andronidi xara ekfrash ekthesh b lykeiou ekdoseis schooltime.gr

8/19/2019 Andronidi Xara EKFRASH EKTHESH B Lykeiou Ekdoseis Schooltime.gr

1/269

Έκφραςη – Έκθεςη

Γενικήσ Παιδείασ

Β’ Λυκείου

Επιμέλεια

Ανδρονίδη Χαρά


2/269

Θεωρία α δαγράμματα κεμάτων. Ζραςθ – Ζκεςθ Β’ Λυείου

Επμζλεα: Χαρά Ανδρονίδθ2

Χαρά Ανδρονίδη, «Έκφραση – Έκθεση Γενικής Παιδείας Β’ Λυκείου, Θεωρία & Διαγράμματα

Θεμάτων»

ISBN: 978-618-80632-4-2

Σεπτέμβριος 2013

Επιμέλεια, Σελιδοποίηση: Χαρά Ανδρονίδη

Εκδόσεις schooltime.gr

Τηλ.: 6977554086

e-mail: [email protected]

website: www.schooltime.gr

Το υθιακό βιβλίο διανέμεηαι δφρεάν και αποκλειζηικά από ηον δικησακό ηόπο schooltime.gr

Απαγορεύεηαι αναπαραγφγή ηοσ έργοσ (ολική, μερική ή Περιλπηική), με οποιονδήποηε ηρόπο, μτανικό, λεκηρονικό,

θφηοησπικό, ή άλλο, τφρίς η γραπηή άδεια ηοσ Εκδόη και η ζύμθφν γνώμ ηοσ ζσγγραθέα

http://www.schooltime.gr/http://www.schooltime.gr/


3/269


Επμζλεα: Χαρά Ανδρονίδθ 3

Ρίναασ περεομζνων

Αϋ ΜΕΟΣ. ΚΕΫΛΑ ΕΨΑΣΘΣ -ΕΚΕΣΘΣ

εάλαο 1 ΣΘΕΛΩΣΕΛΣ - ΡΕΛΘΨΘ............................................................................................................................. 7

Α. ΣΘΕΛΩΣΕΛΣ ........................................................................................................................................................... 7

Β. ΡΕΛΘΨΘ ........................................................................................................................................................... 13

εάλαο 2 Θ ΕΛΔΘΣΘ ................................................................................................................................................... 23

εάλαο 3 ΒΛΟΓΑΛΑ ΕΛΔΘ ...................................................................................................................................... 35

εάλαο 4 ΡΑΟΥΣΛΑΣΘ ΛΤΛΘ................................................................................................................................. 43

εάλαο 5 Θ ΡΑΑΓΑΟΣ ........................................................................................................................................ 49

Α. Δομι τθσ παραγράου : ...................................................................................................................................... 49

Β. Τρόπο ανάπτυξθσ τθσ παραγράου .................................................................................................................... 52

Γ. Αρετζσ τθσ παραγράου....................................................................................................................................... 56

Δ.ΕΚΟΔΟΟΓΛΑ ΑΝΑΡΤΥΞΘΣ ΚΕΣΘΣ, ΛΔΕΑΣ ΣΕ ΛΟΕΛΕΝΟ –ΡΑΑΓΑΟ. ..................................................... 60

Ε. ΕΤΑΒΑΤΛΘ ΡΑΑΓΑΟΣ ................................................................................................................................. 64

εάλαο 6 ΡΑΑΓΩΓΘ ΕΛΕΝΟΥ ............................................................................................................................... 65

Α. Ο ΡΟΟΓΟΣ ΑΛ ΤΑ ΕΛΔΘ ΤΟΥ ............................................................................................................................. 65

1. ε παραγωγι μζκοδο .................................................................................................................................. 66

2. ε επαγωγι μζκοδο ..................................................................................................................................... 66

3. ε επαναδαπραγμάτευςθ του δεδομζνου ..................................................................................................... 67

4. ε αντίκεςθ .................................................................................................................................................... 67

5. ε αναλογία.................................................................................................................................................... 68

6. ε παραδείγματα – ςτοεία ........................................................................................................................... 69

7. ε ορςμό ....................................................................................................................................................... 69

8. ε ςτορι αναδρομι .................................................................................................................................... 69

9. ’ ζνα αρατθρςτό περςτατό ................................................................................................................. 70

10. ε αξολόγθςθ .............................................................................................................................................. 70

Β. Ο ΕΡΛΟΓΟΣ ΑΛ ΤΑ ΕΛΔΘ ΤΟΥ ............................................................................................................................... 73

1. Αναεαλαωτόσ επίλογοσ ............................................................................................................................ 73

2. Συμπεραςματόσ επίλογοσ ............................................................................................................................. 74

3. Αντκετόσ επίλογοσ ....................................................................................................................................... 74

4. Δεοντολογόσ επίλογοσ................................................................................................................................... 755. ε προοπτζσ................................................................................................................................................. 75

6. Αξολογόσ επίλογοσ ....................................................................................................................................... 75

Γ. ΤΟ ΥΛΟ ΚΕΑ/ ΕΟΣ ...................................................................................................................................... 76

1. Ενδετό ςεδάγραμμα του υρίου μζρουσ .................................................................................................. 77

2. Χρο άντλθςθσ επερθμάτων. ...................................................................................................................... 78

Δ. ΕΡΛΟΛΝΩΝΛΑΟ ΡΑΛΣΛΟ ....................................................................................................................................101

1. Δοίμο ...........................................................................................................................................................101

2. Άρκρο- Επυλλίδα .........................................................................................................................................102

3. Ρροςεδαςμζνοσ Ρροορόσ όγοσ (ομλία, εςιγθςθ) ...............................................................................103

4. Επςτολι .........................................................................................................................................................106

5. Ρροςωπό Θμερολόγο ..................................................................................................................................110

Ε. ΤΟΡΟΛ ΕΤΑΒΑΣΘΣ ΑΡΟ ΗΘΤΟΥΕΝΟ ΣΕ ΗΘΤΟΥΕΝΟ ....................................................................................1111. ε μεταβατζσ λζξεσ- ράςεσ .....................................................................................................................111

2. ε τθ ριςθ ερτθςθσ ...................................................................................................................................113

3. ε τθν ατάλλθλθ αξοποίθςθ τθσ πρόταςθσ-αταλείδασ .............................................................................113

4. ε επανάλθψθ μασ ι περςςότερων λζξεων-λεδν...................................................................................113

εάλαο 7 Θ ΓΩΣΣΑ ΤΟΥ ΕΛΕΝΟΥ.........................................................................................................................115

Α. ΟΟΣΥΝΤΑΤΛΘ ΔΟΘ ΤΟΥ ΕΛΕΝΟΥ .......................................................................................................115

1. Το ριμα α θ ςθμαςία του .............................................................................................................................115

2. Σφνδεςθ προτάςεων .......................................................................................................................................117

3. Ενεργθτι πακθτι ςφνταξθ .........................................................................................................................118

4. Ευκφσ α πλάγοσ λόγοσ .................................................................................................................................119

5. ροπερίοδοσ –μαροπερίοδοσ ....................................................................................................................120

6. Τα ςθμεία ςτίξθσ .............................................................................................................................................1207. εξλογζσ επςθμάνςεσ ...............................................................................................................................122

Β. ΕΛΤΟΥΓΛΕΣ ΤΘΣ ΓΩΣΣΑΣ ..................................................................................................................................122

1. Αναορι λετουργία τθσ γλςςασ ...............................................................................................................122

2. Ροθτι λετουργία τθσ γλςςασ ...................................................................................................................123


4/269



Γ.ΣΧΘΑΤΑ ΟΓΟΥ ................................................................................................................................................. 123

Δ. ΤΟ ΥΟΣ ΤΟΥ ΕΛΕΝΟΥ .................................................................................................................................... 126

Βϋ ΜΕΟΣ. ΔΛΑΓΑΜΜΑΤΑ ΚΕΜΑΤΫΝ ΑΛ ΛΤΘΛΑ ΑΞΛΟΟΓΘΣΘΣ

ΑΫΝΛΟΤΘΤΑ ......................................................................................................................................................... 129ρτιρο Αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 134

ΤΕΩΝΛΘ ΑΛ ΕΡΑΛΔΕΥΣΘ ............................................................................................................................. ............. 136ρτιρο Αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 146ΕΕΥΚΕΟΣ ΩΟΝΟΣ .................................................................................................................................................. 148

ρτιρο αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 152

ΡΘΟΨΟΘΣΘ ......................................................................................................................................................... 155ρτιρο αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 159

ΜΕΣΑ ΜΑΗΛΘΣ ΕΝΘΜΕΫΣΘΣ ................................................................................................................................... 162ρτιρο Αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 165

ΔΘΜΟΣΛΟΓΑΨΛΘ ΔΕΟΝΤΟΟΓΛΑ............................................................................................................................. 168ρτιρο Αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 171

ΤΥΡΟΣ ................................................................ ........................................................................................................ 173ρτιρο Αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 177

ΟΜΛΣ ...................................................................................................................................................................... 179ΤΘΕΟΑΣΘ ............................................................................................................................................................... 180

ρτιρο Αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 184

ΔΛΑΔΛΤΥΟ - INTERNET ................................................................................................................................ ............... 187ρτιρο Αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 190

ΛΑΛΤΛ ΤΘΕΡΑΛΩΝΛΔΛΑ ................................ ............................................................................................................. 192ρτιρο Αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 194

ΕΓΑΣΛΑ –ΕΡΑΓΓΕΜΑ ................................................................................................................................................ 196ρτιρο Αξολόγθςθσ: ....................................................................................................................................... 202

ΕΡΑΓΓΕΜΑΤΛΟΣ ΡΟΣΑΝΑΤΟΛΣΜΟΣ ................................ .................................................................................... 204ρτιρο Αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 210

ΕΞΕΛΔΛΕΥΣΘ ............................................................................................................................................................... 213ρτιρο Αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 216

ΑΝΕΓΛΑ ................................................................ ..................................................................................................... 219ρτιρο Αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 223

ΤΘΕΓΑΣΛΑ - ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΕΛΔΛΕΣ ΑΝΑΓΕΣ .............................................................................................................. 225ρτιρο Αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 230

ΑΤΣΛΣΜΟΣ ................................................................................................................................................................ 232ρτιρο Αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 235

ΡΟΑΤΑΘΪΕΛΣ - ΣΤΕΕΟΤΥΡΕΣ ΑΝΤΛΘΪΕΛΣ ......................................................................................................... 238ρτιρο Αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 242

ΤΕΩΝΘ ........................................................................................................................................................................ 244ρτιρο Αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 254

ΛΤΛΘ ...................................................................................................................................................................... 257ρτιρο Αξολόγθςθσ ........................................................................................................................................ 264


5/269



Αϋ ΜΕΟΣ

ΚΕΫΛΑ ΕΨΑΣΘΣ - ΕΚΕΣΘΣ


6/269




7/269



εάλαο 1

ΣΘΜΕΛΫΣΕΛΣ - ΡΕΛΘΪΘ Α. ΣΘΜΕΛΫΣΕΛΣ

ΔΛΑΓΑΜΜΑ ΚΕΫΛΑΣ

Θ αταγραι πράξεων, γεγονότων, ανομζνων, αταςτάςεων, λόγων

Αολουκοφμε λοπόν μα από τσ παραπάνω μεκόδουσ ανάλογα με το τ είνα εείνο που κζλουμε να

αταγράψουμε, δεδομζνου ότ θ άκε μζκοδοσ προςδάηε περςςότερο ι λγότερο προσ το ςυγερμζνο

αντείμενο α τον δαίτερο ςοπό τθσ αταγραισ.


8/269



Σθμεςεσ

Μζκοδοσ τιρθςθσ ςθμεςεων

Αρά

1. Δαβάηουμε προςετά ολόλθρο το είμενο

2. Αποομίηουμε μα γενι εόνα

3. Εργαηόμαςτε ατόπν: α. ατά παράγραο

β. ατά ευρφτερθ νοθματι ενότθτα

γ. ατά τρόπο που να αταλιγε ςε εναίο δάγραμμα ολόλθρου του εμζνου

1. Σθμεςεσ από γραπτό λόγο

α. Σθμεςεσ ατά παράγραο

• Εντοπίηουμε το κζμα (=κεματι περίοδοσ) α το αταγράουμε. Πταν δεν υπάρε κεματι περίοδοσ,

το αναηθτοφμε ςτο νοθματό ζντρο τθσ παραγράου.

• Υπογραμμίηουμε τσ λζξεσ-λεδά.

Δαρίνουμε τσ πο ςθμαντζσ λεπτομζρεεσ (=φρα ςυςτατά)


9/269



Ραρατθριςεσ:

Πταν ρατοφμε ςθμεςεσ, αλό είνα να επςθμαίνουμε τσ δαρκρωτζσ λζξεσ, ο οποίεσ ςυμβάλλουνςτθν οργάνωςθ (δάρκρωςθ —> ςυνοι) του λόγου. Ρρόετα γα τσ λζξεσ με τσ οποίεσ ςυνικωσ

δθλνετα:

α. το αίτο - αποτζλεςμα: επεδι, δότ, ζτς, γ' αυτό το λόγο, τλ.

β. θ αντίκεςθ - εναντίωςθ: αλλά, όμωσ, ωςτόςο, από τθν άλλθ πλευρά, όμωσ τλ.

γ. θ ρονι ςζςθ: φςτερα, προθγουμζνωσ, εντωμεταξφ τλ.

δ. ζνασ όροσ, προχπόκεςθ: αν, ετόσ αν, ςε περίπτωςθ που τλ.

ε. θ επεξιγθςθ: με άλλα λόγα, δθλαδι, με όςα είπα προθγουμζνωσ εννοοφςα, (γα να με αταλάβετε) κα

ςασ το παρουςάςω με άλλο τρόπο, γα να γίνω ςαζςτεροσ τλ.

ςτ. θ ζμαςθ: είνα αξοςθμείωτο ότ..., κα ικελα να τονίςω το εξισ... / να επςτιςω τθν προςοι ςασ,

προπάντων, το ςπουδαίο είνα τλ.

η. το παράδεγμα: π.., λ.., γα παράδεγμα τλ.

θ. θ απαρίκμθςθ επερθμάτων, θ εςαγωγι μασ ανοφρασ δζασ: πρτο... δεφτερο, αταριν, τελά, το

επόμενο επείρθμα / κζμα που κα μασ απαςολιςε τλ.

κ. θ δάρκρωςθ του εμζνου: το άρκρο / θ μελζτθ / θ εςιγθςθ / θ ομλία που ωρίηετα ςε τρία μζρθ: ςτο

πρτο τλ.

. ζνα ςυμπζραςμα, ςυγεαλαίωςθ: γα να ςυνοψίςουμε, ςυγεαλανοντασ / επλογά /

ςυμπεραςματά κα λζγαμε ότ... τλ.

Ραραλλαγζσ ςθμεςεων

Αποδίδουμε τα φρα ςθμεία:

α. άλλοτε με προτάςεσ

β. άλλοτε με λζξεσ-λεδά (ελλεπτι δατφπωςθ)

γ. άλλοτε παραςτατά: τθλεγραά, απαρκμθτά, ςυντομογραά, ςυμβολά

δ. άλλοτε με τθ μορι πίναα ι δαγράμματοσ


10/269



Αίτα πολίασ ςθμεςεων

α. ο ςοπόσ γα τον οποίο γράοντα

β. θ ατομότθτα του ςυντάτθ των ςθμεςεων

γ. θ δομι του ςθμεοφμενου λόγου

δ. το είδοσ του λόγου (γραπτόσ - προορόσ1

)

β. Σθμεςεσ ατά ευρφτερθ νοθματι ενότθτα

γ. Από τσ ςθμεςεσ προωρ ςτο δάγραμμα του εμζνου

1 Υπάρουν δαίτερα προβλιματα ςτθ ςφνταξθ ςθμεςεων από προορό λόγο. Σπουδαία υποβοικθςθ αποτελεί θ

προαταβολι δανομι δαγράμματοσ τθσ ομλίασ ςτουσ αροατζσ. Ράνω ςε αυτό ζπετα είνα δυνατό να

εαρμοςτοφν όςα ςφουν γα ςθμεςεσ από γραπτό λόγο.


11/269



Μζκοδοσ

• αρκμοφμε τσ παραγράουσ του εμζνου (Α, Β, Γ .ο..)

• δαρίνουμε τα μζρθ του (πρόλογοσ, φρο κζμα, επίλογοσ)

• ομαδοποοφμε τσ παραγράουσ του υρίου μζρουσ που ζουν το ίδο νοθματό ζντρο α αποτελοφν

ευρφτερεσ νοθματζσ ενότθτεσ

• επςθμαίνουμε το γενό περεόμενο του προλόγου, των νοθματν ενοτιτων, του επλόγου με τθ

ρθςμοποίθςθ πλαγόττλων

• ρατάμε ςθμεςεσ ατά παράγραο, δίνοντασ τθν απαραίτθτθ προςοι ςτσ δαρκρωτζσ λζξεσ.

Ωρθςμότθτα του δαγράμματοσ

ε το δάγραμμα:

• ζουμε μα γενι α ςαι εόνα του εμζνου, των μερν του α τθσ αλλθλουίασ τουσ

• εντοπίηουμε τουσ βαςοφσ νοθματοφσ άξονεσ πάνω ςτουσ οποίουσ δομείτα ολόλθρο το είμενο

• ατορκνουμε να επεντρνουμε ςτο ουςδεσ α να παραλείπουμε το επουςδεσ. ε τον τρόπο

αυτό:

οξφνουμε τθν ρτι α ααρετι μασ ανότθτα

ταξνομοφμε αλφτερα τθ ςζψθ μασ

οργαννουμε τθ μελζτθ μασ

εξοονομοφμε ςθμαντό ρόνο ςτσ επαναλιψεσ μασ.

2. Σθμεςεσ από προορό λόγο

Δυςολίεσ:

• προςωρνότθτα του προοροφ λόγου

• ςυνεισ α αδάοπθ ροι (δεν επτρζπε επανακερθςθ)

• δατερότθτα ομλοφντοσ (άρκρωςθ, ρυκμόσ λόγου, ζνταςθ, επτονςμοί)

• προοροί πλατεαςμοί (ετόσ εμζνου παρενκζςεσ, παρεβάςεσ...)

• ςυνκιεσ αροατθρίου (κόρυβο, απροκυμία αροατν γα ςυμμετοι...)

• αουςτι ρου

Ρροετομαςία (από εείνον που ρατά ςθμεςεσ):

• γνςθ του τίτλου / κζματοσ (νζου μακιματοσ)

• ςυςζτςθ παλοφ-νζου μακιματοσ

• προβλθματςμόσ / ζρευνα (ωσ προσ το νζο μάκθμα) j


12/269



Θ τιρθςθ των ςθμεςεων:

Λ. Γα μία δάλεξθ / ομλία

• τίτλοσ / κζμα

• ςτοεία ομλθτι

• ρο-ρόνοσ δάλεξθσ / ομλίασ

• εντοπςμόσ μερν (πρόλογοσ, λόγοσ, επίλογοσ)

• προςοι ςτσ δαρκρωτζσ λζξεσ

• επςιμανςθ μεταβάςεων (από μζροσ ςε μζροσ)

• ςφνοψθ φρων ςθμείων άκε μζρουσ

ΛΛ. Γα ζνα νζο μάκθμα / παράδοςθ

• τίτλοσ νζου μακιματοσ

• ςυςζτςθ παλαοφ-νζου

• αντγραι ςθμεςεων πίναα

• αταγραι φρων ςθμείων τθσ παράδοςθσ

• ςιμανςθ απορν / ςυμβολςμοί

• λυμζνεσ αςιςεσ


13/269



Β. ΡΕΛΘΪΘ

Τ είνα θ περίλθψθ;

Θ περίλθψθ είνα μα μορι εμζνου που περλαμβάνε τθ ςυνοπτι δατφπωςθ των βαςν

ςθμείων, επερθμάτων, πλθροορν α δεν ενόσ αροφ ευρφτερου εμζνου. Αποτελεί ζνα εναίο

νζο είμενο προςωπι δθμουργία αυτοφ που τθ γράε, οργανωμζνο με ςυνοι α αλλθλουία που

μπορεί να υποαταςτιςε το αρό είμενο. Γραμμζνο με πυνό λόγο α ςαι δομι. Στθν αρι

παρακζτουμε το κζμα α μετά το παρουςάηουμε με τον τρόπο με τον οποίο ο ςυγγραζασ το αναπτφςςε.

Θ περίλθψθ ζε αξία τόςο ωσ κεωρθτι προςζγγςθ όςο α ωσ πρατι εαρμογι. Είνα ριςμο

μζςο ςε τομείσ ι δραςτθρότθτεσ όπωσ θ δθμοςογραία, θ παραολοφκθςθ μακθμάτων ςτο πανεπςτιμο

ι ςτο ςολείο, θ ρτι αλλτενν εδθλςεων, θ παρουςίαςθ ετενν ποθτν ι αθγθματν

εμζνων .ά. Ο μακθτζσ, δαίτερα, μποροφν μζςω τθσ περίλθψθσ να αναπτφξουν τθν ρτι τουσ ςζψθ,

ακσ αλοφντα να δαρίνουν τα ουςδθ από τα επουςδθ, α ταυτόρονα να ατανοιςουν αλφτερα

το αρό είμενο. ζςα λοπόν από τθ ςφνταξθ περλιψεων βελτνουν τθ ριςθ τθσ γλςςασ τουσ

(πλθροόρθςθ των άλλων με λτό α ςαι τρόπο γα το περεόμενο ενόσ εμζνου) α ελζγοντα τόςο

ωσ προσ τθν ααρετι τουσ ανότθτα (δάρςθ του αναγαίου από το περττό) όςο α ωσ προσ τθν

αντίςτοθ ςυνκετι (πφνωςθ του λόγου α δόμθςθ ενόσ πολφ ςυνετοφ εμζνου).

Είδθ τθσ περίλθψθσ:

1. Ετενισ περίλθψθ

φρα ζννοα πλαγόττλο παραγράων τα πο βαςά ςτοεία από τσ λεπτομζρεεσ των παραγράων.

2. Συνοπτι περίλθψθ

φρα ζννοα πλαγόττλο παραγράων

Σθμείωςθ: ςυνικωσ αυτά τα δφο είδθ περίλθψθσ αποτελοφν αντείμενο εξζταςθσ, ςτοείο που εξαρτάτα

από το ηθτοφμενο όρο λζξεων αλλά α από το φοσ α τθν πυνότθτα του όλου εμζνου.

3. Ρολφ ςφντομθ περίλθψθ

φρα ζννοα πλαγόττλο ευρφτερων νοθματν ενοτιτων

Σθμείωςθ: Νοθματι ενότθτα αποτελεί το ςφνολο άποων παραγράων με νοθματι ςυνάεα.

Θ περλθπτι απόδοςθ του νοιματοσ ενόσ εμζνου ι θ απλοφςτευςθ α θ ςυνοπτι απόδοςθ τωννοθμάτων του πρζπε να γίνετα μεκοδά α να ςτθρίηετα ςτουσ αόλουκουσ βαςοφσ ανόνεσ (Α-Β-Γ).

Α. Μελζτθ του εμζνου α αταγραι των βαςν κζςεων- δεν του.

1. Ρρτθ προςετι ανάγνωςθ του εμζνου, ατά τθν οποία δαρίνουμε πρόλογο, φρο μζροσ α

επίλογο.

Στόο τθσ πρτθσ ανάγνωςθσ είνα:

α) θ επςιμανςθ του νοθματοφ ζντρου, δθλαδι του γεγονότοσ ι του προβλιματοσ που πραγματεφετα ο

ςυγγραζασ, α

β) ο εντοπςμόσ άγνωςτων ςτοείων (λζξεων, ράςεων, δεδομζνων .λπ.) α θ εξομάλυνςθ τουσ.


14/269



2. Δεφτερθ ανάγνωςθ του εμζνου, ατά τθν οποία ωρίηουμε το είμενο ςε παραγράουσ α

ευρφτερεσ κεματζσ ενότθτεσ.

Στόο τθσ δεφτερθσ ανάγνωςθσ είνα:

α) θ παραολοφκθςθ τθσ ςεράσ με τθν οποία παρατίκεντα τα γεγονότα ι ο δζεσ του εμζνου α

β) θ δαπίςτωςθ τθσ μεκόδου που αολουκεί ο ςυγγραζασ.

Σθμείωςθ: Ο μζκοδο που μπορεί να αολουκεί ζνασ ςυγγραζασ είνα:

θ ρονολογι ζκεςθ των γεγονότων

θ αναορά ςε πλεονετιματα α μεονετιματα

θ ριςθ του ςιματοσ: αίτο-ανόμενο-αποτζλεςμα

θ αναορά ςε ςτοεία τοποφ αρατιρα

θ αξολογι ςερά, δθλαδι θ παράκεςθ των πλθροορν ι των επερθμάτων με βάςθ τθ ςθμαςία τουσ

(ςυνικωσ θ παράκεςθ είνα λμαωτι αρίηοντασ από τα πο ςθμαντά)

ο ςυνδυαςμόσ των παραπάνω περπτςεων.

3. αταγραι των λεπτομερεν των παραγράων που απαρτίηουν το είμενο. Σε αυτι τθ δαδαςία

εντάςςετα: α) θ εφρεςθ τθσ κεματισ περόδου ςε άκε μία παράγραο ωρςτά, β) θ δάρςθ των

ςθμαντότερων λεπτομερεν-ςολίων των παραγράων, γ) θ υπογράμμςθ των ουςωδν προτάςεων,

ράςεων ι λζξεων με ςθμαντό περεόμενο (λζξεσ-λεδά) που ςυνκζτουν το φρο κζμα, δ) θ ςφνοψθ

των βαςν εννον με βάςθ τθν οποία δίνουμε ζνα περετό τίτλο (πλαγόττλο) ςτθν άκε παράγραο.

Δαμόρωςθ ενόσ γενοφ δαγράμματοσ του εμζνου, αοφ προθγθκεί μα τελι ανάγνωςθ προεμζνου

να ζουμε τθ βεβαότθτα ότ δεν ζουμε παραλείψε άποα ςθμαντι λεπτομζρεα.

Σθμείωςθ: ετά τθν ολολιρωςθ τθσ δαδαςίασ αυτισ πρζπε να είμαςτε ςε κζςθ να δατυπςουμε το

φρο κζμα του εμζνου, το οποίο αναηθτοφμε:

α) ςτθν πρτθ παράγραο (πολλζσ ορζσ ς' αυτιν δθλνετα το φρο κζμα ακσ α θ πορεία που

αολουκείτα ςτθν ανάλυςθ του). Συνικωσ, ο αρζσ προτάςεσ άκε παραγράου περζουν τσ

ςθμαντζσ ςζψεσ του ςυγγραζα, που αναλφοντα ςτθ ςυνζεα τθσ παραγράου.

β) ςτθ κεματι πρόταςθ ι ςτθν τελευταία πρόταςθ άκε παραγράου (ςτθν περίπτωςθ αυτι το κζμα

εντοπίηετα μζςα από το ςυςετςμό όλων των παραγράων). ερζσ ορζσ ο ςυγγραζασ παρακζτεαναλυτά τσ ςζψεσ του α αταλιγε ςε μα τελι άποψθ, που τθ δατυπνε ςτο τζλοσ τθσ

παραγράου.

γ) ςτθν περίπτωςθ που ζουμε ν' αντμετωπίςουμε ζνα δφςολο είμενο με νοθματι πφνωςθ,

δαβάηουμε προςετά το είμενο α υπογραμμίηουμε τσ ουςδεσ προτάςεσ ι ράςεσ, θ μελζτθ των

οποίων κα μασ δευολφνε ςτθν επςιμανςθ του εντροφ κζματοσ.

Β. Επλογι ςτοείων που κα ρθςμοποθκοφν ςτο ςεδάγραμμα τθσ περίλθψθσ

Αξοποίθςθ των πλαγόττλων των παραγράων που απαρτίηουν το είμενο α οργάνωςθ τουσ ς' ζνα

ςεδάγραμμα.


15/269


16/269



ουδζτερο φοσ α ςε γ' ενό πρόςωπο α να επαναζρε τον πλάγο λόγο ςτο τζλοσ ι ςε άποο άλλο

ςθμείο τθσ περίλθψθσ. Τονίηετα ότ εξίςου επτυθμζνα μπορεί να αποδοκεί θ περίλθψθ ενόσ εμζνου ςε

ευκφ λόγο.

η. Απζουμε από άκε είδουσ ρτι ι ςολαςμό ι αξολόγθςθ του αροφ εμζνου. Αςζτωσ αν

ςυμωνοφμε ι ό με τσ απόψεσ του ςυγγραζα, δεν ρθςμοποοφμε ςτθν περίλθψθ πρόςκετα ςτοεία

που δεν υπάρουν ςτο είμενο οφτε ςόλα (επδομαςτά ι αποδομαςτά.

θ. Αξοποοφμε το ατάλλθλο λεξλόγο, το οποίο προςαρμόηετα άκε ορά ςτο ςυγερμζνο είμενο που

αλοφμαςτε να αποωδοποιςουμε.

Χριςμα ριματα γα τθν περίλθψθ εμζνου είνα τα εξισ:

αναλφε, -ετα δευρνίηε, -ετα προτείνε, -ετα

αναζρε, -ετα εξθγεί ςυμπεραίνε

αντροφε, -ετα επςθμαίνε, -ετα τονίηε, -ετα

απευκφνετα κίγε το κζμα υπανίςςετα

δθλνε, -ετα αταλιγε υπογραμμίηε,-ετα

δαρίνε,-ετα παρουςάηε,-ετα υποςτθρίηε,-ετα

δατυπνε, -ετα προςκζτε

κ. Είνα προτμότερθ θ πακθτι ςφνταξθ (ζμαςθ ςτο αποτζλεςμα τθσ ενζργεασ του υποεμζνου), γατί ο

λόγοσ γίνετα πο ευζλτοσ α ςφντομοσ. Αντίκετα, με τθ ριςθ τθσ ενεργθτισ ςφνταξθσ τονίηετα ο ρόλοσ

του ςυγγραζα.

. Ρροςζουμε τθ δάρκρωςθ του εμζνου τθσ περίλθψθσ με τθν επλογι των ατάλλθλων δαρκρωτν

λζξεων ι ράςεων. Δάορα επρριματα, ςφνδεςμο, εξαγγελτζσ ι ςυγεαλαωτζσ προτάςεσ, που

υπάρουν ςτο αρό είμενο, πρζπε να επςθμαίνοντα, να αποωδοποοφντα α να λαμβάνοντα υπ'

όψν απ' αυτόν που γράε τθν περίλθψθ, επεδι δίνουν πλθροορίεσ γα τθν εςωτερι ςφνδεςθ του

εμζνου ακσ α γα τον τρόπο με τον οποίο εξελίςςετα θ επερθματολογία. Αόμα, λζξεσ ι ράςεσ

που δθλνουν ατία, ςυνζπεα, αντίκεςθ, προχπόκεςθ .λπ. πρζπε να τοποκετοφντα εφςτοα α από

αυτόν που αλείτα να αποδςε τθν περίλθψθ ενόσ εμζνου, ανάλογα βζβαα με το νόθμα, ςτε να

δαςαλίηετα θ μεγαλφτερθ δυνατι ςυνοι του περλθπτοφ εμζνου.

Γ. Σφνταξθ τθσ περίλθψθσ Θ περίλθψθ πρζπε ν’ αποτελεί μα παράγραο με ςαι δομι : κεματι περίοδο, ςόλα-λεπτομζρεεσ

α προαρετά περίοδο-αταλείδα. Γ’ αυτό:

(α) Θ πρτθ περίοδοσ:

αρίηε με τθ ράςθ: «ο ςυγγραζασ/αρκρογράοσ του εμζνου αναζρε, παρουςάηε, προβάλλε,

προβλθματίηετα, τονίηε, επςθμαίνε… / ο τάδε ςτο είμενο του άνε λόγο γα…/ το είμενο αναζρετα,

αναλφε, προςεγγίηε, δερευνά .τ.λ.…»

α αολουκεί ςφντομα α γενά το κεματό ζντρο του εμζνου, με το οποίο ολολθρνετα θ

περίοδοσ.


17/269



(β) Θ δεφτερθ περίοδοσ:

αποτελεί τθν περλθπτι δατφπωςθ τθσ πρτθσ παραγράου α ςυνδζετα με τθν πρτθ περίοδο με τθ

ριςθ μασ δαρκρωτισ λζξθσ ι ράςθσ π.. αρά, πρτα πρτα, ςτθ ςυνζεα… .τ.λ.

(γ) Αολουκοφμε τθν ίδα δαδαςία γα όλεσ τσ επόμενεσ παραγράουσ με βάςθ τον πλαγόττλο α τσ

ςθμεςεσ άκε παραγράου.

Ο λόγοσ κα πρζπε να είνα ςυνεισ α να δαςαλίηετα θ ςυνοι των νοθμάτων με τσ ατάλλθλεσ

δαρκρωτζσ εράςεσ. Ρ.. Επίςθσ τονίηε, παράλλθλα επςθμαίνε, προςκζτε αόμα, αντίκετα

προβάλλε, εππλζον υποςτθρίηε .τ.λ.

Τθν τελευταία παράγραο του αροφ εμζνου τθ δαμορνουμε ςε πρόταςθ αταλείδα τθσ

περίλθψθσ, αρίηοντασ με τθν ατάλλθλθ ζραςθ. Ρ.. Ο ςυγγραζασ του εμζνου αταλιγοντασ,

ςυμπεραίνε… .τ.λ.

Σθμείωςθ: Ρροτείνουμε τθ ςφνδεςθ των λζξεων που υπογραμμίςαμε ςε άκε παράγραο α ό τθ

ςφνδεςθ πλαγόττλων, γατί με τον πρτο τρόπο αποεφγουμε τθν απόλυτθ μίμθςθ του φουσ του

εμζνου ςτθν προςπάκεα μασ να ενςουμε νοθματά τσ λζξεσ που υπογραμμίςαμε. Ζτς δίνεταμεγαλφτερθ ςαινεα ςτο νόθμα τθσ περίλθψθσ α αποεφγετα θ ανοφςα γενολογία, που ενδεομζνωσ

να υπάρξε αν δεν επςθμανκοφν εφςτοα ο πλαγόττλο των παραγράων.

Δ. Τενζσ πφνωςθσ

Ασ ςθμεωκεί ότ ςτο περλθπτό είμενο ςυνδράμε α θ εαρμογι αρατθρςτν μορν

πφνωςθσ λόγου όπωσ:

αντακςτοφμε τσ δευτερεφουςεσ προτάςεσ με μετοζσ,

π.. Επεδι το ράτοσ κζςπςε αυςτθροφσ νόμουσ... -> κεςπίηοντασ το ράτοσ αυςτθροφσ νόμουσ…

αποεφγουμε τσ ερωτθματζσ προτάςεσ (ευκείεσ ι πλάγεσ) α προτμοφμε προτάςεσ ρίςθσ,

π.. ιπωσ είνα απαράδετο, αναρωτζτα άποοσ, το να μζνουμε πακθτοί δζτεσ με όςα

ςυμβαίνουν ->Είνα απαράδετο να μζνουμε απακείσ με όςα ςυμβαίνουν˙

αντακςτοφμε ζνα αρνθτοφ περεομζνου ριμα με ζνα κετό,

π.. δεν ενςτερνίηετα τσ απόψεσ του -> απορρίπτε τσ απόψεσ του, δεν λθςμόνθςε ->κυμικθε

ζνα ςφνολο πράξεων το αντακςτοφμε με ζνα ςφνολο που περγράε τθ ςυγερμζνθ ενζργεα,

π.. πλφκθε, τενίςτθε, ντφκθε ζυγε... -> ετομάςτθε ζυγε

μα περίραςθ αλό κα είνα να τθν αντακςτοφμε με ζνα μονολετό τφπο,

π.. ο ζνασ βοθκάε τον άλλο ->αλλθλοβοθκόμαςτε

αντακςτοφμε τσ αναορζσ προτάςεσ με ζνα ςοδφναμο ουςαςτό, επίκετο ι επίρρθμα,

π.. αλό κα είνα να μθν αταλαμβάνουν τσ κζςεσ ευκφνθσ άτομα που δεν αναλαμβάνουν

πρωτοβουλίεσ ->αλό κα είνα να μθν αταλαμβάνουν τσ κζςεσ ευκφνθσ άβουλα άτομα

αντακςτοφμε τα υπνυμα (ζννοεσ τθσ ίδα οογζνεασ) με το υπερνυμό τουσ (μ' ζναν περετό

όρο)

π.. τθλεόραςθ, ραδόωνο, εθμερίδεσ, περοδά.., -> μζςα ενθμζρωςθσ

μετατρζπουμε τθν πακθτι ςφνταξθ ςε ενεργθτι (θ ςφνταξθ παραμζνε πακθτι μόνο αν κζλουμε να

τονίςουμε τθν πράξθ),


18/269



π.. Από το Υπουργείο Ραδείασ αναονκθαν ο βάςεσ γα τθν εςαγωγι των υποψθίων ςτα ΑΕΛ α

ΤΕΛ -> Το ΥΡΕΡΚ αναοίνωςε τσ βάςεσ....

ςφμπτυξθ ςτθν ίδα περίοδο των νοθμάτων δφο ι περςςότερων -ςυνεόμενων ι μθ- παραγράων, ςτσ

οποίεσ παρατθρείτα ςυνάεα ωσ προσ το περεόμενο, μζςω δευτερευουςν προτάςεων (δθλαδι ζνα

είδοσ «δαςελςμοφ»).

Χριςμθ, επίςθσ, επςιμανςθ γα το περλθπτό μασ είμενο είνα: να μθν ρθςμοποοφμε απαρκμιςεσ, αποςωπθτά, βραυλογίεσ, αρτόλεξα. Εππλζον, αν το αρό μασ είμενο ζε δαλογι μορι, ςτο

περλθπτό είμενο ο δάλογοσ αποδίδετα με γ’ (τρίτο) ρθματό πρόςωπο. Αόμθ, αν ο δζεσ του

ςυγγραζα ετίκεντα μεταορά, εμείσ τσ αποδίδουμε υρολετά.

Ε. Δάγραμμα εμζνου

Το δάγραμμα ενόσ εμζνου περλαμβάνε τρεσ ςτιλεσ:

α. Τθ ςτιλθ «Ραράγραο» ςτθν οποία ατονομάηοντα ο παράγραο του εμζνου (Α', Β', Γ' .λπ.).

β. Τθ ςτιλθ «Μζρθ του εμζνου» ςτθν οποία παρουςάηουμε τθ βαςι δομι του εμζνου που μασ

δόκθε (Ρρόλογοσ - φρο μζροσ - Επίλογοσ) α αρατθρίηουμε τθν άκε παράγραο λαμβάνοντασ υπόψθ

τθ νοθματι τθσ κζςθ μζςα ςτο είμενο.

Ρκανζσ νοθματζσ κζςεσ: Ρρόλογοσ, Κζςθ ςυγγραζα, Λςτορι αναδρομι, ατθγοροποίθςθ,

Ραραδείγματα, Ατολογία, Αποτελζςματα, Συμπτματα-δείγματα, Συμπεράςματα, Επαγωγι δαπίςτωςθ,

Τροπολογία - φςεσ-Ρροτάςεσ, Επίλογοσ.

γ. Τθ ςτιλθ «Σθμεςεσ - Ρλαγόττλο».

Εδ τα ςτοεία δίνοντα με λζξεσ απ’ το είμενο, αόμθ πο ωδοποθμζνα ι ςε μορι αρίκμθςθσ.(Ρλαγόττλοσ παραγράου άποα βαςά ςτοεία απ’ τσ λεπτομζρεεσ τθσ).

ιματα που ρθςμοποοφμε ςτθν περίλθψθ.

Ο ςυγγραζασ, αρκρογράοσ λπ.:

1. Αναορισ όψθσ:

δατυπνε τθ γνμθ, προτείνε, δθλνε, εςθγείτα, αναοννε, ανζρε, μνθμονεφε, παρακζτε

αυτολεξεί (ζνα άλλο είμενο), ςολάηε, ερμθνεφε, ςυηθτά (ζνα άλλο είμενο), παρατθρεί, δαπςτνε,

ορίηε με αρίβεα, προςδορίηε, ακορίηε, αποςαθνίηε, δευρνίηε, επεξθγεί, εξθγεί, ατολογεί,

ονομάηε, αποαλεί, αρατθρίηε, ςυγρίνε, ανττίκετα, αντπαρακζτε, αντπαραβάλλε,

επερθματολογεί (υπζρ ι ατά), υπεραςπίηετα, υποςτθρίηε, υπεραμφνετα, ςυνθγορεί, ςυμωνεί με,

ταυτίηετα με, δαολογεί, αναςευάηε, απορρίπτε, αντροφε, ανττείνε, αντπροτείνε, τεμθρνε ,

ςτθρίηε (τθν άποψθ του), αποδενφε, δείνε, ρίνε, αξολογεί, αποτμά, δαβεβανε, βεβανε,

ςυρίηετα, αποαίνετα, υποςτθρίηε, επμζνε (ότ), προβλζπε, λζε, ςθμενε, τονίηε, επςθμαίνε,

υπογραμμίηε, πραγματεφετα, εξετάηε, ςυηθτά, αςολείτα (με), αναζρετα (ςε), αναλφε, αναπτφςςε,

ορίηε, δαρεί, ταξνομεί, περγράε, απαρκμεί, ςυμπλθρνε, προςκζτε, αθγείτα, δθγείτα,

αναρωτζτα, απορεί, ρωτά, υποδενφε, προτείνε, αντπροτείνε, ςυμβουλεφε, ςυςτινε, απολογείτα,

εφετα, εξεγείρετα, αγανατεί, εράηε τθν ζπλθξθ του.


19/269



2. Ροςοτισ όψθσ:

προςπερνά βαςτά, με ςυντομία, αποςωπά, παραλείπε, δεν αναζρε/αναζρετα, κίγε πλαγίωσ,

ζμμεςα, επανεαά, εξετάηε δεξοδά, αναλυτά, προςετά, ςυηθτά δεξοδά, ανοίγε - λείνε -

τερματίηε τθ ςυηιτθςθ, εξαντλεί το κζμα, ςυμπεραίνε, προςκζτε, υπογραμμίηε, επςθμαίνε.

3. εταγλωςςισ όψθσ:

επεξθγεί, ςυγερμενοποεί (γα άλλο είμενο), παραράηε (γα άλλο είμενο).

4. Δορκωτισ όψθσ:

τροποποεί, αλλάηε (τθ δατφπωςθ), δορκνε (τον εαυτό του/τουσ ςυνομλθτζσ του), αναςευάηε τα

επεριματα, αναρεί όςα είπε.

5. Δαλογισ όψθσ:

απευκφνε το λόγο, δίνε το λόγο, ηθτά το λόγο, παίρνε, υαρπάηε το λόγο, δεδεί το λόγο, παρεμβαίνε,

δαόπτε, απαντά, δευτερολογεί, απευκφνετα.

6. Οργανωτισ όψθσ:

αρίηε, προλογίηε, ςυνείηε, μεταβαίνε (ςε άλλο κζμα), παρεβαίνε, τελενε, αταλιγε, ςυμπεραίνε,

αναεαλανε.

(από τθν ςτοςελίδα τον ΚΟΜΒΟΥ )

Εαρμογι

είμενο γα περίλθψθ

Δφο είνα, ατά τθ γνμθ μου, τα αμαρτιματα των ..Ε. Το πρτο ζε ςζςθ με τθν ίδα τθν

υπόςταςθ τουσ α το δεφτερο με τουσ ανκρπουσ που βρίςοντα πίςω απ' αυτά. Υποτίκετα πωσ, ωσ μζςα

μαηισ πλθροόρθςθσ, πρζπε, δεοντολογά, να δίνουν ςτουσ αροατζσ ι κεατζσ τουσ μα ςωςτι

πλθροόρθςθ. Τζτοα πλθροόρθςθ, γα πολλοφσ λόγουσ, δεν μποροφν να δςουν. Πςα ςυμβαίνουν ςτον

όςμο είνα πολυεδρά α πολυςιμαντα. Τα ..Ε. είνα αδφνατον να δουν τα πράγματα απ' όλεσ τουσ

τσ μερζσ. Εμποδίηοντα από τθν ταφτθτα των γεγονότων α το υνιγ τθσ επαρότθτασ.. Τρζουν να

προλάβουν, να νιςουν, αν είνα δυνατόν, το ρόνο. Γα να αγγίξουμε όμωσ τθν αλικεα, πρζπε να

ςτακοφμε. ε τθ ςτάςθ μποροφμε να αποςταςοποθκοφμε από τα γεγονότα α να τα εξετάςουμε από

περςςότερεσ πλευρζσ. Πταν είμαςτε ςτο ποτάμ, δεν μποροφμε να δοφμε ποφ πθγαίνε α τ ουβαλά α

από ποφ το ουβαλά. Εείνο που αςκανόμαςτε, είνα θ δίνθ που μασ παραςφρε α τίποτε άλλο. Αυτι θδίνθ μεταποείτα ςε ςυναςκθματι όρτςθ, μα όρτςθ που μασ οδθγεί ςε ερονομίεσ α

ραυγαλζουσ λόγουσ ενοφσ. Τζτοο λόγο μζνουν ςυνικωσ ςτθν επάνεα α αντςτρατεφοντα τθν

ουςία.

Χερότερα γίνοντα τα πράγματα με τθν τθλεόραςθ. Θ εόνα α το ρμα μασ καμπνουν α

κολνουν τθν ευκυρςία μασ. ενουν ι μεγεκφνουν τα γεγονότα. Απορφπτουν λεπτομζρεεσ, αλλά α

υπερτονίηουν άλλεσ. Είνα ευγαλζα α δε μασ αινουν περκρα να εμβακφνουμε. ζνουμε πάντα με

τθν εντφπωςθ.

Άλλο μεονζτθμα των ..Ε. είνα θ εμαρρδθσ ροι των πλθροορν. Βομβαρδηόμαςτε

υρολετά με πλθροορίεσ, ό μόνον τοποφ αλλά α παγοςμίου ενδαζροντοσ. Αυτι θ πλθκρα

πλθροορν ταράηε τθν ατομι αλλά α τθν εκνι μασ ςορροπία. Είνα αδφνατον πα ο άνκρωποσ να

μπορζςε να ωνζψε όλο αυτό το υλό, δίωσ να άςε, ωσ ζνα βακμό, αυτι τθν ςορροπία. Από τθν άλλθ,


20/269



θ δατερότθτα του εκνοφ πολτςμοφ νδυνεφε να εξαανςτεί α θ παράδοςθ να απεμπολθκεί. Πςο

α να κζλουμε να ρατιςουμε τσ παραδόςεσ μασ, ο ραδαςμόσ που υςτάμεκα από τθν εςβολι

αλλότρων τρόπων ηωισ- παραμορωτν τσ πο πολλζσ ορζσ- είνα τόςο μεγάλοσ, που ςτο τζλοσ θ

παράδοςθ εξαςκενίηε α δεν είνα ανι να κρζψε το ανοφρο. Ο παραδοςαόσ ςυγρθτςμόσ των

πολτςμν είε πίςτωςθ ρόνου. Το αλλότρο ενςωματωνότανε υςολογά ςτο γθγενζσ α θ εξζλξθ

ιταν ςεδόν ομαλι. Τα πο πάνω αρνθτά ςτοεία είνα ςφμυτα με τθν ίδα φςθ των ..Ε.

Το δεφτερο αμάρτθμα ζε ςζςθ με όςουσ εμπλζοντα ς' αυτά. Ρίςω από το μρόωνο ι τθν

τθλεοπτι άμερα δε ςτζοντα, ατά ανόνα, ολολθρωμζνο άνκρωπο, ο οποίο νκουν τθν ευκφνθ

που ζουν απζναντ ςτθν ονωνία, ςτουσ κεςμοφσ τθσ α τθν ςτορία τθσ. Ελλοεφε πάντοτε ο ίνδυνοσ,

άρν τθσ αροαματότθτασ α τθσ δισ τουσ προβολισ, να δολςκιςουν ςτο λαϊςμό. Ο λαϊςμόσ,

τελά, είνα το ικοσ των ..Ε. Από τθ ςτγμι που αυτά επδουν, πάςθ κυςία, αροαματότθτα α

κεαματότθτα, είνα επόμενο να ολαεφουν το τθνό γοφςτο του αροατι ι κεατι. Από αλοί γίνοντα

αοί παδαγωγοί του λαοφ. Δεν ατεβαίνουν ςτο λαό γα να τον ανεβάςουν, αλλά υποβακμίηουν α το

λαό α τουσ εαυτοφσ τουσ.

Ασ πάρουμε το παράδεγμα τθσ γλςςασ. Ο Σολωμόσ ζλεγε πωσ πρζπε να ατεβοφμε ςτο λαό, αλλά, απόε α πζρα, να υψωκοφμε άκετα. Ζτς, α εμείσ ο ίδο, ωρίσ να απομαρυνόμαςτε από τσ ρίηεσ μασ,

ανεβαίνουμε ψθλότερα ςτθν πνευματι λίμαα α το λαό βοθκοφμε ν' ανζβε. Τ γίνετα με τθ γλςςα

των ..Ε.; Γεμάτθ από ςολοςμοφσ α αςυνταξίεσ, από περκωραζσ ράςεσ α ξενζσ εράςεσ.

Κα ιταν άςτοθ αυτι θ παρζνκεςθ, αν θ επίδραςθ των ..Ε. ςτο γλωςςό αςκθτιρο του λαοφ, α

γενά ςτθν εξζλξθ τθσ γλςςασ, ιταν περορςμζνθ. Δυςτυσ όμωσ τα ..Ε. υποατζςτθςαν ςεδόν

όλα τα παραδοςαά ςολεία α πιραν τθ γλωςςι παδεία ςτα ζρα τουσ. Θ επίδραςθ του ςολείου,

όςεσ προςπάκεεσ αν αταβάλε όςεσ μεκοδολογίεσ αν εεφρε, είνα περορςμζνθ. Οφτε το

οογενεαό περβάλλον επδρά όςο άλλοτε. Οφτε γαγά υπάρε με τα παραμφκα τθσ οφτε παπποφσ.

Ζτς, θ ανζακεν λθροδοτοφμενθ ουλτοφρα (θ γλςςα είνα θ ςθμαντότερθ τθσ μορι) ξζυγε από τα

ζρα των παραδοςαν ορζων τθσ. Τα ..Ε. ζγναν το ςθμαντότερο πα ςολείο α το πο

αποτελεςματό.

υράοσ Ρλιςθσ

Ρροεργαςία

κεματό ζντρο: τα μεονετιματα των Ε που ςετίηοντα με τθ φςθ τθσ λετουργίασ τουσ α τθν

ζλλεψθ ευκφνθσ των προςπων που τα ρθςμοποοφν.

νοθματοί άξονεσ/ετενείσ πλαγόττλο παραγράων:

1 θ Τα Ε αδυνατοφν να παράςουν πολυωνι ενθμζρωςθ εξατίασ τθσ ταφτθτασ των γεγονότων α

τθσ αταγραισ τθσ επαρότθτασ, δεν προςεγγίηουν ουςαςτά τα γεγονότα.

2θ Θ τθλεόραςθ με τθν υραρία τθσ εόνασ νείτα ςτο επίπεδο των εντυπςεων.

3θ Ο αταγςμόσ των πλθροορν δυςεραίνε τθ δυνατότθτα αομοίωςθσ τουσ από το δζτθ. Ελλοεφε

ο ίνδυνοσ πολτςτισ αλλοτρίωςθσ.

4θ Θ απουςία αςκιματοσ ευκφνθσ των ατόμων που δαερίηοντα τα Ε, εξατίασ τθσ επδίωξθσ

μεγςτοποίθςθσ τθσ απιθςθσ τουσ α θ ςυναόλουκθ λαϊςτι λετουργία τουσ.

5θ Θ υποβάκμςθ τθσ γλςςασ από τα Ε, τα οποία επςάηουν τθ ςολι α οογενεαι γλωςςι

αγωγι.


21/269



Γραι/ςφνκεςθ

Το είμενο αναζρετα ςτα μεονετιματα των Ε, που ςετίηοντα με τθ φςθ τθσ λετουργίασ τουσ α

τθν ζλλεψθ ευκφνθσ των προςπων που τα ρθςμοποοφν. Αρά, ο ςυγγραζασ επςθμαίνε ότ τα Ε

αδυνατοφν να παράςουν πολυωνι α ουςαςτι ενθμζρωςθ εξατίασ τθσ ταφτθτασ των γεγονότων

α τθσ ανάγθσ να αταγραεί θ επαρότθτα. Στθ ςυνζεα, τονίηε πωσ, δαίτερα, θ τθλεόραςθ με τθν

υραρία τθσ εόνασ νείτα ςτο επίπεδο των εντυπςεων. Εξάλλου, ο αταγςμόσ των πλθροορν

δυςεραίνε τθ δυνατότθτα αομοίωςθσ τουσ από το δζτθ, εν ελλοεφε ο ίνδυνοσ πολτςτισ

αλλοτρίωςθσ. Το δεφτερο μεονζτθμα αποδίδετα ςτθν απουςία αςκιματοσ ευκφνθσ των ατόμων που

δαερίηοντα τα Ε, εξατίασ τθσ επδίωξθσ μεγςτοποίθςθσ τθσ απιθςθσ τουσ α θ ςυναόλουκθ

λαϊςτι λετουργία τουσ. Καταλιγοντασ ο αρκρογράοσ αναζρετα, ςυγερμζνα, ςτθν υποβάκμςθ

τθσ γλςςασ από τα Ε, τα οποία επςάηουν τθ ςολι α οογενεαι γλωςςι αγωγι.

134 λζξεσ


22/269




23/269



εάλαο 2

Θ ΕΛΔΘΣΘ

Α. Θ ΕΛΔΘΣΘ ΑΛ ΤΟ ΣΩΟΛΟ

• Άρκρο, είμενο που εράηε τσ προςωπζσ κζςεσ του αρκρογράου γα ζνα κζμα ςυνικωσ πολτό,

οονομό αλλά α επαδευτό, επςτθμονό τλ.

• Ωρονογράθμα, ζνα ςφντομο είμενο εμπνευςμζνο από τθν επαρότθτα, ςτο οποίο ο ςυντάτθσ κίγε,

με άρθ α ερωνεία, ςε φοσ ςυνικωσ ςοδρό α αυςτό, ςφγρονα πολτά, ονωνά, επςτθμονά

τλ ηθτιματα.

• Σόλο, όπου εδοί ςυντάτεσ, ςε εδζσ ςτιλεσ, ςολάηουν ρτά επίαρα ηθτιματα.


24/269



1. Το γεγονόσ α το ςόλο ςτθν είδθςθ

ΒΑΣΛΟΛ ΤΟΜΕΛΣ - ΕΛΔΘ ΤΘΣ ΔΘΜΟΣΛΟΓΑΨΛΑΣ

ακαρά είδθ Μετό είδοσ

Εδθςεογραία Ερμθνευτιδθμοςογραία

Σοπόσ αναοίνωςθ

γεγονότων

ςολαςμόσ

γεγονότων

ζκεςθ γεγονότοσ α

προςωπό ςόλο

Μζκοδοσ αναγραι

εδιςεων

ερμθνεία εδιςεων ςυνδυαςμόσ είδθςθσ με

ερμθνεία

Βάςθ

ι πθγι

εξαρβωμζνα

ςτοεία

γνμθ /

ςυναςκιματα

ςυντάτθ

εξαρίβωςθ γεγονότοσ α,

παράλλθλα, ρίςθ:

επδομαςία-αποδομαςία Ρερεόμενο αντεμενό υποεμενό αντεμενό με ςτοεία

υποεμενά

Απιθςθ αποδοι κετι αποδοι με

επφλαξθ

αποδοι

ι

απόρρψθ

Υπορεωμζνοσ

να άνε τθ

δάρςθ

ο δθμοςογράοσ ο αναγνςτθσ

α πλθροορία που παρουςάηετα ωσ γεγονόσ είνα απαραίτθτο να ζε εξαρβωκεί, να υπάρουν

αδάςεςτα ςτοεία που τθν αποδενφουν α επομζνωσ τθ δεόμαςτε ανεπφλατα. Αντίκετα, μα

πλθροορία που ςετίηετα με το ςόλο, τθν ερμθνεία του δθμοςογράου γα το γεγονόσ, τθ δεόμαςτε

με άποα επφλαξθ, γατί μετά από ζλεγο μπορεί να αποδετεί ςωςτι ι λανκαςμζνθ. Εξάλλου ανάλογα

με τθν δεολογία μασ μπορεί να ςυμωνοφμε ι να δαωνοφμε με τθ γνμθ του δθμοςογράου οπότε

αναλόγωσ τθ δεόμαςτε ι τθν απορρίπτουμε.

Τα ςθμεία ςτίξθσ ςε μία είδθςθ μποροφν να λετουργιςουν ωσ ςόλο α να λάβουν ποίλεσ ςθμαςίεσ

ανάλογα με το περεόμενο τθσ πρόταςθσ ςτθν οποία εντάςςοντα. Εδότερα μποροφν να δθλςουν

καυμαςμό, ενκάρρυνςθ, ευαρίςτθςθ, ζπλθξθ, ςυμωνία, αποδομαςία, αποςτροι, αγανάτθςθ,

ατάπλθξθ, αποκάρρυνςθ, δςταγμό, απορία, αμςβιτθςθ, ερωνεία, ζμαςθ .ά. Τα ςθμεία ςτίξθσ είνα

θ τελεία (.), θ άνω τελεία (˙ ), το όμμα (,), το ερωτθματό (;), το καυμαςτό (!), θ δπλι τελεία (:), θ

παρζνκεςθ *()+ θ δπλι παφλα (- -), τα εςαγωγά (« »), τα αποςωπθτά (...). Στθν είδθςθ ρθςμοποοφμε

εππρόςκετα το καυμαςτό ςε παρζνκεςθ *(!)+ α το ερωτθματό ςε παρζνκεςθ *(;)+.

Τα ςθμεία ςτίξθσ που ςυνικωσ λετουργοφν ωσ ςόλα ςτθν είδθςθ είνα τα:

Αποςωπθτά …: δείνουν ότ θ ράςθ δεν ολολθρκθε από ςυγίνθςθ, ντροπι ι άτ άλλο. Επίςθσ

μπορεί να δθλνουν περρόνθςθ, απελι ι απότομθ δαοπι τθσ ςυνομλίασ.


25/269



Εςαγωγά «…»: περλείουν αυτοφςα τα λόγα άποου, ρθτά ι παρομίεσ, ερωνζσ ράςεσ, λζξεσ που

δεν ρθςμοποοφντα με το ανονό τουσ νόθμα ακσ α δάορουσ τίτλουσ (εθμερίδων, ββλίων).

Καυμαςτό !: δίνε ζμαςθ α υπογραμμίηε τθν εντφπωςθ που μασ ζανε άτ απίςτευτο ι ανόθτο. Το

καυμαςτό μζςα ςε παρζνκεςθ μπορεί να δθλνε απορία, ερωνεία, αμςβιτθςθ.

Ερωτθματό ;: ζςα ςε παρζνκεςθ ανερνε ερωνεία ι αμβολία γα τθν αξοπςτία των γραομζνων.

2. Ρροβολι α δαοροποίθςθ τθσ είδθςθσ

Αντεμενό περεόμενο

Το υποεμενό ςτοείο υπεςζρετα α ςτθν ακαρά εδθςεογραι αναοίνωςθ των γεγονότων. Οεδιςεσ εραροφντα ςφμωνα με τσ υποεμενζσ επλογζσ των δθμοςογράων ι των

δθμοςογραν οργανςμν α των λοπν ορζων πλθροόρθςθσ τθσ ονισ γνμθσ (μαην μζςων).

Χρθςμοποοφντα γα το ςοπό αυτό τα παραπάνω μζςα προβολισ, γα να τονίηοντα ι να υπερτονίηοντα

ορςμζνεσ εδιςεσ α ορςμζνεσ άλλεσ να υποβακμίηοντα ι αόμθ α να αποςωπντα.

Εξωγλωςςό – γλωςςό πλαίςο

Εξωγλωςςό πλαίςο: είνα ο γνςεσ α τα βματα που ςυντελοφν ςτθν ατανόθςθ των γλωςςν

μθνυμάτων.

Γλωςςό πλαίςο: είνα το τμιμα του λόγου μζςα ςτο οποίο εμανίηετα ζνα γλωςςό ςτοείο α τα

ςυμραηόμενα του γλωςςοφ μθνφματοσ.

Θ άκε είδθςθ γίνετα αντλθπτι ατά δαορετό τρόπο από τον άκε αναγνςτθ. Αυτό οείλετα ςτσ

δαορζσ των εμπερν α των γνςεων των αναγνωςτν (δαορετό εξωγλωςςό πλαίςο).

Δαοροποιςεσ αντίλθψθσ α ατανόθςθσ ζουμε αόμα α όταν ο άνκρωπο ζουν ονό γλωςςό α

εξωγλωςςό πλαίςο δότ:

α) δεν ζουν τα ίδα ενδαζροντα

β) δεν ζουν τσ ίδεσ δζεσ α αξίεσ γ) δεν ζουν τα ίδα αξολογά ρτιρα

δ) δεν ζουν τα ίδα ςυμζροντα


26/269



3. Ραρεμβολι ξζνου ςολίου ςτθν είδθςθ

Ραρατθριςεσ:

Συνά ο δθμοςογράοσ περγράε τα γεγονότα ωρίσ δά του ςόλα, αλλά με παρεμβολι ςετνςολίων που ζαναν άλλα πρόςωπα.

Σ' αυτζσ τσ περπτςεσ ρθςμοποοφντα τα ατάλλθλα ςθμεία ςτίξθσ α εδζσ ατατοπςτζσ

εράςεσ.


27/269



4. Δαπλοι του γεγονότοσ με το ςόλο ςτθν είδθςθ


28/269




29/269



Β. ΟΓΑΝΫΣΘ ΑΛ ΡΑΟΥΣΛΑΣΘ ΤΘΣ ΕΛΔΘΣΘΣ

1. Οργάνωςθ τθσ είδθςθσ

Ραρουςίαςθ γεγονότοσ

Δθμοςογραοί ανόνεσ ςτθν οργάνωςθ τθσ είδθςθσ


30/269



Θ ΑΝΕΣΤΑΜΜΕΝΘ ΡΥΑΜΛΔΑ ΤΘΣ ΕΛΔΘΣΘΣ


31/269



2. Θ οπτι γωνία του δθμοςογράου ςτθν είδθςθ


32/269



3. Ο τίτλοσ τθσ είδθςθσ

1.Βλζπε το ςετό δάγραμμα κεωρίασ γα τθν οπτι γωνία τθσ είδθςθσ

2.ογι /αναορι ι ςυγνθςαι/ ποθτι. Συνθκίηετα θ ςυγνθςαι ριςθ τθσ γλςςασ με

δάορα ςιματα λόγου (παρομοίωςθ, μεταορά, ομοοαταλθξία, παριθςθ, λογοπαίγνο). ατ' αυτόν

τον τρόπο ο δθμοςογράοσ προςπακεί να ελφςε το ενδαζρον του αναγνςτθ.

3. -ατάλλθλθ ςτίξθ γα ζμαςθ α δθμουργία αίςκθςθσ (αποςωπθτά, καυμαςτό .ά.)

- Επλογι λετν τφπων που δίνουν ζμαςθ. Πταν υπάρε ριμα, αυτό βρίςετα ςυνικωσ ςε

ενεργθτι δάκεςθ, ρόνο αόρςτο, ςτορό ενεςττα ι ενεςττα, ςτο τρίτο πρόςωπο.

4. Το φοσ μπορεί να είνα δραματό, ςοβαρό, ουμορςτό, τυπό, απλό. Το φοσ του τίτλου είνα

γενά ανάλογο με το περεόμενο τθσ είδθςθσ. Ωςτόςο ςυνά ςυμβαίνε μα ςετά αςιμαντθ είδθςθ να

αποςπά τθν προςοι του αναγνςτθ με ζναν τίτλο υπερβολά δραματό α πομπδθ ι με ζναν τίτλο

που αρατθρίηετα από τθν πρωτοτυπία α το οφμορ του.

5. Ππωσ: θ ςερά των λετν ςυνόλων, θ ενεργθτι ι πακθτι ςφνταξθ.

Στον τίτλο ςυνά παραλείποντα άρθ ςυντομίασ τα άρκρα, τα ριματα α άλλεσ λζξεσ (προκζςεσ,

ςφνδεςμο τλ) που εννοοφντα εφολα. ε τσ παραλείψεσ αυτζσ γίνετα πο πυνόσ ο λόγοσ, εξάπτετα θ

ανταςία του αναγνςτθ α προαλείτα το ενδαζρον του.


33/269



4. Συντατά ςτοεία ςτθν είδθςθ


34/269




35/269



εάλαο 3

ΒΛΟΓΑΨΛΑ ΕΛΔΘ

Βίοσ: βογραία, ςτορία ενόσ ατόμου (π.. Βίο παράλλθλο του Ρλοφταρου)

Συναξάρ(α): απάνκςμα βογραν «αγίων

Σοπόσ βογράου:

να ανααλφψε τθν αλικεα

να επανζςε ι να ψζξε το βογραοφμενο

να δδάξε τον αναγνςτθ

να μεταδςε προςωπζσ εμπερίεσ (αυτοβογραία)


36/269



Οπτι γωνία βογράου:

Ο βογράοσ δεν μπορεί να ςυμπερλάβε ςτο ζργο του όλα τα γεγονότα τθσ ηωισ του βογράου μενοφ.

Αναγαςτά άνε μα επλογι γεγονότων που εξαρτάτα από τθν οπτι του γωνία (από τθ γνςθ του γα

τα γεγονότα, τθ ςυναςκθματι του όρτςθ, τον τρόπο που ςζπτετα, το αποτζλεςμα που επδε).

Φοσ / γλωςςι πολία:

• επίςθμο / τυπό (βογραό ςθμείωμα, αυτοβογραό ςθμείωμα, ςυςτατι επςτολι)

λογοτενό (μυκςτορθματι βογραία, μυκςτόρθμα με αυτοβογραά ςτοεία: εδ δαπλζοντα

πραγματά με ανταςτά γεγονότα)

οείο, ακθμερνό (θμερολόγο)

Αθγθματόσ ρόνοσ:

ο ρόνοσ του βογράου / πομποφ (εποι ατά τθν οποία ηε α εδότερα ςυγγράε το ζργο του)

• ο ρόνοσ του αναγνςτθ / δζτθ (εποι ατά τθν οποία ηε α δαβάηε τθ βογραία)

• ο ρόνοσ των γεγονότων

Ϋζλεεσ γα τον αναγνςτθ μασ βογραίασ:

απορυπτογραεί μα ανκρπνθ προςωπότθτα

αποτά πραγματολογζσ γνςεσ μασ εποισ

ανοποεί τθν περζργεα του

ανααλφπτε τον άνκρωπο /ςυνάνκρωπο του

δδάςετα ζμμεςα

1α. ΒΛΟΓΑΨΛΑ

φρα γνωρίςματα:

• Σοπόσ:

1. να απορυπτογραιςε τθν προςωπότθτα του βογραοφμενου αναζροντασ αρατθρςτά

γεγονότα τθσ ηωισ του

2.

να επανζςε ι να ψζξε τον βογραοφμενο

3. να δδάξε εμμζςωσ

4. να παρουςάςε ςθμαντζσ πλθροορίεσ γα τθν ςτορι εποι ατά τθν οποία ηε ο

βογραοφμενοσ

• Αθγθματό περεόμενο: πραγματά γεγονότα

• Αθγθτισ: δε μετζε ςτα γεγονότα, τρτοπρόςωπθ αιγθςθ

• Οπτι γωνία: μθδενι / παντογνωςτι

• Ωρόνοσ πομποφ: μεταγενζςτεροσ των γεγονότων

• Φοσ: ποίλλε


37/269



1β. ΜΥΚΛΣΤΟΘΜΑΤΛΘ ΒΛΟΓΑΨΛΑ


Σοπόσ:

1. να αποδςε ανάγλυα τθ ηωι α τθ δράςθ του βογράου μενοφ προςπου, να

απορυπτογραιςε τθν προςωπότθτα του, ρθςμοποντασ οντά ςτα πραγματά α

ανταςτά γεγονότα

2. να τζρψε αςκθτά, ςυνδυάηοντασ τθ λογοτενότθτα με τθν ςτορία

• Αθγθματό περεόμενο: πραγματά α ανταςτά γεγονότα


• Οπτι γωνία: παντογνωςτι / μθδενι

• Φοσ: λογοτενό

• Ωρόνοσ πομποφ: μεταγενζςτεροσ των γεγονότων

2. ΒΛΟΓΑΨΛΟ ΣΘΜΕΛΫΜΑ


• Σοπόσ: να παράςε μα ςυνοπτι πλθροόρθςθ γα τθ ηωι α το ζργο ενόσ προςπου ςε φοσ

τυπό α επίςθμο

• Αθγθματό περεόμενο: πραγματά γεγονότα


• Οπτι γωνία: μθδενι / παντογνωςτι

• Στακερά ςτοεία: ηωι, ζργο

• Μεταβλθτά ςτοεία: θ ζταςθ α θ ποότθτα των πλθροορν

• Οργάνωςθ πλθροορν: ίνθςθ ςτον άξονα του ρόνου

• Δομι α περεόμενο:

1. Γενόσ αρατθρςμόσ ι γνωρίςματα του αρατιρα του

2. αταγωγι

3. Ρρτα γράμματα ΗΩΘ

4. Σπουδζσ

5. Βοπορςμόσ - επάγγελμα

1. Χαρατθρςμόσ του ζργου του

2. Ζνταξθ ςτθν εποι του (ςε γενά, ςολι)

3. Κεματολογία - λίμα ζργων ΖΓΟ

4.

Γλςςα-φοσ

5. Άςθςθ ρτισ

6. Σφντομθ παρουςίαςθ του ζργου - εδόςεσ


38/269



3α. ΑΥΤΟΒΛΟΓΑΨΛΑ


• Σοπόσ: να αναερκεί επλετά ο ςυγγραζασ ςε ςθμαντά γεγονότα τθσ προςωπισ του ηωισ,

αποαλφπτοντασ ςυγρόνωσ τα ςυναςκιματα α τσ ςζψεσ του γ' αυτά.

Ρρόκεςθ: ζμμεςα δδατι

Αθγθτισ: μετζε ςτα γεγονότα, πρωτοπρόςωπθ αιγθςθ

Οπτι γωνία: εςωτερι

Αθγθματό περεόμενο: πραγματά γεγονότα

Φοσ: ποίλε

Σόλο: ζμμεςο ακσ ο ςυγγραζασ ανάλογα με τθν οπτι του γωνία, παραλείπε γεγονότα ι

προβάλλε άποα άλλα.

3β. ΜΥΚΛΣΤΟΘΜΑ ΜΕ ΑΥΤΟΒΛΟΓΑΨΛΑ ΣΤΟΛΩΕΛΑ

υκςτόρθμα ςτο οποίο ο ςυγγραζασ ωρίσ να το δθλνε αναζρετα ςε προςωπά του βματα ι

τοποκετεί τον εαυτό του ςτθ κζςθ άποου ιρωα του ζργου.


• Αθγθματό �

andronidi xara ekfrash ekthesh b lykeiou ekdoseis schooltime.gr

Documents