emir: başkanlığının şifai emirleri teknik raporlar/pavlonya (serinyolhatay).pdfüzeri...
Post on 14-Jan-2020
16 Views
Preview:
TRANSCRIPT
1
İNCELEME RAPORU
Emir: OGM, Ağaçlandırma Dairesi Başkanlığının şifai emirleri
Konu: Hatay İli Serinyol İlçesindeki özel teşebbüse ait “Paulownia elongata” plantasyon
sahası,
İnceleme: Emre konu (Hatay-Serinyol) sahada 2006 yılında dikimi yapılmış “Paulownia
elongata” ile ilgili ön bilgiler toplanmış, arazi etüdü ve mülk sahibi ile görüşmeler yapılmıştır.
Konu ile ilgili literatür taraması yapılmış ve ülkemiz koşullarında yapılmış sınırlı sayıda
çalışmaya rastlanmıştır. Literatür bilgileri, mülk sahibinden alınan bilgiler, yapılan görüşmeler
ve arazi çalışmaları değerlendirilerek rapor hazırlanmıştır.
Paulownia HAKKINDA GENEL BİLGİ
Pavlonya “Paulownia” ismi İsviçreli botanikçi Thunberg tarafından verilmiş ve
detayları 1781 senesinde “Japanese of Flora”da yayımlanmıştır. Çin’de 18-40 N Enlemleri ve
105-128 E Boylamları arasında 700-2000 m yükseltiler arasında geniş bir yayılış gösterir.
Doğal yayılış alanındaki yıllık yağış ortalaması 500-2500 mm (yıllık yağışın %65’i Mayıs-
Eylül ayları arasındadır), sıcaklık ekstremiteleri ise -20 oC ile +41 oC arasındadır. Sıcaklık
ortalaması 11-23 oC’dir. P. tomentosa -20 oC, P. fortunei -10 oC ve P. elongata -15 oC
sıcaklıklara en fazla 5 gün dayanabilmektedir [Acar, 1999; Bozatlı, 1998; Zhau-Hua, 1979’a
atfen (Yıldızbakan, 2014)].
Paulownia’lar kışın yaprağını döken ağaçlardandır. Tomurcuklar çok pullu, yaprakların
sürgünlerde dizilişi karşılıklıdır. Çiçekler terminal durumlu mürekkep salkım şeklindedir.
Çanak derin ve beş lobludur. Tacın dip kısmı borumsu, ağız kısmı açık, kenarlarında beş lobu
vardır. Etamin sayısı dörttür. Meyve locolucid kapsüldür. Tohumlar küçük ve kanatlıdır.
Paulownia türleri 3-5 yaşlarında çiçeklenir. Örneğin P. tomentosa dikimden sonraki 2. yılda,
P. fortunei 5. veya 6.yılda çiçeklenir. Meyve sonbaharda olgunlaşır. Güneyde mart ayında
başlayan çiçeklenme kuzeyde mayıs ayında başlar. Çiçeklenme sona erdikten sonra yaprak
oluşumu başlar. Toplam yirmi üç (23) türü bulunan Paulownia’nın Çin’de altı (6) türü doğal
olarak bulunmaktadır [Kayacık, 1975; Anonim, 1986’ya atfen (Acar, 2007)].
İri yaprakları çok fazla miktarda azot içerdiğinden hayvan yemi veya yeşil gübre olarak
kullanılabilmektedir. Besin değeri arpa ile eş değerdedir. Son zamanlarda yaprakları slaj yemi
olarak kullanılmaya da başlanmıştır. Yapraklar aynı zamanda toz emme fabrikaları gibi çalışır.
Bir Paulownia ağacı yaklaşık 15 çam ağacı kadar toz emer. Bol oksijen üreten yapraklar
üzerindeki yapışkanlı tüycükler minik sinekleri yakalayarak öldürür. Paulownia ağacı çok
güzel çiçeklere sahiptir. Çiçekler bal özü olarak çok zengin olduğu gibi hava koşullarına bağlı
olarak 3 aya kadar çiçekte kalabilmektedir. Arıcılık için ideal bir ağaçtır. Güzel görünümlü
çiçekler ve dekoratif yapraklar Paulownia ağacının peyzaj amacı ile de çokça kullanılmasını
sağlamaktadır.
Ilıman iklim ve hafif bünyeli kumlu veya kumlu balçık, derin, iyi drenajlı, pH’sı 5.5-7.5
olan toprakları tercih eder. Pavlonya için en önemli kısıtlayıcı ekolojik faktörler; sıcaklık, taban
2
suyu seviyesi, yıllık yağış miktarı ile bu yağışın yıl içindeki dağılımı ve toprak tipidir (Chinese
Academy of Forestry Staff, 1986).
Her Paulownia türünün kendine has yetişme ortamları olduğu gibi genelde Paulownia
ağaçları taban suyunun 1.5 mt den daha yüksek olduğu alanlarda kururlar. Dikim yapılan
arazilerde kışın dahi su oturmaması gerekir. Su tüketiminin çok arttığı yaz aylarında ise
özellikle ilk yıllarda sulama yapılmalıdır. Paulownia su baskınlarına karşı hassastır. 3-5 gün
süren taşkınlardan sonra dikilen fidanlar tamamen kuruyabilir. Dikim alanlarının don
çukurunda olmaması gerekir [Anonim, 1986’ya atfen (Acar, 2007)].
TÜRKİYE’DE Paulownia
Ege Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü yürütücülüğünde 1998-2006 yılları
arasında yürütülen “Bazı Paulownia Türlerinin Türkiye’ye Adaptasyonu ve Tanıtılması”
isimli bilimsel araştırma projesi, ülkemizde tarımsal alanlarda odun üretiminde kullanılan kavak
ve okaliptüs dışında yine bir orman ağacı olan Paulownia’nın ülkemizdeki yetişme koşullarını
ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Projeye bağlı olarak Torbalı Orman Fidanlığı’nda Çin
Ormancılık Enstitüsü’nden temin edilen P. elongata, P. fortunei ve P. tomentosa türlerine ait
on dokuz orijin ve bir Paulownia meleziyle gen bankası kurulmuştur. Projenin deneme alanları
ise, GAP Bölgesinde (Diyarbakır), Akdeniz Bölgesinde (Ceyhan Orman Fidanlığı ve Serik),
Ege Bölgesinde (Aydın), Karadeniz Bölgesinde (Adapazarı, Ordu- Merkez ve Ulubey) sekiz
noktada kurulmuştur.
Deneme alanlarından elde edilen bulgulara göre, orijinler arasında yaşama oranları
bakımından istatistiki anlamda önemli bir fark bulunmamıştır. Denemelerde en yüksek yaşama
oranını gösteren orijinlerden çap-boy gelişmesi bakımından en iyi grupta yer alan tür ve
orijinler: Ceyhan ilçesi şartlarında P. fortunei’nin Guangxi ve Hubei, Aydın İli şartlarında
P.elongata’nın Shanxi orijinleridir. Dikim sıklığı ve gövde kalitesini doğrudan etkileyen
faktörlerde elde edilen sonuçlara göre P. fortunei’nin Guangxi orijini en iyi gövde formuna
sahiptir. Taç formu bakımından en dik taç formuna P. tomentosa’nın Shanxi, en kavisli taç
formuna P.elongata’nın Henan, en geniş kavisli taç formuna P. fortunei’nin Guangxi orijini
sahiptir. En geniş taç genişliği P. fortunei’nin Guizhou orijininde bulunmuştur.
Çalışmada Paulownia türlerinin yetiştirilmesinde klimatik ve edafik şartların etkisinin
önemli olduğu belirlenmiştir. Ayrıca bakım önlemlerine ve toprak drenajının iyi olmasına
dikkat edilmelidir. Nitekim Paulownia denemelerinde kök ölümleri ve buna bağlı olarak mantar
zararları, kabuk yanıkları, don zararı ve rüzgar kırıkları görülmüştür.
2006 yılında sonuçlandırılan “Bazı Paulownia Türlerinin Türkiye’ye Adaptasyonu ve
Tanıtılması” adlı araştırma projesi kapsamında Adana Ceyhan Orman Fidanlığında 1999
yılında kurulan denemedeki tür ve orijinlerin 2011 yılındaki gelişimlerinin belirlenmesi
amaçlanmıştır. Denemede Paulownia tomentosa (Thunb.) Sieb.& Zucc. ex Steud, P. elongata
S.Y.H ve P. fortunei (Seem.) Hemsl türleri ile P. fortunei x tomentosa melezine ait toplam 19
adet orijin kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre; orijinler arasında yaşama oranları
bakımından istatistiksel anlamda bir fark bulunmamış olup P. fortunei Guangxi-Guilin orijini
en fazla yaşama oranı (%90) ile ilk sırada yer almıştır.
Araştırma sonucunda, P.fortunei Guangxi-Guilin ve P.fortunei Hubei-Hunan, yaşama oranı,
boy, çap, hektardaki göğüs yüzeyi ile gövde ve taç formu kalitesi bakımından, Ceyhan
koşullarına daha uygun olduğu görülmektedir. (Taşdemir, 2015).
3
Torbalı Gen Bankası’nın yanı sıra Ceyhan denemesinin Gen Bankası şeklinde
korunması sağlanmalıdır (Acar,2007). Paulownia yetiştiriciliğinde kaliteli kereste elde
edilebilmesi için beş yıllık idare süresi yetersizdir. Ayrıca klimatik ve edafik şartlar bakımından
çok seçici olması ve özenli bakım gerektirmesi nedeniyle küresel iklim değişiklikleri sonucunda
su kaynaklarının azalması durumunda, tarımda sulamanın kısıtlanması konusundaki
uygulamalar, Paulownia yetiştiriciliğini olumsuz etkileyebilir. Öte yandan orman endüstrisinin
Paulownia odununu kullanma isteğinin ve buna bağlı olarak pazar fiyatının oluşması uzun
zaman alabilir (Acar, 2007).
Paulownia elongata HAKKINDA GENEL BİLGİ VE KULLANIM ALANLARI
Dünyanın en hızlı büyüyen, kaliteli ve sert kereste elde edilebilen, yaprakları hayvan
yemi veya yeşil gübre olarak kullanılabilen, toprak verimini arttıran ve dikildiği alanlarda tarım
yapılabilmesine imkan veren, hava kirliliğini önleyen, iklim yumuşatıcı etkisi olan çok yönlü
bir ağaçtır.
Anavatanı Çin olan Paulownia ağacı dikildiği yıl 8-8.5 mt. boylara ulaşabilen bir ağaçtır.
Bir yılda 10,38 mt. büyüyen Paulownia Elongate türü dünya rekorunu elinde bulundurmaktadır.
5 yılda kesilecek büyüklüğe ulaşır. En ekonomik kesim yaşları ise 11-18 yaş aralığıdır. 10 yaş
üzeri ağaçların kereste kalitesi daha yüksek ve ekonomik değeri daha fazladır. Paulownia ağacı
70-80 yaşlarına kadar yaşar. Kök sistemi çok güçlüdür ve aynı kök sistemi 8-10 defa
kullanılabilmektedir.
Kerestesi hafif ama dayanıklı, kullanımı çok kolay, fırınlama maliyeti olmayan, çekme
özelliği çok az olduğundan çatlama ve bel verme özellikleri olmayan bir ağaçtır. Isı ve elektrik
yalıtımı çok düşüktür ve çürümeye karşı oldukça dirençlidir. Kerestesi başta mobilya olmak
üzere kapı ve pencere doğramaları, müzik aletleri yapımı, inşaat konstrüksüyon gemi yapımı,
süs eşyaları yapımı, lambri, kaliteli sunta ve kâğıt üretimi vs. gibi birçok alanda başarı ile
kullanılabilen değerli bir malzemedir.
İNCELEME:
02.05.2019 tarihinde Enstitü Müdürlüğümüzün bulunduğu İçel İli’ne ait Tarsus İlçesi’nden
Hatay İli, Serinyol İlçesi, Paşaköy Mahallesinde Cengiz TOMA isimli serbest girişimcinin
fidanlarını Çin Devleti’nden temin ederek projesiz tesis etmiş olduğu Paulownia elongata türü
ile yaptığını öğrendiğimiz plantasyon sahasına gidildi (Şekil 1).
Şekil 1: Hatay-Serinyol İlçesi Paşaköy Mah. (Google Earth)
4
2006 yılında dikilen, aynı yaşlı (13) ve tek tabakalı meşcere kuruluşundaki iki (2.0)
hektar sahanın ortalama rakımı 99 metre olup, arazi düz bir konumdadır (Şekil 2).
Şekil 2: Aynı yaşlı tek tabakalı Pavlonya meşcere kuruluşu
Alüvyon kaynaklı toprak profil kesitinde yapılan incelemede; toprakların (ortalama 1
metrelik kısım) orta bünyeli balçık-kumlu balçık türünde ve 1 metre derinlikten sonra ise hafif
bünyeli, çakıllı katmandan oluşan derin toprak tipindedir. Dikimler 2006 yılında 6x6 m olarak
yapılmış, ortalama meşcere boyu 17 metre, ortalama çap (d1.30) ise 43 cm olarak ölçülmüştür.
Hektardaki servet 308.44 m3/ha ve hektardaki yıllık hacim artımı ise 23.73 m3’tür. Özel mülkün
girişinde serbest büyümüş sekiz (8) yaşındaki Paulownia ağacının çapı (d1.30) 54 cm, kerestelik
boyu ise 5 metre olarak ölçülmüştür (Şekil 3).
Şekil 3: Serbest büyümüş tek Pavlonya ağacı
Plantasyon sahasında; düzgün gövdeli, daire kesitli, dalsız veya az dallı ağaçlar (I. sınıf
tomruk verebilecek ağaçlar) çok az iken, hafif eğri ve dallı, kesit yüzeyli daireden farklı veya
hafif buruk ağaçlar (II. sınıf tomruk verebilecek ağaçlar) daha çok ve meşcereyi temsil eder
durumdadır (Şekil 4-5).
5
Şekil 4-5: Enine kesitte merkezden dış kabuğa doğru yıllık halkalar
Tesis sahibi Cengiz Bey’in beyanları ile Paulownia elongata;
- Derin toprak ister,
- Hastalık belirtisi, böcek vb. yok,
- Suyu sever (kendisi yılda 4-5 kez kurak dönemlerde yaz-sonbahar sulaması yapılmış),
- Soğuktan etkilenmesi yok,
- Sıcaktan ve rüzgardan etkilenmesi yok denecek kadar az,
- Çiçeklenme dönemi Mart-Nisan aylarında (hoş kokulu),
- Tohumları sonbaharda olgunlaşıp toplanabiliyor (Şekil 6),
Şekil 6: Pavlonya kozalakları veya tohum kapsülleri
- Odunu mobilya için ilgi ve talep görüyor,
- Sulama suyu 60-70 metre derinden sondajla alınıyor,
- Kimyasallar ve gübre kullanılmamış,
- İki (2) yıl önce ilk kesim yapılmış, kök sürgünlerinden gelen ama seyreltme yapılmamış
genç fertler de mevcut,
- Ahşap malzeme ile arı kovanı yapılmış, yirmi (20) gün sonra bal alınabilirmiş, sinek-
böcek yaklaşmazmış (Şekil 7-8),
- Kerestesi beş yaşın üzerinde ise 500 $/Ton, on iki yaşın üzerinde ise 2000 $/Ton,
- Odununun sıcak, soğuk ve ses geçirmediği ve çatlama yapmadığı belirtildi,
- Odununun çok dayanıklı olduğu, toprak veya suda 10 yıl bekleyen odununun
çürümediği belirtildi (literatür doğrulamıyor),
6
Şekil 7: Pavlonya ahşap malzemesinin doğramasının yapıldığı atölyeden bir görünüm
Şekil 8: Pavlonya’dan yapılan mobilya ürünleri
SONUÇ ve ÖNERİLER:
2006 yılında dikimi yapılan, aynı yaşlı (13) ve tek tabakalı meşcere kuruluşundaki iki
(2.0) hektar plantasyon sahasının ortalama rakımı 99 metre olup, düz ve 1. sınıf tarım arazisi
konumundadır.
Arazide yapılan incelemede, toprakların orta bünyeli, balçık-kumlu balçık türünde ve 1
metre derinlikten sonra ise hafif bünyeli, çakıllı katmandan oluşan derin toprak tipindedir.
Dikimler 2006 yılında 6x6 m olarak yapılmış, ortalama meşcere boyu 17 metre, ortalama çap
(d1.30) ise 43 cm olarak ölçülmüştür. Orman ağaçları için genel olarak kullanılmakta olan hacim
denklemi kullanılarak hektarda 308.44 m3 servet ve 23.73 m3 ortalama yıllık hacim artımı tespit
edilmiştir. Buna rağmen, bu tür için gerçek servet ve ortalama artımlar, meşcere orta boyu ve
çapını temsil eden yeterli sayıda gövde kesitleri alınarak belirlenebilir.
Enstitü Müdürlüğümüzce endüstriyel plantasyonlarda kullanılmakta olan Eucalyptus
sp.de yapılan çalışmalar sonucunda 3.25x3.25 metre aralık mesafede yapılan ıslah çalışmaları
neticesinde öne çıkan iyi klonlar kullanıldığında hektarda yıllık ortalama artımın 43 m3, kötü
klonlarla yapıldığı takdirde bu değer yaklaşık olarak 33 m3 olarak hesaplanmıştır.
Yine Enstitü Müdürlüğümüzce yürütülmekte olan;
-Eucalyptus camaldulensis türünde aynı alandan en fazla servetin alınacağı dikim
aralığının belirlenerek (1.5x1.0, 2.0x1.0, 3.0x1.0, 3.0x1.5 ve 3.25x3.25) mevcut potansiyel
sahalardan en fazla eta üretimi yaparak orman ürünleri sektörüne ve ülke ekonomisine katkı
sağlamak amacıyla Enstitü Müdürlüğümüzde 2017 yılında alınan Okaliptüs(Eucalyptus
camaldulensis)’ün Dar Dikim Aralıklarının Araştırılması projesi ile
Endüstriyel plantasyonlarda birim alanda çok daha yüksek hacim artımını sağlayan ve
Doğu Akdeniz bölgesi ekolojik şartlarına uyum kabiliyeti yüksek ve okaliptüs klonlarının
ortaya konulması amacıyla 2014 yılında 3,25x3,25 m dikim aralığında tesis edilen “Okaliptüs
Melez Klon (Eucalyptus camaldulensis Dehn. X E. grandis W.Hill ex Maiden) Denemesi”
isimli projelerimiz devam etmekte olup gözlemlere göre özellikle bazı klonların 60-70 m3/ha/yıl
artım sağlayacağı beklenmektedir.
İşbu ‘İnceleme Raporu’ tarafımızdan hazırlanarak imza altına alınmıştır. 24.05.2019
Osman POLAT Alparslan ABBAK
Enstitü Müdürü Araştırmacı
7
KAYNAKÇA
Acar, F. C. (2007, 05 10). Bazı Paulownia Türlerinin Türkiye’ye Adaptasyonu Ve Tanıtılması,
İzmir.
Chinese Academy of Forestry Staff. (1986). Paulownia in China. Beijing, China.: Published
by. Asian Network For Biological Sciences and International Development Research
Centre.
Taşdemir, C. v. (2015). Bazı paulownia tür ve orijinlerinin Ceyhan yöresindeki yaşamı ve
gelişimi (Onikinci yıl değerlendirmesi). Türkiye Ormancılık Dergisi, Turkish Journal
of Forestry, Research article (Araştırma makalesi), 01-10.
Yıldızbakan, A. K. (2014). Pavlonya Odununun Bazı Fiziksel Özellikleri Ve Kullanım
Alanları., (s. 1). K.Maraş.
8
top related