an. etvol. c 5 decembris 2008 n. 12 acta apostolicae sedis 2008.pdf · actabenedictipp.xvi 819...
TRANSCRIPT
ACTA BENEDICTI PP. XVI
LITTERAE APOSTOLICAE
I
Venerabilibus Servis Dei Liberio Gonzalez Nombela, presbytero, et XII Sociis ex
clero archidioecesis Toletanae Beatorum martyrum honores decernuntur.
BENEDICTUS PP. XVI
Ad perpetuam rei memoriam. — « Quia eris testis illi ad omnes homines
eorum » (Act 22, 15).
Venerabiles Servi Dei Liberius Gonzalez Nombela et XII Socii, inter quos
unus fuit subdiaconus XXII annos natus, ceteri autem presbyteri ex clero
archidioecesis Toletanae, fidem testificati sunt vitae suae oblatione. Cum
enim annis MCMXXXVI-MCMXXXIX in Hispania horribile grassaretur bellum ci-
vile, ipsi interfıci maluerunt, ne fıdelitatis coniunctionem negarent cum Do-
mino et cum sancta catholica Ecclesia. Interempti sunt anno MCMXXXVI di-
versis in locis archidioecesis Toletanae.
Ipsi sunt:
1. Liberius Gonzalez Nombela, presbyter. Natus est die XXX mensis
Decembris anno MDCCCXCV in pago Santa Ana de Pusa. Die XVIII mensis
Augusti necatus est.
An. et vol. C 5 Decembris 2008 N. 12
ACTA APOSTOLICAE SEDIS
C O M M E N T A R I U M O F F I C I A L E
Directio: Palazzo Apostolico – Citta del Vaticano – Administratio: Libreria Editrice Vaticana
2. Franciscus Lopez-Gasco Fernandez-Largo, presbyter. Natus est die IV
mensis Octobris anno MDCCCLXXXVIII in pago Villacanas. Die XIX mensis Au-
gusti necatus est.
3. Michael Beato Sanchez, presbyter. Natus est die X mensis Aprilis anno
MCMXI in pago La villa de Don Fadrique. Die VIII mensis Septembris necatus est.
4. Bartholomaeus Rodrıguez Soria, presbyter. Natus est die VII mensis
Septembris anno MDCCCXCIV in pago Ripear. Die XXIX mensis Iulii necatus est.
5. Mamertus Carchano Carchano, presbyter. Natus est die XXI mensis
Iulii anno MDCCCLXXIX in pago Elche de la Sierra. Die VIII mensis Septembris
necatus est.
6. Agricola Rodrıguez Garcıa de los Huertos, presbyter. Natus est die
XVIII mensis Martii anno MDCCCXCVI in urbe Consuegra. Die XXI mensis Iulii
necatus est.
7. Satuminus Ortega Montealegre, presbyter. Natus est die XXIX mensis
Novembris anno MDCCCLXVI in pago Brihuega. Inter diebus V et VI mensis
Augusti necatus est.
8. Dominicus Sanchez Lazaro, presbyter. Natus est die IV mensis Augus-
ti anno MDCCCLX in pago Puebla de Montalban. Die XII mensis Augusti necatus
est.
9. Ioachimus de la Madrid Arespacochaga, presbyter. Natus est die VI
mensis Novembris anno MDCCCLX in pago Bellver. Die I mensis Augusti necatus
est.
10. Iustinus Alarcon Vera, presbyter. Natus est die I mensis Augusti
anno MDCCCLXXXV in pago Fuensalida. Die I mensis Augusti necatus est.
11. Iosephus Polo Benito, presbyter. Natus est die XXVII mensis Ianuarii
anno MDCCCLXXIX in urbe Salamanca. Die XXIV mensis Augusti necatus est.
12. Franciscus Maqueda Lopez, subdiaconus. Natus est die X mensis
Augusti anno MCMXIV in pago Villacanas. Die XII mensis Septembris necatus
est.
13. Richardus Pla Espı, presbyter. Natus est die XII mensis Decembris
anno MDCCCXCVIII in pago Agullent. Die XXX mensis Iulii necatus est.
Populus Dei universos hos Dei Servos fidei consideravit martyres. Huius-
modi fama augescens in annos permovit Eminentissimum Dominum Henri-
cum S.R.E. Cardinalem Pla y Deniel, Archiepiscopum Toletanum, ut anno
MCMLXIIICausam incoharet beatificationis seu declarationis martyrii. Expletis
inde omnibus iure statutis, Nos Ipsi die XXVIII mensis Aprilis anno MMVI
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale818
Acta Benedicti Pp. XVI 819
promulgationem iussimus Decreti de martyrio, ac proinde statuimus sollem-
nem ritum eorum beatificationis die XXVIII mensis Octobris anni MMVII cele-
bratum iri.
Hodie igitur Romae, in Foro ante Basilicam Sancti Petri, ingenti adstante
turba ex Hispania aliisve nationibus catholicorum Pastorum et Christifide-
lium, de mandato Nostro Iosephus S.R.E. Cardinalis Saraiva Martins, Con-
gregationis de Causis Sanctorum Praefectus, textum Litterarum Apostolica-
rum legit, quibus Nos in Beatorum numerum adscribimus Venerabiles Servos
Dei Liberium Gonzalez Nombela, presbyterum, et XII Socios ex clero archi-
dioecesis Toletanae.
Nos, vota Fratrum Nostrorum Aloisii Martınez Sistach, Archiepiscopi
Barcinonensis, Francisci Gil Hellın, Archiepiscopi Burgensis, Antonii
S.R.E. Cardinalis Canizares Llovera, Archiepiscopi Toletani, Iosephi Mariae
Yanguas Sanz, Episcopi Conchensis, Antonii Angeli Algora Hernando, Epis-
copi Civitatis Regalensis, Iacobi Garcıa Aracil, Archiepiscopi Emeritensis
Augustani-Pacensis, Antonii Mariae S.R.E. Cardinalis Rouco Varela, Archie-
piscopi Matritensis, Caroli Osoro Sierra, Archiepiscopi Ovetensis, Caroli
S.R.E. Cardinalis Amigo Vallejo, O.F.M., Archiepiscopi Hispalensis, Rai-
mundi del Hoyo Lopez, Episcopi Giennensis, Vincentii Jimenez Zamora,
Episcopi Santanderiensis, Ioannis Antonii Reig Pla, Episcopi Carthaginensis
in Hispania, Caroli Soler Perdigo, Episcopi Gerundensis, Antonii Dorado
Soto, Episcopi Malacitani, atque Cyriaci Benavente Mateos, Episcopi Alba-
sitensis, necnon plurimorum aliorum Fratrum in Episcopatu multorumque
christifidelium explentes, de Congregationis de Causis Sanctorum consulto,
auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei:
Lucas a Sancto Ioseph Tristany Pujol, presbyter professus Ordinis Fra-
trum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo;
Leonardus Iosephus Aragones Mateu, religiosus professus Instituti Fra-
trum Scholarum Christianarum, Apollonia Lizarraga a Sanctissimo Sacra-
mento, religiosa professa et moderatrix generalis Congregationis Carmelita-
narum a Caritate, necnon LXI Sodi et Sociae;
Bernardus Fabrega Julia, religiosus professus Instituti Fratrum Marista-
rum a Scholis;
Victor Chumillas Fernandez, presbyter professus Ordinis Fratrum Mino-
rum, et XXI Socii eiusdem Ordinis;
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale820
Antherus Mateo Garcıa, paterfamilias, ex Tertio Ordine Sancti Dominici,
et XI Socii ex Secundo et Tertio Ordine Sancti Dominici;
Crux Laplana y Laguna, Episcopus Conchensis, et Ferdinandus Espanol
Berdie, presbyter;
Narcissus de Estenaga Echevarrıa, Episcopus Cluniensis, et X Socii;
Liberius Gonzalez Nombela, presbyter, et XII Socii ex clero archidioecesis
Toletanae;
Eusebius a Iesu Infante Fernandez Arenillas, presbyter professus Ordinis
Fratrum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo, et XV
Socii eiusdem Ordinis;
Felix Echevarrıa Gorostiaga, presbyter professus Ordinis Fratrum Mino-
rum, et VI Socii eiusdem Ordinis;
Theodosius Raphael, religiosus professus Instituti Fratrum Scholarum
Christianarum, et III Socii ex eodem Instituto;
Bonaventura Garcıa Paredes, presbyter professus Ordinis Fratrum Praedica-
torum, Michael Leibar Garay, presbyter professus Societatis Mariae, et XL Socii;
Simon Reynes Solivellas et V Socii, professi ex Congregatione Missionario-
rum a Ss. Cordibus Iesu et Mariae necnon ex Congregatione Sororum Francis-
calium Filiarum Misericordiae, et Prudentia Canyelles i Ginesta, laica;
Caelestinus Iosephus Alonso Villar et IX Socii, ex Ordine Fratrum Prae-
dicatorum;
Angelus Maria Prat Hostench et XVI Socii, ex Ordine Fratrum Beatae
Mariae Virginis de Monte Carmelo;
Henricus Saiz Aparicio et LXII Socii, ex Societate Sancti Francisci Salesii;
Marianus a Sancto Ioseph Altolaguirre y Altolaguirre et IX Socii, ex Or-
dine Sanctissimae Trinitatis;
Euphrasius a Iesu Infante Barredo Fernandez, presbyter professus Ordi-
nis Fratrum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo;
Laurentinus Alonso Fuente, Vergilius Lacunza Unzu et XLIV Socii ex
Instituto Fratrum Maristarum a Scholis;
Henricus Izquierdo Palacios, presbyter, et XIII Socii, ex Ordine Fratrum
Praedicatorum;
Ovidius Bertrandus Anuncibay Letona, Hermenegildus Laurentius Saez
Manzanares, Lucianus Paulus Garcıa Garcıa, Stanislaus Victor Cordero Fer-
nandez et Laurentius Iacobus Martınez de la Pera y Alava, religiosi professi
Instituti Fratrum Scholarum Christianarum, atque Iosephus Maria Canovas
Martınez, presbyter dioecesanus;
Acta Benedicti Pp. XVI 821
Maria a Monte Carmelo, Rosa et Magdalena Fradera Ferragutcasas, so-
rores professae Congregationis Filiarum Sanctissimi et Immaculati Cordis
Mariae;
Avellinus Rodrıguez Alonso, presbyter professus ex Ordine Fratrum
Sancti Augustini, et XCVII Socii eiusdem Ordinis, necnon VI Socii ex clero
dioecesano;
Emmanuela a Corde Iesu Arriola Uranga et XXII Sociae, ex Congregatione
Ancillarum Adoratricum Sanctissimi Sacramenti et Caritatis;
qui in Hispania vicesimo saeculo sanguinem suum effuderunt testimo-
nium perhibentes de Evangelio Iesu Christi, Beati nomine in posterum appel-
lentur, eorumque festum die sexta Novembris in locis et modis iure statutis
quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti.
Quod autem decrevimus, volumus et nunc et in posterum tempus vim
habere, contrariis rebus quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XXVIII
mensis Octobris, anno MMVII, Pontificatus Nostri tertio.
De mandato Summi Pontificis
Tharsicius card. Bertone
Secretarius Status
Loco e Plumbi
In Secret. Status tab., n. 94.105
II
Venerabilibus Dei Servis Cruci Laplana y Laguna, episcopo, et Ferdinando Espanol
Berdie, presbytero, Beatorum martyrum honores decernuntur.
BENEDICTUS PP. XVI
Ad perpetuam rei memoriam. — « Bonum certamen certavi, cursum con-
summavi, fıdem servavi » (2 Tim 4, 7).
Coniuncti fide coniuncti et martyrio. Episcopus Crux Laplana y Laguna
eiusque peculiaris secretarius, presbyter videlicet Ferdinandus Espanol Ber-
die, fidei odio nocte inter diem VII et VIII mensis Augusti anno MCMXXXVI sunt
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale822
occisi, exemplaria fidelitatis non solum erga Dominum Christum, sed etiam
erga gregem sibi concreditum. Revera tum episcopus tum presbyter, eius
secretarius, confugere noluerunt ut vitam servarent, sed cum populo Dei
manserunt ad testificandam, etiam sanguine, necessitudinem quae ipsos
cum fide iunxerat atque dioecesi Conchensi in Hispania, tristibus diebus
vexationis in Catholicam Ecclesiam.
Venerabilis Servus Dei Crux Laplana y Laguna anno MDCCCLXXV in loco
Plan de Aragon est natus, provincia in Oscensi, dioecesi in Barbastrensi, ex
antiqua et nobili familia. Cum sacerdotalem condicionem pro mundana vita
eligeret, dioecesanum ingressus est seminarium atque ad sacerdotalem con-
stitit ordinationem, quam die XXIV mensis Septembris anno MDCCCXCVIII acce-
pit. Curriculis expletis iuris canonici Caesaraugustae, multa obiit munera,
tum professorem tum pastorem agens. Die XXVI mensis Martii anno MCMXXII
Episcopus est consecratus atque pastorale incohavit Conchae ministerium.
XIV per annos operam dedit ut tum spiritaliter tum in structuris dioecesis
renovaretur.
Venerabilis Servus Dei Ferdinandus Espanol Berdie anno MDCCCLXXV in
loco Anciles provinciae Oscensis, dioecesi in Barbastrensi, est ortus. Post-
quam gradum doctoratus in iure canonico et civili assecutus est, Barbastren-
se seminarium est ingressus atque sacerdos die I mensis Iunii anno MCMI est
ordinatus. Fideliter multis pastoralibus ministeriis sua in dioecesi expletis,
anno MCMXXII novo ab Episcopo Conchensi est vocatus ut munus a secretis
exerceret. Postquam Episcopus comprehensus est, etiamsi fugere potuit, de-
crevit eum usque ad postremum supplicium prosequi.
Absolutione mutuo impertita atque anima ad occursum cum Bono Pas-
tore parata, in fidei odium et Catholicae Ecclesiae crudeliter sunt trucidati.
Annis MCMLIII-MCMLVI dioecesi in Conchensi Processu Ordinario instituto,
in Congressu Peculiari Consultorum Theologorum die XVII mensis Februarii
anno MMIV atque in Sessione Ordinaria Patrum Cardinalium et Episcoporum
die VII mensis Iunii anno MMV certum est habitum occisionem Venerabilium
Servorum Dei verum fuisse martyrium. Die XXVIII mensis Aprilis anno MMVI
Nosmet Ipsi facultatem fecimus ut Decretum super martyrio evulgaretur.
Deinde ut sollemnis ritus beatifıcationis Romae ageretur die XXVIII mensis
Octobris anno MMVII decrevimus.
Hodie igitur Romae, in Foro ante Basilicam sancti Petri, de mandato
Nostro Iosephus S.R.E. Cardinalis Saraiva Martins, Congregationis de Causis
Sanctorum Praefectus, textum Litterarum Apostolicarum legit, quibus Nos
Acta Benedicti Pp. XVI 823
in Beatorum numerum adscribimus Venerabiles Servos Dei Crucem Laplana
y Laguna, episcopum, et Ferdinandum Espanol Berdie, presbyterum.
Nos, vota Fratrum Nostrorum Aloisii Martınez Sistach, Archiepiscopi
Barcinonensis, Francisci Gil Hellın, Archiepiscopi Burgensis, Antonii
S.R.E. Cardinalis Canizares Llovera, Archiepiscopi Toletani, Iosephi Mariae
Yanguas Sanz, Episcopi Conchensis, Antonii Angeli Algora Hernando, Epis-
copi Civitatis Regalensis, Iacobi Garcıa Aracil, Archiepiscopi Emeritensis
Augustani-Pacensis, Antonii Mariae S.R.E. Cardinalis Rouco Varela, Archie-
piscopi Matritensis, Caroli Osoro Sierra, Archiepiscopi Ovetensis, Caroli
S.R.E. Cardinalis Amigo Vallejo, O.F.M., Archiepiscopi Hispalensis, Rai-
mundi del Hoyo Lopez, Episcopi Giennensis, Vincentii Jimenez Zamora,
Episcopi Santanderiensis, Ioannis Antonii Reig Pla, Episcopi Carthaginensis
in Hispania, Caroli Soler Perdigo, Episcopi Gerundensis, Antonii Dorado
Soto, Episcopi Malacitani, atque Cyriaci Benavente Mateos, Episcopi Alba-
sitensis, necnon plurimorum aliorum Fratrum in Episcopatu multorumque
christifidelium explentes, de Congregationis de Causis Sanctorum consulto,
auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei:
Lucas a Sancto Ioseph Tristany Pujol, presbyter professus Ordinis Fra-
trum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo;
Leonardus Iosephus Aragones Mateu, religiosus professus Instituti Fra-
trum Scholarum Christianarum, Apollonia Lizarraga a Sanctissimo Sacra-
mento, religiosa professa et moderatrix generalis Congregationis Carmelita-
narum a Caritate, necnon LXI Socii et Sociae;
Bernardus Fabrega Julia, religiosus professus Instituti Fratrum Marista-
rum a Scholis;
Victor Chumillas Fernandez, presbyter professus Ordinis Fratrum Mino-
rum, et XXI Socii eiusdem Ordinis;
Antherus Mateo Garcıa, paterfamilias, ex Tertio Ordine Sancti Dominici,
et XI Socii ex Secundo et Tertio Ordine Sancti Dominici;
Crux Laplana y Laguna, Episcopus Conchensis, et Ferdinandus Espanol
Berdie, presbyter;
Narcissus de Estenaga Echevarrıa, Episcopus Cluniensis, et X Socii;
Liberius Gonzalez Nombela, presbyter, et XII Socii ex clero archidioecesis
Toletanae;
Eusebius a Iesu Infante Fernandez Arenillas, presbyter professus Ordinis
Fratrum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo, et XV
Socii eiusdem Ordinis;
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale824
Felix Echevarrıa Gorostiaga, presbyter professus Ordinis Fratrum Mino-
rum, et VI Socii eiusdem Ordinis;
Theodosius Raphael, religiosus professus Instituti Fratrum Scholarum
Christianarum, et III Socii ex eodem Instituto;
Bonaventura Garcıa Paredes, presbyter professus Ordinis Fratrum Prae-
dicatorum, Michael Leibar Garay, presbyter professus Societatis Mariae, et
XL Socii;
Simon Reynes Solivellas et V Socii, professi ex Congregatione Missionario-
rum a Ss. Cordibus Iesu et Mariae necnon ex Congregatione Sororum Francis-
calium Filiarum Misericordiae, et Prudentia Canyelles i Ginesta, laica;
Caelestinus Iosephus Alonso Villar et IX Socii, ex Ordine Fratrum Prae-
dicatorum;
Angelus Maria Prat Hostench et XVI Socii, ex Ordine Fratrum Beatae
Mariae Virginis de Monte Carmelo;
Henricus Saiz Aparicio et LXII Socii, ex Societate Sancti Francisci Salesii;
Marianus a Sancto Ioseph Altolaguirre y Altolaguirre et IX Socii, ex Or-
dine Sanctissimae Trinitatis;
Euphrasius a Iesu Infante Barredo Fernandez, presbyter professus Ordi-
nis Fratrum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo;
Laurentinus Alonso Fuente, Vergilius Lacunza Unzu et XLIV Socii ex
Instituto Fratrum Maristarum a Scholis;
Henricus Izquierdo Palacios, presbyter, et XIII Socii, ex Ordine Fratrum
Praedicatorum;
Ovidius Bertrandus Anuncibay Letona, Hermenegildus Laurentius Saez
Manzanares, Lucianus Paulus Garcıa Garcıa, Stanislaus Victor Cordero Fer-
nandez et Laurentius Iacobus Martınez de la Pera y Alava, religiosi professi
Instituti Fratrum Scholarum Christianarum, atque Iosephus Maria Canovas
Martınez, presbyter dioecesanus;
Maria a Monte Carmelo, Rosa et Magdalena Fradera Ferragutcasas, so-
rores professae Congregationis Filiarum Sanctissimi et Immaculati Cordis
Mariae;
Avellinus Rodrıguez Alonso, presbyter professus ex Ordine Fratrum
Sancti Augustini, et XCVII Socii eiusdem Ordinis, necnon VI Socii ex clero
dioecesano;
Emmanuela a Corde Iesu Arriola Uranga et XXII Sociae, ex Congregatione
Ancillarum Adoratricum Sanctissimi Sacramenti et Caritatis;
Acta Benedicti Pp. XVI 825
qui in Hispania vicesimo saeculo sanguinem suum effuderunt testimo-
nium perhibentes de Evangelio Iesu Christi, Beati nomine in posterum appel-
lentur, eorumque festum die sexta Novembris in locis et modis iure statutis
quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sanctii.
Quod autem decrevimus, volumus et nunc et in posterum tempus vim
habere, contrariis rebus quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XXVIII
mensis Octobris, anno MMVII, Pontifıcatus Nostri tertio.
De mandato Summi Pontificis
Tharsicius card. Bertone
Secretarius Status
Loco e Plumbi
In Secret. Status tab., n. 84.896
III
Venerabilibus Servis Dei Lucae a S. Ioseph Tristany Pujol, presbytero pro-
fesso ex Ordine Fratrum Carmelitarum Discalceatorum, Leonardo Iosepho
Aragones Mateu, religioso professo ex Instituto Fratrum Scholarum Christia-
narum, Apolloniae Lizarraga a Sanctissimo Sacramento, religiosae professae et
moderatrici generali Congregationis Carmelitanarum a Caritate, et LXI Sociis
Beatorum martyrum honores decernuntur.
BENEDICTUS PP. XVI
Ad perpetuam rei memoriam. — « Ipsa sancta et indefessa caritas deside-
rabat orando acquirere, quos nequivit monendo convertere » (S. Fulgentius
Ruspensis, episcopus, Sermo 3, 5).
Catholicae Ecclesiae fidelis adhaesio coniunxit in sanguine pro fide effuso
Venerabiles Servos Dei Lucam a S. Ioseph Tristany Pujol, presbyterum pro-
fessum ex Ordine Fratrum Carmelitarum Discalceatorum, Leonardum Iose-
phum Aragones Mateu, religiosum professum ex Instituto Fratrum Schola-
rum Christianarum, Apolloniam Lizarraga a Sanctissimo Sacramento,
religiosam professam et moderatricem generalem Congregationis Carmelita-
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale826
narum a Caritate, necnon LXI Socios et Socias in martyrio. Hoc evenit anno
MCMXXXVI, tempore cruentis persecutionis qua oppressa est Ecclesia in His-
pania, grassante ibi bello civili, praesertim in Catalonia ac maxime Barcino-
ne. Vexatio contra religionem magis irrationalis fuit et perversa quoniam hi
Venerabiles Servi Dei dicaverunt se solum orationi atque educationi, paupe-
ribus adiuvandis et aegrotis domi assistendis.
Martyres isti sunt:
A) Fratres Scholarum Christianarum:
1. Leonardus Iosephus Aragones Mateu, L annos natus, interfectus in
loco Traveseras die IX mensis Augusti.
2. Dionysius Aloisius Molinos Coloma, XLVI annos natus, necatus in
loco Traveseras die IX mensis Augusti.
3. Iacobus Samuel Chamayou Aucles, LII annos natus, Andorram iter
faciens martyr occubuit die XVIII mensis Augusti.
4. Chrysostomus Llorach Breto, LV annos natus, interfectus in loco
Vallvidriera die IV mensis Novembris.
5. Candidus Albertus Ruiz de la Torre, XXX annos natus, necatus in
loco Vallvidriera die IV mensis Novembris.
6. Leonidas Colom Gonzalez, XLIX annos natus, occisus Vallvidriera die
IV mensis Novembris.
7. Cyrillus Petrus Manrique Arnaiz, XXVII annos natus, interfectus Bar-
cinone inter dies XVII et XVIII mensis Septembris.
8. Indaletius a Maria Moron Casas, XXXVII annos natus, necatus Barci-
none inter dies XXIV et XXV mensis Iulii.
9. Laurentius Gabriel Figueras Rey, XXIV annos natus, occisus Barci-
none die IX mensis Augusti.
10. Caietanus Iosephus Palos Gascon, LI annos natus, interfectus in loco
Pedralbes die XXV mensis Iulii.
11. Caelestinus Antonius Barrio Marquilla, XXV annos natus, necatus
Barcinone die XIX mensis Augusti.
12. Felix Iosephus Trilla Lastra, XXIX annos natus, die XIX mensis Mar-
tii anno MCMXXXVII martyr occubuit.
13. Lambertus Carolus Mases Boncompte, XLII annos natus, interfectus
Barcinone die XXVI mensis Decembris.
Acta Benedicti Pp. XVI 827
14. Benedictus Clemens Espana Ortiz, XLVII annos natus, necatus Bar-
cinone vertente mense Septembri.
15. Adolfus Marianus Anel Andreu, XXVI annos natus, inter menses Oc-
tobrem et Decembrem martyr occubuit.
16. Florentius Michael Garcıa Arce, XXVIII annos natus, interfectus Bar-
cinone die XIII mensis Octobris.
17. Agapius Iosephus Carrera Comas, LV annos natus, necatus Barcinone
die IX mensis Decembris.
18. Ildefonsus Aloisius Casas Lluch, L annos natus, exeunte mense Octo-
bri Barcinone martyr occubuit.
19. Benedictus Iosephus Verdalet Compte, XXXIII annos natus, interfec-
tus Barcinone die XXV mensis Iulii.
20. Iosephus Benedictus Mas Pujolbras, XXIII annos natus, interfectus in
loco Moncada die XXV mensis Iulii.
21. Marianus Leo Lopez Martınez, XXVI annos natus, necatus in loco
Moncada die XXV mensis Iulii.
22. Vincentius Iustinus Fernandez Castrillo, XXIV annos natus, occisus
in loco Moncada die XXV mensis Iulii.
23. Amoldus Iulianus Juan Otero, XXXIV annos natus, interfectus in loco
Moncada die XXV mensis Iulii.
24. Hesychius Iosephus Margenat Puigmitja, XXXIX annos natus, inter-
fectus in vico Orriols die X mensis Septembris.
25. Franciscus Alfredus Mallo Sanchez, XX annos natus, necatus in vico
Palamos die XIII mensis Augusti.
26. Hilarion Eugenius Cuesta Padierna, XXIV annos natus, occisus in
vico Palamos die XIII mensis Augusti.
27. Edmundus Angelus Maso Llagostera, XXXIX annos natus, interfectus
in loco Estanol die V mensis Augusti.
28. Hemerius Iosephus Plana Rebugent, XXXVI annos natus, necatus in
loco Riudellots de la Creu die XII mensis Septembris.
29. Hugo Iulianus Delgado Diez, XXXI annos natus, occisus in loco Riu-
dellots de la Creu die XII mensis Septembris.
30. Aloisius a Iesu Marcou Pecalvel, LV annos natus, interfectus Barci-
none die XXII mensis Iulii.
31. Eusebius Andreas Roldan Vielba, XLI annos natus, necatus Barcino-
ne die XVII mensis Novembris.
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale828
32. Adolfus Iacobus Serra Hortal, LVI annos natus, in pagum Roda, in
provincia Gerundensi, iter faciens die VII mensis Augusti martyr occubuit.
33. Michael a Iesu Puigferrer Mora, XXXVIII annos natus, necatus in
pago Roda die XII mensis Septembris.
34. Victorius Angles Oliveras, XLIX annos natus, necatus in loco Font del
Corp, in provincia Gerundensi, die I mensis Augusti.
35. Iacobus Bertinus Jaume Secases, XXXI annos natus, in urbeManresa,
in provincia Barcinonensi, die XXVII mensis Iulii martyr occubuit.
36. Leo Iustinus del Valle Villar, XXX annos natus, interfectus in urbe
Manresa, in provincia Barcinonensi, die II mensis Decembris.
37. Honestus Maria Pujol Espinalt, XLII annos natus, necatus in urbe
Manresa, in provincia Barcinonensi, die XXVIII mensis Iulii.
38. Raimundus Eligius Serra Rovira, LX annos natus, in vico Balsareny,
in provincia Barcinonensi, die XXVII mensis Iulii martyr occubuit.
39. Franciscus Maginus Tost Llaverıa, XXI annos natus, interfectus in
vico Balsareny, in provincia Barcinonensi, die XXVII mensis Iulii.
40. Ollegarius Angelus Rodas Mas, XXIV annos natus, necatus in loco
San Hipolito de Voltrega die XVIII mensis Augusti.
41. Honoratus Alfredus Pedro Calvo, XXIII annos natus, occisus in loco
San Hipolito de Voltrega die XVIII mensis Augusti.
42. Eliseus Vincentius Alberich Lluch, XXX annos natus, interfectus in
vico Valderrobles die XXV mensis Augusti.
43. Valerianus Aloisius Alberich Lluch, XXXVIII annos natus, necatus in
vico Valderrobles die XXV mensis Augusti.
44. Onuphrius Tolosa Alsina, LVI annos natus, in pago Vidreras die XXV
mensis Augusti martyr occubuit.
B) Moderatrix Generalis Congregationis Carmelitanarum a Caritate:
45. Apollonia a Sanctissimo Sacramento Lizarraga y Ochoa de Zabale-
gui, LIX annos nata, interfecta Barcinone die VIII mensis Septembris.
C) Religiosi Ordinis Fratrum Carmelitarum Discalceatorum:
46. Lucas a S. Ioseph Tristany Pujol, presbyter, LXIV annos natus, ne-
catus Barcinone die XX mensis Iulii.
47. Georgius a S. Ioseph Bosch Verdura, presbyter, XLVII annos natus,
Barcinone die XX mensis Iulii martyr occubuit.
Acta Benedicti Pp. XVI 829
48. Iacobus a S. Teresia Gascon Bordas, presbyter, L annos natus, inter-
fectus Barcinone die XXIV mensis Iulii.
49. Ioannes Iosephus a Iesu Crucifixo Pafıla Monllao, religiosus, XXV
annos natus, necatus Barcinone die XX mensis Iulii.
50. Romualdus a S. Catharina Guillamı Rudo, presbyter, LXX annos
natus, Barcinone die XXIV mensis Iulii martyr occubuit.
51. Petrus Thomas Mariae a Columna de Alcantara de Forton y de
Cascajares, presbyter, XLVIII annos natus, interfectus in vico Garraf die X
mensis Octobris.
52. Aloisius Maria a Mercede Minguell Ferrer, presbyter, XXXIV annos
natus, necatus Barcinone die XXII mensis Octobris.
53. Iosephus Marianus ab Angelis Alarcon Ruiz, presbyter, XXIV annos
natus, in urbe Badalona prope Barcinonem die VI mensis Ianuarii anno
MCMXXXVII martyr occubuit.
54. Marcellus a S. Anna Masip Tamarit, religiosus, XXII annos natus,
interfectus Barcinone vertente mense Septembri.
55. Antonius Maria a Iesu Bonet Sero, presbyter, XXIX annos natus,
necatus Barcinone die V mensis Augusti.
56. Alfonsus a Sanctissimo Corde Mariae Arimany Ferrer, presbyter,
XXXI annos natus, Barcinone inter dies XXIV et XXV mensis Septembris martyr
occubuit.
57. Eduardus a Iesu Infante Farre Masip, presbyter, XXXIX annos natus,
interfectus die XXV mensis Iulii.
58. Gabriel ab Annuntiatione Balcells Grau, presbyter, XXVIII annos na-
tus, necatus die XXV mensis lulii.
59. Ioachimus a S. Ioseph Casas Julia, religiosus, XXI annos natus, in
loco Moja die XXIX mensis Septembris martyr occubuit.
D) Sorores Carmelitae Missionariae:
60. Spes a Cruce Subira Sanjaume, LXI annos nata, interfecta Barcinone
die IV mensis Augusti.
61. Maria Refugium a S. Angelo Roqueta Serra, LVIII annos nata, necata
Barcinone die IV mensis Augusti.
62. Daniela a S. Barnaba Achurra Gojenola, XLVI annos nata, Barcinone
die XXXI mensis Iulii martyr occubuit.
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale830
63. Gabriela a S. Ioanne a Cruce Pons Sarda, LVI annos nata, interfecta
Barcinone die XXXI mensis Iulii.
E) Alumnus Seminarii Barcinonensis:
64. Iosephus Casas Ros, XX annos natus, necatus in loco Moja die XXIX
mensis Septembris.
Persistente igitur inter Populum Dei fama martyrii horum Venerabilium
Servorum Dei, institutus est Processus Ordinarius in Hispania apud archi-
dioecesim Barcinonensem annis MCMLII-MCMLIX. Praeterea habitus est etiam
Processus Rogatorialis in dioecesi Albiensi anno MCMLV. Parata quidem posi-
tione, die XVIII mensis Novembris anno MMIII Congressus Peculiaris Consulto-
rum Theologorum eam approbavit. Deinde die XX mensis Aprilis anno MMIV
Patres Cardinales et Episcopi in Sessione Ordinaria congregati agnoverunt
hos Venerabiles Servos Dei vere ob fidelitatem erga Christum Dominum
occisos esse. Coram Venerabili Decessore Nostro Ioanne Paulo II die XXII
mensis Iunii anno MMIV promulgatum est Decretum de martyrio. Nos Ipsi
autem statuimus sollemnem ritum eorum beatificationis die XXVIII mensis
Octobris anno MMVII celebratum iri.
Hodie igitur Romae, in Foro ante Basilicam Sancti Petri, ingenti adstante
turba ex Hispania aliisve nationibus Pastorum et Christifidelium, multis
etiam laetantibus sodalibus religiosorum ordinum, de mandato Nostro Iose-
phus S.R.E. Cardinalis Saraiva Martins, Congregationis de Causis Sanctorum
Praefectus, textum Litterarum Apostolicarum legit, quibus Nos in Beatorum
numerum adscribimus Venerabiles Servos Dei Lucam a S. Ioseph Tristany
Pujol, presbyterum professum ex Ordine Fratrum Carmelitarum Discalcea-
torum, Leonardum Iosephum Aragones Mateu, religiosum professum ex In-
stituto Fratrum Scholarum Christianarum, Apolloniam Lizarraga a Sanctis-
simo Sacramento, religiosam professam et moderatricem generalem Con-
gregationis Carmelitanarum a Caritate, necnon LXI eorum Socios et Socias in
martyrio.
Nos, vota Fratrum Nostrorum Aloisii Martınez Sistach, Archiepiscopi
Barcinonensis, Francisci Gil Hellın, Archiepiscopi Burgensis, Antonii
S.R.E. Cardinalis Canizares Llovera, Archiepiscopi Toletani, Iosephi Mariae
Yanguas Sanz, Episcopi Conchensis, Antonii Angeli Algora Hernando, Epis-
Acta Benedicti Pp. XVI 831
copi Civitatis Regalensis, Iacobi Garcıa Aracil, Archiepiscopi Emeritensis
Augustani-Pacensis, Antonii Mariae S.R.E. Cardinalis Rouco Varela, Archie-
piscopi Matritensis, Caroli Osoro Sierra, Archiepiscopi Ovetensis, Caroli
S.R.E. Cardinalis Amigo Vallejo, O.F.M., Archiepiscopi Hispalensis, Rai-
mundi del Hoyo Lopez, Episcopi Giennensis, Vincentii Jimenez Zamora,
Episcopi Santanderiensis, Ioannis Antonii Reig Pla, Episcopi Carthaginensis
in Hispania, Caroli Soler Perdigo, Episcopi Gerundensis, Antonii Dorado
Soto, Episcopi Malacitani, atque Cyriaci Benavente Mateos, Episcopi Alba-
sitensis, necnon plurimorum aliorum Fratrum in Episcopatu multorumque
christifidelium explentes, de Congregationis de Causis Sanctorum consulto,
auctoritate Nostra Apostolica facultatem facimus ut Venerabiles Servi Dei:
Lucas a Sancto Ioseph Tristany Pujol, presbyter professus Ordinis Fra-
trum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo;
Leonardus Iosephus Aragones Mateu, religiosus professus Instituti Fra-
trum Scholarum Christianarum, Apollonia Lizarraga a Sanctissimo Sacra-
mento, religiosa professa et moderatrix generalis Congregationis Carmelita-
narum a Caritate, necnon LXI Socii et Sociae;
Bernardus Fabrega Julia, religiosus professus Instituti Fratrum Marista-
rum a Scholis;
Victor Chumillas Fernandez, presbyter professus Ordinis Fratrum Mino-
rum, et XXI Socii eiusdem Ordinis;
Antherus Mateo Garcıa, paterfamilias, ex Tertio Ordine Sancti Dominici,
et XI Socii ex Secundo et Tertio Ordine Sancti Dominici.
Crux Laplana y Laguna, Episcopus Conchensis, et Ferdinandus Espanol
Berdie, presbyter;
Narcissus de Estenaga Echevarrıa, Episcopus Cluniensis, et X Socii;
Liberius Gonzalez Nombela, presbyter, et XII Socii ex clero archidioecesis
Toletanae;
Eusebius a Iesu Infante Fernandez Arenillas, presbyter professus Ordinis
Fratrum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo, et XV
Socii eiusdem Ordinis;
Felix Echevarrıa Gorostiaga, presbyter professus Ordinis Fratrum Mino-
rum, et VI Socii eiusdem Ordinis;
Theodosius Raphael, religiosus professus Instituti Fratrum Scholarum
Christianarum, et III Socii ex eodem Instituto;
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale832
Bonaventura Garcıa Paredes, presbyter professus Ordinis Fratrum Prae-
dicatorum, Michael Leibar Garay, presbyter professus Societatis Mariae, et
XL Socii;
Simon Reynes Solivellas et V Socii, professi ex Congregatione Missiona-
riorum a Ss. Cordibus Iesu et Mariae necnon ex Congregatione Sororum
Franciscalium Filiarum Misericordiae, et Prudentia Canyelles i Ginesta, laica;
Caelestinus Iosephus Alonso Villar et IX Socii, ex Ordine Fratrum Prae-
dicatorum;
Angelus Maria Prat Hostench et XVI Socii, ex Ordine Fratrum Beatae
Mariae Virginis de Monte Carmelo;
Henricus Saiz Aparicio et LXII Socii, ex Societate Sancti Francisci Salesii;
Marianus a Sancto Ioseph Altolaguirre y Altolaguirre et IX Socii, ex Or-
dine Sanctissimae Trinitatis;
Euphrasius a Iesu Infante Barredo Fernandez, presbyter professus Ordi-
nis Fratrum Discalceatorum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo;
Laurentinus Alonso Fuente, Vergilius Lacunza Unzu et XLIV Socii ex
Instituto Fratrum Maristarum a Scholis;
Henricus Izquierdo Palacios, presbyter, et XIII Socii, ex Ordine Fratrum
Praedicatorum;
Ovidius Bertrandus Anuncibay Letona, Hermenegildus Laurentius Saez
Manzanares, Lucianus Paulus Garcıa Garcıa, Stanislaus Victor Cordero Fer-
nandez et Laurentius Iacobus Martınez de la Pera y Alava, religiosi professi
Instituti Fratrum Scholarum Christianarum, atque Iosephus Maria Canovas
Martınez, presbyter dioecesanus;
Maria a Monte Carmelo, Rosa et Magdalena Fradera Ferragutcasas, so-
rores professae Congregationis Filiarum Sanctissimi et Immaculati Cordis
Mariae;
Avellinus Rodrıguez Alonso, presbyter professus ex Ordine Fratrum
Sancti Augustini, et XCVII Socii eiusdem Ordinis, necnon VI Socii ex clero
dioecesano;
Emmanuela a Corde Iesu Arriola Uranga et XXII Sociae, ex Congregatione
Ancillarum Adoratricum Sanctissimi Sacramenti et Caritatis;
qui in Hispania vicesimo saeculo sanguinem suum effuderunt testimo-
nium perhibentes de Evangelio Iesu Christi, Beati nomine in posterum appel-
Acta Benedicti Pp. XVI 833
lentur, eorumque festum die sexta Novembris in locis et modis iure statutis
quotannis celebrari possit. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti.
Quod autem decrevimus, volumus et nunc et in posterum tempus vim
habere, contrariis rebus quibuslibet non obstantibus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, sub anulo Piscatoris, die XXVIII
mensis Octobris, anno MMVII, Pontificatus Nostri tertio.
De mandato Summi Pontificis
Tharsicius card. Bertone
Secretarius Status
Loco e Plumbi
In Secret. Status tab., n. 84.898
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale834
HOMILIA
Precatio habita in Cappella « Redemptoris Mater » coram Sua Sanctitate Catholikos
ex Cilicia Armenorum, Aram I.*
Your Holiness,
With heartfelt affection in the Lord I greet you and the distinguished
members of your delegation on the occasion of your visit to the Church of
Rome. Our meeting today stands in continuity with the visit which you made
to my beloved predecessor Pope John Paul II in January 1997, and with the
many other contacts and mutual visits which, by God’s grace, have led in
recent years to closer relations between the Catholic Church and the Arme-
nian Apostolic Church.
In this year of Saint Paul, you will visit the tomb of the Apostle of the
Nations and pray with the monastic community at the basilica erected to his
memory. In that prayer, you will be united to the great host of Armenian
saints and martyrs, teachers and theologians, whose legacy of learning, holi-
ness and missionary achievements are part of the patrimony of the whole
Church. We think of Saint Nerses Shnorkhali and Saint Nerses of Lambon
who, as Bishop of Tarsus, was known as “the second Paul of Tarsus”. That
testimony culminated in the twentieth century, which proved a time of un-
speakable suffering for your people. The faith and devotion of the Armenian
people have been constantly sustained by the memory of the many martyrs
who have borne witness to the Gospel down the centuries. May the grace of
that witness continue to shape the culture of your nation and inspire in
Christ’s followers an ever greater trust in the saving and life-giving power
of the Cross.
The See of Cilicia has long been involved in encouraging positive ecu-
menical contacts between the Churches. Indeed, the dialogue between the
Oriental Orthodox Churches and the Catholic Church has benefited signifi-
cantly from the presence of its Armenian delegates. We must be hopeful that
this dialogue will continue to move forward, since it promises to clarify
theological issues which have divided us in the past but now appear open
to greater consensus. I am confident that the current work of the Interna-
tional Commission — devoted to the theme: “The Nature, Constitution and
* Die 24 Novembris 2008.
Acta Benedicti Pp. XVI 835
Mission of the Church” — will enable many of the specific issues of our theo-
logical dialogue to find their proper context and resolution.
Surely the growth in understanding, respect and cooperation which has
emerged from ecumenical dialogue promises much for the proclamation of the
Gospel in our time. Throughout the world Armenians live side by side with
the faithful of the Catholic Church. An increased understanding and appre-
ciation of the apostolic tradition which we share will contribute to an ever
more effective common witness to the spiritual and moral values without
which a truly just and humane social order cannot exist. For this reason, I
trust that new and practical means will be found to give expression to the
common declarations we have already signed.
Your Holiness, I cannot fail to assure you of my daily prayers and deep
concern for the people of Lebanon and the Middle East. How can we not be
grieved by the tensions and conflicts which continue to frustrate all efforts to
foster reconciliation and peace at every level of civil and political life in the
region? Most recently we have all been saddened by the escalation of perse-
cution and violence against Christians in parts of the Middle East and else-
where. Only when the countries involved can determine their own destiny,
and the various ethnic groups and religious communities accept and respect
each other fully, will peace be built on the solid foundations of solidarity,
justice and respect for the legitimate rights of individuals and peoples.
With these sentiments and with affection in the Lord, I thank Your
Holiness for your visit, and I express my hope that these days spent in Rome
will be a source of many graces for you and for all those entrusted to your
pastoral care. Upon you and all the faithful of the Armenian Apostolic
Church I invoke an abundance of joy and peace in the Lord.
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale836
ALLOCUTIONES
I
Ad participes Congressus de Pio XII apparati a Lateranensi et Gregoriana Studio-
rum Universitatibus.*
Signori Cardinali,
Venerati Fratelli nell’Episcopato
e nel Sacerdozio,
cari fratelli e sorelle!
Sono lieto di accogliervi in occasione del Congresso su «L’eredita del Magi-
stero di Pio XII e il Concilio Vaticano II », promosso dalla Pontificia Univer-
sita Lateranense insieme con la Pontificia Universita Gregoriana. E un Con-
gresso importante per il tema che affronta e per le persone erudite,
provenienti da varie Nazioni, che vi prendono parte. Nel rivolgere a ciascuno
il mio cordiale saluto, ringrazio in particolare Mons. Rino Fisichella, Rettore
Magnifico dell’Universita Lateranense, e P. Gianfranco Ghirlanda, Rettore
dell’Universita Gregoriana, per le espressioni gentili con cui hanno interpre-
tato i comuni sentimenti.
Ho apprezzato l’impegnativo tema sul quale avete concentrato la vostra
attenzione. Negli ultimi anni, quando si e parlato di Pio XII, l’attenzione si e
concentrata in modo eccessivo su una sola problematica, trattata per di piu in
maniera piuttosto unilaterale. A parte ogni altra considerazione, cio ha im-
pedito un approccio adeguato ad una figura di grande spessore storico-teolo-
gico qual e quella del Papa Pio XII. L’insieme della imponente attivita svolta
da questo Pontefice e, in modo del tutto speciale, il suo magistero sul quale vi
siete soffermati in questi giorni, sono una prova eloquente di quanto ho
appena affermato. Il suo magistero si qualifica infatti per la vasta e benefica
ampiezza, come anche per la sua eccezionale qualita, cosı che puo ben dirsi che
esso costituisca una preziosa eredita di cui la Chiesa ha fatto e continua a fare
tesoro.
Ho parlato di « vasta e benefica ampiezza » di questo magistero. Basti
ricordare, al riguardo, le Encicliche e i moltissimi discorsi e radiomessaggi
contenuti nei venti volumi dei suoi « Insegnamenti ». Sono piu di quaranta le
* Die 8 Novembris 2008.
Acta Benedicti Pp. XVI 837
Encicliche da lui pubblicate. Tra esse spicca la «Mystici Corporis », nella quale
il Papa affronta il tema della vera ed intima natura della Chiesa. Con am-
piezza di indagine egli mette in luce la nostra profonda unione ontologica con
Cristo e — in Lui, per Lui e con Lui — con tutti gli altri fedeli animati dal suo
Spirito, che si nutrono del suo Corpo e, trasformati in Lui, gli danno modo di
continuare ed estendere nel mondo la sua opera salvifica. Intimamente con-
nesse con la «Mystici Corporis » sono altre due Encicliche: la «Divino afflante
Spiritu » sulla Sacra Scrittura e la «Mediator Dei » sulla sacra Liturgia, nelle
quali vengono presentate le due sorgenti a cui devono sempre attingere coloro
che appartengono a Cristo, Capo di quel mistico Corpo che e la Chiesa.
In questo contesto di ampio respiro Pio XII ha trattato delle varie cate-
gorie di persone che, per volere del Signore, fanno parte della Chiesa, pur con
vocazioni e compiti differenziati: i sacerdoti, i religiosi ed i laici. Cosı egli ha
emanato sagge norme sulla formazione dei sacerdoti, che si devono distinguere
per l’amore personale a Cristo, la semplicita e la sobrieta di vita, la lealta
verso i loro Vescovi e la disponibilita verso coloro che sono affidati alle loro
cure pastorali. Nell’Enciclica «Sacra Virginitas » poi e in altri documenti sulla
vita religiosa Pio XII ha messo in chiara luce l’eccellenza del « dono » che Dio
concede a certe persone invitandole a consacrarsi totalmente al servizio suo e
del prossimo nella Chiesa. In tale prospettiva il Papa insiste fortemente sul
ritorno al Vangelo ed all’autentico carisma dei Fondatori e delle Fondatrici
dei vari Ordini e Congregazioni religiose, prospettando anche la necessita di
alcune sane riforme. Numerose sono state poi le occasioni in cui Pio XII ha
trattato della responsabilita dei laici nella Chiesa, profittando in particolare
dei grandi Congressi internazionali dedicati a queste tematiche. Volentieri
egli affrontava i problemi delle singole professioni, indicando, ad esempio, i
doveri dei giudici, degli avvocati, degli operatori sociali, dei medici: a questi
ultimi il Sommo Pontefice dedico numerosi discorsi illustrando le norme
deontologiche che essi devono rispettare nella loro attivita. Nell’Enciclica
«Miranda prorsus », poi, il Papa si soffermo sulla grande importanza dei mo-
derni mezzi di comunicazione, che in modo sempre piu incisivo andavano
influenzando l’opinione pubblica. Proprio per questo il Sommo Pontefice,
che valorizzo al massimo la nuova invenzione della Radio, sottolineava il
dovere dei giornalisti di fornire informazioni veritiere e rispettose delle norme
morali.
Anche alle scienze e agli straordinari progressi da esse compiuti Pio XII
rivolse la sua attenzione. Pur ammirando le conquiste raggiunte in tali campi,
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale838
il Papa non mancava di mettere in guardia dai rischi che una ricerca non
attenta ai valori morali poteva comportare. Basti un solo esempio: resto
famoso il discorso da lui pronunciato sulla raggiunta scissione degli atomi;
con straordinaria lungimiranza, pero, il Papa ammoniva circa la necessita di
impedire ad ogni costo che questi geniali progressi scientifici venissero uti-
lizzati per la costruzione di armi micidiali che avrebbero potuto provocare
catastrofi immani e perfino la totale distruzione dell’umanita. Come non
ricordare poi i lunghi ed ispirati discorsi concernenti l’auspicato riordinamen-
to della societa civile, nazionale ed internazionale, per il quale egli indicava
come fondamento imprescindibile la giustizia, vero presupposto per una con-
vivenza pacifica fra i popoli: « opus iustitiae pax! ». Ugualmente meritevole di
speciale menzione e l’insegnamento mariologico di Pio XII, che ebbe il suo
culmine nella proclamazione del dogma dell’Assunzione di Maria Santissima,
per mezzo del quale il Santo Padre intendeva sottolineare la dimensione
escatologica della nostra esistenza ed esaltare altresı la dignita della donna.
Che dire della qualita dell’insegnamento di Pio XII? Egli era contrario alle
improvvisazioni: scriveva con la massima cura ogni discorso, soppesando ogni
frase ed ogni parola prima di pronunciarla in pubblico. Studiava attentamen-
te le varie questioni ed aveva l’abitudine di chiedere consiglio ad eminenti
specialisti, quando si trattava di temi che richiedevano una competenza par-
ticolare. Per natura ed indole Pio XII era un uomo misurato e realista, alieno
da facili ottimismi, ma era altresı immune dal pericolo di quel pessimismo che
non si addice ad un credente. Aborriva le sterili polemiche ed era profonda-
mente diffidente nei confronti del fanatismo e del sentimentalismo.
Questi suoi atteggiamenti interiori rendono ragione del valore e della
profondita, come anche dell’affidabilita del suo insegnamento, e spiegano
l’adesione fiduciosa ad esso riservata non solo dai fedeli, ma anche da tante
persone non appartenenti alla Chiesa. Considerando la grande ampiezza e
l’alta qualita del magistero di Pio XII, viene da chiedersi come egli sia
riuscito a fare tanto, pur dovendo dedicarsi ai numerosi altri compiti connes-
si col suo ufficio di Sommo Pontefice: il governo quotidiano della Chiesa, le
nomine e le visite dei Vescovi, le visite di Capi di Stato e di diplomatici, le
innumerevoli udienze concesse a persone private ed a gruppi molto diver-
sificati.
Tutti riconoscono a Pio XII un’intelligenza non comune, una memoria di
ferro, una singolare dimestichezza con le lingue straniere ed una notevole
sensibilita. Si e detto che egli era un diplomatico compito, un eminente giuri-
Acta Benedicti Pp. XVI 839
sta, un ottimo teologo. Tutto questo e vero, ma cio non spiega tutto. Vi era
altresı in lui il continuo sforzo e la ferma volonta di donare se stesso a Dio
senza risparmio e senza riguardo per la sua salute cagionevole. Questo e stato
il vero movente del suo comportamento: tutto nasceva dall’amore per il suo
Signore Gesu Cristo e dall’amore per la Chiesa e per l’umanita. Egli infatti era
innanzitutto il sacerdote in costante ed intima unione con Dio, il sacerdote
che trovava la forza per il suo immane lavoro in lunghe soste di preghiera
davanti al Santissimo Sacramento, in colloquio silenzioso con il suo Creatore
e Redentore. Da lı traeva origine e slancio il suo magistero, come d’altronde
ogni altra sua attivita.
Non deve pertanto stupire che il suo insegnamento continui anche oggi a
diffondere luce nella Chiesa. Sono ormai trascorsi cinquant’anni dalla sua
morte, ma il suo poliedrico e fecondo magistero resta anche per i cristiani
di oggi di un valore inestimabile. Certamente la Chiesa, Corpo Mistico di
Cristo, e un organismo vivo e vitale, non arroccato immobilmente su cio
che era cinquant’anni fa. Ma lo sviluppo avviene nella coerenza. Per questo
l’eredita del magistero di Pio XII e stata raccolta dal Concilio Vaticano II e
riproposta alle generazioni cristiane successive. E noto che negli interventi
orali e scritti presentati dai Padri del Concilio Vaticano II si riscontrano ben
piu di mille riferimenti al magistero di Pio XII. Non tutti i documenti del
Concilio hanno un apparato di Note, ma in quei documenti che lo hanno, il
nome di Pio XII ricorre oltre duecento volte. Cio vuol dire che, fatta ecce-
zione per la Sacra Scrittura, questo Papa e la fonte autorevole piu frequen-
temente citata. Si sa inoltre che le note apposte a tali documenti non sono, in
genere, semplici rimandi esplicativi, ma costituiscono spesso vere e proprie
parti integranti dei testi conciliari; non forniscono solo giustificazioni a sup-
porto di quanto affermato nel testo, ma ne offrono una chiave interpretativa.
Possiamo dunque ben dire che, nella persona del Sommo Pontefice Pio
XII, il Signore ha fatto alla sua Chiesa un eccezionale dono, per il quale noi
tutti dobbiamo esserGli grati. Rinnovo, pertanto, l’espressione del mio ap-
prezzamento per l’importante lavoro da voi svolto nella preparazione e nello
svolgimento di questo Simposio Internazionale sul Magistero di Pio XII ed
auspico che si continui a riflettere sulla preziosa eredita lasciata alla Chiesa
dall’immortale Pontefice, per trarne proficue applicazioni alle problematiche
oggi emergenti. Con questo augurio, mentre invoco sul vostro impegno l’aiuto
del Signore, di cuore imparto a ciascuno la mia Benedizione.
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale840
II
Ad participes Congressus quem Pontificium Consilium pro Pastorali Valetudinis
cura promovit.*
Signor Cardinale,
Venerati Fratelli nell’Episcopato e nel Sacerdozio,
illustri Professori,
cari fratelli e sorelle!
Sono lieto di incontrarvi, in occasione dell’annuale Conferenza Interna-
zionale organizzata dal Pontificio Consiglio per la Pastorale della Salute,
giunta alla sua 23.ma edizione. Saluto cordialmente il Cardinale Javier Lo-
zano Barragan, Presidente del Dicastero, e lo ringrazio per le cortesi parole
che mi ha rivolto a nome vostro. Estendo la mia riconoscenza al Segretario, ai
collaboratori di codesto Pontificio Consiglio, ai relatori, alle autorita accade-
miche, alle personalita, ai responsabili degli Istituti di cura, agli operatori
sanitari e a coloro che hanno offerto la loro collaborazione partecipando in
vario modo alla realizzazione del Convegno, che quest’anno ha come tema:
«La pastorale nella cura dei bambini malati ». Sono certo che questi giorni di
riflessione e confronto su un tema tanto attuale contribuiranno a sensibiliz-
zare la pubblica opinione sul dovere di riservare ai bambini tutte le attenzioni
necessarie per il loro armonico sviluppo fisico e spirituale. Se questo vale per
tutti i bambini, ancor piu ha valore per quelli ammalati e bisognosi di cure
mediche speciali.
Il tema della vostra Conferenza, che oggi si chiude, grazie all’apporto di
esperti di fama mondiale, e di persone direttamente a contatto con l’infanzia
in difficolta, vi ha permesso di evidenziare la situazione difficile in cui conti-
nua a trovarsi un numero assai considerevole di bambini in vaste regioni della
terra, e di prospettare quali siano gli interventi necessari, anzi urgenti, per
venire in loro aiuto. Notevoli certamente sono stati i progressi della medicina
negli ultimi cinquant’anni: essi hanno portato a una considerevole riduzione
della mortalita infantile, anche se resta ancora molto da fare in questa pro-
spettiva. Basti ricordare, come voi avete fatto notare, che ogni anno muoiono
4 milioni di neonati con meno di 26 giorni di vita.
* Die 15 Novembris 2008.
Acta Benedicti Pp. XVI 841
In questo contesto, la cura del bambino malato rappresenta un argomento
che non puo non suscitare l’attento interesse di quanti si dedicano alla pa-
storale della salute. Un’accurata analisi dell’attuale stato delle cose e indi-
spensabile per intraprendere, o continuare, una decisa azione tesa a prevenire
per quanto possibile le malattie e, quando esse sono in atto, a curare i piccoli
ammalati mediante i piu moderni ritrovati della scienza medica, come pure a
promuovere migliori condizioni igienico-sanitarie soprattutto nei Paesi meno
fortunati. La sfida e oggi scongiurare l’insorgenza di non poche patologie una
volta tipiche dell’infanzia e, complessivamente, favorire la crescita, lo svilup-
po e il mantenimento di un conveniente stato di salute per tutti i bambini.
In questa vasta azione sono tutti coinvolti: famiglie, medici e operatori
sociali e sanitari. La ricerca medica si trova talora di fronte a scelte difficili
quando si tratta, ad esempio, di raggiungere un giusto equilibrio tra insisten-
za e desistenza terapeutica per assicurare quei trattamenti adeguati ai reali
bisogni dei piccoli pazienti, senza cedere alla tentazione dello sperimentali-
smo. Non e superfluo ricordare che al centro di ogni intervento medico deve
esserci sempre il conseguimento del vero bene del bambino, considerato nella
sua dignita di soggetto umano con pieni diritti. Di lui pertanto occorre pren-
dersi cura sempre con amore, per aiutarlo ad affrontare la sofferenza e la
malattia, anche prima della nascita, nella misura adeguata alla sua situazione.
Tenendo poi conto dell’impatto emotivo, dovuto alla malattia e ai trat-
tamenti a cui il bambino viene sottoposto, che non raramente risultano par-
ticolarmente invasivi, e importante assicurargli una comunicazione costante
con i familiari. Se gli operatori sanitari, medici e infermieri, sentono il peso
della sofferenza dei piccoli pazienti che assistono, si puo ben immaginare
quanto piu forte sia il dolore vissuto dai genitori! L’aspetto sanitario e quello
umano non vanno mai dissociati, ed ogni struttura assistenziale e sanitaria,
soprattutto se animata da genuino spirito cristiano, ha il dovere di offrire il
meglio della competenza e dell’umanita. Il malato, in modo speciale il bam-
bino, comprende particolarmente il linguaggio della tenerezza e dell’amore,
espresso attraverso un servizio premuroso, paziente e generoso, animato nei
credenti dal desiderio di manifestare la stessa predilezione che Gesu nutriva
per i piccoli.
«Maxima debetur puero reverentia »: 1 gia gli antichi riconoscevano l’impor-
tanza di rispettare il bambino, dono e bene prezioso per la societa, al quale va
1 Giovenale, Satira XIV, v. 479.
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale842
riconosciuta quella dignita umana, che pienamente possiede gia da quando,
non ancora nato, si trova nel grembo materno. Ogni essere umano ha valore
in se stesso, perche creato ad immagine di Dio, ai cui occhi e tanto piu
prezioso, quanto piu appare debole allo sguardo dell’uomo. Con quanto amo-
re va allora accolto anche un bambino non ancora nato e gia affetto da
patologie mediche! «Sinite parvulos venire ad me »: dice Gesu nel Vangelo,2
mostrandoci quale debba essere l’atteggiamento di rispetto e di accoglienza
con cui accudire ogni fanciullo, specialmente quando e debole e in difficolta,
quando soffre ed e indifeso. Penso soprattutto ai piccoli orfani o abbandonati
a causa della miseria e della disgregazione familiare; penso ai fanciulli vittime
innocenti dell’Aids o della guerra e dei tanti conflitti armati in atto in diverse
parti del mondo; penso all’infanzia che muore a causa della miseria, della
siccita e della fame. La Chiesa non dimentica questi suoi figli piu piccoli e se,
da un lato, plaude alle iniziative delle Nazioni piu ricche per migliorare le
condizioni del loro sviluppo, dall’altro, avverte con forza il dovere di invitare
a prestare un’attenzione maggiore a questi nostri fratelli, perche grazie alla
nostra corale solidarieta possano guardare alla vita con fiducia e speranza.
Cari fratelli e sorelle, mentre formulo l’auspicio che tante condizioni di
squilibrio, ancora esistenti, vengano al piu presto sanate con interventi riso-
lutivi a favore di questi nostri fratelli piu piccoli, esprimo vivo apprezzamen-
to per coloro che impegnano energie personali e risorse materiali al loro
servizio. Con particolare riconoscenza penso al nostro Ospedale del Bambin
Gesu ed alle numerose associazioni ed istituzioni socio-sanitarie cattoliche, le
quali, seguendo l’esempio di Gesu Cristo Buon Samaritano, e animate dalla
sua carita, prestano sostegno e sollievo umano, morale e spirituale a tanti
bambini sofferenti, amati da Dio con singolare predilezione. La Vergine San-
ta, Madre di ogni uomo, vegli sui fanciulli malati e protegga quanti si prodi-
gano nel curarli con premura umana e spirito evangelico. Con tali sentimenti,
esprimendo sincero apprezzamento per il lavoro di sensibilizzazione compiuto
in questa Conferenza internazionale, assicuro un costante ricordo nella pre-
ghiera ed imparto a tutti la Benedizione Apostolica.
2 Cfr. Mc 10, 14.
Acta Benedicti Pp. XVI 843
III
Ad participes Plenariae Sessionis Pontificii Consilii pro Laicis.*
Signori Cardinali,
Venerati Fratelli nell’Episcopato e nel Sacerdozio,
cari fratelli e sorelle!
Sono lieto di incontrare oggi tutti voi, Membri e Consultori del Pontificio
Consiglio per i Laici, riuniti in Assemblea Plenaria. Saluto il Signor Cardinale
Stanisław Ryłko e Mons. Josef Clemens, Presidente e Segretario del Dicaste-
ro, e insieme con loro gli altri Prelati presenti. Un benvenuto speciale rivolgo
ai fedeli laici provenienti da diverse esperienze apostoliche e vari contesti
sociali e culturali. Il tema scelto per la vostra Assemblea — « A vent’anni
dalla Christifideles laici: memoria, sviluppo, nuove sfide e compiti » — ci in-
troduce direttamente nel servizio che il vostro Dicastero e chiamato ad offrire
alla Chiesa per il bene dei fedeli laici del mondo intero.
L’Esortazione apostolica Christifideles laici, definita la magna charta del
laicato cattolico nel nostro tempo, e il frutto maturo delle riflessioni e degli
scambi di esperienze e di proposte della VII Assemblea generale ordinaria del
Sinodo dei Vescovi, che ebbe luogo nel mese di ottobre del 1987 sul tema
«Vocazione e missione dei laici nella Chiesa e nel mondo ». Si tratta di una
rivisitazione organica degli insegnamenti del Concilio Vaticano II riguardanti
i laici — la loro dignita di battezzati, la vocazione alla santita, l’appartenenza
alla comunione ecclesiale, la partecipazione all’edificazione delle comunita
cristiane e alla missione della Chiesa, la testimonianza in tutti gli ambienti
sociali e l’impegno a servizio della persona per la sua crescita integrale e per il
bene comune della societa –, temi presenti soprattutto nelle Costituzioni
Lumen gentium e Gaudium et spes, come anche nel Decreto Apostolicam ac-
tuositatem.
Mentre riprende gli insegnamenti del Concilio, la Christifideles laici orien-
ta il discernimento, l’approfondimento e l’orientamento dell’impegno laicale
nella Chiesa di fronte ai mutamenti sociali di questi anni. Si e sviluppata in
molte Chiese particolari la partecipazione dei laici grazie ai consigli pastorali,
diocesani e parrocchiali, rivelandosi molto positiva in quanto animata da un
* Die 15 Novembris 2008.
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale844
autentico sensus Ecclesiae. La viva consapevolezza della dimensione carisma-
tica della Chiesa ha portato ad apprezzare e valorizzare sia i carismi piu
semplici che la Provvidenza di Dio dispensa alle persone, sia quelli che ap-
portano grande fecondita spirituale, educativa e missionaria. Non a caso, il
Documento riconosce e incoraggia la « nuova stagione aggregativa dei fedeli
laici », segno della « ricchezza e della versatilita delle risorse che lo Spirito
alimenta nel tessuto ecclesiale »,1 indicando quei « criteri di ecclesialita » che
sono necessari, da una parte, al discernimento dei Pastori e, dall’altra, alla
crescita della vita delle associazioni di fedeli, dei movimenti ecclesiali e delle
nuove comunita. A questo riguardo desidero ringraziare il Pontificio Consi-
glio per i Laici, in modo tutto speciale, per il lavoro compiuto durante gli
scorsi decenni nell’accogliere, accompagnare, discernere, riconoscere e inco-
raggiare queste realta ecclesiali, favorendo l’approfondimento della loro iden-
tita cattolica, aiutandole a inserirsi piu pienamente nella grande tradizione e
nel tessuto vivo della Chiesa, e assecondando il loro sviluppo missionario.
Parlare del laicato cattolico significa riferirsi a innumerevoli persone bat-
tezzate, impegnate in molteplici e svariate situazioni per crescere come di-
scepoli e testimoni del Signore e riscoprire e sperimentare la bellezza della
verita e la gioia di essere cristiani. L’attuale condizione culturale e sociale
rende ancora piu urgente questa azione apostolica per condividere a piene
mani il tesoro di grazia e di santita, di carita, dottrina, cultura e opere, di cui
e composto il flusso della tradizione cattolica. Le nuove generazioni sono non
solo destinatarie preferenziali di questa trasmissione e condivisione, ma anche
soggetti che attendono nel proprio cuore proposte di verita e di felicita per
poterne rendere testimonianza cristiana, come gia accade in modo mirabile.
Ne sono stato, io stesso, nuovamente testimone a Sydney, nella recente Gior-
nata Mondiale della Gioventu. E percio incoraggio il Pontificio Consiglio per i
Laici a proseguire l’opera di questo provvidenziale pellegrinaggio globale dei
giovani nel nome di Cristo, e ad adoperarsi per la promozione, ovunque, di
un’autentica educazione e pastorale giovanile.
Conosco anche il vostro impegno in merito a questioni di speciale rilevan-
za, com’e quella della dignita e partecipazione delle donne nella vita della
Chiesa e della societa. Ho avuto gia occasione di apprezzare il Convegno da
voi promosso a vent’anni dalla promulgazione della Lettera apostolica Mu-
lieris dignitatem, sul tema « Donna e uomo, l’humanum nella sua interezza ».
1 N. 29.
Acta Benedicti Pp. XVI 845
L’uomo e la donna, uguali in dignita, sono chiamati ad arricchirsi vicende-
volmente in comunione e collaborazione, non solo nel matrimonio e nella
famiglia, ma anche nella societa in tutte le sue dimensioni. Alle donne cri-
stiane si richiedono consapevolezza e coraggio per affrontare compiti esigenti,
per i quali tuttavia non manca loro il sostegno di una spiccata propensione
alla santita, di una speciale acutezza nel discernimento delle correnti culturali
del nostro tempo, e della particolare passione nella cura dell’umano che le
caratterizza. Mai si dira abbastanza di quanto la Chiesa riconosca, apprezzi e
valorizzi la partecipazione delle donne alla sua missione di servizio alla dif-
fusione del Vangelo.
Permettetemi, cari amici, un’ultima riflessione riguardante l’indole seco-
lare che e caratteristica dei fedeli laici. Il mondo, nella trama della vita
familiare, lavorativa, sociale, e luogo teologico, ambito e mezzo di realizza-
zione della loro vocazione e missione.2 Ogni ambiente, circostanza e attivita
in cui ci si attende che possa risplendere l’unita tra la fede e la vita e affidato
alla responsabilita dei fedeli laici, mossi dal desiderio di comunicare il dono
dell’incontro con Cristo e la certezza della dignita della persona umana. Ad
essi spetta di farsi carico della testimonianza della carita specialmente con i
piu poveri, sofferenti e bisognosi, come anche di assumere ogni impegno
cristiano volto a costruire condizioni di sempre maggiore giustizia e pace nella
convivenza umana, cosı da aprire nuove frontiere al Vangelo! Chiedo dunque
al Pontificio Consiglio per i Laici di seguire con diligente cura pastorale la
formazione, la testimonianza e la collaborazione dei fedeli laici nelle piu
diverse situazioni in cui sono in gioco l’autentica qualita umana della vita
nella societa. In particolar modo, ribadisco la necessita e l’urgenza della
formazione evangelica e dell’accompagnamento pastorale di una nuova ge-
nerazione di cattolici impegnati nella politica, che siano coerenti con la fede
professata, che abbiano rigore morale, capacita di giudizio culturale, compe-
tenza professionale e passione di servizio per il bene comune.
Il lavoro nella grande vigna del Signore ha bisogno di christifideles laici
che, come la Santissima Vergine Maria, dicano e vivano il « fiat » al disegno di
Dio nella loro vita. Con questa prospettiva, vi ringrazio dunque del prezioso
vostro apporto a cosı nobile causa e di cuore imparto a voi e ai vostri cari la
Benedizione Apostolica.
2 Cfr. Christifideles laici, 15-17.
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale846
IV
Ad participes Plenariae Sessionis Congregationis pro Institutis vitae consecratae et
Societatibus vitae apostolicae.*
Signori Cardinali,
Venerati Fratelli nell’Episcopato e nel Sacerdozio,
cari fratelli e sorelle!
Con gioia vi incontro in occasione della Plenaria della Congregazione per
gli Istituti di Vita Consacrata e le Societa di Vita Apostolica, che celebra i
suoi cento anni di vita e di attivita. E passato infatti un secolo da quando il
mio venerato predecessore San Pio X, con la Costituzione apostolica Sapienti
Consilio, del 29 giugno 1908, rese autonomo il vostro Dicastero come Con-
gregatio negotiis religiosorum sodalium praeposita, denominazione successiva-
mente modificata piu volte. Per ricordare questo evento avete programmato,
il 22 novembre prossimo, un Congresso dal significativo titolo « Cento anni al
servizio della vita consacrata »; auguro percio pieno successo all’opportuna
iniziativa.
L’odierno incontro e per me occasione quanto mai propizia per salutare e
ringraziare tutti coloro che lavorano nel vostro Dicastero. Saluto in primo
luogo il Prefetto, Cardinale Franc Rode, a cui sono grato anche per essersi
fatto interprete dei comuni sentimenti. Insieme con lui saluto i Membri del
Dicastero, il Segretario, i Sotto-Segretari e gli altri Officiali che, con mansioni
diverse, prestano il loro quotidiano servizio con competenza e sapienza, per
« promuovere e regolare » la pratica dei consigli evangelici nelle varie forme di
vita consacrata, come anche l’attivita delle Societa di vita apostolica.1 I
consacrati costituiscono una eletta porzione del Popolo di Dio: sostenerne e
custodirne la fedelta alla divina chiamata, carissimi fratelli e sorelle, e il
fondamentale impegno che svolgete secondo modalita ormai ben collaudate
grazie all’esperienza accumulata in questi cento anni di attivita. Questo ser-
vizio della Congregazione e stato ancor piu assiduo nei decenni successivi al
Concilio Vaticano II, che hanno visto lo sforzo di rinnovamento, sia nella vita
che nella legislazione, di tutti gli Istituti religiosi e secolari e delle Societa di
vita apostolica. Mentre, pertanto, mi unisco a voi nel rendere grazie a Dio,
* Die 20 Novembris 2008.1 Cfr. Cost. ap. Pastor bonus, n. 105.
Acta Benedicti Pp. XVI 847
datore di ogni bene, per i buoni frutti prodotti in questi anni dal vostro
Dicastero, ricordo con pensiero riconoscente tutti coloro che nel corso di
questo secolo di attivita hanno profuso le loro energie a beneficio dei consa-
crati e delle consacrate.
La Plenaria della vostra Congregazione ha focalizzato quest’anno la sua
attenzione su un tema che mi e particolarmente caro: il monachesimo, forma
vitae che si e sempre ispirata alla Chiesa nascente, generata dalla Pentecoste.2
Dalle conclusioni dei vostri lavori, incentrati specialmente sulla vita mona-
stica femminile, potranno scaturire indicazioni utili a quanti, monaci e mo-
nache, « cercano Dio », realizzando questa loro vocazione per il bene di tutta la
Chiesa. Anche recentemente 3 ho voluto evidenziare l’esemplarita della vita
monastica nella storia, sottolineando come il suo scopo sia semplice ed insie-
me essenziale: quaerere Deum, cercare Dio e cercarlo attraverso Gesu Cristo
che lo ha rivelato,4 cercarlo fissando lo sguardo sulle realta invisibili che sono
eterne,5 nell’attesa della manifestazione gloriosa del Salvatore.6
Christo omnino nihil praeponere.7 Questa espressione, che la Regola di san
Benedetto riprende dalla tradizione precedente, esprime bene il tesoro pre-
zioso della vita monastica praticata fino ad oggi sia nell’occidente che nel-
l’oriente cristiano. E un invito pressante a plasmare la vita monastica fino a
renderla memoria evangelica della Chiesa e, quando e autenticamente vissu-
ta, « esemplarita di vita battesimale ».8 In virtu del primato assoluto riservato
a Cristo, i monasteri sono chiamati a essere luoghi in cui si fa spazio alla
celebrazione della gloria di Dio, si adora e si canta la misteriosa ma reale
presenza divina nel mondo, si cerca di vivere il comandamento nuovo del-
l’amore e del servizio reciproco, preparando cosı la finale « manifestazione dei
figli di Dio ».9 Quando i monaci vivono il Vangelo in modo radicale, quando
coloro che sono dediti alla vita integralmente contemplativa coltivano in
profondita l’unione sponsale con Cristo, su cui si e ampiamente soffermata
l’Istruzione di codesta Congregazione «Verbi Sponsa »,10 il monachesimo puo
costituire per tutte le forme di vita religiosa e di consacrazione una memoria
2 Cfr. At 2, 42-47; 4, 32-35.3 Cfr. Discorso al mondo della cultura, Parigi, 12 settembre 2008.4 Cfr. Gv 1, 18.5 Cfr. 2 Cor 4, 18.6 Cfr. Tt 2, 13.7 Cfr. RB 72,11; Agostino, Enarr. in Ps. 29,9; Cipriano, Ad Fort 4.8 Cfr. Giovanni Paolo II, Orientale lumen 9.9 Rm 8, 19.
10 13.V.1999.
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale848
di cio che e essenziale e ha il primato in ogni vita battesimale: cercare Cristo e
nulla anteporre al suo amore.
La via additata da Dio per questa ricerca e per questo amore e la sua
stessa Parola, che nei libri delle Sacre Scritture si offre con dovizia alla
riflessione degli uomini. Desiderio di Dio e amore per la sua Parola si alimen-
tano pertanto reciprocamente e generano nella vita monastica l’esigenza in-
sopprimibile dell’opus Dei, dello studium orationis e della lectio divina, che e
ascolto della Parola di Dio, accompagnata dalle grandi voci della tradizione
dei Padri e dei Santi, e poi preghiera orientata e sostenuta da questa Parola.
La recente Assemblea generale del Sinodo dei Vescovi, celebrata a Roma il
mese scorso sul tema: La Parola di Dio nella vita e nella missione della Chiesa,
rinnovando l’appello a tutti i cristiani a radicare la loro esistenza nell’ascolto
della Parola di Dio contenuta nelle Sacre Scritture, ha invitato specialmente
le comunita religiose e ogni uomo e donna consacrati a fare della Parola di
Dio il cibo quotidiano, in particolare attraverso la pratica della lectio divina.11
Cari fratelli e sorelle, chi entra in monastero vi cerca un’oasi spirituale
dove apprendere a vivere da veri discepoli di Gesu in serena e perseverante
comunione fraterna, accogliendo pure eventuali ospiti come Cristo stesso.12 E
questa la testimonianza che la Chiesa chiede al monachesimo anche in questo
nostro tempo. Invochiamo Maria, la Madre del Signore, la « donna dell’ascol-
to », che nulla antepose all’amore del Figlio di Dio da lei nato, perche aiuti le
comunita di vita consacrata e specialmente quelle monastiche ad essere fedeli
alla loro vocazione e missione. Possano i monasteri essere sempre piu oasi di
vita ascetica, dove si avverte il fascino dell’unione sponsale con Cristo e dove
la scelta dell’Assoluto di Dio e avvolta da un costante clima di silenzio e di
contemplazione. Mentre per questo assicuro la mia preghiera, di cuore im-
parto la Benedizione Apostolica a tutti voi che partecipate alla Plenaria, a
quanti operano nel vostro Dicastero e ai membri dei vari Istituti di vita
consacrata, specialmente a quelli di vita integralmente contemplativa. Il
Signore effonda su ciascuno l’abbondanza delle sue consolazioni.
11 Cfr. Elenchus propositionum, n. 4.12 Cfr. RB 53, 1.
Acta Benedicti Pp. XVI 849
V
Ad sodales Commissionis Theologicae Internationalis.*
Venerati Fratelli nell’Episcopato e nel Sacerdozio,
illustri Professori,
cari Collaboratori,
e con vera gioia che vi accolgo al termine dei lavori della Vostra annuale
Sessione Plenaria, che, questa volta, coincide anche con la conclusione del
settimo quinquennio dalla creazione della Commissione Teologica Internazio-
nale. Desidero innanzitutto esprimere un sentito ringraziamento per le parole
di omaggio che, a nome di tutti, Mons. Luis Francisco Ladaria Ferrer, in
qualita di Segretario Generale della Commissione Teologica Internazionale,
ha voluto rivolgermi nell’indirizzo di saluto. Il mio ringraziamento si allarga,
poi, a tutti Voi che, nel corso del quinquennio, avete speso le vostre energie in
un lavoro veramente prezioso per la Chiesa e per colui che il Signore ha
chiamato a svolgere il ministero di Successore di Pietro.
Di fatto, i lavori di questo settimo « quinquennio » della Commissione
Teologica Internazionale hanno dato gia un frutto concreto, come Mons.
Ladaria Ferrer ha ricordato, con la pubblicazione del documento «La speran-
za della salvezza per i bambini che muoiono senza battesimo », e si apprestano a
raggiungere un altro importante traguardo con il documento «Alla ricerca di
un’etica universale: nuovo sguardo sulla legge naturale », che deve essere ancora
sottoposto agli ultimi passi previsti dalle Norme degli Statuti della Commis-
sione, prima della definitiva approvazione. Come ho avuto modo gia in pre-
cedenti occasioni di affermare, ribadisco la necessita e l’urgenza, nel contesto
odierno, di creare nella cultura e nella societa civile e politica le condizioni
indispensabili per una piena consapevolezza del valore irrinunciabile della
legge morale naturale. Anche grazie allo studio che Voi avete intrapreso su
questo argomento fondamentale, risultera chiaro che la legge naturale costi-
tuisce la vera garanzia offerta ad ognuno per vivere libero e rispettato nella
sua dignita di persona, e per sentirsi difeso da qualsivoglia manipolazione
ideologica e da ogni sopruso perpetrato in base alla legge del piu forte. Sap-
piamo tutti bene che in un mondo formato dalle scienze naturali il concetto
* Die 5 Decembris 2008.
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale850
metafisico della legge naturale e quasi assente, incomprensibile. Tanto piu,
vedendo questa sua fondamentale importanza per le nostre societa, per la
vita umana, e necessario che sia di nuovo riproposto e reso comprensibile nel
contesto del nostro pensiero questo concetto: il fatto, cioe, che l’essere stesso
porta in se un messaggio morale e un’indicazione per le strade del diritto.
Riguardo poi al terzo tema, Senso e metodo della Teologia, che e stato in
questo quinquennio Vostro particolare oggetto di studio, mi preme sottoli-
neare la sua rilevanza e attualita. In una « societa planetaria » com’e quella
che oggi va formandosi, ai teologi viene chiesto dall’opinione pubblica so-
prattutto di promuovere il dialogo tra le religioni e le culture, di contribuire
allo sviluppo di un’etica che abbia come proprie coordinate di fondo la pace,
la giustizia, la difesa dell’ambiente naturale. E si tratta realmente di beni
fondamentali. Ma una teologia limitata a questi obiettivi nobili perderebbe
non solo la sua propria identita, ma il fondamento stesso di questi beni. La
prima priorita della teologia, come indica gia il suo nome, e parlare di Dio,
pensare Dio. E la teologia parla di Dio non come di una ipotesi del nostro
pensiero. Parla di Dio perche Dio stesso ha parlato con noi. Il vero lavoro
della teologia e entrare nella Parola di Dio, cercare di capirla per quanto
possibile e di farla capire al nostro mondo, e trovare cosı le risposte alle nostre
grandi domande. In questo lavoro appare anche che la fede non solo non e
contraria alla ragione, ma apre gli occhi della ragione, allarga il nostro oriz-
zonte e ci permette di trovare le risposte necessarie alle sfide dei diversi
tempi.
Dal punto di vista oggettivo, la verita e la Rivelazione di Dio in Cristo Gesu,
che richiede come risposta l’obbedienza della fede in comunione con la Chiesa
e il suo Magistero. Recuperata cosı l’identita della teologia, intesa come
riflessione argomentata, sistematica e metodica sulla Rivelazione e sulla fede,
anche la questione del metodo viene illuminata. Il metodo in teologia non
potra costituirsi solo in base ai criteri e alle norme comuni alle altre scienze,
ma dovra osservare innanzitutto i principi e le norme che derivano dalla
Rivelazione e dalla fede, dal fatto che Dio ha parlato.
Dal punto di vista soggettivo, cioe dal punto di vista di colui che fa teologia,
la virtu fondamentale del teologo e di cercare l’obbedienza alla fede, l’umilta
della fede che apre i nostri occhi: questa umilta che rende il teologo collabo-
ratore della verita. In questo modo non accadra che egli parli di se stesso;
interiormente purificato dall’obbedienza alla verita, arrivera invece a far sı
che la Verita stessa, che il Signore possa parlare tramite il teologo e la teo-
Acta Benedicti Pp. XVI 851
logia. Al tempo stesso otterra che, per suo tramite, la verita possa essere
portata al mondo.
D’altra parte, l’obbedienza alla verita non significa rinuncia alla ricerca e
alla fatica del pensare; al contrario, l’inquietudine del pensiero, che indub-
biamente non potra mai essere nella vita dei credenti del tutto placata, dal
momento che sono anch’essi nel cammino della ricerca e dell’approfondimen-
to della Verita, sara tuttavia un’inquietudine che li accompagna e li stimola
nel pellegrinaggio del pensiero verso Dio, e risultera cosı feconda. Auspico
pertanto che la Vostra riflessione su queste tematiche giunga a riportare alla
luce gli autentici principi e il significato solido della vera teologia, cosı da
percepire e comprendere sempre meglio le risposte che la Parola di Dio ci offre
e senza le quali non possiamo vivere in modo sapiente e giusto, perche solo
cosı si apre l’orizzonte universale, infinito della verita.
Il mio grazie per il vostro impegno e la vostra opera nella Commissione
Teologica Internazionale durante questo quinquennio e quindi, nello stesso
tempo, un augurio cordiale per il lavoro futuro di questo importante organi-
smo a servizio della Sede Apostolica e della Chiesa intera. Nel rinnovare
l’espressione di sentimenti di soddisfazione, di affetto e di gioia per l’odierno
incontro, invoco dal Signore, per intercessione della Vergine Santissima, co-
piosi lumi celesti sul Vostro lavoro e di cuore Vi imparto una speciale Bene-
dizione Apostolica, estensibile alle persone care.
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale852
NUNTII
I
Ad Academias Pontificias.
Al venerato Fratello Mons. Gianfranco Ravasi
Presidente del Pontificio Consiglio della Cultura
Mi e gradito inviare a Lei ed al Consiglio di Coordinamento delle Pontificie
Accademie il mio cordiale saluto in occasione dell’annuale Seduta pubblica,
appuntamento tradizionale per dare risalto alle attivita promosse con impe-
gno e generosa dedizione da ciascuna Accademia, e momento di incontro e di
condivisione tra Istituzioni diverse animate da un obiettivo comune: servire
la persona umana, per farne risaltare lo splendore e le responsabilita, l’armo-
nia e la missione. Sono lieto di estendere il mio saluto ai Signori Cardinali, ai
Vescovi, ai Sacerdoti, ai Signori Ambasciatori ed ai Rappresentanti di ogni
Pontificia Accademia riuniti per questo atto solenne e familiare.
Per questa Tredicesima Seduta Pubblica delle Pontificie Accademie la
Pontificia Insigne Accademia di Belle Arti e Lettere dei Virtuosi al Pantheon,
che organizza quest’anno l’evento, ha scelto come tema: Universalita della
bellezza: estetica ed etica a confronto, un argomento quanto mai significativo
per approfondire il rapporto o, meglio, il dialogo tra estetica ed etica, tra
bellezza ed agire umano, dialogo tanto necessario quanto talvolta dimenti-
cato o eluso.
La necessita e l’urgenza di un rinnovato dialogo tra estetica ed etica, tra
bellezza, verita e bonta, ci vengono riproposte non solo dall’attuale dibattito
culturale ed artistico, ma anche dalla realta quotidiana. A diversi livelli,
infatti, emerge drammaticamente la scissione, e talvolta il contrasto tra le
due dimensioni, quella della ricerca della bellezza, compresa pero riduttiva-
mente come forma esteriore, come apparenza da perseguire a tutti i costi, e
quella della verita e bonta delle azioni che si compiono per realizzare una
certa finalita. Infatti, una ricerca della bellezza che fosse estranea o avulsa
dall’umana ricerca della verita e della bonta si trasformerebbe, come pur-
troppo succede, in mero estetismo, e, soprattutto per i piu giovani, in un
itinerario che sfocia nell’effimero, nell’apparire banale e superficiale o addi-
rittura in una fuga verso paradisi artificiali, che mascherano e nascondono il
vuoto e l’inconsistenza interiore. Tale apparente e superficiale ricerca non
Acta Benedicti Pp. XVI 853
avrebbe certo un afflato universale, ma risulterebbe inevitabilmente del tutto
soggettiva, se non addirittura individualistica, per terminare talvolta persino
nell’incomunicabilita.
Ho sottolineato piu volte la necessita e l’impegno di un allargamento degli
orizzonti della ragione, ed in questa prospettiva bisogna tornare a compren-
dere anche l’intima connessione che lega la ricerca della bellezza con la ricerca
della verita e della bonta. Una ragione che volesse spogliarsi della bellezza
risulterebbe dimezzata, come anche una bellezza priva di ragione si ridurreb-
be ad una maschera vuota ed illusoria. Nell’incontro col Clero della Diocesi di
Bressanone, lo scorso 6 agosto, dialogando proprio sul rapporto tra bellezza e
ragione, facevo notare che dobbiamo mirare ad una ragione molto ampliata,
nella quale cuore e ragione si incontrano, bellezza e verita si toccano. Se
questo impegno e valido per tutti, lo e ancor di piu per il credente, per il
discepolo di Cristo, chiamato dal Signore a « rendere ragione » a tutti della
bellezza e della verita della propria fede. Ce lo ricorda il Vangelo di Matteo, in
cui leggiamo l’appello rivolto da Gesu ai suoi discepoli: « Cosı risplenda la
vostra luce davanti agli uomini, perche vedano le vostre opere buone e ren-
dano gloria al Padre vostro che e nei cieli ».1 Va notato che nel testo greco si
parla di kala erga, di opere belle e buone allo stesso tempo, perche la bellezza
delle opere manifesta ed esprime, in una sintesi eccellente, la bonta e la verita
profonda del gesto, come pure la coerenza e la santita di chi lo compie. La
bellezza delle opere di cui ci parla il Vangelo rimanda oltre, ad un’altra
bellezza, verita e bonta che soltanto in Dio hanno la loro perfezione e la loro
sorgente ultima.
La nostra testimonianza, allora, deve nutrirsi di questa bellezza, il nostro
annuncio del Vangelo deve essere percepito nella sua bellezza e novita, e per
questo e necessario saper comunicare con il linguaggio delle immagini e dei
simboli; la nostra missione quotidiana deve diventare eloquente trasparenza
della bellezza dell’amore di Dio per raggiungere efficacemente i nostri con-
temporanei, spesso distratti e assorbiti da un clima culturale non sempre
propenso ad accogliere una bellezza in piena armonia con la verita e la bonta,
ma pur sempre desiderosi e nostalgici di una bellezza autentica, non superfi-
ciale ed effimera.
Questo e emerso anche durante il recente Sinodo dei Vescovi, convocato
per riflettere sul tema: «La Parola di Dio nella vita e nella missione della
1 Mt 5, 16.
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale854
Chiesa ». Diversi interventi hanno evidenziato il valore perenne di una « bella
testimonianza » per l’annuncio del Vangelo, sottolineando l’importanza del
saper leggere e scrutare la bellezza delle opere d’arte, ispirate dalla fede e
promosse dai credenti, per scoprirvi un singolare itinerario che avvicina a Dio
e alla sua Parola.
Nel Messaggio conclusivo, poi, rivolto dai Padri Sinodali a tutti i credenti,
si ribadisce la bonta e l’efficacia della via pulchritudinis, uno dei possibili
itinerari, forse quello piu attraente ed affascinante, per comprendere e rag-
giungere Dio. Nello stesso documento si ricorda la Lettera agli Artisti del mio
venerato Predecessore, il Servo di Dio Giovanni Paolo II, che invitava a
riflettere sull’intimo e fecondo dialogo tra la Sacra Scrittura e le diverse
forme artistiche, da cui sono scaturiti innumerevoli capolavori. In questa
occasione vorrei suggerire di riprendere in mano quella Lettera, a dieci anni
dalla sua pubblicazione, per farne oggetto di una rinnovata riflessione sul-
l’arte, sulla creativita degli artisti, e sul fecondo quanto problematico dialogo
tra questi e la fede cristiana, vissuta nella comunita dei credenti. Mi rivolgo
particolarmente a voi, cari Accademici ed Artisti, perche e proprio questo il
vostro compito, la vostra missione: suscitare meraviglia e desiderio del bello,
formare la sensibilita degli animi e alimentare la passione per tutto cio che e
autentica espressione del genio umano e riflesso della Bellezza divina.
Cari fratelli e sorelle, il Premio delle Pontificie Accademie, istituito dal
mio venerato Predecessore, il Papa Giovanni Paolo II, ha una sua peculiare
finalita: suscitare nuovi talenti in vari campi del sapere ed incoraggiare l’im-
pegno di giovani studiosi, artisti ed istituzioni che dedicano le loro attivita
alla promozione dell’umanesimo cristiano. Accogliendo, pertanto, la proposta
formulata dal Consiglio di Coordinamento fra Accademie Pontificie, in questa
solenne Seduta Pubblica sono veramente lieto che venga assegnato il Premio
delle Pontificie Accademie al Dott. Daniele Piccini, distintosi per il suo im-
pegno sia nello studio critico della poesia e della letteratura — particolarmente
di quella italiana delle origini e del Rinascimento — sia per la sua militanza
attiva in campo poetico, espressa in alcune significative raccolte.
Sono, inoltre, contento che quale segno di apprezzamento e di incoraggia-
mento, si offra una Medaglia del Pontificato al Dott. Giulio Catelli, giovane
pittore, per la sua ricerca artistica, apprezzata gia dalla critica d’arte; nonche
alla Fondazione Stauros Italiana, Onlus, per la realizzazione del Museo d’Arte
Sacra Contemporanea e per l’organizzazione della Biennale d’Arte Sacra,
Acta Benedicti Pp. XVI 855
appuntamento ormai tradizionale per gli artisti che si impegnano nel settore
dell’Arte Sacra.
Vorrei infine manifestare a tutti gli Accademici, e specialmente ai Membri
della Pontificia Insigne Accademia di Belle Arti e Lettere dei Virtuosi al
Pantheon, il mio vivo apprezzamento per l’attivita svolta, ed esprimere l’au-
gurio di un impegno appassionato e creativo, soprattutto in campo artistico,
per promuovere nelle culture contemporanee un nuovo umanesimo cristiano,
che sappia percorrere con chiarezza e decisione la via dell’autentica bellezza.
Con tali sentimenti, affido ciascuno di voi, come pure la vostra preziosa opera
di studio e di ricerca creativa, alla materna protezione della Vergine Maria,
che con tutta la Chiesa invochiamo come Tota Pulchra, la Tutta bella, e di
cuore imparto a Lei, Signor Presidente, ed a tutti i presenti una speciale
Benedizione Apostolica.
Dal Vaticano, 24 Novembre 2008.
BENEDICTUS PP. XVI
II
Ad Patriarcham Oecumenicum Bartholomaeum I.
To His Holiness Bartholomew I
Archbishop of Constantinople, Ecumenical Patriarch
“Grace to you and peace from God the Father”.1 It is with deep joy that I
address these words of Saint Paul to Your Holiness, the Holy Synod and all
the Orthodox clergy and lay people assembled for the feast of Saint Andrew,
the brother of Saint Peter and, like him, a great apostle and martyr for
Christ. I am pleased to be represented on this festal occasion by a delegation
led by my venerable brother Cardinal Walter Kasper, President of the Pon-
tifical Council for Promoting Christian Unity, to whom I am entrusting this
message of greetings. My own prayers join with yours as we plead with the
1 Gal 1:3
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale856
Lord for the well-being and unity of the followers of Christ throughout the
world.
I give thanks to God that he has enabled us to deepen the bonds of
mutual love between us, supported by prayer and ever more regular fraternal
contact. In the course of the year that is now drawing to a close, we have
been blessed three times by the presence of Your Holiness in Rome: on the
occasion of your magisterial address at the Pontifical Oriental Institute,
which is honoured to number you among its alumni; at the opening of the
Pauline Year on the feast of Rome’s patron saints, Peter and Paul; and at the
Twelfth Ordinary General Assembly of the Synod of Bishops of the Catholic
Church, held in October on the Word of God in the Life and Mission of the
Church, when you delivered a most thoughtful address.
As a sign of our growing communion and spiritual closeness, the Catholic
Church for her part was represented at the celebrations of the Pauline Year
overseen by Your Holiness, including a symposium and a pilgrimage to the
Pauline sites in Asia Minor. These experiences of encounter and shared prayer
contribute to an increase in our commitment to attain the goal of our ecu-
menical journey.
In this same spirit, Your Holiness has informed me of the positive out-
come of the Synaxis of the Primates and Representatives of the Orthodox
Churches, which took place recently at the Phanar. The hopeful signs which
emerged for inter-Orthodox relations and ecumenical engagement have been
welcomed with joy. I believe and pray that these developments will have a
constructive impact on the official theological dialogue between the Ortho-
dox Churches and the Catholic Church, and will lead to a resolution of the
difficulties experienced in the last two sessions. As Your Holiness remarked
during your address to the Synod of Bishops of the Catholic Church, the
Joint International Commission for Theological Dialogue between Catholics
and Orthodox is now addressing a crucial issue which, once resolved, would
draw us closer to full communion.
On this feast of Saint Andrew, we reflect with joy and thanksgiving that
the relations between us are entering progressively deeper levels as we renew
our commitment to the path of prayer and dialogue. We trust that our
common journey will hasten the arrival of that blessed day when we will
praise God together in a shared celebration of the Eucharist. The inner life of
Acta Benedicti Pp. XVI 857
our Churches and the challenges of our modern world urgently demand this
witness of unity among Christ’s disciples.
It is with these brotherly sentiments that I extend to Your Holiness my
cordial greetings in the Lord, who assures us of his grace and peace.
From the Vatican, 26 November 2008.
BENEDICTUS PP. XVI
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale858
ACTA CONGREGATIONUM
CONGREGATIO PRO DOCTRINA FIDEI
INSTRUCTIO DIGNITAS PERSONAE
de Quibusdam Scientiae Bioethicae Quaestionibus
INTRODUCTIO
1. Dignitas personae in humanis cunctis creaturis a momento conceptio-
nis agnoscenda est usque ad mortem naturalem. Principium hoc fundamen-
tale, cum affirmet maximam « consensionem » ad hominis vitam, in medio
ponendum est ethicae considerationis biomedicam investigationem spectan-
tis, quae pluris usque refert in nostri temporis consortione. Nam Ecclesiae
Magisterium non semel iam vocem extulit suam, ut explanaret et solveret
huiusmodi morales quaestiones, quinimmo, ad hanc rem quod attinet, publici
iuris fecit peculiaris momenti Instructionem Donum vitae,1 a cuius promulga-
tione vicesimum post annum, opportunitas sane emersit ut documentum
illud ad praesentia accommodaretur.
Eiusdem Instructionis doctrina licet vim suam ex toto servet et quod
attinet ad revocata principia et quod attinet ad morales existimationes ex-
pressas, tamen novae technologiae biomedicae, quae primum adhibitae sunt
hac in re tantae prudentiae pro humanae creaturae vita necnon et pro fami-
lia, alias novas quaestiones excitant, potissimum in regione investigationis de
humanis embryonibus atque usus circa staminales cellulas ad fines therapeu-
ticos, necnon aliis in ambitibus medicinae experimentalis, ita ut novae quaes-
tiones ortae sint quibus pedetemptim sit respondendum. Etenim celeritas
progressionum in scientiae regione earumque exaggeratio per socialis com-
municationis media generant exspectationes et dubitationes in ambitibus in
dies amplioribus publicae opinionis, ad quas quaestiones iure moderandas,
1 Congregatio pro doctrina fidei, Instr. Donum vitae de observantia erga vitam humanam
nascentem deque procreationis dignitate tuenda. Responsiones ad quasdam quaestiones nostris
temporibus agitatas (22 Februarii 1987): AAS 80 (1988), 70-102.
Congregatio pro Doctrina Fidei 859
Coetus legum ferendarum nonnumquam urgentur ut deliberent, interdum
quoque nonnisi populo consulto.
Huiusmodi rationes impulerunt quoque Congregationem pro Doctrina
Fidei ad novam doctrinalem Instructionem exarandam, qua pertractarentur
quaedam recentiores quaestiones sub lumine criteriorum, quibus Instructio
Donum vitae innititur, iterumque inspicerentur aliae quaestiones iam pertrac-
tatae, sed quae fusius pertractandae visae sunt.
2. In hoc inquisitionis processu semper consilium adfuit scientiae ratio-
nes coram habendi, auxiliante analysi Pontificiae Academiae pro Vita atque
multorum aliorum virorum, qui hac de re peritissimi habentur, ut compara-
rentur cum principiis christianae anthropologiae, neque tamen obliviscen-
dum est quod Ioannis Pauli II Litterae Encyclicae Veritatis splendor 2 et
Evangelium vitae 3 una cum ceteris Magisterii documentis praeclaras praebent
rei et methodi significationes ad existimandas propositas quaestiones.
In varia scaena coaevae philosophiae et scientiae omnes possunt realiter
agnoscere quod copiosa et idonea turba virorum, qui scientiae et philosophiae
incumbunt, in spiritu iurisiurandi Hippocratis, habent scientiam medicam ut
servitium hominum fragilitati, ad morbos curandos, dolorem levandum, et
necessarias curas extendendas aequa ratione hominibus cunctis, cum econtra
non desint philosophiae et scientiae cultores, qui technologicarum artium
biomedicarum in dies crescentem progressum ratione existiment reapse eu-
genetica.
3. Catholica Ecclesia, cum moneat de principiis exhibeatque moralia
iudicia ad investigationem biomedicam de vita humana apta, doctrinam
suam haurit de luce et rationis et fidei, ita coadiuvans ut conficiatur hominis
eiusque vocationis integra notio, quae suscipere valeat bonum universum, in
lucem prodiens ex hominum operibus, necnon ex innumeris traditionibus
humanum cultum et religionem spectantibus, quae non semel maximam ex-
hibent observantiam erga vitam.
Ecclesiae Magisterium sibi proponit ergo vocem afferre cohortationis et
fiduciae de prospectu culturali in quo scientia habeatur ut magni pretii servi-
2 Ioannes Paulus II, Litt. Enc. Veritatis splendor de quibusdam quaestionibus fundamen-
talibus doctrinae moralis Ecclesiae (6 Augusti 1993): AAS 85 (1993), 1133-1228.3 Ioannes Paulus II, Litt. Enc. Evangelium vitae de vitae humanae inviolabili bono (25 Mar-
tii 1995): AAS 87 (1995), 401-522.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale860
tium ad integrum bonum vitae et dignitatis uniuscuiusque humanae creaturae.
Ecclesia igitur fiducialiter spectans ad scientificam inquisitionem, parte ex
una precatur ut quam multi excitentur Christifideles dediti ad progressum
biomedicinae suam testantes fidem in huiusmodi regione, ex altera autem
parte ominatur praeterea quod fructus huius pervestigationis praesto sint
quoque in plagis paupertate et morbis afflictis, ad obeundas urgentiores et
tristissimas necessitates humanitaria spectata ratione, demum adesse studet
personae cuique individuae laboranti corpore et spiritu ut praebeat non tan-
tum solacium sed etiam lucem et spem, quae sensu implent etiam morbi
tempora et mortis experientiam, utraque de facto hominis vitae coniuncta
et eius historiam signantia, quam ad Resurrectionis mysterium adaperiunt.
Ecclesiae etenim visus fiducia est plenus, quia « vita victura est: haec est
nostra certa spes. Ita est. Vita victura est, quia vitae sociantur veritas,
bonum, gaudium, progressus non mendax; potissimum vitae sociatur Deus,
vitae amator et munificus largitor ».4
Destinatarii huius Instructionis sunt Christifideles et homines universi
veritatem quaerentes; 5 eadem tribus partibus constat: quarum prima revocat
quasdam rationes anthropologicas, theologicas et ethicas maximi momenti;
altera autem novas quaestiones pertractat spectantes procreationem; tertia
demum diiudicat de quibusdam recentioribus propositis therapeuticis em-
bryonis vel hominis genetici patrimonii adulterationem foventibus.
PARS I:
DE HUMANA VITA ET PROCREATIONE
ANTHROPOLOGICAE, THEOLOGICAE ET ETHICAE RATIONES
4. Decenniis praeteritis recentioribus scientiae medicae artis insigniter
excoluerunt suas notiones de humana vita in primordiis eius existentiae.
Quae eo pervenerunt ut melius agnoscerentur hominis structurae biologicae
et processus eius generationis. Tales progressus certo cum sint praestantes
merito adiuvandi sunt, si utiles evadant ad vincendas vel moderandas quas-
4 Ioannes Paulus II, Allocutio ad sodales Pontificiae Academiae pro Vita (3 Martii 2001), 3:
AAS 93 (2001), 446.5 Cfr Ioannes Paulus II, Litt. Enc. Fides et ratio de necessitudinis natura inter utramque
(14 Septembris 1998), 1: AAS 91 (1999), 5.
Congregatio pro Doctrina Fidei 861
libet pathologias et insimul cooperentur ad restaurandam rectam processus
cuiusque generationis evolutionem. Qui econtra sunt infitiandi et ideo suscipi
a nobis nequeunt, si creaturarum humanarum necem implicent vel abutantur
instrumentis laedentibus personae dignitatem vel demum adhibeantur ad
fines contrarios quod attinet ad integrum hominis bonum.
Humanae cuiuslibet creaturae corpus, inde ab exordiis suae existentiae,
numquam reduci potest ad summam cellularum suarum; nam embryonale
corpus evolvitur per gradus iuxta « programma » certo statutum habens finem
proprium, qui manifestatur in nativitate infantis cuiusque.
Expedit illico hic revocare criterium ethicum fundamentale proclamatum
in Instructione Donum vitae, ad omnes quaestiones morales perpendendas,
quae ponuntur in iis quae spectant interventus de humano embryone: « Fruc-
tus generationis humanae, inde a primo temporis momento quo exsistere
incipit, hoc est a momento quo formatio zygoti inchoatur, absolutam illam
exigit observantiam, quae ex lege morali homini debetur quoad totam suam
rationem corporalem atque spiritualem. Creatura humana ut persona obser-
vanda atque tractanda est inde ab eius conceptione, ac propterea inde ab illo
temporis momento ipsi agnoscenda sunt iura personae, quorum primum re-
censetur ius inviolabile ad vitam, quo unaquaeque creatura humana innocens
gaudet ».6
5. Haec certa sententia, ethica nota suffulta, quamque veram et con-
gruentem naturae legi morali potest ipsa ratio agnoscere, ponenda est cuius-
libet iuridici ordinis ut fundamentum; 7 nam fundatur in veritate indolis onto-
logicae, propter ea omnia quae Instructio de qua diximus, in lucem posuit,
innixa et ipsa validis scientiae notionibus de evolutionis humanae creaturae
constantia.
Licet Instructio Donum vitae non definivit embryonem esse personam, ne
implicaretur expresse in sententiis indolis philosophicae, tamen animadvertit
6 Congregatio pro doctrina fidei, Instr. Donum vitae, I, 1: AAS 80 (1988), 79.7 Ut ad mentem revocavit Benedictus XVI, hominis iura, potissimum autem ius ad vitam
hominis cuiusque, « naturae lege innititur in corde hominis insculpta et vigente in universis
culturis et humanis cultibus; quae si amoveas ab hoc contextu eorum ambitum perstrinxeris
et relativisticae cesseris doctrinae, docenti sensum et interpretationem iurium mutare eorumque
universalitatem negari posse ratione habita diversitatis contextus culturalis, politici, socialis,
quinimmo et religiosi. Neque porro concedendum est ut lata haec rationum subiectivarum
varietas obscurare audeat illam certitudinem, qua docetur universalia esse non solum iura sed
talem quoque esse hominem ipsum, horum iurium subiectum » (Allocutio ad Unitarum Natio-
num Generalem Coetum, 18 Aprilis 2008: AAS 100 [2008], 334).
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale862
interesse nexum intrinsecum inter rationem ontologicam et valorem specifi-
cum humanae cuiusque creaturae. Quod si spiritualis animae praesentia ne-
queat perstringi per cuiuspiam dati exsperimentalis considerationem, exstant
tamen scientiae conclusiones ipsae de embryone humano, quae « pretiosa
suppeditant elementa, ex quibus rationis ope dignosci potest personam iam
adesse praesentem inde ab hac prima vitae humanae significatione: cur igitur
vivens creatura humana non esset etiam persona humana? ».8 Etenim realis
creaturae humanae substantia per totum suae vitae decursum, ante et post
nativitatem, vetat affirmari posse sive quod eius natura mutaverit sive quod
moralis eius praestantia per gradus transierit, cum referta sit plena idoneitatis
assumptione et anthropologica et ethica. Humanus embryon ergo, inde ab exor-
diis, personae nativa dignitate fruitur.
6. Huius dignitatis observantia humanae cuique creaturae debetur, quia
in se indelebili ratione impressam gerit suam dignitatem una cum suipsius
praestantiam. Vitae humanae ortus, praeterea, authenticum habet contextum in
matrimonio et in familia, in qua procreatur per actum qui amorem exprimit
mutuum viri et mulieris; igitur « dicendum est procreationem vere consciam
erga nasciturum e solo matrimonio oriri posse ».9
Matrimonium, quod omnibus in temporibus omnibusque in culturis est
celebratum, « sapienter providenterque Creator Deus ea mente » instituit, « ut
in hominibus suum amoris consilium efficeret. Quocirca per mutuam sui
donationem, quae ipsorum propria est et exclusoria, coniuges illam perse-
quuntur personarum communionem, qua se invicem perficiant, ut ad novo-
rum viventium procreationem et educationem cum Deo operam socient ».10
Per amoris coniugalis fecunditatem vir et mulier « manifestant in origine suae
vitae sponsalis esse germanum assensum, proclamatum et revera ad actum
deductum in reciprocitate, qui semper manet apertus ad vitam... Lex natu-
ralis, qua innititur agnitio verae paritatis inter personas et gentes, digna est
quae habeatur fons ad quem conformetur quoque necessitudo inter coniuges
cum conscienter novos filios generant. Vitae transmissio insculpta est in ipsa
natura eiusque leges manent ut praecepta non scripta, quae ab omnibus
revocanda sunt ».11
8 Congregatio pro doctrina fidei, Instr. Donum vitae, I, 1: AAS 80 (1988), 78-79.9 Ibid., II, A, 1: l.c., 87.
10 Paulus VI, Litt. Enc. Humanae vitae (25 Iulii 1968), 8: AAS 60 (1968), 485-486.11 Benedictus XVI, Allocutio ad Coetum internationalis Congressus a Pontificia Universi-
tate Lateranensi convocati, quadragesimo expleto anno Litterarum Encyclicarum Humanae
Congregatio pro Doctrina Fidei 863
7. Ecclesia firmum habet quod humanum quidlibet sapiat non solum
accipitur et observatur a fide, sed ab ea ultro mundatur, extollitur et perfi-
citur. Deus, cum hominem ad imaginem et similitudinem suam creavisset (cfr
Gn 1, 26), hanc ipsam creaturam existimavit appellavitque « valde bonam »
(Gn 1, 31), eandemque postea in Filio assumpsit (cfr Io 1, 14); qui Dei Filius in
Incarnationis mysterio corporis et animae confirmavit dignitatem, quibus
humana constituitur creatura. Neque Christus humanam fugit corporeita-
tem, quin plene revelaverit eius significationem et praestantiam: « Reapse
nonnisi in mysterio Verbi incarnati mysterium hominis vere clarescit ».12
Dei Filius, unus ex nobis factus, donat ut et nos efficiamur « filii Dei »
(Gv 1, 12), « divinae consortes naturae » (2 Pe 1, 4). Quae nova qualitas mini-
me opponitur dignitati creaturae, quae per rationem agnosci potest ab ho-
minibus cunctis, sed eam extollit ad latiorem vitae provinciam, quae est vita
Dei ipsius, et ditat facultate congruentius meditandi de vita humana deque
actibus quae eam ad existentiam vocant.13
Sub lumine istorum fidei datorum, luculentius apparet atque maiorem
vim acquirit observantia erga humanam creaturam individuam, quam ratio
postulat, ut nulla intersit contradictio inter utramque sententiam, alteram
affirmantem dignitatem et alteram sacralitatem humanae vitae. « Rationes
multiplices, quibus Deus in historia hominem mundumque curat, non modo
inter se non repugnant, sed contra mutuo sustentantur et penetrantur. Om-
nes autem oriuntur ex sapienti et benevolo proposito et ad idem redeunt, quo
Deus homines praedestinavit “conformes fieri imagini Filii eius” (Rom 8, 29) ».14
8. Dehinc ab huiusmodi summa alterutriusque rationis, humanae scilicet
et divinae, melius intellegitur cur inviolabile sit hominis magnum pretium, qui
aeterna fruitur vocatione et ad participandum vocatur amorem trinitarium Dei
viventis.
Hoc magnum pretium hic cunctis hominibus sine discrimine applicatur,
quia, ex eo quod exsistit, humana quaeque creatura plene observanda est,
quinimmo quaelibet seponenda est introductio criteriorum discriminantium,
quoad dignitatem, ex progressu biologico, psychico, culturali vel ex salutis
vitae (10 Maii 2008): L’Osservatore Romano, 11 Maii 2008, 1; cfr Ioannes XXIII, Litt. Enc. Mater
et magistra (15 Maii 1961), III: AAS 53 (1961), 447.12 Conc. Oecum. Vat. II, Const. past. Gaudium et spes, 22.13 Cfr Ioannes Paulus II, Litt. Enc. Evangelium vitae (25 Martii 1995), 37-38: AAS 87 (1995),
442-444.14 Ioannes Paulus II, Litt. Enc. Veritatis splendor (6 Augusti 1993), 45: AAS 85 (1993), 1169.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale864
condicione manantium. In homine, ad Dei imaginem creato, repercutitur
gradu in omni suae exsistentiae, « vultus Filii eius Unigeniti... Talis Dei amor
infinitus et quasi arcanus erga homines revelat quantum persona humana sit
digna amoris per se ipsam, nulla alia consideratione interveniente — de intel-
lectu, pulchritudine, valetudine, iuventute, integritate etc. In summa, vita
humana semper bonum est, quia “coram mundo Dei manifestatio exstat,
signum eius praesentiae, vestigium gloriae eius” (Evangelium vitae, 34) ».15
9. Haec utraque vitae ratio, naturalis scilicet et supernaturalis, efficit
quoque ut melius intellegatur quo sensu actus quibus humanae creaturae datur
ut ad exsistentiam vocetur et quibus vir et mulier mutua donatione alterutri
conceduntur, repercussio sint amoris trinitarii. «Deus, qui amor et vita est,
viro ac mulieri vocationem indidit ad participandum speciali modo suum
mysterium personalis communionis suumque opus Creatoris et Patris ».16
Christianum matrimonium « in completiva ratione naturali radicitus insi-
det, quae inter virum et mulierem viget atque ipsorum coniugum alitur pro-
posito totum participandi de vita consilium, id videlicet quod habent et quod
sunt: haec igitur communio fructus est et signum postulationis penitus hu-
manae. Sed in Christo Domino Deus hanc humanam suscipit postulationem,
eam confirmat, purificat, effert, eam perficit matrimonii sacramento: Spiritus
Sanctus in sacramentalem celebrationem effusus christianis coniugibus largi-
tur donum novae communionis, amoris, quae viva realisque est imago illius
eximiae unitatis, quae efficit Ecclesiam indivisibile Corpus mysticum Domini
Iesu ».17
10. Ecclesia, de ethica valentia iudicium ferens, circa quosdam exitus
recentiorum inquisitionum medicinae artis hominem spectantium eiusque
originem, minime irrumpit in ambitum scientiae medicae qua talis, sed enixe
hortatur eos quibus spectat ne parvipendant suarum actionum ethicam et
socialem responsabilitatem, eisdemque commemorans quod ethicus scientia-
rum biomedicarum valor aestimatur ex facta mentione tum observantiae ab-
solutae humanae cuique creaturae debitae, omnibus momentis eius existentiae,
15 Benedictus XVI, Allocutio ad Generalem Coetum Pontificiae Academiae pro Vita tuenda
et ad Congressum Internationalem «Humanus embryon in primordiis praeimplantationis »
(27 Februarii 2006): AAS 98 (2006), 264.16 Congregatio pro doctrina fidei, Instr. Donum vitae, Introductio, 3: AAS 80 (1988), 75.17 Ioannes Paulus II, Adhort. Ap. Familiaris consortio, de familiae christianae muneribus in
mundo huius temporis (22 Novembris 1981), 19: AAS 74 (1982), 101-102.
Congregatio pro Doctrina Fidei 865
tum tutelae peculiaritatis actuum personalium vitam procreantium. Interven-
tus Ecclesiae Magisterii non evadit fines suae missionis promovendi formatio-
nem conscientiarum, authentice veritatem enuntians, quae Christus ipse est,
et insimul declarans atque authentice, auctoritate qua pollet, ordinis moralis
principia confirmans, ex ipsa humana natura profluentia.18
PARS II:
NOVAE QUAESTIONES DE PROCREATIONE
11. Spectatis principiis supra memoratis oportet nunc diiudicare de qui-
busdam quaestionibus procreationem spectantibus, quae in lucem prodierunt
et clariore forma ditatae sunt in annis post publici iuris factam Instructionem
Donum vitae.
Technicae methodi adiuvantes fertilitatem
12. Quoad curam infertilitatis, novae artes technicae medicinae debent
observare tria fundamentalia bona: a) ius ad vitam et ad physicam integri-
tatem humanae cuiusque creaturae inde a conceptione usque ad mortem
naturalem; b) matrimonii unitatem, quae secumfert mutuam observantiam
coniugum iuris, ut pater et mater fieri valeant solummodo alter per alterum;19
c) sexualitatis valores potissimum humanos, qui « poscunt ut humanae per-
sonae procreatio habeatur veluti fructus actus coniugalis, qui est nota pro-
pria mutui coniugum amoris ».20 Interventus technici, qui adiutorio sunt pro-
creationi « quatenus artificiosi, respuendi non sunt. Qua tales testantur quid
valeat ars medica; at eorum moralis aestimatio referatur oportet ad dignita-
tem humanae personae, cuius est perficere divinam sibi inditam vocationem
ad donum amoris atque ad donum vitae ».21
Sub lumine huiusmodi criterii nequeunt omnino adhiberi technicae quae-
que artes fecundationis artificiosae heterologae 22 necnon technicae artes fe-
18 Cfr Conc. Oecum. Vat. II, Decl. Dignitatis humanae, 14.19 Cfr Congregatio pro doctrina fidei, Instr. Donum vitae, II, A, 1: AAS 80 (1988), 87.20 Ibid. II, B, 4: l.c., 92.21 Ibid., Introductio, 3: l.c., 75.22 Fecundationis seu procreationis artificiosae heterologae nomine hic intelleguntur techni-
cae rationes eo spectantes, ut humanus conceptus artificiose habeatur, per concursum gametum,
qui saltem ex una parte e donante proveniant qui sit diversus a coniugibus (cfr ibid., II: l.c., 86).
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale866
cundationis artificiosae homologae 23 actum coniugalem subrogantes. Permit-
tuntur econtra technicae artes, quae speciem habeant auxilii ad actum coniu-
galem rite explendum atque ad eiusdem fecunditatem. Instructio Donum vitae
ita docet: « Medicus munere fungitur deserviendi bono personarum et huma-
nae procreationi; quoad haec, ille nec disponendi nec decernendi potestatem
habet. Medicus interventus tunc personarum dignitatem tuetur, cum actum
coniugalem adiuvare studet, sive ut facilius expleatur, sive ut idem, iam rite
expletus, finem suum assequi possit ».24 Atque item de inseminatione artifi-
ciosa homologa, docet: « seminatio artificialis homologa intra ambitum ma-
trimonii admitti nequit, excepto casu in quo apparatus technicus non sit
substitutivus actus coniugalis, sed se praebeat ut adiumentum ad naturalem
eius finem facilius assequendum ».25
13. Licite procul dubio adhiberi possunt interventus apti ad removenda
fertilitatis naturalis impedimenta, ut sunt, exempli gratia, cura hormonalis
infertilitatis quae oriatur a gonadibus, cura chirurgica endometriosis, tuba-
rum obstructionis sanatio, vel microchirurgica tubarum pervietatis restaura-
tio. Omnes huiusmodi technicae artes haberi possunt germanae therapiae,
quatenus, amotis impedimentis quae prima causa fuerint infertilitatis, coniu-
ges actus ponere possint cum felici procreationis exitu, quin medico directe
interveniendum sit in ipso coniugali actu; etenim harum technicarum ratio-
num nulla surrogat coniugalem actum, qui unus exstat dignus procreationis
plene consciae.
Ut nonnullorum desiderio praeterea coniugum sterilium subveniatur, ar-
denter filium affectantium, optandum est ut foveatur, promoveatur et faci-
lior reddatur, opportunis legibus, ratio de adoptione innumerorum exstantium
puerorum orphanorum, qui domestica domo indigent, ad aptam suam asse-
quendam humanam evolutionem. Demum declarandum est quod cohortatio-
ne fovendi sunt quotquot inquirant et opes impendant ad sterilitatem prae-
cavendam aptas.
23 Fecundationis seu procreationis artificiosae homologae nomine hic intelleguntur techni-
cae rationes eo spectantes, ut humanus conceptus habeatur per gameta coniugum matrimonio
adstrictorum (cfr ibid.).24 Ibid., II, B, 7: l.c., 96; cfr Pius XII, Allocutio participantibus conventus internationalis
quarti medicorum catholicorum (29 Septembris 1949): AAS 41 (1949), 560.25 Congregatio pro doctrina fidei, Instr. Donum vitae, II, B, 6: l.c., 94.
Congregatio pro Doctrina Fidei 867
Fecundatio in vitro et voluntaria embryonum exstinctio
14. Quod fecundatio in vitro secumferat non raro suppressionem volun-
tariam embryonum, iam in lucem posuit Instructio Donum vitae.26 Nonnulli
credebant hoc accidere potuisse technicae artis causa nondum ex toto per-
fectae. Posteriora experimenta econtra in lucem posuerunt cunctas has fe-
cundationis in vitro technicas methodos adhiberi de facto veluti si humanus
embryon alius non esset ac mera caterva cellularum, quae adhibentur, seli-
guntur et eliminantur.
In aperto tamen est tertiam partem mulierum procreatione artificiosa
utentium eo quidem pervenire ut puerum gestent. At infitiandum non est
quod si consideretur numeri ratio inter summam embryonum procreatorum
et summam effective natorum, numerum embryonum exstinctorum maximum
esse.27 Quas iacturas scientiarum periti fecundationis technicarum artium in
vitro diiudicant veluti pretium solvendum ad exitus habendos prosperos.
Revera autem maximam anxietatem ingerit quod investigatio hac in regione
tendat potissimum ad meliores exitus habendos centesima habita ratione
inter numerum puerorum natorum et mulieres quae curam inierint, quin
videatur sua revera interesse de iure uniuscuiusque embryonis ad vitam.
15. Saepe obiciunt tales embryonum iacturas esse maxima ex parte
praeterintentionales, quinimmo vel evenire contra parentum medicorumque
voluntatem; affirmant quoque de periculis agi non longe aliis ac conexis cum
generationis processu naturali; et velle demum vitam communicare omnibus
amotis periculis idem revera necessario efferre ac abstineri ab eius transmis-
sione. Verum patet non omnes embryonum iacturas in ambitu procreationis
in vitro eandem necessitudinem habere ad voluntatem eorum quorum inter-
est, tamen non est infitiandum quoque quod multis in casibus derelictio,
exstinctio vel iacturae embryonum sint quid praevisum ac volitum.
Etenim embryones creati in vitro qui defectus exhibeant statim directe
seponuntur et in dies frequentiores sunt casus in quibus coniuges non steriles
utuntur technicis artibus procreationis artificiosae hoc uno intentu ut operari
possint selectionem geneticam suorum filiorum. Iam multis in nationibus
mulieris cycli stimulatio praxis facta est communis ad magnum numerum
obtinendum ovocytorum, qui fecundantur. Ex embryonibus creatis certus
26 Cfr ibid., II: l.c., 86.27 Hodie, in maioribus quoque fecundationis artificiosae institutis, numerus embryonum qui
supprimuntur fere enumerantur supra octoginta centesimas partes.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale868
numerus transfertur in matris uterum, cum ceteri congelantur ad futuros, si
dentur, interventus reproductionis. Finis huius translationis multiplicis est
certam facere, quantum fieri potest, implantationem saltem unius embryo-
nis. Ad hunc finem obtinendum adhibetur, ut instrumentum, embryonum
quantitatis usurpatio maioris quam pro filio optato, cum praevideatur quos-
dam certo perditum iri et, quomodocumque erit, multiplicem gestationem
impediendam esse. Ita ars technica translationis multiplicis secumfert tracta-
tionem mere instrumentalem embryonum. Dolendum est quod nusquam quoli-
bet alio in ambitu communis medicinae deontologia professionalis et mode-
ratores qui sanitati praesunt consensuri essent ut adhiberetur technica ars
secumlatura rationem globalem tam magnam infaustorum et fatalium exi-
tuum. Verum technicae artes fecundationis in vitro diffunduntur, quia postu-
latur et creditur embryoni non deberi plenam observantiam, propterea quod
aemulatur et opponitur cuidam desiderio satisfaciendo.
Quae infelix rerum condicio, de qua saepe siletur, vehementer ex toto
deploranda est, quia « diversi similiter modi generationis artificiosae, qui mi-
nisterio vitae servire videntur quique crebrius hac ex mente adhibentur, viam
revera ad novas vitae violationes sternunt ».28
16. Ecclesia praeterea docet, ethica spectata ratione, non licere dissocia-
tionem procreationis a coniugalis actus contextu ex toto personali:29 humana
procreatio etenim actus exstat personalis coniugum, viri et mulieris, qui
nullum substitutivae adlegationis genus perpetitur. Acceptatio acritica huius-
modi maximae rationis abortivitatis, quod attinet ad artes technicas fecun-
dationis in vitro, eloquenter declarat quod substitutio actus coniugalis per
processum technicum — ut sileamus de eius repugnantia ad observantiam
praestandam procreationi debitam, quae reduci nequit uni momento repro-
ductivo — multum confert ad debilitandam conscientiam observantiae, quae
humanae cuique creaturae debetur. Huiusmodi observantiae conscientia
econtra fovetur per intimam coniugum coniunctionem amore coniugali vivi-
ficatam.
28 Ioannes Paulus II, Litt. Enc. Evangelium vitae, 14: AAS 87 (1995), 416.29 Cfr Pius XII, Allocutio iis qui interfuerunt Conventui universali de fecunditate et steri-
litate humana (19 Maii 1956): AAS 48 (1956), 470; Paulus VI, Litt. Enc. Humanae vitae, 12: AAS
60 (1968), 488-489; Congregatio pro doctrina fidei, Instr. Donum vitae, II, B, 4-5: AAS 80
(1988), 90-94.
Congregatio pro Doctrina Fidei 869
Ecclesia animadvertit legitimum esse desiderium procreandorum filio-
rum, et percipit dolorem coniugum qui affliguntur infertilitatis difficultati-
bus. Tale desiderium tamen nequit tantum anteponi dignitati humanae cuius-
libet vitae, ut eidem dominari praesumat; neque tale filii desiderium habendi
« productionem » eius excusat, sicuti desiderium filium recusandi iam concep-
tum excusare non valet eius derelictionem vel exstinctionem.
Revera nonnulli animadvertunt quod quidam homines concrediti inqui-
sitioni scientificae, carentes autem quacumque ratione ethica et conscii qui
sint de potentialitatibus insitis in progressu technologico, cedere quasi
videantur logicae uni rationi subiectivorum desideriorum30 et oeconomicae
pressioni, quae fortiter dominatur hac in regione. Cum igitur exstent qui
abutantur humana creatura in suo statu embryonali, declarandum est « amo-
rem Dei nulla frui differentia inter novum conceptum adhuc in sinu matris
suae et infantem, vel iuvenem, vel virum maturitatem qui est consecutus, vel
senem. Nulla differentia Ipse fruitur quia in quolibet homine signum respicit
imaginis et similitudinis suae... Propterea Ecclesiae Magisterium numquam
proclamare destitit characterem sacrum et inviolabilem cuiusque vitae hu-
manae inesse, ab eius conceptione usque ad finem naturalem ».31
De iniectione seminis intra cytoplasma (ICSI)
17. Inter technicas artificiosae fecundationis methodos recentiores pe-
culiare pondus in dies obtinuit quae dicitur iniectio seminis intra cytoplasma,
vulgo Intra Cytoplasmic Sperm Injection.32 Huiusmodi ICSI methodus facta
est technica ars longe frequentior ad optimam exitus efficaciam habendam,
quae vincere possit varias viri sterilitatis species.33
30 Crescit in dies numerus hominum, etiam vinculo coniugali non adstrictorum, qui utuntur
technicis instrumentis artificialis fecundationis ad filium generandum. Huiusmodi methodi de-
bilitant institutionem matrimonii filiosque crescendos inducunt in ambitibus minime foventibus
eorum perfectam hominum evolutionem.31 Benedictus XVI, Allocutio ad Generalem Coetum Pontificiae Academiae pro Vita tuenda
et ad Congressum Internationalem « Humanus embryon in primordiis praeimplantationis »
(27 Februarii 2006): AAS 98 (2006), 264.32 Fecundatio per iniectionem spermae intra cytoplasmam, vulgo Intra Cytoplasmic Sperm
Injection (ICSI), similis fere in toto est ceteris fecundationis in vitro generibus, a quibus tamen
differt quia fecundatio non fit sponte in vitro, sed per iniectionem unius spermatozoi antea selecti
intra ovocyti cytoplasmam et, interdum, per iniectionem elementorum lineae germinalis viri
quae ad maturitatem nondum pervenerunt.33 De hac re tamen notandum est quod homines scientiarum periti disputant de quibusdam
periculis, quae huiusmodi ICSI afferre possit ad concepti valetudinem.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale870
Ut evenit per fecundationem in vitro, cuius est variatio, ICSI est technica
methodus intrinsece illicita, cum secumferat totalem dissociationem inter pro-
creationem et coniugalem actum. Etenim methodus ICSI quoque « ad actum
deducitur extra coniugum corpus, opera aliorum, a quorum scientia atque
technica arte prosper exitus interventus dependet; eadem vitam identitatem-
que embryonum humanorum in potestatem redegit medicorum atque biolo-
gorum, sicque rei technicae dominatum quendam in personae humanae ori-
ginem et sortem instaurat. Huiusmodi dominatus suapte natura contradicit
dignitati et aequalitati, quae parentibus et filiis communes esse debent. Con-
ceptio in vitro est effectus actionis technicae, per quem evenit fecundatio; ea
autem neque revera obtinetur, neque consulto appetitur tamquam manifes-
tatio ac fructus actus qui est proprius coniunctionis coniugalis ».34
Embryonum congelatio
18. Inter methodos adhibitas ad augendum prosperi exitus numerum in
technicis artibus procreationis in vitro, annumeratur multiplicatio plurium
tractationum in consequentia. Ne iterentur deductiones ovocytorum ex mu-
liere, proceditur ad unam plurimam ovocytorum deductionem, cui consequi-
tur cryoconservatio partis eximiae embryonum qui producti sunt in vitro,35 ut
postea adhiberi possint in altero cyclo, si prior non prosperos habuerit exitus,
vel si parentes aliam gestationem habere optaverint. Interdum proceditur ad
congelationem embryonum quoque, qui priori translationi destinati erant,
quia hormonum stimulatio in cyclo mulieris secumfert effectus, qui suadent
quandam moram interponere, ut ad normam redigi possint mulieris condi-
ciones physiologicae, antequam procedendum sit ad translationem embryo-
num in matris gremium.
Cryoconservatio componi nequit cum observantia quae debetur humanis em-
bryonibus, primum quia nititur eorum productione in vitro, deinde quia eos
graviter exponit periculis mortis vel damni, quod attinet ad physicam inte-
gritatem, cum centesima maior pars minime supersit processui congelationis
et decongelationis; orbat praeterea, saltem ad tempus, materno hospitio et ges-
tatione; exponit demum condicioni ultro suscipiendi offensas et adulterationes.36
34 Congregatio pro doctrina fidei, Instr. Donum vitae, II, B, 5: AAS 80 (1988), 93.35 Cryoconservatio, ad embryones quod attinet, est processus refrigerationis per imas tem-
peraturas ut provideatur eorum diuturnae conservationi.36 Congregatio pro doctrina fidei, Instr. Donum vitae, I, 6: AAS 80 (1988), 84-85.
Congregatio pro Doctrina Fidei 871
Maior etenim pars embryonum qui illico non adhibentur, « orbati » ma-
nent, eosque parentes minime requirunt, quorum quinimmo interdum et
vestigia amittuntur, ut declaratur per existentiam in repositoriis tot milium
et milium embryonum congelatorum, in fere omnibus nationibus ubi fecun-
datio in vitro usurpatur.
19. Circa magnum numerum embryonum congelatorum, qui iam ad vitam
vocati sunt, quaeritur quid de his faciendum sit. Nonnulli talem quaestionem
sibi proponunt quin intellegant ethicum momentum, unice impulsi necessi-
tate legis servandae, quae praecipit ut vacuefiant post certum tempus cryo-
conservationis sedium repositoria, quae denuo postea repletura sint. Alii
autem sibi conscii sunt de gravi iniustitiae vulnere patrato et sibi quaerunt
quomodo possint reparandi officio obire.
Certo recipi nullo modo possunt proposita adhibendi huiusmodi embryones
ad pervestigationis fines vel ad therapeuticos usus, quia subest aestimatio de
embryonibus tamquam de mera « materia biologica » et eorum secumferunt
exstinctionem. Nec, insuper, admitti potest consilium huiusmodi embryones
decongelandi absque eorum reactivatione ad fruendum utendumque de iisdem ad
instar cadaverum.37
Propositum quoque eos suppeditandi coniugibus infertilitate laboranti-
bus, tamquam « therapiam infertilitatis », illicita est, ratione ethica spectata,
propter easdem rationes quae illicitam faciunt et procreationem artificiosam
heterologam et quamlibet formam maternitatis surrogatae;38 quae methodus
praeterea secumfert innumeras alias difficultates generis medici, psychologici
et iuridici.
Consilium praeterea a quibusdam in medio est positum, ad unum finem
opportunitatis nascendi dandae creaturis humanis, quae sin aliter certo ex-
stincturae essent, quandam instaurandi formam « adoptionis praenatalis ».
Huiusmodi propositum, dignum quod laudetur propter intentionem obser-
vandi et defendendi humanam vitam, secumfert tamen varias difficultates,
non alias ac supra enumeratas.
Oportet in summa declarare quod tot milia et milia embryonum in statu
derelictionis talem definiunt condicionem iniustitiae de facto irreparabilis, ut
Ioannes Paulus II appellaverit « ad conscientiam auctoritatum orbis scientia-
rum, potissimum autem medicis, ut mora detur quod attinet ad creationem
37 Cfr nn. 34-35 praesentis Instructionis.38 Cfr Congregatio pro doctrina fidei, Instr. Donum vitae, II, A, 1-3: l.c., 87-89.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale872
humanorum embryonum, considerans nullam viam patere quae sit absque
delicto de humana destinatione tot milium et milium embryonum « congela-
torum », qui sunt et manent semper adhuc titulares iurium fundamentalium
et ideo qui sunt iuridice tuendi utpote humanae personae ».39
Ovocytorum congelatio
20. Ad superandas graves quaestiones ethicas quas ponit cryoconserva-
tio embryonum, in medio positum est quoque, in ambitu technicarum artium
fecundationis in vitro, propositum congelandi ovocyta,40 ut ubi primum con-
gruus numerus ovocytorum deductus fuerit in praevisione variorum cyclo-
rum artificiosae procreationis, statui possint fecundanda esse tantum ovocy-
ta, quae translatura sint in matrem, ceteris congelatis, ut si casus ferat,
eadem fecundari et transferri possint si prior conatus non prosper evaserit.
De qua re oportet declarare quod cryoconservatio ovocytorum, ut processui
artificiosae procreationis inserviant, reicienda est utpote morali existimationi
contraria.
Reductio embryonalis
21. Quaedam methodi technicae artis, quae adhibentur in artificiosa
procreatione, potissimum translatio plurium embryonum in matris uterum,
secumtulerunt incrementum non parvum, quod attinet ad centesimam ratio-
nem gestationum multiplicium. Propterea in mentem invexit ratio proceden-
di ad reductionem embryonalem quam dicunt, quae consistit in chirurgica
operatione, apta ad minuendum numerum embryonum vel fetuum qui
exstant in gremio matris per directam eorundem exstinctionem. Quae reso-
lutio exstinguendi humanas creaturas, paulo ante vehementer desideratas,
exstat veluti quoddam paradoxum et secumfert saepe dolores et culpae sen-
sum, qui per plurimos annos permanere possunt.
Doctrinam ethicam quod spectat, reductio embryonalis appellandus est
abortus voluntarius selectivus. Agitur enim de deliberata ac directa suppres-
39 Ioannes Paulus II, Allocutio ad quosdam iuris peritos coram admissos Symposii partici-
pes «Evangelium vitae atque ius » et XI Colloquii internationalis romanistici canonistici (24
Martii 1996), 6: AAS 88 (1996), 943-944.40 Cryoconservatio ovocytorum proposita est quoque aliis in contextibus, de quibus hic non
agitur. Ovocyti nomine appellatur cellula germinalis mulieris nondum penetrata a spermatozoo.
Congregatio pro Doctrina Fidei 873
sione unius vel plurium creaturarum humanarum innocentium in exordiis
exsistentiae, et qua talis semper graviter contradicit ordini morali.41
Argumenta quae adducuntur ad ethice reductionem embryonalem iusti-
ficandam innituntur saepe analogicis rationibus de naturae calamitatibus vel
condicionum necessitatibus, in quibus, salva bona uniuscuiusque voluntate,
impossibile evadit cunctis salutem ministrare in periculo versantibus. At
huiusmodi analogicae rationes nullo modo morale iudicium positivum funda-
re possunt in actu directe abortivo. Nonnumquam principia revocantur mo-
ralia, ut sunt principia de male minore vel de duplici effectu, quae hoc in loco
minime valent; etenim numquam licet ad actum deducere opus intrinsece
illicitum, ut bonum quoddam eveniat, cum finis minime iustificare possit
media.
Diagnosis prae-implantatoria
22. Diagnosis prae-implantatoria forma quaedam est diagnosis praena-
talis, stricte cum technicis artibus artificiosae fecundationis coniuncta, qua
providetur ut fiat diagnosis genetica embryonum creatorum in vitro, ante-
quam transferantur in gremium matris; quae ad eum finem adhibetur ut certi-
tudo obtineatur transferendi in matrem tantum embryones qui defectibus careant
vel sint dati sexus vel certis qualitatibus peculiaribus praediti.
Secus ac evenit in aliis formis diagnosis praenatalis, in quibus gradus
diagnosticus apparet rite seiunctus a gradu, si casus ferat, exstinctionis et
in cuius ambitu coniuges libertate fruuntur puerum suscipiendi morbo affec-
tum, diagnosis prae-implantatoria econtra secumfert fere semper suppressio-
nem embryonis, qui habeatur « suspectus » per defectus geneticos vel chromo-
somicos, aut habeat alium sexum ac volitum vel qualitates non desideratas.
Diagnosis prae-implantatoria — quae semper conectitur cum artificiosa fecun-
datione, quae procul dubio ex se intrinsece est illicita — eum habet finem
verum ut fiat selectio qualitativa cum consequenti exstinctione embryonum,
quae nonnisi actio abortiva praecox dici potest. Diagnosis prae-implantatoria
ergo illi sententiae seu menti eugeneticae subicitur, « quae abortum selectionis
accipit ne fetus enascantur variis deformitatum generibus adfecti. Turpis
autem est talis mens maximeque improbanda, quoniam vitae cuiusdam uti-
41 Cfr Conc. Oecum. Vat. II, Const. past. Gaudium et spes, 51; Ioannes Paulus II, Litt. Enc.
Evangelium vitae, 62: AAS 87 (1995), 472.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale874
litatem metiri dumtaxat ex “normalitatis” regulis audet atque corporis va-
letudine, dum viam simul in lege reserat ad infanticidii et euthanasiae ap-
probationem ».42
Qui de humano embryone tractat veluti sit mera «materia ergasterii »,
operatur alterationem quoque et discrimen, quod attinet ad notionem ipsam
dignitatis humanae. Dignitas haec propria est ex aequo cuiusque humanae
creaturae neque pendet a parentum coepto consilio, neque a sociali condicio-
ne, neque a culturali institutione, neque a gradu physicae evolutionis. Quodsi
aliis in temporibus, licet in genere susciperentur notio et postulationes hu-
manae dignitatis, discrimen tamen nonnulli operabantur ob stirpem, religio-
nem vel socialem condicionem, hodie in medio est non minus grave et inius-
tum discrimen, cum sint qui negent statutum ethicum iuridicumque agnos-
cendum esse de creaturis humanis variis morbis deformitatumque generibus
adfectis; ita a memoria removetur personas morbo adfectas et deformitatum
generibus gravatas minime esse quoddam genus seiunctum a societate civili,
quippe quod morbi et deformitates condicionem humanam participent et
omnium hominum primas partes spectent, tunc etiam cum directe ipsi eadem
minime experiantur. Tale discrimen immorale est itaque omnibus est haben-
dum ut iuridice repugnans, eadem ratione ac removenda sunt impedimenta
culturalia, oeconomica et socialia, quae minantur huiusmodi plenae agnitioni
et tutelae personarum quae sint invaliditati obnoxiae et morbo affectae.
Recentiores formae interceptionis et contragestationis
23. Praeter anticonceptionalia subsidia propria appellatione fruentia,
quae conceptionem impediunt post actum sexualem, exstant alia subsidia
quae operantur post fecundationem, cum embryon iam est constitutus, ante
vel post eius implantationem in utero. Quae artes technicae habentur inter-
ceptivae, si antea occidunt embryonem quam implantari possit in utero ma-
tris, et contragestativae, si embryonis exstinctionem provocant vix implantati.
Ad fovendam diffusionem instrumentorum interceptivorum,43 interdum
quidam dicunt eorum modum operandi quod spectat non satis esse cognitum.
Reapse infitiandum non est quod in promptu non semper habetur perfectam,
42 Ioannes Paulus II, Litt. Enc. Evangelium vitae, 63: AAS 87 (1995), 473.43 Vulgatiora instrumenta interceptiva exstant spiralis quam appellant vel intra uterum
dispositivum (IUD) et quae dicitur « pillula diei sequentis »
Congregatio pro Doctrina Fidei 875
variorum pharmacorum quae adhibentur, cognitionem de mechanica operan-
di ratione, sed pervestigationes experimentales confirmant effectum impedien-
dae implantantionis certo inesse, licet ex hoc non sequatur quod interceptiva
subsidia abortum foveant quotiescumque sumuntur, cum omnes noverint
non semper post sexualem congressum sequi fecundationem. Monendum est
tamen adesse fere semper abortivam mentem voluntariam in eo qui impedire
intendat embryonis implantationem, si casus ferat, iam concepti, et ideo
quaerat vel ordinet ut sumantur huiusmodi pharmaca.
Mora menstrualis si certo supervenerit, interdum decurritur ad contrages-
tationem,44 quae adhibetur ex more infra unam vel duo hebdomadas post
agnitam moram. Cuius finem esse conclamant menstruationem iterum pro-
vocare, attamen reapse nonnisi de abortu embryonis agitur vix nidificati.
Ut omnes noverunt, abortus procuratus « quacumque peragitur via, delibe-
rata est ac directa hominis occisio primordiali eius vitae tempore quod inter
conceptionem decurrit et parturitionem ».45 Igitur usus instrumentorum inter-
ceptionis et contragestationis annoverandus est inter crimina abortus, quod
est peccatum gravissimum contra legem moralem; quodsi praeterea acquisita
erit certitudo de abortu secuto, iuxta Canonicum ius mulctandum est poena-
libus consectariis.46
PARS III:
NOVA THERAPEUTICA PROPOSITA IMPLICANTIA
ADULTERATIONEM EMBRYONIS VEL GENETICI HUMANI
PATRIMONII
24. Cognitiones recentioribus adquisitae annis novas induxerunt spes et
medicinae regenerativae et therapiae morborum genetica spectata ratione.
Praesertim magnam spem induxit inquisitio de cellulis staminalibus embryonis
44 Vulgatiora instrumenta antigestatoria exstant pillula RU 486, quae dicitur, vel aborti-
vum Mifepristone, ut vocant, necnon series prostaglandinum et quod vocatur Methotrexate.45 Ioannes Paulus II, Litt. Enc. Evangelium vitae, 58: AAS 87 (1995), 467.46 Cfr Codex Iuris Canonici, can. 1398 et Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium, can. 1450
§ 2; cfr quoque Codex Iuris Canonici, cann. 1323-1324. Pontificia Commissio Codici Iuris Cano-
nici authentice interpretando, quaestioni: « utrum abortus, de quo in can. 1398, intellegatur
tantum de eiectione fetus immaturi, an etiam de eiusdem fetus occisione quocumque modo et
quocumque tempore a momento conceptionis procuretur », negative respondit ad primam par-
tem; affirmative vero ad secundam (Responsio ad II dubium [23 Maii 1988]: AAS 80 [1988],
1818).
deque futuris usibus concretis, qui oriri forsan possunt in therapeutica arte,
quique tamen nullam adhuc habuerunt comprobationem prosperorum exi-
tuum, secus ac inquisitio de cellulis staminalibus adultis. Cum igitur nonnulli
persuasum sibi habuerint quod metae therapeuticae, quas forte consequi
possent per cellulas staminales embryonis, excusare quoque valerent varias
formas artificiosae tractationis et exstinctionis humanorum embryonum, elu-
xit summa quaestionum in ambitu therapiae genicae, clonationis et usus
cellularum staminalium, de quibus est ferenda accurata moralis existimatio.
Therapia genica
25. Nomine therapiae genicae vulgo intellegitur applicatio in homine
technicarum artium geneticae machinalis doctrinae, ad pathologias sanan-
das, scilicet ut curari possint morbi, genetica transmissione innixi, licet re-
centioribus temporibus nonnulli conentur adhibere therapiam genicam etiam
ad curandos morbos non hereditarios, potissimum in cancrorum cura.
Ratione theorica, potest therapia genica adhiberi secundum utrumque
gradum, alterum in cellulis somaticis alterum autem in cellulis germinalibus.
Therapia genica somatica intendit tollere vel minuere defectus geneticos qui
exstant in gradu cellularum somaticarum, quae sunt cellulae facultate repro-
ductiva carentes, quibus efformantur texturae et organa corporis. Agitur hoc
in casu de interventibus qui diriguntur ad certas cellularum sectiones ut
producant effectus limitatos in singulis individuis. Therapia genica germinalis
autem finem sibi proponit emendandi defectus geneticos qui adsunt in cellulis
germinalis lineae, ut effectus therapeutici, qui in subiecto felicem exitum
habuerint, transmittantur ad eiusdem fortuitam progeniem. Huiusmodi in-
terventus therapiae genicae, sive somaticae sive germinalis, possunt fieri in
fetu ante eius nativitatem – et tunc appellatur therapia genica in utero — vel
post nativitatem, in infante vel in adulta humana creatura.
26. Ad iudicium ethicum ferendum opportune distinguantur oportet
huiusmodi therapiae. Etenim interventus de cellulis somaticis qui finem stricte
therapeuticum sibi proponant, ethica spectata ratione, liciti iure habentur. Tales
interventus tendunt ad pristinam configurationem geneticam de more restau-
randam in subiecto vel ad oppugnanda damna conexa cum anomaliis gene-
ticis praesentibus vel cum aliis conrelatis pathologiis. Et cum therapia genica
afferre possit gravia damna infirmo, tenendum est principium deontologicum
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale876
generale quod prohibet quin therapeuticus interventus fiat antequam certo
constet imprimis nulla damna allatura esse infirmi curandi vel saluti vel
plenae integritati, quae evadant supra modum vel haud proportionata pro
gravitate pathologiae curandae. Requiritur quoque adsensus conscius infirmi
vel legitimi procuratoris.
Alia exstat moralis aestimatio de therapia genica germinali, quia quaelibet
mutatio genetica quae allata fuerit subiecti cuiusdam humani cellulis germi-
nalibus translatura erit eius fortuitae progeniei. Cum ergo pericula quae se-
cumfert quaelibet genetica artificiosa tractatio non sint levia quin immo
adhuc parum moderabilia, spectata actualis investigationis condicione non licet
ethice ita agere ut potentialia damna quae haec tractatio secumfert in progeniem
diffundantur. Praeterea si agatur de therapia genica in embryone, asseveran-
dum est ultra quod eadem ad actum deducenda est in contextu technicae
fecundationis in vitro et ideo secumfert omnes solvendas ethicas quaestiones
conexas cum his rationibus. Propterea igitur affirmandum est, spectato statu
actuali investigationis, therapiam genicam germinalem, cuiusque generis et
formae, ad normam doctrinae ethicae, esse illicitam.
27. Specifica consideratio tribuenda est hypothesi quae spectat fines ap-
plicativos machinalis doctrinae geneticae alios ac therapeuticos. Sunt qui usur-
pare sint ausi possibilitatem adhibendi technicas methodos machinalis doc-
trinae geneticae ad operandas artificiosas tractationes sub pretextu in melius
mutandi et incrementum dandi genetico patrimonio. Non est tacendum qui-
busdam his propositis inesse speciem, ut ita dicatur, non satisfactionis vel et
recusationis praestantiae hominis ut creaturae personaeque perfectae. Prae-
ter technicas difficultates ad illud perficiendum, cum omnibus periculis rea-
libus et potentialibus conexis, veritas potissimum patet quod huiusmodi ar-
tificiosae tractationes fovent eugeneticum mentis habitum et indirectum
sociale stigma inducunt in homines carentes peculiaribus dotibus, qui prop-
terea extollunt dotes magni aestimatas apud alias certas culturas et societa-
tes, quibus tamen humana peculiaritas per se minime inniti potest. Quae
omnia pugnarent contra veritatem fundamentalem de iuridica inter humanas
creaturas aequalitate, quae vertitur in praeceptum iustitiae, et cuius trans-
gressio, longo temporis intervallo, secumlatura certo erit imminentia damna
pacificae personarum conviventiae. Praeterea quaeri potest quis decernere
possit quales sint mutationes habendae positivae et quales secus, vel qua-
Congregatio pro Doctrina Fidei 877
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale878
les sint fines ponendi petitionibus singularum personarum, quae in melius
praesumant mutare, cum impossibile re evadat desideriis satisfacere unius-
cuiusque hominis. Quaelibet enim responsio data his quaestionibus oriretur
utcumque ex criteriis arbitrariis et ex coniecturis. Consequitur ex his quae
dicta sunt quod talis prospectus interventus obfuturus erit ad summam bono
communi, brevi vel longo temporis intervallo, favens cum sit dominatui pau-
corum hominum contra ceterorum libertatem. Non est in fine tacendum quod
in conatu creandi novum typum hominis ratio ideologica latet, qua humana
creatura autumat ipsum Creatorem se subrogare posse.
Affirmans negativitatem ethicam huius generis interventus, qui secumfert
iniustum hominis dominatum super alium hominem, Ecclesia ad memoriam
revocat necessitatem et redeundi ad prospectum therapeuticum personarum
et omnes educandi ad humanam vitam suscipiendam in eius concreta histo-
rica finitudine.
Hominis clonatio
28. Humanae clonationis nomine intellegitur reproductio asexualis et
agamica totius humani organismi, ut conficiatur unum vel plura « exempla-
ria » quae genetice substantialiter eadem sint ac unicus progenitor.47
Clonatio proponitur duobus praecipuis finibus, altero reproductionis, sci-
licet ad consequendam nativitatem pueri clonati, altero autem therapiae aut
inquisitionis scientificae. Clonatio ad reproductionem obtinendam ratione
theorica apta esset ad implendas exspectationes quasdam peculiares, ut sunt
humanae evolutionis moderatio, selectio creaturarum humanarum quae qua-
litates eximias polleant, praevia selectio sexus nascituri pueri, productio filii
qui exemplar perfectum sit alius, productio filii ad bonum coniugum labo-
rantium sterilitatis formis quibus aliter subveniri nequeat. Clonatio thera-
peutica econtra exhibita est ut productionis cellularum staminalium embryo-
nis medium, patrimonio praeditarum genetico praedeterminato, ita ut vinci
47 Si vulgatam scientiam hodiernam sequamur, methodi artis technicae, quae proponuntur
ad humanam clonationem in actum deducendam, duo exstant potiores, quae sunt fissio gemel-
laris et translatio nuclei, quarum fissio gemellaris consistit in separatione artificiosa singularum
cellularum vel catervarum cellularum ab embryone, in primis gradibus eius evolutionis, ut
postea huiusmodi cellulae in uterum transferri possint ad creandos modo artificioso embryones
similes in toto; translatio nuclei autem vel clonatio proprie dicta consistit in introductione nuclei,
ablati a cellula embryonaria vel somatica, ad ovocytum, a quo antea ablatus fuerit nucleus, cui
sequitur eiusdem ovocyti vivificatio, quod consequenter evolvendum sit ut embryon.
Congregatio pro Doctrina Fidei 879
possit periculum reiectionis (quae dicitur immunoincompatibilitas); eadem
igitur conectitur quaestionibus de usu cellularum staminalium.
Clonationis conatus in orbe universo tam magnam animi conturbationem
suscitaverunt, ut varia instituta nationalia et internationalia expresserint
negativas aestimationes de clonatione humana, itaque prohibita est in fere
cunctis nationibus.
Hominis clonatio intrinsece est illicita, quia ad pessimum exitum perdu-
cens technicarum artium de artificiosa fecundatione negativitatem, finem
habet procreandi novam creaturam humanam avulsam ab actu mutuae donatio-
nis coniugum, quin magis radicitus, absolutam ex toto a sexualitate. Haec ratio
abusus secumfert et adulterationes artificiosas quibus graviter offenditur
humana dignitas.48
29. Quodsi clonationis finis esset reproductivus, cogeretur creatura clo-
nata ad geneticum patrimonium praestitutum suscipiendum, et subiugaretur
de facto — ut supra dictum est — ad quandam servitutis biologicae formam, a
qua vix liberari posset. Sed idipsum quod quispiam ius sibi autumat deter-
minandi suo arbitrio qualitates geneticas alius personae secumfert grave cri-
men contra eius praestantiam et fundamentalem inter homines aequabilitatem.
Ex peculiari et certa necessitudine Deum inter et hominem inde a primor-
diis nativitatis oritur personae cuiusque singularis indoles, cui debetur obser-
vantia eius peculiaris praestantiae et integritatis biologicae quoque et gene-
ticae. Quisque nostrum in alio homine creaturam congreditur humanam,
quae exsistentiam et notas suas peculiares Dei amori tribuere debet, cuius
unus coniugum amor constituit mediationem congruentem cum Dei Creatoris
et caelestis Patris proposito.
30. Multo gravior exhibetur, ethica ratione spectata, clonatio therapeu-
tica quam vocant. Creare enim embryones, quos exstinguendos esse statuitur,
etiamsi intendatur aegrotis prodesse, omnino incongruens est dignitati hu-
manae, cum exsistentiam humanae creaturae, licet in gradu embryonis, nihil
aliud amplius faciat quam merum instrumentum adhibendum et destruen-
dum ad arbitrium sui. Etenim gravissimum est delictum vitam sacrificare
cuiuslibet hominis ad alium curandum.
48 Cfr Congregatio pro doctrina fidei, Instr. Donum vitae, I, 6: AAS 80 (1988), 84; Ioannes
Paulus II, Allocutio ad Corpus Legatorum apud Apostolicam Sedem (10 Ianuarii 2005), 5: AAS
97 (2005), 153.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale880
Ethicae perplexitates, in medio a quibusdam toto in orbe positae, contra
therapeuticam clonationem necnon contra usum humanorum embryonum in
vitro creatorum, alios scientiae peritos viros impulerunt ad proponendas no-
vas technicae artis medicae methodos, quae exhiberentur aptae ad efforman-
das cellulas staminales embryonum generis quin autem praevideatur suppres-
sio embryonum qui certo sint humani.49 Talia proposita nonnullas suscitave-
runt quaestiones sive ex parte scientiarum sive ex parte ethicae doctrinae,
spectantes potissimum statutum ontologicum « productae rei » ita confectae.
Dummodo huiusmodi perplexitates fugatae non fuerint magni facienda erit
sententia Litteris Encyclicis Evangelium Vitae tradita: « Tantum est praeterea
rei momentum ut, habita officiorum moralium ratione, sola probabilitas ipsa
de praesentia alicuius personae prohibeat planissime quoslibet actus ad ger-
men humanum exstinguendum intentos ».50
Usus therapeuticus cellularum staminalium
31. Cellulae staminales habentur cellulae nondum differentiis obnoxiae,
quibus insunt duo qualitates fundamentales, quae sunt: a) facultas protracta
se multiplicandi quin diversificentur; b) facultas creandi cellulas progenitrices
transitorias, a quibus descendunt cellulae quae maxime diversificantur, ut
sunt cellulae nervosae, musculosae, haematicae.
Ex quo per experimenta constitit quod staminales cellulae, si implantatae
fuerint in textura quae passa sit damna, eo tendere ut faveant cellularum
redintegrationi et huiusmodi texturae regenerationi, novi prospectus eluxe-
runt de medicina regenerativa, qui iure magnam spem suscitaverunt apud
scientiarum inquisitores toto orbe terrarum.
In homine, fontes staminalium cellularum adhuc singillatim cogniti ex-
stant: embryon in exordiis suae evolutionis, fetus, cruor funiculi umbilici,
multae ac variae texturae in adulto homine (medulla ossea, funiculus umbi-
lici, cerebrum, mesenchima plurium membrorum, etc), et liquidum amnioti-
cum. Apprime investigationes factae sunt potissimum de cellulis staminalibus
embryonis, cum his unis putaretur inesse plurimas potentialitates se multi-
plicandi atque inter se discriminandi. Innumerae investigationes autem in
lucem posuerunt quod etiam in cellulis staminalibus adultis inest quaedam
49 Novae technicae rationes huiusmodi sunt, exempli gratia, applicatio parthenogenesis ad
hominem, alterati nuclei translatio, vulgo Altered Nuclear Transfer (ANT) et iterata ovocyti
artificiosa programmatrix ratio, vulgo Oocyte Assisted Reprogramming (OAR).50 Ioannes Paulus II, Litt. Enc. Evangelium vitae, 60: AAS 87 (1995), 469.
Congregatio pro Doctrina Fidei 881
propria versatilis ratio. Licet talibus in cellulis non videatur inesse eadem
facilitas se renovandi neque eadem tractabilitas quibus fruuntur cellulae
staminales ex embryone orientes, tamen studia et experimenta scientifica
maximi gradus inclinant ad tribuendum talibus cellulis magis prosperos exi-
tus, si conferantur cum embryonalibus. Protocolla therapeutica, quae hodie
ad actum deducuntur, proposito non carent utendi cellulis staminalibus adul-
tis, de quibus plures initae sunt inquisitionis rationes ac viae, ita ut aperire
videantur novi ac prosperi spei fines.
32. Ad iudicium ethicum ferendum perpendenda sunt tum deductionis
cellularum staminalium methodi tum damna quae oriri possint ex eorum usu
clinico vel experimentali.
De rationibus ac viis adhibitis ad colligendas cellulas staminales fontes
perpendendi sunt. Itaque licitae sunt habendae omnes methodi, quae nullum
grave damnum inferant creaturae a qua cellulae staminales extrahuntur.
Haec condicio generaliter comprobatur si deductio fiat: a) ex texturis crea-
turae adultae; b) ex cruore funiculi umbilicalis in ipso partu; c) ex texturis
fetuum qui mortui sint per naturalem interitum. Deductio econtra cellularum
staminalium ex humano embryone vivo, secumfert certam eius exstinctio-
nem et ideo habenda est omnino illicita. Hoc in casu « investigatio, quin
considerentur exitus utilitatis therapeuticae, certo longe est a fine generi
humano favendi; operatur enim per suppressionem creaturarum humanarum
viventium, quae pari dignitate fruuntur ac ceterae humanae personae quin-
immo ac ipsi scientiarum periti viri. Historia praeterita et futura damnavit et
damnabit huiusmodi scientiam, non solum quia caret divina luce, potissimum
autem quia humana quoque caret caritate ».51
Usus cellularum staminalium embryonis, vel cellularum discretarum quae
ab illis sunt ortae, quaeque si casus tulit oblatae sint ab aliis scientiarum
inquisitoribus, suppressis embryonibus, vel quae inveniri possint per merca-
turam, graves quaestiones in medio ponit ratione spectata cooperationis ad
opus malum et ad scandalum.52
Quoad usum clinicum cellularum staminalium, quae productae fuerint per
licitos processus, nulla est quaestio ethica ponenda. Observanda tamen sunt
51 Benedictus XVI, Allocutio ad Congressum Internationalem a Pontificia Academia pro
Vita paratum «De cellulis staminalibus quid praevideatur ad therapiam perficiendam » (16 Sep-
tembris 2006): AAS 98 (2006), 694.52 Cfr nn. 34-35 praesentis Instructionis.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale882
criteria communia medicae deontologicae artis. Hac in re procedendum est
maxima cum severitate et prudentia, primum ut minima fiant pericula ad
infirmos quod attinet, deinde ut foveatur mutua exitus comparatio inter
peritos viros, exhibeatur demum integra rerum notitia permagno vulgo.
Fovenda sunt incepta ac subsidia praestanda pervestigationi, quae respi-
ciat usum cellularum staminalium adultarum, cum minime secumferat ethi-
cas perplexitates.53
Conatus hybridationis
33. Nuper adhibita sunt animalium ovocyta ad iterum apparandum
programma de nucleis cellularum somaticarum hominis — quae vulgo appel-
latur clonatio hybrida —, ut extrahi possent cellulae staminales embryionales
ab huiusmodi embryonibus ortis, quin adhibenda essent humana ovocyta.
Rationem ethicam quod spectat huiusmodi processus offendunt humanae
creaturae dignitatem, cum misceantur elementa genetica hominis una cum ani-
malium quae nonnisi turbare possunt identitatem specificam hominis. Fortuitus
usus cellularum staminalium, quae ab huiusmodi embryonibus extrahantur,
praeterea secumferret forte pericula contra salutem nova, adhuc omnino
ignota, propter praesentiam materiae geneticae animalis in eorum cytoplas-
mate. Dubitari nequit quin ad hanc aleam scite exponere humanam creatu-
ram ethice ac deontologice illicitum sit.
Usus humanae «materiae biologicae » ex illicita origine provenientis
34. Ad perficiendam inquisitionem scientificam et productionem vacci-
norum vel aliorum productorum interdum adhibentur lineae cellulares, qui
exitus sunt illiciti interventus contra vitam vel contra physicam integritatem
humanae creaturae. Nexus cum iniusta actione potest esse immediata vel
mediata, cum agatur generaliter de cellulis quae faciliter et copiose reprodu-
cuntur. Quae « materia » interdum in mercaturam immittitur, interdum gra-
tuito offertur institutis inquisitionis scientificae a publicis institutionibus
quibus ope legis hoc fuerit mandatum. Haec omnia secumferunt diversas
quaestiones ethicas quod spectat cooperationem ad malum et ad scandalum.
53 Cfr Benedictus XVI, Allocutio ad Congressum Internationalem a Pontificia Academia
pro Vita paratum «De cellulis staminalibus quid praevideatur ad therapiam perficiendam »
(16 Septembris 2006): AAS 98 (2006), 693-695.
Congregatio pro Doctrina Fidei 883
Oportet ergo principia enucleare generalia, quibus innixi qui operantur in hac
regione recta cum conscientia, existimare possunt et solutionem invenire
aptam stantibus situationibus in quibus si casus ferat complecti possint,
exercentes navitatem professionalem suam.
Ad mentem primum revocetur oportet quod eadem moralis abortus
aestimatio applicanda est « aequabiliter ad recentes formas incursionum in
embryones humanos quae, quantumvis proposita in se honesta persequantur,
necessario tamen eorum secum important necem. De experimentis agitur su-
per embryones peractis, quae latius usque in biomedicae inquisitionis provin-
cia percrebrescunt et quae aliquibus in Civitatibus lege permittuntur... Con-
tra est item adserendum embryonum fetuumve humanorum usurpationem
tamquam obiectorum totidem periclitationis constituere sceleratam violatio-
nem eorum dignitatem ut hominum, quibus videlicet ius sit ad eandem re-
verentiam quae omni debeatur infanti iam nato omnique personae ».54 Huius-
modi experimentorum formae gravem prae se ferunt ordinis moralis turbatio-
nem.55
35. Alius est generis res quae in medio ponitur si viri pervestigationibus
dediti utantur « materia biologica » originis illicitae, quae creata sit extra
suam sedem pervestigationis scientificae vel quae inveniatur in mercatura.
Instructio Donum vitae praeceptum generale exaravit, servandum his in ca-
sibus: « Ad embryonum vel fetuum cadavera, voluntarie abortiva vel non,
eadem spectat observantia, quae ceterorum mortuorum hominum exuviis
adhibetur. Speciatim non licet haec cadavera mutilationibus aut autopsiae
subicere, nisi certo constet de morte ac nisi praevius habeatur parentum aut
matris consensus. Praeterea, semper salva legis moralis praescriptio esse de-
bet, quae excludit quamlibet cum abortu voluntario societatem et scandali
periculum ».56
Ad hoc quod spectat non sufficere videtur criterium independentiae a qui-
busdam propositum ethicis comitatibus, scilicet, nequit affirmari quod ethice
liceat uti « materia biologica » illicitae originis, dummodo adsit clara distinctio
inter quotquot ex una parte creant, congelant et morti tradunt embryones et
quotquot ex altera parte pervestigant et incrementum ferunt scientificis ex-
perimentis. Hoc independentiae criterium non valet occultare contradictio-
54 Ioannes Paulus II, Litt. Enc. Evangelium vitae, 63: AAS 87 (1995), 472-473.55 Cfr ibid., 62: l.c., 472.56 Congregatio pro doctrina fidei, Instr. Donum vitae, I, 4: AAS 80 (1988), 83.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale884
nem insitam in agendi more eius qui proclamat respuendam esse iniustitiam
ab aliis patratam, at insimul suscipit ad laborandum «materiam biologicam »
ab aliis creatam per huiusmodi iniustitiam. Si res illicita permittatur a legi-
bus quae moderantur systema sanitarium et scientificum, seiungi oportet a
rationibus iniquis talis systematis, ne credatur quodammodo tolerari vel
ratum tacite haberi huiusmodi actiones graviter iniustas.57 Hoc enim simul
augeret indifferentiam, si non favorem, quo huiusmodi actiones existimantur
in nonnullis ambitibus medicis et politicis.
Interdum obicitur quod existimationes supra allatae videntur inniti scien-
tiae inquisitorum officio, bona fruentium conscientia, activae oppositionis
faciendae cunctis illicitis actionibus ad actum deductis in ambitu medicorum,
itaque dilatantur eorum responsabilitates. Officium revera vitandae coope-
rationis ad malum et scandalum spectat ipsorum medicorum navitatem pro-
fessionalem ordinariam, qua frui debent recte et per quam eis testificandus
est vitae valor, leges quoque maxime iniustas omnino reicientes. Altius est
ergo declarandum quod officium respuendi talem « materiam biologicam » —
in absentia quoque cuiuslibet proximae virorum peritorum conexionis cum
actionibus technicorum hominum qui incubuerint artificiosae procreationi
vel cum eis omnibus qui abortu procurando interfuerint, et in absentia prae-
vii concordatus cum centris artificiosae procreationis — oritur ex officio sece-
dendi, in exercitio propriae activitatis scientificae investigationis, ab adiunctis
legis graviter iustitiam laedentibus et confirmandi explicite vitae humanae praes-
tantiam. Igitur independentiae criterium de quo supra mentionem fecimus est
necessarium, sed potest non sufficere, ratione ethica spectata.
Verum, in hoc generali et certo prospectu tam diversae ac seiunctae re-
sponsabilitates exstant, ut graves causae ac cum ethica congruentes possint
excusare usum « rei biologicae » de qua dictum est. Itaque exempli gratia si
periculum immineat saluti puerorum possunt eorum parentes usum vaccini
permittere ad quod apparandum adhibitae sint lineae cellulares illicitae ori-
ginis, quin parvipendatur omnium officium manifestandi de hac re dissensum
et petendi ut sanitariae structurae in promptu habeant et offerant alia genera
vaccinorum. Ceterum fatendum est quod in opificiis adhibentibus lineas cel-
57 Cfr Ioannes Paulus II, Litt. Enc. Evangelium vitae, 73: AAS 87 (1995), 486: « Abortus ergo
et euthanasia crimina sunt quae nulla humana lex potest rata facere. Huiusmodi leges non modo
conscientiam non devincunt verum graviter nominatimque compellunt ut iisdem per conscientiae
repugnantiam officiatur ». Ius ad conscientiae repugnantiam, innititur iure ad conscientiae liber-
tatem, cuius suscipienda tutela est publicis legibus.
Congregatio pro Doctrina Fidei 885
lulares originis illicitae non eadem inest responsabilitas in eis qui praesunt
decernendis productionis directoriis principiis ac in eis qui omnino hac carent
potestate.
In contextu necessariae et urgentis conscientiarum delectus pro vita tuenda,
ad mentem salutis operatorum revocare oportet quod in ambitu medico « eo-
rum responsalitas hodie maxima facta est suamque altissimam reperit inci-
tationem firmissimumque adiumentum in interiore necessariaque morali
mensura medicae professionis, sicut iam illud semperque validum confirma-
vit Hippocratis iusiurandum, secundum quod cuique medico est adlaboran-
dum pro absoluta vitae humanae reverentia eiusque sacra indole ».58
CONCLUSIO
36. Ecclesiae doctrina de moribus interdum arguitur quod innumeris
denegationibus fulciatur. Verum eadem innititur agnitione et promotione
donorum omnium quibus Creator ditavit hominem, in quibus est vita, intel-
lectus, libertas et amor. Peculiaris aestimationis igitur sunt non solum navi-
tates speculativae hominis, sed etiam operativae, ut sunt manuum labor et
activitas technologica, quibus potissimum participat virtutem Dei Creatoris
a quo et missionem suscepit creaturam universam in melius mutandi, atque
ideo eius multiplices opes disponendi ad favendum dignitati et prosperitati
omnium hominum et totius ipsius hominis, necnon custodiendi eius praestan-
tiam et intrinsecam pulchritudinem.
Attamen historia humana testificatur quomodo homo abusus sit et adhuc
abutatur potestate et facultatibus a Deo ipsi commissis, et auctor sit diver-
sorum generum iniustae discriminationis et oppressionis contra infirmiores et
defensione magis destitutos. Etenim cotidianae insidiae contra humanam
vitam, latae regiones paupertate adhuc laborantes, in quibus homines innu-
meri pereunt inopiae et morborum causa, cum exclusi maneant ab opibus
scientiarum et technicarum quibus abundant et superabundant tot Nationes,
progressus technologicus et industrialis qui secumfert periculum verum dis-
solutionis oecosystematis, quod appellant, scientiae inquisitionum usus de
physica, chemia et biologia ad bella conficienda, innumera bella quae adhuc
populos dividunt et culturas, haec omnia sunt, pro dolor!, solum aliquot ex
signis eloquenter testantibus quomodo homo possit abuti suis facultatibus et
58 Ioannes Paulus II, Litt. Enc. Evangelium vitae, 89: AAS 87 (1995), 502.
Acta Apostolicae Sedis — Commentarium Officiale886
fieri pessimus suipsius inimicus, amittens conscientiam suae excelsae et pe-
culiaris vocationis, qua factus est cooperator creatricis Dei operae.
Pari ratione historia humana realem progressum patefacit in comprehen-
sione et agnitione valoris et dignitatis humanae cuiusque creaturae, quod fun-
damentum est iurium et praeceptorum moralium quibus data est et datur
opera ut humana societas aedificetur. Et hac ipsa igitur urgente promoven-
dae humanae dignitatis ratione vetitum est ad actum deducere quoslibet
mores et cunctas vitae rationes tali dignitati laesionem secumferentes. Inde,
exempli causa, cum vetantur rationibus quoque iuridicis et politicis et non
tantum ethicis, varia genera discriminationum stirpis et servitutis, iniustae
discriminationes et emarginationes mulierum, puerorum, infirmorum vel gra-
viter inhabilium, elucet apertum testimonium de agnoscendo inalienabili va-
lore, cum intrinseca dignitate, cuiuslibet humanae creaturae atque signatur
documentum authentici progressus per humanam historiam evolventis. Aliis
verbis, proclamatur quod iuridica prohibitionum legitimitas necessitate inniti
tutandi authenticum bonum ethicum.
37. Quamquam humanus et socialis progressus apprime denotatus est
potissimum incrementis fabricarum et productione rerum consummandarum,
cum hodie celebretur propter incrementum informaticae, ut dicunt, scientiae,
pervestigationes in ambitu geneticae artis, medicinae et biotechnologiarum,
in usum quoque hominis usurpatarum, tamen omnes huiusmodi sectores tam
maximi momenti pro futuris hominum aetatibus, non carent et ipsi eviden-
tibus quoque et exprobrandis arbitriis. « Ut elapso evenit saeculo, cum op-
primeretur classis opificum, quos Ecclesia grandi animo defendit, proclamans
inalienabilia et sacra iura personae opificis, ita nostra aetate, cum aliud genus
personarum opprimitur quod attinet ad ius fundamentale ad vitam, eadem
Ecclesia munere suo compellitur vocis dandae immutato animo omnibus qui
voce carent. Cuius clamor semper est evangelicus pro defensione mundi pau-
perum, quotquot minis urgentur, spernuntur et opprimuntur suis in iuribus
humanis ».59
Instante missione doctrinali et pastorali Ecclesiae, Congregatio pro Doc-
trina Fidei propter officium sibi concreditum existimavit iterum confirman-
dam esse dignitatem una cum iuribus fundamentalibus et inalienabilibus
humanae uniuscuiusque creaturae, in primordiis quoque suae exsistentiae,
59 Ioannes Paulus II, Nuntius ad universos episcopos de vita hominis tuenda (19 Maii 1991):
AAS 84 (1992), 319.
Congregatio pro Doctrina Fidei 887
atque explicandas esse exigentias tutelae et observantiae, quas huiusmodi
dignitatis agnitio omnibus imponit.
Ut hoc officium ad actum deducatur opus est animo se opponendi omni-
bus illis actibus qui generare valeant grave et iniustum discrimen erga hu-
manas creaturas nondum natas, quae personae dignitate fruuntur, cum et
ipsae creatae sint ad imaginem Dei. Non est infitiandum quod post quodque
« non » fulget, in oneroso discretionis iudicio inter bonum et malum, magnum
illud « amen », quod agnoscit dignitatem et valorem inalienabilem et non iterabi-
lem creaturae cuiusque humanae quae ad exsistentiam vocatur.
Christifideles firmiter operam dabunt ad novam de vita culturam promo-
vendam, doctrinae huius Instructionis adhaerentes religioso sui spiritus as-
sensu, certo scientes Deum semper necessariam gratiam esse largiturum ad
sua servanda mandata, et in quavis humana creatura, potissimum in parvu-
lis, ipsum Christum inveniri (cfr Mt 25, 40). Omnes quoque bonae voluntatis
homines, potissimum medici et qui investigant sine praeiudicio et patentis
sunt animi ad confrontationem ineundam et veritatem adipisci cupientes,
valebunt huiusmodi principia et iudicia intellegere et participare, cum ten-
dant ad tuendam fragilem condicionem creaturae humanae in primordialibus
suae vitae statibus et ad promovendum humaniorem civilem cultum.
Summus Pontifex Benedictus XVI, in Audientia infrascripto Cardinali
Praefecto die 20 Iunii 2008 concessa, praesentem Instructionem, in Sessione
Ordinaria huius Congregationis deliberatam, approbavit et publici iuris fieri
iussit.
Datum Romae, in aedibus Congregationis pro Doctrina Fidei, die 8 Sep-
tembris anno 2008, in Festo Nativitatis Beatae Mariae Virginis.
Willelmus card. Levada
Praefectus
c Aloisius F. Ladaria, S.I.
Archiepiscopus tit. Thibicensis
Secretarius
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale888
CONGREGATIO PRO EPISCOPIS
HARLEMENSIS
de nominis mutatione.
DECRETUM
Multum conferre potest ad pastoralem curam aptius exercendam varieta-
tis populi Dei necnon geographicorum historicorumque personarum locorum-
ve adiunctorum rationem habere.
Idcirco Exc.mus P.D. Iosephus Maria Punt, Episcopus Harlemensis, intra
fines circumscriptionis sibi commissae urbem vulgo nuncupatam « Amster-
dam » exstantem perpendens, quae non solum ob vetustatem, historiae fa-
mam atque eminentiam tamquam urbs caput Nederlandiae iure celebratur
verum etiam permagnum momentum pro vita pastorali illius dioecesis acqui-
sivit, preces enixe porrexit ut praesenti Harlemensis sedis appellationi nomen
praedictae urbis itidem adiungatur.
Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi P.D. Fran-
cisci Bacque, Archiepiscopi titularis Gradiscani et in Nederlandia Apostolici
Nuntii, vigore specialium facultatum sibi a Summo Pontifice, Benedicto,
divina Providentia PP. XVI tributarum, porrectis precibus annuendum
censuit.
Eadem Congregatio, praesenti Decreto, perinde valituro ac si Apostolicae
sub plumbo Litterae datae forent, decernit ut, in posterum, illius dioecesis
eiusque Praesulis Ordinarii loci titulum ac denominatio “Harlemensis - Am-
stelodamensis” sit.
Ad haec perficienda Congregatio pro Episcopis deputat memoratum
Exc.mum P.D. Franciscum Bacque, necessarias et opportunas eidem tri-
buens facultates etiam subdelegandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet
Congregatio pro Episcopis 889
virum in ecclesiastica dignitate constitutum, onere imposito ad eandem Con-
gregationem pro Episcopis authenticum exemplar actus peractae exsecutio-
nis remittendi.
Contrariis quibusvis minime obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 7 mensis
Octobris anno 2008.
e Ioannes Baptista card. Re
Praefectus
e Franciscus Monterisi
a SecretisL. e S.
In Congr. pro Episcopis tab., n. 280/2008
SANCTI IOANNIS CANADENSIS
ET
BATHURSTENSIS IN CANADA
de finium mutatione.
DECRETUM
Quo aptius christifidelium pastorali curae consuli possint, Exc.mi PP.DD.
Robertus Harris, Episcopus Sancti Ioannis Canadensis, et Valerius Vienneau,
Episcopus Bathurstensis in Canada, audita Conferentia Episcoporum Cana-
densium, unanimo consensu ab Apostolica Sede expostulaverunt ut ecclesia-
sticarum circumscriptionum sibi concreditarum fines immutarentur.
Congregatio pro Episcopis, praehabito favorabili voto Exc.mi P.D. Aloisii
Ventura, Archiepiscopi titularis Equiliensis et in Canada Apostolici Nuntii,
rata huiusmodi immutationem christifidelium bono profuturam, vigore spe-
cialium facultatum sibi a Summo Pontifice Benedicto, Divina Providentia
PP. XVI, tributarum, oblatis precibus annuendum censuit.
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale890
Quapropter, hoc Decreto, perinde valiturum ac si Apostolicae sub plumbo
Litterae datae forent, a dioecesi Bathurstensi in Canada distrahit et dioecesi
Sancti Ioannis Canadensis adnectit integrum territorium paroeciae «Ascen-
sionis » in urbe vulgo nuncupata « Beaverbrook », mutatis, hac ratione, utrius-
que ecclesiasticae circumscriptionis finibus.
Quamobrem documenta et acta praefati territorii clericos, fideles ac bona
temporalia respicientia a Curia Bathurstensi in Canada ad Curiam Sancti
Ioannis Canadensis transmittantur.
Ad haec perficienda, Congregatio pro Episcopis deputat Exc.mum P.D.
Aloisium Ventura, Archiepiscopum titularem Equiliensem et in Canada Apo-
stolicum Nuntium vel, ipso a sede absente, negotiorum Sanctae Sedis ibidem
gestorem, necessarias et opportunas eisdem tribuens facultates etiam subde-
legandi, ad effectum de quo agitur, quemlibet virum in ecclesiastica dignitate
constitutum, onere imposito ad eandem Congregationem, cum primum fas
erit, authenticum exemplar actus peractae exsecutionis remittendi.
Contrariis quibuslibet minime obstantibus.
Datum Romae, ex Aedibus Congregationis pro Episcopis, die 11 mensis
Novembris anno 2008.
e Ioannes Baptista card. RePraefectus
e Franciscus Monterisia Secretis
L. e S.
In Congr. pro Episcopis tab., n. 952/2008
Congregatio pro Episcopis 891
PROVISIO ECCLESIARUM
Latis decretis a Congregatione pro Episcopis, Sanctissimus Dominus
Benedictus Pp. XVI, per Apostolicas sub plumbo Litteras, iis quae sequun-
tur Ecclesiis sacros praefecit praesules:
die 12 Novembris 2008. — Cathedrali Ecclesiae Iuinensi, R.D. Rainerium
Iosephum Tondello, e clero dioecesis Caxiensis, hactenus in dioecesi Iuinensi
Seminarii vulgo dicti «Sagrado Coracao de Jesus » Rectorem.
— Cathedrali Ecclesiae Ianuariensi, R.D. Iosephum Moreira da Silva, e
clero dioecesis Portus Nationalis, hactenus eiusdem dioecesis paroeciae vulgo
«Nossa Senhora de Abadia » in Taguatinga dictae parochum.
die 13 Novembris. — Cathedrali Ecclesiae Hispalensi, Coadiutorem
Exc.mum P.D. Ioannem Ioseph Asenjo Pelegrina, hactenus Cordubensem
Episcopum.
die 18 Novembris. — Titulari Episcopali Ecclesiae Leavenvorthiensi, R.D.
Barrium C. Knestout, e clero archidioecesis Vashingtonensis, ibique hactenus
Moderatorem curiae et Vicarium Episcopalem pro administratione, quem
deputavit Auxiliarem eiusdem archidioecesis.
die 19 Novembris. — Metropolitanae Ecclesiae Botucatuensi, Exc.mum
P.D. Mauritium Grotto de Camargo, hactenus Episcopum Assisensem.
die 20 Novembris. — Cathedrali Ecclesiae Zacapensi et SS.D.N.I.C. de
Esquipulas, R.D. Roscelinum Bianchetti Boffelli, e clero dioecesis Quicensis,
hactenus Vicarium Generalem et paroeciae vulgo «San Antonio Ilotenango »
nuncupatae parochum.
— Ordinariatui Militari in Hungaria, Exc.mum P.D. Ladislaum Bıro,
hactenus Episcopum titularem Castrensem Galbae et Auxiliarem Colocensem
Kecskemetensem.
die 21 Novembris. — Cathedrali Ecclesiae Cenomanensi, R.D. Ivonem Le
Saux, e clero dioecesis Augustodunensis et sodalem Communitatis Emmanue-
lis, hactenus Moderatorem alumnorum in seminariis, diaconorum et presby-
terorum eiusdem Communitatis.
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale892
— Cathedrali Ecclesiae Constantinianae, R.D. Paulum Desfarges, Socie-
tatis Iesu sodalem, hactenus communitatis eiusdem Societatis Iesu in urbe
Algeriensi, moderatorem.
die 22 Novembris. — Titulari Episcopali Ecclesiae Pacatensi, R.D. Ariel
Edgardum Torrado Mosconi, in archidioecesi Bonaerensi parochum, quem
constituit Auxiliarem dioecesis Sancti Iacobi de Estero.
die 25 Novembris. — Cathedrali Ecclesiae Gomez-Palaciensi, noviter erec-
tae, Exc.mum P.D. Iosephum Guadalupe Torres Campos, hactenus Episco-
pum titularem Quiziensem et Auxiliarem Civitatis Iuarezensis.
die 27 Novembris. — Titulari Episcopali Ecclesiae Thimidorum Regiorum,
R.D. Florentium Armandum Colın Cruz, hactenus Canonicum Basilicae
«Nuestra Senora de Guadalupe » in archidioecesi Mexicana et paroeciae vulgo
«Capucinas » nuncupatae parochum.
die 28 Novembris. — Titulari Episcopali Ecclesiae Cataquensi, R.D. Nico-
laum Souchu, e clero dioecesis Aurelianensis, ibique hactenus Vicarium Ge-
neralem, quem deputavit Auxiliarem archidioecesis Rhedonensis.
— Titulari Episcopali Ecclesiae Ressianensi, R.D. Ioannem Petrum Ba-
tut, e clero archidioecesis Parisiensis, ibique hactenus parochum paroeciae
Sancti Eugenii et Sanctae Caeciliae, quem deputavit Auxiliarem archidioe-
cesis Lugdunensis.
die 1 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Cucutensi, Exc.mum P.D. Iaco-
bum Prieto Amaya, hactenus Episcopum Barrancabermeiensem.
die 3 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Teotihuacanae, noviter erectae,
R.D. Franciscum Escobar Galicia, e clero dioecesis Texcocensis, hactenus
paroeciae vulgo «San Martın de las Piramides » nuncupatae parochum.
die 5 Decembris. — Cathedrali Ecclesiae Bauzanensi-Brixinensi, R.D. Ca-
rolum Golser, e clero eiusdem dioecesis, hactenus Canonicum Paenitentia-
rium et Doctorem Theologiae Moralis in seminario dioecesano.
Diarium Romanae Curiae 893
DIARIUM ROMANAE CURIAE
Il Santo Padre Benedetto XVI ha ricevuto in Udienza Uffi-ciale per la presentazione delle Lettere Credenziali:
Sabato, 8 novembre, S.E. il Sig. Wang Larry Yu-yuan,
Ambasciatore della Repubblica della Cina;
Giovedı, 13 novembre, S.E. il Sig. Sante Canducci, Ambascia-tore della Repubblica di San Marino;
Lunedı, 17 novembre, S.E. il Sig. Georges Chakib El Khoury,Ambasciatore del Libano;
Venerdı, 5 dicembre, S.E. il Sig. Juan Pablo Cafiero, Amba-sciatore di Argentina.
Ha altresı ricevuto in Udienza:
Giovedı 13 novembre, S.E. il Sig. Luiz Inacio Lula da Silva,Presidente della Repubblica Federativa del Brasile;
Venerdı, 21 novembre, il Senatore Renato Schifani, Presi-dente del Senato della Repubblica Italiana;
Lunedı, 1o dicembre, S.E. il Sig. Mahinda Rajapaksa, Presi-dente della Repubblica Democratica Socialista di Sri Lanka.
SEGRETERIA DI STATO
NOMINE
Con Brevi Apostolici il Santo Padre Benedetto XVI ha nominato:
1 novembre 2008 S.E.R Mons. Rino Passigato, Arcivescovo titolare di Nova di
Cesare, finora Nunzio Apostolico in Peru, Nunzio
Apostolico in Portogallo.
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale894
2 novembre 2008 Sua Ecc.za Rev.ma Mons. Giambattista Diquattro, Arcive-
scovo titolare di Giromonte, finora Nunzio Aposto-
lico in Panama, Nunzio Apostolico in Bolivia.
Con Biglietti della Segreteria di Stato il Santo Padre Benedetto XVI ha
nominato:
4 novembre 2008 I Rev.di P. Pietro Bovati, S.I., docente presso il Pontificio
Istituto Biblico, Roma; Juan Miguel Dıaz Rodelas,
docente presso la Facolta di Teologia di Valencia,
Presidente dell’Associazione Biblica Spagnola (Spa-
gna); P. Francolino Goncalves, O.P. (Portogallo),
docente presso l’Ecole Biblique et Archeologique Fran-
caise di Gerusalemme; Thomas Manjaly, docente
presso l’Oriens Theological College di Shillong e il
Sacred Heart’s College di Mawlai (India); Yeong-sik
Johan Pahk, dell’Arcidiocesi di Seoul (Corea); Hen-
ryk Witczyk, docente presso l’Universita Cattolica
di Lublin (Polonia), Membri della Pontificia Commis-
sione Biblica.
» » » I Rev.di P. Jean-Noel Aletti, SI.; Olivier Artus; Miguel Anto-
nio Barriola; P. Ab. Denis Farkasfalvy, O.Cist; P.
Prosper Grech, O.S.A.; Ney Brasil Pereira; P. Do-
nald Senior, C.P.; P. Clemens Stock, SI.; Ramon
Trevijano Etcheverrıa; P. Ugo Vanni, S.I.; P. Carlos
Zesati Estrada, M.Sp.S.; ed il Sig. Cristoph Dohmen,
Membri della medesima Pontificia Commissione « in
aliud quinquennium ».
10 » » L’Em.mo Signor Cardinale Keith Michael Patrik O’Brien,
Membro del Pontificio Consiglio della Pastorale per i
Migranti e gli Itineranti, « in aliud quinquennium ».
11 » » L’Ill.mo Signore Dott. Paolo Mennini, Delegato della Sezione
Straordinaria dell’Amministrazione del Patrimonio
della Sede Apostolica « in aliud quinquennium ».
» » » Gli Em.mi Sig. Cardinali: Justin Francis Rigali, Arcivescovo
di Philadelphia, e Renato Raffaele Martino, Presi-
dente del Pontificio Consiglio della Giustizia e della
Pace e del Pontificio Consiglio della Pastorale per i
Migranti e gli Itineranti, Membri dell’Amministrazio-
ne del Patrimonio della Sede Apostolica.
» » » Il Rev.do Mons. Francesco Di Felice, « de numero participan-
tium » del Collegio dei Protonotari Apostolici.
Diarium Romanae Curiae 895
18 novembre 2008 I Rev.di Mons. Giuseppe Sciacca, Prelato Uditore del Tribu-
nale della Rota Romana; Sac. Valerio Michele
Adriano, dell’Arcidiocesi di Torino (Italia); Sac. Da-
vide Cito, della Prelatura personale dell’Opus Dei,
Professore di Diritto Penale nella Pontifıcia Univer-
sita della Santa Croce, Roma; P. James Conn, S.I.,
Professore di Diritto Canonico nella Pontifıcia Uni-
versita Gregoriana, Roma; Sac. Enrico Dal Covolo,
S.D.B., Professore nella Facolta di Lettere Cristiane
e Classiche della Pontificia Universita Salesiana, Ro-
ma; Sac. Alberto Franzini, della Diocesi di Cremona
(Italia); Sac. Martin Grichting, della Diocesi di Chur
(Svizzera); P. David-Maria Jaeger, O.F.M., Profes-
sore di Diritto Canonico nella Pontificia Universita
«Antonianum», Roma; P. Moacyr Malaquias Junior,
O.F.M., Professore di Diritto Patrimoniale Canonico
nella Pontificia Universita « Antonianum », Roma;
Sac. Jesus Minambres, della Prelatura personale del-
l’Opus Dei, Professore di Diritto Amministrativo
nella Pontificia Universita della Santa Croce, Roma;
Sac. Luis Navarro, della Prelatura personale dell’O-
pus Dei, Decano della Facolta di Diritto Canonico
della Pontificia Universita della Santa Croce, Roma;
Sac. Christoph Ohly, della Diocesi di Koln, Assisten-
te alla Cattedra di Diritto Canonico dell’Universita
Cattolica di Munchen (Germania); P. Jan Sliwa,
O.P., Vice-Decano e Professore nella Facolta di Di-
ritto Canonico della Pontificia Universita San Tom-
maso d’Aquino, Roma; e l’Ill.mo Dott. Richard
Fitzgibbon, Psichiatra, Membro dell’Associazione
Medici Cattolici degli Stati Uniti d’America (Stati
Uniti d’America), Consultori della Congregazione
per il Clero.
18 » » Gli Ecc.mi: Mons. Daniel Mark Buechlein; Mons. Seamus He-
garty; Mons. Antoni Stankiewicz; Mons. Francesco
Moraglia; Mons. Juan Ignacio Arrieta Ochoa De
Chinchetru; i Rev.di: Mons. Juan Esquerda Bifet;
Mons. Kenneth E. Boccafola; Mons. Antonio Mirra-
lles; Mons. Massimo Camisasca; Mons. Fernando
Ocariz; Mons. Giacomo Incitti; Mons. Jan Hendriks;
P. Gianfranco Ghirlanda, S.I.; P. Luis Garza Medi-
na, L.C.; Sac. Vittorio Gambino, S.D.B.; Sac. Libero
Gerosa; P. Andre Manaranche, S.I.; P. Nikolaus
Schoch, O.F.M..; P. Antonio Sicari, O.C.D.; Sac. An-
toon Wullepit; e gli Illustrissimi: Prof. Giorgio Feli-
ciani; Avv. Paolo Sciume; Dott. Manfred Lutz,
Membri della medesima Congregazione.
Acta Apostolicae Sedis – Commentarium Officiale896
25 novembre 2008 Gli Em.mi Sig. Cardinali: Tarcisio Bertone, Segretario di Sta-to; Angelo Scola, Patriarca di Venezia, Membri dellaCongregazione per il Clero.
» » » L’Ill.mo Prof. Antonio Paolucci, Direttore dei Musei Vaticani,Membro della Commissione Permanente per la tuteladei Monumenti Storici ed Artistici della Santa Sede« ad quinquennium ».
» » » L’Em.mo Sig. Cardinale Karl Lehmann, Vescovo di Mainz(Germania), Membro del Pontificio Consiglio delle Co-municazioni Sociali.
1 dicembre » Gli Em.mi Sig. Cardinali: Ennio Antonelli, Keith Michael Pa-trick O’Brien, Anthony Olubunmi Okogie, Membridel medesimo Pontificio Consiglio in « aliud quinquen-nium ».
» » » L’ Ecc.mo Mons. Claudio Maria Celli, Arcivescovo tit. di Ci-vitanova, Presidente del Pontifıcio Consiglio delleComunicazioni Sociali, Membro della Congregazioneper i Vescovi.
» » » Gli Em.mi Sig. Cardinali: Antonio Maria Rouco Varela, Arci-vescovo di Madrid; Jean-Louis Tauran, Presidentedel Pontifıcio Consiglio per il Dialogo Interreligioso;Julian Herranz, Presidente della Commissione Di-sciplinare della Curia Romana; Javier Lozano Bar-ragan, Presidente del Pontificio Consiglio per gliOperatori Sanitari; Attilio Nicora, Presidente del-l’Amministrazione del Patrimonio della Sede Apo-stolica, Membri della Congregazione dei Vescovi.
» » » Il Rev. Mons. Enrico Vigano, finora Aiutante di Studio, CapoUfficio nell’Ufficio delle Celebrazioni Liturgiche delSommo Pontefice.
NECROLOGIO
11 novembre 2008 Mons. Alessandro Maggiolini, Vescovo em. di Como (Italia).12 » » Mons. Vladas Michelevicius, Vescovo tit. di Tapso (Lituania).14 » » Mons. Michael Ugwu Eneja, Vescovo em. di Enugu (Nigeria).16 » » Mons. Bruno Maldaner, Vescovo em. di Federico Westphanel
— RS ( Brasile).18 » » Mons. Miguel Delgado Avilla, S.D.B., Vescovo em. di Barce-
lona (Venezuela).» » » Mons. Manuel Castro Ruiz, Arcivescovo em. di Yucatan
(Messico).25 » » Mons. Antanas Vaicius, Vescovo em. di Telsiai (Lituania).28 » » Mons. Edoardo Ricci, Vescovo em. di San Miniato (Italia).