ttip türkiye ekonomisi için ne ifade ediyor? - tepav.org.tr · Çerçeve türkiye, ttip...
Post on 17-Feb-2019
224 Views
Preview:
TRANSCRIPT
tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı
Güven Sak
4 Haziran 2014
TTIP Türkiye ekonomisi için ne
ifade ediyor?
Çerçeve
Türkiye, TTIP sürecinin dışında kalabilir mi?
İhracatının yüzde 50’sini tehlikeye atmadan olmaz.
Türkiye, TTIP sürecine nasıl dahil olur?
ABD ile STA imzalayarak
Avrupa Birliği’ne üye olarak
Gümrük Birliği sürecini derinleştirerek
Ne yapmalı?
1996 sonrasında serbestleşme bize yaradı.
Şimdi yeni bir serbestleşme dalgası gerekiyor.
Hangi alanda reformlar lazım? Nasıl hazırlanmalıyız?
TTIP ve Türkiye Ekonomisi Slide 2
Onuncu Yılında TEPAV
Türkiye’de kamu politikaları tartışmalarına içerik sağlamak için 2004’te kuruldu
Ekonomi, dış politika, yönetişim alanlarında disiplinlerarası çalışma
50 araştırmacı personel
Kamu kurumlarıyla uzun süreli beraber iş yapma kültürü
Faaliyetlerimiz
Düşünce üretimi (think-tank)
Danışmanlık
• Kamu, çok uluslu kuruluşlar, özel sektör
Diyalog platformu
TTIP ve Türkiye Ekonomisi Slide 3
TTIP’in dünya ekonomisinin en büyük pazarlarını biraraya getirirken Türkiye bu pazarlara yönelimi azalıyor
TTIP ve Türkiye Ekonomisi Slide 4
22.4%
10.7%4.5%
37.5%
GSYİH
54.7%
22.9%
Nüfus
88.4%
7.2%
İhracat
51.8%
TTIP
TTIP’in dünya ekonomisindeki yeri (2012)
55.8% 58.7%48.8%
42.1%
2013
54.2%
3.7%
2008
47.9%
3.3%
2003
33.4%
7.9%
1998
35.9%
8.3%
Dünyanın Kalanı AB ABD Dünyanın kalanı ABD AB
Türkiye’nin ihracatının bölgesel dağılımı (%)
Kaynak: WDI, Comtrade, TEPAV Hesaplamaları
2.2
0.7 0.2 0.1
3.4
0.9
3.3
5.3
0
1
2
3
4
5
6
7
Türkiye ve Kore’nin Pazar payları, %,
Ortadoğu
Source: BACI Dataset, Tepav Calculations
AB ve Avrupa pazarlarında göreli konumumuz tatmin edici değil
TTIP ve Türkiye Ekonomisi Slide 5
Kore
Türkiye
6.3
1.2
0.3 0.2
5.2
1.0
3.3
6.3
0
1
2
3
4
5
6
7
AB Amerika Asya Ortadoğu AB Amerika Asya
1996 2012
10,000
10,500
11,000
11,500
12,000
12,500
13,000
13,500
14,000
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Pazar yönelimimizin değişimi sonucu ihracat sofistikasyonumuz yerinde sayıyor
Türkiye’de İhracatın Sofistikasyonu (EXPY)
Source: Turkstat and TEPAV Calculations
Slide 6 TTIP ve Türkiye Ekonomisi
Oysa yeni anketler Türk iş dünyasının AB’ye desteğinin sürdüğünü gösteriyor
0% 20% 40% 60% 80%
Bilmiyorum
Hayır
Evet
Türkiye’nin AB üyeliğini destekliyor musunuz?
TTIP ve Türkiye Ekonomisi Slide 7
0% 10% 20% 30% 40%
10 yıldan kısa sürede
10 yıl içinde
10-15 yılda
15 yıldan sonra
Hiçbir zaman
Bilmiyorum
Türkiye ne zaman AB’ye girer?
Kaynak: TOBB – Eurochambers Anketi 2014
Kıbrıs konusu demek AB müzakelerinde en az 8 chapter demektir Pazartesi günü Nicosia
Commercial Forum’un ilk toplantısını yaptık.
Ada’nın iki tarafından odalar,
TOBB
Yunan Odalar Birliği
Amaç
Çözüm sürecini hızlandırmak
İş dünyasına yönelik somut projeler üretmek
TTIP ve Türkiye Ekonomisi Slide 8
5/7 10/2
15/14
2/9 1/18
1/2
5/16
6/8 3/15
10/6
8/13 9/11
11/9
9/5 50/90
Kıbrıs Sorunu’nda kaybeden kim? Türkiye’nin ticari ilişkileri (ihracat %, ihtalat %)
12/3
Source: BACI Database, TEPAV calculations
7/3 4/39
TTIP ve Türkiye Ekonomisi Slide 9
Bö
lge
nin
to
pla
m im
ala
t sa
na
yi
ihra
ca
tın
da
ki
pa
y
Türkiye’nin bölgedeki rolü (Gümrük Birliği öncesi)
İmalatın ülke ihracatındaki payı (%)
Source: Comtrade BEC classification, TEPAV calculations
Algeria Azerbaijan
Bulgaria
Egypt
Greece
Israel
Romania
Russia
Saudi Arabia
Turkey
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
1996 Balon boyutu: Ülkenin imalat
sanayi ihracatı
Slide 10 TTIP ve Türkiye Ekonomisi
İmalatın ülke ihracatındaki payı (%)
Kaynak: Comtrade BEC sınıflaması, TEPAV hesaplamaları
Türkiye’nin bölgedeki rolü (Gümrük Birliği sonrası)
0
5
10
15
20
25
30
35
40
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Malta Jordan Kazakhstan
Israel
Greece Georgia Cyprus
Bulgaria
Armenia
Azerbaijan
Turkey
Tunisia
Saudi Arabia
Russia
Romania
Qatar
2012
Bö
lge
nin
to
pla
m im
ala
t s
an
ayi
ihra
ca
tın
da
ki p
ay
Balon boyutu: Ülkenin imalat
sanayi ihracatı
Slide 11 TTIP ve Türkiye Ekonomisi
Ekonomik entegrasyon, üretimi çeşitlendirdi, teknolojik yapımızı dönüştürdü (ihracatın kompozisyonu)
EU-15 Türkiye
%31.7
(423.8 bil.USD)
%65.2
(8.4 bil.USD)
1990
Kaynak: Comtrade
11.0%
5.7%
5.5%
4.9%
4.6%
Çeşitli mamul
Özelleşmiş makineler
Elektrikli makineler
Makineler
Motorlu taşıtlar
7.0%
5.5%
3.4%
11.5%
11.1%
25.7% 13.4%
Tütün ürünleri
Demir-çelik
Meyve-sebze
Tekstil
Hazır giyim
Slide 12 TTIP ve Türkiye Ekonomisi
5.1%
5.5%
6.8%
6.0%
10.4%
Motorlu taşıtlar
Elektrikli makineler
Makineler
İlaç
Petrol ürünleri
12.0%
11.4%
9.3%
8.0%
6.6%
Elektrikli makineler
Hazır giyim
Demir-çelik
Tekstil
Motorlu taşıtlar
EU-15 Türkiye
%33.7
(1.4 tril.USD)
%47.2
(53 bil.USD)
2010
17%13%
18%
7%
13%
33%
33%
7 %
2001
100
12%
44%
25%
1991
100
19%
46%
14%
3%
Temel ürünlers
Doğal kaynaklar
Düşük teknoloji
Orta teknoloji
İleri teknoloji
2011
100
Türkiye’nin ihracatının teknolojik dağılımı
1991-2001-2011, %
Ancak AB süreci, yüksek teknolojiye geçmemize yetmedi
Source: UN COMTRADE,
TEPAV Calculations
Slide 13 TTIP ve Türkiye Ekonomisi
Türkiye, bir sonraki sıçramayı yapamıyor Orta gelir tuzağına mı sıkıştık?
2008’deki
orta gelir
sınırı
2008’deki
yüksek gelir
sınırı
1960’daki
orta gelir
sınırı
1960’daki
yüksek
gelir sınırı
Hem
1960’da
hem
2008’de
orta gelirli
ülkeler
1960’da orta gelirli
olup 2008’de
yüksek gelirli olan
ülkeler
Kaynak: Dünya Bankası, Dünya Kalkınma Göstergeleri, TEPAV hesaplamaları
Ülkelerin 1960 ve 2008 gelirlerine göre bulundukları gelir sınıflaması
Slide 14 TTIP ve Türkiye Ekonomisi
Küresel iş yapabilen firma çıkaramıyoruz Kore’nin yarısı kadar zenginiz ama en büyük firmamız, Samsung’un %15’i kadar
452,926
51,749
235,364
46,720
221,551
41,863
148,944
22,590 23,73610,666
AB
D
Ja
po
nya
Alm
an
ya
Ko
re
Tü
rkiy
e
Kişi Başına GSYİH, 2012 ($) En Büyük Firma Hasılatı, 2012
(milyon $)
Ex
xo
n
Mo
bil
To
yo
ta
Mo
tor
Vo
lksw
ag
en
Sa
ms
un
g
Ele
ctr
on
cis
TU
PR
AS
Kaynak: Türkiye’de Şirketlerin Vasatlığı, İstanbul Sanayi Odası Sanayi Kongresi Raporu 2014, TEPAV
Slide 15 TTIP ve Türkiye Ekonomisi
Sorun rekabete açılmayan sektörlerde mi? Tarım ve hizmetler Gümrük Birliği’nin dışında
3.3 3.1 3.2 3.2
8.1 8.1
12.1
10.0
0
2
4
6
8
10
12
14
2008 2009 2010 2011 2012
AB ortalama Türkiye
Sığır eti satış fiyatları (Euro/kg)
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
2005 2006 2007 2008 2009 2010
Türkiye AB ortalama
Süt satış fiyatları (€/lt)
Kaynak: TEPAV Gıda Raporu, 2013
Slide 16 TTIP ve Türkiye Ekonomisi
Rekabete açılmadan önce gerekli hazırlıkların yapılması lazım. Mesela eğitimde..
8%5% 3%
34%32%
21%
52%57%
66%
5% 6% 10%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Meslek Lisesi Lise İlköğretim
İngilizce bilmiyor Başlangıç Orta İleri
Okul türüne göre öğrencilerin algıladıkları İngilizce düzeyleri
Kaynak: TEPAV-British Council htiyaç Analizi Çalışması Sonuçları, 2014
Slide 17 TTIP ve Türkiye Ekonomisi
Mühendislik mezunlarının ilk tercihinin mühendislik olmayışı üniversite eğitimimizle işgücü piyasası arasındaki uyumsuzluğu gösteriyor
BOĞAZİÇİ KOÇ İTÜ BİLKENT ODTÜ
Kaynak: Türkiye’de Şirketlerin Vasatlığı, İstanbul Sanayi Odası Sanayi Kongresi Raporu 2014, TEPAV
TTIP ve Türkiye Ekonomisi Slide 18
Yeni ticaret anlaşmaları yeni kurallar demek: TEPAV’ın yeni dönem için politika hazırlıkları
AB’de üretilen ve AB’ye ithal edilen kimyasallar için yeni standartlar geldi
Farklı şirketlerin bir arada bulunduğu sektörlerde, bu standartlara uyum daha zor
• TEPAV Avrupa Birliği REACH projesi
Kişisel verilerin korunması
Hem firmalarda inovasyonu destekleyecek kadar esnek, hem de kişisel verilerin güvenliğini sağlayacak nitelikte bir yapı gerekli
• TEPAV – Google İnternet Politikaları Raporu
Yazılımda fikri mülkiyetin korunması
Korsan yazılım kullanımı ihracatçı şirketler için haksız rekabet nedeni sayılabilir
• TEPAV – Microsoft Türkiye’de Korsan Yazılım Raporu
Slide 19 TTIP ve Türkiye Ekonomisi
Yeni dönemde rekabet etmek için inovasyona dayalı yeni sektörler geliştirmemiz lazım Singapur-ABD arasında imzalanan STA, fikri mülkiyet konularını da
içeriyordu. Ülkede fikri mülkiyete dair mevzuatın güçlenmesi, ilaç sektörü ihracatını artırdı
TEPAV – PhRMA ve AİFD projesi
TTIP ve Türkiye Ekonomisi Slide 20
Singapor’un Pharma ihracatı, 2000-2012
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
7000
8000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Mily
on
do
lar
ABD
Toplam
STA
...Ancak mesela biyoteknoloji alanında henüz değer zincirlerine dahil olamadık
Ülkeler-2009 Yatırım
(proje)
sayısı
Ülkeler-2010 Yatırım
(proje)
sayısı
ABD 40 ABD 38
İngiltere 30 Çin 27
Çin 27 İngiltere 22
Hindistan 22 Hindistan 16
Almanya 20 Rusya 14
İrlanda 18 Polonya 14
Singapur 18 Almanya 11
Belçika 10 İrlanda 10
Kanada 10 Belçika 8
Fransa 10 Brezilya 8
Biyoteknoloji (ilaç) yatırımları yapılan ülkeler ve yatırım
sayıları, 2009 ve 2010
Kaynak: FDIintelligence
TTIP ve Türkiye Ekonomisi Slide 21
Sonuç: TTIP ne ifade ediyor, ne gerekiyor?
Yeni düzenlemeler ve standartlar geliyor
Büyümeyi sürdürmek için sektör içi verimlilik artışları lazım.
TTIP tarım ve hizmetler sektörleri için önemli.
Rekabet ancak yeni kurallara hazırlıklı olanlar için faydalı
Yeni kurallara uyum sağlayacak adımların atılamaması risk kaynağı
Kamu – özel sektör politika diyalogu önem kazanıyor
Diyalogun niteliği ve içeriği gelişmeli
TTIP ve Türkiye Ekonomisi Slide 22
TTIP yeni bir döneme işaret ediyor
Nüfusun %11’ine sahip ABD ve AB, ticarette ve ekonomide yeni kuralları belirliyor
TTIP ve Türkiye Ekonomisi Slide 24
45.3% 48.2%
11.6%
GSYİH İhracat Nüfus
TTIP
Dünyanın Kalanı 54.7%
88.4%
51.8%
Kaynak: WDI
TTIP’in dünya ekonomisindeki yeri (2012)
Adalet sistemi etkin olmayınca fikri mülkiyet korunmuyor, ileri teknoloji üretilmiyor Türkiye, fikirleri korumaya yönelik sistemi işletemiyor
• İdari Davalar Gecikme Endeksi, davaların hızlı sonuçlandığı ülkelerde 1’e yaklaşmaktadır.
• Fikri Mülkiyet Hakları Endeksi, bu hakların iyi korunduğu ülkelerde 6’ya yaklaşmaktadır.
• Balonların büyüklüğü, ülkelerin ileri teknoloji gerektiren ürün ihracatlarının toplam ihracatları içindeki payını temsil etmektedir.
Kaynak: Aslankurt, B. (TEPAV Değerlendirme Notu, 2012)
Slide 25 TTIP ve Türkiye Ekonomisi
Hizmetler sektöründe de rekabet yetersiz Profesyonel hizmetler Türk ekonomisinden
%20 pay alıyor
Bu hizmetlerde asgari fiyat uygulaması, fiyatların düşmesini engelliyor
Fiyatların azalması hizmetlere erişimi artırıp, firma verimliliğini %10-45 yükseltiyor
Düzenleyici çerçevedeki kısıtlamaların azaltılması, yıllık büyümeyi %0,5-1 artırıyor
Hizmet yoğun sektörlerde serbestleşme, yıllık 484 milyon dolar ek katma değer sağlıyor
Slide 26 TTIP ve Türkiye Ekonomisi
Kaynak: World Bank, Turkey: Fostering Open and Efficient Markets through Effective Competition Policies, 2013
Ne yapmalı?
Türkiye TTIP sürecine Avrupa Birliği ile ilişkilerini derinleştirerek katkıda bulunabilir.
Gümrük Birliği süreci nasıl derinleştirilir?
Tarım ve hizmetlerde serbestleşmenin etkileri ne olur?
Neden Türkiye yüksek teknolojili ihracat kapasitesini artıramıyor?
Kıbrıs sorununda adım atılabilir mi?
Lefkoşa Ticaret Forumu ile özel sektörden somut adımları örgütlemek mümkün.
TTIP ve Türkiye Ekonomisi Slide 27
TTIP’in dünya ekonomisinin en büyük pazarlarını biraraya getirirken Türkiye bu pazarlara yönelimi azalıyor
TTIP ve Türkiye Ekonomisi Slide 28
22.4%
10.7%4.5%
37.5%
GSYİH
54.7%
22.9%
Nüfus
88.4%
7.2%
İhracat
51.8%
TTIP
TTIP’in dünya ekonomisindeki yeri (2012)
55.8% 58.7%48.8%
42.1%
2013
54.2%
3.7%
2008
47.9%
3.3%
2003
33.4%
7.9%
1998
35.9%
8.3%
Dünyanın Kalanı AB ABD Dünyanın kalanı ABD AB
Türkiye’nin ihracatının bölgesel dağılımı (%)
Kaynak: WDI, Comtrade, TEPAV Hesaplamaları
top related