maŠinski elementi - folije · opterećenje zglobne veze s ≈ 0,6d; b ≈ 1,5d, l=2s + b = 2,7 d...

MAŠINSKI ELEMENTI

- NASTAVNE PREZENTACIJE -

-OSOVINICE I ČIVIJE -

Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.

MAŠINSKI ELEMENTI Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.

MAŠINSKI SPOJEVI

Osovinice i čivije

Vrlo jednostavan način za ostvarivanje pokretnih ili

nepokretnih mašinskih spojeva je pomoću

osovinica ili čivija.

Primena:

• izvođenje zglobnih veza

• uležištenje, vođenje i centriranje mašinskih delova,

• osiguranje mašinskih elemenata od preopterećenja

(na primer kod spojnica),

a) b) v) g) d)

R 1

6z

R 1

6z

R 1

6z

R 1

6z

l R 1

6z

d

MAŠINSKI SPOJEVI

OsoviniceMAŠINSKI ELEMENTI

Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.

MAŠINSKI SPOJEVI

OsoviniceMAŠINSKI ELEMENTI

Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.

MAŠINSKI SPOJEVI

Opterećenje zglobne vezeMAŠINSKI ELEMENTI

Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.

MAŠINSKI SPOJEVI

Opterećenje zglobne veze

s ≈ 0,6d; b ≈ 1,5d ,

l=2s + b = 2,7 d

Prvi slučaj - između osovinice i

spojenih delova (poluge i

viljuške) je labavo naleganje

2

2 2 2 2 4 8

F b sF b s F bM

MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.

MAŠINSKI SPOJEVI

Opterećenje osovinica

Drugi slučaj - između osovinice i viljuške je čvrsto

naleganje, a između poluge i osovinice labavo naleganje

8

F bM

MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.

MAŠINSKI SPOJEVI

Opterećenje osovinica

Treći slučaj - između poluge i osovinice je čvrsto

naleganje a između osovinice i viljuške labavo naleganje

4

F sM

MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.

MAŠINSKI SPOJEVI

Prethodni proračun

A

fdoz

C Fd k

k = 1,8 - labavo naleganje osovinice sa spojenim

delovima;

k = 1,4 - čvrsto naleganje osovinice i viljuške;

k = 1,2 - čvrsto naleganje osovinice i poluge

s ≈ 0,6d; b ≈ 1,5d

MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.

MAŠINSKI SPOJEVI

Provera nosivosti zgloba

A

f fdoz

C M

W

4

3 2

A

s sdoz

s

C F

A

A

doz

p

C Fp p

A

Savijanje

Smicanje

Površinski

pritisak

Ap = d∙b - za vezu osovinice sa polugom,

Ap = 2s∙ d - za vezu osovinice sa viljuškom

As = poprečni presek osovinice

MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.

MAŠINSKI SPOJEVI

Čivije

ČIVIJE

Primena:

• obezbeđenje tačnog položaja jednog mašinskog

dela u odnosu na drugi,

• spajanje, centriranje i fiksiranje delova

• osiguranje delova od preopterećenja.

• držači opruga,

• osiguranje kod osovinica i navrtki,

• graničnici pokretnih mašinskih delova.

MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.

Цилиндричне чивије: (a,b,v - DIN 7; g - DIN 6325; d - DIN 1481 и DIN 7346; | - DIN 7343 и DIN 7344): а)цилиндрична чивија m6 – неотврднута; б) цилиндрична чивија h8; в)

цилиндрична чивија h11; г) цилиндрична чивија m6 -отврднута; д) еластична

чивија;ђ) еластична спиралначивија

MAŠINSKI SPOJEVI

Cilindrične čivijeMAŠINSKI ELEMENTI

Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.

MAŠINSKI SPOJEVI

Konusne čivijeMAŠINSKI ELEMENTI

Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.

MAŠINSKI SPOJEVI

Čivije sa zarezimaMAŠINSKI ELEMENTI

Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.

MAŠINSKI SPOJEVI

ČivijeMAŠINSKI ELEMENTI

Prof. dr Biljana Marković dipl. ing.

MAŠINSKI SPOJEVI

Poprečno postavljena čivija

d = (0,2...0,3)D

s =( 0,25...0,5)D - za glavčinu od čelika

s ≈ 0,75D - za glavčinu od sivog liva.

A

G doz

C Tp p

d s D s

doz

Av p

Dd

TCp

2

6

sdozA

sdD

TC

2

4

MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.

Površinski pritisak između glavčine i čivije Površinski pritisak između vratila i čivije

Smicanje – mjesto dodira glavčine i

vratila

MAŠINSKI SPOJEVI

Konzolno postavljena čivija

max 1 2 2

6 4A

doz

C F l sp p p p

d s

30,1

A A

f fdoz

C M C F l

W d

MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.

MAŠINSKI SPOJEVI

Podužno postavljena čivija

4A t A

doz

p

C F C Tp p

A D d l

2A t A

s sdoz

s

C F C T

A D d l

MAŠINSKI ELEMENTIProf. dr Biljana Marković dipl. ing.

As – podužni presek čivije – dxl

Ap – projekcija pritisnute površine – lxd/2