web 2.0 ve yeni nesil kütüphaneler -...

Yeni Nesil Web Yeni Nesil Web ve Kve Küüttüüphanelerphaneler……

Web 2.0 – Web 3.0BloglarRSSWikiPodcasting….

Web 2.0 Nedir?Web 2.0 Nedir?WWW aracılığı ile insanların bilgi üzerinde çevrimiçi;◦ İşbirliği yapmasını◦ Paylaşım sağlamasını

mümkün kılan yapıdır. ◦ İkinci nesil internet hizmetleri…◦ “internet kullanıcılarının ortaklaşa ve

paylaşarak yarattığı sistemdir”(Wikipedia)

Nasıl?

Web 2.0 Kavramsal HaritasWeb 2.0 Kavramsal Haritasıı

OO’’ReillyReilly Web 2.0 TanWeb 2.0 Tanıımmıı(2004)(2004)

"Web 2.0 bilgisayar endüstrisinde internetin bir düzlem olarak ilerlemesiyle bir işletme devrimi ve bu düzlemin kurallarını başarı için anlamaya çalışmaktır. Bu kurallar arasında başlıcası şudur: Ağ etkilerini daha çok insanın kullanabilmesi için programlar kurmak.”(O’Reilly,2004)

Web 2.0: AktifWeb 2.0: Aktif--KatKatııllıımcmcııInternet KullanInternet Kullanııccııssıı

En önemli özelliği: • İnsanlar kendilerine sunulan bilgiyi tek taraflı alan-kabul eden rollerinden sıyrılmışlardır.• Medya ve teknoloji ürünlerinin kullanıcıları oldukları gibi bu ürünlerin kendi amaçları doğrultusunda gelişimini sağlayacak katma değer yaratmışlardır.

TIME TIME YYııllıın Kin Kişşisi: Internet Kullanisi: Internet Kullanııccıılarlarıı

Peki Peki İİnsanlar Ne Yaptnsanlar Ne Yaptıı? ?

•Bilgiyi Yayımladı ve YayılmasıSağladı• Ağlar ve Topluluklar Oluşturdu• Diğer Internet Kullanıcıları ile İşbirliği yaptı• Hikayesini Dünya ile Paylaştı• Kendi araçlarını yarattı

TTüüm Bunlarm Bunlarıı NasNasııl Yaptl Yaptıı? ?

BLOG’LAR Aracılığı ile…◦Bilgiyi yayımladı ve yayılmasınısağladı◦BLOG Nedir?

WEBLOG: Internet Güncesi Çeşitli – her çeşit - konularda oluşturulmuş web tabanlıyayınlardır.

BLOGBLOG’’larlar……Türleri: ◦ kişisel,◦ belirli bir konuda,◦ topluluklara yönelik,◦ ticari amaçla oluşturulmuş olabilir.

İçerik ve tasarım birbirinden ayrılmıştır.

İçerik ön plandadır

Blog oluşturmaya yarayan bir çok platform mevcuttur:

BLOG Sunucusu SitelerBLOG Sunucusu Siteler

Bloglines: bloglines.comDrupal: drupal.org/Blogger: blogger.com/WordPress: wordpress.com/MySpace: myspace.com/Tumblr: tumblr.com/

Why do you blog?

Avaragetime spent?

RSSRSS•Rich Site Summary, ya da •RDF Site Summary, ya da •Really Simple Syndication.

• Sık güncellenen içeriği izlememizi sağlar

RSS RSS –– İİki ki ööğğeden olueden oluşşurur1. Feeds (Eklenen - güncellenen bilgiler)• Web sitesinin yazarı tarafından oluşturulmuş

içeriktir.• Bunlar bloglardan, dergilerden, haber

sitelerinden toplanabilirler2. Aggregators (Okuyucular)• Feed’leri okumak üzere bir araya toplayan

program ya da web sitesidir.• Bunlar bilgisayara yüklenen programlar

aracılığı ile kullanılabileceği gibi GoogleReader gibi web tabanlı ortamlarda da kullanılabilir.

RSS RSS –– AvantajlarAvantajlarıı

Tek bir aggregator aracılığı ile birden fazla web sitesini aynınoktadan takip edebilirsiniz. Pop-up içermezlerSpam içermezler

Web Sitesi RSS Bildirimi Web Sitesi RSS Bildirimi İİççeriyor eriyor mu? mu? Eğer sitede aşağıdakileri görüyorsanız:

EVET

“Syndicate this site!”

RSS RSS -- WebWeb--TabanlTabanlıı AggregatorsAggregatorsOkuyucularOkuyucular

Bloglines – Bu kategorideki en popüler okuyucuNewsgator – İçeriğin Outlook’a gönderilmesini sağlarLitefeeds – PDA ve Cep TelefonlarıiçinGoogle Reader Google hesabı ile çalışıyorNetvibes

RSS RSS -- StandStand--alonealone AggregatorsAggregatorsOkuyucularOkuyucular

SharpReader – Windows uyumluFeedDemon – Windows uyumluNetNewsWire – Mac uyumluStraw – Linux uyumluRSS Toolbar – Internet Explorer & Firefox(Sadece Windows uyumlu)

RSS YaratmaRSS YaratmaÇoğu BLOG sitesi bunu sizin yerinize yapar◦ http://blogger.com◦ http://livejournal.com◦ http://typepad.com◦ http://wordpress.comDreamweaver kullanarak yaratabilirsiniz◦ http://www.rnsoft.com/products/rssdreamfeeder/

• FeedForAll•http://www.feedforall.com/

• XML kodları ile yaratabilirsiniz•http://www.rss-specifications.com/creating-rss-feeds.htm

•http://www.make-rss-feeds.com/making-an-rss-feed.htm

RSS YaratmaRSS Yaratma

HatHatıırlatma !rlatma !Peki Peki İİnsanlar Ne Yaptnsanlar Ne Yaptıı? ?

• Bilgiyi Yayımladı ve YayılmasıSağladı• Ağlar ve Topluluklar Oluşturdu• Diğer Internet Kullanıcıları ile İşbirliği yaptı• Hikayesini Dünya ile Paylaştı• Kendi araçlarını yarattı

AAğğlar ve Topluluklar lar ve Topluluklar OluOluşşturduturdu

Flickr, Facebook ve MySpace gibi sosyal ağlar oluştu.Bunlar aracılığı ile bilgiyi (ses, görüntü vs.) paylaşıldı

WikiWiki gibi Aragibi Araççlar lar İİlele• Diğer Internet Kullanıcıları ile İşbirliği yaptı…• İnsanlar bildiklerini tüm dünya ile paylaştı. • Wiki: Hawai dilinde “çabuk” ya da “çok hızlı”• Kullanıcılara herhangi bir web browser aracılığıile içerik yaratma ya da düzenleme olanağısağlıyor• Aynı zamanda tıpkı Internet forumlarındaki gibi içerik ekleme olanağı da tanıyor ancak burada başkaları sizin yarattığınız içerik üzerinde düzenleme yapabiliyor

WikipediaWikipedia GerGerççekleriekleri• 2001 yılından bu yana 8.1 milyon makale eklendi. Bu makaleler 1,4 milyardan fazla kelimeden oluştu…• 75.000 aktif yazarı var• 250’den fazla dilde 8.700.000 makale üzerinde makale yazılmıştır. • Wikipedia’nın İngilizce versiyonu 2 milyondan fazla giriş içeriyor ve bu sayıEncyclopedia Britannica’nın en genişedisyonundan kat fazla…• Ayda 2,4 milyar sayfa görüntüleniyor…• Özel konularda oluşturulmuş Wiki siteler de mevcuttur.

Kendi Kendi WikiWiki’’nini YaratYarat

PBwiki: www.pbwiki.com

Wikispaces: www.wikispaces.com

MediaWiki: www.mediawiki.org

Jotspot: www.jot.com

KKüüttüüphane 2.0phane 2.0Kütüphane hizmetlerinde kullanılan web 2.0 araçları

BlogsWikiMySpace – FacebookSocial BookmarksTagging

Web 2.0 ve Kütüphane 2.0 Şimdiye kadar bahsettiklerimiz:◦ Bloglar kullanıcılara kolaylıkla bir içerik yaratma

ve görüşlerini paylaşma imkanı tanır◦ Wikiler toplulukların rahatlıkla işbiliği içinde içerik

yaratabilmesine olanak tanır◦ Sosyal Ağlar (Social Networking Services)

(örn; Flickr, del.icio.us) topluluklara çeşitli ürünleri paylaşma olanağı tanır (fotoğraf, ses, görüntü)◦ Syndication teknolojisi (örn. RSS, ) hızlı

güncellenen içeriğin takibini kolaylaştırır◦ Mesajlaşma teknolojileri (örn; MSN, Skype)

insanların iletişimini sağlar

İçerik Yaratma

BLOGLAR,

Kütüphanelerin yeni yayın türüolmaya başladı:

Eskiden newsletter/bültenler yayımlanırdı

İçerik Yaratma (2)

Wikiler;

Kütüphanelerdeki grup çalışma odalarının yerlerini aldılar

Sosyal Ağlar - Social NetworksKullanıcılar;

Kütüphane ağı içinde hesaplar yaratabildiler,

Diğer kullanıcılarla ortak bilgi ihtiyaçlarının neler olduğunu gördüler

Diğer kullanıcılara gerektiğinde kaynak önerebildiler

Kütüphaneler;

Kullanıcılarına demografik özelliklerine göre, daha önceki kaynak taramalarına göre kaynak önerebildiler

Tagging

Kullanıcılar konu başlıklarıoluşturabilmektedirler

İçerik Syndication

• Kütüphane tarafından oluşturulan içeriği (Bloglar) üye olan kullanıcı; Kütüphaneye yeni gelen kaynaklardan, yeni hizmetlerden ve yeni veri tabanlarından haberdar olabiliyor.

• Kütüphaneler koleksiyonlarındaki ve hizmetlerindeki yenilikleri bir noktadan herkese duyurabiliyor

Web 3.0:Web 3.0:ÜçüÜçüncncüü nesil webnesil web……Web 1.0: Profesyoneller tarafından geliştirilen internet uygulamalarının kullanıldığı platformu; Web 2.0: Web1.0 uygulamalarıüzerinde insanların katmadeğeryaratabildiği, yani denetimin kullanıcılara bırakıldığı bir platformu ifade ediyordu.Web 3.0: Makineler arası etkileşimle internetin kendi kendine oluşturacağı bir platformu ifade ediyor.

Web 3.0: Semantik WebWeb 3.0: Semantik WebSemantik (Anlamsal) Web: Dünya üzerindeki bilgileri tek bir platformda(www) toplamayı hedefleyen bunu yaparken de süreçlerin bilgisayar tarafından otomatik olarak yönetilmesini sağlayan bir uygulamadır. Veri yönetiminde meta-dataların oluşturulması ve böylelikle bilgisayarlarların daha karmaşık sorgulara cevap bulabilmesi hedeflenmektedir.

Web 3.0: Semantik WebWeb 3.0: Semantik WebÖrneğin; Target Marketing !◦ Gmail’de mesajlar bölümünün sol

tarafında reklam kutucukları var …◦ Mesajlarınızın içindeki kelimeler bu

reklamların içeriğini belirliyor.◦ YouTube’a kişisel bilgilerinizi girerken

yazdıklarınız, kendi hesabınızı açtığınızda göreceğiniz reklamların içeriğini de etkiliyor.