoby wydobycia dźwięku
4
Fizyczne podstawy materiału dźwiękowego
• Tworzywem muzyki są dźwięki
• Podstawą uporządkowania dźwięków
muzycznych są skale muzyczne
• Opis dźwięku obejmuje
• proces fizyczny (powstawanie i przenoszenie
drgań) – akustyka fizyczna
• proces psychofizjologiczny (percepcja
dźwięku) – psychoakustyka
12
Systemy dźwiękowe
• Materiał dźwiękowy
• wszystkie dźwięki muzyczne, którymi
dysponuje kompozytor przy tworzeniu dzieł
• Wybór materiału dokonuje się z punktu
widzenia wysokości brzmienia
• dla fortepianu: od A2 27,5 Hz – c4 4186 Hz
• orkiestra symfoniczna: E 41,2 Hz – ais3 3799 Hz
• organy: C2 16,4 Hz – c5 8372 Hz
• oznaczenia literowe oznaczają stopnie skali
13
Systemy dźwiękowe
• Równomiernie temperowany system
dwunastostopniowy
• dominujący system dźwiękowy w Europie
• ukształtował się około roku 1700
• Punktem wyjścia systemów dźwiękowych
są proste stosunki częstotliwości
• 1:2:3:4:5
• 1:2 – oktawa
• 2:3 – kwinta, itd.
14
Systemy dźwiękowe
• Problem systemu dźwiękowego sprowadza
się do zasady podziału wewnątrz oktawy
• Interwały mniejsze od oktawy występują
w szeregu harmonicznym
• Naturalne interwały uzyskuje się w łatwy
sposób na wszystkich instrumentach
• poprzez skrócenie struny lub słupa powietrza
• W ten sposób ukształtowała się skala
dwunastostopniowa
15
Systemy dźwiękowe
• System pitagorejski (kwintowy),
IV w p.n.e.
• problem: komat pitagorejski
• występują półtony o różnej wielkości
• System Didymosa (kwintowo-tercjowy)
I w p.n.e.
• problem: komat syntoniczny
• występują tercje wielkie o różnej wielkości
16
Systemy dźwiękowe
• Późniejsze systemy starały się rozwiązać
niedogodności
• powstawały różne systemy
nierównomiernie temperowane
• System równomiernie temperowany
powstał ok. 1700 r.
• wprowadził podział na 12 równych półtonów
• każda kwinta została pomniejszona o 1/12
komatu pitagorejskiego
17
Systemy dźwiękowe
• Pierwsze wykorzystanie:
• Jan Sebastian Bach
Das Wohltemperierte Klavier
• Istnieją inne systemy dźwiękowe
• muzyka perska: podział na 23-24 części
• muzyka arabska: podział na 17-14 części
• muzyka hinduska: podział oktawy na 22 części
• wczesne skale europejskie: podział na 5 części
18
Systemy dźwiękowe
• Próby rozszerzenia systemów
dźwiękowych: mikrointerwalistyka
• system ćwierćtonowy: podział oktawy na
24 części
• propozycje podziału oktawy na 18, 36,
a nawet na 53 części
• Brak perspektyw rozwoju ze względu na
nieprzystosowanie do możliwości
przeciętnych możliwości słuchu ludzkiego
19
Strój muzyczny
• Strój muzyczny daje punkt odniesienia dla systemu dźwiękowego
• Pierwsza umowa międzynarodowa z roku 1850 przyjęto dla a1 częstotliwość 435 Hz
• do tego czasu posługiwano się w różnych krajach różnymi strojami, w których a1 wahało się od 390 Hz do 475 Hz
• Od 1939 roku przyjęto a1 = 440 Hz
• współcześnie a1 może mieć większą częstotliwość, nawet 444 Hz.
20
Strój muzyczny
• Najprostszym przyrządem
określającym strój jest kamerton,
inaczej widełki strojowe
• wynalezione w połowie XVIII w.
• Kamerton pobudza się do drgań
poprzez uderzenie swobodną
częścią pręta
21
Pismo nutowe
• Nazwy dźwięków: A B C D E F G
• dźwięk A był najniższym osiąganym na kitarze
• Zmiana nazw: A H C D E F G
• początkowym dźwiękiem jest dźwięk C
• C D E F G A H
• Nazwy powtarzają się w różnych
rejestrach
24
Pismo nutowe
• Nazwy oktaw
• subkontra
• kontra
• wielka
• mała
• razkreślna
• dwukreślna
• trzy-, cztero- i pięciokreślna
26
Pismo nutowe
• Klucz jest to znak ustalający położenie
w systemie liniowym jednego ściśle
określonego dźwięku
• Klucz G wskazuje g1 (g razkreślne)
• Klucz F wskazuje f (f małe)
• Klucz C wskazuje c1 (c razkreślne)