zmysły.2013 [tryb zgodności] - pum.edu.pl · receptory czuciowe 3. wyspecjalizowane komórki...
Post on 28-Feb-2019
223 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Receptory czuciowe
Wyspecjalizowane narządy odbierające bodźce środowiskazewnętrznego i wewnętrznego, przekazujące w postaci impulsównerwowych do różnych poziomów integracyjnych CUN.
1. Zakończenia dendrytyczne czuciowych komórek nerwowych Ø wolne zakończenia nerwowe Ø związane ze złożonymi strukturami torebkowymi (otorbione)
receptory bodźców bólowych, termicznych i mechanicznych (dotyk, ucisk)
Receptory czuciowe 2. Wyspecjalizowane komórki czuciowe, przekształcające
środowiskowy bodziec na potencjał receptorowy przekazywany dozakończeń przez system synaps chemicznych – kubki smakowe,narząd spiralny Cortiego.
Komórki czuciowe
Receptory czuciowe
3. Wyspecjalizowane komórki nerwowe, których wypustki osioweprzekazują impuls do CUN – pole węchowe jamy nosowej(odbierające bodźce chemiczne) i narząd wzroku.
Komórki nerwowe bipolarne
Nerw węchowy
Narząd słuchu i równowagi. Ucho
Małżowina uszna
Przewód słuchowy zewnętrzny Błona bębenkowa
Trąbka Eustachiusza
Ucho zewnętrzne
ØMałżowina uszna Chrząstka elastyczna, pokryta ochrzęstną. Na zewnątrz ochrzęstnej – skóra bez tkanki podskórnej.(oprócz płatka)
ØPrzewód słuchowy zewnętrzny Cieśń
Ucho środkowe Ø Błona bębenkowaØJama bębenkowa (komunikuje się z wypełnionymi
powietrzem przestrzeniami – zatoki sutkowe) Kowadełko♠, młoteczek*, strzemiączko♦ – kość grubowłóknista, połączone stawami, pokryte od zewnątrz nabłonkiem ØTrąbka słuchowa (Eustachiusza), łączy jamę bębenkową
z jamą nosowo-gardłową. Funkcja – wyrównanie ciśnienia między jamą bębenkową a atmosferą.
*♠
♦
Kosteczki słuchowe
Ucho wewnętrzne
Błędnik kostnyØPrzedsionek ØKanały półkoliste ØŚlimak
Błędnik błoniasty ØWoreczek ØŁagiewka ØPrzewody półkoliste ØWorek i przewód śródlimfatyczny*
*
Otwór okrągły
Otwór owalny
Ucho wewnętrzne
mózg
Przestrzeń podtwardówkowa
Worek i przewód Śródchłonkowy
Ślimak
Przedsionek
Przewód słuchowy zewn.
Kanały półkoliste
Łagiewka
Bańki
Błona bębenkowa
Woreczek
Grzebienie bańkowate
Plamka statyczna
Plamka łagiewki
Plamka woreczka
Błędnik kostnyü Przedsionek ü Kanały półkoliste ü Ślimak
Błędnik błoniasty üWoreczek ü Łagiewka ü Przewody półkoliste ü Worek i przewód
śródlimfatyczny
Okienko owalne
Ślimak kostny: Ø oś – wrzecionko (kość
gąbczasta)Ø blaszka spiralna na całej
długości - część górna i dolna Ø Błona przedsionkowa –
podział górnej części na 2 przedziały
1. Przewód górny (schody przedsionka – przestrzeń przychłonkowa
2. Przewód pośredni , schody środkowe - śródchłonka
3. Przewód dolny , schody bębenka
4. Przestrzeń przychłonkowa
3 cm dłg2,5 x wokół wrzecionka
Ucho wewnętrzne
Osklepek
Komórki rzęsate (włoskowate)
Typu I i typu II
I II
Ruch śródchłonki
Przyspieszenie i ruch wykrywane przez komórki rzęsate grzebieni bańkowatych. Ruch rotacyjny głowypowoduje ruch śródchłonki wewnątrz labiryntu błoniastego (zgięcie stereociliów – otwarcie kanału dla jonów). Informacja o kierunku i prędkości ruchu głową.
Komórki podporowe
Grzebienie bańkowate (bańki) - przewody półkoliste
Kinetocylium 30-100 mikrokosmków
I II
Przeciążenie i ułożenie ciała wykrywane jest przez komórki rzęsate plamek łagiewki i woreczka
Plamka łagiewki i plamka woreczka
ØKomórki podporowe, walcowate z krótkimi mikrokosmkami (błona kamyczkowa –otolitowa, otolity)
ØKomórki rzęsate (włoskowate) I typu ØKomórki rzęsate (włoskowate) II typu
Ucho wewnętrzne
Plamki wykrywają ciążenie bezpośrednio przez wyczuwanie nacisku otolitów i błony otolitowej na komórki zmysłowe, powstające w wyniku ruchów głową do przodu i tyłu (plamka łagiewki) lub z boku na bok (plamka woreczka)
Plamki statyczne
Kamyczki błednikowe (węglan wapnia)
Narząd słuchu
SSchody środkowe Schody
przedsionka
Schody bębenka
Narząd spiralny Cortiego
Komórki zmysłowe v rzęsate (włoskowate) zewnętrzne (3) v rzęsate (włoskowate) wewnętrzne (1)
Komórki podporowe v Komórki Klaudiusza v Komórki graniczne zewnętrzne v Komórki falangowe zewnętrzne v Komórki filarowe zewnętrzne v Komórki filarowe wewnętrzne v Komórki falangowe wewnętrzne v Komórki graniczne
Schody przedsionka
Błona przedsionkaPrążek naczyniowy
Schody bębenka
Komórki Falangowe
Gałka oczna – błony
v Zewnętrzna ØTwardówka ØRogówka
v Środkowa ØNaczyniówka ØCiało rzęskowe ØTęczówka
vWewnętrzna ØSiatkówka receptorowa
(wzrokowa)ØSiatkówka niereceptorowa
(ślepa)
Gałka oczna
Warstwy siatkówki
Nerw wzrokowy
Naczynia krwionośne
Twardówka
Otwór źreniczny
Tęczówka
Rogówka Ciało szkliste
ØBłona zewnętrzna
• twardówka • rogówka
ØBłona środkowa
• naczyniówka • ciałko rzęskowe • tęczówka
ØBłona wewnętrzna
• siatkówka Część przednia Część tylna
1. Rogówka i twardówka 2. Ciałko rzęskowe i tęczówka 3. Część ślepa siatkówki Komora przednia oka (rogówka a tęczówka ) i komora tylna oka (tęczówka a soczewka)Soczewka
Gałka oczna – schemat struktury wewnętrznej
Rąbek zębaty – granica pomiędzy siatkówką receptorową a niereceptorową
Błona wewnętrzna - Siatkówka
Ø Część ślepa siatkówki a) część rzęskowa b) część tęczówkowa
Ø Część wzrokowa siatkówki
a
b
a
b
Komórki nerwowe w części wzrokowej siatkówki
ØKomórki wzrokowe pręciko- i czopkonośne ØNeurony dwubiegunowe *ØNeurony poziome (horyzontalne) *ØNeurony amakrynowe *ØKomórki nerwowe zwojowe
Komórki pręciko- i czopkonośne
Komórki nerwowe zwojowe
***
Błona wewnętrzna - Siatkówka
Ø Część wzrokowa siatkówki
1. Warstwa barwnikowa 2. Warstwa pręcików i czopków 3. Błona graniczna zewnętrzna 4. Warstwa ziarnista (jądrowa) zewnętrzna 5. Warstwa splotowata zewnętrzna 6. Warstwa ziarnista (jądrowa) wewnętrzna 7. Warstwa splotowata wewnętrzna 8. Warstwa zwojowa 9. Warstwa włókien nerwowych
10. Błona graniczna glejowa wewnętrzna
Warstwa pręcików i czopków
W-wa ziarnista zewn.
W-wa Splotowata zewn.
W-wa Ziarnista wewn.
W-wa Splotowata wewn.
W-wa zwojowa
Warstwa barwnikowa
23
4
5
6
7
8
9
Naczyniówka
Odpowiednik neurogleju CUN
Komórki wzrokowe siatkówki
1. Czopki S – czułe na barwę fioletową i niebieską. 2. Czopki M – czułe na barwę zieloną. 3. Czopki L – czułe na barwę żółtą i czerwoną.
Komórki pręcikonośne i czopkonośneSegment zewnętrzny
Przewężenie (struktura rzęskopodobna)
Pręcik Czopek
Segment wewnętrzny
Włókno wewnętrzne z buławką końcową
Filament wewnętrzny z wypustką końcową i licznymi wypustkami (brodawkami)
Komórki warstwy barwnikowej
ØKomórki wzrokowe pręcikonośne (ok. 120 mln ) – odbierają słabe światło, bez odróżniania kolorów. Barwnik – rodopsyna (purpura wzrokowa). ØKomórki wzrokowe czopkonośne (ok. 7mln) – odbierają silne
światło oraz barwy. Barwnik – jodopsyna.
Komórki wzrokowe siatkówki
Podział neuronów dwubiegunowych ze względu na rodzaj połączeń z komórkami wzrokowymi: 1. Łączące się z kom. pręcikonośnymi 2. Łączące się z 1 kom. czopkonośną za pomocą
synapsy wpuklonej 3. Łączące się z 1 kom. czopkonośną za pomocą
synapsy płaskiej 4. Łączące się z kilkoma kom. czopkonośnymi
*
Neurony poziome Dendryty i neuryty biegną ku w-wie splotowatej zewn. Dendryty – synapsy z wypustkami końcowymi kom. czopkonośnych. Neuryt – synapsy z buławką końcową kom. pręcikonośnej.
Neurony amakrynowe (brak neurytu): 1. O gęstej sieci krótkich dendrytów 2. O skąpym w wypustki drzewie dość długich dendrytów 3. Typ pośredni
Neuromediatory wydzielane przez komórki amakrynowe:
1. Kwas γ-aminomasłowy 2 .Acetylocholina, serotonina, dopamina 3. Mediatory peptydowe
Modulowanie bodźców nerwowych przepływających drogą nerwową wzrokową
Błona wewnętrzna - Siatkówka
I neuron
II neuron
III neuron
I
II
III
Komórki pręciko- i czopkonośne
Komórki nerwowe dwubiegunowe
Komórki nerwowe zwojowe
Droga nerwowa wzrokowa
Komórki glejowe
(MAG)Myelin
associated glycoprotein
Plamka żółta
Zagłębienie siatkówki – miejsce, w którym oś optyczna rogówki i soczewki przecina się z siatkówką, umiejscowione w odległości 2,5 mm skroniowo od tarczy nerwu wzrokowego. Największa rozdzielczość . Wokół owalne żółte pole (szerokość ok. 1 mm) – plamka żółta. W centrum dołek środkowy. Budowa: • w większości komórki wzrokowe czopkonośne • wytwarzają połączenia z jedną komórką
dwubiegunową • w dołku środkowym siatkówka składa się
z nabłonka barwnikowego i komórek wzrokowych czopkonośnych
Dołek środkowy
Bariera krew-siatkówka ü Zewnętrzna Ø Komórki nabłonka barwnikowego (połączenia zmykające) Ø Błona podstawna naczyń krwionośnych naczyniówki
ü Wewnętrzna Ø Śródbłonek naczyń włosowatych siatkówki (połączenia zamykające) Ø Błona podstawna Ø Błony graniczne glejowe
Rozwój oka
Połowa 3 tygodnia rozwoju zarodka
ØZagłębienia w cewie nerwowej (przyszłe przodomózgowie) – rowki wzrokowe ØPęcherzyki wzrokowe (po zamknięciu cewy nerwowej) na zewnętrznej powierzchni
zawiązka CUN ØKoniec 4 tygodnia – światło pęcherzyka szerokie i łączy się ze światłem przedmózgowia ØPoczątek 5 tygodnia – odcinek dystalny pęcherzyka wpukla się – kubek wzrokowy o
podwójnej ścianie ØIntensywne różnicowanie obu ścian. W-wa zewnętrzna cieńsza , w 6 tygodniu –
melanina (warstwa barwnikowa siatkówki). W-wa wewnętrzna grubieje - wzrokowa część siatkówki (blaszka nerwowa).
ØRóżnicowanie w polu środkowym ku obwodowi. § Spongioblasy → komórki tkanki glejowej § Neuroblasty → komórki nerwowe siatkówki Najpóźniej ok. 7 m-ca życia ostatecznemu różnicowaniu ulegają komórki pręcikonośne i czopkonośne.
Soczewka ØWraz z kubkiem wzrokowym – zawiązek soczewki. Ø4/5 tydzień rozwoju – ektoderma pokrywowa – płytka soczewki, zagłębiając się do
światła kubka – pęcherzyk soczewki. Ø5 tydzień – pęcherzyk soczewki zamyka się i oddziela się od ektodermy. ØKoniec 6 tygodnia – komórki tylnego bieguna – włókna soczewki, wypełniają wnętrze
pęcherzyka soczewki.ØKomórki bieguna przedniego – w-wa komórek sześciennych. ØKomórki okolicy równikowej – zachowana zdolność do podziału (warstwa rozrodcza) –
wzrost przez apozycję. ØBrak własnych naczyń, odżywiana przez naczynia otaczające.
Ciało szklisteØKomórki zrębu siatkówki wysyłają cienkie wypustki. ØWłókienka + galaretowata wydzielina komórek siatkówki – ciałko szkliste ØTętnica centralna siatkówki – tętnice ciała szklistego.
Rozwój oka • Mezenchymatyczne składniki gałki ocznej Mezenchyma otaczająca kubek wzrokowy – przedłużenie mezenchymy opon mózgowych
Warstwa mezenchymy pokrywająca szypułę i blaszkę barwnikową siatkówki – błona naczyniowa
Zewnętrzne warstwy mezenchymy otaczające kubek wzrokowy – twardówka, rogówka, komora przednia oka – ok. 8 miesiąca, później komora tylna oka.
• Narządy pomocnicze oka Rozwój powiek – 2 miesiąc rozwoju. Dwa fały skóry zarodkowej powyżej i poniżej oka. Fałdy zrastają się ze sobą. 5 m-c rozluźnienie zrostu, 7 –8 miesiąc rozwoju otwarcie
powiek.
top related