wrist & hand, ručni zglob i šaka

Asist. mr sci. med. dr Jelena Zvekić-Svorcan

Student Nataša Igić

UNIVERZITET U NOVOM SADU MEDICINSKI FAKULTET NOVI SAD Katedra za medicinsku rehabilitaciju Kineziologija

Donji okrajak radijusa - oblika četvorostrane piramide. Donja strana, baza okrajka kosti - konkavna i trouglastog oblika, vrh odgovara vrhu processus styloideus radii. Deo je gornje zglobne površine zgloba ručja –facies articularis carpalis.

Zglobni kolut (discus articularis) trouglastog oblika, bazom pripojen na donjoj ivici ulnarnog useka radijusa (incisura ulnaris radii), a vrhom na processus styloideus ulnae. U potpunosti odvaja glavu ulne od kostiju ručja. Gornja strana koluta se zglobljava sa donjom zglobnom površinom glave ulne i sastavni je deo art. radioulnaris distalis. Donjom stranom kolut se zglobljava sa unutrašnjim delom os lunatum i os triquetrum i na taj način pripada zglobu kostiju podlakta i kostiju ručja - art.radiocarpalis.

27 kostiju (ossa manus)

Podela :

kosti ručja (ossa carpi s. carpus)

kosti doručja (ossa metacarpi s. metacarpus)

kosti prstiju (ossa digitorum s. digiti manus)

Nazivi prstiju :

palac (digitus primus – polex )

kažiprst (digitus secundus – index)

srednji prst (digitus tertius – digitus medius )

domali prst (digitus quartus - digitus anularis )

mali prst (digitus quintus – digitus minimus )

Strane šake : prednja– palma manus

zadnja– dorsum manus

Kratke kosti (ossa brevia)

Raspoređene u dva poprečna reda:

Grade ručje (carpus)

Na ručju se opisuju prednju, zadnju stranu, četiri ivice. Prednja strana ručja izdubljena u žleb ručja (sulcus carpi).

Bočno ograničen: lateralno – tuberculum ossis scaphoidei, tuberculum ossis trapezii

medijalno - os pisiforme, hamulus ossis hamati

Na ispupčenjima se pripaja retinaculum musculorum flexorum , tako žleb postaje koštano vezivni kanal ručja (canalis carpi) kroz koji prolaze tetive pregibača prstiju i šake i n.medianus.

Zadnja strana ručja ispupčena, hrapava, preko nje prelaze tetive mišića opružača prstiju i šake.

Canalis carpi

caput ossis metacarpi

Obeležavaju se rednim brojevima I – V (od spolja ka unutra)

Tip dugih kostiju(ossa longa)

Formiraju doručje (metacarpus)

Između sebe ograničavaju međukoštane prostore (spatia interossea metacarpi) ima ih 4, ispunjeni su međukoštanim mišićima (mm.interossei)

Na kostima se razlikuju:

- trostranoprizmatično telo

(corpus ossis metacarpi)

- gornji okrajak

(basis ossis metacarpi)

- donji okrajak

(caput ossis metacarpi)

corpus

caput

basis

Kosti prstiju (ossa digitorum) nazivaju se članci (phalanges) ukupno ih je 14.

Kostur svakog prsta je izgrađen od tri članka, izuzev palca, kome nedostaje srednji članak.

Članci su tipa dugih kostiju (ossa longa) na kojima razlikujemo telo i dva okrajka.

U odnosu na položaj u kosturu prsta, članci se označavaju:

- gornji članak (phalanx proximalis)

- srednji članak (phalanx media)

- donji članak (phalanx distalis)

Nalaze se na dlanskoj strani šake u blizini zglobova kostiju doručja sa prvim člancima prstiju.

Nestalne su, promenjivog broja, obično ih ima od 2 do 7.

Najstalnije i najveće sezamoidne kosti nalaze se oko zgloba prve kosti doručja sa prvim člankom palca.

Zglobovi šake (articulationes manus) Zglob šake sa podlaktom

art.radiocarpalis

Međusobni spojevi kostiju šake

Zglobovi kostiju ručja

artt.intercarpales

Zglobovi kostiju proksimalnog reda ručja

Zglobovi kostiju distalnog reda ručja

Srednji zglob ručja art. mediocarpalis

Zglobovi kostiju doručja

Zglobovi kostiju ručja sa kostima doručja artt.carpometacarpales

Međusobni zglobovi kostiju doručja artt.intermetacarpales

Zglobovi kostiju doručja sa falangama prstiju

artt. metacarpophalangeae

Zglobovi članaka

prstiju

Gornji zglobovi članaka prstiju (PIP) artt. proximales interphalangeae

Donji zglobovi članaka prstiju (DIP) artt. distales interphalangeae

ZGLOB RUČJA (art. radiocarpalis)

Zglobne površine

Gornja

Distalni okrajak radijusa f a c i e s a r t i c u l a r i s

c a r p a l i s

Donja površina d i s c u s

a r t i c u l a r i s

Donja proksimalne strane kostiju

o s s c a p h o i d e u m

o s l u n a t u m

o s t r i q u e t r u m

Zglobna čaura (capsula articularis)

Fibrozna opna (membrana fibrosa)

Pripaja se na ivice zglobnih površina,

obodnu ivicu zglobnog koluta i nastavlja se

vezivnom opnom distalnog radioulnarnog

zgloba

Sinovijalna opna

(membrana synovialis)

U potpunosti zatvara zglobnu šupljinu, luči

sinovijalnu tečnost

ZGLOB RUČJA (art. radiocarpalis)

Zglobne veze

Prednje

l i g . r a d i o c a r p a l e p a l m a r e processus styloideus radii,

os scaphoideum, os lunatum, os triquetrum

l i g . u l n o c a r p a l e p a l m a r e processus styloideus ulnae, discus

articularis, os lunatum, os triquetrum, os capitatum

Zadnje

l i g . r a d i o c a r p a l e d o r s a l e zadnja strana donjeg okrajka radijusa,

os lunatum, os triquetrum

l i g . u l n o c a r p a l e d o r s a l e processus styloideus ulnae,

os triquetrum

Bočne

l i g . c o l l a t e r a l e c a r p i r a d i a l e processus styloideus radii,

os scaphoideum

l i g . c o l l a t e r a l e c a r p i u l n a r e processus styloideus ulnae, os pisiforme i os triquetrum

ZGLOB RUČJA (art. radiocarpalis)

Vrsta

zgloba

A r t . e l i p s o i d e a – prema obliku zglobnih površina pripada tipu jajastog

zgloba

pokreti oko dve

osovine

Pokreti

Pregibanje F l e x i o

(volarna fleksija)

Odvođenje Ab d u c t i o

(radijalna devijacija)

Kružno kretanje C i r c u m d u c t i o

Opruzanje E x t e n s i o

(dorzalna fleksija)

Privođenje A d d u c t i o

(ulnarna devijacija)

Osovine

oko kojih se vrše pokreti

poprečna

radioulnarna, spaja processus styloideus radii et ulnae

(flexio, extensio)

uzdužna

prednjezadnja, sagitalna osovina (abductio, adductio)

* Radiokarpalni zglob čini funkcionalno nedeljivu celinu sa ostalim zglobovima korena šake, prvenstveno sa art.mediocarpalis

Prednje zglobne veze Zadnje zglobne veze Bočne zglobne veze

m.flexor carpi radialis

m.flexor carpi ulnaris

m.flexor digitorum superficialis

m.flexor digitorum profundus

m.extensor carpi radialis longus et brevis m.extensor carpi ulnaris m.extensor digitorum

m.flexor carpi radialis

m.extensor carpi radialis longus et brevis

m.flexor carpi ulnaris

m.extensor carpi ulnaris

Proksimalni deo ručja: - os scaphoideum i os lunatum

- os lunatum i os triquetrum

- os triquetrum i os pisiforme

Srednji zglob ručja (art.mediocarpalis)

Distalni deo ručja: - os trapezium i os trapezoideum

- os trapezoideum i os capitatum

- os capitatum i os hamatum

Svi ovi zglobovi su tipa ravnog zgloba (art.plana), prisutni pokreti klizanja.

Srednji zglob ručja (art.mediocarpalis)

Zglobne površine

proksimalna

donje površine os scaphoideum, os lunatum, os

triquetrum

distalna

gornje zglobne površine os trapezium, od trapezoideum,

os capitatum, os hamatum

Zglobna čaura

tanka, fibrozna opna se pripaja na ivicama zglobnih površina, a sinovijalna oblaže duboku stranu fibrozne opne i stvara sinovijalnu tečnost

Zglobne veze

(zajedničke su za sve

zglobove kostiju ručja)

Prednje (palmarne): l i g . p a l m a r e r a d i a t u m

l i g g . i n t e r c a r p a l i a p a l m a r i a

Zadnje (dorzalne) l i g g . i n t e r c a r p a l i a d o r s a l i a

Međukoštane l i g g . i n t e r c a r p a l i a i n t e r o s s e a

Pokreti

Svi zglobovi su tipa ravnog zgloba (art.plana) prema obliku zglobnih površina vrše se pokreti

klizanja

Ovu grupu zglobova čine: 1. Zglob između ručja i prve metakarpalne kosti -

a r t . c a r p o m e t a c a r p a l i s p o l l i c i s

2. Zglobovi između distalnog reda ručja i II do V metakarpalne kosti

a r t t . c a r p o m e t a c a r p a l e s

Zglob između ručja i prve metakarpalne kosti (art.carpometacarpalis pollicis)

Zglobne površine

Proksimalna konkavna

donja strana os trapezium

Distalna konveksna

baza I metakarpalne kosti

Tip zgloba art.sellaris, dvoosovinski zglob

Zglobna čaura

labava, tanka omogućava veliku amplitudu pokreta

Pokreti

f l e x i o / e x t e n s i o , a b d u c t i o / a d d u c t i o , o p p o s i t i o / r e p o s i t i o , c i r c u m d u c t i o

Opozicija/repozicija pokret karakterističan samo za čoveka. Opozicija palca je pokret pri kom vrh palca dodiruje jagodice ostalih prstiju. Repozicija palca je

pokret pri kom se vrh palca odmiče od ostalih prstiju

Mišići

m.flexor polliclis longus et brevis m.extensor pollicis longus et brevis

m.adductor pollicis m.abductor pollicis longus i brevis

m.opponens pollicis

Zglobne površine

Tip zgloba

art.sellaris

os trpezium

capsula articularis

os metacarpale I

lig.obliquum posterior

lig.obliquum anterior

lig.carpo-metacarpale radiale

Zglobna čaura i zglobne veze

os metacarpale l

m.adductor pollicis

m.opponens pollicis

m.flexor pollicis brevis

m.abductor pollicis brevis

Zglobovi kostiju ručja sa metakarpalnim kostima II, III, IV, V

Zglobne površine

Proksimalna

deo unutrašnje stane os trapezium, donje strane os trapezoideum, os

capitatum i os hamatum.

Distalna

gornja zglobna površina baze II do V kosti doručja

Zglobna čaura

Jedinstvena za sve spojeve između kostiju

Zglobne veze

l i g . c a r p o m e t a c a r p a l e p a l m a r e l i g . c a r p o m e t a c a r p a l e d o r s a l e

Pokreti

Ograničeni zbog izlomljene zglobne linije

Zglobne površine

Međusobni zglobovi kostiju doručja (artt.intermetacarpales)

Zglobne površine

bočne zglobne površine baza

II – V metakarpalne kosti

*I metakarpalna kost je samo tankim fibroznim snopovima povezana sa bazom II metakarpalne

kosti

Zglobne čaure

posebne za svaki zglob

Zglobne veze

lig. metacarpale palmare, dorsale et interosseum

Pokreti

Veoma ograničeni

Zglobovi kostiju doručja sa člancima prstiju (artt.metacarpophalangeae)

Zglobne površine

Proksimalne

distalni okrajci glava

(caput osis metacarpi) metakarpalnih kostiju

Distalne

proksimalni okrajci baza

(basis) proksimalnih članaka prstiju

Zglobne čaure Posebne za svaki zglob, tanke, labave

Zglobne veze

Prednje i bočne veze, transverzalna vlakna palmarne aponeuroze

Pokreti

flexio, extensio, abductio, adductio,

circumductio *Abdukcija/addukcija podrazumeva se pokret odvođenja/privođenja prstiju od središnje osovine šake koja prolazi kroz

srednji prst

Zglobne površine

Zglobna čaura

Zglobne veze

art. metacarpophalangealis I art. metacarpophalangealis II

Gornji zglob članaka prstiju (PIP) a r t t . p rox ima les i n te rpha l angeae

Konveksne zglobne površine se nalaze na distalnim okrajcima (glavama) proksimalnih

članaka, oblika valjka. Konkavne zglobne površine su na

proksimalnim okrajcima (bazama) medijalnih članaka.

Zglobne veze su pojačane prednjim (palmarnim) i bočnim

(kolateralnim) vezama.

Pokreti su pregibanje i opružanje, tip šarke (gynglimus)

Donji zglobovi članaka prstiju (DIP) a r t t . d i s t a l e s i n te rpha langeae

Konveksne zglobne površine se nalaze na distalnim okrajcima (glavama) medijalnih

članaka. Konkavne zglobne površine su na proksimalnim okrajcima (bazama) distalnih

članaka.

Zglobne veze su pojačane prednjim (palmarnim) i bočnim (kolateralnim)

vezama.

Pokreti su pregibanje i opružanje, tip šarke (gynglimus)

Zglobna kapsula i zglobne veze

Zglobne površine

Zglobne veze

Ekstenzija u PIP,

DIP, MCP

Fleksija i ekstenzija u IP zglobu palca

Fleksija u PIP i DIP zglobovima

m. flexor digitorum superficialis

m. flexor digitorum profundus

m. extensor digitorum communis

m. extensor indicis

m. extensor digiti minimi

mm. interossei dorsales

mm. interossei volares

mm. lumbricales

m. abductor digiti minimi

m. adductor digiti minimi

m. opponens digiti minimi

m. flexor digiti minimi brevis

m. flexor digitorum superficialis m. flexor digitorum profundus

mm. interossei dorsales mm.interossei palmares

n.ulnaris n.ulnaris

n.radialis

n.medianus

Dorsum manus Palma manus

Nervus medianus Motorna inervacija

Mišićne grane (rr.musculares)

m.pronator teres m.flexor carpi radialis

m.palmaris longus m.flexor digitorum

superficialis

rr.musculares od n.interosseus antebrachii

anterior

m.prontor teres m.flexor pollicis longus

m.flexor digitorum profundus

Završne grane

m.abductor pollicis brevis

m.flexor pollicis brevis (caput superficialis) m.opponens pollicis

rr.musculares nn.digitales palmares communis

mm.lumbricales I, II

Nervus ulnaris Motorna inervacija

rr.musculares

m.flexor carpi ulnaris m.flexor digitorum

profundus

r.muscularis n.ulnaris superior

m.palmaris brevis

rr.musculares n.ulnaris

profundus

m.abductor digiti minimi m.flexor digiti minimi

m.opponens digiti minimi

mm. lumbricales III, IV m.palmaris

m.interosseum dorsalis m.adductor pollicis

m.flexor pollicis brevis – caput profundus

Nervus radialis Motorna inervacija

rr.musculares

m.brachialis

m.triceps brachii m.anconeus

m.brachioradialis m.extensor carpi radialis longus

m.extensor carpi radialis brevis

r.profundus (završna grana: n.interosseus

posterior)

m.supinator m.extensor digitorum

m.extensor digiti minimi m.extensor carpi ulnaris

m.extensor pollicis brevis m.extensor pollicis longus

m.extensor indicis m.abductor pollicis longus