Ажлын хуваарилалт Цаг төлөвлөлт (scheduling) · 1.Ажил,...

Ажлын хуваарилалт (Цаг төлөвлөлт) (Scheduling)

Үйлдвэрлэлийн менежментAPM 260

Лекц №15

Д.Кадирбек, МВАХААИС, ЭЗБС, Менежментийн тэнхим, №217kadirbyek.weebly.com, kadirbyek@msua.edu.mn

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 1

Агуулга

1. Ажлын хуваарилалтын үндэслэл

2. Ажлыг хуваарилах аргууд

1. Ганттын хүснэгт (Gantt Chart)

2. Дарааллын дүрэм (Local Priority Rule)

3. Эгзэгтэй цэгийн харьцаа (Critical Ratio)

4. Жонсоны дүрэм (Johnson’s Rule)

5. Шугаман программчлалын арга (LinearProgramming)

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 2

1. Ажлын хуваарилалтын үндэслэл

•Ажлын хуваарилалт:

• Ажлын байранд хүлээгдэж буй болон хийгдэхээр төлөвлөж буй ажлуудыг богино хугацаанд хийж гүйцэтгэх, хуваарилах үйл явц.

•Ажлыг оновчтой хуваарилснаар:

• Хүчин чадал ашиглалт – Бүтээмж – Бага зардал

• Үйлдвэрлэлийн болон хүргэлтийн хугацаа

• Уян хатан байдал

•Ажлын хуваарилалтын хэлбэрүүд:

1. Урагшаа хуваарилах (Forward Scheduling)

2. Хойшоо хуваарилах (Backward Scheduling)

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 3

1. Ажлын хуваарилалтын үндэслэл

•Ажлын хуваарилалтын зорилго:

1.Ажил, үүргүүдийг цаг хугацаа болон гүйцэтгэх дарааллын хувьд зөв хуваарилах

2.Ажил үүргүүдийг аль машин эсвэл ажилчнаар хийлгэх нь оновчтой болохыг тодорхойлох

3.Ажил, үүргүүдийг гүйцэтгэх цаг хугацаа, зардлыг боломжит хамгийн бага төвшинд байлгах

4. Машин техник, хүн хүч, материалын нөөцийн ашиглалтын төвшинг нэмэгдүүлэх

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 4

1. Ажлын хуваарилалтын үндэслэл

•Ажлын хуваарилалтын шалгуурууд:

• Ажлыг гүйцэтгэх хугацааг хамгийн бага байлгах

• Тоног төхөөрөмжийн ашиглалтын түвшин өндөр байлгах

• Дуусаагүй үйлдвэрлэлийн үлдэгдлийг хамгийн бага байлгах

• Үйлчлүүлэгчдийн хүлээлгийн хугацааг хамгийн бага байлгах

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 5

1. Ажлын хуваарилалтын үндэслэл

•Ажлын хуваарилалтын шалгуурууд:

• Ажлыг гүйцэтгэх хугацааг хамгийн бага байлгах

• Тоног төхөөрөмжийн ашиглалтын түвшин өндөр байлгах

• Дуусаагүй үйлдвэрлэлийн үлдэгдлийг хамгийн бага байлгах

• Үйлчлүүлэгчдийн хүлээлгийн хугацааг хамгийн бага байлгах

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 6

2. Ажлыг хуваарилах аргууд

•Ажлыг хуваарилах аргууд:

1. Ганттын хүснэгт (Gantt Chart)

2. Дарааллын дүрэм (Local Priority Rule)

3. Эгзэгтэй цэгийн харьцаа (Critical Ratio)

4. Жонсоны дүрэм (Johnson’s Rule)

5. Шугаман программчлалын арга (Linear Programming)

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 7

2. Ажлыг хуваарилах аргууд

•Ганттын хүснэгт (Gantt Chart):

1.Henry Laurence Gantt (1861-1919)

2.1903 – Аж үйлдвэрийн өдрийн балансын зураглал (A graphical daily balance in manufacture):1. Ажилчны бүртгэл (Man’s record)

2. Өдрийн ажлын баланс (Daily balance of work)

3. Үйлдвэрлэлийн карт (production cards)

3.1916 – Ажил, Хөлс ба Ашиг (Work, Wages, and Profits):1. Календарьчилсан төлөвлөгөө (Scheduling)

2. Тодорхой хугацаанд хийгдэх шаардлагатай ажлын жагсаалт

3. Хянах шаардлагатай, сул зогсолт гарахуйц ажлыг тодорхойлох

4.1919 – Ажлыг зохион байгуулах (Organizing for Work):1. Ажлуудыг гүйцэтгэж дуусгах шаардлагатай хугацааны хувьд хэмжих

2. Тодорхой ажлууд хэдийд хийгдэж дууссан байх шаардлагатайг график дээр дүрсэлж харуулах

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 8

2. Ажлыг хуваарилах аргууд

•Ганттын хүснэгт (Gantt Chart):

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 9

2. Ажлыг хуваарилах аргууд

•Дарааллын дүрэм (Local Priority Rule):

Түгээмэл ашиглагддаг дүрмүүд:

1.Түрүүлж ирснийг эхэлж гүйцэтгэх (FCFS – First come, first served)

2.Хамгийн бага хугацаа зарцуулах ажлыг түрүүлж гүйцэтгэх(SOT – Shortest operating time)

3.Хамгийн эрт дуусгах ёстой ажлаас эхэлж гүйцэтгэх (EDD –Earliest due date)

4.Хамгийн урт хугацаа зарцуулах ажлыг түрүүлж гүйцэтгэх (LPT – Longest processing time)

Ажлын хуваарилалтын үр ашгийн үзүүлэлтүүд:

1.Дундаж дуусгах хугацаа

2.Хугацаа ашиглалтын түвшин

3.Систем дэх дундаж ажил

4.Дундаж хоцрох хугацааCopyright by KADIRBYEK, D., MULS 10

2. Ажлыг хуваарилах аргууд

•Дарааллын дүрэм (Local Priority Rule):

•Дундаж дуусгах хугацаа =Нийт урсгал хугацаа

Ажлын тоо

• Хугацаа ашиглалт =Бүх ажилд шаардагдах нийт хугацаа

Нийт урсгал хугацаа

• Систем дэх дундаж ажил =Нийт урсгал хугацаа

Бүх ажилд шаардагдах нийт хугацаа

•Дундаж хоцрох хугацаа =Нийт хоцрох хугацаа

Ажлын тоо

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 11

2. Ажлыг хуваарилах аргууд

•Дарааллын дүрэм (Local Priority Rule):

• ЖИШЭЭ: Ажлуудыг ямар дарааллаар хийх ньоновчтой вэ?

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 12

Ажил

Ажил хийхэд

шаардагдах хугацаа

(хоног)

Ажлыг дуусгах

шаардлагатай эцсийн

хугацаа (хоног)

А 6 8

Б 2 6

В 8 18

Г 3 15

Д 9 23

2. Ажлыг хуваарилах аргууд

•Эгзэгтэй цэгийн харьцаа (Critical Ratio):

• ЭЦХ =Үлдсэн хугацаа

Үлдсэн ажлын хоног=

Хийгдэх эцсийн хугацаа−Өнөөдөр

Үлдсэн ажлын хоног

• ЖИШЭЭ: Өнөөдөр сарын 25 дахь өдөр. Ажлуудыг ямардарааллаар хийх нь оновчтой вэ?

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 13

АжилАжлыг дуусгах шаардлагатай

эцсийн хугацаа (хоног)

Үлдсэн ажлын

хоног (хоног)

А 30 4

Б 28 5

В 27 2

2. Ажлыг хуваарилах аргууд

•Жонсоны дүрэм (Johnson’s Rule):

Дараах алхуудыг баримтална:

1.Хоёр ажлын байр дамжиж хийгдэх ажлууд болон ажил тус бүрийн ажлын байр тус бүрт зарцуулах шаардлагатай хугацаа өгөгдсөн байна.

2.Хамгийн бага хугацаа зарцуулах ажлыг тодорхойлно. Хэрэв тэр нь 1-р ажлын байранд байвал тухайн ажлыг түрүүлж, 2-р ажлын байранд байвал хамгийн сүүлд хийхээр төлөвлөнө. Харин хоёр ажлын байранд ижил байвал эхэнд нь ч, сүүлд нь ч хийхээр төлөвлөж болно.

3.Хуваарилагдсан ажлыг ажлын жагсаалтаас хасна.

4.2 ба 3 дугаар алхуудыг бүх ажил хуваарилагдтал үргэлжлүүлнэ.

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 14

2. Ажлыг хуваарилах аргууд

•Жонсоны дүрэм (Johnson’s Rule):

• ЖИШЭЭ: 2 ажлын байр дамжин хийгдэх ажлуудхүснэгтээр өгөгджээ. Ажлуудыг ямар дарааллаархийх нь оновчтой вэ?

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 15

АжилI ажлын байр

(угсрах)

I ажлын байр

(будах)

А 5 2

Б 3 6

В 8 4

Г 10 7

Д 7 12

2. Ажлыг хуваарилах аргууд

•Шугаман программчлалын арга:

Дараах алхуудыг баримтална:

1.Мөр бүрээс хамгийн багыг нь олж түүнийг мөр бүрийн тооноос хасна.

2.Багана бүрээс хамгийн бага тоог олж багана бүрийн тооноос хасна.

3. 0 утга бүхий нүдийг мөр эсвэл баганаар дарна. Шугамын тоо мөрийн эсвэл баганын тоотой тэнцүү бол багана бүрээс тус бүр нэг нэг 0-ийг сонгоно. Хэрэв тэнцээгүй тохиолдолд дараагийн шатанд шилжинэ.

4.Дарагдаагүй тоо бүрээс хамгийн бага тоог хасч шугамын огтлолцлын тоон дээр нэмж өгнө. Тэгээд 3-р шатыг давтан хийнэ. Мөрийн тоо шугамын тоотой тэнцээгүй бол 4-р шат шилжинэ гэх мэтээр шугамын тоо мөрийн тоотой тэнцтэл 3,4-р үе шатуудыг давтан хийнэ.

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 16

2. Ажлыг хуваарилах аргууд

•Шугаман программчлалын арга:

•ЖИШЭЭ: 3 төрлийн машинаар 3 төрлийн ажлыгхийлгэхэд гарах зардал хүснэгтээр өгөгджээ. Альмашинаар ямар төрлийн ажлыг хийлгэх ньхамгийн бага зардалтай болохыг тодорхойл.

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 17

Машин

Ажил I II III

А 11 14 6

Б 8 10 11

В 9 12 7

Copyright by KADIRBYEK, D., MULS 18

АНХААРАЛ ХАНДУУЛСАНД

БАЯРЛАЛАА