tkanka mi niowa - strona główna - pomorski uniwersytet ... · f 1 – 2 mm, biegną równolegle...
Post on 28-Feb-2019
212 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Tkanka mięśniowa
Tkanka mięśniowa
Gładka Poprzecznie prążkowana
Szkieletowa Sercowa
Podział tkanki mięśniowej
Szkieletowe Mięsień sercowy
Mięśnie gładkie
q Cytoplazma z miofibryllami – sarkoplazmaq SER – siateczka sarkoplazmatyczna q Mitochondria – sarkosomy q Błona komórkowa – sarkolemma q Miofibryle i miofilamenty
Włókna mięśniowe
Komórki
Komórki
Mięśnie szkieletowe
Funkcja tkanki łącznej Ø mechaniczne przenoszenie siły generowanej przez kurczące się włókna mięśniowe Ø wprowadzanie naczyń krwionośnych i limfatycznych. Naczynia włosowate
(o śródbłonku ciągłym) tworzą gęstą sieć, która biegnie pomiędzy włóknami i równolegle do nich
Ø Namięsna (epimysium) – tkanka łączna zwarta Ø Omięsna (perimysium) – otacza pęczki włókien mięśniowych Ø Śródmięsna (endomysium) – tkanka łączna luźna (włókna siateczkowate i istota
podstawowa- blaszka zewnętrzna, błona podstawna)
Pojedyncze włókno Namięsna
OmięsnaŚródmięsna
Cały mięsień
Pęczki włókien
Jednostka motoryczna (Motor unit) lub Połączenie nerwowo-mięśniowe
Grupa włókien mięśniowych unerwionych przez jedno włókno nerwoweJedno włókno – 1 do ok. 160 włókien mięśniowych
Włókna mięśniowe
Jądro włókna mięśniowego
Płytka motoryczna
Włókno nerwowe ruchowe
Budowa płytki motorycznej, jak synapsy nerwowej, mediator – acetylocholina
Mięśnie szkieletowe (poprzecznie prążkowane)
∅ 10 – 100 µm
Włókno mięśnioweØWiele jąder ułożonych obwodowo pod
sarkolemmą Ø 75 jąder / 1mm dłg (fuzja w okresie
embriogenezy) Ø Otoczone blaszką podstawną Ø Między blaszką podstawną a sarkolemmą komórki satelitarneØW sarkoplazmie miofibrylle (pęczki filamentów) (ok. 80%
sarkoplazmy)Ø Liczne mitochondria (sarkosomy) otaczające miofibrylle,
bardzo dobrze rozbudowana SER
Włókno mięśniowe
Organizacja włókien mięśni szkieletowych
Prążek ciemny A – anizotropowy
Prążek jasny I – izotropowy
Każdy prążek I przedzielony linią Z (TEM)
Sarkomer Od linii Z do linii Z
Około 2,5 µm w mięśniu w spoczynku
Miofibrylle § filamenty cienkie – aktynowe§ filamenty grube - miozynowe
Miofibrylle φ 1 – 2 µm, biegną równolegle do długiej osi włókna mięśniowego, tworzą je łańcuchowo ułożone sarkomery
Sarkomer
Z + ½ I + A + ½ I + Z
Linia Z − α aktynina, desmina Prążek I – filamenty aktynowe Prążek A – filamenty miozynowe i filamenty aktynowe Prążek H – filamenty miozynowe Linia M − białko m - miomezyna (kinaza kreatyninowa)
Titina – od linii Z do Linii M do linii M do linii Z Nebulina – dookoła filamentów aktynowych Dystrofina, utrofina – mocowanie miofibrylli do
sarkolemmy
Białka miofibrylli biorące udział w skurczu Ø aktyna – miofilamenty aktynowe
(troponina, tropomiozyna) Ø miozyna – filamenty miozynowe (grube) Białka utrzymujące miofilamenty i strukturę sarkomeruØ titina Ø nebulina Ø białko m Ødesmina (filamenty pośrednie
połączone między sobą przez filamenty plektynowe)
Ø α-aktynina Ø dystrofina Ø utrofina
I A
Podstawowa jednostkakurczliwa
I
Ø G-aktyna → F-aktyna Każda cząsteczka G-aktyny zawiera miejsce wiążące miozynę
ØTropomiozyna – długa, cienka cząsteczka, 40 nm dłg., zawiera 2 łańcuchy polipeptydowe ØTroponina – kompleks 3 podjednostek § TnT – silnie wiąże się z tropomiozyną § TnC – wiąże jony Ca § TnI – hamuje interakcję aktyna-miozyna
Filamenty cienkie 1,6 µm dłg i 15 nm szerokości
W filamencie cienkim każda cząsteczka tropomiozyny łączy 7 cząsteczek G-aktyny i przyłącza 1 kompleks troponin
∼ 500 kDa
2 Łańcuchy ciężkie Łańcuchy lekkie (2 pary)
Skurcz Ø wiązanie Ca do TnC Ø odsłonięcie miejsca wiązania się
aktyny z miozyną Ø wiązanie się główki miozyny
z aktyną Ø ATP → ADP = energia Ø przesuwanie się główki miozyny
Siateczka sarkoplazmatyczna (SR) i system kanalików poprzecznych (T)
SR otacza każdą miofibryllę dookoła prążka A i I (każda składa się z dwóch płaskich cystern połączonych kanalikami) – gromadzenie jonów wapnia, dzięki pompie wapniowej w błonie, ich wiązanie przez kalsekwestrynę i uwalnianie przez kanały wapniowe.
Kanalik T (wpuklenie błony komórkowej) oddziela układ SR - leży na pograniczu A i I
Triada – układ zawierający kanalik T oraz przylegające do niego dwie cysterny SR.
Triada – szybkie przekazywanie sygnału do skurczu od błony komórkowej do błony siateczki sarkoplazmatycznej
Mięśnie szkieletowe
Mięsień sercowy (mezoderma)
Hematoksylina żelazista
∅15 µm Dłg. 85 – 100 µm
Komórki mięśnia sercowego, kardiocyty, kardomiocyty Ø Kształt rozgałęzionych cylindrów Ø 1 lub 2 jądra położone centralnie Ø Otoczone cienką w-wą tkanki łącznej (endomysium) – bogata sieć naczyń Ø Układ miofibrylli, jak w mięśniu szkieletowym (poprzeczne prążkowanie) Ø Słabo rozwinięta SER Ø Bardzo liczne mitochondria (40% objętości cytoplazmy) – niezbędna energiaØ Połączone wstawkami
Mięsień sercowy1 2
3
1. Obwódka zamykająca - miejsce przyczepu filamentów aktynowych 2. Desmosom - połączenie komórek między sobą 3. Połączenia typu neksus - szybka wymiana jonów pomiędzy komórkami
Kanalik T umiejscowiony w pobliżu linii Z, przylega do jednej cysterny SR →diada.
Kanalik T
Tkanka mięśniowa gładka (mezenchyma)
Miocyt gładki
ØKształt wrzecionowaty Ø Otoczone błoną podstawną Ø Jedno jądro położone centralnie. Ø Sarkolema tworzy liczne wgłobienia – jamki
(caveolae) – odpowiednik kanalików T Ø Na wewnętrznej powierzchni sarkolemy liczne
taśmy gęste (odpowiednik linii Z sarkomeru), w sarkoplazmie pola gęste (α aktynina).
ØWiązki filamentów aktynowych i miozynowych biegną w poprzek komórki (brak prążkowania).
Ø Liczne filamenty desminowe – stabilizacja położenia ciałek gęstych.
Ø Filamenty wimentynowe Ø SER bez specyficznego uporządkowania. Ø RER – synteza kolagenu i proteoglikanów. Ø Połączenia typu neksus (jony Ca).
Dłg. 20 – 500 µm
Tkanka mięśniowa gładka (mezenchyma)
Podłużny Poprzeczny
Błona mięśniowa przewodu pokarmowego
Ściana naczyń krwionośnych
Skurcz miocyta gładkiego uzależniony od struktury i organizacji filamentów aktynowych i miozynowych. Wiązki filamentów ułożone w postaci krat. Ø Skurcz inicjowany napływem Ca Ø Miozyna wiąże się z aktyną, z chwilą
fosforylacji łańcucha lekkiego miozyny Ø Akceptorem Ca – kalmodulina (brak
kompleksu troponin)
Regeneracja tkanki mięśniowej
Ø Mięsień sercowy nie ma właściwości regeneracyjnych (tylko wczesne dzieciństwo)
Ø Mięśnie gładkie Zdolne do aktywnej regeneracji. Po uszkodzeniu miocyty przechodzą podział mitotyczny
Regeneracja tkanki mięśniowej
ØMięsień szkieletowywłaściwości proliferacyjne komórek satelitarnych (udział w naprawie, utrzymaniu struktury mięśnia i hipertrofii)
Jądra położone centralnie
Komórki satelitarneØ spoczywają na sarkolemie, otoczone
blaszką podstawnąØ u dorosłych w odpowiedzi na stres lub
uszkodzenie mogą proliferować Ø ekspresja MyoD indukuje proliferację
• Skóra • Wytwory naskórka ü Gruczoły (potowe, łojowe, gruczoł mlekowy)ü Włosy ü PaznokcieFunkcja: v Protekcyjna (mechaniczna, przed zewnętrznymi czynnikami
uszkadzającymi) v Bariera zabezpieczająca przed ubytkiem wody v Bariera przed mikroorganizmami v Termoregulacja v Wydalanie soli v Synteza witaminy D v Zmysłowa (dotyk, ciepło, ucisk, ból) v Wydzielanie ochronnie działających lipidów, mleka
SKÓRA> 5 mm grubości 1 – 2 mm grubości
SKÓRA GRUBA SKÓRA CIENKA
Listewki (sople) naskórkowe
Naskórek
Nabłonek wielowarstwowy płaskiROGOWACIEJĄCY
Ø Keratynocyty
Ø Melanocyty
Ø Komórki Langerhansa
Ø Komórki Merkla
1. Warstwa podstawna 2. Warstwa kolczysta 3. Warstwa ziarnista 4. Warstwa jasna 5. Warstwa zrogowaciała
Keratynocyty
NASKÓREK - WARSTWA PODSTAWOWA (PODSTAWNA)
Keratyny 5 i 14
Błona podstawna
Blaszka jasna
Blaszka gęsta
Komórka nabołnkowa
Lamnina
Kolagen typu VII
Włókienka kotwiczące (VII)
Kolagen typu I i III
Kolagen typu IV
Blaszka jasna Blaszka gęsta (ciemna)Blaszka siateczkowata
Błona podstawna
Desmosomy
Hemidesmosomy
Komórki niezębate – macierzyste Komórki zębate
Połączenie skórno-naskórkowe
Zapalenie pęcherzowe skóry
NASKÓREK – WARSTWA KOLCZYSTA
Cytoplazma keratynocytów – keratyny 1 i 10Ziarna z błoniastym rdzeniem – ciała wieloblaszkowate
Tonofibryle – płytka desmoplakinowa (desmosom)
Warstwa podstawna
Desmosomy
Formujące się ciała wieloblaszkowate
NASKÓREK – WARSTWA ZIARNISTA
Ciała wieloblaszkowate (ciała lamelarne) zwiększają swoją objętość i liczbę, i uwalniają swoją zawartość – glikolipid (acyloglikozyloceramid) do przestrzeni międzykomórkowej
Keratyny 2e i 9 ØTworzenie agregatów filamentów cytokeratynowych ØSynteza profilagryny, SPR (small prolin-rich protein) –małe białko bogate w prolinę, lorykryna, inwolukryna
Warstwa jasna i zrogowaciała
Warstwa zrogowaciała
Uwolniony materiał (lipidy) z ciał wieloblaszkowatych tworzy wielowarstwową strukturę otaczającą keratynocyty w-wy jasnej (eleidynowej) od zewnątrz. Cytoplazma keratynocytów zawiera zagregowane filamenty keratynowe połączone z filagryną (filament matrix complex) Kompleks białek – koperta wewnętrzna.
Komórki nie zawierają jąder
KeratynizacjaØ Proces różnicowania keratynocytów, co prowadzi do wytworzenia jednorodnej warstwy zrogowaciałej .
Regeneracja naskórkaØ Jest procesem stałym – podziały komórek macierzystych warstwy podstawnej . Ø Czas przejścia keratynocytów w warstwy podstawnej do rogowej wynosi 26 – 28 dni.
Bariera naskórkowa
1. Filament-matrix kompleks Filamenty cytokeratynowe spojone filagryną
2. Koperta - involukryna, lorikryna, keratolinina 3. „Cement” - uwolniona do przestrzeni
międzykomórkowych zawartość ciał wieloblaszkowatych
MELANOCYTY
MELANOCYTY
Pochodzenie – grzebienie nerwowe (neuroektodermalne) Melanoblast – melanocyt → SCF + c-Kit-R Brak połączeń desmosomalnych z keratynocytami Liczne wypustki pomiędzy keratynocytami Jako pierwsze komórki napływowe pojawiają się w naskórku
MELANOCYTYTyrozyna → Tyrozynaza → DOPA (dihydroksyalanina)
→ Dopachinon → Melanina
Cytokrynia
Premelanosomy
Melanosomy
MELANOCYTY
Rasa czarna Rasa mongoidalna
Rasa biała
NASKÓRKOWA JEDNOSTKA MELANINY
• MELANOCYT + 36-38 „OBSŁUGIWANYCH” PRZEZ NIEGO KERATYNOCYTÓW
KOMÓRKI LANGERHANSA
Komórki dendrytyczne Udział w odpowiedzi immunologicznej (prezentacja antygenów limfocytom T –komórka APC) Brak połączeń desmosomalnych z keratynocytami – E-kadheryna Wywędrowują z naskórka do węzłów chłonnych
Przybywają do naskórka 4 – 5 tygodni później, niż melanocyty
Układ SALTSkin Associated Lymphoid Tissue
• Keratynocyty
• Komórki Langerhansa
• Limfocyty T wykazujące
epidermotropizm
Pełni nadzór immunologiczny nad komórkami zarażonymi wirusem lub transformowanymi nowotworowo
KOMÓRKI MERKLA
Przypominają zmodyfikowane keratynocyty, w w-wie podstawnej. Liczne w opuszkach palców – mechanoreceptory, łączące się desmosomami z keratynocytami Cytoplazma zawiera liczne ziarnistości – neurotransmitery? Mogą pełnić funkcję endokrynną Pojawiają się ok. 8 – 12 tygodnia rozwoju
SKÓRA WŁAŚCIWA
Ø Warstwa brodawkowata Tkanka łączna luźna
Ø Warstwa siateczkowa Tkanka łączna zwarta
o układzie nieregularnym
GRUCZOŁY POTOWE – małe
• Funkcjonują od urodzenia• Występują prawie w całej
skórze, szczególnie licznie – w grubej
• Mają budowę cewkową• Wydzielają merokrynowo
GRUCZOŁY POTOWE – duże
• Zaczynają funkcjonować w okresie dojrzewania
• Występują w pewnych okolicach: doły pachowe, pachwiny, okolica narządów płciowych, odbytu, otoczki brodawki sutkowej, przewodu słuchowego zewnętrznego
• Mają budowę cewkową• Wydzielają merokrynowo
GRUCZOŁY ŁOJOWE
Towarzyszą korzeniom włosów, jako boczneuwypuklenia pochewki zewnętrznejØ Krótkie i proste przewody wyprowadzająceØ Wielopokładowe (kształt woreczków) Ø Na obwodzie komórki macierzyste Ø Wydzielanie holokrynowe
WŁOSYŁodyga
Korzeń
Brodawka włosa
Cebulka
WŁOS
Włos właściwy Pochewki włosa
Powłoczka włosa
Pochewka wewnętrzna – pochodna komórek cebulki § Powłoczka pochewki § Warstwa ziarnista § Warstwa jasna
Pochewka zewnętrzna§ W górnej części włosa z 3 pokładów komórek:
w-wy podstawna, kolczysta i ziarnista§ W dolnej części na wysokości cebulki
2 w-wy komórek: w-wy podstawnej i kolczystej
PAZNOKIEĆ
Rogowe wytwory naskórka na grzbietowej powierzchni paliczków § Skeratynizowana płytka paznokcia § Macierz paznokcia (komórki dzielą się – wzrost paznokcia) § Wał paznokciowy (wał skórny)
SKÓRA WŁAŚCIWA
SKÓRA WŁAŚCIWA
TKANKA PODSKÓRNA
§ Zraziki tkanki tłuszczowej żółtej otoczone pasmami tkanki łącznej
§ Dolne odcinki mieszków włosowych § Odcinki wydzielnicze gruczołów potowych§ Ciałka Pacinniego
ZAKOŃCZENIA NERWOWE W SKÓRZE
• WOLNE ZAKOŃCZENIA NERWOWE• CIAŁKA VATERA-PACINNIEGO• CIAŁKA MEISSNERA• KOMÓRKI MERKLA
top related