สถานการณ์การระบาด mers แนวทาง...

สถานการณการระบาด MERS

แนวทางเฝาระวงและสอบสวนโรคในประเทศไทย

มาตรการควบคมปองกนโรคในประเทศไทย

สานกระบาดวทยา กรมควบคมโรค

ประเทศ จานวนผปวย จานวนผเสยชวต

ซาอดอาระเบย 1,019 450สหรฐอาหรบอมเรตส 76 10กาตาร 13 5จอรแดน 19 6โอมาน 6 3ประเทศอนๆ ในตะวนออกกลาง 12 4ประเทศในทวปยโรป 15 7เกาหลใต 64 (145) 5 (15)ประเทศอนๆ 11 7

รวม 1,235 493

จานวนผปวยยนยนโรคตดเชอไวรสโคโรนา สายพนธ 2012 พ.ศ. 2555 – 2558 (ถงวนท 7 มถนายน 2558)

แผนท�แสดงประเทศท�มผปวยยนยนโรคตดเช�อไวรสโคโรนา สายพนธ 2012 ต �งแต พ.ศ. 2555 – 2558

แหลงขอมล : องคการอนามยโลก (ณ 2 มย. 2558)

Clinic C

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

May

เร�มมไขและไอ Clinic A

Hospital B(ผปวยใน)

Hospital D (ผปวยนอก)

เกบเสมหะตรวจหาเช�อ MERS-CoV

• พบเช�อ MERS-CoV• มการแยกโรค

วนท� 20 พฤษภาคม 2558 ประเทศเกาหลใตพบผปวยยนยน MERS รายแรก

เพศชาย อาย 68 ป มประวตเดนทางไปหลายประเทศแถบตะวนออกกลาง

ผปวยยนยนโรคตดเช�อไวรสโคโรนา สายพนธ 2012 รายแรกของเกาหลใต

ผปวยอายระหวาง 16 - 84 ป มธยฐาน 56 ป เปนเพศชาย 73 ราย หญง 52 ราย ไมทราบเพศ 1 ราย ผปวยเกอบท �งหมดตดเช �อจากโรงพยาบาล โดยมจานวนโรงพยาบาลท�เก�ยวของ 55 แหง ในจานวนน �ม 10 แหงท�มการแพรเช �อทาใหเกดผปวยรายใหม ซ�งกระจายใน 4 จงหวด ไดแก Seoul (4 แหง), Gyeonggi (3 แหง), Daejeon (2 แหง) และ Chungnam (1 แหง)

Seoul Asan clinic

Daecheongdo hospital

Samsung Seoul Hospital

St. Mary's Hospital in Pyeongtaek

Konyang hospital

365 Seoul clinic

Good Morning Hospital in Pyeongtaek

Sacred HeartHospital

145/15 (14.มย)

Yeouido St. Mary's Hos

บคลากรทางการแพทย (จากขอมลผปวย ณ 64 ราย)

รายท� แหลงโรค อาชพ สถานท�รบเช �อ

1 Case 1 พยาบาล Clinic A

2 Case 1 พยาบาล Hosp. B, 8th floor

3 Case 1 พยาบาล Hosp. B, 8th floor

4 Case 1 แพทย Clinic C

5 Case 1 พยาบาล Hosp. B, 7th floor

6 Case 13 แพทย Hosp. D, ER

7 Case 13 บคลากรทางการแพทย Hosp. D, ER

8 Case 13 บคลากรทางการแพทย Hosp. D, ER

บทเรยนจากเกาหล

การไมไดคดถงโรค MERS

การแพรไดงายแมมาท�คลนก หรอ ER

การระบาดขามวอรด

การปกปดขอมลช�อร.พ.

การ identify contact ท�เปนญาต/ ผมาเย�ยมท� ER, ward คนน�งรถบส

การตรวจซ �าในคนท�ตรวจคร�งแรกใหผลลบ, การพบเช �ออ�นรวมดวย, การมไขซ �า

การวเคราะหความเส�ยง

• ผเดนทางกลบจากตะวนออกกลางยงคงมความเส�ยงท�จะนาโรคเขาสประเทศแมความเส�ยงจะไมมากนก

• ผเดนทางจากประเทศเกาหลใตจะมความเส�ยงเพ�มข�นท�จะนาโรคเขาสประเทศหากประเทศเกาหลใตเร�มมการแพรระบาดในชมชนเพ�มข�น

• คนเกาหลใตเดนทางมาไทยประมาณเดอนละ 100,000 คน และคนไทยเดนทางไปเกาหลใตประมาณเดอนละ 30,000 – 40,000 คน

• หากมผเดนทางปวยเดนทางเขาประเทศ ความเส�ยงท�จะมการแพรระบาดในวงท� 2 หรอไมจะข�นอยกบ

– ความสามารถในการตรวจวนจฉยผปวยใหไดโดยเรว (โรงพยาบาลและคลนกท�รบผเดนทางจงมความสาคญสงมาก)

– การสามารถในการควบคมการตดเช�อในโรงพยาบาล (สาคญมาก)

แนวทางการเฝาระวงและสอบสวนโรคตดเช �อไวรสโคโรนา สายพนธ 2012 ในประเทศไทย

วตถประสงคของการเฝาระวง

• เพ�อตรวจจบการระบาดและสอบสวนโรคในผปวยโรคตดเช �อ

ไวรสโคโรนา สายพนธ 2012 ในประเทศไทย

• เพ�อตดตามสถานการณและลกษณะทางระบาดวทยาโรคตดเช �อ

ไวรสโคโรนา สายพนธ 2012

• เพ�อตดตามการเปล�ยนแปลงความรนแรงของเช �อไวรสโคโรนา

สายพนธ 2012

นยามผปวยท�ตองดาเนนการสอบสวนโรค (Patients under investigated: PUI)

1. ผปวยตดเช�อระบบทางเดนหายใจสวนบน เดนทางจากตะวนออกกลางหรอเกาหลใต ภายใน 14 วน และม URI รวมกบมอณหภมกาย > 38 c หรอมอาการหอบเหน�อย

2. ผปวยปอดบวมท�มประวตเส�ยง หมายถง ผท�มประวตอยางใดอยางหน�งตอไปน�ใน 14 วนกอนเร�มปวย • อาศยหรอเดนทางหรอเปนผสมผสของผท�เดนทางจากตะวนออกกลางหรอประเทศเกาหลใต • เปนบคลากรทางการแพทยท�ดแลผปวยปอดบวม หรอเจาหนาท� Lab. ท�ตรวจตวอยางจากระบบ

ทางเดนหายใจ• ผสมผสใกลชด “ผปวยนาจะเปน” หรอ “ผปวยยนยน” MERS• ผปวยปอดบวมท�เกดเปนกลมกอน หรอมความเช�อมโยงทางระบาดวทยา

ด

ถาตรวจพบเช�อสาเหตอ �นๆแลว แตไมตอบสนองตอการรกษากตองสงตรวจหาเช�อไวรสโคโรนา

3. ผปวยปอดบวมรนแรง หรอ ภาวะระบบทางเดนหายใจลมเหลวเฉยบพลน ARDS (Acute Respiratory Distress Syndrome) ท�ไมทราบเช�อสาเหต (ปอดบวมรนแรง หมายถง ผปวยปอดบวมท�ตองใสเคร�องชวยหายใจ) ถงแมไมมประวตเส�ยงกตาม

นยามผสมผสใกลชด (Closed contact definitions)

1. ผ ท�ใหการดแลรกษาผ ปวย (ไมวาเปนญาต เพ�อน หรอบคลากรทางการแพทย)

2. ผ ปวยหรอผ ท�มาเย�ยมในชวงเวลาเดยวกบท�ผ ปวยเขารบการรกษาในโรงพยาบาล2a. แผนกเดยวกบท�มผ ปวยเขารบการรกษา หรอ

2b. แผนกท�ใชบคลากรทางการแพทยรวมกน หรอ

2c. มความเช�อมโยงกนกบกลมในขอ 1, 2a หรอ 2b

3. ผ ท�อยในบานเดยวกบผ ปวยในขณะท�มอาการ (ท �งผ ท�อาศยอยดวยกนและผ ท�มาเย�ยม)

นยามผสมผสใกลชด (Closed contact definitions)

4. ในกรณท�ผ ปวยเดนทางโดยเคร�องบนในขณะท�กาลงมอาการ – ผ โดยสารท�น�งใกลกบผ ปวยในระยะ 2 แถวหนาและหลง – เจาหนาท�ทกรายในเคร�องบน/ยานพาหนะท�ผ ปวยโดยสาร– ผ รวม group tour เดยวกบผ ปวย

5. ทกคนท�อยในยานพาหนะเดยวกบผ ปวยในขณะท�กาลงมอาการ เชนรถโดยสาร รถต รถยนตตาง ๆ เรอโดยสาร และพาหนะอ�นใดท�ผ ปวยใชเดนทาง

6. ผ ท�เรยน หรอทางาน อยในช �น/หอง/แผนก เดยวกนกบผ ปวยในขณะท�มอาการ

7. ผ ท�อยในชมชนเดยวกบผ ปวย และมการพดคยหรออยใกลชดผ ปวยในระยะหางไมเกน 1 เมตรในชวงท�ผ ปวยมอาการ

กรณของผปวยท�มอาการระบบทางเดนหายใจสวนบน

การเกบตวอยางสงตรวจ

กรณของผปวยท�มอาการระบบทางเดนหายใจสวนลาง

เกบNasopharyngeal swab รวมกบ Throat swab ใสใน VTM สเหลองโดยรวมไวในหลอดเดยวกน

สงตรวจ Flu A, B และ MERS CoV

ผปวยไมใสทอชวยหายใจ• เกบ Nasopharyngeal swab

รวมกบ Throat swab ใสใน VTMสเหลองโดยรวมไวในหลอดเดยวกน และ• เกบเสมหะใสในกระปก sterile • l

แชเยนและสงภายใน 48 ช �วโมง สงตรวจ Flu A, B และ MERS

CoV**

ผปวยใสทอชวยหายใจ• เกบ Tracheal suction ใสใน

VTM สเหลอง 1 หลอด และใสหลอด sterile 1 หลอด– ตวอยางจาก VTM สเหลอง

สงตรวจ MERS, Flu A และFlu B**– หากใหผลลบ ใหใชตวอยาง

จากหลอด sterile สงตรวจแบคทเรยทางเดนหายใจโดย

ผปวยเสยชวต• เกบตวอยางสงตรวจเชนเดยวกบ

กรณผปวยท�ใสทอชวยหายใจ เ

หากยงไมพบเช�อสาเหต ใหใชตวอยางจาก VTM สเหลองท �เหลอ

สงตรวจไวรสทางเดนหายใจ 16 ชนด (RV 16)**

ผปวยไมใสทอชวยหายใจ ผปวยใสทอชวยหายใจ ผปวยเสยชวต

• ใหผลบวกตอเช�อ MERS –CoV โดยวธ PCR ดวยจโนมจาเพาะอยางนอย 2 ชด หรอ

• single PCR รวมกบการ sequencing หรอ

• ผลการตรวจซร �มคใหผลบวก

• PCR ใหผลบวกเพยงชดเดยว หรอ

• เปนผปวยปอดบวมท�มประวตสมผสใกลชดกบผปวยยนยน แตไมมผลการตรวจหรอตรวจแลวใหผลลบตอเช�อ MERS – CoV ในตวอยางท�ไมไดคณภาพ

ผปวยยนยน MERS ผปวยนาจะเปน MERS

การสอบสวนโรคในผปวยนาจะเปนหรอยนยน MERS

• ในรายแรกของแตละจงหวด ใหดาเนนการโดยทมสวนกลางรวมกบสานกงานปองกนควบคมโรคท�รบผดชอบพ �นท�น �นๆ

• ประสานกบแพทยผ รกษา

– ใหสงตรวจทางหองปฏบตการเพ�มเตมใหครบทกตว เหมอนกบแนวทางการสง

ตรวจในผท�เสยชวต เพ�อศกษาการตดเช �อรวม

– ปรกษาเร�องการ freeze ward เพ�อไมใหมการยายผ ปวยไปแผนกอ�นหรอโรงพยาบาลอ�น และแยกผ ปวยไวสงเกตอาการจนกวาครบ 14 วน

การสอบสวนโรคในผปวยนาจะเปนหรอยนยน MERS

• หาจดประสานงานในโรงพยาบาล (hospital focal point)

– รวบรวมรายช�อและเบอรโทรตดตอของผสมผสท �งหมดในแผนกท�มผ ปวย (เจาหนาท� ผ ปวยทกราย ญาต/ผดแล/ผมาเย�ยมผ ปวยทกราย ในชวงท�ผ ปวยเขารบการรกษา)

– ใหเจาหนาท�ทกรายท�เก�ยวของกบแผนกท�มผ ปวย ญาต และผดแลผ ปวยในแผนกดงกลาว (high risk contact) อยสงเกตอาการในสถานท�ท�จดไว โดยไมกลบบานจนกวาพนระยะ 14 วนนบจากวนท�เร�มมการควบคมโรคอยางเหมาะสม

– หาขอมลแผนกท�มการใชบคลากรทางการแพทยรวมกน เชน แพทยท�ไปดผ ปวยขามแผนก เปนตน และดาเนนการกบผสมผสแบบ low risk contact

• การตดตามอาการผ ปวยและผสมผสในโรงพยาบาล

การตดตามผสมผส

• เคร�องบนและยานพาหนะอ�นๆ (ในกรณท�ผ ปวยมอาการกอนหรอระหวางเดนทาง)– กรณของเคร�องบนระหวางประเทศ : ใชทมดานควบคมโรค

– กรณของยานพาหนะท�อยในประเทศ : ใชทมสานกระบาดฯ (ทมพเศษสาหรบMERS) และสานกโรคตดตอท�วไป

• ครอบครว และผสมผสใกลชดในชมชน หรอท�ทางาน : ใชทมสานกระบาดฯท�ออกสอบสวนโรคในพ �นท� รวมกบทมสคร.และสสจ.

• โรงพยาบาล : ใชทมสานกระบาดฯท�ออกสอบสวนโรคในพ �นท� รวมกบทมสคร.และสสจ.

การสอบสวนและควบคมโรคใน “ผสมผสใกลชด” ของผปวยนาจะเปนหรอยนยน MERS

• การเกบตวอยางสงตรวจ– ในรายท�มอาการ ถงแมวาอณหภมไมถง 38 องศาเซลเซยส ดาเนนการ

เหมอนกรณผ ปวยท�ตองดาเนนการสอบสวนโรค และเกบขอมลโดยใชแบบฟอรม SARI_AI1, SARI_AI2

– ในรายท�ไมมอาการ ทา Nasopharyngeal รวมกบ Throat swabใสใน VTM สเหลองโดยรวมไวในหลอดเดยวกน สงตรวจ MERS coronavirus

– หากตวอยางจากระบบทางเดนหายใจใหผลลบ เกบตวอยาง Acute และConvalescent serum หางกน 14-21 วน สงตรวจท�กรมวทยาศาสตรการแพทย

• การควบคมโรค

– ในรายท�มอาการ ใหนอนโรงพยาบาล ในหองแยก Negative pressure หรอ Modified negative pressure room และเกบตวอยางสงตรวจ ถาใหผลลบ ใหเกบซ �าทกวน ตดตอกน 3 วน หากใหผลบวก ใหรกษาอยท�รพ.เดม หามสงตอไปรพ.อ�นยกเวนกรณท�จาเปนตอการรกษาชวตผ ปวย และตองเตรยมความพรอมกบโรงพยาบาลปลายทางกอน

– ในรายท�ไมมอาการ ใหจากดการเดนทางและจากดการคลกคลใกลชดกบผอ�นโดยไมจาเปน โดยแยกระดบของการกกกนตามระดบความเส�ยง

การสอบสวนและควบคมโรคใน “ผสมผสใกลชด” ของผปวยนาจะเปนหรอยนยน MERS

แนวทางในการกกกนผสมผสใกลชดตามระดบความเส�ยง

ผสมผสใกลชด

High risk Low risk

Index case

Patient under

investigation

(PUI)

1. การแยกตวเองเพ�อสงเกต

อาการ

(Self isolation)

2. ตดตามโดยไปเย�ยมท�บาน

สอบถามอาการทางเดนหายใจ

และวดไข

1. การแยกตวเองเพ�อสงเกต

อาการ (Self isolation)

2. ตดตามโดยการโทรถาม

อาการปวยทางเดนหายใจ

Probable/

Confirmed

MERS

1. การรบตวไวเพ�อสงเกตอาการใน

สถานท�ท�จดไว (Quarantine)

2. ตดตามโดยการ ไปสอบถาม

อาการทางเดนหายใจ และวดไขวน

ละ 2 คร�ง ในสถานท�กกกนท�เตรยม

ไว

1. การแยกตวเองเพ�อสงเกต

อาการ (Self isolation)

2. ตดตามโดยไปเย�ยมท�บาน

สอบถามอาการทางเดนหายใจ

และวดไข

High risk closed contact ชมชน สถานพยาบาล และโรงเรยน

สมาชกในครอบครว ญาต ผท�ดแลผปวยขณะท�มอาการปวย

ผสมผสอ�นๆ ผ รวมเดนทาง ท�สมผสผ ปวยโดยตรง หรอสมผสสารคดหล�งทางเดนหายใจ หรอโดนไอ จาม จากผปวยขณะท�มอาการปวย เชน เพ�อนบานท�ชวยหามผปวยข �นรถมา รพ.

บคคลากรทางการแพทย เจาหนาท�หอง Lab ท�สมผสผ ปวยโดยตรงหรอสมผสสารคดหล�งจากผปวย โดยไมไดใส PPE ท�เหมาะสม

ผปวยหรอผท�มาเย�ยมในแผนกและชวงเวลาเดยวกบท�มผปวยเขารบการรกษาในโรงพยาบาล

เพ�อนนกเรยนในโรงเรยนของผปวย และมประวตสมผสใกลชดกบผปวยขณะมอาการ

High risk closed contact ในเคร�องบน

ผโดยสารและลกเรอท�มการสมผสโดยตรงกบผปวย

ผโดยสารท�น� งใกลกบผปวยในระยะ 2 แถวหนาและหลง

เจาหนาท�ทกรายในเคร�องบนท�ผปวยโดยสาร

ผรวม group tour เดยวกบผปวย

High risk closed contact ในรถหรอเรอโดยสาร

ผโดยสารและพนกงานท�มการสมผสโดยตรงกบผปวยขณะมอาการ

ผโดยสารท�น� งใกลกบผปวยท�มอาการในระยะ 2 แถวหนาและหลง ในรถโดยสารหรอเรอขนาดใหญ

ผโดยสารหรอคนขบทกรายท�โดยสารพรอมกบผปวยท�มอาการในรถตหรอรถยนตสวนบคคลหรอรถโดยสารสวนบคคล

มาตรการปองกนควบคมโรคของประเทศไทย

1. ระบบการดแลผเดนทางไปประกอบพธฮจญ

• จดทาทะเบยนผเดนทางเพ�อไปประกอบพธฮจญ• ตรวจสขภาพ • ใหความรวธปองกนดแลตนเอง เชน ไมควรใกลชดคนปวย ไมควรไปฟารมอฐ

หามด�มนมอฐ หามกนเน�อดบๆ สกๆ ตองลางมอบอยๆ และใสหนากากปองกนโรค เปนตน

• ฉดวคซนเพ�อปองกนโรคไขหวดใหญและไขกาฬหลงแอน• จดทมแพทยดแลผเดนทาง ณ ประเทศซาอดอาระเบย• ตดตามเฝาระวงโรคเม�อกลบถงประเทศไทยตอไปอก 30 วน

มาตรการปองกนควบคมโรคของประเทศไทยมาตรการปองกนควบคมโรคของประเทศไทย

2. คนหาผปวยและผตองสงสยโดยเรว

1. ท�สนามบน• ประกาศแจงบนเคร�องบน• วดอณหภมกายผเดนทาง มการตดต �ง Thermoscan หรอ Handheld

Thermometer• ใหขอมล (Health beware card) และเบอรโทรตดตอเม�อมอาการผดปกต

2. ท�โรงพยาบาล• คดกรองผปวยไขและไอ • ใหผปวยท�มอาการไอใสหนากากปองกนโรค• ซกประวตการเดนทาง

มาตรการปองกนควบคมโรคของประเทศไทยมาตรการปองกนควบคมโรคของประเทศไทย

3. การแยกและรกษาผปวยโดยเรว

1. รบผปวยไวรกษาในหองแยกผปวย (Negative pressure)2. ตรวจวนจฉยใหไดโดยเรว3. มหองปฏบตการท�พรอมตรวจหาการตดเช�อ 14 แหงท �วประเทศ สามารถตรวจ

วนจฉยโรคไดภายใน 24 ช �วโมง4. ใหการรกษาท�เหมาะสม5. ปองกนการแพรเช�อในโรงพยาบาล

1) มมาตรการปองกนการตดเช�อของบคลากรทางการแพทย

มาตรการปองกนควบคมโรคของประเทศไทย

4. จดระบบปฏบตการตอบโตภาวะฉกเฉน

1. สอบสวนควบคมโรคเรว• คนหาผสมผสใหไดทกราย• แยกผสมผส และดาเนนการตดตามผสมผสตอเน�อง 14 วน/

2. จดระบบปฏบตการตอบโตภาวะฉกเฉน

กรมประชาสมพนธ• เผยแพรขอมลขาวสารท�จาเปน

กระทรวงการตางประเทศ• สนบสนนขอมลสถานการณปญหาการแพรระบาด

ของโรคตดเช�อไวรสโคโรนา สายพนธ 2012กระทรวงมหาดไทยและกระทรวงกลาโหม• กรณท�ตองกกกนผสมผสโรค

กระทรวงสาธารณสขขอความรวมมอ

• A World Health Organization (WHO) team of experts has said that South Korea's outbreak of Middle East Respiratory Syndrome or MERS is "large and complex" and more cases should be anticipated.

13 Jun 2015 13:49 GMT

Concern over non-hospital exposure

• One of the five is a 35-year-old policeman who was released after testing negative for MERS-CoVon Jun 3 but was readmitted to the hospital 2 days later when his symptoms worsened. He then tested positive for the disease, according to the Herald.

• The man had been in Seoul, Gyeonggi province, and South Chungcheong province since May 31, when he had his first symptoms. He also had used public transportation.

ประเดนปรกษาหารอ?