tanecikli madde

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

1

MADDE BİLGİSİ

KÜTLESİ HACMİ VE EYLEMSİZLİĞİ OLAN HERŞEYE MADDE DENİR.

Maddenin şekil almış haline cisim denir Cam bir madde iken cam bardak bir cisimdir Maddeler doğada katı sıvı gaz halinde

bulunabilir

2

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

MADDENİN KATI HALİ Katı maddelerin belirli şekil ve hacimleri

vardır Tanecikler birbirine çok yakındır ve bu

tanecikler arasında güçlü çekim kuvveti vardır

Moleküller titreşim hareketi yaparlar.

Örnekler :Bardak saat masa sıra vs

3

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

B-MADDENİN SIVI HALİ Sıvı maddelerin belirli hacimleri vardır Şekilleri yoktur İçinde bulundukları kabın şeklini alırlar Tanecikler arası boşluk daha fazladır Tanecikleri bir arada tutan kuvvet zayıftır Akışkandır(moleküller birbirinin üzerinden

kayar) Örnekler :Süt su zeytinyağı vs vs

4

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

C-MADDENİN GAZ HALİ Belirli şekilleri ve hacimleri yoktur İçinde bulundukları kabın şeklini ve hacmini

alırlar Tanecikler arası boşluk fazla çekim kuvveti

ise çok azdır Kolaylıkla sıkıştırılabilirler ve genişletilebilirler Örnek :hava, duman ,su buharı vs vs

5

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

MADENİN HAL DEĞİŞİMİ

6

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.comKATII SIVI GAZ

ERİME BUHARLAŞMA

DONMA YOĞUNLAŞMA

SÜBLİMLEŞME

KIRAĞILAŞMA

ISI VERİR

DÜZENLİLİK ARTAR

DÜZENSİZLİK ARTAR

Isı alır

MADDELERİN GÖRÜLEBİLEN HİSSEDİLEBİLEN ÖZELİKLERİ RENK SAYDAMLIK VE OPAKLIK KOKU TAD SERTLİK YUMUŞAKLIK

7

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

MADDENİN ORTAK ÖZELLİKLERİ KÜTLE HACİM EYLEMSİZLİK ELEKTRİKLİ YAPI

8

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

BU ÖZELLİKLER MADDE MİKTARINA GÖRE DEĞİŞİRLER

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

9

MADDE

KATI SIVI GAZ

TANECİKLİ

BOŞLUK ÇOK AZ

BİRAZ BOŞLUK

VAR

BOŞLUKLAR ÇOK

Maddenin adı Katı Sıvı Gaz

Ağaç X

Çorba X

Yağmur X

Sıcak çikolata X

Süt X

Kaya X

Peynir X

Ateş ve duman X

Kolonya X

Rüzgar X

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

10

Katı mı-sıvı mı- gaz mı

MADDE Gözlemler AÇIKLAMALAR

DEMİR ________ Yapısında boşluk olmadığı için

SU ________ Yapısında boşluk olmadığı için

HAVA X Yapısında boşluk olduğu için

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

11

Hangisi Sıkışır?

Gaz haldeki maddelerin yapısında boşluklar vardır.O halde bu maddeler tanecikli olabilir mi?

MADDELERİN ÖZELLİKLERİNİ BULALIM:

12

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

Özellikler Katı Sıvı Gaz

Şekli değişebilir. X X

Sıkıştırılabilir. X

Tanecikler arasında çok boşluk vardır.

X

Tanecikler birbirine çok yakındır. X X

Sıkıştırılamaz. X X

Şekli değişemez. X

Hacmi değişmez. X X

OKULUMUZUN BİNASI BİR BÜTÜN MÜ?fn

bilg

isi.wo

rdp

ress.co

m

13

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

14

ATOMU OLUŞTURAN DAHA KÜÇÜK PARÇACIK VARMI?????

ORGANİZMAYIOLUŞTURMAK İÇİN HÜCRELER BİRARAYA GELİR

ORGAN

HÜCRE

HÜCREYİ OLUŞTURANKARBONHİTRATVE YAĞ

ATOMLAR

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

15

Çok sayıda aynı çeşit atomların bir araya gelerek

oluşturduğu maddeye ELEMENT denir.

Elementlerdeki atomlar tek çeşittir.

Elementler saf maddelerdir.

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

16

Hidrojen,oksijen,iyot gibi bazı elementler kümeler halinde bulunur.Bu atom kümelerine MOLEKÜL denir.

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

17

Moleküller iki atomdan oluştuğu gibi çok fazla sayı da atomdan da oluşur

Bazı moleküller tek çeşit atomdan oluşurken;bazı moleküller farklı çeşit atomlardan oluşur.

Molekülleri oluşturan farklı çeşitteki atomların büyükleri ve özellikleri de birbirinden farklıdır.

MOLEKÜLLER

18

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

BASİT YAPILI MOLEKÜLLER( AZ SAYIDA

ATOM)

KARMAŞIK YAPILI

MOLEKÜLLER(ÇOK SAYIDA

ATOM)

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

19

BİLEŞİK

İki yada daha fazla çeşitte

element atomlarının bir araya gelerek oluşturdukları

yeni saf maddeye denir.

Bileşiği oluşturan

elementler kendi

özeliklerini kaybeder.

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

20

SAF MADDELER

ELEMENTLER BİLEŞİKLER

ATOMİKYAPIDA OLANLAR

MOLEKÜLER YAPIDA

OLANLAR

MOLEKÜLER YAPIDA

OLANLAR

MOLEKÜLER YAPIDA

OLMAYANLAR

Atomlar …….. biçimlidir.Deneyde alkolün içine atılan iyot

kristallerine ne olmuştu? İyot kristalleri alkolün içinde çözünerek

alkole renk verdiğini gözlemlemiş miydik?Bu gözlemlerden yola çıkarak, çözünen

iyodun alkolün içinde yayılmasını nasıl açıklarsınız?

İyodun alkolde dağılması ile, şekerin suda dağılmasını karşılaştıralım.

21

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

KÜRE

Her madde gözle görülemeyecek kadar küçük ve bölünmesi zor yapı taşları olan …………….. Oluşmuştur.

Atomlar gözle görülemeyecek kadar küçük tanecikler olmasına karşılık, ancak günlük yaşantımızda pek çok gözlem sonucu atomların varlığı

……………………

22

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

ATOMLARDAN

KANITLANMIŞTIR.

Demir ya da bakır parçası da ardışık olarak yeterince bölünmeye devam edebilseydi resimlerde gördüğümüz atomları elde edecektik.

23

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

24

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

25

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

26

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

27

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

BAKIR

28

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

ALTIN

29

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

DEMİR

30

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

ALÜMİNYUM

31

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

KARBON

32

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

İYOT

33

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

SU

Daha önce incelediğimiz modellerden farkı var mı?

Su ve iyotta gördüğümüz bu “atom kümelerine” MOLEKÜL diyoruz.

Su, su moleküllerinin bir araya gelmesiyle oluşur. Su molekülleri iki hidrojen ve bir oksijen atomu içerir.

İyot molekülleri de bir araya gelerek iyodu oluşturur.

34

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

35

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

BU ŞEKLİN NE OLDUĞUNU HATIRLADIK MI?

Hücreyi de yeteri kadar büyütürsek daha küçük iç yapılarını görebilir miyiz?

Hücrenin büyütülmesi ile çekirdeği, çekirdeğin büyütülmesi ile molekülleri, moleküllerin büyütülmesi ile de ……… görebiliriz.

36

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

ATOMLARI

Tek bir hücrede bile ………… Atom vardır. Atom büyütülseydi ne görürdük? Atomdan da küçük parçacıklar var mıdır? DEMOCRİTUS, ATOMU HİÇBİR ZAMAN

GÖREMEMİŞ OLMASINA RAĞMEN OLAYLAR VE OLGULAR ÜZERİNDE DÜŞÜNEREK ATOM KAVRAMINI İLERİ SÜRMÜŞTÜR.

37

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

Trilyonlarca

DAHA SONRA ARAŞTIRMA YAPAN BİLİM İNSANLARINA GELİNCE; John Dalton(Can Daltın), atomların içi dolu, berk ve

bölünmez olduğunu söylemiştir. Becquerel(Bekerel) ve Madam Curie(Madam Kuri)’ nin

çalışmaları ise atomların da bölünebildiğini göstermiştir.

38

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

Dalton, atom hakkındaki düşüncelerini açıklamak için ilk atom modelleri olarak kullanmıştır.

Maddenin küçük bölünemez parçacıklardan yani atomlardan oluştuğunu öne sürmüştür.

39

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

TARİHTENATOMUN TARİHÇESİ

John Dalton(1766-1844) J.J.Thomson(1856-1940) Ernest Rutherfort(1871-1937)Niels Bohr(1885-1962)

40

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

Atom kavramı ile ilgili tarih boyunca değişen düşünceler:Democritus ve diğer Yunan filozofları her maddenin hep aynı özdeş atomlardan oluştuğunu düşünüyorlardı. John Dalton atomun içi dolu berk ve bölünmez olduğu fikrini taşıyordu. Becquerel ve Madam Curie’ nin çalışmaları ise atomların da bölünebildiğini göstermiştir.

Atom konusunda çalışmalar yapan bilim insanları: Democritus ve Yunanlı filozoflar, John Dalton, J.J.Thomson, Ernest Rutherford, Niels Bohr, Becquerel, Madam Curie

41

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

42

Bugün kullanılan atom modeli “bulut modeli”dir.

Bu modele göre; atomun merkezinde (çekirdeğinde) (+) yüklü protonlar ve yüksüz nötronlar bulunur.

Atom çekirdeğinin çevresinde ise (-) yüklü elektronlar sürekli hareket halindedir

MADDEDEKİ DEĞİŞİMLER

FİZİKSEL DEĞİŞİM KİMYASAL DEĞİŞİM

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

43

MADDENİN ÖZELLİKLERİ Fiziksel özellikler Maddenin bir başka maddeye dönüşmeksizin

gözlenebilen ve ölçülebilen dış görünüşü ile ilgili özellikleridir.

Maddenin rengi, kokusu, tadı, çözünürlüğü, sertliği, hacmi, ısı ve elektrik iletkenliği v.b. özelliklerdir

44

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

45

Fiziksel değişimler• Kömürün toz haline gelmesi• Demirin tel ve levha haline gelmesi• Kağıdın yırtılması• Suyun buharlaşması• Şekerin suda çözünmesi

*** Bu olaylar sonunda maddenin iç yapısında değişme olmaz.*** Bütün hal değiştirme olayları fiziksel

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

46

KAR YAĞMASI FİZİKSEL BİR OLAYDIR.

KİMYASAL ÖZELLİKLERİ

Maddenin maddeler ile birleşerek yeni

madde oluşturabilme kapasitesidir. Bir maddenin başka madde ile

etkileşmesi veya etkileşmemesi, onun kimyasal yapısı ile ilgili özelliklerdendir.

Yanıcı olup olmaması, asidik ya da bazik olması, suyla reaksiyona girip girmemesi kimyasal özelliklere örnek verilebilir.

47

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

48

Kimyasal Değişimler • Kâğıdın yanması • Mumun yanması • Sütün ekşimesi • Yumurtanın bozulup çürümesi • Demirin paslanması • Fotosentez olayı • Solunum olayı

*** Kimyasal değişmeler sonucunda maddeler başka maddelere dönüşür.

*** Bütün yanma olayları kimyasal değişmedir.

49

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

YANMA OLAYI KİMYASAL BİR OLAYDIR.

50

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

BALINI YAPAN ARI DA KİMYASAL BİR OLAY GERÇEKLEŞTİRİYORDUR.

SAF (ARI) MADDELER

Tek tür tanecikten oluşan maddelere saf madde denir

51

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

moleküller

atomlar

ELEMENTLER Aynı cins atomlardan oluşmuş saf

maddelere Element denir. Sembollerle ifade edilirler .H:HİDROJENO:OKSİJENC:KARBONFe:DEMİR

52

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

BİLEŞİKLER İki yada daha fazla elementin belirli oranda

birleşerek kimyasal yolla oluşturduğu yeni özellikteki saf maddeye BİLEŞİK denir

Ancak KİMYASAL YOLLA ayrılabilir

53

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

SAF OLMAYAN MADDELER

KARIŞIMLAR İki yada daha fazla maddenin

özelliklerini kaybetmeden çeşitli oranlarda karışması ile oluşan topluluğa karışım denir

Karışımı oluşturan maddeler kimliklerini kaybetmezler

54

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

55

Aynı cins atom veya moleküllerden oluşan maddelere “saf madde” denir. Elementler ve bileşikler saf maddelerdir.

Karışımlar birden fazla faklı maddeden oluşur.Karışımı oluşturan tanecikler farklı moleküller veya farklı atomlar olabilir

56

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

HETEROJEN KARIŞIMLAR

Her tarafında farklı özellik gösteren tek bir-madde gibi gözükmeyen karışımlardır.

maden filizleri, kaya parçaları, odun parçaları, bir bitki yaprağı, sis, ayran, petrol su karışımı , beton parçası, toprak  heterojen karışımlara örnek verilebilir. 

Heterojen karışım emülsiyon ve süspansiyon olmak üzere ikiye ayrılır.

57

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

SÜSPANSİYON Bir sıvıda çözünmeyen katının heterojen

olarak dağılmış şeklidir. Su–kum karışımı, su–tebeşir tozu karışımı gibi

58

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

EMÜLSİYON Bir sıvıda çözünmeyen başka bir sıvının

heterojen olarak bulanık bir şekilde dağılmış hâlidir.

Su–zeytinyağı karışımı, su–benzin karışımı, gibi.

59

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

HOMOJEN KARIŞIMLAR Her tarafında aynı özelliği gösteren, tek bir

madde gibi gözüken karışımlardır. Homojen karışımlara genel olarak “çözeltiler” de denir. 

Tuzlu su, şekerli su, alkollü su, çeşme suyu  ile içerisinde bulunduğumuz hava homojen karışıma örnek verilir.

60

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

61

Bütün maddeler taneciklerden oluşmuştur ve tanecikler hareketlidirKatılar:TİTREŞİMSıvılar ve gazlar:ÖTELEMEHAREKETİ yaparlar.

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

62

Taneciklerin Hareketi

İskeleye bağlıBir kayığın hareketine benzer

fnb

ilgisi.w

ord

pre

ss.com

63

TİTREŞİM ÖTELEME