รูปแบบการพัฒนาสมรรถนะผู้น...
Post on 25-Mar-2020
3 Views
Preview:
TRANSCRIPT
รปแบบการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลง สความเปนเลศตามมาตรฐานสากลในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานThe Competency Development Model on Change Leadership Towards WorldClass Standard Excellence in Managing Basic Education School
Under The Office of Basic Education Commission
สรศกด ศภเมธวรกล* Surasak Supametiworakul*
*นกศกษาปรญญาเอก สาขาวชาการจดการการศกษา วทยาลยครศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย*Doctor of Philosophy Program in Education Management College of Education Sciences Dhurakij Pundit University.*Email : Jor_93306@hotmail.com
215ปท 28 ฉบบท 86 เมษายน - มถนายน 2557
สทธปรทศน
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากลในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 2) เปรยบเทยบความแตกตางของสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล จ�าแนกตาม เพศ อาย สถานภาพ ระดบการศกษา และรายไดเฉลยตอเดอน ของผอ�านวยการสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน 3) ศกษาปจจยสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและ 4) เพอสรางรปแบบ และวธการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน วธด�าเนนการวจยเปนการวจยแบบผสมเชงปรมาณและเชงคณภาพ (Mixed Method Research) กลมตวอยางประกอบดวย โรงเรยนมธยมศกษาในตางจงหวดทเขารวมโครงการโรงเรยนมาตรฐานสากล สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จ�านวน 325 โรงเรยน โดยการสมอยางงาย เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสอบถามความคดเหน แบบสมภาษณเชงลก สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก คารอยละ คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน การวเคราะหองคประกอบ (Factor Analysis) ดวยวธการวเคราะหองคประกอบหลก (Principal Component Analysis) ผลกำรวจยพบวำ1. สมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากลในการบรหารสถานศกษาขน
พนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ในภาพรวมอยในระดบคอนขางมาก และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวามความเปนจรงทตรงกบสภาพปจจบนและความเปนไปไดของการใชสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากลในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน อยในระดบคอนขางมากทกดาน
2. ผอ�านวยการสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทมเพศ อาย สถานภาพ ระดบการศกษา และรายไดเฉลยตอเดอน แตกตางกน มสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไมแตกตางกน
3. ปจจยสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากลในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ม 16 องคประกอบทสามารถอธบายความแปรปรวนไดรอยละ 79.938 โดยองคประกอบท 1 และองคประกอบท 2 สามารถอธบายความแปรปรวนทงหมดไดมากกวาปจจยอนๆ (รอยละ 21.168 และรอยละ 15.000 ตามล�าดบ)
4. ไดรปแบบและวธการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล
Vol.28 No.86 April - June 2014
SUTHIPARITHAT216
ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานของ 5 สมรรถนะหลก คอ การจดการเรยนรตามรปแบบสากล การสอสาร การจดการสารสนเทศ การมงเนนบคลากร และการพฒนานวตกรรมใหม โดยมแนวทางในการพฒนาใน 4 ดาน ไดแก 1) เนอหาสมรรถนะ 2) วตถประสงค 3) กระบวนการพฒนา และ 4) การประเมนผลการพฒนา
ค�ำส�ำคญ: สมรรถนะผน�าการเปลยนแปลง รปแบบการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลง ความเปนเลศตามมาตรฐานสากล
217ปท 28 ฉบบท 86 เมษายน - มถนายน 2557
สทธปรทศน
Abstact
The purposes of this research were to 1) study the competency on change leadership towards world-class standard excellence in managing basic education schools under the Office of Basic Education Commission; 2) compare the differences of the competency on change leadership towards world-class standard excellence of basic education school administrators by sex, age, marital status, education and salary; 3) study the components of the competency on change leadership towards world-class standard excellence in managing basic education schools under the Office of Basic Education Commission; and 4) create the model and methods to develop the competency on change leadership towards world-class standard excellence in managing basic education schools under the Office of Basic Education Commission. This study took the form of a mixed method research design. The sampling consisted of 325 world-class standard excellence schools that were located in up coun-try and were selected by a simple random sampling technique. The research instruments were questionnaires and semi-structured interview. Data were analyzed using percentage, mean, standard deviation and factor analysis by principal component analysis. The research findings were as follows:1. The overall competency on change leadership towards world-class standard
excellence in managing basic education schools under the Office of Basic Educa-tion Commission was rather high. When considering the performance and fea-sible action, it was found that both of them were at the rather high level.
2. The basic education school administrators who were different in sex, age, mari-tal status, education and salary were not different in their competency on change leadership towards world- class standard excellence in managing basic education schools under the Office of Basic Education Commission.
3. In terms of the components of the competency on change leadership towards world-class standard excellence in managing basic education schools under the Office of Basic Education Commission, there were 16 factors that could explain the variance of cumulative at 79.938%; the total variance could be well explained by the first and second factors (21.168% and 15.000% respectively).
4. The model comprising of five important competencies on change leadership towards world-class standard excellence in managing basic education schools under the Office of Basic Education Commission were derived, that is, world–class
Vol.28 No.86 April - June 2014
SUTHIPARITHAT218
standard learning organization, communication, information management, staff focus, and innovation development. Guidelines for the competency development were comprised of four areas: competency contents, objectives, development process, and performance evaluation.
Keywords: Competency on change leadership, The competency development model on change leadership, World-class standard excellence.
219ปท 28 ฉบบท 86 เมษายน - มถนายน 2557
สทธปรทศน
ควำมเปนมำและควำมส�ำคญของกำรวจย ในปจจบนโลกไดพฒนาเทคโนโลยเพอการสอสารเปนไปอยางรวดเรวและกระจายไปสประชากรทกกลม ท�าใหเกดการตดตอสอสารกนไดสะดวกรวดเรว สอดคลองกบ วจารณ พานช (2546, น. 1) ทวา โลกยคปจจบนไดพฒนาเขาสย ค ข อ ง ส ง ค ม เ ศ ร ษ ฐ ก จ ฐ า น ค ว า ม ร (Knowledge-Based Economy Society) จากการเปลยนแปลงดงกลาวท�าใหประเทศไทย จ�าเปนตองปรบยทธศาสตรในการพฒนาประเทศในทกๆ ดานไมวาจะเปนองคกรทางธรกจหรอองคกรทางดานการศกษา เพอพฒนาคนในองคกรใหเปนบคคลแหงการเรยนรอยตลอดเวลา มปญญา มความร และมภาวะผ น�าในการบรหารการเปลยนแปลง จากการคนพบในการศกษาวจยและตดตามผลการใชหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 จงมการทบทวนหลกสตรการศกษา เพอน�าไปสการพฒนาหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทมความเหมาะสมชดเจน และไดมโครงการพฒนาคณภาพการศกษาโดยการก�าหนดโรงเรยนมาตรฐานสากลจ�านวนทงสน 500 โรงเรยน มวตถประสงคส�าคญคอ การพฒนาผเรยนใหมศกยภาพเปนพลโลก มงหวงทจะพฒนาเยาวชนของชาตเข าส โลกยคศตวรรษท 21 ส�าหรบการบรหารจดการสถานศกษาสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล สถานศกษาจ�าเปนตองมการปรบเปลยนใหเปนองคกรทมความคลองตว บคลากรมความช�านาญ มความเปนมออาชพ มการสงเสรมใหบคลากร มการเรยนรอยางตอเนอง (ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2553, น.1) และในการบรหารจดการสถานศกษาใหมคณภาพนน ลวนอย ภายใตกรอบของการ
เปลยนแปลงเพอรองรบการกระจายอ�านาจในการบรหารจดการสถานศกษา (Fullan, 2006) สอดคลองกบนกบรหารทมประสบการณสงทงหลายทยงมความเชอวา ในการบรหารจดการองคกรยคใหม จะเปนองคกรทใชการบรหารการเปลยนแปลงซงผบรหารสถานศกษาทจะน�าพาสถานศกษาสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ตองรจกใชสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงในการบรหารสถานศกษา มความสามารถในการคดสรางสรรค การคดวเคราะห สงเคราะห สามารถตดสนใจไดดวยตนเองอยางชาญฉลาด (Wilson, 2002, p.1) นอกจากนนในปพทธศกราช 2552 ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ ไดตระหนกถงความจ�าเปนในการเรงรดกระบวนการปฏรปการศกษา จงไดเสนอรปแบบการปฏรปการศกษาแนวใหมคอ เรองคณภาพและมาตรฐานการศกษาและการเรยนรของคนไทย การเพมโอกาสทางการศกษาและการเรยนรอยางทวถงและมคณภาพ และการสงเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวนของสงคม ในการบรหารและจดการศกษา ดงกลาวจะบรรลผลส�าเรจได ยอมขนอยกบกลยทธในการบรหารจดการสถานศกษาของผบรหารสถานศกษา ซงปจจบนพบวา เปนเรองขอ งการ ใช ภ า วะผ น� า ใ นการบร ห า รการเปลยนแปลงของผบรหารสถานศกษาเปนหลก เนองจากภาวะผน�าของผบรหารสถานศกษาจะมส วนสงเสรมใหการบรหารจดการศกษาเกดคณภาพ เปนไปตามเจตนารมณของการปฏรปการศกษาแนวใหม (ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2553, Online) อยางไรกตามในการบรหารสถานศกษาเพอใหเกดการมงเนนคณภาพเปนตวน�าไปสยคแหงความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ยงพบวาม
Vol.28 No.86 April - June 2014
SUTHIPARITHAT220
ปญหา จากการประเมนของส�านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษาของสถานศกษา (2552, น. 11) รอบสอง พบวา ผลการประเมนคณภาพภายนอก ดานผเรยนสวนใหญจะไมไดมาตรฐานในมาตรฐานทเกยวกบการคดวเคราะห คดสงเคราะห มาตรฐานท ๕ ดานผลสมฤทธทางการเรยนและมาตรฐานท ๖ ทกษะการแสวงหาความรดวยตนเอง ในดานคร สวนใหญจะไมไดมาตรฐานในมาตรฐานท ๙ เปนเรองเกยวกบการจดการเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปนส�าคญ ในสวนของมาตรฐานดานผบรหาร พบวา ผบรหารสวนใหญจะตองพฒนาในเรองงานวชาการใหมากยงขน จากปญหาคณภาพมาตรฐานการศกษาดงกลาว แสดงถงการบรหารและการจดการศกษาทยงดอยประสทธผลทเปนผลมาจากผ บรหารสถานศกษา ซงเปนการเนนย�าใหผบรหารสถานศกษาตองมและใชสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงทเปนกระบวนการของการเปลยนแปลงองคการ ใหไปสยคแหงความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ซงส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน พรอมกบส�านกบรหารงานการมธยมศกษาตอนปลายไดจดท�าแนวทางการด�าเนนงานโรงเรยนมาตรฐานสากล ไปสยคแหงความเปนเลศตามมาตรฐานสากลมบรบทการบรหารจดการตามขนตอนของ ส�านกงานรางวลคณภาพแหงชาต (Thai-land Quality Award) TQA ทมความเปนมาตรฐานสากล ใน 7 ลกษณะส�าคญ ดงน 1) การน�าองคการ 2) การวางแผนกลยทธ 3) การมงเนนผเรยนและชมชน 4) การจดการความร 5) การมงเนนบคลากร 6) การจดการกระบวนการ 7) การก�ากบผลลพธของการจดการศกษา ซงเปนสงทสามารถด�าเนนการใหสมฤทธผลไดยาก เพราะปจจบนยงมบางสถานศกษาทยงไม ผ านการ
ประเมนภายนอกของส�านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา ทงปญหาคณภาพมาตรฐานการศกษาและการพฒนาคณภาพโรงเรยนมาตรฐานสากลไปสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล จงถอเปนเรองทยากจะเกดขนไดทงหมดในบรบทของการจดการศกษาในประเทศ ดงนนผบรหารสถานศกษาเองจ�าเปนตองไดรบการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงเสยกอน เพอใหสามารถบรหารจดการสถานศกษาของตนเองสความเปนเลศตามมาตรฐานสากลได ผวจยจงสนใจทจะสรางรปแบบการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เพอน�าไปสการยกระดบการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ใหสามารถกาวสความเปนเลศตามมาตรฐานสากลไดตอไป
วตถประสงคกำรวจย1. เ พ อ ศ ก ษ า ส ม ร ร ถ น ะ ผ น� า ก า ร
เปล ยนแปลงส ความเป น เลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
2. เพอเปรยบเทยบความแตกตางของสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล จ�าแนกตาม เพศ อาย สถานภาพ ระดบการศกษา และรายไดเฉลยตอเดอนของผอ�านวย-การสถานศกษาขนพนฐาน ส งกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
3. เพอศกษาปจจยสมรรถนะผ น�าการ
221ปท 28 ฉบบท 86 เมษายน - มถนายน 2557
สทธปรทศน
เปล ยนแปลงส ความเป น เลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
4. เพอสรางรปแบบ และวธการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความ เปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
กรอบแนวคดในกำรวจย รปแบบการพฒนาสมรรถนะผ น�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากลในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานครงน ผวจยไดบรณาการแนวคดสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากลของส�านกงานขาราชการครและบคลากรทางการศกษา (2549) Beer (2008, pp. 19-27) Baldrige National Quality Program (2010) และตามเกณฑรางวลคณภาพแหงชาต (Thailand Quality Award: TQA) (อางถงในส�านกบรหารงานการมธยมศกษาตอนปลาย, 2554, น.7) ใน 7 ลกษณะส�าคญดงน 1) การน�าองคการ 2) การวางแผนกลยทธ 3) การมงเนนผเรยนและชมชน 4) การจดการความร 5) การมงเนนบคลากร 6) การจดการกระบวนการ 7) การก�ากบผลลพธของการจดการศกษา นอกจากนนในประเดนของวธการพฒนา ผ วจยใช กระบวนการการฝกอบรม ซงจะท�าใหการพฒนาสมรรถนะมประสทธภาพยงขน การฝกอบรมเปนกจกรรมทพฒนาคนใหมความร ทกษะ ความถนด ความสามารถและความช�านาญงานไดดยงขน (นอย ศรโชต, 2524, น. 6); Flippo, (1966,
p. 243); Jucius. (1971, p. 125) โดยใชวทยากรเปนศนยกลางการเรยนร ไดแก การบรรยาย การอภปรายเปนคณะ การสาธต การสอนงาน หรอทเรยกวาภาคทฤษฎ และใชผเขารบการฝกอบรมเปนศนยกลางการเรยนร ไดแก การระดมสมอง การประชมกลมยอย กรณศกษา หรอทเรยกวาภาคปฏบต ซงมแนวทางในการพฒนาใน 4 ดาน ไดแก 1) ก�าหนดเนอหา 2) ก�าหนดวตถประสงคส�าคญ 3) ก�าหนดกระบวนการพฒนา 4) ก�าหนดการประเมนผลการพฒนา
เครองมอกำรวจย1. แบบสอบถามปจจยสมรรถนะผน�าการ
เปล ยนแปลงส ความเป น เลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
2. แบบสมภาษณเชงลกสมรรถนะผน�าการเปล ยนแปลงส ความเป น เลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
3. แนวทางการสรางรปแบบและวธการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
4. แบบสอบถามความคดเหนของผทรงคณวฒทมตอความเหมาะสมของรปแบบและวธการพฒนาสมรรถนะผ น�าการเปล ยนแปลงส ความเป น เลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
Vol.28 No.86 April - June 2014
SUTHIPARITHAT222
ขนตอนกำรวจยขนตอนการวจย ม 3 ขนตอน คอ1. ขนตอนท 1 ศกษาปจจยสมรรถนะผน�า
การเปลยนแปลงส ความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
2. ขนตอนท 2 สรางรปแบบและวธการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
3. ขนตอนท 3 จดการประชมสนทนากลม (Focus Group Discussion) เพอประเมนความเหมาะสมของรปแบบและว ธ ก า รพฒนาสมรรถนะผ น� า การเปล ยนแปลงส ความเป น เลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
กจกรรมกำรวจย1. ขนตอนท 1 ศกษาปจจยสมรรถนะผน�า
การเปลยนแปลงส ความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน มกจกรรมการวจยดงน
1.1 กจกรรมการวจยเชงปรมาณ โดยการ1.1.1 ศกษาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงส
ความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขน
พนฐาน โดยใชแบบสอบถาม1.1.2 ศกษาเปรยบเทยบความแตกตางของ
สมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความ เปนเลศตามมาตรฐานสากล จ�าแนกตาม เพศ อาย สถานภาพ ระดบการศกษา และรายไดเฉลยตอเดอน ของผอ�านวยการสถานศกษาขนพนฐาน ส งกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
1.1.3 ศ ก ษ า ป จ จ ย ส ม ร ร ถ น ะ ผ น� า ก า รเปล ยนแปลงส ความเป น เลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
1.2 กจกรรมการวจยเชงคณภาพ โดยการสมภาษณเชงลก
1.2.1 สมภาษณเชงลกผอ�านวยการสถานศกษาข นพ นฐาน ส งก ดส� าน กงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทเขารวมโครงการโรงเรยนมาตรฐานสากลและผทรงคณวฒดานบรหารการศกษา รวมจ�านวน 10 คน เกยวกบสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความ เปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
1.3 สรปและน�าเสนอผลการศกษา2. ขนตอนท 2 สรางรปแบบและวธการ
พฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน มกจกรรมการวจย ดงน
2.1 น�าผลการวเคราะหขอมลในขนตอนท 1
223ปท 28 ฉบบท 86 เมษายน - มถนายน 2557
สทธปรทศน
มาจดท�าเปนแนวทางการสรางรปแบบและวธการพฒนาสมรรถนะผ น�าการเปล ยนแปลงส ความเป น เลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
2.2 ก�าหนดเปนรางรปแบบและวธการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
3. ขนตอนท 3 น�ารางรปแบบและวธการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทจดท�าขนไปประชมสนทนากลม (Focus Group Discussion) เพอท�าการตรวจประเมนความเหมาะสม
สรปผลกำรวจย1. สมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความ
เป นเลศตามมาตรฐานสากลในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ในภาพรวมอยในระดบคอนขางมาก และเมอพจารณาเปนรายดาน พบว า มความเป นจรงทตรงกบสภาพปจจบนอยในระดบคอนขางมากทกดาน โดยดานการมงเนนบคลากร เปนอนดบทหนง รองลงมาดานการมงเนนผเรยนและชมชน ดานการก�ากบผลลพธของการจดการศกษา ดานการวางแผนเชง
กลยทธ ดานการจดการความร ดานการจดการกระบวนการ และดานการน�าองคการ ตามล�าดบ แตความเปนไปไดข อ ง ก า ร ใช ส ม ร ร ถ น ะ ผ น� า ก า รเปล ยนแปลงส ความเป น เลศตามมาตรฐานสากลในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ในภาพรวมอยในระดบคอนขางมาก และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มระดบความเปนไปไดอยในระดบคอนขางมากทกดาน โดยดานการจดการกระบวนการ เปนอนดบทหนง รองลงมาดานการก�ากบผลลพธของการจดการศกษา ดานการจดการความร ดานการน�าองคการ ดานการมงเนนผเรยนและชมชนดานการมงเนนบคลากร และดานการวางแผนเชง กลยทธ ตามล�าดบ
2. ผ อ�านวยการสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทมเพศ อาย สถานภาพ ระดบการศกษา และรายไดเฉลยตอเดอน แตกตางกน มสมรรถนะผน�าการเปล ยนแปลงส ความเป น เลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไมแตกตางกน
3. ปจจยสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากลในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สามารถอธบายความแปรปรวนไดรอยละ 79.938 สมรรถนะผน�าการ
Vol.28 No.86 April - June 2014
SUTHIPARITHAT224
เปล ยนแปลงส ความเป น เลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ประกอบดวย 5 สมรรถนะ ดงน
1) สมรรถนะการจดการเรยนรตามรปแบบสากล (Y
1 )
2) สมรรถนะการสอสาร (Y2 )
3) สมรรถนะการจดการสารสนเทศ (Y3 )
4) สมรรถนะการมงเนนบคลากร (Y4)
5) สมรรถนะการพฒนานวตกรรมใหม (Y5)
4. ไดรปแบบและวธการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ของ 5 สมรรถนะหลก คอ การจดการเรยนรตามรปแบบสากล (Y
1 ) การสอสาร (Y
2 ) การ
จดการสารสนเทศ (Y3 ) การมงเนน
บคลากร (Y4) และการพฒนานวตกรรม
ใหม (Y5) โดยมแนวทางในการพฒนา ใน
4 ดาน ไดแก 1) เนอหาสมรรถนะทประกอบดวยการสราง
ใหเกดบรรยากาศทเออตอการจดการเรยนรตามรปแบบสากล สรางวฒนธรรมการสอสารสองทางในสถานศกษา ความรและทกษะการใชภาษาตางประเทศเพอการสอสาร การจดการสารสนเทศ เพอสรางองคกรแหงการเรยนรทม งเนนพลวตแหงการเรยนร การพฒนาความร และทกษะของบคลากรเพอรองรบความเปนอาเซยน การพฒนานวตกรรมใหมประเภทหลกสตรทเปนมาตรฐานสากลเพอใหสามารถพฒนาผ เรยนไดอยาง
ยงยนรองรบความเปนอาเซยน 2) วตถประสงคส�าคญ ทประกอบดวยการ
วางแผน การมสวนรวม การพฒนาความรและทกษะ การพฒนารปแบบ
3) กระบวนการพฒนาทประกอบดวยการฝกอบรมภาคทฤษฎและภาคปฏบต ตามเนอหาสมรรถนะ 3 ประเภท คอ การฝกอบรมกอนเขาสต�าแหนง การฝกอบรมระหวางการปฏบตงาน การฝกอบรมแบบผสมผสานทง 2 แบบ
4) การประเมนผลการพฒนา ทประกอบดวยระดบความรความเขาใจ และการก�ากบตดตามผลลพธ ดงน
225ปท 28 ฉบบท 86 เมษายน - มถนายน 2557
สทธปรทศน
สมรรถนะผน�ำกำรเปลยนแปลงสควำมเปนเลศตำมมำตรฐำนสำกล ในกำรบรหำรสถำนศกษำ ขนพนฐำน สงกดส�ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรศกษำขนพนฐำน
1) สมรรถนะการจดการเรยนรตามรปแบบสากล 2) สมรรถนะการสอสาร 3) สมรรถนะการจดการสารสนเทศ 4) สมรรถนะการมงเนนบคลากร และ 5) สมรรถนะการพฒนานวตกรรมใหม
ก�ำหนดเนอหำสมรรถนะ1) การสรางใหเกดบรรยากาศทเออตอการจดการเรยนรตามรปแบบสากล2) สรางวฒนธรรมการสอสารสองทางในสถานศกษา 3) ความรและทกษะการใชภาษาตางประเทศเพอการสอสาร4) การจดการสารสนเทศ เพอสรางองคกรแหงการเรยนรทมงเนนพลวตแหงการเรยนร5) การพฒนาความร และทกษะของบคลากรเพอรองรบความเปนอาเซยน6) การพฒนานวตกรรมใหมประเภทหลกสตรทเปนมาตรฐานสากลเพอใหสามารถพฒนาผเรยนได อยางยงยนรองรบความเปนอาเซยน
ก�ำหนดวตถประสงคส�ำคญการวางแผน การมสวนรวม การพฒนาความรและทกษะ การพฒนารปแบบ
ก�ำหนดกระบวนกำรพฒนำฝกอบรมภาคทฤษฎและภาคปฏบต ตามเนอหาสมรรถนะ 3 ประเภท คอ
การฝกอบรมกอนเขาสต�าแหนง (Pre-service Training) การฝกอบรมระหวางการปฏบตงาน (In-service Training)
การฝกอบรมแบบผสมผสานทง 2 แบบ
ก�ำหนดกำรประเมนผลกำรพฒนำ ระดบความรความเขาใจ การก�ากบตดตามผลลพธ
ประสทธภำพ และประสทธผลในกำรบรหำรสถำนศกษำขนพนฐำนสงกดส�ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรศกษำขนพนฐำนสควำมเปนเลศ
ตำมมำตรฐำนสำกล
⇧
⇧
⇧
⇧
⇧
ภำพท 1 รปแบบและวธการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน
Vol.28 No.86 April - June 2014
SUTHIPARITHAT226
อภปรำยผลกำรวจย จากผลการวจยทพบวา สมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากลในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ในภาพรวมอย ในระดบค อนขางมาก และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มความเปนจรง ทตรงกบสภาพปจจบนอยในระดบคอนขางมากทกดาน โดยดานการมงเนนบคลากร เปนอนดบทหนง สอดคลองกบผลการวจยของภรมย ถนถาวร (2550) ทวา จากการวเคราะหภาวะผ น�าการเปลยนแปลงของผบรหารสถานศกษาตามการรบรของคร ผบรหารเปนมตรไมตรกบผรวมงานทกคน ประพฤตตนเปนแบบอยางทด กระตนใหผรวมท�างานอทศตนเพอประโยชนสวนรวม สงเสรมใหผ รวมงานไดพฒนาตนเองตามศกยภาพ ใหค�าปรกษาในการปฏบตงาน เปดโอกาสใหผรวมงานแสดงความคดเหนและมสวนรวมแกปญหา ผ บรหารสงเสรมใหผ รวมงานมความใฝร มากขน สามารถแกปญหาของผรวมงานได สนบสนนใหผรวมใชเทคโนโลยในการเรยนการสอน ผบรหารพดถงอนาคตอยางคนมองโลกในแงด สนบสนนใหผรวมงานท�าไดเตมศกยภาพ แตมความเปนไปไดของการใชสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากลในภาพรวมอยในระดบคอนขางมาก และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวามระดบความเปนไปไดอยในระดบคอนขางมากทกดาน โดยดานการจดการกระบวนการเปนอนดบทหนง ผลการวจยแสดงใหเหนไดวา ผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ตองการใหเกดการพฒนาสมรรถนะดานผน�าการเปลยนแปลงในประเดนของการจดการกระบวนการซงเปนองคประกอบหลกในการบรหารจดการ ประเดนตางๆ ทส�าคญ
ในการจดกระบวนการของสถานศกษา ทงกระบวนการเกยวกบหลกสตรและการเรยนการสอนทมงเนนการเรยนรเปนส�าคญ ทเปนเชนนอาจเนองมาจากกระแสการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย และองคความรตางๆ แบบโลกาภวตน ทสงผลใหเกดการรบสงขอมลสารสนเทศตางๆ อยางรวดเรว เกดองคความร ด านการจดการศกษาแบบไรพรมแดน และทส�าคญเกดการแขงขนกนอยางเสรของตลาดการศกษาในกลมประเทศตามภมภาคตางๆ สงผลใหผ บรหารสถานศกษาขนพนฐาน ตองหาทางทจะพฒนาความรความสามารถ และทกษะในการบรหารงานของตนเอง ในฐานะทเปนผน�าตามกระแสความเปลยนแปลง สอดคลองกบ Shermon (2004) ทวาคณสมบตทบคคลทกคนจ�าเปนจะตองมไวเพอใหสามารถน�าเอามาใชในการท�างานในองคกรไดอยางมประสทธภาพมากขน เพอใหเกดผลสมฤทธของการจดการศกษาอยางมประสทธภาพและมประสทธผล สงผลตอการใหบรการทางการศกษาทดแกชมชน ซงเปนเรองทเกยวกบสมรรถนะดานผน�าการเปลยนแปลงของผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานโดยตรง นอกจากนน ผลการวจยยงพบอกวาผอ�านวยการสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทมเพศ อาย สถานภาพ ระดบการศกษา และรายไดเฉลยตอเดอนแตกตางกน มสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไมแตกตางกนแสดงใหเหนอยางชดเจนวาผ อ�านวยการสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไดรบการอบรมเพอพฒนาตนเองมาอยางตอเนองทกคนลวนเปนผมความร
227ปท 28 ฉบบท 86 เมษายน - มถนายน 2557
สทธปรทศน
ความสามารถในการบรหารจดการสถานศกษา ประกอบกบสวนใหญมอายระหวาง 51-60 ป ซงมประสบการณในการบรหารจดการสถานศกษามานาน อาจกลาวไดวาเปนผน�าในการเปลยนแปลงทส�าคญใหเกดขนกบองคกร เปนการผลกดนใหองคกรเกดการเปลยนแปลงไปสวสยทศนและเปาหมายและนโยบายจดท�าแผนงานตางๆ และแผนปฏบตการไปปฏบต ตลอดจนผลกดนใหเกดการท�างานเปนทม เพอท�าใหการเกดเปลยนแปลงทมพลง (สพาน สฤษฎวานช, 2552, น. 259) ดงนน ทกคนจงลวนมสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล อยในระดบคอนขางมาก และเพศ อาย สถานภาพ ระดบการศกษา และรายไดเฉลยตอเดอน มอาจสงผลตอสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล สอดคลองกบส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2546, น. 37-46) ทวาในการปฏบตภารกจขององคกรใหบรรลผลส�าเรจตามเปาหมายทก�าหนด เพอการน�าองคกรไปสองคกรแหงการเรยนร (Learning Organization) ซงเปนองคกรยคใหมทตองการเปลยนแปลงเพอยกระดบความสามารถในการพฒนานน การพฒนาคนหรอบคลากรในองคกรถอเปนกลไกลทส�าคญในการพฒนายกระดบคณภาพขององคกร เพอใหคนในองคกรเกดความรอบร เชยวชาญ ทนสมย ทนเหตการณ สามารถพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ อยางไรกตาม ประเดนทนาสนใจในการวจยครงนอยทไดรปแบบการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐาน สากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ของ 5 สมรรถนะหลกคอ การจดการเรยนรตามรปแบบสากล การสอสาร การจดการสารสนเทศ การมงเนนบคลากร และการพฒนานวตกรรมใหม โดยม
แนวทางในการพฒนาใน 4 ดานไดแก ก�าหนดเนอหา ก�าหนดวตถประสงคส�าคญ ก�าหนดกระบวนการพฒนา และก�าหนดการประเมนผลการพฒนา ซงแสดงใหเหนวา การจะพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ควรพจารณาในประเดนของการจดการเรยนรตามรปแบบสากล การสอสาร การจดการสารสนเทศ การมงเนนบคลากร และการพฒนานวตกรรมใหมรวมดวย เพราะผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ตองเปนผน�าของบคลากรทางการศกษา ซงการบรหารจดการศกษาจะประสบความส�าเรจได สวนหนงอยททกษะการสอสาร และการจงใจผ ตามใหปฏบตงานตามมาตรฐานการศกษาโดยตรง แสดงใหเหนวาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงบางสวนยงคงเปนเรองของคณลกษณะ (Traits) หรอทกษะ (Skills) สงผลใหเกดการมอทธพลตอความคดตอผตาม (Idealized Influence) เนองจากผน�าจะมบารม คอมการด�ารงไวซงคณธรรมและจรยธรรม มความส�านกในสวนรวม นาเชอถอไววางใจได มความเสมอตนเสมอปลาย มความคดทชดเจน สามารถก�าหนดแนวทาง และทศทางของตนเองทจะกาวไปได ผน�าจงเปนแบบอยางใหผตามชนชม เคารพนบถอ ไววางใจ และเชอมนอยางแรงกลา ผน�าจงสรางแรงบนดาลใจใหเกดแกผตาม และปฏบตตามทผน�าตองการได การค�านงถงผตามในระดบบคคล (Individualize Consideration) โดยให การสนบสนนใหความส�าคญกบผตามในแตละคน ใหเกยรต ดแลและปฏบตตอผตามอยางเหนความส�าคญ รบฟงความคดเหนอยางสนใจ การกระตนปญญาของผตาม (Intellectual Stimulation) คอ กระต นใหเกดการพฒนา การเตบโต เกดการเปลยนแปลงทางปญญาและอารมณ เปลยนแปลงในความเชอและคานยมตลอดจนความสามารถ
Vol.28 No.86 April - June 2014
SUTHIPARITHAT228
ของผตาม ใหโอกาสแตละบคคล ทส�าคญมความสามารถในการสรางแรงจงใจเพอใหผตามมแรงบนดาลใจ (Inspirational Motivation) มความกระตอรอรน และมความคดเชงบวก มองโลกในแงด โดยผน�าจะท�าใหผตามมองเหนและผกพนตอวสยทศนของผน�า โดยเฉพาะอยางยงการน�าองคกรส การเปลยนแปลงสามารถมองการณไกลและสามารถรบรการเปลยนแปลงทจะเกดขนในสภาพแวดลอมไดเรว ดงนนผ น�าจะตองสอสารความส�าคญของวสยทศนและสญลกษณของกจการ ทจะสรางแรงกระตนและแรงบนดาลใจตลอดจนการทมเทใหเกดขน (สพาน สฤษฎวานช, 2552, น. 259) ดงแสดงใหเหนไดจากผลการวจยของยพด จนทนหอมกล (2548) ทท�าการศกษาภาวะผน�าของผบรหารโรงเรยนเอกชน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน ในกรงเทพมหานคร ซงผลการวจยพบวา 1) ผบรหารโรงเรยนเอกชนทไดรบรองมาตรฐานและยงไมไดรบรองมาตรฐานคณภาพการศกษา รบรการใชภาวะผน�าของตนเองไมแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 เมอพจารณาตามรายดาน ผบรหารทง 2 กลม ใชภาวะผน�าดานการใหรางวลตามสถานการณ ดานการดลใจ ดานการมงสมพนธเปนรายคน และดานการกระตนการใชปญญาระดบสง และใชภาวะผน�าดานการบรหารแบบวางเฉยในระดบปานกลาง 2) ครโรงเรยนเอกชนทไดรบรองมาตรฐานและยงไมไดรบการรบรองมาตรฐานรบรการใชภาวะผน�าของผบรหารไมแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 เมอพจารณาตามรายดาน ครทง 2 กลมรบรดานความเสนหา ดานการดลใจ ดานการมงสมพนธเปนรายคนและดานการกระตนการใชปญญาในระดบสง ดานการใหรางวลตามสถานการณ ครโรงเรยนเอกชนทไดรบการรบรองมาตรฐานรบรในระดบสง สวนครโรงเรยนเอกชน
ทยงไมไดรบการรบรองมาตรฐานรบรในระดบปานกลางดานการบรหารแบบวางเฉย ครโรงเรยนเอกชนทไดรบการรบรองมาตรฐานรบรในระดบปานกลางสวนครโรงเรยนเอกชนทยงไมไดรบการรบรองมาตรฐานรบรในระดบสง นอกจากนน ยงสอดคลองกบ เจรญวชญ สมพงษธรรม (2550, น.28) ทวาสมรรถนะทท�าใหบคคลแตกตางไปจากผอน (Differentiating Competencies) หมายถง สมรรถนะทม งเนนการใชความร ทกษะ และ คณลกษณะอนๆ รวมถงคานยม แรงจงใจและเจตคต ทท�าใหบคคลมการท�างานสงกวามาตรฐาน ชวยท�าใหงานเกดผลส�าเรจดเลศ เปนสมรรถนะทนกวชาการใหความส�าคญในการพฒนามากกวาสมรรถนะอน และยงสอดคลองกบผลการวจยของสมพร จ�าปานล (2550) ทพบวาผบรหารสถานศกษามภาวะผน�าดานการมอทธผลเชงอดมการณ เปดโอกาสใหทกคนมสวนรวมในการก�าหนด วสยทศน นโยบาย กฎระเบยบตางๆ ปลกฝงผใตบงคบบญชาใหทมเทและเสยสละเวลา ความร ความคด เพอพฒนาองคกร ดานการสรางแรงบนดาลใจ ผบรหารสถานศกษามการก�าหนดเปาหมายงานทชดเจน มความเชอมนในตนเองใหค�าแนะน�าเรองใหม ๆ ใหผรวมงานเกดการเรยนรมการมอบหมายงานทไดมาตรฐาน เมอมปญหาท�าการปรบปรงแกไข หาแนวทางรวมกน เปดโอกาสใหผใตบงคบบญชาเขารบการอบรม มการนเทศตดตาม มการวเคราะหตนเอง สรางทมงานระดมความคดสการปฏบต ดานการกระตนเชาวปญญา เปดโอกาสใหผรวมงานแสดงความคดเหนและรวมตดสนใจในการแกปญหาทจะเกดขน ยดหลกความโปรงใส ตรวจสอบได มหลกฐานและเหตผลใหค�าแนะน�าทเปนประโยชนตอความกาวหนาของรวมงาน ใหก�าลงใจยกยองชมเชย การมอบหมายงานค�านงถงความแตกตางระหวาง
229ปท 28 ฉบบท 86 เมษายน - มถนายน 2557
สทธปรทศน
บคคล ดทความสามารถ ความพงพอใจ มการตดตามงานอยางตอเนอง มงความสมพนธเปนรายคน จ ากน น จ ง น� า สมรรถนะผ น� า ก า รเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ใน 5 สมรรถนะหลก คอ การจดการเรยนรตามรปแบบสากล การสอสาร การจดการสารสนเทศ การมงเนนบคลากร และการพฒนานวตกรรมใหม ไปจดท� า เป น ว ธ ก า รพฒนาสมรรถนะผ น� า ก า รเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากลของผอ�านวยการสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ในประเดนของการก�าหนดเนอหา การก�าหนดวตถประสงคส�าคญ การก�าหนดกระบวนการพฒนา และการก�าหนดการประเมนผลการพฒนา ซงท�าใหงายตอความเขาใจ เพราะเปนเรองใกลตว กลาวคอ ผ อ�านวยการสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จะมบคลกของความเปนผน�าอยแลว แตจะน�าพฤตกรรมความเปนผ น�าเหลานนออกมาใชอยางไรใหเกดประสทธผลและมประสทธภาพ เกดการรวมคดรวมท�าเพอผลประโยชนของผเรยน และสรางความผกพนตอสถานศกษา จดเปนการพฒนาในขณะปฏบตงานเพอใหเกดการเรยนร เทคนควธการท�างานตางๆ จนเกดทกษะ มความช�านาญจากการไดฝกทดลองปฏบต และเปนการพฒนาตนเอง ดวยความใฝรและพยายามพฒนาตนเองดวยวธการตางๆ โดยขนอยกบเวลา โอกาส ความถนดและความสนใจของผปฏบตงาน เชน ศกษาหาความรจากหนงสอหรอเอกสารทางวชา การอนๆ ทเกยวของหรอเปนประโยชนตองานของตนเอง ใฝหาความรโดยการแลกเปลยนความร ประสบการณและเหตการณทส�าคญทงภายในและ
นอกประเทศเพอเปนการเปดโลกทศนของตน สอดคลองกบนอย ศรโชต (2524, น. 6), Flippo (1966, p. 243), Jucius (1971, p. 125) ทวากระบวนการการฝกอบรม ซงจะท�าใหการพฒนาสมรรถนะมประสทธภาพยงขน การฝกอบรมเปนกจกรรมทพฒนาคนใหมความร ทกษะ ความถนด ความสามารถและความช�านาญงานไดดยงขน และยงเปนไปในทางเดยวกบผลการวจยของไพศาล แสนยศบญเรอง (2549) ทศกษาพฤตกรรมภาวะผน�าการเปลยนแปลงของผบรหารสถานศกษา ดานการมอทธผลอยางมอดมการณ ผบรหารแสดงใหผอนเหนถงความเชอมน และศรทธาในโรงเรยนอยางแทจรงเปนแบบอยางทด วางตวใหเปนทนบถอของผอน ค�านงถงประโยชนของสวนรวม ดานการสรางแรงบนดาลใจ ผบรหารมความเชอมนวาจะสามารถด�าเนนงานไดตามเปาประสงค แสดงให ผ อ น เห นว าม มมอง เ ก ยว กบความ เชอ ขนบธรรมเนยมและวสยทศน ในทรรศนะ มองการณไกล กระตนจตวญญาณของผรวมงาน ดานการกระตนทางปญญา ใหผรวมงานแสดงความคดเหน แนะแนวทางใหมๆ ในการปฏบตงานใหประสบผลส�าเรจ ขอความรวมมอจากผอนในการมองปญหาจากหลายแง หลายมมตรวจสอบประเดนส�าคญของปญหาในการท�างาน ดานการค�านงถงความเปนปจเจกบคคล แนะน�าความกาวหนาของครในโรงเรยน ใหเวลาในการสอนงานและแนะน�าแกผรวมงานเปนรายบคคลค�านงถงความสามารถและแรงบนดาลใจทมความแตกตางระหวางบคคล นอกจากนน จดเดนอกประเดนของงานวจยนคอ ตวรปแบบการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ท
Vol.28 No.86 April - June 2014
SUTHIPARITHAT230
งายตอการท�าความเขาใจ ทงในแงของเนอหา และวธการน�าไปปฏบต ใหเขากบบรบทของการจดการศกษาในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ในประเดนของกรอบเนอหาสมรรถนะทประกอบดวยการจดการเรยนรตามรปแบบสากล การสอสาร การจดการสารสนเทศ การมงเนนบคลากร การพฒนานวตกรรมใหม วตถประสงคส�าคญทประกอบดวยการวางแผน การมสวนรวม การพฒนาความรและทกษะ การพฒนารปแบบ การประเมนผลการพฒนา ทประกอบดวยระดบความรความเขาใจ และการก�ากบตดตามผลลพธ ซงเปนการพฒนา ผ อ�านวยการสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ในดานเทคนคการใชสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากลใหเขากบยคสมยของการเปลยนแปลงในปจจบนทเปนยคของความเปนมาตรฐานสากล และเครอขายประชาคมอาเซยน ดวยกระบวนการพฒนาทประกอบดวยการฝกอบรมภาคทฤษฎ (Theory) ตามกรอบเนอหาสมรรถนะ และการฝกอบรมภาคปฏบต(Practice ) ตามกรอบเนอหาสมรรถนะในประเดนส�าคญ เชน การสรางใหเกดบรรยากาศทเออตอการจดการเรยนรตามรปแบบสากล การพฒนาความรและทกษะการใชภาษาตางประเทศเพอการสอสาร การจดการสารสนเทศ เพอสรางองคกรแหงการเรยนรทมงเนนพลวตแหงการเรยนร การพฒนาความรและทกษะของบคลากรเพอรองรบความเปนอาเซยน และการพฒนานวตกรรมใหมประเภทหลกสตรทเปนมาตรฐานสากลเพอใหสามารถพฒนาผ เรยนไดอยางยงยนรองรบความเปนอาเซยน โดยถาพจารณากนอยางละเอยดจะพบวา เปนประเดนทเปนภาวะผน�าตามสถานการณแตละบรบทของสถานศกษา ซงเปนการยากทจะหลอม
การใชภาวะผน�าแบบใดแบบหนงใหกบผอ�านวยการสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สอดคลองกบแนวคดเรองสมรรถนะทเปนโมเดลภเขาน�าแขง ( Iceberg Model) ทกล าวถงในส�านกงาน คณะกรรมการขาราชการพลเรอน (2548, น. 3) ซงมสวนทลอยเหนอน�า 1 สวน และสวนทจมในน�า 2 สวน โดยมสวนทมองเหนไดงายและพฒนาไดงายคอสวนทลอยอยเหนอน�า นนคอองคความรและทกษะตางๆ ทบคคลมอย แตสวนทอยใตน�ามองไมเหนไดแก แรงจงใจ อปนสย ภาพลกษณภายใน บคลกภาพ และบทบาททแสดงออกตอสงคมซงสวนทอย ใตน�าน เปนสวนทมผลตอพฤตกรรมการท�างานของบคคลอยางมากและเปนสวนทพฒนาไดยากมากสงผลใหการอบรมท ผานๆ มา ไมไดชวยใหผอ�านวยการสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานสามารถน�าไปประยกตไดเทาทควรจะเปน และอาจพบไดตามต�าราทางภาวะผน�าทวๆ ไป แตรปแบบการพฒนาสมรรถนะผ น�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากลในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ครงน มความเหมาะสมโดยภาพรวมอย ในระดบมาก เมอพจารณาในรายละเอยดยงพบอกวาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากลกอใหเกดการก�าหนดแผนงานและเปาหมายในการบรหารสถานศกษาไดอยางมประสทธภาพในระดบมากเปนอนดบท 1 รองลงมากอใหเกดการพฒนาบคลากรใหเปนทมเพอกาวส การเปนองคการแหงการเรยนรทเนนพลวตแหงการเรยนร เปนอนดบท 2 และกอใหเกดการวางแผนงาน ปฏบตงาน และประเมน ผลงานเชงคณภาพของงานรวมกน เปนอนดบท 3
231ปท 28 ฉบบท 86 เมษายน - มถนายน 2557
สทธปรทศน
ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการน�าไปใช1. สถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงาน
คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ควรน�ารปแบบการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปล ยนแปลงส ความเป น เลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไปประยกตใหเหมาะสม เพอน�าไปสการไดรบการรบรองคณภาพทางการศกษา
2. ระดบส�านกงานเขตพนทการศกษา สามารถน�ารปแบบการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหาร
3. สถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทสรางขนไปใชในการพฒนาสมรรถนะผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ทเปนสถานศกษาขนาดเลกใหสามารถกาวสการมคณภาพทดเทยมกนกบสถานศกษาอนๆ ในสงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานสถานศกษาอนๆ ทไมได เขารวมโครงการโรงเรยนมาตรฐานสากล ในสงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน สามารถน�ารปแบบก า ร พ ฒ น า ส ม ร ร ถ น ะ ผ น� า ก า รเปล ยนแปลงส ความเป น เลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไปปฏบตและ ควรพจารณาคา loading ของตวแปรทมคาสง ในแตละปจจยดวย ทงนควรด�าเนนการวเคราะหปจจยสมรรถนะ
ผน�าการเปลยนแปลงสความเปนเลศตามมาตรฐานสากลในการบรหารสถานศกษารวมดวย
ขอเสนอแนะในกำรศกษำวจยครงตอไป1. น�ารปแบบการพฒนาสมรรถนะผน�าการ
เปล ยนแปลงส ความเป น เลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไปวจยเชงปฏบตการในระดบประเทศ เพอยกระดบคณภาพการศกษาทงประเทศ
2. น�ารปแบบการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปล ยนแปลงส ความเป น เลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษา ขนพนฐาน ส งกดส�านกงาน คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไปวจยเพอพฒนาและบรหาร ใหสถานศกษาในสงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทกแหง สามารถกาวไปส องคกรแหงการเรยนร ไดในอนาคต
3. น�ารปแบบการพฒนาสมรรถนะผน�าการเปล ยนแปลงส ความเป น เลศตามมาตรฐานสากล ในการบรหารสถานศกษา ขนพนฐาน ส งกดส�านกงาน คณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ไปวจยเพอทดลองใชวธการพฒนาใหมๆ เชน การศกษาดงาน การเรยนร ดวยตนเอง การจดกจกรรมทางวชาการ การจดระบบพ เลยง และการศกษาต อ เปนตน เพอใหไดวธการพฒนาทมความหลากหลาย และเกดประโยชนในการพฒนาไดสงสด
Vol.28 No.86 April - June 2014
SUTHIPARITHAT232
เอกสำรอำงอง
เจรญวชญ สมพงษธรรม. (2549). การพฒนาสมรรถนะการปฏบตงาน: สมรรถนะหลก. วารสารการบรหารการศกษา, 1, 25-28.นอย ศรโชต. (2524). เทคนคการฝกอบรม. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.ไพศาล แสนยศบญเรอง. (2549). พฤตกรรมภาวะผน�าการเปลยนแปลงของผบรหารทสมพนธกบความ เปนผบรหารมออาชพของผบรหารโรงเรยนเอกชนจงหวดขอนแกน (วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต). ขอนแกน: มหาวทยาลยขอนแกน.ภรมย ถนถาวร. (2550). การศกษาภาวะผน�าการเปลยนแปลงของผบรหารสถานศกษาตามการรบรของ ขาราชการครโรงเรยนในอ�าเภอบานโพธ สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาฉะเชงเทราเขต 1 (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). ชลบร: มหาวทยาลยบรพา.ยพด จนทนหอมกล. (2548). ภาวะผน�าของผบรหารโรงเรยนเอกชน สงกดส�านกงาน คณะกรรมการการ ศกษาเอกชน ในกรงเทพมหานคร. สบคน 24 กมภาพนธ 2555, จาก http://www.thaiedre search.org/result/result.php?id=4863วจารณ พานช. (2546). องคการแหงการเรยนรและการจดความร. สบคน 17 กรกฎาคม 2554, จาก http:www.ha.or.th/km.htmlสมพร จ�าปานล. (2550). ภาวะผน�าการเปลยนแปลงของผบรหารสถานศกษาในสงกดส�านกงานเขตพนท การศกษาขอนแกน เขต 5 (วทยานพนธปรญญามหาบณฑต). เลย: มหาวทยาลยราชภฏเลย.ส�านกงานขาราชการครและบคลากรทางการศกษา. (2549). หลกเกณฑและวธการใหขาราชการครและ บคลากรทางการศกษามวทยฐานะและเลอนวทยฐานะ. สบคน 2 กมภาพนธ 2555, จาก http://www.moe.go.thส�านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน. (2548). การปรบใชสมรรถนะในการบรหารทรพยากรมนษย. สมรรถนะขาราชการ, 15(17), 29.ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ. (2551). พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการ บรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546. สบคน 2 กมภาพนธ 2555, จาก http://esdg.excise. go.th/pdf/2.pdf ส�านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2553). สาระส�าคญการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง (พ.ศ. 2552–2561). สบคน 2 กมภาพนธ 2555, จาก http://chusak.igetweb.com/index. php.518285ส�านกบรหารงานการมธยมศกษาตอนปลาย. (2554). มธยมศกษายคใหมสมาตรฐานสากล 2561. ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ: กระทรวงศกษาธการ.ส�านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา. (2552). สงเคราะหผลการประเมนคณภาพ สถานศกษา รอบท 1 ป 2544-2548. สบคน 2 กมภาพนธ 2555, จาก http://www.onesqa. or.th/th/home/index.php
233ปท 28 ฉบบท 86 เมษายน - มถนายน 2557
สทธปรทศน
สพาน สฤษฎวานช. (2552). พฤตกรรมองคการสมยใหม: แนวคด และทฤษฎ (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน.Beer, M. (2008). Managing change and transition. Boston: Harvard Business Press.Flippo, E. B. (2006). Management: A Behavioral approach. Boston: Allyn and Bacon.Fullan, M. (1970). The Development of transformational leaders for the educational decentralization. San Francisco: jossey-Bass A Wiley Company.Jucius, M. J. (1971). Personnel management (6th ed.). Homewood: Richard D. Irwin.Shermon, D. (2004). Competency based HRM: A Strategies resource for competency mapping assessment and development centers. New Delhi: Tata McGraw-Hill.Wilson, B. (2002). Innovation curriculum [Mimeograph]. In The Second International Forum on Education reform: Key Factors in Effective Implementation. Bangkok: n.p.
top related