cəbr və analizin başlanğıcı dərsi – t əqdimat

x sinif Funksiyanın təyin oblastı və qiymətlər çoxluğunun

tapılması. Göygöl rayon Üçtəpə kənd orta məktəbin müəllimi –

Nurlan Quliyeva

ı qrup – arqumentıı qrup – funksiya

ııı qrup – uyğunluqıv qrup - çoxluq

1) Funksiya sözünün mənasını necə izah edə bilərsiniz?

2) Şagirdin funksiyası hansıdır?

3) Müəllimin funksiyası hansıdır?

4) Ümumiyyətlə funksiyanı necə başa düşürsünüz?

Funksiya latın mənşəli sözdür. Yerinə yetirmək mənasını verir.

Şagirdin funksiyası oxumaq, öyrənmək, biliklərini tətbiq etmək və cavab verməkdir.

Müəllimin funksiyası dərsi qurmaq, bilikləri mənimsətmək, müzakirələr aparmaq, qiymətləndirmək və sairədir.

Funsiya ifadə etdiyi dəyişən kəmiyyətlər arasındakı asılılığı göstərir.

Qğlan evdə oğuldur. Oğul üçün müəyyən iş və vəzifələr təyin olunmuşdur. Onları necə yerinə yetirməsi oğulun qiymətidir.

Oğlan məktəbdə şagird kimi təyin olunub, yaxşı və ya pis oxuması qiymətidir.

Sual:

Suyun artması yağıntıdan asılıdır. Qaynama temreparurdan asılıdır. Zəlzələlər textonik hərəkətlərdən asılıdır. Quraqlıq havaların isti keçməsindən asılıdır.

Funksiya iki dəyişən kəmiyyət arasında asılılıqdır.

Kəmiyyətlərdən biri sərbəst, digəri asılı dəyişir.

Sərbəst dəyişənin hər bir qiymətinə asılı dəyişənin yeganə qiyməti uygun gəlir

1) Funksiya — X çoxluğunun hər bir elementinə qarşı Y çoxluğunun bir elementini uyğun qoyan F münasibətinə deyilir. Bu zaman X çoxluğu F funksiyasının təyin oblastı, Y çoxluğu isə qiymətlər oblastı adlanır. y = f(x)2) Sərbəst dəyişənin-arqumentin aldığı qiymətlər çoxluğu funksiyanın təyin oblastıdır. D(f) kimi işarə olunur.3) Asılı dəyişənin-funksiyanın tapılmış qiymətləri funksiyanın qiymətlər çoxluğudur. E(f) kimi işarə olunur.

Bir neçə funksiya yazın.

y = 2x + 5 y = 4 – x f(x) = 7x – ½ f(x) = x-5 y = x2

f(x) = 5/x-9

Cavablar

y = kx + b ( k və b ədədlərdi) funksiyası haqqında nə deyə bilərsiniz?

Xətti funksiyadır, sərbəst dəyişənin dərəcəsi vahiddir.Qrafiki düz xətdir.Sərbəst dəyişən istənilən qiyməti ala bilər. D(f) = RAsılı dəyişən istənilən qiyməti ala bilər. E(f) = R

Cavablar:

Tapşırıq: Həlli:

f(x) = √(x-5) funksiyanın təyin oblastını və qiymətlər çoxluğunu tapın.

x-5 ≥ 0, x ≥ 5 D(f) = [ 5, ∞ ),

E(f) = R

Tapşırıq: Həlli:

f(x) = 5/x-9 funksiyanın təyin oblastını və qiymətlər çoxluğunu tapın.

Funksiya x – in məxrəci sıfra cevirən qiymətində təyin olunmayıb. 9 məxrəci sıfra çevirir.

D(f) = (-∞, 9) U (9, ∞)

E(f) = R

Kvadrat funksiyalar haqqında nə deyə bilərsiniz?

Qrafiki. Cavab: Funksiyanın təyin oblastı bütün həqiqi ədədlər çoxluğudur.

D(f) = R Qiymətlər çoxluğu

müsbət həqiqi ədədlər çoxluğudur.

E(f) = (0,∞)

Funksiyanın qrafiki nədir? Tərs mütənasib və düz mütənasib asılılığı

necə başa düşürsünüz? Funksiyanın təyin oblastı nədir? y = √x-8 funksiyasının qrafikini qurun y = √(3 – 1/x) funksiyanın təyin oblastını

tapın.

İndi testləri həll edək

Qiymətləndirək

ı qrup – arqumentıı qrup – funksiyaııı qrup – uyğunluqıv qrup - çoxluq

Riyaziyyat-x www.Google.az www.Google.ru www.vikipedia.az