fact checking provera informacijawikiciv.org.rs/images/9/96/share_provera_informacija... ·...

FACT CHECKING –

Provera informacija

8. april 2014. godine

Šta je Fact Checking?

- provera tačnosti informacija tokom

rada na novinarskoj priči, kao i

pre objavljivanja priče

- dva pitanja:

1. kako znam da je ovo tačno?

2. čime to dokazujem?

Fact Checker može biti :

Osoba zadužena za proveru informacija

( nije uključena u proces pisanja priče, već

proverava priču pre objavljivanja )

Novinar koji radi na priči ( tokom rada

novinar proverava podatke i sprema tekst

za završni Fact Checking )

Fact-checking u svetu

According to the Columbia Journalism Review, 2010:

German weekly Der Spiegel runs "most likely the world’s largest fact checking operation", employing the equivalent of 80 full-time fact checkers as of 2010

Le Monde

ProPublica

The New York Times

The New Yorker – 16 fact checkers

etc.

Šta sve može

biti dokaz?

Dokumenta (državne institucije vs. privatne

kompanije)

Audio i video zapisi (transkripti)

Fotografije

Listinzi poziva

Adresari i imenici (bele strane,...)

Printscreen-ovi sa sajtova

Google maps

novinski članci

Najčešće greške prilikom FCh:

tzv. “opšte poznate” informacije

datumi

nazivi kompanija

imena ljudi

brojevi

pozivanje na medije

fotografije

šeme

zastarelost informacija

Primeri:

“Dobrica Ćosić vs. Danas “

(citiranje neistinite informacije rezultiralo

tužbom, iako je “Danas” objavio izvinjenje)

“Dihidrogen monoksid” (studenti

Univerziteta Santa Kruz u Kaliforniji

započeli su peticiju za zabranjivanje H2O )

Miličina greška: juror vs. judge

Tehnike rada Fact Checking-a:

1. Novinar u fusnotama (komentarima)

navodi dokumenta (izvore) na osnovu

kojih dokazuje tvrdnje iz teksta osobi koja

radi FC

2. Fact Checker nakon čitanja teksta

zapisuje komentare sa pitanjima i

prosleđuje ih novinaru, nakon čega

zajedno prolaze kroz tekst

Tokom FC-a važno je pratiti

promene u tekstu.

* Aktivirati Track Changes

* Ĉuvati verziju pre i posle FC-a

SAVETI za efikasan rad

koristite TIMELINE kako bi bila jasnija

priča i vama i fekt-čekeru

u dokumentima označite bitna mesta

dokumenta učinite

pretraživim! sve dokaze jasno imenujte i stavite u

jedan folder

Brojevi i statistika

U Excel-u sakupite sve:

brojeve

procente

datume

statistiku (i kako ste došli do nje)

Proverite ih kroz dokumenta, više sajtova...

Sve proverite dvaput!

Nakon objavljivanja priče...

Sačuvajte sav materijal koji ste koristili

tokom rada na priči, odnosno tokom

FC-a ( dokumenta, snimke i transkripte

intervjua, fotografije, printscreen-ove,

linkove i slično )

Zašto je FC bitan?

NOVINARIMA

– od FC zavisi da li novinar ima priču!

– kredibilitet novinara, poverenje čitalaca

MEDIJIMA

– zaštita od potencijalne tužbe

– sticanje poverenja čitalaca

– ugled medija

ZAŠTITA OSOBA O KOJIMA SE GOVORI U TEKSTU

Hvala na pažnji!

milica@cins.rs

ivana@cins.rs

@CINSerbia

@_shariceva

@ivonezy