themaonderzoek bouwen en wonen 2018...voor woonconsumenten zijn juist lage woonlasten en voldoende...
Post on 23-Aug-2020
3 Views
Preview:
TRANSCRIPT
USP Marketing Consultancy, mei 2018
Themaonderzoek Bouwen en Wonen 2018
Management Samenvattting
2
2
Nog aanpassen
Woning en bouwproductie
Middeldure huur heeft de toekomst, maar is te
duur volgens consumenten. Professionals
zeggen dat hypotheekrenteaftrek de particuliere
huurmarkt in de weg staat.
Voor professionals heeft energieneutraal
bouwen de hoogste prioriteit. Zelfs als dit de
bouwproductie enigszins vertraagd. De
professional wil een mix van leefstijlen en
culturen in de wijk. Voor woonconsumenten zijn
juist lage woonlasten en voldoende ruimte
leidend.
Zowel onder consumenten als professionals is er
een sterke afwijzing van de verkoop van
energieslurpende huizen door corporaties. Men
vindt dat de corporatie hier een
verantwoordelijkheid in heeft.
Locatie en aanbesteden
Er is een duidelijk verschil in de mening van
ontwikkelaars ten opzichte van andere
marktpartijen over ‘waar’ te bouwen. Gemeenten,
overige overheden en corporaties vinden dat
ontwikkelaars te makkelijk grijpen naar ‘oude
reflexen’ door te bouwen op uitleglocaties
buiten de stad. Ontwikkelaars zijn het daar veel
minder mee eens en zeggen vaker dat er teveel
gedacht wordt aan stedelijke verdichting tegen
de woonbehoefte van mensen in.
Volgens ontwikkelaars en corporaties ontbreekt
het gemeenten aan kennis van het aanbesteden
van gebiedsontwikkeling. Zij grijpen daarbij te
snel naar het aanbestedingsinstrument.
Participatie en woonruimteverdeling
Gemeenten en corporaties zijn ervan overtuigd
hun participatiebeleid goed geregeld te hebben.
Consumenten ervaren dat anders. Partijen
bereiken met hun participatiebeleid waarschijnlijk
slechts een klein deel van hun doelgroep.
Zowel volgens gemeenten als volgens
consumenten kan de woonruimteverdeling in
de regio beter.
SamenvattingHet onderzoek Bouwen en Wonen 2018 is een initiatief van vakblad ROm/Stadszaken.nl, Praktijkleerstoel Gebiedsontwikkeling
TU Delft en USP Marketing Consultancy. Voor dit onderzoek werden in april 2018 ruim 1000 consumenten en 330 professionals
ondervraagd. Het doel is om inzicht te krijgen in de mening van professionals en woonconsumenten over actuele thema’s binnen
wonen en bouwen, zoals duurzaamheid, bouwtempo, woonbehoefte, aanbesteden en woonruimteverdeling.
3
Inhoudsopgave
Onderzoeks verantwoording
Woonbehoefte Duurzaamheid versus snelheid
Locatie
Aanbesteden Woonruimte-verdeling
Participatie Contact
Onderzoeksverantwoording
4
Doelstelling
Methodologie
Inzicht krijgen in de mening van professionals en woonconsumenten over actuele thema’s binnen wonen en bouwen, zoals duurzaamheid,
bouwtempo, woonbehoefte, aanbesteden en woonruimteverdeling.
Voor het onderzoek Bouwen en Wonen 2018
zijn in April 2018 ruim 1000
woonconsumenten en 330 professionals
ondervraagd. Het onderzoek is geheel online
uitgevoerd.
De doelgroepen die in het onderzoek zijn
ondervraagd, staan hiernaast weergegeven.
De steekproef onder ontwikkelaars en overige
overheden is relatief beperkt. Ondanks de
kleine steekproef zijn de ontwikkelaars vaak
eensgezind in hun antwoord op de stellingen.
De vragenlijst bestond voor het overgrote deel
uit stellingen, waarbij de vraagstelling op een
aantal punten is aangepast op de doelgroep.
Doelgroepen
Gemeente
(160)
Overige
overheid
(26)
Adviseur
(75)
Ontwikkelaar
(24)
Corporatie
(45)
Thema’s
1. Woonbehoefte: de bouw van koop en
middeldure huurwoningen, prioriteiten
voor professionals en consumenten bij
ontwikkeling nieuwe woningen.
2. Duurzaamheid versus snelheid: de
invloed van energieneutraal bouwen op
het bouwtempo en de verkoop van
corporatiewoningen.
3. Locatie: stedelijke verdichting of bouwen
in het groen.
4. Aanbesteden: de rol van gemeenten in
aanbestedingstrajecten en de mening van
ontwikkelaars over dit thema.
5. Woonruimteverdeling: regionale
verdeling voor alle type woningen.
6. Participatie: de mate waarin marktpartijen
de woonconsument laten participeren en
hoe de woonconsument dit ervaart.
Sociale
huurder
(355)
Vrije sector
huurder
(200)
Woning
eigenaar
(507)
5
Onderzoeks verantwoording
Woonbehoefte Duurzaamheid versus snelheid
Locatie
Aanbesteden Woonruimte-verdeling
Participatie Contact
De gemeente bouwt voldoende middeldure
huurwoningen met een huurprijs van €700 tot
€1.000 per maand
63%oneens
34%oneens
Consumenten
Woonbehoefte
In het kader van het huizentekort en het uitgangspunt dat er de komende jaren circa 85.000 woningen per jaar bij moeten komen, is een aantal stellingen voorgelegd aan
zowel professionals als woonconsumenten.
Slechts 1 op de 5 gemeenten (21%) vindt dat er in hun gemeente voldoende middeldure huurwoningen worden gebouwd. Bij corporaties en ontwikkelaars ligt dit percentage
nog lager. Over de bouw van koopwoningen zijn met name de ontwikkelaars duidelijk in hun mening, maar liefst 2 op de 3 ontwikkelaars vindt dit (logischerwijs)
onvoldoende.
Voor woonconsumenten blijken de stellingen moeilijk te beantwoorden. Een groot deel van de consumenten geeft aan geen mening te hebben of het niet te weten. Toch lijkt
ook bij consumenten het beeld te bestaan dat er een tekort is aan middeldure huurwoningen. Met name huurders van een middeldure huurwoning geven iets vaker aan dat
er onvoldoende aanbod is van koopwoningen, wat uiteraard hun potentiele doorstroming beïnvloedt.
56%
47%
21%
43%
14%
29%
8%
22%
28%
22%
67%
20% 14%
Gemeente
Woningcorporatie
Ontwikkelaar
Consument
(Zeer) mee eens Neutraal (Zeer) mee oneens Weet niet/ geen mening
De gemeente bouwt voldoende koopwoningen
Bouw middeldure huur- en koopwoningen
6
Maar liefst 70% van de professionals zegt het oneens te zijn met de stelling dat voor iedereen het gewenste woningtype beschikbaar is. Er lijkt dus een mismatch tussen
vraag en aanbod van woningen qua woningtype. Woningcorporaties en ontwikkelaars zijn nog negatiever dan gemeenten en overige overheden. Ook woonconsumenten
ervaren dat er niet voor iedereen het gewenste woningtype beschikbaar is. Deze groep is het grootst onder 55-plussers en consumenten uit het stedelijk gebied.
Met name corporaties zeggen vaker dat de gemeente alleen moet bouwen voor eigen woningbehoefte, terwijl gemeenten en ontwikkelaars ook duidelijk een rol zien voor
instroom van buiten.
Woonbehoefte
Voor iedereen is het gewenste woningtype
beschikbaar
70%oneens
43%oneens
Professionals Consumenten
De gemeente moet alleen bouwen voor de
eigen woningbehoefte
24%
40%
29%
30%
16%
16%
8%
31%
59%
44%
58%
32%
4%
8%
Gemeente
Woningcorporatie
Ontwikkelaar
Consumenten
(Zeer) mee eens Neutraal (Zeer) mee oneens Weet niet/ geen mening
Woningtype en eigen woningbehoefte
7
Professionals van vrijwel alle marktpartijen zijn het erover eens: middeldure huur heeft de toekomst. Echter consumenten vinden middeldure huur (€710 tot €1.000 per
maand) vooral dure huur. Dit beeld leeft bij alle doelgroepen, maar is het sterkst bij 55-plussers. 75% van de 55-plussers vindt middeldure huur te duur.
De hypotheekrenteaftrek maakt een koopwoning in veel gevallen voordeliger dan een huurwoning in het middeldure segment. Met name woningcorporaties (49%) en
ontwikkelaars (50%) vinden dat de hypotheekrenteaftrek de particuliere huurmarkt in de weg staat. Gemeenten zijn daar een stuk minder van overtuigd (33%).
Woonbehoefte
66%eens
Middeldure huur vind ik
vooral dure huur
Consumenten
45%eens*
*Neutraal 26%
Professionals
Middeldure huur heeft
de toekomst
42%eens
33%
Gemeenten
Hypotheekrenteaftrek staat de particuliere
huurmarkt in de weg
De toekomst van middeldure huur
8
Professionals
92%
85%
84%
61%*
58%*
52%*
24%*
58%*
76%
73%
31%*
81%
76%
23%*
Energieneutrale woningen
Een groene woonomgeving
Een woonomgeving met veelvoorzieningen
Een woonomgeving met veelverschillende leefstijlen en culturen
Lage woonlasten
Een woonomgeving met veel ruimte
Een autovrije woonomgeving Professionals
Consumenten
Woonbehoefte
Percentage (zeer) belangrijk
* % neutraal meer dan 25%.
89% van de corporaties vindt lage
woonlasten (zeer) belangrijk terwijl dit
percentage bij gemeenten (63%) en bij
ontwikkelaars (38%) beduidend lager ligt.
89%
Juist de oudere generatie vindt het
beduidend belangrijker dat een woning
energieneutraal is, maar liefs 74% van de 55-
plussers vindt dit. Van mensen onder de 55
ligt dit percentage rond de 50%.
74%
Waar voor professionals de prioriteit duidelijk ligt bij het realiseren van energieneutrale woningen, is dit voor woonconsumenten zeker geen prioriteit. Voor consumenten zijn
juist lage woonlasten en ruimte van belang. Ook bij de ontwikkeling van woonmilieus met verschillende leefstijlen en culturen is een groot verschil te zien tussen de mening
van professionals en de consument. Onder de professionals geeft bijna twee derde (61%) aan dat het belangrijk is om leefstijlen en culturen te mengen. Woonconsumenten
hechten hier aanzienlijk minder waarde aan (31%).
Prioriteiten
9
10
Onderzoeks verantwoording
Woonbehoefte Duurzaamheid versus snelheid
Locatie
Aanbesteden Woonruimte-verdeling
Participatie Contact
72%eens
28%eens
76%oneens
Energieneutrale nieuwbouw is een
vanzelfsprekendheid
Hogere energie eisen belemmeren het
bouwtempo
Het bouwtempo is belangrijker dan
verduurzamen
Duurzaamheid versus snelheidInvloed op bouwtempo
Zoals al eerder bleek staat verduurzamen voor
de professional boven aan het
prioriteitenlijstje. Het merendeel van de
professionals zegt dan ook dat
energieneutrale nieuwbouw een
vanzelfsprekendheid is. Bij gemeenten ligt dit
percentage iets lager.
Als de woonconsument een
nieuwbouwwoning koopt, wil het merendeel
dat deze woning energieneutraal is (62%).
Slechts een klein deel van de vakwereld is van
mening dat hogere energie eisen het
bouwtempo belemmeren (28%).
Onder ontwikkelaars (42%) en corporaties
(44%) ligt dit aandeel hoger dan onder
gemeenten (28%) en overige overheden (8%).
De verschillende marktpartijen zijn
overwegend oneens met de stelling dat het
bouwtempo belangrijker is dan
verduurzaming. Het feit dat hogere energie
eisen dus mogelijk vertragend werken, wordt
op de koop toe genomen.
11
Duurzaamheid versus snelheid
54%eens
65%eens
Professionals Consumenten
Als een woningcorporatie een woning wil
verkopen, moeten zij deze eerst verduurzamen
tot de gestelde energienormen
29% eens
Woning-
corporaties
76% eens
55-plussers
Het beeld is ontstaan dat corporaties bewust energie slurpende woningen van de hand doen, om sneller te voldoen aan de duurzaamheidsnormen. Het merendeel van
zowel professionals (62%) als consumenten (55%) vindt dit onacceptabel.
Bij de consumenten zegt 65% dat corporaties verplicht de woning moeten verduurzamen voor de verkoop. Wederom blijkt dat 55-plussers hier actiever in zijn (76%). Van de
woonconsumenten onder de 35 jaar is 55% het eens met deze stelling.
Bij professionals zijn het vooral gemeenten, overige overheden en ontwikkelaars die vinden dat corporaties eerst moeten verduurzamen, voordat er verkocht mag worden.
Corporaties zelf zijn hier een stuk minder van overtuigd.
Verkopen corporatiewoningen
12
“Alle kleine beetjes helpen bij
verduurzamen. Grotere corporaties
hebben daar naar mijn idee de
middelen en mensen voor.”
“Een koper zal de woning zelf
minder snel verduurzamen.”
“Zolang de koper weet wat hij
koopt, is het in orde.”
“Op deze manier is de koopprijs
lager en kan de nieuwe eigenaar
zelf bepalen hoe die zijn woning
energievriendelijker maakt.”
“Alles wat bijdraagt aan
verduurzamen van de
woningvoorraad is wenselijk, maar
de vraag of dat 'afdwingbaar' is.”
“Maatschappelijke
verantwoordelijkheid en
voorbeeldfunctie.”
“De koper van een niet duurzame
corporatiewoning zal die woning
waarschijnlijk zelf gaan verduurzamen en
betalen dan ook minder voor die woning
aan de corporatie.”
“Laat eigenaren zelf kiezen. Niet
betuttelen en te veel willen verzorgen.”
ConsumentenProfessionals
13
Onderzoeks verantwoording
Woonbehoefte Duurzaamheid versus snelheid
Locatie
Aanbesteden Woonruimte-verdeling
Participatie Contact
65%eens
48%oneens
38% eens
Ontwikkelaars
Ontwikkelaars bouwen teveel op
uitleglocaties buiten de stad, die we
op lange termijn niet nodig hebben
De ruimtelijke ordening-wereld is
geobsedeerd door stedelijke verdichting
en vergeet de woonbehoefte van mensen
54% eens
Ontwikkelaars
37%eens*
*Neutraal 38%
70%eens
Ik wil best ruimte opgeven, als we
daarmee groene ruimte buiten de stad
kunnen sparen
Als je buiten de stad bouwt, dan in elk
geval bij goede OV-knooppunten
83% eens
55-plussers
LocatieStedelijke verdichting of uitleglocaties
Marktpartijen verschillen sterk van mening over wáár er gebouwd moet
worden. Gemeenten, overige overheden en corporaties vinden dat
ontwikkelaars te makkelijk grijpen naar ‘oude reflexen’ door te bouwen
op uitleglocaties buiten de stad. Ontwikkelaars zijn het daar veel
minder mee eens.
En waar meer dan de helft van de ontwikkelaars het eens is met de
stelling dat de ruimtelijke ordening-wereld geobsedeerd is door
stedelijke verdichting en daarbij de woonbehoefte van mensen
vergeet, zijn gemeenten en corporaties het vaker oneens met deze
stelling.
Een opvallend grote groep consumenten zegt best ruimte te willen
opgeven om daarmee groene ruimte te kunnen sparen. Met name de
groep jonger dan 35 jaar en boven de 55 jaar is het hier mee eens.
Daarnaast staat nog eens 38% neutraal in deze stelling.
Wanneer buiten de stad wordt gebouwd, is men het er over eens dat
het in ieder geval bij OV-knooppunten moet gebeuren. Hoe ouder men
is, hoe vaker men het eens is met deze stelling.
Professionals
Woonconsument
14
54%eens
Ontwikkelaars30%eens
65%eens*
Iedereen heeft het recht om buiten de stad in het groen te wonen
*Neutraal 25%
Professionals Consumenten
LocatieRuimte in de stad en groen
De ruimte in de grote steden wordt steeds beperkter. Een actueel
vraagstuk in de wereld van ruimtelijke ordening is of er verdicht
moet worden in de steden of dat er gekozen wordt voor
uitleglocaties buiten de stad.
Gemeenten, overige overheden en corporaties zijn het eens met de
stelling dat er voorlopig voldoende ruimte is in de stad, maar dat we
harder ons best moeten doen om deze te benutten. Ontwikkelaars
zijn het hier een stuk minder vaak mee eens.
Recht om in het groen te wonen
Bijna twee derde van de Nederlanders vindt dat iedereen het recht
heeft om buiten de stad in het groen te wonen. Slechts één op de
drie gemeenten en corporaties onderschrijft deze stelling. Bijna de
helft van deze marktpartijen is het zelfs oneens met deze stelling.
De mening van ontwikkelaars zit dichter tegen de mening van de
woonconsument aan.
63%eens
38%eens*
Er is voldoende ruimte in de stad,
maar die moet beter benut worden
Er zijn voldoende mogelijkheden voor
nieuwbouw in de stad
Professionals Consumenten
*Neutraal 32%
38%eens
Ontwikkelaars
Beschikbare ruimte
In het groen wonen
15
16
Onderzoeks verantwoording
Woonbehoefte Duurzaamheid versus snelheid
Locatie
Aanbesteden Woonruimte-verdeling
Participatie Contact
(Zeer) mee eens Neutraal (Zeer) mee oneens Weet niet/ geen mening
52%
22%
10%
21%
33%
14%
20%
31%
71%
8%
13%
Aanbesteden
21%
29%
90%
32%
40%
34%
11%
13%
20%
30%
31%
62%
32%
27%
24%
21%
24%
10%
16%
18%
Gemeente
Woningcorporatie
Ontwikkelaar
Stelling: Gemeenten hebben
voldoende kennis om het aanbesteden
van een gebiedsontwikkeling te laten
slagen
Een groot deel van de corporaties en
ontwikkelaars is het eens met deze
stelling. Zelfs 1 op de 5 gemeenten
erkent dit gebrek aan kennis.
Stelling: Gemeenten grijpen te snel
naar het aanbestedingsinstrument
Ontwikkelaars zijn het hardgrondig met
deze stelling eens. Corporaties en
gemeenten zelf staan hier neutraler in.
Stelling: Bij het aanbesteden van een
gebiedsontwikkeling geef ik de
voorkeur aan partnerselectie boven
planselectie
Bij ontwikkelaars is (logischerwijs) een
grotere voorkeur voor partnerselectie in
plaats van planselectie. Wederom zijn de
meningen van gemeenten en corporaties
hierover verdeeld.
17
“Aanbesteden gaat nog te
vaak over laagste prijs
terwijl andere items
minstens zo belangrijk zijn
voor een goede
gebiedsontwikkeling.”
“Dat de uiteindelijke
partner en/of het
uiteindelijke plan toch
niet volledig voldoet
aan de vooraf gestelde
ambitie en doelen.”
“De hoge kosten voor
partijen, voor zowel de
uitvragende partij als de
inschrijvers. Duurt toch al
gauw 4 tot 5 maanden met
alle procedurestappen.”
“Grootste knelpunt is dat
op het moment van
aanbesteding nog niet
precies bekend is wat het
resultaat van de
aanbesteding moet zijn.”
“Onvoldoende kennis en
ervaring binnen de
gemeente.”
Grootste knelpunten
(open antwoorden)
18
Onderzoeks verantwoording
Woonbehoefte Duurzaamheid versus snelheid
Locatie
Aanbesteden Woonruimte-verdeling
Participatie Contact
25%eens
27%eens*
Sociale huurwoningen
zoeken is goed geregeld
in de gemeente
*Neutraal 33%
Middeldure huurwoningen
zoeken is goed geregeld
in de gemeente
36%eens*
*Neutraal 25%
Dure huurwoningen
zoeken is goed geregeld
in de gemeente
Woonruimteverdeling
Woningcorporaties zijn positief over hoe de woonruimteverdeling
geregeld is. Gemeenten zijn wat meer verdeeld, aangezien zij ook
de particuliere huur- en koopmarkt meenemen.
Veel zoeksystemen zijn de afgelopen jaren gedigitaliseerd en online
zoeken heeft de overhand genomen. Met name jongeren zijn hier
meer bedreven in en dat is terug te zien in de resultaten. Jongere
woonconsumenten zijn positiever over het zoeken (bij alle type
woningen) dan ouderen.
40%eens*
67%eens
De woonruimteverdeling is in mijn
werkgebied goed geregeld
*Neutraal 34%
Gemeente Woningcorporatie
Professionals
Woonconsument
19
20
Onderzoeks verantwoording
Woonbehoefte Duurzaamheid versus snelheid
Locatie
Aanbesteden Woonruimte-verdeling
Participatie Contact
Participatie
21
Gemeenten
en corporaties zijn
ervan overtuigd hun
participatiebeleid
goed geregeld te
hebben.
Consumenten
zijn het hier veel minder
mee eens.
Partijen lijken met
hun participatiebeleid dus
slechts een klein deel
van hun doelgroep te
bereiken.
Gemeenten en corporaties moeten hun inwoners en huurders steeds meer betrekken bij hun beleidsvorming. Maar hoe ervaart de woonconsument dit? Gemeenten en
corporaties geven in acht van de tien gevallen aan dat zij hun participatiebeleid goed op orde hebben. Corporaties zijn hierin zelfs nog wat positiever dan gemeenten. Circa
één op de vijf woonconsumenten heeft ervaren dat zij daadwerkelijk benaderd zijn om hun woonwensen of mening te delen of om mee te denken bij beleidsvorming. Het
participatiebeleid bereikt dus maar een klein deel van de doelgroep.
Communicatie en participatie
Communicatie en participatie - (zeer) mee eens
* Meer dan 25% neutraal
84%
83%
80%
22%*
24%*
18%*
Woonwensen vragen vanconsumenten
Mening vragen vanwoonconsumenten
Consumenten bij beleidsvormingbetrekken
Professionals
Consumenten
22
Onderzoeks verantwoording
Woonbehoefte Duurzaamheid versus snelheid
Locatie
Aanbesteden Woonruimte-verdeling
Participatie Contact
23
ContactMeer weten over het onderzoek of zelf een thema onderzoeken?
Wiebe de Ridder, Business Unit ManagerWiebe werkt als teammanager en consultant aan
vraagstukken op het gebied van wonen, vastgoed en
maatschappelijke ontwikkelingen.
T: 010 – 206 6900
E: deridder@usp-mc.nl
Annika van Wensveen, Project Manager Annika houdt zich binnen USP Marketing Consultancy bezig
met vraagstukken op het gebied van optimalisatie van
dienstverlening, klanttevredenheid en leefbaarheid.
T: 010 – 800 2706
E: vanwensveen@usp-mc.nl
24
USP Wonen en VastgoedUSP Marketing Consultancy voorziet als marktonderzoeksbureau woningcorporaties, ontwikkelaars,
vastgoedbeleggers- en beheerders, gemeenten en zorginstellingen van essentiële marktinformatie. Met
onze professionele inzichten geven wij antwoord op actuele thema’s, waarmee onze klanten succesvol in
deze markt kunnen opereren.
Woningcorporaties
Strategisch voorraadbeleid,
customer journey en
risicoprofielen
• Optimalisatie
dienstverlening en customer
journey
• Bepalen prioriteiten
investeringen woningen en
leefbaarheid
• Inzicht in (risico)profielen
van huurders
USP is mede grondlegger van
de Aedes Benchmark.
Ontwikkelaars
Haalbaarheid (woon)
concepten, locaties en
marktverkenning
Nieuwe (woon)concepten:
• Optimaal rendement
• Haalbaarheid &
voorwaarden
• Uitwerking concept
• Input voor marketing & sales
Daarnaast ook
klantsegmentatie en reputatie
onderzoek.
Vastgoedbeleggers & -
beheerders
Customer journey,
portefeuille beleid,
klantsegmentatie
• Bepalen kansen
beleggingsportefeuille
• Optimalisatie prestaties
beheerders
• Haalbaarheid &
locatieonderzoek
Winkels, kantoren en
woningen
Gemeenten
Woonvisies, participatie en
prestatieafspraken
• Woningbehoeften & -
prognoses
• Vertaling naar woningen en
leefbaarheidsmaat-regelen
en voorzieningen.
• Invulling participatiebeleid
• Afstemming en onderzoek in
kader van
prestatieafspraken
Zorginstellingen
Toekomstbestendige
woonzorglocaties
• Ontwikkeling, toetsing en
vermarkten van
woonzorgconcepten
• Woonwensen senioren
• Aanvullende diensten en
voorzieningen
© 17 May 2018, USP Marketing Consultancy B.V.
De in deze uitgave vermelde gegevens zijn strikt vertrouwelijk en alle hierop betrekking hebbende auteursrechten,
databankrechten en overige (intellectuele) eigendomsrechten worden uitdrukkelijk voorbehouden.
Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van USP Marketing Consultancy B.V.
verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden.
top related