conbine october 2013 for web

Post on 14-Jan-2017

814 Views

Category:

Documents

0 Downloads

Preview:

Click to see full reader

TRANSCRIPT

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(1)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

gzikph ;[wB

;kb 6;kb 6;kb 6;kb 6;kb 6 nze 6nze 6nze 6nze 6nze 6neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

BkBeFkjh nZ; {$e ZseBkBeFkjh nZ; {$e ZseBkBeFkjh nZ; {$e ZseBkBeFkjh nZ; {$e ZseBkBeFkjh nZ; {$e Zse

;zgkde;zgkde;zgkde;zgkde;zgkde;0 Bfozdo f;zx w'Irk

;j-;zgkde;j-;zgkde;j-;zgkde;j-;zgkde;j-;zgkde;0 fsqb'uB f;zx @uB#

;0 nihs f;zx

;zgoe nXekoh ns/;zgoe nXekoh ns/;zgoe nXekoh ns/;zgoe nXekoh ns/;zgoe nXekoh ns/ftXh ;bkjekoftXh ;bkjekoftXh ;bkjekoftXh ;bkjekoftXh ;bkjekonfwskG fsqt/dh(;zgkde :[rtkosk)

;zgkdeh dcso;zgkdeh dcso;zgkdeh dcso;zgkdeh dcso;zgkdeh dcso215$295 @e# ;[GkF wkord[rktK byBT{ - 226004

w'0 L 9889065886Email : office@punjabisuman.com

http://www.punjabisuman.com

gzikph wkf;egzikph wkf;egzikph wkf;egzikph wkf;egzikph wkf;e

R.N.I. NO. UPPUN/2008/25934 POSTAL REGISTRATION : SSP/LW/NP/353/2012-2014

LoRokf/kdkjh] izdk'kd] eqnzd izohu dsljokuh }kjk vkQlsVbf.M;k] 182@4] yYywey jksM] e'kdxat y[kuÅ lseqfnzr ,oa 215@295 d] lqHkk"k ekxZ] nqxkok¡] y[kuÅ lsizdkf'kr fd;kA

lEiknd % ujsUnz flag eksaxk

iatkch lqeu

gqthB e/;otkBh fgqzNo, gpfbFo s/gqthB e/;otkBh fgqzNo, gpfbFo s/gqthB e/;otkBh fgqzNo, gpfbFo s/gqthB e/;otkBh fgqzNo, gpfbFo s/gqthB e/;otkBh fgqzNo, gpfbFo s/;tstkfXekoh B/ nkc;/N fJzvhnk,;tstkfXekoh B/ nkc;/N fJzvhnk,;tstkfXekoh B/ nkc;/N fJzvhnk,;tstkfXekoh B/ nkc;/N fJzvhnk,;tstkfXekoh B/ nkc;/N fJzvhnk,182$4, bZb{wb o'v, wFerzi, byBT{182$4, bZb{wb o'v, wFerzi, byBT{182$4, bZb{wb o'v, wFerzi, byBT{182$4, bZb{wb o'v, wFerzi, byBT{182$4, bZb{wb o'v, wFerzi, byBT{s'I Sgtk e/ dcso gzikph ;[wBs'I Sgtk e/ dcso gzikph ;[wBs'I Sgtk e/ dcso gzikph ;[wBs'I Sgtk e/ dcso gzikph ;[wBs'I Sgtk e/ dcso gzikph ;[wB215$295 @e# ;[GkF wkor d[rktK215$295 @e# ;[GkF wkor d[rktK215$295 @e# ;[GkF wkor d[rktK215$295 @e# ;[GkF wkor d[rktK215$295 @e# ;[GkF wkor d[rktKbyBT{ s'I gqekfFs ehsk.byBT{ s'I gqekfFs ehsk.byBT{ s'I gqekfFs ehsk.byBT{ s'I gqekfFs ehsk.byBT{ s'I gqekfFs ehsk.

;zgkde;zgkde;zgkde;zgkde;zgkdeBfozdo f;zx w'IrkBfozdo f;zx w'IrkBfozdo f;zx w'IrkBfozdo f;zx w'IrkBfozdo f;zx w'Irk

b/yeK d/ ftukoK Bkb ;zgkde dkb/yeK d/ ftukoK Bkb ;zgkde dkb/yeK d/ ftukoK Bkb ;zgkde dkb/yeK d/ ftukoK Bkb ;zgkde dkb/yeK d/ ftukoK Bkb ;zgkde dk;fjws j'Dk }o{oh BjhI j?.;fjws j'Dk }o{oh BjhI j?.;fjws j'Dk }o{oh BjhI j?.;fjws j'Dk }o{oh BjhI j?.;fjws j'Dk }o{oh BjhI j?.

gzikph ;[wB

gfsqek 15 sohe se B fwbD s/ c'B okjh nkgDk ;jh vke gsk fgBgfsqek 15 sohe se B fwbD s/ c'B okjh nkgDk ;jh vke gsk fgBgfsqek 15 sohe se B fwbD s/ c'B okjh nkgDk ;jh vke gsk fgBgfsqek 15 sohe se B fwbD s/ c'B okjh nkgDk ;jh vke gsk fgBgfsqek 15 sohe se B fwbD s/ c'B okjh nkgDk ;jh vke gsk fgBe'v ;w/s gfsqek dcso fty/ c'B L 09889065886 s/ ;{fus eo' skehe'v ;w/s gfsqek dcso fty/ c'B L 09889065886 s/ ;{fus eo' skehe'v ;w/s gfsqek dcso fty/ c'B L 09889065886 s/ ;{fus eo' skehe'v ;w/s gfsqek dcso fty/ c'B L 09889065886 s/ ;{fus eo' skehe'v ;w/s gfsqek dcso fty/ c'B L 09889065886 s/ ;{fus eo' skeh;jh gs/ s/ gfsqek d'pkok G/ih ik ;e/, ns/ gsk u/e ehsk ik ;e/.;jh gs/ s/ gfsqek d'pkok G/ih ik ;e/, ns/ gsk u/e ehsk ik ;e/.;jh gs/ s/ gfsqek d'pkok G/ih ik ;e/, ns/ gsk u/e ehsk ik ;e/.;jh gs/ s/ gfsqek d'pkok G/ih ik ;e/, ns/ gsk u/e ehsk ik ;e/.;jh gs/ s/ gfsqek d'pkok G/ih ik ;e/, ns/ gsk u/e ehsk ik ;e/.;0 nihs f;zx r[0 nkbwpkr c'B L 9651592214, frnkBh joftzdo;0 nihs f;zx r[0 nkbwpkr c'B L 9651592214, frnkBh joftzdo;0 nihs f;zx r[0 nkbwpkr c'B L 9651592214, frnkBh joftzdo;0 nihs f;zx r[0 nkbwpkr c'B L 9651592214, frnkBh joftzdo;0 nihs f;zx r[0 nkbwpkr c'B L 9651592214, frnkBh joftzdof;zx, j?v rqzEh r[0 ;do c'B 9984734498 ns/ ;0 jogqhs f;zx, r[0f;zx, j?v rqzEh r[0 ;do c'B 9984734498 ns/ ;0 jogqhs f;zx, r[0f;zx, j?v rqzEh r[0 ;do c'B 9984734498 ns/ ;0 jogqhs f;zx, r[0f;zx, j?v rqzEh r[0 ;do c'B 9984734498 ns/ ;0 jogqhs f;zx, r[0f;zx, j?v rqzEh r[0 ;do c'B 9984734498 ns/ ;0 jogqhs f;zx, r[0nkfFnkBk w'0 9918114445 ~ th fFekfJs ehsh ik ;edh j?.nkfFnkBk w'0 9918114445 ~ th fFekfJs ehsh ik ;edh j?.nkfFnkBk w'0 9918114445 ~ th fFekfJs ehsh ik ;edh j?.nkfFnkBk w'0 9918114445 ~ th fFekfJs ehsh ik ;edh j?.nkfFnkBk w'0 9918114445 ~ th fFekfJs ehsh ik ;edh j?.

sseoksseoksseoksseoksseok;zgkdeh;zgkdeh;zgkdeh;zgkdeh;zgkdeh 33333e-mail ;fsr[o{ ~ ;fsr[o{ ~ ;fsr[o{ ~ ;fsr[o{ ~ ;fsr[o{ ~ 55555r[o{ BkBe d/t L nkgD/ pko/r[o{ BkBe d/t L nkgD/ pko/r[o{ BkBe d/t L nkgD/ pko/r[o{ BkBe d/t L nkgD/ pko/r[o{ BkBe d/t L nkgD/ pko/ 55555nDyh rhsnDyh rhsnDyh rhsnDyh rhsnDyh rhs 66666woikDk j'fJnk - wodkBkwoikDk j'fJnk - wodkBkwoikDk j'fJnk - wodkBkwoikDk j'fJnk - wodkBkwoikDk j'fJnk - wodkBk 66666gkme fbyd/ jBgkme fbyd/ jBgkme fbyd/ jBgkme fbyd/ jBgkme fbyd/ jB 77777ypoBkwK ns/ ;orowhnKypoBkwK ns/ ;orowhnKypoBkwK ns/ ;orowhnKypoBkwK ns/ ;orowhnKypoBkwK ns/ ;orowhnK 1010101010r[o{ BkBe d/t ih dh nop d/F dh :ksok - 3r[o{ BkBe d/t ih dh nop d/F dh :ksok - 3r[o{ BkBe d/t ih dh nop d/F dh :ksok - 3r[o{ BkBe d/t ih dh nop d/F dh :ksok - 3r[o{ BkBe d/t ih dh nop d/F dh :ksok - 3 1212121212nBw'b ;[wBnBw'b ;[wBnBw'b ;[wBnBw'b ;[wBnBw'b ;[wB 1313131313;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dk ;fseko;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dk ;fseko;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dk ;fseko;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dk ;fseko;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dk ;fseko 1414141414;kek gzik ;kfjp;kek gzik ;kfjp;kek gzik ;kfjp;kek gzik ;kfjp;kek gzik ;kfjp 1717171717GkJh r[odk; ihGkJh r[odk; ihGkJh r[odk; ihGkJh r[odk; ihGkJh r[odk; ih 1818181818pkpk p[Zuk ihpkpk p[Zuk ihpkpk p[Zuk ihpkpk p[Zuk ihpkpk p[Zuk ih 2020202020bbkoh - ;fsr[o{bbkoh - ;fsr[o{bbkoh - ;fsr[o{bbkoh - ;fsr[o{bbkoh - ;fsr[o{ 2222222222rqzEh f;zx f;Zyh dh p[fBnkd jBrqzEh f;zx f;Zyh dh p[fBnkd jBrqzEh f;zx f;Zyh dh p[fBnkd jBrqzEh f;zx f;Zyh dh p[fBnkd jBrqzEh f;zx f;Zyh dh p[fBnkd jB 2323232323f;woB eh j? < f;woB ed'I ns/ feZE/ HHHHHf;woB eh j? < f;woB ed'I ns/ feZE/ HHHHHf;woB eh j? < f;woB ed'I ns/ feZE/ HHHHHf;woB eh j? < f;woB ed'I ns/ feZE/ HHHHHf;woB eh j? < f;woB ed'I ns/ feZE/ HHHHH 2626262626r[opkDh ;ze/s e"F - 10r[opkDh ;ze/s e"F - 10r[opkDh ;ze/s e"F - 10r[opkDh ;ze/s e"F - 10r[opkDh ;ze/s e"F - 10 2727272727f;Zy Xkowe gqFB'sohf;Zy Xkowe gqFB'sohf;Zy Xkowe gqFB'sohf;Zy Xkowe gqFB'sohf;Zy Xkowe gqFB'soh 2828282828w'Nkgk-3w'Nkgk-3w'Nkgk-3w'Nkgk-3w'Nkgk-3 2929292929nkU gzikph f;yhJ/ - 15nkU gzikph f;yhJ/ - 15nkU gzikph f;yhJ/ - 15nkU gzikph f;yhJ/ - 15nkU gzikph f;yhJ/ - 15 3030303030b/y w[ekpbk - 2b/y w[ekpbk - 2b/y w[ekpbk - 2b/y w[ekpbk - 2b/y w[ekpbk - 2 3131313131

gzikph gV', gzikph fby', gzikph p'b'gzikph gV', gzikph fby', gzikph p'b'gzikph gV', gzikph fby', gzikph p'b'gzikph gV', gzikph fby', gzikph p'b'gzikph gV', gzikph fby', gzikph p'b'

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(2)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

BkBeFkjh ; zws - 544BkBeFkjh ; zws - 544BkBeFkjh ; zws - 544BkBeFkjh ; zws - 544BkBeFkjh ; zws - 544

bwrh mwhw mWJbwrh mwhw mWJbwrh mwhw mWJbwrh mwhw mWJbwrh mwhw mWJkiqik krm kmwvxy dosu n kwhuU jogu] prmysr

qy BuilAW ivAwpin sBy rog] vymuK hoey rwm qy lginjnm ivjog] iKn mih kauVy hoie gey ijqVy mwieAwBog] ivcu n koeI kir skY iks QY rovih roj] kIqwikCU n hoveI iliKAw Duir sMjog] vfBwgI myrw pRBuimlY qW auqrih siB ibEg] nwnk kau pRB rwiK lyihmyry swihb bMdI moc] kiqk hovY swDsMguibnsih sBysoc]9]

Gkt L- Gkt L- Gkt L- Gkt L- Gkt L- gowkswk dh :kd s'I y[zfMnK d[Bhnk d/;ko/ d[y-eb/F }'o gk b?d/ jB, gowkswk Bkb bzw/ ftS'V/g? iKd/ jB. fiBQK ozr-swkfFnK dh ]kso gowkswk dh:kd G[bkJh dh j? T[j Gh nkyo d[ydkJh j' iKd/ jB.sd'I d[yh iht dh nkgDh e'Jh g/F BjhI iKdh. gowkswknkg fwjo eo e/ fi; wB[Zy ~ r[o{ dh ;zrs ftZu fwbKdkj? T[; ~ wkfJnk d/ pzXBK s'I S[vk b?Idk j?.

gurpurbpRkwS sRI gurU rwmdws jI 9 AkqU:gurg`dI sRI gurU hirikRSn swihb jI 20 AkqU:joqI-joiq sRI gurU hirrwie swihb jI 20 AkqU:

ieiqhwsk idhwVyjoV mylw bIV bwbw bu`Fw jI (T`Tw) 6 AkqU:drbwr ^wlsw (dusihrw) 13 AkqU:jnm igAwnI krqwr isMG jI iBMfrWvwly 21 AkqU:jnm bwbw bu`Fw jI (k`QUnMgl) 21 AkqU:sQwpnw cI& ^wlsw dIvwn 28 AkqU:swkw pMjw swihb 28 AkqU:

srkwrI Cu`tIAW qy hor idhwVysrkwrI Cu`tIAW qy hor idhwVysrkwrI Cu`tIAW qy hor idhwVysrkwrI Cu`tIAW qy hor idhwVysrkwrI Cu`tIAW qy hor idhwVysQwpnw idvs isMG sBw 1 AkqU:jnm mhwqmw gWDI, SRI lwl bhwdr SwsqrI 2 AkqU:AgrsYn jXMqI 5 AkqU:sRI durgw AStmI 11 AkqU:eId-aul-zuhw (bkrId) 16 AkqU:jnm irSI bwlmIk jI 18 AkqU:

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(3)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

Bfozdo f;zx w'IrkBfozdo f;zx w'IrkBfozdo f;zx w'IrkBfozdo f;zx w'IrkBfozdo f;zx w'Irk

ekB{B ~ s'Vd/, ekB{B d/ oytkb/ ns/ ekB{B xkVQ/ekB{B ~ s'Vd/, ekB{B d/ oytkb/ ns/ ekB{B xkVQ/ekB{B ~ s'Vd/, ekB{B d/ oytkb/ ns/ ekB{B xkVQ/ekB{B ~ s'Vd/, ekB{B d/ oytkb/ ns/ ekB{B xkVQ/ekB{B ~ s'Vd/, ekB{B d/ oytkb/ ns/ ekB{B xkVQ/

f;nk;s dkB id'I ekB{B ~ wike ;wM e/ T[; Bkb fybtkV eod/ jB sK tZv/ s'I tZvk b'e szso thuowok iKdk j?. d/F bJh ;p s'I tZvk ysok GoFNkuko j? i' d/F d/ ekB{B ~ s'Ve/ jh ehsk ik fojk j?. nc;';fJ; rZb dk j? fe n'jh b'e ekB{B dh ntZfrnk eod/ jB, fiBQK dh fiZw/tkoh ekB{B dh ;opT[uZsk pDkJhoyD dh j?. f;nk;h s'o s/ wkfce B p?md/ ekB{Bk ~ oZdD s'VB wo'VB, iK Bio nzdki eoD dh goftoshnkw j?. ;ZskXkoh tor dk ni/jk tosktk t/y nkw iBsk ftu ekB{B dk ;fseko fdB'I fdB ysw j[zdk ikfojk j?, i' w[V ekfJw j'Bk w[Ffeb j?. n'osK ns/ pfunK gqsh tXd/ ;/e; ngokX fgZS/ th fJj ekoB fes/B fes/ fiZw/tko j?.

w[zpJh d/ pKdok tobh g[b s/ jZd'I tX ocsko Bkb rZvh ubk oj/ fFfsi mke[o BK d/ ftXkfJe dk;{ohnktz;h BK d/ g[fb; nfXekoh B/ nkgDh coi ndkfJrh eofdnK ukbkB eo fdZsk ns/ i[owkBk t;{fbnk.ftXkfJe B/ fJ; ~ nkgDh p/fJZish ;wM ;{pkJh ftXkB ;Gk d/ rfbnko/ ftu nfXekoh ~ p[bk e/ Gog{o fgNkJhehsh. gqFk;B dh p/Fowh iK x'o ukgb{;h t/y' T[jB/ T[; ekB{B gkbe nfXekoh ~ w[nZsb th eo fdZsk.id fJ; xNBk dk fto'X ns/ o'F gqdoFB j'J/ sd gfjbK sK fdykt/ bJh ftXkfJe th w[nZsb ehsk frnkgo pkd ftu ;Zsk ns/ fto'Xh d't/ fXoK dh g?oth s/ T[; dh pjkbh j' rJh.

wkV/ o[MkBK bJh fto'Xh ns/ ;ZskXkoh d't/ w';/o? GoktK jko fJe fwe j' iKd/ jB. fw;kb tZi'I ;{uBknfXeko ~ spdhb eokT[D bJh d'B' fJe jB. T[Zso gqd/F ftu iks nkXkos o?bhnK d/ fybkc jkJh e'oNd/ c?;b/ dh s'V eVQD bJh d't/ fJZem/ jB. b'ek:[es ekB{B ~ bNekT[D ftu d'ftnK dk fjs j?. rzGhonko'gh ngokXh f;nk;sdkBK ~ i/bk ftu ofjzd/ th u'D bVB dk nfXeko d[nkT[D bJh th fJj fJe jB.

fJjBK dh d/yk d/yh ;wki d/ Xkowe ns/ ;wkie nkr{nK B/ th fJjBK dk ok;sk ngBkT[Dk F[o{ eofdZsk j?. fgSbh fdBh byBT{ dh fJe Xkowe ;z;Ek dh BthI u'D j'Jh. u'D sI' gfjbK tXhnk tXhnk rZbKehshnK rJhnK fe fw;kb i'r g/qoDk dkfJe n'jd/dko u[D/ ikB, fgSbhnK rbshnK d[pkok B j'D. go j'fJnkeh, c/o Bth I p'sb ftu g[okBh Fokp Go fdZsh rJh. nZX / s' I finkdk ofjs wo:kdk s' I jhD/n'jd/dko u[D bJ/ rJ/. n'j f;Zyk ~ f;Zy wo:kdk dk gkbB fezt/ eok ;ed/ jB. nZi i' th j' fojk j? T[;bJh ;kvQ/ f;nk;h j[ewokB finkdk fiZw/tko jB. Xkowe gqpzXe ;z;EktK d/ n'jd/dko g{oh soK Gkoshf;nk;sdkBK dh Beb eo oj/ jB, fiBQK dk G/Vszso dh B[wkfJzdrh ftu finkdk ftFtk; j? i' fJj d;d/BjhI Eed/ eh w/oh ewhi s/oh ewhi s'I finkdk fuZNh j?. fiE'I se ;Zuh e'wh ofjB{wkJh dh rZb j? ofjB{wKfJe ndoF ufoZso tkbk ekB{B dk gkbe j'Dk ukjhdk j? B eh XZih T[VkT[D tkbk. fi; soK f;nk;s dkBKB/ ;zftXkB ns/ ekB{BK dk wike pBkfJnk j? fJj Xkowe ;z;EktK d/ gqpzXe Xow dh nkuko ;zfjsk, jdh;iK ofjs wo:kdk dhnK XZihnK T[Vk oj/ jB ns/ ;ot'u ghmK (sysK) s' th e'Jh ekotkJh B j'B ekoD fJjBK~ F?n fwb ojh j?. Xkowe nkr{ pBD ~ p/skp fJj b'e i/ nkgD/ gho g?rzpoK, r[o{nK, ntskoK dh ;/Xns/ wo:kdk ~ G[Zb e/ i/ f;nk;sdkBK ~ nkgDk ;G e[M wZBD dh rbsh eod/ jB s/ Xkowe B/sktK ~ fw;kb;wMdh iBsk fet/I Xow s/ fdqVQ ofj ;edh j?. ni u'sock tX oj/ gfss g[D/ dk fJjh w{b ekoD j?. Xkowewzst bJh pBhnK ;z;EktK ~ i/ f;nk;s dh gT[VQh B pBk e/ Xkowe ekoiK ftu jh ;ze'funk ikJ/ sd jhngokXK ns/ gfss g[D/ ~ mb br ;edh j?. Xkowe gqpzXe ;z;EktK d/ n'jd/dkoK dh ekpbhns dk g?wkBkT[jBK dh Xkowe :'rsk ns/ fdqVsk jh j'Bh ukjhdh j?, Bk fe Xkofwe f;XksK ~ e[opkD eod/ okiBhsedKt g/uk dh wjkos, i' nZi f;oc M{m co/p s/ jh fNeh j?.

fiZE'I se oki;h fjsK dh okyh dh rZb j? Xkowe ;z;EktK ~ e/tb Xkowe rfsftXhnK se jh ;hfwseod/ j'J/ T[jBK ~ okiBhse wkjo pyF d/D ns/ nkgD/ tk;s/ okiBhse ;z;EktK w;bB f;Zyk bJh f;Zybhr, f;Zy t/bc/:o ;zx, f;Zy e'wh ;Gk, f;Zy fjstkdh gkoNh, :{0 gh0 f;Zy gqfsfBXh ;Gk nkd BK oy e/ nkgD/okiBhse ;[nkoE gokgs eoD. nZi okiBhs Xow dh u/oh BjhI j?, nZi dk n;{b j? w[y go eo' Bhsh gkS/eo' nBhsh :jh okiBhsh. i/ s[;h Xkowe j' ;tZS s/ okiBhsh eo' go e{NBhsh fpbe[b BjhI.

(4)

neN{po 2013

neN{po 2013

neN{po 2013

neN{po 2013

neN{po 2013

ww

w.p

unja

bis

um

an.c

om

gzikph ;[wB wkf;e

gzikph ;[wB wkf;e

gzikph ;[wB wkf;e

gzikph ;[wB wkf;e

gzikph ;[wB wkf;e

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(5)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

1234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123

;fsekos pkg{ BkBe ih,tkfjr[o{ ih ek ykb;k tkfjr[o{ ih eh csfj

pkg{ ih fgSbh fdBh byBT{ d/ fJe gstzs/ ;ZiD d/ nekb ubkD/s/ FwFkB xkN ikD dk w"ek fwfbnk. ik e/ t/fynk, o'Dek brhnKj'JhnK ;B 25-30 gqkDh i' fuyk fsnko eoD ftu o[M/ ;B pkeh ngD/ngD/ ro[Zg ftu rZbk eoB ftu w;s ;B. u/jo/ s/ d[y d/ Gkt iKfJj nfj;k; fe n;h th J/E/ nkDk j? dh GktBk t/yD ~ BjhI fwbojh ;h.

w?~ :kd nkJh T[j ;kyh fe epho ih d/ xo e'Jh rfJnk gskbZrk T[j xo BjhI jB FwFkB xkN rJ/ jB. T[; nkdwh B/ fejkfe w?I T[BQK ~ gSkDdk BjhI jK sK xofdnK B/ fejk fi; ftnesh d/u/jo/ d/ nk; gk; gqekF fd;dk j't/I sK ;wM bJh T[jh epho ih jB.

T[j ftnesh FwFkB xkN s/ frnk T[; B/ t/fynk T[E/ fisB/ftnesh ;B ;G d/ u/jo/ s/ nk; gk; gqekF ;h. T[j pzdk ;'uh g?frnk. pkjo yVk T[vhedk fojk E"Vh d/o pkd id b'r pkjo nkT[Dbr gJ/ sk j"bh j"bh ;G d/ nkb/ d[nkb/ dh o'FBh wZXw g?Idh rJhs/ pkjo nkT[D se ;Gdh o'FBh w[e rJh f;tkJ/ fJe d/. T[; pzd/B/ Gi e/ epho dk; ih dh FoD bJh ns/ p'fbnk epho ih i' w?I g[SDnkfJnk ;h T[j s/ pkd ftu rb eokrK gfjbk w?~ fJ; o'FBh dk okidZ;'.

epho dk; ih B/ p'fbnk fe FwFkB xkN ftu nkfJnk pzdktk;st o{g ftu T[; gowkswk dh j"d ~ wzBdk j? feT[Ife T[; ~ gskbrdk j? fe e'Jh n?;h Fesh j? fi; nr/ tkj BjhI ubdh ns/ eb~ w?I th n'E/ nkT[Dk j? fJU T[; gowkswk dh j"Id ~ wfj;{; eoDeoe/ T[; dk nT[ok gqrN j[zdk j?. pkjo nkT[fdnK s/oh w/oh ftu o[ZMikdk j? sK fco T[j nb'g j' ikdk j?. i' ;d?t T[; Bkb i[fVnk ot/ns/ w"s ~ u/s/ oy/ sK T[; dk nUok gqrN ofjzdk j?.

go pkg{ ih j[D sk FwFkB xkN ftu th e/tb w{zj oyDh eoe/ikJhdk j? :sB eohdk j? fe xN' xN fJe tkoh gfotko dh fBrkjw/o/ s/ g? ikJ/ fe w?I nkfJnk ;h.

pkg{ ih nkg ih B/ fesBk ;'jDk System fdsk ;h fe nzswnodk; ;w/I i' pkDh gVh iKdh j? T[j ;koh ;kj~ w[yksp j[zdh j? fit/I fe n;hI th T[E/ ikDk. i' nkfJnk ;' ub;h nkfd nkfd sK i'I ;kvkwB T[; gowkswk dh n;hw Fesh ~ wfj;{; eo nodk; ftu i[V e/T[; fwqse gqkDh bJh nodk; eo ;e/ go nZi sk ehosB dk wj"bth fJjh pDkfJnk ikdk j? fe T[; ftnesh s/ jh fXnkB fNe/.

w?I ;'u fojk ;h pkg{ ih j[D e/Jh j'o gq'rokw T[bheD/ g?Dr/ sK

e-mail;fsr[o{ ~;fsr[o{ ~;fsr[o{ ~;fsr[o{ ~;fsr[o{ ~ r[o{ BkBe d/t, tkfjr[o{ dh f;\s-;bkj eofdnKr[o{ BkBe d/t, tkfjr[o{ dh f;\s-;bkj eofdnKr[o{ BkBe d/t, tkfjr[o{ dh f;\s-;bkj eofdnKr[o{ BkBe d/t, tkfjr[o{ dh f;\s-;bkj eofdnKr[o{ BkBe d/t, tkfjr[o{ dh f;\s-;bkj eofdnK

Guru Nanak Dev Praising God

s{ ;[bskB[ ejk jT[ whnk,s/oh etB tvkJh <i' s{ d/fj ;[ ejk ;[nkwh,w? w{oy ejD[ B ikJh.

fpbktb[, 795You are the Sovereign, O God !It I call you a chieftain, how is it a praise foryou ?As you inspire me so I praise You;For, I the ignorant,can say nothing by myself in Your praise.

Bilawal, 795

e[dofs etD, ejk thuko[ <tkfonk B iktk J/e tko

ig[, 4It is beyond me to comprehend or describethe vastness and wonder of Your creation.I am unworthy,of being even a sacrifice to You !

Jap, 4

r[o{ BkBe d/t L nkgD/ pko/r[o{ BkBe d/t L nkgD/ pko/r[o{ BkBe d/t L nkgD/ pko/r[o{ BkBe d/t L nkgD/ pko/r[o{ BkBe d/t L nkgD/ pko/

12345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123

r[o{ BkBe d/t, gqG- fwbDh bJhr[o { BkBe d/t, gqG- fwbDh bJhr[o { BkBe d/t, gqG- fwbDh bJhr[o { BkBe d/t, gqG- fwbDh bJhr[o { BkBe d/t, gqG- fwbDh bJhfsnkoh eofdnKfsnkoh eofdnKfsnkoh eofdnKfsnkoh eofdnKfsnkoh eofdnK

Guru Nanak Dev Preparing for

God's Union

;zpfs ;kjk fbfynk,fwfb efo gktj[ s/b[,d/j[ ;iD[ nk;h;Vhnk,fiT[ j't? ;kfjp f;T[ w/b[

rT[Vh, 157The year and the day of my wedding is fixed.Come my friends,pour oil on the threshold and bless meSo that I may attain union with my Lord.

Gauri, 15712345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123123456789012345678901234567890121234567890123456789012312345678901234567890123456789012123456789012345678901231234567890123456789012345678901212345678901234567890123

r[o{ BkBe d/t dk gqG [-T[;ss dhr[o { BkBe d/t dk gqG [-T[;ss dhr[o { BkBe d/t dk gqG [-T[;ss dhr[o { BkBe d/t dk gqG [-T[;ss dhr[o { BkBe d/t dk gqG [-T[;ss dhbkGdkfJesk ;pzXh dkntk eofdnKbkGdkfJesk ;pzXh dkntk eofdnKbkGdkfJesk ;pzXh dkntk eofdnKbkGdkfJesk ;pzXh dkntk eofdnKbkGdkfJesk ;pzXh dkntk eofdnK

Guru Nanak Dev Proclaims

Benefit of God's Praise

BkBe nky/ J/j[ phuko L

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(6)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

w/ok e-mail gsk L-briji.kiram@gmail.com

i' f;ZyK ~ w's u/s/ nkt/. feT[Ife id se w's u/s/ BjhI sd se w?Iw/oh BjhI w[eDh.

nkg ih jh feogk eo' sK e'Jh rZb pD/.fywk ;fjs dk;

pqfizdo gkb f;zx @feow#

@f;csh rzY[ gt? dopkfowkM, 143

I, Nanak, do hereby proclaimafter due deliberation :"Our bond with God's court is establisedonly through the singing of His priases.

Majh, 143

nDyh rhsnDyh rhsnDyh rhsnDyh rhsnDyh rhsioB?b f;zx G'rb

f}zdrh j? nDy Bkb ihD/ dk Bkw.io bt/ e'Jh fet/I, }[bw s/ }[bwh fB}kw .

nDy bJh T[j ih rJ/, sbhnk #s/ ;h; fNek rJ/.nDy bJh wk;{w f}zdK, BhjK ftu fuDtk rJ/.f;o w/ok M[Ze e/ eodk, u'ih gqhsw ~ ;bkw.f}zdrh j? nDy Bkb ihD/ dk Bkw HHHHHH ..

rVQh ftu uwe"o dh, T[j nDy ykso wo rJ/.nkg sK T[j wo rJ/, go e"w f}zdk eo rJ/.j; e/ w?dkB ftu T[j gh rJ/ Fjhdh ikw.f}zdrh j? nDy Bkb ihD/ dk Bkw HHHHHH ..

nDy bJh ubtk bJhnK, fJeBk B/ f;o s/ nkohnK.T[;/ d/ ;de/ wkDd/ jK, nkgK nZi ;odkohnK.ihDk j? |?os d/ Bkb, nkT[ gqD eohJ/ swkw.f}zdrh j? nDy Bkb ihD/ dk Bkw HHHHHH ..

i' eoB e[opkBhnK, T[j e"w d/ ntsko B/.i' ehs/ ~ BjhI ikDd/, T[j e"w d/ |Zdko B/.ukj[zd/ j' e"wh edo sK, i[V p?m' f;Zyh ntkw.f}zdrh j? nDy Bkb ihD/ dk Bkw HHHHHH ..

p'bh s/ fJfsjk; nkgDk, jh sK e"wh FkB j?.pkpkDhnK ejkDhnK eohJ/, sK nkgDk wkB j?.f;de'I Bk jko' ed/, w[Feb BjhI e'Jh w[ekw.f}zdrh j? nDy Bkb ihD/ dk Bkw HHHHHH ..

XzB j? ewkJh dksk, s/o/ gfotko dh.bk;kBh e[opkBh dksk, nihs s/ i[Mko dh.}'okto \sfj dk j?, ;G bJh J/j' g?|kw.f}zdrh j? nDy Bkb ihD/ dk Bkw.

io bt/ e'Jh fet/I, }[bw s/ }[bwh fB}kw..

woikDk j'fJnk - wodkBkwoikDk j'fJnk - wodkBkwoikDk j'fJnk - wodkBkwoikDk j'fJnk - wodkBkwoikDk j'fJnk - wodkBkBfozdo f;zx r[bFB

t/ woikD/ t/ woikD/ feE/ frnk J/I/ t/ woikD/.

tkiK wko wko w?I jkoh, ;[Ddk feT[I BjhI t/ woikD/ <

woikDk woikDk efj e/ fJe wkJh gJh tkiK wko/.

y"o/ fejVk ;h woikDk fe;d/ skJh ;h wkJh g[eko/..

fJe B{oh pkbe nk g[ZfSnk, fe; ~ wksk tkiK wko/.

fe; dk nzB ib fJE'I w[fen?, fe; d/ sKJh woikDk g[eko/.

wkJh fejk s{z feE'I nkfJnk, fejV/ wK-fgnk dk j? ikfJnk <

fgsk ekb{ ih, wK j? fsqgsk, BkBe fiBQK B/ Bkw oykfJnk..

fJj' fijh rZb feT[I eodh j?I, eh j'fJnk J/ wksk s?~.

fe; ~ nky/ s{z woikDk, @iok ftyk sK wksk w?~..

woikDk feT[I Bk Jh oZfynk, j'o e'Jh s?~ Bk bfGnk.

n?Bh ;'jDh d[BhnK nzdo, e'Jh uzrk s?~ Bkw B cfpnk..

wkJh fejk fe fJ; s'I gfjb'I, w/o/ xo nm pkb ;h j'J/.

nbkj ~ ;G j' rJ/ fgnko/, tko' tkoh ;G T[; B/ y'j/..

fJ;/ eo e/ w?I fJ; pkbe dk F[o{ s'I Bk ofyn? woikDk.

nZi BjhI sK e[M fuo wro'I, fJ; B/ j? ;G ~ SZv ikDk..

B{oh pkbe B/ ;wMkfJnk - fdb Bk Yk s/ wzB w/ok efjDk.

T[zM sK d[BhnK ckBh j? fJj - fJE/ p?m fe;/ BjhI ofjDk..

go nZi s"I pkbe fJj s/ok, jo dw ;kv/ Bkb oj/rk.

][Fh |wh s/ d[y ;[y ;ko/, pkbe ;kv/ Bkb ;j/rk.

;kv/ Bkb fJ; dh wksk, ;wM b? nZi s'I j' rJh :koh.

ofjzdh d[BhnK se j[D fJ; dk i; rkt/rh d[Bhnk ;koh.

fejk ozrhb/ B{oh pkbe, fJ; tork BjhI j'D? dkBk.

woikDk BjhI fJ; dk nZi s'I, BtK Bkw j'fJnk wodkBk.

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(7)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

gkme fbyd/ jB HHHHHHHHHgkme fbyd/ jB HHHHHHHHHgkme fbyd/ jB HHHHHHHHHgkme fbyd/ jB HHHHHHHHHgkme fbyd/ jB HHHHHHHHH

op ih pyFDjkoop ih pyFDjkoop ih pyFDjkoop ih pyFDjkoop ih pyFDjkonT[r[D e' B fuskodk rb ;/sh bkfJe..nodk; ftu efjzd/ jB - t/y e/ nDfvm ehsk

wB[y s{ ehshnK rbshnK ~ Bk fusko op ih wkc eofdzd/ jB. nfX:kge, wksk ns/ fgsk ~ nDfvm eod/j'J/ pZfunk ~ wkc eo d/Bk ukjhdk j?. fJ; r[D Bkbn;h ;G ~ fis ;ed/ jK.

n?;h gqhfs eoj[ wB w/o/..nkm gjo gqG ikBj[ B/o/..(807)

id n;h jo fJe ftu op ~ d/yKr/ sK fe;/ftu ntr[D BjhI d/y ;ed/.

eo ek;k do;B eh G{y..w? dfo wkrT[ Bhsk Bhs..(721)

tkfjr[o{ nr/ nodk; eohJ/ fe ;G ftu s{ jhBio nkJ/. tkfj[r[o{ dh Grsh Bkb f;woB eoe/ r[o{s/ Go';k nkJ/rk sK nro e'Jh rbsh j' th rJh sK n;hIejKr/ G[b j' rJh n;h r[o{ dh oik ftu GkDk wB eod[y ftu Gh d[finK dk Gbk eoKr/.r[ow[fy J/j[ wB ihts[ wo? ej? fbt bkfJ..BkBe fJ;[ wB eh wb[ fJT[ T[so ? jT[w ? ;pfdibkfJ..(650)

r[o{ d/ ;pd Bkb i[V eo th n;h d{finK d/ntr[D nDfvm eo ;ed/ jK.

ekj/ eT[ ehi? fXnkB[ igzBk..ip s/ ;[X[ Bkjh wB[ ngBk.. (485);ko/ r[o{ rzqE ;kfjp ftu f;XKs tb s'odk j?

fe wB ;kc fet/ j't/ < wB ftu d[finK bJh T[;sZs,fBzdk, u[rbh oj/rh sd se n;h d[finK dk Gbk BjhIeo ;ed/, Bk Bkw ftu wB i[V/rk.wzB[ X'tj[ ;pfd bkrj[ jfo f;T[ ojj[ fus bkfJ..(919)

;fsr[o dh ws b?e/ wB ;kc eo d[finK dhrbsh ~ nDfvm eo ;ed/ jK.jfo jfo eofj fBs egN[ ewktfj fjodk ;[X[ B j'Jh..(732)

nyK pzd eo :k bkfJNk pzd eo e[S ;w?I fdykt/tk;s/ tkfjr[o{-tkfjr[o{ eoB Bkb fjodk ;[X BjhIj'Idk.

(fJj gkmeK d/ nkgD/ ftuko jB, ;zgkde dk ;jwfs j'Dk io{oh BjhI)(fJj gkmeK d/ nkgD/ ftuko jB, ;zgkde dk ;jwfs j'Dk io{oh BjhI)(fJj gkmeK d/ nkgD/ ftuko jB, ;zgkde dk ;jwfs j'Dk io{oh BjhI)(fJj gkmeK d/ nkgD/ ftuko jB, ;zgkde dk ;jwfs j'Dk io{oh BjhI)(fJj gkmeK d/ nkgD/ ftuko jB, ;zgkde dk ;jwfs j'Dk io{oh BjhI)

r[o{ dh thuko ~ ihtB ftu ih eo nDfvm dkr[D fjod/ ftu t; ;edk j?.efg e[jkVk f;fo xVk tfD e? ;o[ b'jko[..cohdk jT[ b'Vh ;j[ ngDk s{z b'Vfj nzfrnko.. (1380)d'B' izrb ftu eS[ bp oj/ jB b[jko - bkVh (nzfrnko)cohd ih - op ~.

n;h th feE/ op d/ xo nk eo nzfrnko (fBzdk,u[rbh, ekw, eq'X, b'G s/ BjhI bp oj/.

fJe d{i/ ;b'e ftu cohd ih ej oj/ jB -cohdk pkfo gokfJn? p?;Dk ;kJh w[M? B d/fj.. (1380)

nkgD/ xo p?m e/ d{;o/ d/ pko/ ftu ;'uDk..Gkt r[o{ xo nk eo ftu 5 u'ok d/ t; ojBk.

r[o gq;kfd nkgB nkg[ ;[M?..fs; eh ikBj[ fsq;Bk p[M?.. (281)ngD/ nzdo ngBh nkswk dh nkds gkD Bkb

fsq;Bk p[Mk eo n;h pyFjko nDfvm, d{finK dk Gbk;'u ;ed/ jK.

wB god/;h i/ Ehn? ;G[ d/;[ gokfJnk.. (767)wB ngD/ nkg ~ Sv eo b'eK pko/ rZbK eodk

j? wB god/;h d/ xo ik eo T[BK pko/ ;'udk j?. ;k~d{finK dh rZbK eoB ftu pVk wik nKdk j?.

r[o{ pyFjko j? go n;h nkgB/ ntr[D ~ d{oeoB dh pikJ/ d[;o/ d/ ntr[D Y[zvd/ ojzd/ jK.epho wB[ gyh GfJU T[fv T[fv dj fd; ikfJ..i' i?;h ;zrfs fwb? ;' s?;' cb ykfJ.. (369)w/o/ wkXT[ ih ;s;zrfs fwb/ ;[ sfonk..r[o gqo;kfd gow gd gkfJnk ;{e/ ek;N jfonk.. (10);fs;zrs ;fsr[o uN;kb j? fis[ jfo r[D f;yk..

(1316)n;h ;fs;zrs ftu nk eo Gh d[finK pko/ rbs jh ;'uoyd/ jK. wB d[finK pko/ ekw eq'X d/ t; jh ofjdk j?.wfB w?b? FG[ feS[ w?bk sfB X's? wB jSk B j'fJ.. (558)

ntr[D S'fv r[Dk eT[,Xktj[ efo ntr[D gS[skjh ihT[.. (558)n;h nkgD/ wB d/ ntr[Dk dk ghSk S'v eo r[o{

d/ r[DK d/ Bkb i[Veo, d{finK dh GbkJh eo nDfvmdk r[D nkgB/ ihtB ftu ih ;ed/ jK. s/ r[o{ dh y[FhnKgqkgs eo ;ed/ jK.

;opihs f;zxbkigs Bro

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(8)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

woB s{ pkd fe op fwb/rkwoB s{ pkd fe op fwb/rkwoB s{ pkd fe op fwb/rkwoB s{ pkd fe op fwb/rkwoB s{ pkd fe op fwb/rkwoB s{ pkd op fwb/rk :k BjhI fJ;dk e'Jh

gsk BjhI b/feB r[o{ rqzE ;kfjp ftu cohd ih efj oj/jB fe op fiT[d/ ih ni/ jh fwb ;edk j? -

nki[ fwbktk ;/y cohd Nkfew e{ziVhnK wBj[;fuzdVhnk.. (488)

wB' ;uzdVhnK SZv - wB d/ fgZS/ Bk s[o - r[o{xo nk eo Gh n;h r[o{ dh rb Bk wB eo wB woiheod/ jK.

r[od[nko/ nk eo irj-irj wE/ N/eB/ - nzdopkjo, s;thoK s/ fB;kB ;kfjp, i'sk s/ i'V/ xo ftuuoB X{b bkBh wBws j?. ngokXh d{Dk fBt? i' jzskfworkfj.. 470)

r[od[nko/ ftu eEk, ehosB, ;[BB d/ pik:ngBk gkm fBsB/w F[o{ eo d/Bk.

5 u'o ekw eq'X b'G w'j njzeko d/ t; j' e/rbs ew eoBk. w/o/ wB god/;h t/ fgnko/ nkT[ xo/ wBr[opkDh BjhI i[Vdk-wB feXo/ j'o. wBd/ ftu'I ntr[DSkv e/ r[opkDh Bkb i[VKr/ sK nki fwbktk - j[D/, fJE/nZi fJ; t/b/ fJ; gb fiT[IfdnK ihn jh fwbkg j' ;edkj? Gkt w[esh j' ;edh j?.

go Fos fJe j? fe fiT{IfdnK ihn woBk Gktr[o{ d/ d;/ wkor s/ ubBk wB woih BjhI eoBk. fiT[Id/ihn nkgDh epo gqkgs eoBh, ihtfsnK wo ojhJ/r[opkDh nB[;ko ubBk, op Bkb fJe fwesk gqkgseoBh j?. op d/ r[Dk dh ftuko tfvnkJhnK dh ftukofJ; eoe/ eoBh j? fe n? wB[y s{z t?;k pD. Bk fe fJ;bJh eh wB'ekwBk g{oh j' ikJ/. id n;h op ih d/ r[DnkgD/ nzdo t;k bKr/ sKBkBe Grsk ;dk ftrk;.. ;dk y[F ojKr/.fJj[ ir[ ;u? eh j? e'mVh ;u/ ek ftu tk;[.. (463)

op ih d/ r[D È s'I r[ogq;kfd dk Gkt fJBKr[Dk ~ nkgD/ nkg ftu XkoB eoBk. fJBK r[DK ~nkgD/ ihtB ftu t:tjkfoe o{g ftu ngDkDk gt/rk.op ih fBoGT[ ik fBot/o j?. fJBK r[D ~ gVB Bkb,fisBk woih r[opkDh gVh ikt/, nZyK B{N-B{N e/ ehosBeoh ikt/I, nfwqs t/b/ u'eVk wko/, ehosB dopko, o?D;pkJh ehsoB, f;woB eoB Bkb e'Jh ck:dk BjhI. idse n;h y[d fe;h ~ voktKr/ BjhI ns/ Bk voKr/ ;pd

dh thuko (;Zu) BjhI ejKr/. T[d' se fBoGT[ BjhI j';ed/. fi; nkdwh ~ ;u ;wM nk iKdk j? T[j c{b dhsoj y[;p{ jh fybkodk j? ukj/ ;ik$fJBkw fwb/. c[b~ s'V eo gzy[Vh-gzy[Vh g?ok EZb/ w;b d' sk th y[;p{ jhfybkodk j?.- epho ;zs[ B Skv? ;zsJh iT[ e'fNe fwbfj n;zs..wfbnkro[ G[:zrw p/fYU s ;hsbsk Bk sizs.. (1373)cohdk p[o/ dk Gbk efo r[;k wfB B jYkfJ..(1381-82)feofs eow e/ thS[V/ efo feogk w/bj[ okw..ukfo ez[N dj fd; Gqw/ Efe nkJ/ gqG eh ;kw.. (133)

ntr[DK eoe/ ftSV/ jK r[Dk Bkb i[Veo fJ;hiBw ftu n;hI th op ih ~ fwb ;ed/ jK.

fdykt/ wkso gkm, ehosB, ;/tk f;woB Bkbop BjhI fwb ;edk j? ukj/ g{ok ihtB jh r[od[nko/ ftuojeo r[iko dJhJ/. X'fsnk i{fm B T[so? i/ ;T[ X'skfs;[.. (729)

;iD ;/Jh Bkfb w? ubfdnK Bkfb ubzfB..fiE? b/yk wzrhn? fsE/ yV/ fd;zfB.. (729);iD - r[D fiE? w?~ 5 u'o go/FkB (rbs ew)

ekoB Gkt w? ekw :k e'qX Bkb n"yK j'D brk ;ZiD o[ghr[D w?~ ;wMkD - eq'X Bk eo - ekw[ eq'X ekfJnk eT[rkb?.. (932) nyK Bkb wkVk B d/yK nyh ;{se t/yDkgo fsqn Xo ;B o{g[. fe;h ~ X'yk B d/Jh-pj[ gogzuefo go XB[ fbnkt?. ;[s dkok gfj nkfB b[Nkt?.. (656)

go ek p[ok B oky[j uhs..s[w eT[ d[y[ BjhI GkJh whs. (386)

BkBe fce? p'fbn? sB[ wB[ fcek j'fJ.. (473)epho wB[ gzyh GfJU T[fv T[fv dj fd; ikfJ..i' i?;h ;zrfs fwb? ;' s?;' cb[ gkfj.. (1369) wB dh;zrs uzr/ r[D (;u) Bkb j'D eo op fiT[Id/ ihn fwb;edk j?.

w/o/ wkXT[ ih ;s;zrfs fwb/ ;[ sfonk. r[o{go;kfd gow gd[ gkfJnk ;{e/ ek;N jfonk. (10) r[o{Bkb fwbeo ;pd ftuko eo e/ ;u ;zs'y d:k d/ uzr/;z;ekok Bkb ntr[D d{o j' ikd/ jB. jo iht wB[yg/V g"X/ ftu op Bio nk iKdk j?. fJjh ihtB dk n;bhNhuk j?.

r[owhs e"or[owhs e"or[owhs e"or[owhs e"or[owhs e"obkigs Bro

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(9)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(10)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

byBT{ r[od[nkok gqpzXeew/Nh dk fsB ;kbk u[BQK r[od[nkok;kfjp nkbwpkr fty/ ehsk frnkfi; ftu byBT{ dhnK ;kohnK iZE/pzdhnK ns/ r[od[nkok gqpzXe ew/NhnKd/ gqXkB, ;eZso nkd Fkwb j'J/.pj[;zwsh Bkb ;0 ofizdo f;zx pZrk~ ew/Nh dk ckT[Ivo gq/;hv/IN x'fFseoe/ T[jBK dhnK ;/tktK nZr/ tk;s/th poeoko oyhnK rJhnK. T[jBK d/g Zy ftu p 'bfonK B / T [jBK dhokiBhse e[Fbsk dh pj[s skohcehsh ns/ T[jBK dh f;Zy ;wki bJhio{os dZ;h. Bt/I u[B/ rJ/ whs gqXkBKftu'I r[od[nkok f;zrko Bro d/ gqXkB;0 pbihs f;zx N'Bh ~ ekoekohgqXkB pBkT[D dk fBoDk b?e/ BthI ew/Nh dh pkrv'o ;"IgfdZsh rJh i' ew/Nh dh fB:wktbh (Bye Laws) ~ ehs/rJ/ ;z;Ek d/ g[BormB ns/ T[d/FK dh sowhw ~ ;zF'Xseoe/ wkBsk bJ/rh ns/ T[; nB[;ko fsB ;kb bJhekoGko ;zGkb/rh. B'itkBK ~ soihj d/Id/I j'J/ finkdksoB"itkB n'jd/dkoK dh 101 w?Ipoh ew/Nh fsnko ehsh rJhj? fi; ftu byBT{ dhnK e[S iZE/pzdhnK ~ SZvQ e/ eoeohp eohp ;kohnK iZE/pzdhnK ~ n"jd/nk s/ B[wKfJfdrhgokgs j?.

pV/ fgnko w'jpZs tkb/ wkj'b ftu j'J/ fJ;gotosB dk n;o nbr-nbr r[od[nkfonK dhnKgqpzXe ew/NhnK s/ th g?BQk ;[Gkte j? ns/ T[whd ehshik ojh j? fe T[wodoki n'jd/dko BthI gBhoh ~ nZr/s'oB dh fw;kb ekfJw eoBr/. ok:b e?c/ ftu j'Jhgq/; ekBco/I; ftu ;odko N'Bh nkd p'bkfonk B/ i'o d/e/ fejk :{0gh0 wkJhBkohNh p'ov ftu fe;/ f;Zy ~ BkoyDk, :{0gh0 gzikph ne?vwh d/ tkJh; u/now?B d/ gd~ bzp/ ;w/I s'I ykbh oyDk, tikos ftu fe;/ f;Zy dk BQKB j'Dk nkd tXhehnK ekoB f;ZyK ftu o'F j? ns/ ;oeko~ f;ZyK d/ tkip je s[os d/D/ ukjhd/ jB. byBT{

r[od[nkok gqpzXe ew/Nh d/ okiBhse n?i/zv/ dk th n?bkBehsk frnk j?. fi;~ u[BK ewhFB d/ dkfJo/ ftu ofjzd/j'J/ Xkowe n;EkBK s'I fet/ B/goQ/ ukfVQnk ikJ/rk ni/;g;N BjhI j?. Xkowe gqpzX ew/Nh fi;d/ n'jd/dko;oekoh nc;o iK eowukoh th j' ;ed/ jB ehokiBhse n?i/Ivk ubk ;edh j? ;g;N j'Dk io{oh j?.

fdZbh ns/ gzikp ftu r[od[nkok gqpzX bJhgqpzXe ew/NhnK ns/ f;Zyk d/ okiBhse fjsK bJh nekbhdb nbr-nbr eZw eod/ jB. BthI ew/Nh d/ w[Zyn'jd/nK s/ ;0 ofizdo f;zx pZrk cKT[vo gqXkB, ;0pbihs f;zx N'Bh, ekoekoh gqXkB, ;0 i'frzdo f;zx, ;0ih0 n?;0 tkbhnK g?NoB, ;0 i/0 n?;0 uZYk, ;0 n?;0n?;0 pZrk, ;0 nko0 n?;0 d{nk, ;0 eowihs f;zx, whsgqXkB, ;0 fpqfizdo gkb f;zx u/now?B nvtkJhiohew/Nh, ;0 fBowb f;zx, ;0 noftzdo gkb f;zx, iBob;eZso, ;0 jogkb f;zx iZrh yikBuh, ;0 ;otihsf;zx ntX ekbhfin?N, ;0 oDihs f;zx no'Vk, ;0;Bdhg f;zx nBzd, ;0 n?u0 n?;0 y[okBk, ;0 wBihsf;zx sbtkV, ;0 uoB ihs f;zx ;kjBh, ;0 e/0n?;0n?pN u[B/ ns/ wB'Bhs ehs/ rJ/ jB.

byBT{ r[od[nkok gqpzXe ew/Nh dk g[BormBbyBT{ r[od[nkok gqpzXe ew/Nh dk g[BormBbyBT{ r[od[nkok gqpzXe ew/Nh dk g[BormBbyBT{ r[od[nkok gqpzXe ew/Nh dk g[BormBbyBT{ r[od[nkok gqpzXe ew/Nh dk g[BormB

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(11)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

byBT{ r[od[nkok gqpzXebyBT{ r[od[nkok gqpzXebyBT{ r[od[nkok gqpzXebyBT{ r[od[nkok gqpzXebyBT{ r[od[nkok gqpzXeew/Nh d/ Bt/I fBoB/ew/Nh d/ Bt/I fBoB/ew/Nh d/ Bt/I fBoB/ew/Nh d/ Bt/I fBoB/ew/Nh d/ Bt/I fBoB/

1H ew/Nh B/ fBoBK fbnk j? fe vh0nkJh0 ih0 i/bB/ nkbwpkr r[od[nko/ nke/ fi; soQK nB[o'X ehsk j?,i/b d/ e?dhnK d/ ;{Xko bJh r[o{ wjkoki dh ;/X nB[;koT[gokbk ehsk ikJ/ ns/ i/b ftu e?Ig bk e/ fFeFk ns/;jkfJsK d/ ekoi ehs/ ikD, n?bHihHghH;h d/ gqpzXeK B/i/b dk d'ok ehsk ns/ pkbe ns/ gq'VQ e?dhnK dh fFeFkbJh fJe ekoiftT[zs fsnko ehsh j? fi; w[skpe ibdhT[gokbk ehsk ikJ/rk.

r[od[nkok nkbwpkr fty/ 2014 ftu ;qhr[od[nkok nkbwpkr fty/ 2014 ftu ;qhr[od[nkok nkbwpkr fty/ 2014 ftu ;qhr[od[nkok nkbwpkr fty/ 2014 ftu ;qhr[od[nkok nkbwpkr fty/ 2014 ftu ;qhr[o{ r'fpzd f;zx ih dk gqekF T[s;tr[o{ r'fpzd f;zx ih dk gqekF T[s;tr[o{ r'fpzd f;zx ih dk gqekF T[s;tr[o{ r'fpzd f;zx ih dk gqekF T[s;tr[o{ r'fpzd f;zx ih dk gqekF T[s;tiBw fdB tkb/ fdB 14 iBtoh ~ jhiBw fdB tkb/ fdB 14 iBtoh ~ jhiBw fdB tkb/ fdB 14 iBtoh ~ jhiBw fdB tkb/ fdB 14 iBtoh ~ jhiBw fdB tkb/ fdB 14 iBtoh ~ jh

wBkfJnk ikJ/rkwBkfJnk ikJ/rkwBkfJnk ikJ/rkwBkfJnk ikJ/rkwBkfJnk ikJ/rkr[od[nkok nkbwpkr B/ fBoBk fbnk j? fe r[o{

r'fpzd f;zx ih wjkoki dk gqekF T[s;t n;bh sohes'I pkd d/ n?stko ~ Bk wBke/ fdB d/ fdB jh wBkfJnkikJ/. fJ; T[gokb/ ftu j'o r[od[nkfonK ~ th Fkwbeod/ j'J/ gq'rokw T[bhe/ rJ/ jB i' j/m fby/ nB[;kojB.1- byBT{ dhnK ;w{j f;Zy ;zrsK 14 iBtoh 2014~ fJe ;kE r[0 nkbwpkr fty/ gqekF T[s;t wBkT[DrhnK fi; ftu GkJh ;fszdo f;zx ih ns/ GkJh rrBdhg f;zx d/ okrh iZE/ fdZbh s'I ns/ frnkBh nwohe f;zxeEkeko uzvhrV s'I doFB d/Dr/.2- fsBQ fdBh ;wkrw dh nozGsk ftu r[od[nkokf;zrko Bro fty/ eth dopko ns/ r[od[nkok uzdoBro, ;do ns/ njhnkrzi fty/ ehosB dopko th ehs/ikDr/.3- Bro ehosB dh nr[nkJh r[od[nkok Bkekfjzv'bk d/ ekoekoh gqXkB ;0 ofizdo f;zx d[nk eoDr/i' nkFhnBk s'I nkbwpkr se efvQnk ikJ/rk. fi; ftupho ykb;k rsek gkoNh fjZ;k bt/rh.4- ;wkrw ftu w?vheb e?Ig, pbZv v'B/FB e?Ig,;?whBko, g[;se w/bk gqdoFBh, d;sko pzdh, Xkowew[ekpb/ ns/ f;woB bVQh nkd th eoBk gq;skts j?.

2H jo wjhB/ n?bHihHghH;h d/ ;ko/ w?Ipo tkoh tkohjo/e r[od[nkok ftu eZm/ j'e/ ehosB ;wkrw eoDr/ns/ ;EkBe io{osK dh ikDekoh b?Dr/.3H ftXtk fBokFqs phphnK ~ g?zFB d/D bJh ckowikoh ehs/ rJ/ jB. b'Vtzd f;Zy ns/ f;zXh phphnK ~g?z;B fdZsh ikJ/rh.

r[od[nkok ;do fty/r[od[nkok ;do fty/r[od[nkok ;do fty/r[od[nkok ;do fty/r[od[nkok ;do fty/w/vheb e?Igw/vheb e?Igw/vheb e?Igw/vheb e?Igw/vheb e?Ig

;0 jogkb f;zx, iBob ;eZso nB[;ko fwsh20 neN{po ~ r[o{ okwdk; ih d/ gqekF T[s;t, r[o{ jfofeFB ih d/ r[o{ rZdh fdt;, r[o{ jfo okfJ ih d/ i'shi's fdt; ~ ;wogs fJe tZvQ/ gZXo s/ w/vheb e?IgbkfJnk ik fojK j?. b'Vtzd bkG T[mk ;ed/ jB.

Xkowe w[ekpb/Xkowe w[ekpb/Xkowe w[ekpb/Xkowe w[ekpb/Xkowe w[ekpb/

;qh ;[ywBh ;kfjp ;/tk ;[;kfJNh byBT{ dk;kbkBk ;wkrw fwsh 30 ;szpo, 1 ns/ 2 neN{po ~wBkfJnk ik fojk j? fi; ftu frnkBh gowihs f;zxykb;k nBzdg[o ;kfjp tkb/ gqukoe, GkJh ;fszdo phof;zx, ji{oh okrh dopko ;kfjp ;qh nfwqs;o ns/ GkJhr[fozdo gkb f;zx ji{oh okrh r[od[nkok Fjhd pkpkdhg f;zx ih, ;qh nfwqs;o gj[zu oj/ jB. fJ; ;wkrwdh nozGsk ftu fwsh 21, 22 ns/ 24 ;szpo ~ Xkowew[ekpb/ eokJ/ rJ/ fi; ftu, ;'w:k u'o;hnk, fvzgb e"o,jogqhs e"o, nBB:k ;qhtk;stk, nkFhnk Bk}, tzdBke[wkoh B/ ngD/-ngD/ r[o{g ftZu gfjbk ;EkB gokgsehsk j?. fJ; ;[ekpb/ ftu 242 pfuZnK B/ fjZ;k fbnk ns/;wkrw ftu 40 pfunK ~ fJBkw fdsk ikJ/rk.

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(12)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

r[o{ BkBe d/t ih dh nop d/F dh :ksok dk fposKs-3r[o{ BkBe d/t ih dh nop d/F dh :ksok dk fposKs-3r[o{ BkBe d/t ih dh nop d/F dh :ksok dk fposKs-3r[o{ BkBe d/t ih dh nop d/F dh :ksok dk fposKs-3r[o{ BkBe d/t ih dh nop d/F dh :ksok dk fposKs-3

wZe/ s'I r[o{ ih wdhBk ub/ rJ/. fJE/ nkg ihB/ j}os w[jZwd ;kfjp d/ wepo/ s/ v/ok bkfJnk.nkg ih B/ ehosB F[o{ ehsk ns/ fejk @@Neehum,

Hafat Chaha Da Ha Salasa Wa Rubaya .....## wsbp6 wzvb, 7 wjKdhg ns/ 14 b'e ;ko/ jh w[y s'o s/ fsBr[Dk ~ d;d/ jB. fjzd{ Xow efjzdK j? fe fJBk;kfonK B/ fJB;kB d/ ihtB ~ uko GkrK ftu tzfvnkj?. gqwkswk e/tb fJe j? ns/ T[; d/ pokpo (s[b) j'oe'Jh BjhI.

id w[;fbw b'eK B/ fJ; rkfJB ~ ;[fDnkns/ T[j th j}os w[jwd ;kfjp d/ wepo/ s'I sK T[BKnzdo oj' ns/ r[;/ dk jV nk frnk. T[BQK ~ i' thjfEnko fwfbnk b? e/ wepo/ tb B; s[o/ go idT[BK B/ r[o{ ih ~ wkoB tk;s/ nkgD/ jZE T[mkJ/ sK T[E/jh ieV/ rJ/ (iw rJ/). jios w[jwd ;kfjp d/itkJh j}os nbh d/ ikBFhB ybhck B/ ngDhnKT[IrbK ngD/ ezB ftu gkJhnK sK T[j th T[; w[dokftu iw frnk. sd uko JhwkwK - : - cko ;\h,iwkb dhB, ewkb dhB ns/ ybh\k j?okB gq/FkB j'rJ/. T[BK B/ ;ko/ b'eK tb'I T[BQK d/ fJ; e[eow bJhw[jk\h wzrfdnk, ofjw bJh fpBsh ehsh - ns/ fejkfe n;h BkBe ~ nkgDk Bph ngDk g?rzpo s;bhweod/ jK ns/ ;dk jh pkpk BkBe dk fJ;/ soK ;fsekoj't/rk.

r[o{ ih ;kfonK ~ pyF fdsk ns/ n'j T[BQK d/nr/ gfjbk tKr fjbB i[bD br/. fJ; n;EkB r[o{;kfjp dh :kd ftu T[BQK dh yVKtK oyhnK j'JhnKjB. fJ; n;EkB r[o{ ih 27 fdB ofj e/ ehosBeofdnK b'eK ~ fJe tkfjr[o{ nbk-skbk Bkb fgnkoeoB dk T[gd/F fdZsk.

fJE'I r[o{ ih ek\k rJ/. fJj n;EkB dfonkckoks d/ feBko/ j? ns/ j}os w[jwd ;kfjp ns/fJwkw wkthnk dk iZdh fgzv j?. fJ;/ n;EkB s/ j}osnbh d/ p/N/ j{;?B ~ :kjhd B/ Fjhd ehsk ;h. fJ;n;EkB nieb eopbk eoe/ ikfDnk iKdk j?.

(bVh i'VB bJh t/y' gzikph ;[wB, ;szpo 2013 nze ftu)

fJ; e;p/ d/ dyZB tb fJe epo;EkB j?.r[o{ ;kfjp B/ fJ; n;EkB s/ fsB wjhB/ 23 fdBgquko ehsk ns/ nkgD/ o{jkBh frnkB Bkb b'eK ~ w'jfbnk. fJ; n;EkB s/ gksFkj dh :kd ftu fJen;EkB pfDnk j? i' Gkos d/ BkBeFkj g?rzpo d/ BkwBkb ikfDnk iKdk j?. fJwkw wkthnK d/ tzF ftu'I nith T[; n;EkB dh ;/tk ;zGkb eod/ jB ns/ fJ;epo;EkB s/ ehosB eod/ jB.

r[o{ gksFkj dh fJ; nop :ksok d/ fbykoh(ski[dhB) fbyd/ jB fe id r[o{ ih fJ; n;EkB(cemetery) s/ ehosB efonk eod/ ;B sK pj[s ;ko/b'e T[BQK dk ehosB ;[BD ns/ doFBk ~ nkT[Id/ ;B.b'e Bkw pkDh ;[BD ns/ r[o{ gksFkj Bkb puBpbk; eoe/ nBzd ns/ y[Fh wfj;{; eod/ ;B. r[o{ih d/ gqFz;eK ftu'I fJe pj[s jh gq;Bfus phph ;h i'Bkw pkDh ns/ gksFkj d/ puBk s' pj[s gqGkts ;h.fJ; phph dk Bkw ;bhwk ;h. id th T[j ;fs;zr ftunkT[Idh sK G/N ti'I e[M G'iB io{o fbnkT[Idh. T[; dkxo tkbk (gsh) T[mK dk ftgko eodk ;h ns/ pkjoofjzdk ;h. fJe fdB id pkjo'I tkg; xo gofsnksK b'eK B/ T[; ~ skjB/ wko/ fe s/oh gsBh fJ;bkfwen;{bK (FoQk) d/ T[bN ik ojh j?. T[BK B/ fFekfJsehsh fe s/oh gsBh fpBk fe;/ god/ d/ T[; Gkoshceho gk; p?mh ofjzdh j?.

fJe fdB ;bhwk, r[o{ gksFkj dh ;zrs ftupkpk BkBe gk; p?mh j'Jh ;h. T[; ~ n?;k ;e{B ns/FKsh gqshs j'Jh fe T[j ;wkXh ftu ubh rJh. pkpkBkBe B/ ski[dhB ~ fejk fe ;bhwk ~ xo G/i'. Ybd/F{oi dh bkbh xN ojh ;h, Fkw dk t/bk j' frnk ;h.ski[dhB B/ j'bh ijh ;bhwk ~ p[bkfJnk, ;bhwk sqpee/ ikrh sK ski[dhB B/ pV/ fgnko Bkb fejk fe pkpkBkBe uKj[zd/ jB fe puh s{z S/sh xko ubh ik. xotb ikD s'I gfjbk ;bhwK B/ pkpk BkBe d/ uoBk ~gof;nk. T[; d/ sK egkN y[b rJ/ T[; d/ nzdofrnkB dk gqekF j' frnk. T[j d; edw xo tb

;?:d fgqEgkb f;zx

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(13)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

(HHHHHHHHHHHubdk )(HHHHHHHHHHHubdk )(HHHHHHHHHHHubdk )(HHHHHHHHHHHubdk )(HHHHHHHHHHHubdk )

nr/ tXh ns/ fco fgS/ w[V e/ fejk @@w/ok nB[wkB j?fe w/ok gsh xo nk frnk j?.## fJ; s/ r[o{ gksFkjB/ skVBk eofdnk fejk fe nkgDhnK FeshnK ~ ;zGkbe/ oyhI ns/ ;fji ftu ofjDk.

;bhwK xo gj[zuh sK T[; B/ d/fynk fe T[; dkgsh r[;/ bkb Bkb ghbk j'fJnk d{i/ ;kEhnK Bkb p?mkj?. T[; dk gsh r[bkw :knk B/ ;bhwK ~ eq'X Bkbx{fonk sK ;bhwK B/ ;fji Bkb fejk fe @@w/oh Grshjh ;h fi; ekoB s{z ;}k s'I pu frnk j?I, s{z sK fJeesb ehsk ;h. s{z ngD/ xo dphnK 500 ;'B/ dhnKw'joK eY e/ b? frnk ns/ wihd ~ d/ fdshnK. r[bkw:knk pj[s j?okB j'fJnk ns/ fejk fe w?I sK s?~ e[MBjhI df;nk, w?I fJZE/ nkfJnk ns/ ibdh jh tkg; ubkfrnk, s?~ fJj ;ZG e[M fe; soK gsk bZrk. ;bhwkB/ fejk fe gfjbK fJj d; fe fiE/ s{z frnk ;hgqd/; T[E/ eh tkgfonk ;h. gsh B/ df;nk - @@id'I ;kvkekcbk fw;o d/ B/V/ gZ[iB tkbk ;h, w/o/ fJe T{m/ B/fJe pkr ftu'I nzr{oK dh p/b yk bJh.

T[; pkr dk wkbe p[Yk fe;kB rZ[;/ ftunkfJnk ns/ T[; B/ w/o/ T[; T{m/ ~ i'o dk gEZowkfonk s/ w/ok T{mk wo frnk. w?I th eq'X ftu T[jhgZEo T[; fe;kB ~ wkfonk s/ T[j fe;kB wo frnk.w?I T[E'I GZiB dh e'fFF ehsh go gefVnk frnk ns/eufjoh g/F ehsk frnk. w?I ;koh rb ;Zu' ;Zuh dZ;fdZsh go ekB{B nB[;ko fe;/ ~ wkoB pdb/ w?~ w"sdh ;ik ;[BkJh rJh. feT[Ife w?I fe;/ dk eo}k d/Dk;h ;' w?I jkew ~ fpB/ ehsh fe w?~ fsB fdB dk ;wKfdZsk ikJ/ sK fe w?I fJj eo}k ndk eo ;eK. fJe

nkdwh fi; B/ ;\/d g'Fke gkJh j'Jh ;h w/ok }kwBpfDnk ns/ w/oh nghb wB}{o j'Jh.**

nr'I r[bkw :knk B/ df;nk fe w?I xo nkfJnk,nFo\hnK y'd e/ eYhnK ns/ ibdh ibdh tkg;frnk. w?~ jkew tb'I i' fsB fdBK dh w[jbs fwbh;h, r[}o rJh ;h, w/o/ tk;s/ ;w/I s/ tkg; g[iBkBkw[wfeB ;h, fJ; tk;s/ }wkBs d/D tkb/ ~ frqcskoeo fbnk frnk ;h. w?I id tkg; g[ik sK b'eK s/ uzrkgqGkt fgnk fe w?I tkg; nk frnk j? sK jkew B/ w?~w[nk\ eo fdsZk. w?~ Sv fdZsk frnk sK w?I c'oB ngD/ikwD dks/ dh Gkb ehsh go T[j w?~ feXo/ Bkfwfbnk. fJj ;koh rb ;[D e/ ;bhwk fJedw p'bgJh - @@T[j wkbe eosko ;Zuk j?, T[j tkfjr[o{ ;Zukj?.

d{i/ fdB ;bhwk nkgD/ gsh ~ Bkb b? e/ pkpkih d/ doFBk ~ rJh. gfjbh B}o ftu jh gsh ~;wM nk rJh fJj Gkosh pkpk jh w/ok }wkBsh ;h ns/nkg w[jko/ T[; dk f;o ;fseko ti'I pkpk BkBe d/uoBk s/ Yfj fgnk. T[; dk b{z b{z nBzfds ;h ns/ T[;dk o'w o'w F[eokB/ ns/ XzBtkd dh w{os pfDnkj'fJnk ;h. gsh d/ wB d/ ;ko/ Fe d{o j' rJ/ ns/ wB][;h s/ y/V/ Bkb Go frnk.

d't/I gsh gsBh pkpk BkBe d/ uoBk Bkb fJ;soK fbgN/ j'J/ ;B fi;soK Ffjd dhnK wZyhnK c[bK~ fbgNdhnK jB. j[D T[BQK d/ o'w o'w ftu nbkjdk ~o tk; fojk ;h.

nB[tkde L joGiB f;zx 093696624671

nBw'b ;[wBnBw'b ;[wBnBw'b ;[wBnBw'b ;[wBnBw'b ;[wB1- fuzsktkB g[oF dk ;qho jw/FK o'rh ofjzdk j? s/ o}k ftu p/fuzs ofjB tkb/ dk ;dk szdo[;s.2- i' g[oF ;z;koh wfjb wkVhnK dk jzeko eodk j? T[; ~ JhFPo d/ dopko ftu EK BjhI fwbdh.3- i' wB[Zy fe;/ G[b/ okjh ~ o;s/ gkt/ T[; dk ;z;ko d/ fpyV/ okj ftu ;fsr[o{ ;jkJh j'Idk j?.4- fit/I jz; d[X ns/ gkBh ~ fBy/V e/ oZy d/Idk j? fJ;/ soQK r[o{ ek f;Zy r[ows ns/ wBws ~.5- ;'Mh s/ FoXk d't/I }o{oh jB, fpBk ;'Mh FoXk e[okfj gKdh s/ fpBk FoXk ;'Mh p/w[y pBkdh j?.6- fit/I gkBh ngB/ gKb/ ekm ~ BjhI v'pdk fJ;/ soQK r[o{ f;Zy ~ gkgK dh ykJh ftu BjhI v[pB d/Idk.7- wB[Zy dh jwdodh jw/Fk T[; d/ ngB/ ;[nkoE bJh j'Idh j? ns/ r[o{ dh wB[Zy d/ Gb/ bJh.

frnkBh T{Xw f;zx ih

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(14)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dk ;fseko;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dk ;fseko;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dk ;fseko;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dk ;fseko;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dk ;fseko

;w/I d/ gqGkt ns/ j'o eJh fJe ekoBK d/ n;oj/m n;hI ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih s'I pj[sK @d{o# j[zd/ ikoj/ jK. fJj d{oh eJh soQK dh j?. ;ohoe GKs sKr[od[nkfonK ns/ Xkofwe n;EkBK, dhtkBK ns/ w/fbnKT[s/ ikD tkfbnK dh frDsh nZr/ Bkb'I iB-;zfynk dhfB;ps Bkb tX ojh j? go fJBQK ;soK d/ b/ye d/;kjwD/ fJ; ;ohoe B/Vsk dk gqFB BjhI ;r'I e[M j'oGkt j?. T[; ~ uko w[Zy GkrK ftu tzfvnK ik ;edkj? L1- eh n;hI ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dk ;fseko T[j'Ifijk eod/ jK i' fJe r[o{ dk eoBk T[fus j? <2- eh n;hI r[o{ ih d/ j}{o b'VhIdh wo:kdk ~ g{ohsoQK fBGkT[Id/ jK <3- eh n;hI r[o{ ih d/ T[gd/F ~ g{oh soQK ns/ mhe;wMd/ jK <4- eh n;hI nkgD/ r[o{ d/ T[gd/F ~ j'oBK segj[zukT[D bJh g{ok :sB eod/ jK <

i/ ;kvk fJBQK uko gqFBk ;zpzXh T[Zso @jK# ftuj? sK n;hI mhe r[o{ d/ B/V/ jK ns/ fizBk jh fJBQK dk T[Zso@BKj# ftu j[zdk ikt/rk, UBk jh n;hI d{o. fJ; bJh :'rj? fe fJBQK ftu' I jo fJe gqFB ~ n;hI tko' tkoh

gq'0 n?;H n?;H nw'bgq'0 n?;H n?;H nw'bgq'0 n?;H n?;H nw'bgq'0 n?;H n?;H nw'bgq'0 n?;H n?;H nw'b

ftukohJ/.fJ; ftu ;zd/j BjhI fe n;hI ;qh r[o{ rqzE ;kfjp

ih d/ ;kjwD/ f;o fBtkT[Id/ jK (wZEk BjhI N/ed/) ns/ e[M;odk-g[idk uVQktk uVQkT[Id/ jK. j[D/ jh T[go fbfynkfrnk j? fe n;hI wZEk BjhI N/ed/, f;o fBtkT[Id/ jK. fJjrZb ;GBK bJh sK ;Zuh BjhI, eJh sK ;Zu-w[zu jh wZEkN/ed/ jB go ;kvk fJj eEB ;GBK bJh M{mk th BjhII.ed/ r[od[nko/ ftu p/fmnK th tZy-tZy nkdwhnK ikfJ;sohnK ~ nkT[IfdnK ~ sZe' sK s[jk~ u"dK-gzdoKfe;wK dk wZEk N/fejk iKdk fd; ;edk j?. eJh sK yb's/jh p{j/ ftu'I E'VQk fijk f;o S/sh Bkb M[ekn e/ nkgDhpfjD tkbh EK tZb GZiDr/. fJj rZb ftF/F eoe/ BthnKnXyVQhnK e[VhnK ftu t/yD ftu nkT[Idh j?. d{i/ eJhb'e ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih d/ e'b sK nkT[Dr/ go r'v/goB/ j' e/ nZXk e[ f;o M[ekn e/ w[V ikDr/. shih fe;wT[BQK b'eK dh j? i' wZEk sK }whB Bkb bkT[Id/ jB go T[BQK~ d/yD tkbk jo e'Jh nB[wkB bk ;edk j? fe T[BQK d/wB ftu e'Jh ;fseko BjhI, fJe o;w tkbh pks j? ! goj[D sK fJ; s'I th rZb bzx rJh j?. f;Zy B"itkBK ns/pZfunK ~ fpBK wZEk N/eD d/ jh r[od[nko/ ftu nkpfjzfdnK t/fynk ik ;edk j? eJh sK fJ; s'I th rJ/.

b/ye gq'0 nw'b n'j wjkB j;sh jB fiBK B/ :shw ykB/ ftu gotfoF gKT[Id/ j'J/ fJe tkoh fJe ;opXow whfNzr ftu pj[s ;'jDk GkFD fdZsk. T[g;EZs nzrq/i gkdoh B/ nw'b ih d/ f;o s/ jZE c/od/, skohc ehshns/ fejk fe n;h s/oh gVQkJh ns/ gotfoF dk g{ok youk T[mk e/ s?I~ fJzrb?Iv G/i e/ skbhw d[nk fdznkr/.go Fos j? fe s{z id th f;Zy Xow dh tfvnkJh ftu GkFD eo/rK, s?~ GkFD d/ nkyho ftu fJj efjBk j?fe fJ;kJh Xow th nZSk j?. i/ s?~ wzi{o j't/ ;jkfJsk bJh w/o/ e'b uou nk iKJh. nw'b ih nkgD/ Gfty dhp/jsoh bJh uou, gkdoh ~ fwbD tk;s/ rJ/ s/ iKd/ j'J/ nkgD/ Bkb :shw ykB/ s'I o'Nh th pzBQ e/ b? rJ/ e/fes/ d/o B j' ikJ/. uou ezgkT[Iv ftu gkdoh dh e'mh s/ gsk bZrk eh gkdoh fJe whfNzr ftu fpih jB ns/p/Iu s/ p?m e/ fJzsiko eo'. E'Vh d/o ftu gkdoh dk e[Zsk nk e/ nw'b ih d/ wro g? frnk ns/ G'IeDk F[o{ eofdZsk ns/ T[; ~ u[Zg eokT[D bJh nw'b ih B/ nkgDh o'Nh dh g'Nbh ftZu'I fJe o'Nh eYe/ T[jd/ nZr/ gk fdZsh.e[Zs/ B/ T[; o'Nh ~ ;z[x e/ SvQ fdZsk go ykXk BjhI. fJsB/ ftu gkdoh pkjo fwbD tk;s/ nkfJnk s/ e[Zs/ ~ vpbo'Nh dk gh; d/ e/ u[g eokfJnk. n'jBK gkdoh s'I g[fSnk fe s[jkvk e[Zsk o'Nh BjhI yKdk f;oc vpbo'Nh yKdkj?. gkdoh dk itkp ;h fe fJj ;p e[S yKdk j? go nkgD/ wkbe dk fdZsk jh yKdk j?. fJj ;[De/ nw'b ~n?;h ;'Mh gJh eh T[j T[m yb'sk ns/ efjD bZrk ckdo ih w?I f;Zy Xow d/ pkDh r[o{ BkBe d/ dopko dk e{eojK, s[jkv/ e[Zs/ s'I ;hy b?e/ w?I tkfg; ik fojk jK w?I th nkgD/ wkbZe dk fdZsk jh yktKrk ns/ tkfg; nk rJ/.b/ye', gqzpXe' ns/ gqukoe' fJ; g{o/ b/y ~ io{o gVQ' ns/ nZr/ fJ; ~ gqukoB dh feqgk eo'.- ;zgkdeb/ye', gqzpXe' ns/ gqukoe' fJ; g{o/ b/y ~ io{o gVQ' ns/ nZr/ fJ; ~ gqukoB dh feqgk eo'.- ;zgkdeb/ye', gqzpXe' ns/ gqukoe' fJ; g{o/ b/y ~ io{o gVQ' ns/ nZr/ fJ; ~ gqukoB dh feqgk eo'.- ;zgkdeb/ye', gqzpXe' ns/ gqukoe' fJ; g{o/ b/y ~ io{o gVQ' ns/ nZr/ fJ; ~ gqukoB dh feqgk eo'.- ;zgkdeb/ye', gqzpXe' ns/ gqukoe' fJ; g{o/ b/y ~ io{o gVQ' ns/ nZr/ fJ; ~ gqukoB dh feqgk eo'.- ;zgkde

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(15)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

T[BQK bJh pfjDk th n"yk j?. T[j pkjo jh fco s[o e/MN bzxk b?Id/ jB. T[j yb' e/ doFB fdzd/ jB (T[jFkfJd nkgDk-nkg ftykT[D jh nkJ/ j[zd/ jB), eJhvzvT[s pzdBk eod/ jB, eJh T[uh csfj p[bk e/ ;G dkfXnkB T[NekT[Id/ jB.

fe;/ e"w iK Xow dh J/esk ns/ ;{s dk gqGktnfijhnK EktK T[s'I jh fbnk iKdk j?, fiE/ T[; e'w d/ b'efJeZm/ j'D. ;' i/ r[o{ rqzE ;kfjp ih dh jk}oh ftu ;kvknkT[D dk Yzr jh fJj' fijk fte'fbZsok j? sK ;'uD tkbhrZb j? fe i/ fe;/ nBwsh iK gqd/;h ~ fbyDk gt/ fe n;hIwZEk fe; soQK N/ed/ jK iK r[o{ rqzE ;kfjp ih dk ;fsekofe; soQK eod/ jK sK, wB dh GktBk ojh fJe gk;/, ;kv/;oho dh XkoBk eh dZ;/rh < fJj pVh fuzskiBe rZbj't/rh.

fJjh rZb uVQktk uVQkT[D ;zpzXh j?. eJh-eJhc[ZN d[o/fvUI g?;/ ;[ZND tkb/ iK e'b nk e/ th G[nK e/ g?;/wkoB tkb/ fdqF ~ t/y e/ fJj BjhI fejk ik ;edk fefJ; soQK eoB tkb/ d/ wB ftu e'Jh ;d-GktBk iK FoXkj?, ;r'I fJT[I sK @pZXk uZNh# tkbk n;o jh gqrN j[zdk j?.GkJh r[odk; ih B/ @GktBh Grs GkfJ e"vh nro Gkroky?# nkfrnk ;h go eh fJT[I g?;k ;[ZNDk iK G[nK e/ wkoBkGkfJ s/ GktBk s/ Grsh dk ;p{s j? <

b/ye dk fJj ftuko j? fe fJ; nDrfjbh dkekoB nfrnkBsk ns/ p/gqtkjh j?. n;hI pZfunK s/B"itkBK ~ fJj f;ykT[D dk sK pVk :sB eod/ jK fexo nkJ/ gqkj[D/ ~ fet/I fwbDk ukjhdk j?, T[;skdK iKtZfvnK Bkb fet/I toskt eoBk ukjhdk j?, j'o sK j'od';sK, fwZsoK, B'eoK nkfd d/ ;jkwD/ fet/I p'bDk, T[mDk,p?mDk ukjhdk j?, go eh n;hI ed/ ;e{bK, ekbiK,r[od[nkok ;kfjpkB iK xoK ftu fJj f;ykT[D dk th:sB ehsk j? fe wZEk fet/ I N/eDk j?, nodk; t/b/fet/I yb'Dk j?, G/Nk fet/I oZyDh j? iK r[o{ ;kfjp d/ ;kjwD/fet/I p?mhdk j?.

fe;/ nkg s'I tZv/ d/ ;kjwD/ i/ e[o;h T[s/ p?m/ Ghn;hI fJe bZs r'v/ T[s/ oZy bJhJ/ sK fJj rZb ;bhe/d/ fto[ZX wzBh iKdh j?. i/ n;hI nkg s'I tZv/ ~ jZE fwbkT[DbJh gfjbK nkgDk jZE nZr/ eo d/JhJ/ sK n;hI rztko;wM/ iKd/ jK. fJzM jh eZgfVnK ;zpzXh th nB/eK fB:wjB go j?okBh j? fe r[o{ d/ dopko ftu ikD tkb/ r[o{

dh j}{oh ftu p?mD t/b/ fJBQK fB:wK s/ ;bhe/ dh gqtkjBjhI eod/. fJ; ftu ;fseko T[gikT[D dk pkjow[yh YzrfJj' ;bhek j? fi; Bkb ;kv/ nkgD/ ns/ ;k~ t/yDtkfbnK d/ wB ftu ;fseko dh GktBk T[gidh j?.

fJ;/ jh ;zpzX ftu eZgfVnK s'I fJe ftuko nkfrnk j?. i/ fe;/ ;'r tkb/ xo n;hI uwehb/ ns/GVehb/ eZgV/ gk e/ ub/ ikJhJ/ sK @n;hI fej' fij/bZrKr/<# fJj nB[wkB ;[Gkte jh bkfJnk ik ;edk j?.fJzM jh ;w/I nB[;ko rZb fJE'I she g[Zi rJh j'Jh j? feFkw d/ ykD/ ftu fejVk ;{N gkJhdk j? ns/ d[gfjot/b/ fejVk. fejVh oZ[s ftu eZgfVnK dk fejVk ozr uzrkbZrdk j? ns/ fejVh EK T[s/ fejVk. eJh EkJhI fBZeogk e/ ikDk p[ok j't/rk ns/ nfijhnK EktK th jB fiE/fBZeo Bkb jh ikD:'r j[zdk j?, fit/I go/v, ;?o nkfd.

eh c/o r[o{ ;kfjp dh jk}oh ftu ikD bZfrnK;k~ nkgD/ fbpk; dk fXnkB eoB dh b'V BjhI < fJetko r[od[nkok ;kfjp d' gVQhnK fbyhnK fJ;sohnK fJj'fij/ fbpk; ftu nkT[IdhnK d/yhnK fe tZv/-tZv/ gq/whnK dhth fBrkj okrhnK tb'I jN e/ T[BQK tZb ubh rJh.;kohnK BzrhnK pkjtK, nZXh s'I tZX Bzrh fgZm nkfd. rZbKBk e/tb r[o{ ;kfjp d/ ;fseko Bkb jh nY[ethnK jB;r'I ;wkfie ns/ nkuoDe fdqFNhe'D Bkb th p[ohnKjB. fiE/ ;?IeV/ b'eK B/ fJeZm/ j'Dk j?, T[E/ Gh i/ n;hI b'eKdh okJ/ dk fynkb Bk eoKr/ sK j'o feZE/ eoKr/ <

fJ; ;fseko d/ Bk j'D d/ ekoB eJh j' ;ed/jB go tZvh s/ ftF/F rZb sK fJj' jh j? fe ;k~ nkgD/pZfunK ns/ B"itkBK ~ fJj ;G e[M f;ykT[Dk gt/rk ns/r[od[nkok ;kfjp d/ gqpzX ~ ftF/F s"o s/ nfijk oZyDkgt/rk fe T[E/ nkT[D tkfbnK bJh e[M Bk e[M fB:wK dhgkbDk }o{oh j't/. frofinK ns/ w;hsK ftu sK nfijkj?, s[;hI r'v/ Bzr/ b? e/ w;hs ftu BjhI ik ;ed/. fJ;/soQK jh frofinK ftu th nfijhnK rZbK bJh ftF/FfB:w ns/ pzXB jB ns/ r[od[nkok ;kfjpkB ftu thfit/I j'o nB/eK fB:w n;hI ;[Gkte jh gkbd/ jK fst/I jh;k~ r[o{ ;kfjp dh jk}oh ftu nkT[D, wZEk N/eD, yb'D,jZE i'VB nkfd ;zpzXh th e[M fB:wK dk gkbD eoBknktZFe j?. d[Zy dh rZb j? fe nodk; t/b/ b'eK dk jZEi'VB dk Bw{Bk ns/ yb'D dk Yzr th eJh gqeko dk j'frnk j?. fe;/ Bwk} t/b/ ed/ nfijk BjhI t/fynk iKdk

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(16)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

ns/ Bk jh froi/ dh gqkoEBk t/b/.fJj rZbK e'Jh n"yhnK BjhI, e/tb ;kvh p/gqtkjh

j?. e[M tX/o/ fXnkB fJ;~ pj[s ;kok ;[Xko ;edk j?.pugB s'I nfijh gogkNh gkT[D dh b'V j? ns/ nkg Bw{BkpD e/ ftykT[Dk }o{oh j?.

i/ n;h ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dk g{oB ;fsekoeod/ j'JhJ/ sK eh n;hI r[o{ wjkoki dh jk}oh ftu d{i/f;ZyK ~ wzdk p'b ;ed/ jK < eh n;hI fdb-fdykt/ s/ e"V/b?euo d/ ;ed/ jK < gkoNhnK s/ XfVnK d/ MrV/ S/V;ed/ jK < b/ye dk ftuko j? fe BjhI.

;' fJj pVk }o{oh j? fe ;kv/ wB ftu fJjftuko w[y j't/ fe n;hI nkgD/ fgsk Bkb'I th, fe;/ tZv/nkr{ Bkb'I th, fe;/ wjkB ftnesh dh jk}oh Bkb'I th tXe/ ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dk ;fseko eoBk j?. id n;hIfe;h wjkoki/ dh j}{oh ftu p?m/ j'JhJ/ sK tZv/-tZv/ dopkohbJh Gh ;k~ EK pDkT[D iK wjkoki/ e'b'I T[[m e/ T[; dhnkU Grs bJh ikD dh b'V BjhI ofjzdh.

eh n;hI ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dh jk}oh ftup?fmnK ed/ fJT[I gqshs ehsk j? < eh n;K ed/ fJ; ;bhe/dh gqtkj ehsh j? <

fi; dk n;hI ;seko eod/ jK, T[; d/ puB;[Dd/ i/ n;hI fe;/ j'o Bkb rZbK eoB bZr ikJhJ/ sKeh fJj p/ndph BjhI < j[D t/y bU fe fezB/ e[ gqpzXes/ ;o's/ r[od[nkok ;kfjp ftu d{finK Bkb rZbK eoBs'I pu/ ofjzd/ jB. d[Zy Bkb efjDk g?Idk j? fe ;kv/r[oXkw rZbK eoB dk n;EkB pD rJ/ jB, @wkJhU,phphU, u[Zg dk dkB pyF', G?D'I pZfunK ~ u[Zg eokU# nkfddh oN jo okrh s/ b?euoko ~ bkT[Dh g?Idh j?. fco thfejVh u[Zg j[zdh j?.

fJe j'o nB'yh rZb j[D t/yD ftu nk ojh j?.dhtkB gzi s'I pkoK ti/ se bZrk j'fjnk j? go ;kok ;wKnktkikJh brksko pDh ofjzdh j?. e'Jh uko iD/ nkrJ/, e'Jh ;Zs T[m rJ/. e'Jh BthI N'bh nk rJh, e'JhT[m rJh. fJj uh} 6 xzfNnK ftu'I 4 xzN/ }o{oh uZbdhofjzdh j?.

fBok fJj jh BjhI fe fJT[I ;o'fsnK s/ tefsnKdk fXnkB T[Nedk j?, ;r'I fJj Gh fe fJj ;fseko d/Yzr d/ fto[ZX j?. eh fe;/ dopko, eufjoh iK dhtkB(dopko eufjoh) ftu fJT[I j[zdk j? < wjkoki/ d/ p?fmnK

iK T[;d/ puB ;[DfdnK fJT[I T[m-T[m s[oh ikDk p/ndphBjhI <

fJj B[e; jNkT[D dk fJe' Yzr j? fe dhtkBKdk tes S'Nk s/ E'VQK j't/. fJj ;Zu j? fe wkBf;e,;ohoe ns/ fdwkrh s"o s/ wB[Zy fJzBk fuo fposhnK ~fJe fynkb T[s/ BjhI pzBQ ;edk, Bk jh fJe' rZb ftufJzBk fuo o; b? ;edk j?. eh fJj ;zGt j? fe S/-;ZsxzN/ u"IeVh wko e/ p?mk oj/ < eh brksko S/ xzN/ e'JhfXnkB Bkb fes/ pfjm ;edk j? < Xkofwe dhtkB s/n;EkB dh gftZsosk, wjZssk ns/ ;fseko bJh nktZFej? fe dhtkB dk ;wK xNkfJnk ikt/. gq'rokw S'Nkj't/, o;-Gog{o ns/ fyZu gkT[D tkbk. w/o/ ftuko ftui/ n;hI jo p?me 6 xzN/ dh EK d' iK jZd fszB xzN/ dh oZybJhJ/ sK r[o{ xo dh fJj fBs j[zdh p/ndph ns/ dhtkBKbJh tX ojh no[uh o[e ;edh j?. ;kvk you xN ;edkj? ns/ gq'rokw tX/o/ gqGktFkbh pD ;edk j?. ekbiKns/ ;e{bK ftu eJh EkJhI fJT[I ehsk iKdk j?. frofinKdhnK gqkoEBktK 45 fwzNK ftu ns/ tZvhnK-tZvhnK :kdKdk fdB v/Y-d' xzfNnK ftu wBkJ/ iKd/ jB.

i/ e'Jh wjKg[oF p'b fojk j't/ sK Gkt/I ;k~ T[;rZb dk gsk th j't/, ;fseko dh wzr j? fe n;hI FKshns/ GktBk Bkb ;[DhJ/. fJ; fdqfFNhe'D s'I ftukfonk;gZFN j? fe id ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dk @j[ew# (tke)fbnk iKdk j? sK T[; tke ~ ;[DfdnK ;kvk T[BQK s[eK~ Bkb-Bkb T[Zuh gVQBk BjhI Y[edk, ;fseko dh wzr j?fe n;hI FKsh Bkb T[; ~ ;[DhJ/ feT[Ife n;hI sK r[o{ dkj[ew ;[DB bJh p?m/ j[zd/ jK Bk fe fJj dZ;D bJh i' ;k~fJj j[ew }[pkBh :kd j?.

fJj ns/ j'o nB/eK nfij/ fdqFNKs jB fiBQK s'IgqsZy j? fe ;k~ ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih dk i' ;fsekoeoBk T[fus j?, nkw s"o s/ pj[shnK EktK T[s/ n;hI T[jBjhI eod/. n;hI ohs ns/ wo:kdk ~ g{oh soK BjhIfBGkT[Id/.

;kv/ fJfsjk;e r[od[nkok ;kfjpkB ftu ni/;fseko dh T[j wo:kdk pj[s jZd se fBGkJh iKdh j?.;qh jfowzdo ;kfjp nkfd n;EkBK tkbh ;qh r[o{ rqzE;kfjp d/ ;fseko dh wo:kdk dk Bw{Bk ;kjwD/ oZy e/n;hI ;qh r[o{ rqzE ;kfjp d/ ;fseko dh ohs s/ wo:kdk~ ngDk ;ed/ jK.

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(17)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

;kek gzik ;kfjp;kek gzik ;kfjp;kek gzik ;kfjp;kek gzik ;kfjp;kek gzik ;kfjpf;Zy Xow ftu r[od[nkfonK dk ftF/F wjZst j?.

fJjBK r[od[nkfonK ftu pj[s ;ko/ r[o{ ;kfjpkBK d/ihtB ;zpzXh xNBktK Bkb ;zpzXs ;EkBK #s/ r[od[nko/w"i{d jB i' nZi th ;k~ tZy-tZy r[o{ ;kfjpkB ih d/ihtB dhnK xNBktK dh :kd ~ sk}k eod/ jB. fJjBKr[od[nkfonK dh ;/tk ;zGkb tZy-tZy ;w/I f;ZyK ns/T[dk;h, fBowb/ ;zsK d[nkok j[zdh ojh ;h. ykb;k oki;w/ I fJjBk r[od[nkfonK d/ Bkw irhoK brkJhnKrJhnK. nzro/}h oki ;w/I nzrq/}K dh Ffj s/ fJjBKr[od[nkfonK dh ;/tk eo oj/ wjzs d[okukoh j' rJ/.fJjBK r[od[nkfonK ~ wjzsK s'I nk}kd eokT[D bJhf;ZyK ~ pj[s e[opkBhnK d/DhnK gJhnK.

fJ; iZd'I ifjd ftu f;Zy woihtfVnK B/ tZv/-tZv/;ke/ eo ftykJ/. T[jBK ;kfenK ftu'I jh gzik ;kfjp dk;kek f;Zy fJfsjk; ftu ftF/F toBD:'r j?. ;ke/ d/nZyoh noE i' GkJh ekBQ f;zx BkGk B/ wjkBe'F ftu ehs/jB, T[j xNBk i' fJfsjk; ftu :kd ofjD:'r j't/.gzik ;kfjp dh xNBk th T[jBK ftu'I fJe j? i' f;ZyfJfsjk; ftu ;dk :kd oj/rh.

gzik ;kfjp r[od[nkok ;qh r[o{ BkBe d/t ih d/ihtB Bkb ;zpzfXs j?. fJ; dk g[okDk Bkw j;B npdkbfJ; e'b jh r[o{ BkBe d/t ih GkJh wodkB/ Bkb g[Zi/ ;B.fJZE/ jh tbh ezXkoh dk jzeko s'fVnk ;h s/ T[; ~ wB[Zyskdh ;Zuh ;/tk eoB dk wkor fdykfJnk ;h. fJZE/ jh fJegZEo T[Zgo jZE dk pfDnk fBFkB j? fi; eoe/ fJ;dk Bkwgzik ;kfjp gqf;ZX j' frnk.

id'I r[od[nkok ;[Xko bfjo F[o{ j'Jh sK fJ;r[od[nko/ T[Zs/ wjzs fwZmk okw dk ep}k ;h. fJj wjzsd[okukoh ;h. f;Zy ;zrsK ftu fJ; d/ wkV/ nkuoB eoe/pVk o'; ;h. wjzs d/ woB s'I pknd T[; dh gsBh d/ Gok;zs f;zx B/ e[M rVpV eoB dh e'fFF ehsh go f;Zy;zrsK d/ nZr/ T[; dh ukbkeh Bk uZbh. r[od[nkok f;Zy;zrsK d/ ep}/ j/m nk frnk.

r[od[nkok ;[Xko bfjo d/ nXhB jh r[o{ e/ pkrdk ;kek tkgfonk. r[o{ e/ pkr ftu f;ZyK tb'I ehshnKe[opkBhnK ozr fbnkJhnK. 17 Btzpo 1922 ;oeko B/r[o{ e/ pkr ftu f;Zy ;zrsK ~ bZeVK tZYD dh fJikis

joihs f;zx @jkfc}kpkdh#joihs f;zx @jkfc}kpkdh#joihs f;zx @jkfc}kpkdh#joihs f;zx @jkfc}kpkdh#joihs f;zx @jkfc}kpkdh#

d/ fdZsh. i/bQK ftu pzd e?dh fojkn ehs/.r[o{ e/ pkr d/ w'ou/ ftu e?d ehs/ f;ZyK ftu fJe

iZEk c"ih g?BFBhnK dk th ;h. T[jBK ~ w?fi;Nq/N B/nes{po ftu YkJh-YkJh ;kb dh ;ys ;}k ;[DkJh s/i[owkBk th ehsk. fJ; iE/ ~ 29 nes{po ~ oks dh rZvhftu nzfwqs;o'I nNe i/bQ ~ G/fink frnk. o;s/ ftur[ioKtkb/ dh ;zrs B/ fJjBK GoktK dh ;/tk ehsh. 30nes{po ~ d[gfjo fgZS'I fJj rZvh oktbfgzvh s'I nNe~ otkBk j'Jh. o;s/ ftu r[od[nkok gzik ;kfjp nkT[Idk;h. id T[E'I dh ;zrs ~ rZvh dk gsk bZrk sK T[jBKB/ c"ih f;zxK ~ ib gkDh SekT[D dk T[Zdw F[o{ ehsk, go;N/FB wk;No B/ w[yhnK ~ fejk fe rZvh gzik ;kfjp BjhIyVQh j't/rh. fJj rZb ;[D e/ ;zrsK ~ pVh fBokFk j'Jhgo ekch ;zrs gqFkd, cb, d[ZX nkfde b? e/ ;N/FB g[ZirJh.

id'I rZvh oktbfgzvh s'I uZb e/ gzik ;kfjp g[ZirJh sK ;N/FB wk;No B/ bkJhB ebhno ehsh j'Jh ;h,rZvh yVQh j'D dh e'Jh nk; BjhI ;h. fJj t/y e/ GkJheow f;zx s/ GkJh gqskg f;zx rZvh yVQh eoB bJh o/bt/bkJhB s/ b/N rJ/ j'o ;zrsK th bkJhB s/ b/N rJhnK.vokJhto B/ pE/o/ ft;b wko/ go T[j ;{ow/ gNVh s'I BkT[Zm/ nyho fJziD T[jBK dhnK jZvhnK ~ u{o-u{o eodkbzx frnk, d'tK d/ ;oho fgzi/ rJ/. j'o ;zrsK d/ th ;ZNKbZrhnK. rZvh yVQh j' rJh, d't/I Fjhd ni/ f;;ed/ ;B,

(pkeh g/i 27 s'I)

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(18)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

GkJh r[odk; ihGkJh r[odk; ihGkJh r[odk; ihGkJh r[odk; ihGkJh r[odk; ih(fizBk dhnK ouBktK ~ ;qh r[o{ rqzE ;kfjp dh e[zih efjnk frnk j?)

nihs f;zx, byBT{, w'0 L 9651592214nkfd ;qh r[o{ rqzE ;kfjp, fi;dh ;zgkdBk ns/

ouBk ;kfjp ;qh r[o{ noiB d/t ih B/ ehsh, fJ;wjkB ekoi bJh, tv/ uko r[o{nK dh T[ukfos pkDh,GrsK, r[of;ZyK ns/ GNNK dh pkDh ~ tkuBk, x'yBkns/ okrK d/ Bkb jh ftnkeoD nB{;ko ;'X e/ soshpd/ e/ nzeB eoBk, fJ; o[jkBh ezw bJh r[o{ ;kfjpdk ;fj:'rh ns/ fbykoh j'D dk wkD GkJh r[odk;ih ~ gqkgs j'fJnk.

GkJh r[odk; ih dk iBw ;'jbthI Fskpdh d/wZX brGr 1551-52 ftu nfwqs;o d/ fgzv pk;oe/fty/, dksko uzd ih d/ xo j'fJnk ns/ nkg r[o{nwodk; ih d/ Gshi/ ;B.

r[o{ nzrd d/t ih dh nfrnkB[;ko id r[o{nwodk; ih B/ r'fJzdtkb Ffjo t;kfJnk sk nkgnkgD/ gfotko, GoktK ns/ GshihnK ~ b? e/ r'fJzdtkb nk e/ t; rJ/. fJ; soK r[odk; ih ~ pugBs'I jh r[o{ nwo dk; ih dh B/Vsk gqkgs j'Jh, fJE/ jhnkg ih dk gkbB g'FB, gVkJh ns/ F;sq ftfdnK,Xkofwe wkj'b ns/ ;s;zr d/ tksktoD ftu j'fJnkfJjh ekoD ;h fe ;z;kfoe ftfdnk d/ Bkb jh Bkbnkg r[owfs ns/ r[of;Zyh d/ ozr ftu g{oh soK ozr/rJ/ ;h.

FoXk, ;/tk, brB, fpp/ep[X nkfd r[DK d/ekoD nkg r[o{ nwo dk; ih d/ fBeNtosh f;ZyK ftufrD/ ikDr/. r[o{ ;kfjp ih B/ nkg ih ~ f;Zyh ns/BkBe fBowb gzE d/ gquko fjs uzp/ ns/ izw{ tbG/fink. ;B 1574 ftu shi/ gksFkj d/ i'shi's;wkT[D T[gozs nkg r[o{ okw dk; ih dh ;/tk ftubr rJ/. e[M ;wK fpsB T[gozs r[o{ okw dk; ih dhnkfrnk s/ nkg nkro/ ns/ g{op tb gquko eod/ oj/.

GkJh r[odk; ih ~ nkro/ jh r[o{ okw dk;ih d/ r[og{oh f;XkoB dk ;wkuko fwfbnk. e[M;w/I T[gozs nkg nfwqs;o gzuw gksFkj d/ doFBK bJhgjz[u/.

nfwqs;o nk e/ GkJh r[odk; ih ~ ftfds

j'fJnk fe r[o{ ;kfjp dk tZvQk Gok fgqEh uzd jh r[o{xo dk fto'Xh j' e/ e'MhnK joesK eo fojk j?. ;zrskns/ w;zd fijVhnK G/NktK ik o;d nkfd b? e/ nKT[d/T[j ;kohnk t;s{nk nkgD/ tb oykJh iKdk ns/ bzrobJh T[BQK ~ r[o{ xo G/i d/Idk. o;d ns/ wkfJnk dho'e ekoD bzro ftu fwmhnK (p/jhnK) o'Nhnk thtzvhnK ikD T[gozs bzro w;skBk j'D dh B'ps nkrJh.

fJ; nt;Ek ftu GkJh r[odk; ih B/ GkJhp[ZYk ih Bkb ftuko eoe/, GkJh ;jb' ih ns/ GkJh g?Vkih ~ Bkb b? e/ nfwqs;o d/ uko/ o;fsnK s/ w'ou/ bke/ TXo'I nkT[D tkbhnK ;zrsK ~ ns/ w;zdK ~ fgqEhuzd dh pdfBnsh s'I ikD{ eokd/I, r[o{ dh tvhnkJh ns/r[ows dh ikBekoh d/Id/ ns/ T[BQK dhnK G/Nktk f;ZXkr[o{ dopko gj[ukT[D br/. nkg GkJh r[odk; ihfggbh ;kfjp tkb/ o;s/ s/ p?m/, ibdh jh ;ko/ fgqEhuzd dh ubkehnK ns/ joesK s'I ikD{ j' rJ/ ns/ r[o{d/ bzro fco uVdhnK ebQk ftu ubD bZr/.

r[o{ d/ bzro ns/ j'o b'Vk bJh wkfJnk dh

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(19)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013E[V B j'J/ fJ; ekoi bJh GkJh ;kfjp B/ r[o{ ;kfjpBkb ;bkj eod/ @@d;tzd## gqEk ubkJh, fi; ~ ;zrsKB/ pj[s ;bkfjnk, fJ; ezw bJh w;zdK d/ v/fonK s/@@r[o{ eh r'beK oyhnK rJhnk. ;zrsK fJBQK ftunkgDk d;tzd (1$10 iK 10% ewkJh dk) gkTI[dhnKfijVk eZmk j'e/ fdtkbh ns/ ft;kyh d/ w'e/ r[o{ dopkogj[uk fdsk ikT[dK fi; ekoD wkfJnk dh ed/I s'N BjhInkJh.

;qh r[o{ rqzE ;kfjp d/ ;zgkdB ns/ b/yB ftuGkJh r[odk; ih dh fbykoh d/ o{g ftu w[y ;/tk ~ f;Zyirs jh BjhI ;kok ;z;ko jw/Fk :kd oy/rk. nkg pV/ihtB tkb/, ns/ Bkw f;woB d/ nGhnk;h j'D d/ Bkbjh ;s GkFktK d/ frnksk ;B. nkg pugB s'I jh eth;B ns/ pj[s jh gqfsGkFkbh Yzr Bkb nkgB/nkgDhnK ouBktK ~ tkoK ns/ eftsQ o{g ftu fbfynkj?.

tkoK dh ouBk gzikph ftu ns/ eftsQ fpqi GkFkftu jB. nkgdhnK ouBktK gVB s'I gsk brdk j?fe Xkofwe ns/ r[owfs s'I fJbktk nkg fJfsjk;,G[r'b, B/fsesk, ;wkfie Fk;sq ns/ wB'ftfrnkB pko/pj[s ikBekoh ns/ ;{M oyd/ ;B.

tkoK dh F[o{nks GkJh ;kfjp B/ r[o{ BkBed/t ih d/ nkrwB dh b'V ~ wfj;{; eotk e/ fdsh.

;fsr[o BkBe gqrfNnk,;fsr[o BkBe gqrfNnk,;fsr[o BkBe gqrfNnk,;fsr[o BkBe gqrfNnk,;fsr[o BkBe gqrfNnk,fwNh X[zX ir ukBD j'fJnk.fwNh X[zX ir ukBD j'fJnk.fwNh X[zX ir ukBD j'fJnk.fwNh X[zX ir ukBD j'fJnk.fwNh X[zX ir ukBD j'fJnk.

fiT[ efo ;{oi fBefbnk,fiT[ efo ;{oi fBefbnk,fiT[ efo ;{oi fBefbnk,fiT[ efo ;{oi fBefbnk,fiT[ efo ;{oi fBefbnk,sko/ Sg/ nzX/o gb'fJnk.sko/ Sg/ nzX/o gb'fJnk.sko/ Sg/ nzX/o gb'fJnk.sko/ Sg/ nzX/o gb'fJnk.sko/ Sg/ nzX/o gb'fJnk.

;qh r[o{ rqzE ;kfjp dh ;zgkdBK T[gozs, r[o{xo d/ fto'XhnK ns/ fJ;bkw d/ eZNotkdhnK B/ w[rbpkdFkj nepo d/ ezB Go/ fe fJ; rqzE ftu w[jwzd;kfjp ns/ fJ;bkw d/ fybkc fbfynk j?. r[o{ ;kfjpB/ GkJh r[odk; ih d/ Bkb pkpk p[ZYk ih ~ s;bQh bJhw[rb dopko G/fink, fiE/ T[BQK B/ pkdFkj nepo ~g{oh soK ;zs[FN eokfJnk, s;bQh j'D s/ nepo B/BiokB/ ti'I 1100 w'joK wZEk N/fenk. ns/ r[odk; ihs/ pkpk p[ZYk ih ~ ;BwkB Bkb d[Fkb/ fdZs/.

r[o{ noiB d/t ih dh Fjkds T[gozs nkg ;qhr[o{ jfo r'fpzd ih dh ;/tk ftu oj/. ;B 1637 ftunkg r[o{ ;kfjp (S/th gksFkj) Bkb r'fJzd tkb gqukofjs rJ/ ;B. r'fJzdtkb fty/ jh fJe fdB nfwqst/b/ fBsB/w T[gozs r[o{ ;kfjp dh w"i{drh ftu GkJh;kfjp B/ ;tk; fsnkr fdZs/ ns/ nekb g[oy d/ uoDkftu ik fpoki/.

nkg ih dhnK ouBktK pj[s Gkt g[oD,y'ig{oe ns/ ftdtsk Gog{o j'D d/ ekoD ni dk jogqukoe eEkeko ns/ Ykvh f;zx T[BQK dhnK tkoK ns/eftsQ d/ T[dkjoD d/ e/ r[oFpd dh eEk ~ nk;kBYzr Bkb g/F eod/ jB feT[Ife GkJh r[odk; ih dhnKouBktK pko/ r[o{ ;kfjp B/ efjnk ;h nkg ih dhnKouBktK @@r[o{ rqzE ;kfjp dh ez[ih## j'DrhnK.

N V

pZu/ dk ;{MknpZu/ dk ;{MknpZu/ dk ;{MknpZu/ dk ;{MknpZu/ dk ;{Mkn;'jDh ;'jDh eo fbykJh, pZu/ op ~ fumh gkJh.;ko/ efjD s[;h gkbDjko, w/oh th fJe ;[D' g[eko.okw, op e'Jh ej/ GrtkB, s[jkv/ BK s'I vo/ F?skB.;[fDnk d[Zy ;ZG jod/ j', Gbk ;GBk dk eod/ j'.d[Zy id'I e'Jh, j'T{ n;K ~ fet/ eoK r/ c'B s[z;k~ <ofjzd/ j' s[;h fejV/ nzpo, G/i' T[E'I d/ c'B Bzpo.;'yh j' ikT[ eoBh rb, j?b' ehsh w;bQk jb.

ofizdo e"o,nkbwpkr, byBT{

c'B L 0522-2450994

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(20)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

pkpk pZ[Yk ihpkpk pZ[Yk ihpkpk pZ[Yk ihpkpk pZ[Yk ihpkpk pZ[Yk ihpkpk p[ZYk ih pV/ T[Zu/ ;Z[u/, gqf;X, ns/ eoBh

tkb/ r[of;y j'J/ jB. T[BQK B/ r[of;yh dk T[gd/F ;qhr[o{ BkBe d/t ih s'I fbnk ns/ S/thI gksFkjh d/;w/I she r[of;Zyh dk Bw{Bk pD e/ ihtB pshs ehsk.

pkpk ih dk iBw ;[x/ ozXkt/ (iZN) d/ xo wkskr"oK dh e[y s'I nes{po 1519 ~ eE{ Bzrb, f}bknzfwqs;o ftu j'fJnk. wkfgnK B/ T[BQK dk BK p{VkoZfynk, wro'I r[o{ BkBe d/t ih d/ puB w[skpe T[BQKdk BK pZ[Yk ih g? frnk. p{Vk ih d/ iBw s'I e[M fuowro'I T[BQK d/ wkg/ fgzv owdk; (f}bk nzfwqs;o) ftunk tZ;/.

nkw iZN w[zfvnK tKr p{Vk ih S'N/ j[zd/ wZMk d/tkrh pD/. id T[j :koQK pkoQK tfoQnK d/ ;B, sd r[o{BkBe d/t ih fcod/ fcoKd/ ns/ ;fsBkw[ d/ rZc/ tosKd/owdk; fgzv d/ gk; nk fNe/. p{Vk ih th wZMK ukod/U[E/ nk rJ/. T[BQK B/ r[o{ ih d/ doFB ehs/ ns/ T[BQKdk T[gd/F ;[fDnk. T[BQK d/ wB ftu nfijh ohM g?dkj' rJh fe T[j o'} B/w Bkb r[o{ ih gk; nk p?fmnkeoB ns/ fezBK fezBK fuo fJe pzBQ e/ T[BQK d/ doFBeod/ ns/ ezB bk e/ puB ;[Dd/ fojk eoB. Bkb jhT[j r[o{ ih tk;s/ d[ZX fbnk e/ pV/ go/w Bkb G/Nefonk eod/.

fJe fdB r[o{ ih B/ T[jBK ~ fejk, @ekek,s/ok eh BK j? < s{z eh ezw eodk j[zdk J/I <

p{Vk ih - ;Zu/ gksFkj, w?I okwdk; ftZu ofjDtkb/ fJe iZN dk g[Zs jK. wkfgnK B/ w/ok BK p{Vk oZfynkj?, w?I wZMK ukfonk eodk jK.

r[o{ ih - s{z eh fJZSk Xko e/ ;kv/ gk; nkT[Idkj?I < s{z eh ukj[zdk j?I <

p{Vk ih - ;Zu/ gksFkj. w/oh p/Bsh j? fe w?~w"s d/ d[y s/ vo s'I pukU, fJ; u[ok;h d/ r/V ftu'IeZY', w[esh pyF'.

r[o{ ih - ekek ! s/oh s/ jkbK y/vD-wZbQD,ykD-jzvkT[D dh T[wo j?. s?~ w"s s/ w[esh d/ fynkbKB/ fet/I nk cfVnk < tZvk j't/Irk sK fJj rZbK eohI.

p[{Vk ih - wjkoki ih ! w"s dk ehj t;kj < eh

gsk ed'I nk cVQ/. ypo/ tZvk j'tK fe Bk jh j'tK.r[o{ ih - s?~ fJzBh S'Nh T[wo/ fJj ;'u

fet/I c[oh ekek p{fVnk <p{Vk ih - wjkoki ih, fJj fJT[I ! e[M fuo

j'fJnk, gmkD ;kv/ fgzv tZb'I bzx/, T[j pd' pdh ;kvhnKc;bK tZY e/ b? rJ/ - gZehnK th eZuhnK th, s/ nZXgZehnK th. Ud'I s'I w?~ xVh w[Vh fynkb nkT[Idk j? fefit/I gmkD eZuhnK gZehnK c;bK, tZY e/ b? rJ/ jBfst/I jh w?s th pZu/, rGo{, nZXyV, p[ZY/ ~ id'I ih eo/nk BZg/rh. eh gsk w/oh tkoh ed'I nk ikt/ < fJ; eoe/ w?I w"s s'I vodk jK. s[jkv/ gk; fJj nk; Xko e/nkT[Idk jK fe s[;hI w/ok fJj vo d{o eo'r/.

r[o{ ih jZ; gJ/ ns/ efjD br/, @s{z j?I sK pZuk,go rZbK p[ZfYnK tkbhnK eodk j?. s{z pZuk bjhI, s{z p[ZYkj?I. seVk j', p[ZY/ pkbek ! oZp w"s Bkb'I fes/ tX/o/ tZvks/ pbtkB j?. i/ s{z T[;dk j' ikt/I, sK w"s s?~ vok Bk;e/rh, T[j s?E'I voB br gt/rh, s{z nwo j' ikt/Irk,iBw woB d/ r/V s'I S[N ikt/Irk. oZp ~ jo t/b/u/s/ ofynk eo, T[; dk Bkw ifgnk eo/, T[; d/ g?dkehs/ ihtK Bkb fgnko efonk eo, T[BQK dh fgnko Bkb;/tk efonk eo, i/ s/o/ fjod/ ftu oZp dk vo Goikt/l s{z T[; ~ y[F eoB d/ isB eodk oj/I, s/o/ wBftu oZp bJh fgnko g?dk j' gt/, c/o w"s dk th s/ j'o;G/ vo th fwN ikD, s?~ w[esh fwb ikt/rh.

iBw fdB s/ ftF/F HHHHHiBw fdB s/ ftF/F HHHHHiBw fdB s/ ftF/F HHHHHiBw fdB s/ ftF/F HHHHHiBw fdB s/ ftF/F HHHHH

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(21)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

T[; fdB s'I p{Vk ih dk BK @p[ZYk# ih g? frnk.f;Zy T[BQK ~ ;fseko Bkb pkpk p[ZYk ih nkyd/ jB.p[ZYk ih B/ f;Zyh XkoB ehsh T[j r[o{ BkBe d/t d/ f;ZypD rJ/. T[j xo-pko SZv e/ r[o{ ih d/ dopko/ofjD bZr gJ/. ;kok fdB ;zrsK dh ;/tk Nfjbeod/, y/sK ftu ik e/ y/sh pkVh dk ezw fBpkj[zd/ ns/Bkw igd/ ofjzd/. T[BQK B/ nkgDk ihtB f;ZyK bJhBw{Bk pDkfJnk ns/ r[o{ ih d/ @Bkw igD, feos eoBs/ tzv e/ SeD* d/ T[gd/F ~ ewk e/ ftykfJnk. ;zrsKnkg ~ ;fseko Bkb @pkpk ih# nkyD bZr gJhnK.

;qh r[o{ BkBe d/t ih T[BQK T[go pj[s gq;zB;B, fJzB/ gq;zB fe id'I nkg B/ r[orZdh ;qh r[o{ nzrdd/t ~ ;"Igh, sK T[BQK ~ r[fonkJh dh o;w nkg B/ pkpkp[ZYk ih gk;'I ndk eotkJh ! wro'I shih, u"Eh, gzithIs/ S/thI gksFkjh ~ r[osk dh o;w th pkpk p[ZYk ih jhndk eod/ oj/. T[BQK dh T[Zusk d/ ekoB T[BQK d/ wro'Ir[fonkJh dh o;w dk nfXeko T[BQK dh n"bkd ~ fdskfrnk.

Grsh ewkJh dk ;dek pkpk ih B/ nksfweT[Zusk gokgs ehsh. f;y ;zrsK ftu T[jBK dk yk;;fseko j'D bZr fgnk. id gfjbh gksFkjh d/ i'shi's ;wkT[D wro'I th ;qh r[o{ nzrd d/t r[gs-tk;ftZu jh oj/ ns/ nkg d/ doFBK d/ nfGbkFh f;y nkg~ bZG Bk ;e/, sK w[yh f;y pkpk p[ZYk ih gk; gj[zu/,i' T[; t/b/ nkgD/ fgzv owdk; ofjzd/ ;B, ns/ p/Bshehsh fe nkgDh nkswe Fesh tos e/ gsk eo' fe r[o{ih feZE/ jB ns/ fco T[BQK ~ gorN j' e/ doFBd/D bJh p/Bsh eo'. pkpk p[ZYk ih B/ oks dh fJeKs;w/I gkm eo e/, r[o{ ih dk fXnkB Xo e/ nodk;ehsh. T[BQK ~ yv{o ;kfjp dh wkJh fBGkJh d/ xofpoki oj/ r[o{ ih d/ doFB j'J/. nrbh ;t/o T[jyv{o ;kfjp rJ/ ns/ ;zrsK ~ r[o{ ih d/ doFBeokJ/.

fJ;/ soQK id shi/ ;fsr[o{, dks{ d/ eq'X s/Jhoyk dh nZr wZmh eoB dh ykso pk;oe/ ik e/ r[gsj' p?m/ ;B, sK th ;zrsK B/ pkpk ih ~ p/Bsh ehsh fer[o{ ih ~ bZG' s/ gqrN eo'. fi; e'm/ ftu ;qh r[o{nwodk; ih p?m/ ;B, T[; dh ezX ~ ;zBQ bk e/ pkpk

ih B/ nkg ~ g/qfonk fe ;zrsK ~ doFB fdU.id gzuw gksFkj B/ ;qh dopko ;kfjp ns/

nzfwqs ;o'to dh fsnkoh nozGh sK pkpk ih fJ; ;/tkd/ w'Yh gqpzXe pD/. ;qh dopko ;kfjp dh gqeowk ftuTZ[so-g{op dh pkjh tZb pkpk p[ZYk ih dh p/oh j[D shew"i{d j?. fJ;/ p/oh j/m pfj e/ T[j ;zrsK gk;'I mheYzr Bkb ;/tk eotkfJnk eod/ ;B. T[j jZEhI ;/tkth eod/ ;B, ;zrsK ~ ejhnK, N'eohnK s/ j'o;fwnkB fdnk eod/ ;B ns/ ;ko/ ezw dh fBrokBhefonk eod/ ;B.

fJj ;/tk ;zg{oB j'D s/ pkpk ih B/ fJe j'o;/tk ;zGkbh. f}bk nzfwqs;o d/ fgzv Mpkb d/ gk;ek\h ;koh G'I r[o{ ih ~ G/Nk j'Jh ;h. J/E/ r[o{ ;kfjpKdk wkb vzro ufonk eodk ;h. fJ; ~ phV nkyd/;B. fJ; phV dh s/ fJ; ftub/ wkb vzro dh ;zGkbpkpk p[ZYk ih ~ ;"Igh rJh. pkpk ih B/ nkgDh T[wodk pj[s ;kok fjZ;k fJ; phV ftu r[o{ xo dh ;/tkeofdnK r[}kfonk. T[j xkj y's e/ r[o{ ih d'x'fVnK, rT{nK, wZMK nkfd ~ gkfJnk eod/ ;B. fJ;bJh T[j nkgD/ nkg ~ r[o{ ih dk xkjh (xkj y'sDtkbk) fejk eod/ ;B. fJ; phV dk BK pkpk p[ZYk ihdh phV iK pkp/ dh phV g? frnk. J/E/ fJ; BK dkfJfsjk;e r[od[nkok j?.

nkg dk r[o{ xo ftu fJzBK wkD ;fseko ;hfe ;qh r[o{ noiB d/t ih B/ nkgD/ ;kfjp}kd/, ;qhjfor'fpzd ;kfjp ih f;ybkJh gVQkJh dk ezw nkg d/;g[od ehsk. fJBQK B/ ;qh jfor'fpzd ;kfjp ~ r[ow[yh,r[opkDh s/ r[o-fJfsjk; dh gVQkJh th eokJh ns/ Bkbjh x'V ;tkoh, F;soK dh tos'I, e[Fsh (x'b) ns/ j'o;ohoe f;ybkJh th eotkJh. wro'I ;qh r[o{ jfor'fpzd;kfjp d/ ;kfjp}kfdnK dh f;ybkJh gVQkJh th pkpkih B/ eokJh.

id'I ;qh r[o{ noiB d/t ih B/ ;qh (r[o{) rqzE;kfjp ih dh phV fsnko eo e/ T[; dk gqekF dopko;kfjp ftu ehsk, sK T[BQK B/ pkpk p[ZYk ih ~ ;qh dopko;kfjp dk gfjbk rzqEh Bh:s ehsk.

id ;qh r[o{ jfor'fpzd ;kfjp ~ ijKrhopkdFkj B/ e?d eoe/ rtkbhno d/ febQ/ ftu G/i

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(22)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

fdsk, sK e[M fuo wro'I wksk rzrk ih B/ pkpk p[ZYk ih~ r[o{ ih dh ypo ;[os fbnkT[D tk;s/ rtkbhnoG'fink. T[j rJ/ ns/ r[o{ ih ~ fwb e/ ;[y ;[B/jk b?e/ tkg; nkJ/. r[o{ ih dh e?d ;w/I ftu jh pkpk p[ZYkpkpk p[ZYkpkpk p[ZYkpkpk p[ZYkpkpk p[ZYkih B/ oks t/b/ @u"IehnK#, dk fotki s'fonk. Fkwih B/ oks t/b/ @u"IehnK#, dk fotki s'fonk. Fkwih B/ oks t/b/ @u"IehnK#, dk fotki s'fonk. Fkwih B/ oks t/b/ @u"IehnK#, dk fotki s'fonk. Fkwih B/ oks t/b/ @u"IehnK#, dk fotki s'fonk. Fkwt/b/ ;zrsK iZEk iK u" Ieh pDk e/ Fpd gVQdhnKt/b/ ;zrsK iZEk iK u" Ieh pDk e/ Fpd gVQdhnKt/b/ ;zrsK iZEk iK u" Ieh pDk e/ Fpd gVQdhnKt/b/ ;zrsK iZEk iK u" Ieh pDk e/ Fpd gVQdhnKt/b/ ;zrsK iZEk iK u" Ieh pDk e/ Fpd gVQdhnKgVQdhnK ;qh dopko ;kfjp dhnK goeowK eodhnKgVQdhnK ;qh dopko ;kfjp dhnK goeowK eodhnKgVQdhnK ;qh dopko ;kfjp dhnK goeowK eodhnKgVQdhnK ;qh dopko ;kfjp dhnK goeowK eodhnKgVQdhnK ;qh dopko ;kfjp dhnK goeowK eodhnKns/ wro'I nodk;k eoe/ ftdk j[ zdhnK.ns/ wro'I nodk;k eoe/ ftdk j[ zdhnK.ns/ wro'I nodk;k eoe/ ftdk j[ zdhnK.ns/ wro'I nodk;k eoe/ ftdk j[ zdhnK.ns/ wro'I nodk;k eoe/ ftdk j[ zdhnK. ;qh r[o{jfor'fpzd ;kfjp ~ fJj rZb pVh g;zd nkJh. nkgB/ nkfrnk ehsh fe fJj ohs ;dk ikoh oj/rh. fJjj[D she ikoh j?.

id wksk rzrk ih i'sh i's ;wk rJ/, sK pkpkp[ZYk ih B/ ;qh r[o{ jfor'fpzd ;kfjp ih ~ p/Bsh ehsh,@nkg izrK dh fsnkoh eo oj/ j'. w?I j[D fpoX jK.izr ftu fjZ;k b?D i'rk w/o/ ;oho ftu pb BjhI. nkgnkfrnk fdU fe w?I phV ftu ik e/ ;/tk eoK.# r[o{ ihB/ nkfrnk d/ fdsh ns/ pkpk ih c/o Mpkb gk;bh phVftu ub/ rJ/.

id ;qh r[o{ jfor'fpzd ;kfjp fpnk; d/ ezY/T[s/ ;qh r[o{ noiB d/t ih d/ t;kJ/ Bro ;qhjfor'fpzd g[o ftu ik fNe/ ns/ UE/ T[BQK ~ izr eoBkfgnk, sK pkpk p[ ZYk ih nkg d/ doFBK bJh ;qhjfor'fpzdg[o rJ/. T[E/ T[BQK B/ p/Bsh ehsh @@j[D w?Ipj[s fpoX j' frnk jK. phV dh ;/tk s'I SZ[Nh pyF' ns/nkfrnk eo' fe w?I nkgD/ fgzv owdk; ik e/ GiBpzdrh eodk T[wo d/ n]hoh fdB fpsktK. Bkb jhpuB fdU fe id'I w?I doFBK bJh nodk; eoK, nkgB/ }o{o pj[VBk.##

r[o{ ih dh nkfrnk b? e/ pkpk ih owdk; ikfNe/ ns/ GiB pzdrh ftu o[ZM rJ/. nzs ~ T[BK B/gqshs ehsk fe ;kvh ;uyzv tkg;h dk ;wK nk frnkj?. T[BQK B/ fJe-wB j' e/ r[o{ ih ~ fXnkfJnk s/doFBK bJh p/Bsh ehsh. puB d/ ;{o/ r[o{ ih MZN nkpj[V/. T[BQK dk doFB eo e/, n;h; b? e/, pkpk ih14 wZxo ;zws 1688 ~ ;uyzv ~ gXko rJ/. T[BQK dhT[wo T[; t/b/ ;tk ;" ;kb s'I tZX ;h.

r[owfs gqekF s'IXzBtkd ;fjs

bbkoh - ;fsr[o{bbkoh - ;fsr[o{bbkoh - ;fsr[o{bbkoh - ;fsr[o{bbkoh - ;fsr[o{uoBihs e"o

w'0 L 09305351661;fsr[o w/ok nip bbkohfi; e'b ozrK dh c[btkohfe;/ B t/yh n?;h fBnkoh;[Zyh wB[Zy bJh i' fjsekohT[;~ ozrK dh gfjukB;fsr[o w/ok pVk wjkB

@@nksw ozr## fit/I ;{oi uwe/nk;k gk;k ;kok dwe/

id w?I T[;dh Mks ;h gkJhF'j oZp dh G[bh b'ekJh

fJe nb'fee ;o{o uV frnknk;k gk;k ;G G[Zb frnkuj[z gk;/ ;h B{o to;dkn?;k ;h gqskg ;fsr[o dkT[j ;h fJe nb'fee Fesh

È dh ;Zuh Grshj/ ;fsr[o w/oh fJj noi'JhihtB ftu j[D nk; B e'JhsB wB nksw ozr ftu ozr d/;d?t gow fgsk dk ;zr d/,;koh ybZes ~ eoKr/ fgnkofwN ikt/ ekw eq'X jzeko

;zrs, ;/tk, f;woB ftu ojKnkihtB s{z jhI sz{jhI ejK..

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(23)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

rqzEh f;zx f;Zyh dh p[fBnkd jBrqzEh f;zx f;Zyh dh p[fBnkd jBrqzEh f;zx f;Zyh dh p[fBnkd jBrqzEh f;zx f;Zyh dh p[fBnkd jBrqzEh f;zx f;Zyh dh p[fBnkd jB

nZi gzE dodhnK tb'I fJj wfj;{; ehsk ikfojk j? fe B"itkB tor f;Zyh s'I d{o j[zdk ik fojk j?.r[owfs dh ikDekoh s'I nBikD B"itkB nBG'b jhnEtk ;fji/-;fji/ pj[frDsh d/ ftukoK, fsT[jkoK,Xkofwe rqzEK, wjKg[oyK, d/th-d/tfsnK d/ gqGkt EZb/nk iKdk j?. B"itkB ns/ j'o S'N/ pZfunK ~ r[of;Zyhtkbk wkj"b Bk xo ftu fwbdk j? ns/ Bk pkjo. fJE'Ise fe e[ ZM fJe r[od[nkfonK ~ SZv e/ pj[s/r[od[nkfonK ftu, Gkt/I nBikDg[D ftu jh j't/,r[owfs dk gquko xZN ns/ wBwsh dk gquko finkdkj[zdk j?. ;w/I dk e[ZM n?;k uZeo j? fe nkw xoK ftuf;Zyh ;fGnkuko nb'g j[zdk ik fojk j?. gzikph p'bhdh EK fjzdh nEtk nzr/q}h B/ b? bJh j?. ;kvk gfjoktkth pdbdk ik fojk j?. eJh fJe EktK s/ gstzs/r[of;Zy tho nEtk r[od[nkok gqpzXe ew/NhnK f;ZyBktK tkb/ ;e{b ubk ojhnK jB, go T[jBK ftu thr[owfs dh e'Jh ]k; gVQkJh BjhI j[zdh.

pj[sh EkJhI fJj t/yD ftu nkT[Idk j? fer[od[nkok gqpzXe ew/NhnK d/ nj[d/dko th r[owfsdh ;jh ikDekoh BjhI oyd/ ns/ Bk jh r[owfs gqukoeoB dh T[jBK nzdo GktBk j[zdh j?. o[NhB nB[;ko;kb ftu fJe d' r[og[op wBk b?D/ ns/ wfjzr/r[og[op wBk b?D/ ns/ wfjzr/r[og[op wBk b?D/ ns/ wfjzr/r[og[op wBk b?D/ ns/ wfjzr/r[og[op wBk b?D/ ns/ wfjzr/okrh iZE/ p[bk b?D/, p; fJ;~ jh gquko ;wM fbnkokrh iZE/ p[bk b?D/, p; fJ;~ jh gquko ;wM fbnkokrh iZE/ p[bk b?D/, p; fJ;~ jh gquko ;wM fbnkokrh iZE/ p[bk b?D/, p; fJ;~ jh gquko ;wM fbnkokrh iZE/ p[bk b?D/, p; fJ;~ jh gquko ;wM fbnkiKdk j?.iKdk j?.iKdk j?.iKdk j?.iKdk j?. d{i/ gk;/ fJj rZb pV/ d[yh fdb Bkb efjDhg?Idh j? fe pj[s ;ko/ rqzEh f;zx nfrnkBsk eoe/ iKbkbu, G? nEtk fe;/ wip{oh eo e/, y[d wBwfsc?bkT[D d/ fizw/tko jB.

r[owfs dk gquko eoB bJh r[o{ ;kfjpkB B/239 ;kb ns/ T[; s'I pkd th p/nzs f;zxK-f;zxDhnKB/ nDEZe xkbDk xkbhnK. i/ n;hI ukj[zd/ jK fer[owfs dh o"FBh Bk e/tb f;Zy irs ftu jh, pbfeg{o/ ;z;ko ftu c?b/, sK ;k~ pVh rzGhosk Bkb ;'uDkgJ/rk ns/ nfij/ edw u[eD/ g?Dr/, fiBQK Bkb r[owfsdk gquko ;fji/ jh j' ;e/.

w?I nkgD/ b/y d/ n;b ftF/ tZb nkT[Idk jK ferqzEh f;zx r[of;Zyh dh p[fBnkd jB. rqzEh f;zx fJe;fseko :'r j;sh j?. id'I ;zB 1604 JhH ftu r[o{noiB ;kfjp ih B/ @nkfd phV# ;zg{oB eo e/ ;qh

vk0 dbihs f;zx, nk;B;'b pzrkbdopko ;kfjp fty/ gqekF ehsk sK T[jBK B/ rzqEh dhwjkB ;/tk dh fizw/tkoh pqjwfrnkBh pkpk p[ZYk ih ~;"gh. pkpk p[ZYk ih T[j wjkB r[of;Zy ;B, fiBQK B/S? r[o{ ;kfjpkB d/ Bk e/tb doFB ehs/ ;B ns/T[jBK dh ;/tk ftu jk}o ofjzd/ ;B, pbfe T[jBK B/gzi r[o{ ;kfjpkB d/ r[orZdh s/ p?mD ;w/I ;koh o;wndk ehsh. pkpk p[ZYk ih ;funko/, r[o{ d/ fgnko/, pkDhd/ nB[Gth, r[owfs d/ ozr-o; ftu Gog{o, ;/tk ns/xkbDk xkbD tkb/, ;[bM/ gqukoe, FFso ftfdnkftu fBg[zB, fBwosk ns/ fwmk; dh fFyo s/ g[ZihF]Fhns ;B. d[BhnK dk gfjbk, nB'yk ns/ wjkBrqzE @nkfd phV#dk wjkB ;/tkdko$skfpnkdo$rqzEhth nd[Zsh ns/ nB{gw FyFhns dk wkbe j'Dkukjhdk ;h, fJ;/ bJh ;ko/ r[DK Bkb Gog{o pkpk p[ZYkih ~ r[o{ noiB ;kfjp ih B/ gfjb/ rqzEh dh wjkBgdth dh pyFF ehsh.

r[o{ d[nko? j'fJ ;'Mh gkfJ;hr[o{ d[nko? j'fJ ;'Mh gkfJ;hr[o{ d[nko? j'fJ ;'Mh gkfJ;hr[o{ d[nko? j'fJ ;'Mh gkfJ;hr[o{ d[nko? j'fJ ;'Mh gkfJ;hr[o{ BkBe ;kfjp ih c[owkT[ Id / jB fe

r[od[nko / fty / ;fs;zr ftu p?m e/ joh i;rkfJD$;[DB Bkb nkg/ dh ;'Mh nkT[Idh j?. r[od[nkok;kfjp fty/ rqzEh f;zx, okrh f;zx, gqukoe tho G?Dr[owfs dh ;'Mh d/Id/ jB, r[owfs d/ fybk\ fe;/ rZb~ t/y e/ toid/ jB. fJ; soQK f;Zy, r[o{ nEtktkfjr[o{ ;zpzXh ftuko eodk j?. c[owkB j? L-@@f;yh f;fynk r[o thukfo..## (gzBk 465)@@f;yh f;fynk r[o thukfo..## (gzBk 465)@@f;yh f;fynk r[o thukfo..## (gzBk 465)@@f;yh f;fynk r[o thukfo..## (gzBk 465)@@f;yh f;fynk r[o thukfo..## (gzBk 465)

;fs;zrs fJe gkmFkbk j?, fiZE/ wB[Zy jfor[D f;yD iKdk j? -

@@;fs;zrfs ;fsr[o uN;kb j?,@@;fs;zrfs ;fsr[o uN;kb j?,@@;fs;zrfs ;fsr[o uN;kb j?,@@;fs;zrfs ;fsr[o uN;kb j?,@@;fs;zrfs ;fsr[o uN;kb j?,fis[ jfo r[D f;yk.##fis[ jfo r[D f;yk.##fis[ jfo r[D f;yk.##fis[ jfo r[D f;yk.##fis[ jfo r[D f;yk.##(ekBV/ eh tko, wjbk 4 gzBk 1316)

r[od[nko/ dh ;/tk-;zGkb ftu jh gzE dhuVQdhebk ns/ Xow gquko dk G/d b[fenk j'fJnk j?.r[od[nko/ dh ;/tk ;zGkb dk w[Zy X[ok rqzEh f;zx jh j?.rqzEh dh gdth pj[s T[Zuh ns/ gftZso j?. rqzEh r[owfsdk gqukoe j?, T;skd nEtk wk;No j? ns/ r[o{ ekf;Zy f;fynkoEh pD e/ T[; e'b'I e[ZM f;fynk b?D iKdkj?. r[owfs dk gqukoe j'D d/ Bks/ rqzEh f;zx ~ e"w

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(24)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

ftu nkJhnK e[ohshnK ~ d{o eoB bJh T[gokb/ eoBdk nfXeko j? ns/ fJj rqzEh f;zx dh g{oh fizw/tkohj?.

go pdfe;wsh Bkbgo pdfe;wsh Bkbgo pdfe;wsh Bkbgo pdfe;wsh Bkbgo pdfe;wsh Bkbe[ZM fJe r[od[nkfonK ~ SZv e/ pj[sh EKJhI

rqzEh f;zx r[owfs s'I nBikD jB ns/ ;zrs fturqzEh f;zx r[owfs s'I nBikD jB ns/ ;zrs fturqzEh f;zx r[owfs s'I nBikD jB ns/ ;zrs fturqzEh f;zx r[owfs s'I nBikD jB ns/ ;zrs fturqzEh f;zx r[owfs s'I nBikD jB ns/ ;zrs ftuth r[owfs dh ;'Mh oyD tkfbnK dh frDsh xNth r[owfs dh ;'Mh oyD tkfbnK dh frDsh xNth r[owfs dh ;'Mh oyD tkfbnK dh frDsh xNth r[owfs dh ;'Mh oyD tkfbnK dh frDsh xNth r[owfs dh ;'Mh oyD tkfbnK dh frDsh xNjh j[ zdh j?.jh j[ zdh j?.jh j[ zdh j?.jh j[ zdh j?.jh j[ zdh j?. rqzEh f;zx @ih ji{oh# ftu jh nkgDhtfvnkJh ;wMdk j?. r[o{ ;kfjp dh ehsh iKdh ;/tk~ T[j @;/tk* BjhI ;wMdk, pbfe fJ;~ sBykj d/pdb/ ehsk @ezw# ;wMdk j?. T[j @o'NhnK ekoB g{o/skb.## tkbh rZb s/ ft;tkF eodk j?. r[owfs s'InBikD nEtk bkbu ftu g? e/ nfij/ rqzEh gkm@t/ud/# jB, G'bh-Gkbh ;zrs ~ izso-wzso-szso d/uZeoK ftu gkT[Id/ jB, @g{ik dk XkB# ykD bJh soQK-soQK dhnK ftT[IsK pDkT[Id/ jB. E'VQh fijh wkfJnk b?e/, wkfJnk d/D tkb/ dhnK f;csK eoB bfrnK r[o{dh G?-GktBh ~ th ft;ko d/Id/ jB. y[Fh nEtk rwhd/ wkj"b nB[;ko gfjbK s'I eZY e/ ofynk r[otke;[DkT[Id/ jB. eJh rqzEh xo ftu y[Fh d/ w"e/ s/ e'N-g?IN-NkJh ns/ dkVQh pzBQ e/ nkgD/ nkg ~ wkvoBdo;kT[Dk ukj[zd/ jB. pj[s/ rqzEh f;zxK dh jkbs fJjj?-@@nto T[gd/;?, nkfg B eo?..## (gzBk 269)@@nto T[gd/;?, nkfg B eo?..## (gzBk 269)@@nto T[gd/;?, nkfg B eo?..## (gzBk 269)@@nto T[gd/;?, nkfg B eo?..## (gzBk 269)@@nto T[gd/;?, nkfg B eo?..## (gzBk 269)

GkJh r[odk; ih nB[;ko @@i/ xo GzB/ gkj[o{,e'D oyDjkok## nB[;ko i/ oytkbh eoB tkbk jhxo GzBD bZr ikJ/ sK T[;~ e"D puk pedk j?.

fisBk fuo r[o{ d/ G? ftu ofjD tkb/ ns/ ;Zu/-;[Zu/ nkuoD tkb/ ftdtkB ns/ ;zs'yh rqzEh ;kfjpkBBjhI g?dk ehs/ iKd/ iK BjhI oy/ iKd/, Xow gquko dhrZb eoBh, jtk ftu sbtkoK wkoB s[ Zb j?.y[Ffe;wsh Bkb j[D e[ZM ;z;EktK uzr/ rqzEh$gqukoefsnko eo ojhnK jB.

rqzEh f;zx dh F];hns e?;h j't/rqzEh f;zx dh F];hns e?;h j't/rqzEh f;zx dh F];hns e?;h j't/rqzEh f;zx dh F];hns e?;h j't/rqzEh f;zx dh F];hns e?;h j't/;w/I dh Bp} gfjukDd/ j'J/ i/ rqzEh f;zx

nkgDk co} fJwkBdkoh Bkb fBGkT[D bZr ikD, sKe"w ftu nkJhnK e[ohshnK ~ ysw j[zfdnk d/o BjhIbr/rh. f; Zy e"w ftu nk rJhnK so[NhnK,pqkjwDtkdh eow eKv, gZSwh ;fGnsk dk rbpk,BfFnK dh tos'I, e/;K dh p/ndph, gfssg[Dk nkfd dk;[Xko ;fji/ jh rqzEh f;zx eo ;edk j?. rqzEh f;zx

dh fdqVQsk f;Zy ;wki ftu tos ojh wBwfs ~, yk;eo e/ r[od[nkok ;kfjp nzdo, o'e ;edh j?. rqzEhf;zx dh fdqVQsk e[;z;ekoK ~, Gkt/I nkBzd ekoi dh o;wj't/ iK fwose ;z;eko dh o;w, o'e ;edh j?. nyzvgkm ;w/I e[zG oyDk, nyzv gkm d"okB wZX dh nodk;,r[o{ rqzE ;kfjp ih d/ gqekF eoB tkbh EK j/m ibdhnK p'sbK ftu ;'u e/ oyDhnK fe fJj ib nzfwqspD ikJ/rk, fJjBk ;kohnK rZbk ~ frnkBtkB,ftukotkB ns/ fdqVQ fBFuk oyD tkbk rqzEh f;zx ;fji/jh o'e ;edk j?. rqzEh f;zx dh F];hns f;Zy ;zrs~ Bebh d/jXkoh r[o{nK d/ Gqwikb ftu c;B s'I puk;edh j?, izso-wzso-szso dh G?-GktBk s'I w[es eok;edh j?, r[od[nkok gqpzXe ew/NhnK d/ tkd-fttkd~ th ;[bMk ;edh j? ns/ XV/pkih ~ iV'I gZ[N ;edhj?. eJh tkoh n?;k ;[DB ~ fwbdk j? fe rqzEh f;zxdh F];hns ns/ fdqVQsk B/ r[od[nkfonK nzdo wBwfsBjhI j'D fdZsh. b'V j? rqzEh f;zx ~ nkgD/ nzdo n?;hekpbhns (Personality & Ability) g?dk eoB dh.

i/eo rqzEh jh r[owfs dk ;'MhtkB BjhI sK T[jr[owfs dk mhe Yzr Bkb gquko BjhI eo ;e/rk ns/Bk jh gqFB eoB tkfbnK ~ r[owfs nB[;ko T[Zso d/;e/rk. s;Zbh Bk j'D eoe/ f;fynk b?D tkbk fBokFj't/rk ns/ T[;dh r[opkDh s'I FoXk xN/rh. fit/Iw[;bwkBk B/ w;fidK d/ Bkb wdo;/ y'jb/ j'J/ jB,fiZE/ pZfunK ~ e[okB Fohc dh skbhw fdZsh iKdh j?.fJ; soQK jh rqzEh f;zx dk th fJj w[Zy eost j'Dkukjhdk j? fe nkgD/ ;fj:'rhnK Bkb fwb e/ T[jr[ow[yh ftfdnk ns/ r[opkDh f;fynk r[od[nkfonKftu d/D.

jZb fet/ I fBeb/jZb fet/ I fBeb/jZb fet/ I fBeb/jZb fet/ I fBeb/jZb fet/ I fBeb/rq zEh f;zx dh so;:'r jkbs bJh fiZE/

r[od[nkok gqpzXe ew/NhnK fizw/tko jB, T[ZE/ rqzEh f;zxdk xN gfVQnk fbfynk j'Dk th w[Zy-ekoD j?. fJjBKd'jK B[efsnK T[Zs/ n;hI tyo/-tyo/ s"o s/ ftukoeoKr/.

rqzEhf;zx dh gdth pj[s TZuh ns/ ;Zuh j? ns/rqzEh f;zx dk ;fseko j'D bk}wh j?. fJsBk ;fsekoj't/ fe Gkt/I r[od[nkok ew/Nh dk gqXkB j't/ iK ;eZso,ftnkgkoh j't/ iK nc;o, rqzEh f;zx ~ t/y e/ T[j yVkj' e/ ;tkrs eo/ ns/ tkfjr[o{ih eh csfj p[bkt/. goid'I r[of;Zy t/ydk j? fe i' i' r[D rqzEh f;zx ftu j'D/

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(25)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013ukjhd/ jB, T[j iK sK j? jh BjhI iK fco pj[s ;hwsjB. rqzEh f;zxK ~ pkpk p[ZYk ih dh :kd jw/Fk sk}koyDh ukjhdh j? ns/ Bk e/tb :kd jh pbfe pkpk p[ZYkih d/ tko; j'D d/ Bks/ T[jBK tork pDB dh e'fFFeoBh ukjhdh j?. i/ rqzEh f;zx ukjz[d/ jB fe T[jBKdk ;fseko j't/, sK fco T[jBK ~ ;fseko tkb/ r[DngBkT[D/ g?Dr/.1- ;ZG s'I gfjbh rZb fe rqzEh f;zx @@gqEw/ wB[gop'X? ngBk, gkS/ nto ohMkt?..## (gzBk 381) s/nwb eod/ j'J/ nkgDk ihtB r[owfs nB[;ko pshseo/.2- r[opkDh, GkJh r[odk; ih dhnK tkoK nkfdd/ noE ;wM ns/ ;wMk ;edk j't/.3- r[o fJfsjk;, f;Zy fJfsjk; ns/ f;Zy Xow dhikDekoh s'I nbktk d{finK XowK dk s[bBkfswenfXn?B ehsk j't/.4- ;[Gkn gy' I fw Zmk, jZ;w[y, fBwosk ns/fwbD;ko j't/.5- fe;/ dh y[Fkwdgq;sh s'I T[go T[m e/ r[owfsdh rZb efjD ftu fdqVQsk j'Dh ukjhdh j?. fe;/ thrZb ~ efjD bfrnK eq'X iK e"V/ puBK s'I d{o ofjzd/j'J/ r[opkDh dh o"FBh ftu ftuko g/F eoB/ ukjhd/jB.6- ;zs'yh j't/, @g[ik d/ XkB# tZb Mke Bk j't/.7- r[owfs dh ftfdnk d/ gquko$gq;ko dk F"ens/ brB j't/ ns/ nzdo fwFBoh ;fgfoN j't/.8- @f;Zy ofjs wo:kdk# dk ikDeko j't/.9- GiB-pzdrh ns/ f;woB eoB tkbk j't/.10- ;e{bh ftfdnk th jk;b ehsh j't/.11- rqzEh f;zx dk gqtkoe ihtB th r[owfs nB[;koj't/. eJh EkJh t/yD ;[DB ~ fwbdk j? fe rqzEh f;zxdh gsBh dk gfjoktk ns/ jko-fFzrko, bVe/ d/ e/Fesb j'J/ j[zd/ jB iK xo gqtko d/ w?Ipo fBsB/wh BjhIj[zd/.12- rqzEh f;zx t/jb/ ;w/I ;qh r[o{ rqzE ;kfjp ih d/noE p'X dhnK gzE gqtkfDs ftdtkBK dhnK g[;seKdk nfXn?B eo/ ns/ frnkB jk;b eo/. fJ; soQKb'VhId/ GktK ns/ ftfFnK T[Zs/ gqwkD o{g ftu nB/eKgzeshnK T[;~ ezm j' ikDrhnK. r[owfs dh ikDekohj'D Bkb fiZE/ T[j nkg wBwfs s'I pu/rk, T[ZE/ ;zrs~ th gqwkD d/ e/ wBwfs s'I o'eD d/ :sB eo/rk.

r[od[nkok gqpzXe ew/NhnK dk co}r[od[nkok gqpzXe ew/NhnK dk co}r[od[nkok gqpzXe ew/NhnK dk co}r[od[nkok gqpzXe ew/NhnK dk co}r[od[nkok gqpzXe ew/NhnK dk co}phwko bJh tXhnK ;g?Ffb;N vkeNo ukjhdk

j?, pZu/ bJh uzr/ s'I uzrk ;e{b s/ nfXnkge ukjhdkj? HHHHHgo nksfwe ihtB d/D tkb/ rqzEh ;kfjpkB bJhe'Jh fwnko Bhns BjhI. eh ;'B/ dh gkbeh iK;zrwowo dk r[od[nkok jh gquko eo/rk iK nzdo;/tk eoB tkbk rqzEh f;zx < pj[sh EkJhI r[od[nkokgqpzXe ew/NhnK dk o[MkB e/tb r[od[nko/ dh fJwkosdh ;[zdosk tZb tX/o/ j[zdk j?. fJj nykD wFj{o j?fe gfjbK r[od[nko/ eZu/ ;B go f;Zyh gZeh ;h, j[Dr[od[nko/ gZe/ ns/ ;[zdo jB go f;Zyh ftu n;hI fYZb/ns/ eZu/ j[zd/ ik oj/ jK. ekF ! f;Zy e"w ~ r[od[nko/tXhnk pDkT[B d/ F"e d/ Bkb ftdtkB rqzEh f;zx thg?dk eoB dk fynkb j[zdk. i/ ed/ nfijk j[zdk, sK fi;nX'rsh dk e"w ~ ;kjwDk eoBk g? fojk j?, T[j Bkj[zdk. pj[s ;ko/ r[od[nkfonK d/ rqzEh f;zxK dh sBykjfJsBh xN j[zdh j? fe fJ; }wkB/ ftu T[jBK dk r[}kokBjhI j' ;edk. rqzEh f;zxK ~ r[owfs dk gqukoe BjhI;wfMnk iKdk ns/ eJh EktK dhnK r[0 gq0 ew/NhnKrqzEh f;zx ~ @B"eo# ;wMdhnK jB. rqzEh f;zx thgqpzXeK dh y[Fkwd eoB ftu jh nkgDk Gbk ;wMd/jB. xZN sBykj ns/ ;fseko dh xkN eo e/ e'JhgfVQnk fbfynk ;{MtkB rqzEh f;zx pDB bJh fsnkoBjhI j[zdk. fijVk pzdk uko nZyo f;Zy frnk ns/ T[;~feXo/ B"eoh BjhI fwbdh iK fe;/ ezw s'I foNkfJo j'e/ ftjbk j' iKdk j?, T[j rqzEh f;zx pD iKdk j?. fjerZb j'o B'N eoB tkbh j? fe rqzEh f;zx th nkgD/ pZu/~ ed/ th rqzEh BjhI pBkT[Dk ukj[zdk. rqzEh f;zx ~nkw s'o s/ e'Jh bVeh th d/D bJh fsnko BjhI j[zdkns/ rqzEh f;zx d/ XhnK g[ZsoK d/ ftnkj th pV/ n"y/ j[zd/jB.

r[od[nkok gqpzXe ew/NhnK ~ ukjhdk j? feT[j nfijk rq zEh f;zx oyD, fijVk r[owfs d/fdqFNhe'D s'I ikD{ j't/ ns/ r[owfs dk gquko pVh fdqVQskBkb eo ;e/. sBykj fJsBh j't/ fe T[j nkgD/ xogqtko ~ uzrh soQk ubk ;e/, nkgD/ pfunK ~ T[Zuhftfdnk fdtk ;e/. rqzEh f;zx ~ jo ekoi ;w/I g?;/(wkfJnk) tZb Mke oyD dh b'V jh Bk gt/ ns/ rqzEhf;zx nkgD/ w[Zy wB'oE r[owfs gquko tZb jh nkgDkfXnkB e/Idqs eo ;e/. rqzEh f;zx ~ T[j ;fsekorqzEh f;zx ~ T[j ;fsekorqzEh f;zx ~ T[j ;fsekorqzEh f;zx ~ T[j ;fsekorqzEh f;zx ~ T[j ;fseko

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(26)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

fwbDk ukjhdk j?, fijVk uou d/ gkdoh ~ fwbdkfwbDk ukjhdk j?, fijVk uou d/ gkdoh ~ fwbdkfwbDk ukjhdk j?, fijVk uou d/ gkdoh ~ fwbdkfwbDk ukjhdk j?, fijVk uou d/ gkdoh ~ fwbdkfwbDk ukjhdk j?, fijVk uou d/ gkdoh ~ fwbdkj?. r[0 gq0 ew/NhnK ns/ ;zrs rqzEh f;zx ~ fJsBkj?. r[0 gq0 ew/NhnK ns/ ;zrs rqzEh f;zx ~ fJsBkj?. r[0 gq0 ew/NhnK ns/ ;zrs rqzEh f;zx ~ fJsBkj?. r[0 gq0 ew/NhnK ns/ ;zrs rqzEh f;zx ~ fJsBkj?. r[0 gq0 ew/NhnK ns/ ;zrs rqzEh f;zx ~ fJsBk;fseko d/D fe gVQ/ fby/ pZfunK d/ wB ftu th;fseko d/D fe gVQ/ fby/ pZfunK d/ wB ftu th;fseko d/D fe gVQ/ fby/ pZfunK d/ wB ftu th;fseko d/D fe gVQ/ fby/ pZfunK d/ wB ftu th;fseko d/D fe gVQ/ fby/ pZfunK d/ wB ftu thrqzEh f;zx pDB dk ukn g?dk j't/. fJ; bJh rqzEhrqzEh f;zx pDB dk ukn g?dk j't/. fJ; bJh rqzEhrqzEh f;zx pDB dk ukn g?dk j't/. fJ; bJh rqzEhrqzEh f;zx pDB dk ukn g?dk j't/. fJ; bJh rqzEhrqzEh f;zx pDB dk ukn g?dk j't/. fJ; bJh rqzEhf;zx ~ o'b wkvb pD e/ g/F nkT[Dk gJ/rk.f;zx ~ o'b wkvb pD e/ g/F nkT[Dk gJ/rk.f;zx ~ o'b wkvb pD e/ g/F nkT[Dk gJ/rk.f;zx ~ o'b wkvb pD e/ g/F nkT[Dk gJ/rk.f;zx ~ o'b wkvb pD e/ g/F nkT[Dk gJ/rk.

T[go fby/ e[ZM ftuko nkg ih Bkb ;KM ehs/jB. dk; dk fJj fdqVQ fBFuk j? fe i/ rqzEh f;zx,r[0gq0 ew/NhnK ns/ ;zrs fwb e/ fJj c?;bk eo b?Dfe T[j nkgD/ fJbke/ ftu r[owfs dk gquko

eoBr/, sK e'Jh ekoD BjhI fe nZi fco f;Zy e"w jogZy s'I uVQdhnK ebK ftu Bk ftuo/. f;Zy e"w d/f;Zy e"w d/f;Zy e"w d/f;Zy e"w d/f;Zy e"w d/nt/;b/ ekoD jh r[opkDh ~ @u[okT[D# tkb/ d/nt/;b/ ekoD jh r[opkDh ~ @u[okT[D# tkb/ d/nt/;b/ ekoD jh r[opkDh ~ @u[okT[D# tkb/ d/nt/;b/ ekoD jh r[opkDh ~ @u[okT[D# tkb/ d/nt/;b/ ekoD jh r[opkDh ~ @u[okT[D# tkb/ d/jXkoh r[o {v zw ns/ v/o /dkoK dhnK frDshnKjXkoh r[o {v zw ns/ v/o /dkoK dhnK frDshnKjXkoh r[o {v zw ns/ v/o /dkoK dhnK frDshnKjXkoh r[o {v zw ns/ v/o /dkoK dhnK frDshnKjXkoh r[o {v zw ns/ v/o /dkoK dhnK frDshnKtXdhnK ik ojhnK jB. i/ T[go toDB ehs/ @fszB/tXdhnK ik ojhnK jB. i/ T[go toDB ehs/ @fszB/tXdhnK ik ojhnK jB. i/ T[go toDB ehs/ @fszB/tXdhnK ik ojhnK jB. i/ T[go toDB ehs/ @fszB/tXdhnK ik ojhnK jB. i/ T[go toDB ehs/ @fszB/# jh fJeZm/ j' e/ jzGbk wkoB sK fBFu/ jh f;Zy e"w# jh fJeZm/ j' e/ jzGbk wkoB sK fBFu/ jh f;Zy e"w# jh fJeZm/ j' e/ jzGbk wkoB sK fBFu/ jh f;Zy e"w# jh fJeZm/ j' e/ jzGbk wkoB sK fBFu/ jh f;Zy e"w# jh fJeZm/ j' e/ jzGbk wkoB sK fBFu/ jh f;Zy e"w~ fpgoB eh ohs s'I S[Nekok fwb ikJ/rk ns/ d/~ fpgoB eh ohs s'I S[Nekok fwb ikJ/rk ns/ d/~ fpgoB eh ohs s'I S[Nekok fwb ikJ/rk ns/ d/~ fpgoB eh ohs s'I S[Nekok fwb ikJ/rk ns/ d/~ fpgoB eh ohs s'I S[Nekok fwb ikJ/rk ns/ d/jXkoh r[o{vzw ns/ v/o/dkoK ~ mbQ g? ikJ/rh. nZijXkoh r[o{vzw ns/ v/o/dkoK ~ mbQ g? ikJ/rh. nZijXkoh r[o{vzw ns/ v/o/dkoK ~ mbQ g? ikJ/rh. nZijXkoh r[o{vzw ns/ v/o/dkoK ~ mbQ g? ikJ/rh. nZijXkoh r[o{vzw ns/ v/o/dkoK ~ mbQ g? ikJ/rh. nZi;w/I dh fJj' b'V j?.;w/I dh fJj' b'V j?.;w/I dh fJj' b'V j?.;w/I dh fJj' b'V j?.;w/I dh fJj' b'V j?.

f;woB eh j? < f;woB ed'I ns/ feZE/ j'IDk ukjhdk j? <f;woB eh j? < f;woB ed'I ns/ feZE/ j'IDk ukjhdk j? <f;woB eh j? < f;woB ed'I ns/ feZE/ j'IDk ukjhdk j? <f;woB eh j? < f;woB ed'I ns/ feZE/ j'IDk ukjhdk j? <f;woB eh j? < f;woB ed'I ns/ feZE/ j'IDk ukjhdk j? <fsqb'uB f;zx @uzB#fsqb'uB f;zx @uzB#fsqb'uB f;zx @uzB#fsqb'uB f;zx @uzB#fsqb'uB f;zx @uzB#

w'0 9415469266fJj ftFk pj[s jh ftnkge j?. gzi, ;s, :k d;, pkoK ;f\nK ftu ftnkfynk BjhI ehsh ik ;edh.

nkg nkgDh p[fX j? i/sh @@d/ nB[;ko tZy-tZy ftdtkB fJ; dh tZy-tZy gfoGkFk d/ ;ed/ jB. w/oh s[Sp[Xh nB[;ko i/ Fkpfde noEK s'I F[o{ eohJ/ sK f;woB dk noE T[; gfog{oB gowkswk dh :kd s'I j?.s/ T[; dh :kd bJh Bkjh e'Jh ;wK fBoXkfos j? ns/ BkJh e'Jh ftF/F EK. fJj rZb tyoh j? fe Bkw f;woBbJh ;to/ dk ;wK T[Zsw wfBnk frnk j? feT[Ife ;t/o/-;t/o/ wB sk}rh ns/ FKsh wfj;{; eodk j? \kbs{dhnK T[bMBK :k MzMN BjhI j[zd/. nkgD/ xo dh EK ;kX ;zrs ftu f;woB dk tksktoD f}nkdk T[fusgqshs j[zdk j? - go f;woB dk e'Jh ;wK :k e'Jh EK fBoXkfos eoBk T[fus BjhI feT[Ife T[; dk f;woB:kBh T[; dh :kd sK fBozso j'Dh ukjhdh j?, fit/I fpBk fe;/ gfoFow d/ ;kv/ ;kj (;Pk;) ubd/ jB, f;woBth T[;/ soQK jo ew eofdnk ngD/ nkg fBozso ubDk ukjhdk j?.

r[od[nko/ :k wzdo nkfde nfXnkswe ;EkBK s/ i' e[M th ;[Dd/ s/ ;wMd/ jK T[; Bkb uzr/ thukog?dk j[zd/ jB fi; eoe/ T[; ;w/I ;k~ T[j ;kohnK rbK mhe brdhnK jB, fit/I jo fJe Bkb fgnko eoBk,b'V tzd dh wdd eoBk, fBzdk u[rbh B eoBk, fe;/ dk jZe B wkoBk, go id n;h eko ftjko ftu o[MiKd/ jK sd n;hI T[j ;G e[M G[b iKd/ jK i' e[M ;zrs ftu p?m e/ ;'funk j[zdk j? - ;gFN j? fe ngD/eko ftjko ftu yus j' e/ n;hI f;woB s'I N[N ikd/I jK - skfjU s/ d{finK dh p[okJh ns/ T[BQK Bkb Jhoykd/ Bkb jh TBQK d/ nfjs dh th ;'uD br g?Id/ jK. mrh s/ j/ok c/ohnK th eo b?Id/ jK.

i/ e/ n;h ngDk eko ftjko eod/ j'J/ th fJj ;'uhJ/ e/ ;koh ]bes T[; fJe/ gkopqjw gow/Ftodh jh f;oiBk dk Bshik j?, ns/ ;ko/ jh G?D Gok jB, ;k~ fJe d{i/ Bkb go;go gq/w Bkb ofjDk ukjhdkj? sd Goksqh gq/w d/ nzsors i' i' th uzr/ ew eoKr/ - ngDk ew fJwkBdkoh Bkb eo d{finK d/ fjspko/ ;'uKr/, ;Zu dh feos eo e/ b'Vtzd dk th fynkb eoKr/, fe;/ ~ wkVk B p'b e/ i/ eo bkbutF fe;/d/ jZe tb fXnkB th ubk ikJ/ sK T[; wkbe dk fXnkB eo e/ nkgD/ nkg ~ @@jZe gokfJnk BkBek##d/ T[gd/F ;de/ uzr/ gk;/ w'Vkr/I sK fJj T[; dk f;woB j't/rk - nyK pzd eoe/ xzNk nX xzNk :k j'otX f;woB eoBk ngDh EK s/ fje uzrk n?j;k; }o{o g?dk eodk j? go nwbh s'o s/ jo ;w/I T[; uzr/d/ uzr/ ftukoK Bkb i[V/ ofjDk jh ;Zuk f;woB j?.

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(27)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

r[opkDh ;ze/s e"F-10r[opkDh ;ze/s e"F-10r[opkDh ;ze/s e"F-10r[opkDh ;ze/s e"F-10r[opkDh ;ze/s e"F-10;0 fgnkok f;zx @gdw#

ngo; L-ngo; L-ngo; L-ngo; L-ngo; L-ni/jk ;'Xh pqkjwD i' fe;/ ~ ;gZoF eoBk iK S{jDk

se g;zd Bk eo/, nkw XksK d/ GKfvnK ~ jZE B bkt/,d{i/ dk gZfenk Bk ykt/ ns/ nkg jh u"ek X' ;tko e/ geke/ ykt/, T[j @ngo;# ejkT[Idk j?.

r[opkDh ftu ni/jh ;Z[u fGZN oZyD tkb/ tfjwh dhfBy/Xh eofdnK ;Zu/ ngo; d/ bZSD fJT[I ehs/ jB fei' M{m Bk p'b/, gokfJnk o{g B sZe/, fBzdk B eo/ s/ wBdh tk;Bk s/ ekp{ gk e/ gziK ftekoK s'I pu e/ oj/.

fwfEnk Bkjh o;Bk go;..fwfEnk Bkjh o;Bk go;..fwfEnk Bkjh o;Bk go;..fwfEnk Bkjh o;Bk go;..fwfEnk Bkjh o;Bk go;..wB wfj gqhfs fBoziB do;..wB wfj gqhfs fBoziB do;..wB wfj gqhfs fBoziB do;..wB wfj gqhfs fBoziB do;..wB wfj gqhfs fBoziB do;..go fsqn o{g[ B g/y? B/sq..go fsqn o{g[ B g/y? B/sq..go fsqn o{g[ B g/y? B/sq..go fsqn o{g[ B g/y? B/sq..go fsqn o{g[ B g/y? B/sq..;kX eh Njb ;zs ;zfr j/s..;kX eh Njb ;zs ;zfr j/s..;kX eh Njb ;zs ;zfr j/s..;kX eh Njb ;zs ;zfr j/s..;kX eh Njb ;zs ;zfr j/s..eoB B ;[B? ekj{ eh fBzdk..eoB B ;[B? ekj{ eh fBzdk..eoB B ;[B? ekj{ eh fBzdk..eoB B ;[B? ekj{ eh fBzdk..eoB B ;[B? ekj{ eh fBzdk..;G s/ ikB? nkg; eT[ wzdk..;G s/ ikB? nkg; eT[ wzdk..;G s/ ikB? nkg; eT[ wzdk..;G s/ ikB? nkg; eT[ wzdk..;G s/ ikB? nkg; eT[ wzdk..r[o gq;kfd fpfynk gojo?..r[o gq;kfd fpfynk gojo?..r[o gq;kfd fpfynk gojo?..r[o gq;kfd fpfynk gojo?..r[o gq;kfd fpfynk gojo?..wB eh pk;Bk wB s/ No?..wB eh pk;Bk wB s/ No?..wB eh pk;Bk wB s/ No?..wB eh pk;Bk wB s/ No?..wB eh pk;Bk wB s/ No?..fJzdqh fis gzu d'y s/ ojs..fJzdqh fis gzu d'y s/ ojs..fJzdqh fis gzu d'y s/ ojs..fJzdqh fis gzu d'y s/ ojs..fJzdqh fis gzu d'y s/ ojs..

BkBe e'fN wX/ e' n?;k ngo;..BkBe e'fN wX/ e' n?;k ngo;..BkBe e'fN wX/ e' n?;k ngo;..BkBe e'fN wX/ e' n?;k ngo;..BkBe e'fN wX/ e' n?;k ngo;..(rT[Vh ;[ywBh 5, gzBk 284)

npdkbnpdkbnpdkbnpdkbnpdkbnpdkb Fpd pdb dk pj[tuB s/ fJ; dk noE

spdhb j'D tkbk j?. Gkt T[j ftnesh i' irs d/ti{d s'I b? e/ nkgDh EK fe;/ d{i/ T[sokfXekoh ~ pdbe/ub/ iKd/ jB.

;kwh ws (fJ;bkw) ftu fJe fynkb j? fe fJ;irs T[s/ e[M nfij/ ftnesh jB fiBQK dh ;jkfJskBkb gowkswk d[BhnK dh j'Id ~ poeoko oydk j? eJhEkJhI fJBQK ftneshnK dh frDsh p/nzs d;h rJh j? ns/eJh g[;seK nB[;ko fJj frDsh 70 j? fiBQK ftu'I 40 Fkwd/; ftu ns/ pkeh 30 irs d/ d{i/ GkrK ftu ofjzd/jB. id'I fJBQK ;/qFN ftneshnK ftu'I fe;/ fJe dh fwqs:{j' iKdh j? sK pkeh dh wB[y ikfs ftu'I fe;/ ;q/FN ftnesh~ u[D e/ fjj gdth EK fdsh iKdh j?. fJ; fe;w d/ b'enpdkb ej/ iKd/ jB.

fgS'I fJj Fpd ;kX{, ;zsK, tbh, cehoK nkfd bJhth tofsnk iKdk fojk j? L-

nkT[ ebzdo e/;tk ..nkT[ ebzdo e/;tk ..nkT[ ebzdo e/;tk ..nkT[ ebzdo e/;tk ..nkT[ ebzdo e/;tk ..efo npdkbh G/;tk.. ojkT[..1..efo npdkbh G/;tk.. ojkT[..1..efo npdkbh G/;tk.. ojkT[..1..efo npdkbh G/;tk.. ojkT[..1..efo npdkbh G/;tk.. ojkT[..1..

(G?oT[ Bkwd/t, gzBk 1167);ok ;ohnfs b/ ezwktj[..;ok ;ohnfs b/ ezwktj[..;ok ;ohnfs b/ ezwktj[..;ok ;ohnfs b/ ezwktj[..;ok ;ohnfs b/ ezwktj[..sohefs soe y'fi N'bktj[..sohefs soe y'fi N'bktj[..sohefs soe y'fi N'bktj[..sohefs soe y'fi N'bktj[..sohefs soe y'fi N'bktj[..wkocfs wB[ wkoj[ npdkbk,wkocfs wB[ wkoj[ npdkbk,wkocfs wB[ wkoj[ npdkbk,wkocfs wB[ wkoj[ npdkbk,wkocfs wB[ wkoj[ npdkbk,

fwbj[ jehofs fis[ fcfo B wok.. 3..fwbj[ jehofs fis[ fcfo B wok.. 3..fwbj[ jehofs fis[ fcfo B wok.. 3..fwbj[ jehofs fis[ fcfo B wok.. 3..fwbj[ jehofs fis[ fcfo B wok.. 3..(wko{ 5, gzBk 1083)

nGhunGhunGhunGhunGhui'fsF Fk;sq nB[;ko 27 BSZsoK ftu' I fJe

T[sokykVk BSZso j?, fJ;d/ uko Gkr s/ d{i/ ;qtDBSso dhnK gfjbhnK uko/ ebk fwbD s/ T[sw brBwzfBnk frnk j?. fynkb j? fJ; ;w/I ;Bw[y j' e/ t?oh T[s/fti: ;"fynK gkJh ik ;edh j?. fJ; eoe/ fJ;~@nfGfis# efjzd/ jB. fJ; nfGfis dk pdfbnk o{g jh@nGhu# j?.

r[o{ nwodk; 1553 JhL ftu nGhi g[op ;w/I shoE-:ksok s/ rJ/ ;B, fJ;dk jkb u"E/ r[o{ B/ nzfes ehskj?. r[o{ okwdk; ih efjzd/ jB fe r[o{ dk doFB jh ;kv/bJh @nGhu# g[op j?, fi;dk pj[s gz[B j? L-

BktD[ g[op[ nGhuBktD[ g[op[ nGhuBktD[ g[op[ nGhuBktD[ g[op[ nGhuBktD[ g[op[ nGhur[o[ ;fsr[o do;[ Gkfjnk..r[o[ ;fsr[o do;[ Gkfjnk..r[o[ ;fsr[o do;[ Gkfjnk..r[o[ ;fsr[o do;[ Gkfjnk..r[o[ ;fsr[o do;[ Gkfjnk..

(s[ykoh Szs 4, gzBk 1116)

id'I T[jBK ~ fJziD d/ gjhnK ftu'I eZfYnk frnk sKdw s'Vd/ j'J/ T[jBK fejk, @@rZvh ftu p?m/ thoK dh;/tk eo bU fco ;kvh ;zGkb eo b?Dh.## fJj nkye/ T[j r[og[oh ik fpoki/. ;koh ;zrs s/ c"ih iE/ B/Fjhd GoktK d/ ;dhth ftS'V/ dk pVk t?okr ehsk.fJ; dodBke B}ko/ ~ d/y e/ fe;/ B/ e[M th SeD s'IBKj eo fdZsh go ;zrsK d/ }'o gkT[D s/ ;GBK B/ E"VQkpj[s Se fbnk. rZvh nNe ~ s[o rJh. GkJh eowf;zx s/ gqskg f;zx GoktK dh ;/tk pdb/ nkgk tko e/r[o{ uoBk ftu ik fpoki/. fJj xNBk 30 nes{po1922 ~ tkgoh. T[jBK dh p/fw;kb e[opkBh nekbhbfjo d/ fJfsjk; ftu fJ; soQK uwedh oj/rhfit/I jB/oh oks ftu sko/ uwed/ jB.

;kek gzik ;kfjpHHHHHHHHHHHH;kek gzik ;kfjpHHHHHHHHHHHH;kek gzik ;kfjpHHHHHHHHHHHH;kek gzik ;kfjpHHHHHHHHHHHH;kek gzik ;kfjpHHHHHHHHHHHH

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(28)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

f;Zy Xkowe gqFB'Isohf;Zy Xkowe gqFB'Isohf;Zy Xkowe gqFB'Isohf;Zy Xkowe gqFB'Isohf;Zy Xkowe gqFB'IsohgqFBgqFBgqFBgqFBgqFB LLLLL @go s/ go j? I# c[owkB dk eh noE j? <@go s/ go j?I# c[owkB dk eh noE j? <@go s/ go j?I# c[owkB dk eh noE j? <@go s/ go j?I# c[owkB dk eh noE j? <@go s/ go j?I# c[owkB dk eh noE j? <T[Zso L go dk Gkt j? ;G s'I tZvk (Highest) nekb

g[oy go/ s'I go/ j? Gkt tfvnK s'I tZvk j?. go~ go/ eoe/ :kd ofynk ik ;edk j?.

gqFBgqFBgqFBgqFBgqFB LLLLL fe; ~ @frnkB frnkB/# fejk j? <fe; ~ @frnkB frnkB/# fejk j? <fe; ~ @frnkB frnkB/# fejk j? <fe; ~ @frnkB frnkB/# fejk j? <fe; ~ @frnkB frnkB/# fejk j? <T[Zso L gqG{ sK frnkB dk th frnkB j?, frnkB dh

T[gi th gqG{ s'I jh j[zdh j?. Gkt gqG{ dk Bkw jh;G s'I ;q/Fm frnkB j?.

gqFBgqFBgqFBgqFBgqFB LLLLL gqG{ ~ @nb?# feT[I fejk frnk j? <gqG{ ~ @nb?# feT[I fejk frnk j? <gqG{ ~ @nb?# feT[I fejk frnk j? <gqG{ ~ @nb?# feT[I fejk frnk j? <gqG{ ~ @nb?# feT[I fejk frnk j? <T[Zso L n + b?. b? dk Gkt j? Bkw fit/I gqb: (gq + b?)

Gkt g{oh soQK Bk; j'Dk. gqG{ nb? j? GktnfpBkFh j?, ed/ Bk; BjhI j[zdk.

gqFBgqFBgqFBgqFBgqFB LLLLL ikg ;kfjp ftZu gqG { d/ fe;-fe; soQK d/ikg ;kfjp ftZu gqG { d/ fe;-fe; soQK d/ikg ;kfjp ftZu gqG { d/ fe;-fe; soQK d/ikg ;kfjp ftZu gqG { d/ fe;-fe; soQK d/ikg ;kfjp ftZu gqG { d/ fe;-fe; soQK d/ftbyD Bkw jB <ftbyD Bkw jB <ftbyD Bkw jB <ftbyD Bkw jB <ftbyD Bkw jB <

T[Zso L gqG{ d/ eJh ftbyD Bkw fit/I L-nS{s/ - s?~ e'Jh S{j BjhI ;edk.nBkE/ - s/ok e'Jh y;w BjhI, s/o/ s'I tZvk e'JhBjhI.nBzr/, nzrjhB - s/ok e'Jh th nzr BjhI j?.T[dk; j?I - s{z d[BhnK d/ w'j wkfJnk ftu BjhI.

gqFBgqFBgqFBgqFBgqFB LLLLL eh ikg[ ;kfjp d/ 10 gqeko d/ Szd d/ BktK d/eh ikg[ ;kfjp d/ 10 gqeko d/ Szd d/ BktK d/eh ikg[ ;kfjp d/ 10 gqeko d/ Szd d/ BktK d/eh ikg[ ;kfjp d/ 10 gqeko d/ Szd d/ BktK d/eh ikg[ ;kfjp d/ 10 gqeko d/ Szd d/ BktK d/th e[M noE jB iK fJj e/tb Bkw jh jB <th e[M noE jB iK fJj e/tb Bkw jh jB <th e[M noE jB iK fJj e/tb Bkw jh jB <th e[M noE jB iK fJj e/tb Bkw jh jB <th e[M noE jB iK fJj e/tb Bkw jh jB <

T[Zso L ih, pj[s eoe/ fJj Bkw jh jB. go ftdtkBKns/ wjkB e'F d/ eosk GkJh ekBQ f;zx BkGk ihB/ e[M S[zdK d/ noE th fby/ jB. fit/I L-Sg? - Skg SZv ikJ/, w[jol G[:zr - i' G[i (N/Yk)j' e/ ubdk j? Gkt ;Zg. gq:ks uZbD tkbklukuoh - yVr iK sbtko fi;dh ukb fsoSh j?luogN - ug/V, EgV, uzgs j' ikD tkbk T[ueklo{nkb - bbekoBkl J/e nSoh - fJZe nyohlGrtsh - yVr.

gqFBgqFBgqFBgqFBgqFB LLLLL r[o{ ih B/ fejV/-fejV/ @ws# t/yD dh rZbr[o{ ih B/ fejV/-fejV/ @ws# t/yD dh rZbr[o{ ih B/ fejV/-fejV/ @ws# t/yD dh rZbr[o{ ih B/ fejV/-fejV/ @ws# t/yD dh rZbr[o{ ih B/ fejV/-fejV/ @ws# t/yD dh rZbejh j? <ejh j? <ejh j? <ejh j? <ejh j? <

T[Zso L r[o{ ih B/ fejk w?I t/y/ jB -1- ;qktr - p'Xh fGyF{

- o/D{ek ;opihs f;zx- o/D{ek ;opihs f;zx- o/D{ek ;opihs f;zx- o/D{ek ;opihs f;zx- o/D{ek ;opihs f;zx2- f;X - g[Zr/ j'J/3- i'r - i'rh4- ish - pqjwukoh5- ;{o - ;{ow/, pjkd[o :'X/6- ;[okodB - ;[oOnkodB, d/tfsnK ~ wkoBtkb/ d?Is7- ;[Xkfde - ;[Xk O nkfde - nzfwqs ghD tkb/8- ;zs - nB/e wsk d/ ;zsk d/ N'b/9- ;ko/ d/; - ;ko/ d/FK d/ ws

gqFBgqFBgqFBgqFBgqFB LLLLL fJj ;ko/ ws eh eo oj/ ;B s/ eh BjhI <fJj ;ko/ ws eh eo oj/ ;B s/ eh BjhI <fJj ;ko/ ws eh eo oj/ ;B s/ eh BjhI <fJj ;ko/ ws eh eo oj/ ;B s/ eh BjhI <fJj ;ko/ ws eh eo oj/ ;B s/ eh BjhI <T[Zso L fJj ;ko/ ws e/tb eoweKv jh eo oj/ ;B,

e'Jh th gqG{ ~ BjhI ;h t/y fojk.gqFBgqFBgqFBgqFBgqFB LLLLL gqG{ d/ okj ftZu ;G s'I tZX }o{oh rZb fejVhgqG{ d/ okj ftZu ;G s'I tZX }o{oh rZb fejVhgqG{ d/ okj ftZu ;G s'I tZX }o{oh rZb fejVhgqG{ d/ okj ftZu ;G s'I tZX }o{oh rZb fejVhgqG{ d/ okj ftZu ;G s'I tZX }o{oh rZb fejVh

j? <j? <j? <j? <j? <T[Zso L gqG{ d/ okj ftZu ;G s'I tZX }o{oh rZb j? ;oXk

s/ fwjo (GkfJ feqgk). GrtkB ftZu FoXk s/fwjo s'I fpBK i' th e'Jh eow b'e eod/ jBT[;dk wZ[b fJe oZsh fisBk jh ;wM'. Gkt gqG{ftZu oZs/ (ozr/) ikD s'I fpBK wB[Zy j'oBK Gkt/I eJhdkB-g[zB, g{ik-gkm eo bt', T[;dk wZ[b fJe osk,fJe feDek jh j?.

gqFBgqFBgqFBgqFBgqFB LLLLL eh pj[s XB gdkoE iK Fesh (eh pj[s XB gdkoE iK Fesh (eh pj[s XB gdkoE iK Fesh (eh pj[s XB gdkoE iK Fesh (eh pj[s XB gdkoE iK Fesh (Power) s/) s/) s/) s/) s/gj[ zu iht ~ nzs t/b/ ;jkJh j[zdh j? <gj[zu iht ~ nzs t/b/ ;jkJh j[zdh j? <gj[zu iht ~ nzs t/b/ ;jkJh j[zdh j? <gj[zu iht ~ nzs t/b/ ;jkJh j[zdh j? <gj[zu iht ~ nzs t/b/ ;jkJh j[zdh j? <

T[Zso L BjhI ih, jo/e iht B/ nzs t/b/ fJ; irs s'I Bzr/g?ohI jh s[o ikDk j? - Bkb e[M th BjhI ikDkGkt/I1- T[jd/ e'b rfjDnK Bkb ;Zi/ (io/ io ;zfr)p/fw;kb (nB{g) T[Zu/ ed tkb/ (T[szr) s/ ;[jD/ozrK Bkb ;Zi/ (;[ozr ;tko/) w;s jkEh j'D(wks/ wszr).2- eo'VK x'V/ (e'N s[ozr) j'D i' fjoBK tKr s/i GZid/ (e[ozr ;/ e{ds) j'D s/ jtk dh ukb(gT[B e/ rT[B) ~ th wks gk d/D.3- tZv/-tZv/ wjkpbh (GkJh G{ikB e/ G{g) oki/ thT[;d/ nZr/ f;o M[ekT[Id/ j'D (fBnkts ;h;).

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(29)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

jZ;d/ jZ;d/ w'Nkgk d{o eo'jZ;d/ jZ;d/ w'Nkgk d{o eo'jZ;d/ jZ;d/ w'Nkgk d{o eo'jZ;d/ jZ;d/ w'Nkgk d{o eo'jZ;d/ jZ;d/ w'Nkgk d{o eo'

w'Nkgk-3 w'Nkgk-3 w'Nkgk-3 w'Nkgk-3 w'Nkgk-3:'rh phHn?bH p?d

pkvh wk; fJzv/ew ckow{bk (phHn?;HnkJh)pkvh wk; fJzv/ew ckow{bk (phHn?;HnkJh)pkvh wk; fJzv/ew ckow{bk (phHn?;HnkJh)pkvh wk; fJzv/ew ckow{bk (phHn?;HnkJh)pkvh wk; fJzv/ew ckow{bk (phHn?;HnkJh)fufes;k ftfrnkB ftZu fe;/ ftnesh d/ w'Nkg/

dh rDBk fJe yk; ckow{b/ d/ nXko s/ ehsh iKdh j?.fJ; ~ ;oho dk t}B ;{ue nze pkvh wk; fJBv/e;(phHn?;HnkJh) fejk iKdk j?. fJj ;{ue nze ftneshd/ feb'rokw fJekJh ftZu t}B ~ whNo fJekJh ftZubzpkJh ftZu bzpkJh s'I se;hw eod/ eZfYnk iKdk j?.

T[go'es d't/I soQK dhnK skbek w'Nkg/ dh % dk gskeoB bJh ezw ftZu bJh iKdh j?. phHn?;HnkJh skfbekeZYDk E'Vk n"yk j? gqzs{ fJj finkdk ;jh wzfBnk iKdkj?. nZi ;kfJz; B/ J/Bh soZeh ehsh j? fe ;oho d/ fe;/th fjZ;/ ~ nbZr s'I t;k (fueBkjN) dk nB[gks gskehsk ik ;edk j?. fJ; dk bkG fJj j? fe g{o/ ;ohodh fwjBs s'I fJbktk T[; nzr T[Zs/ f}nkdk fXnkB d/e/ T[;~ ;v"b (wip{s) pDkfJnk ik ;edk j?. fJ;;G ftZu t?;N fjg nB[gks ftF/F fXnkB d/D :'r j?fi; Bkb g/N d/ w'Nkg/ dk ;jh nzdk}k brkfJnk ik;edk j? i' fe w'Nkg/ dh gfjbh g"Vh j? feU fe w'Nkgk;G s'I gfjbk g/N s/ jh nkT[Idk j?.

w'Nkg/ dk noE j? ;oho d/ nzrK T[go ckbs{uoph dk fJeZmk j' ikdk t?;/ uoph s'I ;oho ~ Feshfwbdh j?. fJ; bJh uoph fJZe sohe/ Bkb ;ohobJh io{os g?D s/ Fesh gqkgs eoB dk fJZe Gzvkoj?. fJ;/ ekoB eoe/ id'I n;hI E'VQk yKd/ jK tos oyd/jK sd se uoph d/ j'D eoe/ ;oho nzdo Fesh pDhofjzdh j?. go id'I n;hI ;hwK dk T[bzxD eod/ jK sd;koh uoph ysw j'D eoe/ n;hI ewi'o j' iKd/ jK. (ubdk)(ubdk)(ubdk)(ubdk)(ubdk)

uoph ;oho ftu rowh pDkJh oZydh j? fJ;/ eoe/gsb/ dpb/ ftneshnK ~ ;odh f}nkdk brdh j?.uoph dk ezw ;oho ~ wip{s pDkJh oZyDk th j? gqzs{id uoph wksok s'I tZX iwQK j'D bZr/ sd Ujh Feshs/ ;[zdosk d/ ;EkB ftZu nkb; s/ eo{gsk dk ekoBpD iKdh j?. fJ; uoph dh tXh j'Jh wksok ~ w'Nkgkefjzd/ jB. uoph dk gqGkt g/N s/ f}nkdk ofjzdk j?.fJ; dk ekoB j? fJj fJe nfijk gdkoE j? fi; ftZursh BjhI j?. g/N ftZu fiE/ fJ; ~ e'Jh pzXB tkbhirQK fwb/rh fJj T[E/ jh gj[zu ikt/rk. jZE g?o ubd/jB fJ; bJh uoph fJE/ iwQK BjhI j[zdh. fiE/ fjbBki[bBk BjhI, e'Jh rsh BjhI uoph T[E/ jh iwQK j't/rh.fJ;/ eoe/ i' b'e fdB Go p?m/ ofjzd/ jB T[jBK d/ g/N T[go w'Nkgk nkT[Dk F[o{ j' iKdk j? feUfe g/N dkfjbDk i[bDk BjhI j[zdk. fco d{ik Bzpo ewo dknkT[Idk j? s/ shik Bzpo e[bQ/ dk ns/ u"Ek Bzpo gZNK dknkT[Idk j?. fJj uko fj;/ xZN fjbd/ jB fJ; bJhuoph fJE/ jh uVQdh j? s/ fJj w'Nkg/ dk o{g b? b?Idhj?. fJ;/ fjbD i[bD d/ f;XKs s/ jh tiB xNkT[Dtkb/ e/Ido, ;[zdosk tXkT[D tkb/ e/Ido ezw eod/ jBfi; Bkb uoph jZN e/ S'N/ S'N/ N[efVnK ftu j' e/ wbiK g/Fkp okjh pkjo fbeb iKdh j?. fJ;s'I fJbktkewo pzBD bJh p/bN nkT[Idk j? fi;d/ wZX ftup?NohnK bZrhnK j[zdhnK jB i' g/N T[go j"bh j"bhezgB eodhnK jo j'o nzr s/ th brkfJnk ik ;edkj? sK fe uoph N[eVhnK okjh wb iK g/Fkp okjh pkjofBeb ;e/. d/yD ftZu d't/ sohe/ mhe bZrd/ jB nZr/uZb e/ fJ; dh thuko eoKr/. n";s s'I uoph dk tXBKo'rK dk iBw j? go fJ; Bkb T[wo th xZN j[zdh j?30-50 ;kb dh T[wo ftZu i' tiB ;h T[j p[Ykg/ ftZupfDnk oj/ sK fJj ndoF tiB ;wMDk ukjhdk j?.

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(30)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013-15

-15

-15

-15

-15

- H

ark

ris

ha

n S

ing

h P

un

ee

t, U

.K.

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(31)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

fJ; wjhB/ d/ b/y dk ftFk L-

r[o{ dh r'be - rohp dk w[ zjr[o{ dh r'be - rohp dk w[ zjr[o{ dh r'be - rohp dk w[ zjr[o{ dh r'be - rohp dk w[ zjr[o{ dh r'be - rohp dk w[ zj1- b/y d' fJzu dk jkFhnk d/ e/ NkJhg ehsk j'fJnk, finkdk s'I finkdk 400 FpdK dk j' ;edk j?.2- b/y w'fbe, nkgDk fbfynk ukjhdk j? Beb BjhI. b/y d/ jo ;c/ s/ d;sys j'Dk io{oh j?.3- ;ot'Isw b/y gfsqek d/ nrb/ nzeK ftu Skfgnk ikJ/rk. fJe gk;g'oN ;kJhi c'N' d/ Bkb b/y,

Jh-w/b :K vke okjh G/iBk j?.4- gfjb/ ;c/ s/ nkgDk BK gsk c'B Bz ns/ Jh-w/b n?vo/; th fbyDk io{oh j?.5- fJe ;ot'sw b/y ~ fJBkw d/ o{g ftu gfsqek d' ;kb w[cs fdZsh ikJ/rh ns/ d{i/, shi/ Bzpo d/

b/yK ~ gfsqek fJe ;kb bJh w[cs G/ih ikJ/rh.6- b/y 31 nes{po 2013 se dcso ftu gj[iBK io{oh j?.

b/y G/iD dk gsk L gzikph ;[wB, 215$295 e, ;[GkF wkor, d[rktK, byBT{b/y G/iD dk gsk L gzikph ;[wB, 215$295 e, ;[GkF wkor, d[rktK, byBT{b/y G/iD dk gsk L gzikph ;[wB, 215$295 e, ;[GkF wkor, d[rktK, byBT{b/y G/iD dk gsk L gzikph ;[wB, 215$295 e, ;[GkF wkor, d[rktK, byBT{b/y G/iD dk gsk L gzikph ;[wB, 215$295 e, ;[GkF wkor, d[rktK, byBT{E-mail : office@punjabisuman.com

!

b/y w[ekpbk - 2b/y w[ekpbk - 2b/y w[ekpbk - 2b/y w[ekpbk - 2b/y w[ekpbk - 2

gzikph ;fGnkuko dk wkD ijKrho e"ogzikph ;fGnkuko dk wkD ijKrho e"ogzikph ;fGnkuko dk wkD ijKrho e"ogzikph ;fGnkuko dk wkD ijKrho e"ogzikph ;fGnkuko dk wkD ijKrho e"onZi d/ :[Zr ftu fiE/ b'e ngDk fgS'eV s/

;fGnkuko G[bd/ ik oj/ jB T[E/ uzvhrVQ Ffjo dht;Bhe ijKrho e"o B/ ;fGnkuko ~ fiT{Idk oyD dhBthI T[whd irkJh j?. ijKrho e"o dk iBw 20i[bkJh 1998 ~ uzvhrVQ ftu j'fJnk ns/ T[j seohpBfszB ;kbK s'I Y'b i' fe ;fGnkuko dk nzr wzfBnkiKdk j?, tik e/ BkwDk yZN ojh j?.

ijKrho pj[s jh tXhnk :kddkFs dh wkbeth j?. T[j d;thI iwks dh ftfdnkoED j? go T[;tb'I wkohnK wZbK ~ t/yd/ j'J/ gzikp d/ rtoBo ns/uzvhrVQ gqFk;e ;qh fFtoki gkfNb B/ ijKrho e"o ~15 nrZ;s tkb/ fdB ;N/N n?tkov Bkb ;BwkBsehsk. n;b ftu ijKrho B/ foFs/dkoh #u'I brd/ngD/ Gok s'I gqGkts j' e/ Y'b tikT[Dk F[o{ ehsk ;h.T[d'I T[j f;o\ 11 ;kbK dh ;h.

Y'b tikT[D ftu ijKrho dh fdbu;gh ~t/yd/ j'J/ T[; d/ gotko B/ T[; ~ j'o T[sFkjs ehskns/ ijKrho ~ Y'b tikT[D ftu wkjo pDkT[D bJh;0 eosko f;zx ~ fB:[es ehsk. T[; s'I pkndijKrho dh soZeh tb tXD dh F[o{nks j' rJh.ijKrho ~ nwohek ftu Sgd/ @N'w-N'w# BK d/ w?r}hB

B/ @:zr?;N \hw/b voZwo nk\ fJzvhnk# ti'I w?r}hBftu Fkwb ehsk. fJ; d/ Bkb jh Gkos dh gfjbhwfjbk nkJhghn?; feoB p/dh B/ th T[sFkjs ehsk.ijKrho tb'I ehs/ gq'rokw ~ t/y e/ :{BhnB wfB;Nonk\ ebuo ;qhwsh uoB/; e[wko eN'u B/ th ;okfjnk.

ijKrho B/ gzikp jfonkDk, j[fFnkog[o d/fJzNo-}'Bb \?;Nhtb i' fe gzikp :{Bhtof;Nh uzvhrVQftu eotkfJnk iKdk j?, ftu th fjZ;k fbnk ns/ibzXo d{odoFB T[s/ th ngD/ j[Bo dk gqrNktkehsk. fJ; s'I fJbktk ijKrho 50 s'I f}nkdk @B"oE}'B ebuo ;?INo# d/ gq'rokwK ftu th ngD/ j[Bo ~b'eK ;kjwD/ g/F eo u[Zeh j?. tZy-tZy Nhth u?BbK #s/th ijKrho dh fJzNoftT{ j' u[Zeh j?.

uzvhrVQ d/ ;?eNo 17 ftu j'J/ ;fGnkukoegq'rokw @v?bhFhn;# ftu 200 Y'bhnK ftu fJeZbhijKrho jh wfjbk Y'bh ;h. ijKrho e"o d/ fgsk ;0jouoB f;zx B/ fejk fe T[BQK dh Xh B/ gotko dk wkDtXkfJnk j?. T[BQK fejk fe ijKrho tb'I ehsh ik ojh;fGnkuko dh ;/tk d{i/ b'eK ftu th ;fGnkuko gqshuzrh ;'u g?dk eo/rh ns/ gzikph ;fGnkuko dk f;oj'o T[Zuk j't/rk.

gzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;egzikph ;[wB wkf;e

(32)

www.punjabisuman.com neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013neN{po 2013

nghbnghbnghbnghbnghb;zgkdeh Nhw d[nkok g/F ehsh ik ojh @@gzikph ;[wB## tZb';zgkdeh Nhw d[nkok g/F ehsh ik ojh @@gzikph ;[wB## tZb';zgkdeh Nhw d[nkok g/F ehsh ik ojh @@gzikph ;[wB## tZb';zgkdeh Nhw d[nkok g/F ehsh ik ojh @@gzikph ;[wB## tZb';zgkdeh Nhw d[nkok g/F ehsh ik ojh @@gzikph ;[wB## tZb'

gkmeK, b/yeK, tkgkohnK nZr/ jZE i'V p/Bsh j?, ;kvQh j';bk ncikJhgkmeK, b/yeK, tkgkohnK nZr/ jZE i'V p/Bsh j?, ;kvQh j';bk ncikJhgkmeK, b/yeK, tkgkohnK nZr/ jZE i'V p/Bsh j?, ;kvQh j';bk ncikJhgkmeK, b/yeK, tkgkohnK nZr/ jZE i'V p/Bsh j?, ;kvQh j';bk ncikJhgkmeK, b/yeK, tkgkohnK nZr/ jZE i'V p/Bsh j?, ;kvQh j';bk ncikJhtk;s/ pj[frDsh ftZu w/Ipo pD'I ns/ ftfrnkgB d/ e/ nkoEe ;fj:'rtk;s/ pj[frDsh ftZu w/Ipo pD'I ns/ ftfrnkgB d/ e/ nkoEe ;fj:'rtk;s/ pj[frDsh ftZu w/Ipo pD'I ns/ ftfrnkgB d/ e/ nkoEe ;fj:'rtk;s/ pj[frDsh ftZu w/Ipo pD'I ns/ ftfrnkgB d/ e/ nkoEe ;fj:'rtk;s/ pj[frDsh ftZu w/Ipo pD'I ns/ ftfrnkgB d/ e/ nkoEe ;fj:'reo' skeh n;h s[jkvh gzikph fto;/ ~ fjod/ ftZu t;kJ/ oyD dh ukjseo' skeh n;h s[jkvh gzikph fto;/ ~ fjod/ ftZu t;kJ/ oyD dh ukjseo' skeh n;h s[jkvh gzikph fto;/ ~ fjod/ ftZu t;kJ/ oyD dh ukjseo' skeh n;h s[jkvh gzikph fto;/ ~ fjod/ ftZu t;kJ/ oyD dh ukjseo' skeh n;h s[jkvh gzikph fto;/ ~ fjod/ ftZu t;kJ/ oyD dh ukjs~ g{ok eo ;ZehJ/.~ g{ok eo ;ZehJ/.~ g{ok eo ;ZehJ/.~ g{ok eo ;ZehJ/.~ g{ok eo ;ZehJ/.

;zgkde, w'0 L 9415561425;zgkde, w'0 L 9415561425;zgkde, w'0 L 9415561425;zgkde, w'0 L 9415561425;zgkde, w'0 L 9415561425

fJe ekgh bJhfJe ekgh bJhfJe ekgh bJhfJe ekgh bJhfJe ekgh bJh Rs. 15/-

fJe ;kb bJhfJe ;kb bJhfJe ;kb bJhfJe ;kb bJhfJe ;kb bJh Rs.150/-

fsB ;kb bJhfsB ;kb bJhfsB ;kb bJhfsB ;kb bJhfsB ;kb bJh Rs.400/-

;szpo 2013 s' I w?r}hB d/ o/N;szpo 2013 s' I w?r}hB d/ o/N;szpo 2013 s' I w?r}hB d/ o/N;szpo 2013 s' I w?r}hB d/ o/N;szpo 2013 s' I w?r}hB d/ o/N

(vke you ;w/s)(vke you ;w/s)(vke you ;w/s)(vke you ;w/s)(vke you ;w/s)

MEMBERSHIP FORM

Dated .........................

Name ..............................................................................................................................................................

Address ...........................................................................................................................................................

District ..................................................Ph./Mobile No.................................................Pincode........................

Email ..............................................................................................................................................................

Subscription One Year - Rs. 150/- Three Year - 400/- Period from ....................................... to ..............................................Mode of Payment : DD/MO/Deposit in A/c in favour of “PUNJABI SUMAN”, A/c No. CA 30819640926 of State Bank of India,

payable at Lucknow. (Inform postal address by sms, or on phone No 09336044069, 09415561425 or by E-mail :

office@punjabisuman.com)

Sign. of Member

gzikph ;[wB s[jkvk nkgDk w?r}hB j?gzikph ;[wB s[jkvk nkgDk w?r}hB j?gzikph ;[wB s[jkvk nkgDk w?r}hB j?gzikph ;[wB s[jkvk nkgDk w?r}hB j?gzikph ;[wB s[jkvk nkgDk w?r}hB j?fJ; ~ ngBkT[ ns/fJ; ~ ngBkT[ ns/fJ; ~ ngBkT[ ns/fJ; ~ ngBkT[ ns/fJ; ~ ngBkT[ ns/

jo soQK Bkb ;fj:'r d/Dk w[Ybk coi pDkT[. nkgD/eko'pkoh ndkfonK d/ fJ; ftZu fJFfsjko d/ e/ fiZE/ s[;hInkgD/ tgko ~ d/FK gqd/FK ftZu tXk oj/ j't/r/, T[ZE/ fJ;@e"wh ndko/# dhnK BhjK th w}p{s eo'r/.;dZ;sk F[be iwk eoD ns/ ikBekoh;dZ;sk F[be iwk eoD ns/ ikBekoh;dZ;sk F[be iwk eoD ns/ ikBekoh;dZ;sk F[be iwk eoD ns/ ikBekoh;dZ;sk F[be iwk eoD ns/ ikBekoh

bJh ;wgoe eo' L-bJh ;wgoe eo' L-bJh ;wgoe eo' L-bJh ;wgoe eo' L-bJh ;wgoe eo' L-;kv/ fBFekw ;fj:'rh L-;kv/ fBFekw ;fj:'rh L-;kv/ fBFekw ;fj:'rh L-;kv/ fBFekw ;fj:'rh L-;kv/ fBFekw ;fj:'rh L- ;0 nihs f;zx, nkbwpkrbyBT{ (9651592214), ;0 ;toB f;zx, uzdo BroByBT{ (9235704316), ;0 wBwhs f;zx, bkigs Bro,byBT{ (9305623150), frnkBh joftzdo f;zx, j?v rqzEh,r[0 ;do byBT{ (9984734498), ;qh nfws no'Vk, wkske"bK GbkJh e/Ido byBT{ (9335624728) ;0 pbphof;zx, yhoh w'No Nq/fvzr ;/INo, byhwg[o o'v, r'bkr'eoBBkE, yhoh (9450255660)

215$295 e, ;[GkF wkor, d[rktK, byBT{ - 4215$295 e, ;[GkF wkor, d[rktK, byBT{ - 4215$295 e, ;[GkF wkor, d[rktK, byBT{ - 4215$295 e, ;[GkF wkor, d[rktK, byBT{ - 4215$295 e, ;[GkF wkor, d[rktK, byBT{ - 4c 'B L 09415561425 (; z g kde) , 09336044069 (g qe kFe)c 'B L 09415561425 (; z g kde) , 09336044069 (g qe kFe)c 'B L 09415561425 (; z g kde) , 09336044069 (g qe kFe)c 'B L 09415561425 (; z g kde) , 09336044069 (g qe kFe)c 'B L 09415561425 (; z g kde) , 09336044069 (g qe kFe)

E-mail : office@punjabisuman.com, editor@punjabisuman.com,

visit our website at : www.punjabisuman.com

;zgkdeh dcso L-;zgkdeh dcso L-;zgkdeh dcso L-;zgkdeh dcso L-;zgkdeh dcso L-gzikph ;[wBgzikph ;[wBgzikph ;[wBgzikph ;[wBgzikph ;[wB

(vke you ;w/s)(vke you ;w/s)(vke you ;w/s)(vke you ;w/s)(vke you ;w/s)

www.punjabisuman.com

(i)

iatkch lqeu vDVwcj 2013

lEiknd dh dye lsvDVwcj 2013o"kZ 1 vad 10 ewY; % vkidk izksRlkgu

flD[k vYila[;d gS ;k cgqla[;dujsUnz flag eksaxk

,d fo'ks"k vYila[;d lEiznk; dk vfr vYila[;d flD[k lEiznk; ds izfr HksnHkko le> ls ijs gSAflD[k /keZ fopkj/kkjk uohure gksus ds dkj.k lukru fgUnw fopkj/kkjk dh vis{kk bLykfed fopkj/kkjk dsvf/kd fudV gSA laxr vkSj iaxr dk fl)kUr eqfLye fl)kUrksa ls izHkkfor gSA fujkdkj czã dh mikluk] vius/kkfeZd xzaFk dk vR;f/kd lEeku vkSj Jh xq: ukud nso th dk dFku fd eSa tks mPpkj.k dj jgk gw¡ mlesa esjkdqN ugha gS og ml ijefirk ijekRek] dky ls dHkh xzflr u gksus okys vdky iq:"k tks dsoy ,d gS] lR;gS] Hk; ls jfgr gS] cSj ls jfgr gS] v;kSfu gS] Lo;a ls izdkf'kr gS vkSj tks esjk [kle ¼ekfyd] ifr½ gS dh ok.khgS] eqfLye fl)kUrksa dks iq"V djrk gSA fQj Hkh tc Hkh dksbZ naxk gksrk gS cgqla[;dksa ds fojks/kh vYila[;dminzoh rRo loZ izFke flD[kksa dh nqdkuksa ,oa lEifRr;ksa dks fu'kkuk cukrs gS tcfd flD[kksa dh mu naxksa esa dksbZHkwfedk ugha gksrh gSA lEiknd viuk ,d vuqHko lk>k djuk pkgsxkA 43 o"kZ iwoZ lu~ 1970 esa lEiknd y[kuÅls LFkkukUrfjr gksdj eqt¶Qj uxj esa uydwi [k.M esa fu;qDr gqvkA dk;ZHkkj xzg.k djrs gh izFke fnu Kkrgqvk fd [k.M ds gsM eqa'kh jke yky uekt i<+us x;s gSaA gSjkuh gqbZ iwNk rks Kkr gqvk fd jke yky ewys tkVgSA eqt¶Qj uxj esa ewys tkV vkSj ewys R;kxh;ksa dh cgqr cM+h la[;k gS tks LorU=rk izkfIr ds dbZ n'kdksa cknrd eqfLye gksrs gq;s Hkh vius uke fgUnqvksa okys j[krs Fks rFkk dV~Vj okn ls nwj jgrs gq;s tkrh; iapk;rksa ,oa'kknh C;kg esa cjkcj dh Hkkxhnkjh Hkh djrs FksA ;g rks /kkfeZd dV~Vjokfn;ksa ,oa oksV dh jktuhfr dk dfj'ekgS fd vkt os vyx&vyx gksdj [kwu ds I;kls gks x;s gSaA vkt ;fn uke iwoZ dh Hkk¡fr ,d tSls gksrs rks mudsvius lEiznk; okys gh Hkze esa izk.k gj ysrsA os'k Hkw"kk ds Hkze esa flD[kksa dks vkslkek ;k rkfycku vkradoknh dgds fons'kksa esa lEcksf/kr fd;k tk jgk gSA jgu&lgu ,oa os'kHkw"kk ds dkj.k flD[k fons'kksa esa eqfLye gksus ds Hkzeesa geyksa ds f'kdkj gksrs jgrs gS vkSj Hkkjr eas leku uke ds dkj.k fgUnq gksus ds Hkze esaA

flD[kksa gsrq ;g izo`fr bruh Hk;kog gS fd fl)kUrr% nksuksa /keksZ ls vyx gksus ds ckotwn] flD[k vfrvYila[;d gksrs gq;s Hkh nksrjQk ekj >sy jgs gSa rFkk cgqla[;d lekt esa /kdsys tk jgs gSa tgk¡ mUgsa viusvfLrRo dks cpkuk dfBu gksxk vkSj os cM+h eNyh ds xzkl esa tk jgh NksVh eNyh cu tk;saxsA flD[k usr`Rols vuqjks/k gS fd os mfpr mik; djsa vkSj vius lekt ds fgrksa dks le>s rFkk fo'ks"k vYila[;d lEiznk; dsusr`Ro ls vuqjks/k gS fd os vius lekt dks le>k;sa fd flD[k cgqla[;d lEiznk; ds ugha gSA mudks ;g Hkhvglkl djkus dh vko';drk gS fd ljdkjh lqfo/kkvksa dks tks vYila[;dksa gsrq nh tkrh gS mu ij mUgha dk,d ek= vf/kdkj ugha gS ,oa flD[kksa dks Hkh mDr lqfo/kkvksa ,oa vuqnkuksa dks izkIr djus dk leku vf/kdkj gSA

mRrj izns'k dh ljdkj tks vYila[;dksa dk lokZf/kd fgrS"kh gksus dk nkok djrh gS flD[kksa dks ¼bZlkbZ]ckS) tSu lfgr½ vfr vYila[;d lEiznk; ?kksf"kr djds ljdkjh lqfo/kkvksa esa vfr fiNM+ksa dh Hkk¡fr mudk Hkkxlqjf{kr djsa rFkk mudh tku eky dh lqj{kk Hkh lqfuf'pr djsaA vU;Fkk flD[k] dV~Vj fgUnwoknh usrkvksa esaviuk j{kd <w¡<us dks foo'k gks tk;saxsA vko';drk ;g Hkh gS fd flD[k igpku gsrq flD[k usr`Ro ,oa ljdkjsavius&vius Lrj ij tkx:drk vfHk;ku Hkh O;kid Lrj ij pykuk lqfuf'pr djsa fd flD[k /keZ] loZ /keZleHkko ij v/kkfjr gSA ,oa mldk vyx vfLrRo gSA

fo"k; lwph %&1- flD[k vYila[;d gS ;k cgqla[;d-------- i2- fo'o ds lcls cM+s yksdrU= esa lkEiznkf;d------ ii3- xq: jke nkl th ------- iii4- y{e.k js[kk iii5- iqjk.kksa dh izekf.kdrk&1 iv6- vk/kqfud nzks.kkpk;Z--------] ikih /kekZRek ------------ v7- gfj esjs ?kj dks ;g oj nks------------------ vi8- ?kkl ¼pkjk½] pkj eqDrd % oru ij viii

www.punjabisuman.com

(ii)

iatkch lqeu vDVwcj 2013

^pu* th dh dye ls

fo'o ds lcls cM+s yksdrU= esa lkEiznkf;d 'kfDr;k¡fdruh fgrdj fdruh vfgrdj \

vius ns'k dh yxHkx 67 o"kksZa dh LorU=rk dh vof/k esa tgk¡ thou ds yxHkx lHkh {ks=ksa esav'kkrhr izxfr ds dkj.k Hkkjr fo'o ds dqN fxus pqus fodflr izxfr'khy ns'kksa esa fxuk tkus yxk gS oghadqN {ks=ksa esa vHkh Hkh cgqr dqN fd;k tkuk ckdh gSA tSls 'kr&izfr'kr f'k{kk dk y{;] Hkh"k.k fcekfj;ksa dhjksdFkke] xjhch js[kk ls gj Hkkjrh; dks Åij ykuk] lHkh ds fy, jkstxkj ,oa nSoh vkinkvksa ds fy,visf{kr jkgr ds dk;Z vkfnA

mDr ds vfrfjDr lq[kh ,oa le`) lekt dh ,d lqUnj Nfo gsrq tgk¡ lkEiznkf;d lkSgknZ dhvko';drk gS] ogha lkEiznkf;drk ds ?k`f.kr ,oa fgald :i ls NqVdkjk ikuk Hkh vius vki esa ,d cM+hpqukSrh gS D;ksafd tgk¡ lkEiznkf;d lkSgknZ ls lEiznk; fo'ks"k ds lkFk gh vU; lEiznk;ksa esa [kq'kh dkokrkoj.k curk gS ogha lkEiznkf;drk ds pyrs lekt ds fdlh Hkh O;fDr dk dksbZ Hkyk ugha gksrk cfYdgkfu gh gkfu gksrh gSA ;g lHkh tkurs gS rks fQj bl lkEiznkf;drk ls yksx cpus ds ctk; mldh yisVesa D;ksa vk tkrs gSa dkj.k dbZ gSa tSls %&

lk/kkj.kr;k izR;sd lEiznk; esa vf/kdka'k yksx 'kkar fiz; gh gksrs gSa fdUrq lekt esa QSyh dbZ izdkjdh vlqj{kk dh /kkj.kkvksa ds dkj.k mUgsa vius lEiznk; esa dqN jkgr izrhr gksrh gS ftlds dkj.k vkerkSjij gj O;fDr dk dqN u dqN yxko vius yksxksa ls jgrk gS tcfd blls cM+k dkj.k gS vlekftd rRoksa,oa jktuSfrd v[kkM+ksa ds og igyoku tks fdlh fo'ks"k jktuSfrd ny dks ;su&dsu izdkjs.k lRrk esavf/kd ls vf/kd Hkkxhnkjh ds fy, lkEiznkf;d Hkkoukvksa dks mHkkj dj naxs ;k gR;k,a djok dj oksVksa ds/kqzohdj.k ls jktuSfrd ykHk izkIr djrs gSaA

foxr dbZ n'kdksa ls yxHkx lHkh jktuSfrd ny viuk oksV cSad c<+kus ds fy, fuEu tkfr]vxM+s&fiNM+s] nfyr&lo.kZ vkfn esa Hksn Hkko iSnk dj ds eqfLye lekt] flD[k] ckS)] bZlkbZ vkfn esajktuSfrd ykHk gsrq vkj{k.k] Nk=o`fr;ka vuqnku vkfn ds ykyp esa Qalk dj viuk mYyw lh/kk dj jgsgSaA

mDr lcds vfrfjDr dqN jktuSfrd ny /keZ ds uke ij Hkh Hkksyh&Hkkyh turk dks cjxyk djoksVksa dh jktuhfr dj jgs gSaA nks&,d jktuSfrd ny ,sls gS tks vius vki dks ns'k dk lcls cM+k fgrk;'khn'kkZus ds fy, /keZ dh vkM+ esa okLrfod ls vf/kd oksVsa izkIr djus esa lQy Hkh jgs gSa] ;gh dkj.k gS fdns'k esa tc dgha pquko dh ckr mBrh gS lkFk gh ikVhZ;ksa dks /kkfeZd vts.Mk ;kn vk tkrk gS vkSj bldktksj&'kksj ls izpkj Hkh izkjEHk gks tkrk gSA

/kkfeZd ukjksa ls oksVksa dk /kqzohdj.k gks tkrk gS vkSj ny fo'ks"k dks vf/kd lhVsa izkIr gks tkrh gSturk gj ckj ew[kZn'kZd cu tkrh gSA ns'k dk fodkl] 'kklu iz'kklu ls Hkz"Vkpkj dh lQkbZ] ns'k dhvkUrfjd ,oa ckgjh lqj{kk vkfn fo"k; ihNs jg tkrs gSA eg¡xkbZ dk nkuo vkSj cy'kkyh gks tkrk gSA

vkxkeh o"kZ 2014 esa gksus okys pquko ds fy, Hkkjr ds ,d cM+s jktuSfrd ny Hkktik us xqtjkrds eq[;ea=h dks vkxkeh iz/kku ea=h ds :i esa is'k fd;k gS] ogha jkgqy xk¡/kh dks dkaxzsl }kjk izR;k'kh ?kksf"krfd;k tkuk lEHko gSA

nksuksa ikfVZ;k¡ eqfLye ,oa flD[k lEiznk;ksa ds fo:) o"kZ 2002 ,oa o"kZ 1984 esa izk;ksftr naxs djkusgsrq vkjksfir gS ogha rhljs ekspsZ ds lEHkkfor iz/kkuea=h izR;k'kh Jh eqyk;e flag dh ikVhZ ij Hkh eqt¶Qjuxj naxksa dh vkM+ esa eqfLye oksVksa ds /kqzohdj.k dk vkjksi yx jgk gSA

vkt ns'k dk ukxfjd fnXHkzfer gS fd og D;k djsa vkSj bl yksd rU= ds Bsdsnkj Hkz"V ,oa LokFkhZusrkvksa dks fdl izdkj lcd fl[kk;sa tks yk'kksa dh jktuhfr djus ls Hkh ugha pwdrs gSaA

f=ykspu flag ^pu*9415469266

www.punjabisuman.com

(iii)

iatkch lqeu vDVwcj 2013

xq: jke nkl th¼9 vDVwcj] xq: nso ds vkxeu ioZ ij fo'ks"k½

xq: jkenkl th dk tUe ykgkSj ¼ikfdLrku½ds gfjnkl th ,oa ekrk n;k dkSj ds x`g esa lu~ 1534dks gqvk izFke larku gksus ds dkj.k vkidks tSBk thdgdj cqykrs FksA vY; vk;q esa gh ekrk&firk dk lk;kflj ls mB x;k rks ykyu&ikyu ds fy, ukuh thbUgsa vius lkFk ckljds xkao ys xbZA thodksiktZu gsrqvki mcys pus ¼?kqa?kuh;ka½ csp dj Lo;a ,oa ukuh dkHkj.k iks"k.k djus yxsA

xq: vejnkl th }kjk xksa;noky clkus dh;kstuk rFkk /keZ'kkyk ,oa ckmyh dk fuekZ.k dk;Z pyjgk Fkk ogha tsBk th viuh ?kq?kuh;ksa dk Nkck ¼Vksdjh½yxkdj pus csprs vkSj mlds i'pkr~ py jgs lsokdk;Z esa yx tkrs] ;g mudh fuR; dh fnup;kZ FkhA

,d fnu xq: ds egy ¼lqiRuh½ us xq:nsovejnkl th ls dgk fd viuh csVh 'kknh ;ksX; gksjgh gS dksbZ mi;qDr oj ns[ksa] rks xqjnso us dgk dSlkoj pkgrh gks] mRrj esa lqiRuh us lsok esa yhu tsBk thdh vksj b'kkjk djrs gq, dgk ,slk lqUu[kk ¼lqUnj uSuuD'k okyk½ ukStokuA xqjnso us lgt Hkko ls dgk &,slk rks ;gh ,d gS] vkSj mlls viuh yM+dh chchHkkuh th dh 'kknh dj nhA

xq:?kj ds nkekn gks tkus ds i'pkr Hkh tsBkth lsok] fleju esa igys ls vf/kd le; yxkus yxsblds lkFk gh xq: dh vkKk ikyu mUgksaus thou dk/;s; cuk fy;k] gkaykfd lsokjr gksus ds dkj.k mUgsavius fj'rsnkjksa] lEcfU/k;ksa ds rkus o mykgus Hkh lquusiM+rs FksA

uke u NksM+ks] Hkkosa ¼pkgs½ yksx glsaAbl yksd ykt us mUgsa vius mn~ns'; ls fMxus

u fn;kA vkKkikyu lsok] fleju ,oa uezrk dhifjdk"Bk ns[k xqjnso vejnkl th us mudks xq:ukuddh xn~nh dk mRrjkf/kdkjh ?kksf"kr dj muds vkxslhl uhok dj ueu fd;kA

xq: vejnkl th us fu'kkunsgh djds ,du;k pDd ¼uxj½ clkus dk vkns'k jkenkl th dksfn;kA xq: jkenkl th us ,d lqUnj uxj dh :ijs[kk cukdj 52 rjg ds dfeZ;ksa dks vkeU=.k nsdj ,oamUgsa iwath nsdj y?kq m|ksx vkjEHk djok;s] ;g uxj^pd jkenkl* dgyk;kA

cLrh l?ku vikj] vuwi jkenkl lj A;g flD[k bfrgkl dk igyk uxj gS tks

fdlh unh ds fdukjs ugha gSa] vr% Hkfo"; esa ikuh dh

deh u gks] ;g lkspdj vkius jkelj vkSj lUrks[kljuked cM+s] LoPN ,oa lqUnj ljksojksa dk fuekZ.k djok;kAiape xqjnso }kjk fufeZr ve`r ljksoj ds dkj.k uxjdk uke ^^ve`rlj** izpfyr gks x;kA

flD[k /keZ ds izpkj gsrq vkius elUn izFkkvkjEHk dh laxhr dks vkius egku nsu ns 30 jkxksa esaxqjck.kh ds 638 'kCnksa dh jpuk dhA

lu~ 1581 esa viuk vfUre le; tku djxqjxn~nh vius ;ksX; ,oa dfu"B iq= vjtu nso th dkslkSi nhA

vthr flag9651592214

y{e.k js[kkl- f=ykspu flag pu*

vHkkoksa dh ft+Unx+h thus okys ,sls gSa]tSls % y{e.k js[kk ds vUnj]lgeh lh [kM+h lhrk;s] og yksx gSa] tks jsax jsax djvHkkoksa dh ft+Unx+h thrs gSaAfdUrq x+yr iz;klksa dh y{e.k js[kk]ikj djus ls Mjrs gSa] ?kcjkrs gSaAgkykafd] og tkurs gSa]ml js[kk dh nwljh vksj/ku gS] ;'k gS] oSHko gSfdUrq uSfrdrk uke dh & ,d /kkj.kkbuds xys esa vVdh gqbZ gStks bl rFkkdfFkr &y{e.k js[kk dks ikj djus okysc<+s gq, dneksa dksgj ckj jksd ysrh gSAvkSj tks yksx uSfrdrkrkd ij j[k nsrs gSa &og brus lkglh gks tkrs gSa]fd fQj mUgsa dksbZ Hkhy{e.k js[kk fdlh Hkh lhek esa ck¡/k ugha ikrhAvkt ds d.kZ /kkjHkh ----------------- 'kk;ngj izdkj dh js[kk ls Åij mB pqds gSa]ns'k dk D;k gksxk \

www.punjabisuman.com

(iv)

iatkch lqeu vDVwcj 2013

iqjk.kksa dh izekf.kdrk&1

osnksa esa ftudks czãk] fgj.;xHkZ] Lo;aHkw vkSjij&czã dgdj lEekfur fd;k x;k gS vkSj ftlsvksa·dkj }kjk iwtus&;ksX; rFkk izkfIr ;ksX; czãk crk;kx;k gS vkSj tks czã&fo|k dk igyk vkpk;Z gS] mlsf'ko iqjk.k :nzlafgrk] lrh[k.M&2 v/;k; 19 esa vR;Urdkeh rFkk /kks[kk nsus okyk fpf=r fd;k x;k gSA dFkkbl rjg fy[kh feyrh gS fd f'ko rFkk lrh dk fookgdjkrs le; lrh dh lqUnjrk dks ns[kdj czãk dkeo'k gks tkrk gSA xqLls esa vkdj f'ko mudks ikj cqykusyxrs gSaA vUr esa fo".kq th f'ko dks izkFkZuk djds czãkdks NqM+krs gSaA blh rjg Hkkxor iqjk.k esa vkrk gS fdczãk us d`".k th ds cNM+s pksjh fd;s Fks vkSj dbZ ckjd`".k th dh Lrqfr djus vk;kA jkek;.k dk ys[k gSfd czãk dbZ voljksa ij jke pUnz th ds xq.kxkudjus vk;kA blfy, bu xzaFkksa esa czãk th dks egkdkeh]vKkuh] pksj vkSj lLrk HkV~V lk crk;k x;k gSAiqjk.k&jpugkjksa ij eq>s ;gh xqLlk gS fd mUgksaus ,dmRre iwT; dks fdl rjg ds dkys jax esa izLrqr fd;kgS rFkk bl rjg fy[kus ls mudk D;k mn~ns'; Fkk]esjh le> esa ugha vk;kA

f'ko iqjk.k] dksfV :nz lafgrk 4] v/;k; 12 esaf'ko rFkk ikoZrh ds lEcU/k esa ,slh v'yhy dFkk ntZgS] ftldks u 'kCn crk ldsa rFkk u Jo.k lqu ldsaAeSa cgqr lkgl ls ml dFkk dk lkjka'k fy[krk gw¡ %

nk: uked taxy----f'ko fcYdqy uaxs ?kwe jgsFks-----_f"k&ifRu;ksa dh ijokg u djrs gq, dke r`fIr dsbPNqd gks x,----_f"k & ifRu;ka f'ko dks dke esa va/kkns[kdj [kqn Hkh mÙksftr gqbZ fQj----_f"k ykSV vk, rksdqn`'; ns[kdj Øksf/kr gq, vkSj f'ko dks yTtkghurkds dkj.k uj&vax VwVus dk 'kki ns fn;kA uj&vax VwVdj i`Foh ij fxj iM+k rFkk mlesa ls izpaM vfXu tymBh rFkk f=yksdh tyus yxhA lHkh vksj gkgkdkj epxbZA nsork rFkk _f"k & tu Hk;Hkhr gq, czãk th dsikl x, rFkk mudh jk; ls f'ko th dks feysA vUr esalHkh bdV~Bs gksdj ikoZrh th dh [kq'kkensa djus yxs]ftUgksaus mudh izkFkZuk Lohdkj djrs gq,&tyrs gq,

uj&vax dks ;ksfu&:i gksdj lnk ds fy, /kkj.k djfy;kA----blh ls iRFkj dh fyax&;ksfu dh iwtk vkjEHkgqbZ crkbZ tkrh gS rFkk efUnjksa esa tkdj mu ij typ<+kus dk egkRe Hkh ckn es fy[kk x;k] tks ,sls gSa %iRFkj ds fyax&;ksfu ij ty Mkyus ls f'ko rFkk ikoZrhds xqIr vaxksa esa ¼gj le; Hkksx&fLFkfr esa jgus dsdkj.k½ c<+h gqbZ vfXu 'kkUr gksrh jgrh gSA blh ls ogHkDrksa dks izlUu gksdj eu&ilUn oj nsrs gSa] bR;kfnA

ije fiz; fe=ksa ! D;k rqEgkjk vHkh Hkh fopkj gSfd dksbZ tjk lh vdy okyk J)kyq Hkh vius b"V nsods lEcU/k esa bl rjg fucU/k fy[k ldrk gS \ D;k;gh dqN /keZ&xzaFkksa esa fy[kus&;ksX; jg x;k Fkk \ D;k,sls uhpre~ bfrgkl fy[kus okyk fdlh egk 'kSrku lsde gks ldrk gS \ D;k ;g lHkh dqN i<+dj Hkh gesabl rjg dh mikluk djrs jguk pkfg, \

,slh gh dkfrZd egkRe dh dFkk gSA blesafo".kq th dks egk&fuyZTt rFkk egkdkeh crk;k x;kgSA igys rks og tya/kjuked nSR; dh ifrozrk L=hc`Unk dk lrHkax djrs fn[kk, x, gSaA fQj tc oglqUnjh vius e`R;q&izkIr ifr ds lkFk lrh gks tkrh gSrks fo".kq th dks mlds fojg esa rM+irs] foydrs rFkknqgRFkM+&ihVrs fn[kk;k x;k gS tks vUr esa muds 'ke'kkudh jk[k esa ysVus yxrs gSa---A

fe=ksa ! FkksM+k /;ku nsus ls gh bl dgkuh dkFkksFkkiu nh[k iM+rk gSA mnkgj.kr;k tks o`Unk fo".kqdks fcYdqy gha ugha ilan djrh] cfYd xqLls esa ykygksdj mldks 'kki nsrh gS] ml c`Unk ds fojg esa fo".kqej jgk gks vugksuh dYiuk ugha rks vkSj D;k gS \blds fcuk vktdy Hkh ;fn dksbZ fdlh ijkbZ L=h dhjk[k esa yksxksa ds lkeus ysVs rFkk ph[ks rks D;k mldksxq.MkxnhZ ds nks"k esa idM+ dj MaMk ijsM u gks rFkkekj&ekj dj mlesa fNis b'd ds Hkwr dks yksxksa }kjk ufudkyk tk, \ ,slh okeiaFkh dFkkvksa ls ,d urhtkljyrk ls gh fudy ldrk gS fd ;g nq"V jpuk,a osnO;kl vkfn rRo&osÙkk&_f"k;ksa dh ugha ftlds uke ijbudks fy[kk x;k gSA

ys[kd % Jh Lokeh jkerhFkZ th n.Mh Lokeh¼dkYifud fdLlk xksbZ us /keZ dks {kfr vf/kd igq¡pkbZ gS] ykHk de & lEiknd½

www.punjabisuman.com

(v)

iatkch lqeu vDVwcj 2013

ikih /kekZRekmfeZyk JhoLro] y[kuÅ

eks0 09415152329

vk/kqfud nzks.kkpk;Z dhxq:&nf{k.kk

dqynhi flag lksuh] y[kuÅcw<s dksp us&dsfUnzr fd;k vius yM+ds&ij /;kufiNys vksyfEid esa&vk;k Fkk mldk&pkSFkk LFkkuvc xksYMesfMy ij&fVdh gqbZ Fkh firk&iq= dh vk¡[kT;ksa&vtqZu dks&fn[krh Fkh dsoy eNyh&dh vk¡[kdksbZ dlj&NksM+h ugha dksp firk us&bl ckj,d&,d fgnk;r&ij dj vey csVk] cu x;k&izcy nkosnkjgksugkj&ml iq= us eu esa&fy;k Fkk Bkuuk fn[krk&mls jkr&fnu u Hkw[k&I;kl&dk /;kufirk cgqr&izlUu Fkk iq= cgqr&vk'kkfUornksuksa ds fgr & blesa Fks fufgr] nksuksa gh Fks&cM+s mRlkfgr

¼2½,d pksj n`f"V & mu ij lnSo teh jgrh & gj iyizf'k{k.k dh & ckjhfd;ka oks fj;kt esa & djrk veymuds ladsr&vkSj Hkko&Hkafxek ij j[krk&iSuh ut+jmldh yxu&vkSj vH;kl dk cM+k vPNk gqvk vljfu"Bk vkSj fo'okl us igq¡pk;k mls&eafty ds iklxjhc&nfyr&ml ;qod dk c<+rk x;k&vkRe fo'okl

¼3½Vhe p;u ds iwoZ&fgEer dj eSnku esa oks Hkh&igqap x;kdksp dks fn[kk;k&tc [ksy rks] mldks tSls&lkai lwa?k x;kmlds lkjs Iyku&tSls gks x;s Qsyiq= ls cM+k mRd`"V Fkk&ml ;qod dk [ksycM+s tru ls jksdh mlus & vius eu dh Vhl;qod rjktw esa fn[kk&vius iq= ls ^chl*vafre p;u ls&igys dh jkrdksp egksn; igqaps &;qod ds ikliwNk] & csVk&rqEgkjk xq: gS dkSu;qod dqN Mjk&fQj rksM+k ekSueSaus rks vkidks gh&xq: gS ekukvki ls lh[kk&vki ls gh tkukeu esa ltkbZ gS & vkidh rLohjcny nh gS vkius & esjh rdnhjxjhc gw¡&nfyr gwa& vkils Mjrk Fkkvkids vkxs vkus dh & fgEer ugha j[krk Fkkvkt esjk gS&vgksHkkX;vkids pj.k&Li'kZ dk&feyk lkSHkkX;^^rc rks eq>s xq:&nf{k.kk nsuh pkfg;s**;qod us rqjUr dgk & ^^csf>>d gksdj crkb;s**^^dy rqe p;u lfefr & ds vkxs u tkukesjs iq= dh jkg esa & dkaVs u fcNkuk**

¼4½dksp firk tYn gks x, & Hkxoku dks I;kjsNksM+ x;s vFkkg lEifRr&caxys vkSj dkjsaml ;qod us Qkadh /kwy&vkSj >syh Hkq[kejhgkjdj & xksYM eSMfyLV dh & djus yxk pkdjhA

_f"k;ksa dh ;s riksHkwfe] ftldks ge Hkkjr dgrs gSa]vkt Hkwfe dk lj gS >qdrk] ftldks vc ge dgrs gSa

jke] d`".k dh uxjh ;s gS] ikou ftldh iou ;gk¡]bl Å¡ph uxjh esa dqN&dqN nkuo Hkh rks jgrs gSa

cgqr cM+ s lRrk/kkjh gS a cgqr&cgqr iSls okysÅij ls rks ckck gS] ij eu esa jk{kl clrs gSa

vjcksa esa gS budh lEifRr ftls Nqik dj j[krs gSaru eu dkyk gS dkjukes a Hkh dkys djrs gS aA

vius dks Hkxoku le>rs vkSj yhyk Hkh fn[kykrstsy dks oks cSdqUB le> fQj mlesa tkdj jgrs gSa

ru&eu ij dksbZ t+ksj ugha bafnz;k¡ ugha cl esa mudsxq:dqy pyok dj ukckfyx ls v¸;k'kh djrs gSa

dksbZ ugha lquus okyk u dksbZ dqN dgus okyktSlk pkgs dj nsa] dj ysa] cs'kehZ ls jgrs gS a

D;k gksxk bl riksHkwfe dk tks cckZn gks jgh gSjke dh /kjrh ij ckck ds :i esa jko.k jgrs gSa

dksbZ dgs vius dks ckiw dksbZ dgrk egkjktykt 'keZ rks /kksdj ih yh fQj Hkh I;kls jgrs gSa

budh dkyh djrwrksa ls /kjrh Qalh Hkaoj esa vcns'k dks ;s cnuke djsa [kqn cnukeh ls Mjrs gSa

vc rks cl Åij okyk bUlkQ djsxk budk Hkhge lc D;k dqN dj ikrs gSa] dsoy nq[k gh lgrs gSa

/kjrh Hkh ncrh tkrh gS buds Hkkjh cks>ks a lsvkl&ikl rks udZ cukdj [kqn ;s LoxZ esa clrs gSa

n;k /keZ dks djsa [kks[kyk & tM+ [kksnsa lPpkbZ dh>wB dk ikS/kk jksi iki dk [ksr tksrrs jgrs gSa

xj mfeZyk ds cl esa gks rks vkx yxk nsa vkJe dksykpkjh dh xaxk dh ygjksa esa ge lc cgrs gSaA

www.punjabisuman.com

(vi)

iatkch lqeu vDVwcj 2013

açseiw.kZ la;qDr ifjokj esa feys gq, laLdkjksa ls ghckyd ds lEiw.kZ O;fDrRo dk fodkl gksrk gS %&

la;qä ifjokj esa jgrs gq, cpiu ds os fnu gesavkt Hkh ;kn vkrs gSa] tc ge nknk&nknh ;k ukuk&ukuhdh xksn esa flj j[kdj mudh ehBh dgkfu;ka lqurs&lqurslks tkrs FksA ckY;koLFkk dk le; ,slk gksrk gS] ftlesacPpksa esa ftl rjg ds laLdkj Mky fn;s tkrs gaS] oSlkgh mudk O;fäRo fufeZr gks tkrk gSA vkSj fQjftUnxh Hkj ogh O;fäRo mudh lQyrk o vlQyrkdk ekinaM cu tkrk gSA bl çdkj tks ckyd viusnknk&nknh] ukuk&ukuh ,oa ifjokj ds vU; cqtqxksaZ dslkfUu/; esa jgk gksrk gS mlds O;fäRo esa lgu'khyrk]fouezrk] vkRefo'okl] leUo;'khyrk] Je'khyrk olaosnu'khyrk vkfn ln~xq.kksa dk lekos'k jgrk gS vkSj,sls O;fäRo ds dkj.k mls vius thou esa gj {ks= esalQyrk gh çkIr gksrh jgrh gSAlaLdkjksa ds vHkko esa lekt dh ekSfyd bdkbZ ifjokj*fc[kjrk tk jgk gS %&

ysfdu vkt lekt dh ekSfyd bdkbZ ifjokj*fc[kjrk tk jgk gSA lekt ls fj'rksa dk egRo feVrktk jgk gSA ikfjokfjd ca/ku detksj gksrs pys tk jgsgSaA cw<+s ekrk&firk] ftudh lsok dHkh ifjokj esa lkSHkkX;dk çrhd ekuh tkrh Fkh] vc mlh ifjokj esa mudkvfLrRo vlguh; gksrk tk jgk gSA o)kJe dh laLdfrrsth ls QSyrh tk jgh gSA laosnughurk dh gn rks ;ggS fd vc ifjokj esa cqtqxksZa dh vuns[kh djrs gq, ubZih<+h vius nq/keqags cPps ds ykyu&ikyu dk nkf;RoØsp tSlh O;olkf;d laLFkkvksa dks lkSairh tk jgh gSAbl çdkj laLdkjksa ds vHkko ,oa la;qDr ifjokj dsçseiw.kZ ekgkSy ls nwj jgus okys vkt ds ;qokvksa dh^,dy ifjokj* igyh ilan curh tk jgh gSAek¡ ?kj dk ^xkSjo* rks firk ?kj dk ^vfLrRo* gksrkgS %&

ek¡&firk ,d oV o`{k gaS ftldh 'khry Nk¡o esalEiw.kZ ifjokj lq[k ls jgrk gSA blfy, HkkX;'kkyh ogugha ftlds ikl vFkkg lEifRr gS cfYd HkkX;'kkyhog gS ftlds Åij vius ek¡&cki dk lkfu/; ,oa

gfj esjs ?kj dks ;g oj nks] ekr&firk dh lsok gks!vk'khokZn gSA ^ek¡* ?kj dk^xkSjo* rks ^firk* ls ?kj dk^vfLrRo* gksrk gSA ek¡ ds ikl^vJq/kkjk* rks firk ds ikl^la;e* gksrk gSA nksuksa le;dk Hkkstu ek¡ cukrh gS rksthou Hkj Hkkstu dh O;oLFkkfirk djrk gSA blfy, ftlfnu rqEgkjs dkj.k ek¡&cki dhvk¡[kksa esa vk¡lw vkrs gSa] ;knj[kuk] ml fnu rqEgkjs }kjkfd;k lkjk iq.; muds vk¡lqvksads lkFk cg tkrk gSA vr% igys vius ekrk&firk dsfy, [kqn ^Jo.k dqekj* cuks rHkh rqEgkjh larku HkhrqEgkjs fy, ^Jo.k dqekj* cusxhAnknh&nknh] ukuk&ukuh ls cPpksa dk vyx gh gksrkukrk gSA idM+ ds maxqyh pyuk muds eu dksfdruk Hkkrk gS %&

la;qDr ifjokj esa iys&c<+s cPps laLdkfjr rFkkpfj=oku gksrs gSaA la;qDr ifjokj esa cPpksa ds lkFkgal&cksydj rFkk [ksydj cqtqxZ tgka ,d vksj izlUugksrs gSa ogha nwljh vksj cPps vius nknk&nknh] ukuk&ukfu;ksads ykM+&nqykj esa vius dks T;knk lqjf{kr vkSj larq"Veglwl djrs gSaA blfy, gesa vius cqtqxksZ dk ges'kklEeku djrs gq, lnSo muls fopkj&foe'kZ djrs jgukpkfg,] rHkh gekjs cPps Hkh gekjs lkFk oSlk gh O;ogkjdjsaxsA fdlh us vius cpiu dks ;kn djrs gq, viuheu dh vfHkyk"kk dks bl çdkj O;Dr fd;k gS fdnknk&nknh] ukuk&ukuh yksjh gesa lqukrh FkhA ikik]pkpk] ekek] ekSlh vkSj cqvk dh ckrsa gesa crkrh FkhAesjk cpiu esjs lkjs HkkbZ&cgu lax vPNk FkkA vEek]pkph] ekeh] ekSlh vkSj cqvk lax esjk cpiu vPNk FkkAblfy, gesa gj iy vius vius cqtqxksZa dk lEekudjrs gq, vius ?kj dks bZ'oj dk fuokl LFky cukusdk ç;kl djuk pkfg,A ,d cgqr gh çsj.kknk;h xhrbl çdkj gSa % & nknh&nknh] ukuk&ukuh ls cPpksa dkvyx gh gksrk ukrk gSA idM+ ds maxqyh pyuk muds

& MkW- txnh'k xka/kh]f'k{kkfon~ ,oa laLFkkid&izcU/kd]flVh eksUVsljh Ldwy] y[kuÅ

www.punjabisuman.com

(vii)

iatkch lqeu vDVwcj 2013

eu dks fdruk Hkkrk gSA 'kSrkuh tc djrs cPps eEeh&ikikMkaVsaA rc Hkh nknh&nknh vkdj cPpksa dks nqyjkrsAA erMkaVks cPpksa dks esjs D;k rqe muls de FksA ;g rksfdruk I;kjk cPpk rqe fdrus uV[kV FksA ^lkxj*nknk&nknh gksrs cPps ygjksa tSlsA [ksy&dwn 'kSrkuhdjds bUgha dh xksn esa cSBsAA eu esa fo'okl cpk ysxsog eq>dks lclsA ,slk gks ifjokj tgk¡ lc pysdqVqEch feydjAAcqtqxksZa ls feys vuqHkoksa ls gesa thou esa ges'kk lQyrkgh gkFk yxrh gS %&

egkiq:"kksa us dgk gS fd gekjs cM+s&cqtqxksZa dsikl vuqHkoksa dk fo'ks"k [ktkuk gksrk gS tks ckyd bl[ktkus ls çfrfnu ,d oLrq çkIr dj ys] ,d ckrlh[k ys rks og orZeku çfrLi/kkZoknh ;qx esa Hkh lQyrkik ldrk gS] fot;h cu ldrk gSA ckyxaxk/kj frydus dgk gS fd ^rqEgsa dc D;k djuk gS ;g crkuk cqf)dk dke gS] ij dSls djuk gS ;g vuqHko gh crkldrk gSA* okLro esa ns[kk tk;s rks cqtqxZ lekt ds^lksuk* gksrs gaSA os viuh ftanxh esa [kkbZ Bksdjksa ls tksrtqckZ çkIr djrs gaS mls vkus okyh ih<+h esa ckaV nsrs gaSftlls muds cPps] iksrs vius thou esa [kq'k jg ldsa]'kkafr ik lds vkSj lekt esa flj mBk dj py ldsaAblds foijhr tks cPps ifjokj esa cqtqxksaZ ds lk;s lsoafpr jg tkrs gSa og çfrdwy ifjfLFkfr;ksa esa larqyuugh cuk ikrs vkSj viuh jkg ls HkVd tkrs gSaA ,slhfLFkfr esa mls vius thou esa vlQyrk gh gkFk yxrhgSA blfy, geas ges'kk vius ?kj ds cM+s&cqtqxksZa lsfopkj&foe'kZ djrs gq, muds vuqHkoksa dk Qk;nk mBkukpkfg,A fdlh us Bhd gh dgk gS fd %& Qy u nsxk ulgh] Nk¡o rks nsxk rqedks] isM+ cw<+k gh lgh] vkaxu esayxk jgus nksAcPpksa ds çkjafHkd fodkl ds fy, ifjokj ds cM+s&cqtqxksZadk lkfu/; vR;Ur mi;ksxh fl) gksrk gS %&

vktdy ds nkSj esa tc efgyk,a Hkh ?kj lsckgj dke djus tkrh gSa vkSj cPps ?kj esa vdsys gksrsgSa rks ,sls esa vxj nknk&nknh o ukuk&ukuh dk lkFkfey tk, rks og [kqn dks lgt eglwl rks djrs gh gSa]blds vykok mUgsa vius ifjokj dh mi;ksfxrk HkhHkyh&Hkkafr le> esa vkrh gSA vxj nknk&nknh vkSj

ukuk&ukuh dk lkFk gks rks cPps vkSj vf/kd Hkkoqd vkSjle>nkj gks tkrs gSaA bl çdkj nknk&nknh vkSjukuk&ukuh cPpksa dks dsoy ykM+&I;kj gh ugha djrscfYd muds uSfrd vkSj ekufld fodkl dks Hkh c<+koknsrs gSaA ifjokj esa cqtqxksaZ ds vHkko esa tks ckyd viukle; Vh-oh- dEI;wVj] bUVjusV vkfn oSKkfud midj.kksads lkFk O;rhr djrs gSa mudk eu&efLr"d fgaldxse] fQYesa o dkVwZu ds çHkko ls udkjkRedrk ls Hkjtkrk gS vkSj os vlkekftd dk;ksZa esa layXu gksdjifjokj ,oa lekt ds okrkoj.k dks nwf"kr gh djrs gSaAgfj esjs ?kj dks ;s oj nks ekr&firk dh lsok gks %&

ikfjokfjd ,drk gh fo'o ,drk dhvk/kkjf'kyk gS vkSj tks ifjokj feytqy dj çkFkZukdjrs gSa os ifjokj lEiUu ,oa le`)'kkyh gks tkrs gaSAblfy, vkt vko';drk bl ckr dh gS fd vkusokyh ih<+h Vh-oh-] bUVjusV o dkVZwu fQYeksa ls T;knkvius nknk&nknh] ukuh&ukuh o ?kj ds lHkh cqtqxksZa dksegRo nsaA vxj ,slk gksxk rks vkus okyk le; Lof.kZe]mTtoy o fuf'parrk dk gksxk oukZ foKku o fodklHkh HkLeklqj leku lkfcr gks tk,xkA bl çdkjifjokj lekt dh og bdkbZ gS tgka ij nknk&nknhvkSj ukuk&ukuh vkfn cqtqxksZa ds ek/;e ls vkus okyhih<+h dks ekuork dh lsok] drZO;fu"Bk] leiZ.k vkSjcfynku dk çf'k{k.k feyrk gS] blfy, gesa ikfjokfjdekeyksa ds çfr cgqr xaHkhj jgrs gq, mUgsa LoLFk vkSjlqn`<+ cukus ds fy, ç;Ru'khy jguk pkfg,A o`)tuksads lEeku esa vius ,d fiz; xhr dh iafDr;k¡ xquxqukusdk eu dj jgk gS & gfj esjs ?kj dks ;s oj nksekr&firk dh lsok gks] HkkbZ&cgu esa fu'Ny I;kj gksvfrfFk fe=ksa dk lnk lRdkj gks] eu esa lHkh ds fy,izse Hkko gks esjh gj /kM+du] cu tk;s iwtu] ?kj gh esjsfy, rhjFk gksA

mRrj izns'k dh vdsyh iatkch if=dk

iatkch lqeu ekfld if=dk

izpkj izlkj gsrq vki lHkh ikBdksa ls fouez vuqjks/k gSfd vf/kd ls vf/kd la[;k esa iatkch lqeu ds ikBdcusa vkSj vkSjks dks ikBd cukdj viuh if=dk dkslEiw.kZ Hkkjr esa iatkch;r dk izpkj ek/;e cuk;saA

www.punjabisuman.com

(viii)

iatkch lqeu vDVwcj 2013

vkids lq>ko ,oa jpukvksa gsrq vkdka{kh gSA i<+s vkSj i<+k;s iatkch lqeu dk izlkj c<+k;saA

mRrj izns'k dh vdsyh iatkch if=dk iatkch lqeu dh okf"kZd lnL;rk gsrq LVsV cSad ds [kkrk la[;k C.A.30819640926 esa :- 150/- lnL;rk 'kqYd tek dj S.M.S. vFkok E-mail }kjk viuk irk lwfpr dj nsaAif=dk izfrekg Mkd }kjk izsf"kr dh tk;sxhA lnL;rk 'kqYd gekjs vf/kd`r izfrfuf/k;ksa dks uxn Hkqxrku djds HkhlnL;rk izkIr dh tk ldrh gSA

E-mail : office@punjabisuman.com, editor@punjabisuman.com

Phone : 09415561425, 09889065886 Website : www.punjabisuman.com

pkj eqDrd %oru ij& mes'k ^jkgh* y[kuÅ

eks0 09839082669

?kkl ¼pkjk½pjuthr dkSj

eks0 % 9336182566twu dk eghuk Hkh"k.k xehZ ds fnugksus dks gS 'kke ij gok dk ugha dgha ukeckgj vkbZ] ns[kk dkyk cdjkgjh&gjh ?kkl pj pgk gSAeSaus dgk vdsyk gh [kk ysxk;k nwljksa ds fy;s Hkh cpk;sxkcksyk] igys esjk rks isV HkjsrHkh vkSj dksbZ [kk;sxk[kkus dh ckr Hkyh dghesjh tkfr ds lQsn iks'k cdjslaln esa cSBdj ns'k dk lkjk pkjkvdsys gh [kk x;s gSavkSj ge cs&pkjs jg x;s gSavkSj gka eSa rks dsoy/kjrh dh ueh lwa?k jgk gw¡vkSj blesa cph [kqphgfj;kyh <w¡< jgk gw¡vc rks [ksrksa esa Hkh ugha]fn[krh gfj;kyh gSogk¡ gksVy gSa] cgqeafty bekjrs gSavukt ugha] [ksr [kkyh gSfons'kh dEifu;ksa dk ,slk yxk gS tkeLons'kh dk gqvk dke rekeesjh ckr ekuksa dqN ns'k izseh cqyokvksHkkjr Hkwfe ls bu minzoh dkVksa] dks igys gVkvksLoLFk ekuo ,drk dh gjh gjh ?kkl mxkvksrHkh ge lc thoksa dk gksxk dY;k.kvkSj Hkkjr Hkwfe cusxh egkufQj dqN vkokt vkbZ tSls og dqN xquxquk;kyxk tSls t;fgUn dk ukjk yxk;kcksyk] vc eSa djrk gw¡ izLFkkuesjh ckr ekuks] LokFkZ&NksM+ksanwljksa dk Hkh djks dY;k.kA

vkaf/k;k dqN ,slh pyh] vius fgUnqLrku esaNr u dksbZ cp ldh] bZeku ds edku esaAbruk fxj x,] jktuhfr dh xanh xyh esaQdZ dksbZ u jg x;k] jguqek] 'kSrku esaA

l

tkurk gw¡ u fn;k gS u dHkh oks tokc nsaxs]ftuds ikl xqukg ds 'kwy] oks D;k xqykc nsaxsA

tks Nhudj ys x,] gekjs vkaxuksa dh ?kwioks ok;nk djrs gS] ykdj vkQ+rkc nsaxsA

ll

va/ksjh cfLr;ksa dks jks'kuh dk [okc u fn[kk;k tk,]igys cq>rs gq, fpjkxks dks lyhds ls tyk;k tk,]pkan ij igqapus dh eqfge ls dgha csgrj gS vHkh&

fl;klr ls ejrs gq;s yksxksa dks rqjr cpk;k tk,Alll

lc eqlkfQj ,d lkFk pyrs D;ksa ugha] bl lQj esa]gS ,d gh eafty tkuk lHkh dks tc bl lQj esaA,d gh jkLrk] ikao lcds gSa vyx] rks D;k gqvk]dksbZ et+gc u dksbZ tkfr gS] tc bl lQj esaAA

llll

cPpksa 1869 esa D;k gqvk,d ckj d{kk esa Vhpj us cPpksa ls iwNk] ^crkvks cPpksa 1869esa D;k gqvk Fkk\*euq % eSMe th 1869 esa xka/kh th dk tUe gqvk FkkAVhpj % 'kkck'k] vPNk vc rqe crkvks 1872 esa D;k gqvk Fkk\iIiw % eSMe th 1872 esa xka/kh th rhu lky ds gks x, FksA

top related