agroforestry in vlaanderen - agroforestry vlaanderen · agroforestry in vlaanderen 2 en 5 september...

www.agroforestryvlaanderen.be

Agroforestry in Vlaanderen

2 en 5 september 2014 - Inspiratiedagen

Agroforestry (boslandbouw) = telen van landbouwgewassen (of dieren) en houtachtige gewassen op eenzelfde perceel

‘Agroforestry is het cultiveren van de bodem met een simultane of sequentiële associatie van bomen en gewassen of dieren voor het bekomen van producten en diensten die nuttig zijn voor de mens’

(Torquebiau, 2000)

Agroforestry: wat is het?

Agroforestry: wat is het?

Varianten op basis van voorkomen van bomen en gewassen in f(tijd)

(Tallieu, 2011)

Agroforestry: wat is het?

Varianten op basis van voorkomen van bomen en gewassen in f(ruimte)

(Smith, 2010)

Agroforestry: wat is het?

Agroforestry: wat is het?

Agroforestry: wat is het niet?

Korte Omloophout (KOH)

Systemen waarbij gewas- en boomcomponent naast elkaar (maar niet samen) voorkomen

Wat heeft het te bieden?

1+1 > 2: aanwezigheid positieve interacties tussen bomen en gewassen als uitgangspunt

(Verheyen, 2010)

Wat heeft het te bieden?

• Is de totale opbrengst van de bomen en gewassen in een

agroforestrysysteem hoger dan de gecombineerde opbrengst

van de gewassen in reincultuur? Is 1+1 > 2?

• Kwantificeren met ‘Land Equivalent Ratio’ (LER):

• LER kan geïnterpreteerd worden als % land dat minder (LER > 1)

of meer (LER < 1) nodig is bij agroforestrysystemen om

eenzelfde opbrengst te realiseren als bij de samenstellende

reinculturen

Wat heeft het te bieden?

LERrotatie = 1.36

• LER: een simulatie-oefening (Tallieu, 2011):

Houtopbrengst Gewasopbrengst

• Talrijke studies vinden LER’s > 1: agroforestrystemen lijken dus inderdaad productiever dan combinaties van reinculturen

• Naast positieve impact op productie wordt ook het verband gelegd met positieve impact op talrijke andere, belangrijke ecosysteemdiensten: – Habitatdiensten:

• (functionele) biodiversiteit

– Regulerende diensten: • Koolstofvastlegging en –opslag

• Waterkwantiteit en –kwaliteit (uitspoeling van nutriënten)

• Erosiecontrole

• Bestuiving

• Plaagcontrole

– Culturele diensten • Recreatie

Wat heeft het te bieden?

• Huidige en toekomstige uitdagingen in de Vlaamse landbouw

Socio-economische uitdagingen – schokvastheid

Ecologische uitdagingen

• Klimaat

• Milieukwaliteit (bodem, water en lucht)

• Biodiversiteit

• Trade-offs – geen evidentie om diverse uitdagingen in synergie aan te pakken én te rijmen met productiviteit…

Waarom nu dit project?

Bron: Vanderploeg

Projecthypothese: agroforestry kan tegemoet komen aan de maatschappelijke vraag naar efficiënte agro ecologische productiemethodes, de veerkracht

van bedrijven positief beïnvloeden én rendabel zijn

Agroforestry als opportuniteit?

Agroforestry

Hogere totale (biomassa) opbrengst?

Interessante lange termijn investering?

Risicospreiding door

diversificatie, verbreding en differentiatie?

Realisatie van brede range aan

ESD?

… is de adoptie van en ervaring met agroforestry (in Vlaanderen) bijzonder beperkt…

“Agroforestry is the ideal agricultural system, but no one is applying it…”

Maar in de praktijk…

Beperkte toepassing

van agroforestry tot op heden

Landbouwtechnische en bedrijfsorganisatorische

onzekerheden

Juridische en administratieve

knelpunten

Bedrijfseconomische onzekerheden

Doel: doorbraak op relatief korte termijn van haalbare, rendabele en effectieve agroforestrysystemen in

Vlaanderen

• Participatief “co-development” traject met relevante stakeholders doorheen de hele keten (grondgebonden landbouwsector, maar ook andere schakels, van boomkwekerij tot hout- en biomassaverwerkende bedrijven)

• Kennisopbouwend onderzoek en praktijkervaring

• Effectieve kennisontsluiting en –verspreiding

IWT project Agroforestry (2014-2019)

Kennisopbouw

• Opportuniteiten & drempels

• Ecologische interacties & Ecosysteemdiensten

• Bedrijfsopportuniteiten

Participatief traject

• Begeleiding

• Co-development

• Consultatie

Kennisverspreiding

• Studiedagen, excursies, demo

• Pers & media

• Website

• Gericht op landbouwers, beleid en andere belanghebbenden

Projectaanpak?

Drie grote luiken binnen dit project

IWT project Agroforestry (2014-2019)

• Hoe staat agroforestry er voor (kennis, ervaring, areaal, diversiteit, beleid, attitude, …)?

• Interacties tussen boom, bodem, gewas en omgeving?

• Gewasopbrengst, bodemkwaliteit, waterhuishouding, ziektes & plagen, nuttige organismen, landschappelijke waarde?

• Teelttechnische impact

• Kosten-baten analyse voor typische bedrijven

• …

Kennisopbouw

• Opportuniteiten & drempels

• Ecologische interacties & Ecosysteemdiensten

• Bedrijfsopportuniteiten

Participatief traject

• Begeleiding

• Co-development

• Consultatie

Kennisverspreiding

• Studiedagen, excursies, demo

• Pers & media

• Website

• Gericht op landbouwers, beleid en andere belanghebbenden

Projectaanpak?

Drie grote luiken binnen dit project

IWT project Agroforestry (2014-2019)

• Advies over bv perceelsgeschiktheid, boomsoorten- en gewaskeuze, inrichting, onderhoud, kostprijs

• Ondersteuning subsidieaanvraag

• Praktijktesten, bevraging, focusgroepen

• Controle op resultaten onderzoek

• Kenniscirkel

• …

Kennisopbouw

• Opportuniteiten & drempels

• Ecologische interacties & Ecosysteemdiensten

• Bedrijfsopportuniteiten

Participatief traject

• Begeleiding

• Co-development

• Consultatie

Kennisverspreiding

• Studiedagen, excursies, demo

• Pers & media

• Website

• Gericht op landbouwers, beleid en andere belanghebbenden

Projectaanpak?

Drie grote luiken binnen dit project

Focus op systemen relevant voor de Vlaamse landbouw

Finaal: beslissingsondersteunend instrument (geschiktheid op regionaal & bedrijfsniveau)

IWT project Agroforestry (2014-2019)

Erwin

Bert

Victoria

Paul

Dirk

Lieve

Bart

Pieter

Annemie

Tom

Kris

Jan

Sander

Projectgroep

Bert

Pieter

Erwin

Bert

Victoria

Paul

Dirk

Lieve

Bart

Pieter

Annemie

Tom

Kris

Jan

Sander

Consortium

Bert

Pieter

Erwin

Bert

Bert

Victoria

Paul

Dirk

Lieve

Bart

Pieter

Annemie

Tom

Kris

Jan

Sander

We nodigen ook jou uit

Pieter

• Met welke motivatie je naar hier gekomen bent

• Of je met agroforestry plannen zit

• Of je reeds agroforestry percelen hebt en interesse hebt in opvolging, demonstratie, etc.

• Of je actief mee wenst na te denken over mogelijkheden, knelpunten en concrete vragen

• Of je jouw ervaring wenst te delen

• Of je met bepaalde vragen of bedenkingen zit

• …

22

We vernemen graag van jou…

www.agroforestryvlaanderen.be

Hartelijk dank Nog vragen?

info@agroforestryvlaanderen.be