analiza organskog i neorganskog sedimenta1

7/23/2019 Analiza Organskog i Neorganskog Sedimenta1

http://slidepdf.com/reader/full/analiza-organskog-i-neorganskog-sedimenta1 1/66

Analiza organskog i

neorganskog sedimenta

Analiza organskog iAnaliza organskog i

neorganskog sedimentaneorganskog sedimentaPatoloPatološška fiziologijaka fiziologija



Uloga bubrega• U organizmu bubreg ima 5 glavnih funkcija:

• Stvaranje mokraće,• Regulacija ravnoteže vode i elektrolita,

• Regulacija acidobazič

ne ravnoteže,• Eliminacija štetnih i organizmu stranihtvari i

• Hormonalna funkcija (renin, prostaglandinii eritropoetin).



Stvaranje urina• Selektivnom filtracijom bubreg

odstranjuje suvišne tvari stvarajućimokraću, dok potrebne tvari vraća

organizmu.



Razlozi analiziranja urina• 1. Dijagnostički značaj za bolesti mokraćnih

organa• Kada postoji sumnja da su mokraćni organi bolesni,

treba izvršiti kompletnu analizu urina, u okviru

redovne kliničke pretrage

• Kako je urin neposredan proizvod bubrega, u njoj

se odražava funkcionalno i organsko stanjemokraćnih prohoda (uretra, mokraćni mjehur).



Kompletna analiza urina Analiza urina

Fizikalni dio pregleda Hemijski dio pregledaMikroskopski pregled

sedimenta urina



Mikroskopski pregledurinarnog sedimenta

• Mikroskopski pregled mokraćnogsedimenta je metoda s dugomtradicijom, no usprkos tomu, do danas

se ne može smatrati metodom koja jeu punom smislu riječi standardizirana.Potrebno je ujednačiti postupke kaošto su:



Postupci pri analiziurinarnog sedimenta

• priprema sedimenta (volumen uzorka,centrifugiranje, odvajanje sedimenta,količina sedimenta),

• stvarno pregledana količ

ina sedimenta,• metode vizualizacije,• oprema koja se pritom koristi, kao i

• način izdavanja rezultata.



an ar zac amikroskopskog pregledamokraćnog sedimenta:

• predanalitička,

• analitička i

• postanalitička faza.



Predanalitička faza• Za mikroskopski pregled sedimenta

mokraće upotrebljava se samo svježamokraća.

Postupak pripreme standardiziranogurina obuhvata:



Predanalitička faza• Standardiziranje volumena uzorka• Postupak s mutnim uzorcima urina• Centrifugiranje• Faktor koncentracije sedimenta• Bojenje sedimenta urina



Analitička faza• Analitička faza obuhvaća mikroskopski

pregled.

• Mikroskopski pregled sedimenta mokraćeima dijagnostičko značenje s obzirom na

prisutnost staničnih elemenata, cilindra i

mikroorganizama u mokraći.



Optička pomagala zapregled sedimenta urina su:• svjetlosni mikroskop,• mikroskop s tamnim poljem,• fazno-kontrastni mikroskop,• mikroskop s interferentnim

kontrastom i

• fluorescentni mikroskop.



Postanalitička faza• Postalitička faza obuhvaća izdavanje rezultata.

Nalaz mikroskopskog pregleda sedimenta mokraće daje seopisno.• Uvijek se mora zabilježiti ono što je nađeno, a količinanađenih elemenata bilježi se približno. Uobičajeno je pisanjenalaza na način da se prvo napiše sastav organiziranog dijela,

a zatim neorganiziranog dijela sedimenta urina.• Rezultate mikroskopskog pregleda potrebno je korelirati s

fizikalnim i kemijskim nalazima urina.•



Podjela urinarnog

sedimenta• Organski (organiziovani)• Anorganski (neorganizovani)



Podjela organskog

sedimentaOrganski sediment

Krvni korpuskuli Epitelne ćelije

Cilindri i

pseudocilindri



leukociti• Leukociti ulaze u mokraćni

sistem kroz glomerule iliameboidnim kretanjemizmeđu tubularnih stanica.

• Leukociti su okrugle

stanice različ

itih velič

ina,čija je zrnata strukturavrlo izrazita u kiselojmokraći. Jedro leukocitamože biti okruglo ili

segmentirana, ač

esto jepokriveno zrncima te se nemože uvijek dobro vidjeti.



Eritrociti• Eritrociti u mokraći

pojavljuju se nakon:ozljede krvnih žila,bolesti bubrega ilidonjih dijelovaurogenitalnog trakta.Određivanje brojaeritrocita važno je udijagnostici bolestibubrega i u praćenjuuspjeha liječenja.



Eritrociti• Eritrocite je potrebno diferencirati od leukocita,

što je jednostavno na obojenim preparatima, jerleukociti sadrže nukleus. Razlika u veličini iunutrašnjoj strukturi je osnova diferenciranja nanativnim preparatima. Eritrociti koji zadržebikonkavni oblik se jednostavno mogu prepoznatina osnovu centralnog tamnog područ ja, međutimone ćelije koje se smanje ili nabubre uslijedosmolarnosti urina, mogu izgubiti karakterističnibikonkavni oblik. Ovakvi eritrociti se diferencirajuod leukocita na osnovu veličine, naime, eritrocitisu u pola manji od leukocita, te uslijed njihovihunutrašnjih strukturalnih razlika. Ipak, kakoeritrociti nemaju nukleus, potrebna je pažnja dase ne bi zamijenili sa gljivicama ili kapljicamamasti.



Eritrociti• Povečan broj eritrocita i leukocita upućuje

na upalna stanja urinarnog trakta. U obzirtreba uzeti i način dobijanja uzorka urina, jer urin dobijen kateterizacijom ilimanuelnom ekspresijom, te samo u rijetkimslučajevima cistocentezom može dovesti

do poveč

anja broja eritrocita u urinarnomsedimentu.



Dismorfični eritrociti• Bubrežni (renalni)

dismorfni eritrociti potičuiz parenhima bubrega(glomerulonefritisa) ipokazuju morfološkepromjene (nazubljenost,imaju neke izdanke,deformacije, fragmentiitd). Prisutnost u mokraćiviše od 30% dismorfičniheritrocita govori da sueritrociti bubrežnogporijekla.



Eritrociti• Zbog različite koncentracije tvari i pH

mokraće eritrociti često mijenjaju boju ioblik.• Normalni "eumorfni" eritrociti su

subrenalnog porijekla i njihov izvor je uodvodnom dijelu urinarnog trakta.• Eritrociti su okrugle; tanke oštro

kontinuirane bikonkavne pločice,blijedožute boje



Eritrociti• Mutna mokraća i crveno-smeđa boja

mokraće posljedica je prisutnostivelikog broja eritrocita u mokraći

(hematuria).



Eritrociti• Mnogobrojni eritrociti

u urinarnomsedimentu. Nativnipreparat. Uvečanje

560x. Centralno tamnopodruč je unutar ovihćelija ukazuje da suzadržale bikonkavnioblik.



Epitelne ćelije• U mokraći se nalaze epitelne ćelije

različitih oblika i veličina. Sve imaju jedroi mnoge su granulirane. Oblik i veličinaepitelnih ćelija prije svega ovise o mjestu

odakle potiču i o pH urina. U pogleduepitelnih ćelija, iako se one međusobnodosta razlikuju, po njihovom izgledu ne

može se odrediti kojem dijelu odvodnihmokraćnih kanala pripadaju.



Epitelne ćelije morfološki

se dijele u tri grupe:• renalne ili tubularne epitelne ćelije

(okrugle ćelije bubrežnog epitela),• pločaste epitelne ćelije (ćelije

vanjskih genitalija) i• prijelazne epitelne ćelije (okruglog,

kruškastog ili vretenastog oblika).



Epitelne ćelije• U sedimentu mokraće zdrave

životinje može se naći samo pločastiepitel.

• Za dijagnostiku bolesti bubreganajvažniji je nalaz okruglih bubrežnih

ćelija.



Pločaste epitelne ćelije• Pločaste epitelne ćelije su

najveće ćelije mokraćnog

sedimenta (40-60 µm).• Poligonalnog su oblika s malom

centralno smještenim jedrom ivelikom citoplazmom. Jedan ili

više uglova ćelije su zaobljeni.•Ljuspaste epitelne ćelijeoblažu distalne dijelovedonjeg dijela urinarnog trakta

i spolnih organa kod ženki.

l l ć l



Prijelazne epitelne ćelije

• Prijelazne epitelne

stanice mogu bitiokruglog, kruškastog ilivretenastog oblika(izduljene ćelije, "s

repom").• One imaju okruglo iliovalno jedro, koje je

relativno veliko icentralno smješteno.

R l ( b l )



Renalne (tubularne)

epitelne ćelije• Prisutnost više od 2

tubularne epitelne ćelije

ukazuje na aktivnooštećenje ili povredububrežnih tubula. Renalneepitelne ćelije su okruglemale ćelije s visokim

nukleo-citoplazmatskimomjerom i velikomizraženom jezgrom, finogranulirane i nešto veće odleukocita. Jedro ćelije jeokruglo, čestoekscentrično položeno,



Cilindri• Cilindri se stvaraju kada dođe do

zastoja mokraće, što omogućujeprecipitaciju uromukoida.

• Cilindri su cilindrično oblikovaniodljevi bubrežnih tubula i to distalnog

dijela tubula, Henleove petlje isabirne cijevi.



Cilindri• Smatra se da osnovu cilindra sačinjavaju

mukoproteini ili uromukoid, koji je uvijek prisutanu mokraći.• Najčešće su proizvod upalnih promjena u

bubrezima, a često nastaju uslijed prethodnognadražaja ili hiperemije bubrega. Pojavljuju se ikod bolesti drugih organa.

• Kad u mokraći ima cilindara, gotovo uvijek se može

dokazati i prisutnost proteina u mokraći.



Podjela cilindara uurinarnom sedimnetu

VRSTA CILINDRA KLINIČKO ZNAČENJE

HIJALINI Nisu znak bubrežnebolesti

ERITROCITNI Karakteristični su zaglomerulonefritise

LEUKOCITNI Pijelonefritis

EPITELNI Oštećenje tubulaMASNI Nefrotični sindrom

P dj l ili d



Podjela cilindara u

urinarnom sedimnetuVRSTA CILINDRA KLINIČKO ZNAČENJE

GRANULIRANI Vide se u mnogim

bolestima

VOŠTANI I ŠIROKI

Upućuje na

insuficijentnostbubrega

MIJEŠANI IDEGENERATIVNI Imaju isto znač

enjekao i eritrocitni,



Hijalini cilindri• Hijalini cilindri se

sastoje izhomogene prozirneosnovne tvari.

• Površina jeuglavnom glatka ili

lagano naborana.



Granulirani cilindri• Granulirani cilindri imaju

morfološke karakteristike

slične hijalinim cilindrima,zbog granula jače lomesvjetlo, te su lakše uočljivi.

• Najčešće su nešto veći iširi od hijalinih cilindara.

• Granule su porijeklomproteini plazme ili dijeloviliziranih ćelija.

• Granulirani cilindri nastaju

degeneracijom stanicatubula.



Voštani cilinri• Voštani cilindri se

veoma rijetko nađuu sedimentumokraće.

• Nastaju u patološkiproširenimkanalićima bubrega,

te su zbog toga širiod ostalih cilindara.



Eritrocitni cilndri• Eritrocitni cilindri nastaju

vezanjem eritrocita na

površinu cilindara, pri čemucilindri često gube svojpravilni oblik.

• Eritrociti mogu imatiprepoznatljiv tipičanizgled, ili mogu biti sasvimlizirani. Prisutnosteritrocitnih cilindarauvijek upućuje na akutnooštećenje bazalnemembrane glomerula(aktivni glomerulonefritis).



Leukocitni cilindri• Leukocitni cilindri su

mukoproteinski cilindri s

inkorporiranim leukocitima.• U neobojenom preparatumokraćnog sedimenta ponekad je teško tačno identificiratileukocitne cilindre svjetlosnimmikroskopom.

• Leukocitni cilindri obično sene nalaze u velikom broju, tezbog toga je potrebno dobropretražiti preparat kako bi ihse pronašlo.



Renalni epitelni cilindri• Epitelni cilindri

pokriveni su epitelnimstanicama bubrega,koje su veoma čestodegenerirane do mjere

da ih se ne možeprepoznati.• Pojavljuju se kod

oštećenja bubrežnihtubula



Miješani cilindri• Miješani cilindar sastoji se

više od jednog proteina i

sadrži stanične elementeili druge inkluzije.• Pod pojmom miješani

cilindar podrazumijeva secilindar koji ima najmanjedva različita, jasnoodvojena dijela.

• Često se nalaze miješanicilindri, koji su sastavljeni

od epitelnihćelija,eritrocita i leukocita

istovremeno.



Široki cilindri• Široki cilindri nastaju u

sabirnim kanalićima tubula i

posljedica su zastojamokraće u donjimdijelovima intrarenalnihekskretornih vodova.

• Široki cilindri porijeklom izproširenih tubula.• Široki cilindri su obično

pokriveni epitelnim

stanicama i često suvoštani.



Lipidni (masni) cilindri• Lipidni cilindri posuti su

izrazito okruglim masnim

kapljicama koje jako lomesvjetlost.• Lipidni cilindri na sebi

imaju slobodne kapljicemasti koje se jednostavnoprepoznaju.• Osim slobodnih kapljicamasti, kapljice masti moguse naći unutar masno

degeneriranih renalnihepitelnih ćelija ili tzv.masnih tjelešaca.



Pseudocilndri (cilindroidi)• To su cilindrične

tvorevine koje nastajuizvan bubrega.• Ne radi se o pravim

cilindrima premda suim vrlo slični.• Jedan kraj im je

obič

no širi, a drugi sesužava i cijepa u niti.



Spermatozoidi –• Povremeno se

uočavaju uurinarnomsedimentu zdravih

mužjaka. Lahko suprepoznatljivi i nisukliničkisignifikantni.



Mikroorganizmi

• Kratki lanci koka.

Nativni preparat.Uvečanje 1600x.



Mikroorganizmi

• Mnogi štapičasti

bacili. Nativnipreparat. Uvečanje1600x.

u sedimentu



• Postoji jedan broj mikroskopskih nalaza u mokraći

koji su artefakti jer su od materijala koji nepripadaju životinjskom organizmu.• puder,• vegetabilne niti,• pamuk,• papir,• škrobna zrnca,• zrak



škrobna zrnca, sluzne niti

Anorganski urinarni



Anorganski urinarni

sediment• Kristali se često nalaze u mokraći.

• Obič

no nisu prisutni u svježoj mokraći.• Ako se nađu u svježoj mokraći, smatra se da je to

neki artefakt.

• Stvaraju se ako se kemijski sastojci mokraćekoncentriraju i postanu zasićeni, smanjise njihova

topljivost, što se primjećuje ako mokraća stoji natemperaturi nižoj od tjelesne temperature.



Neorganski sediment• Pri pregledu mokraćnog sedimenta

važno je identificirati vrstu kristala,kako bi se utvrdilo radi li se o

normalnim, dijagnostič

ki beznač

ajnimkristalima ili pak onima koji su znakbolesti.

Neorganski urinarni



Neorganski urinarni

sediment• Najčešće se u mokraći nalaze slijedeći kristali čiji nalaznema nikakvo dijagnostičko značenje:

• kod kiselog pH: mokraćna kiselina, amorfni urati, kalcijevoksalat, kalcij sulfat

• kod alkalnog pH: amorfni fosfat, tripelfosfat, magnezij

fosfat, kalcij karbonat, amonij urat.• Kristali koji se nalaze u sedimentu kao posljedica patoloških

procesa: cistin, tirozin, leucin.



Kristalurija• Kristalurija obično nije klinički signifikantna,

mada određeni tipovi kristala u većem broju mogubiti od kliničkog značaja. Određeni kristali seformiraju kao posljedica sekrecije određenihelemenata, koji se nalaze u urinu kao proizvod

normalne bubrežne aktivnosti. Neki, pak, kristalise stvaraju kao posljedica oboljenja, koje dovodido stvaranja metabolita, koji nakon njihovogizlučivanja u urin stvaraju kristale precipitacijom

sa drugim elementima izlučenih od strane bubrega



Kristalurija• Kristali koji se stvaraju u mokračnoj bešici

mogu imati za posljedicu stvaranjebubrežnih kamenaca (calculi ). Koja će sevrsta kristala formirati ovisi o pH urina,koncentraciji urina, temperaturi, kao i o

solubilnosti urinarnih elemenata. Ukoliko seuzorak urina ostavi da odstoji i ohladi prijepregleda, broj kristala će se povečati, jer

su elementi koji grade kristale manjesolubilni na nižim temperaturama

Kristali kalcijevog



Kr a a j g

oksalata• Kristali kalcijevaoksalata nalaze seuglavnom u kiselojmokraći, ali se mogunaći i u lagano alkalnoj

mokraći• Podjećaju na kovertuza pismu sa oštrimrubovima kojiprelamaju svjetlost



Kristali tripelfosfata• Primarni faktor stvaranja kristalatripl fosfata je koncentracijaamonijaka u mokraći.

Alkalizacijom uzorka mokraće samonijakom dolazi do stvaranjatripl fosfata .

• Normalna svježa mokraća sadržimalo slobodnog amonijaka, koji sestvara bakterijskom razgradnjom

ureje. Kristali u obliku sarkofagarazličitih veličina.• Stvaranje kristala tripl fosfata

obično je povezano s porastombakterija. Prisutnost tripl fosfatau prvom svježem uzorku mokraćeindicira infekciju urinarnogtrakta.

Tripel fosfat u obliku paprati i



Tripel fosfat u obliku paprati i

sarkofaga



Kristali mokraćne kiseline• Kristali mokraćne kiseline različitog suoblika i veličine. Mogu biti romboidi,četverokuti, šesterostrane prizme ili uobliku vretena, rozeta, bureta, a rjeđeu obliku igle ili koplja. Boja im ježućkasta do žutosmeđe. Kristalimokraćne kiseline obično imajukarakterističnu žutu boju.

• Nalaze se u jako koncentriranimmokraćama, kod povišenih tjelesnih

temperatura, kod gihta, zatim kodbolesti kod kojih dolazi do povećanerazgradnje jezgri stanica, kao što suleukoze ili kod citostatske terapijemalignih bolesti i ponekad kod bolestitubula bubrega.

• Oni mogu biti rezultat metabolizma ili

patoloških procesa

rs a a c um ar ona a.Nativni preparat. Uvečanje



Nat n pr parat. čanj

560x.• Najčešće se

uočavaju u urinukonja



Kalcij karbonat• Kalcij karbonat

(veliki krugovi) ikristali kalcijoksalat dihidrata u

obliku kocki.Nativni preparat.Uvečanje 66x.



Amorfni fosfati• Česti su u alkalnom

urinu.• Mogu biti prisutni uvećim količinama,nisu signifikantni.



Amorfni urati• Slični su kristalima

amorfnih fosfata,ali se za razliku odnjih javljaju u

• kiselom urinu.



Kristali bilirubina• Kristali su smeđe ili

smeđ

ecrvenkasteiglice koje se okupljajuu obliku snopova ilizvjezdica. Ponekadimaju oblik tamnihromboidnih pločica,kocki ili amorfnih

zrnaca

Kristal bilirubina. Nativni



preparat. Uvečanje 840x• izgledaju poput snopaizduženih, žutih niti. Mogu

se uočiti u visokokoncentrovanom urinuzdravih pasa, međutim,uočeni u većim količinama

mogu ukazivati naporemećaj metabolizmabilirubina (na primjer, jakuhemolitični anemiju iliporemećaj jetre ili bilijarni

poremećaj).

Kristal holesterola. Nativni



preparat. Uvečanje 540x.• veliki kristali,najčešće pravougaonog

oblika. Ovi kristali sene uočavaju često.Mogu se naći kodživotinja sa ranijim

krvarenjima urinarnogtrakta, te koddegenerativnihoboljenja. Njihov

značaj još nije sasvim jasan.

Kristali tirozina. Nativni



preparat. Uvečanje 540x.• Signifikantnost

ovih kristala uurinu životinja jošnije jasno

definisana. Kristalitirozina su tamni iigličasti. Često senalaze ugomilicama.



Kristali leucina.• Kristali leucina su

oblika većihkrugova sakoncentričnim

krugovima.

analiza organskog i neorganskog sedimenta1

Documents