produktivnost rada i faktori

PRODUKTIVNOST RADA

ZNAČAJ

Povećava proizvedeni dohodak, a to povećava životni standard građana– Veći lični dohoci– Sniženje cena proizvoda– Veća izdvajanja za zajedničke društvene potrebe

POKAZATELJI

Pr = Q / L Pr = D / LPr – produktivnostQ – fizički obim proizvodnjeD – dohodakL – rad uložen u taj proces proizvodnje

– Samo proizvodnih radnika– Svih radnika u proizvodnji– Svih radnika u preduzeću

FAKTORI - OPŠTI

Prosečan stepen umešnosti radnika Stepen razvoja nauke i njene tehnološke

primenljivosti Društvena organizacija procesa proizvodnje Obim i delotvornost sredstava za proizvodnju Prirodne okolnosti, odnosno prirodni uslovi

proizvodnje

FAKTORI – OT PREDUZETJE (1)

Energija Integracija tehnoloških procesa Automatizacija proizvodnih procesa Masovnost proizvodnje Inovacije proizvodnih procesa

FAKTORI – OT PREDUZETJE (2)

Nivo iskorišćenja proizvodnih kapaciteta Gubici u organizaciji Nivo organizovanosti rada Motivacija za rad Znanja u organizaciji Kreativan rad

ENERGIJA

Prvo malo fizike Rad R=F*d*cos(θ) [R] J= N * m (Džul)

= Kg*m2/s2

Snaga P = R / t [P] =W (vat) = N * m/s

Energetski potencijal živog rada – direktan rad, poluga

Re=Rž Poluga Fž*L1 = Fe*L2 Fe/Fž = L1/L2 = K Fž*L1-Fž*L1*ε = Fe*L2 (Trenje K = Fe/Fž = L1/L2* (1-ε)

Predmet radaŽivi

Rad

Proizvod

Energetski potencijal živog rada – mehanizam

Re=Rž*Kr Re=Rž-Rt Rt=Rž*r Re=Rž(1-r) Zašto je čovek ipak koristio mehanizme

Predmet radaŽivi

Rad

ProizvodMehanizam

Rž(1-r)

Energetski potencijal živog rada – mehanizam sa izvorom energije

Km = Re/Rž = (MR+Q+Rž(1-r))/Rž

Predmet radaŽivi

Rad

ProizvodMašina

MR+Q

Stepen mehanizacije

Km = Pm/N + (1+r) Pž Km = Pm/N [KW/čoveku] Kretanje stepena mehanizacije

INTEGRACIJA TEHNOLOŠKIH PROCESA

MILOŠ Integracija tehnoloških operacija u jednoj

organizacionoj jedinici Integracija tehnoloških jedinica u neku veću celinu Integracija tehnoloških operacija Integracija mesta obrade Stepen tehnološke integracije – odnos najkraćeg

mogućeg ciklusa proizvodnje prema stvarnom ciklusu

AUTOMATIZACIJA PROIZVODNIH PROCESA

Razlika: mehanizacija je povećanje energetskog potencijala rada, a automatizacija smanjenje učešća živog ljudskog rada u proizvodnji

Stepen automatizacije η (eta)– Apsolutni– Relativni

APSOLUTNI STEPEN AUTOMATIZACIJE

Tž1 , Tž2

Ta = Tž1 – Tž2 Tž1 = Ta + Tž2 Ko sme?

1

21

ž

žžAa

T

TT

APSOLUTNI STEPEN AUTOMATIZACIJE

žA

AAa

TT

T

Tž teži beskonačnosti Tž teži nuli

RELATIVNI STEPEN AUTOMATIZACIJE

Tž = Tr + Tmr TAR = Tm - Tž Ko sme?

RELATIVNI STEPEN AUTOMATIZACIJE

Tž teži beskonačnosti Tž teži nuli

m

žmAr

T

TT

AUTOMATIZACIJA

TžTmr

TmTr

TA = 0Tm < Tž

TžTmr

TmTr

TA > 0Tm < Tž

TA

TžTmr

TmTr

TA = TrTm = Tž

TA

TžTmr

TmTr

TA > TrTm > Tž

TAR

TA

ηA, ηAr?

VEŽBA

Radnik radi na poluautomatskoj bušilici. Tokom operacije on priprema bušilicu u trajanju od 4s, počinje proces bušenja što traje 2s, i prebacuje na automatski rad koji traje 10s. Izračunati relativni i apsolutni stepen automatizacije.

Izračunati stepene automatizacije ukoliko bi se automatski ponovilo bušenje još jedne rupe u trajanju od 8s

UTICAJ AUTOMATIZACIJE NA PRODUKTIVNOST

ηAa

Pr

1

Pr = Q/Tž Relativni?

MASOVNOST PROIZVODNJE

MILOŠ Pojedinačna, maloserijska, serijska, masovna Q raste, a L opada Faktori omasovljavanja proizvodnje

– Standardizacija i tipizacija proizvoda u međunarodnim i nacionalnim razmerama

– Koncentracija proizvodnje na manji broj potrošača– Međunarodna podela radai razmena– Kvalitet proizvoda– Prodajna cena proizvoda

INOVACIJE

Društvena produktivnost i produktivnost pojedinačnih proizvođača – GRAFIK

Elastičnost za inovacije i produktivnost - GRAFIK

ZNANJA

Tehničko – tehnološka Ekonomska Psihosocijalna Organizaciona

KREATIVAN RAD

Inovacije Sinteze Ekstenzije Duplikacije

GUBICI

Gubici vremena za rad radnika Gubici vremena za rad mašina Gubici na škartu (loš kvalitet proizvoda) Gubici u sirovinama i poluproizvodima Gubici u energiji Gubici u alatima i pomoćnim materijalima