andrzej graczyk katedra ekonomii ekologicznej ...uniwersytetu ekonomicznego we wrocławiu projekt nr...

ZRÓWNOWA śONY ROZWÓJ Z PERSPEKTYWY DOLNEGO ŚLĄSKA ZE SZCZEGÓLNYM UWZGL ĘDNIENIEM METOD

INTERNALIZACJI EFEKTÓW ZEWN ĘTRZNYCH W ZWI ĄZKU Z ROZWOJEM PROCESÓW WYTWARZANIA, MAGAZYNOWANIA,

PRZESYŁU I DYSTRYBUCJI ENERGII

Andrzej Graczyk

Katedra Ekonomii Ekologicznej

Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

PROJEKT NR POIG.01.01.01-00-005/08TYTUŁ PROJEKTU: Strategia rozwoju energetyki na Dolnym Śląsku metodami foresightowymi

PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ UNI Ę EUROPEJSKĄ ZE ŚRODKÓWEUROPEJSKIEGO FUNDUSZU ROZWOJU REGIONALNEGO

Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

CEL OPRACOWANIA

� prezentacja i porównanie metod internalizacji efektów zewnętrznych

Układ prezentacji

1. Krótka charakterystyka kluczowych pojęć związanych ze zrównoważonym rozwojem

2. Krótka charakterystyka kluczowych pojęć związanych z efektami zewnętrznymi

3. Krótka charakterystyka metod internalizacji efektów 3. Krótka charakterystyka metod internalizacji efektów zewnętrznych

4. Wskazanie potencjalnych efektów ekonomicznych i środowiskowych związanych z internalizacją efektów zewnętrznych w odniesieniu do Dolnego Śląska

1.Krótka charakterystyka kluczowych pojęć związanych ze zrównoważonym rozwojem

Geneza koncepcji zrównoważonego rozwoju

� Przeciwwaga narastaniu zagrożeń towarzyszących tradycyjnemu rozwojowi gospodarczemu

� zagrożenie osiągnięciem granic możliwości rozwojowych

� Rio de Janeiro - Konferencja Organizacji Narodów � Rio de Janeiro - Konferencja Organizacji Narodów Zjednoczonych - zdefiniowano zrównoważony rozwój jako taki rozwój społeczny i gospodarczy, który zapewni zaspokojenie potrzeb współczesnego społeczeństwa bez naruszania możliwości zaspokojenia potrzeb przyszłych pokoleń

Istota zrównoważonego rozwoju

� nie zmniejsza się żaden element składowy wektora celów społecznych i ekonomicznych;

� oznacza maksymalizowanie korzyści netto z rozwoju ekonomicznego, przy jednoczesnym zachowaniu użyteczności i jakości zasobów naturalnych w długim użyteczności i jakości zasobów naturalnych w długim okresie;

� konsumpcja materialnych dóbr i usług musi być ograniczona do poziomu, który jest akceptowalny z ekologicznego punktu widzenia

Strategia zrównoważonego rozwoju w Strategia zrównoważonego rozwoju w

polityce Unii Europejskiejpolityce Unii Europejskiej

� Europejska Strategia UE dotyczącą Trwałego Rozwoju (2001)

� Odnowiona Strategia UE dotycząca Trwałego Rozwoju (2006)

� Przeglądy Strategii Unii Europejskiej na rzecz zrównoważonego rozwoju (ostatni 07.2009)

Trwały rozwój zgodnie z Odnowioną StrategiąTrwały rozwój zgodnie z Odnowioną Strategią

� potrzeby obecnego pokolenia należy zaspokajać bez uszczerbku dla możliwości zaspokajania potrzeb przez przyszłe pokolenia

� idea ta jest nadrzędnym celem Unii Europejskiej przyświecającym całej polityce Unii i wszystkim jej działaniom

� ma zapewnić pokoleniom obecnym i przyszłym stały wzrost jakości życia i dobrobytu na Ziemijakości życia i dobrobytu na Ziemi

� łączy się z propagowaniem dynamicznej gospodarki przy pełnym zatrudnieniu obywateli i wysokim poziomie ich wykształcenia, ochrony zdrowia, spójności społecznej i terytorialnej oraz ochrony środowiska - w świecie, w którym panuje pokój, bezpieczeństwo i poszanowanie różnorodności kulturowej

Siedem kluczowych wyzwań w obszarze

polityki gospodarczej, ekologicznej i społecznej

1. zahamowanie zmian klimatycznych i promowanie czystej energii;

2. zapewnienie, by systemy transportowe odpowiadały wymogom ochrony środowiska oraz spełniały gospodarcze i społeczne potrzeby społeczeństwa;

3. promowanie zrównoważonych wzorców produkcji i konsumpcji;

4. lepsze zarządzanie i unikanie nadmiernej eksploatacji zasobów naturalnych;

5. promowanie wysokiej jakości zdrowia publicznego na niedyskryminujących zasadach oraz lepsza ochrona przed zagrożeniami dla zdrowia; oraz lepsza ochrona przed zagrożeniami dla zdrowia;

6. stworzenie społeczeństwa opartego na integracji społecznej, uwzględniającego solidarność między pokoleniami oraz w ramach pokoleń, a także zagwarantowanie jakości życia obywateli; aktywne promowanie zrównoważonego rozwoju na forum międzynarodowym;

7. zapewnienie zgodności wewnętrznych i zewnętrznych polityk UE z zasadami zrównoważonego rozwoju, jak również z podjętymi przez UE międzynarodowymi zobowiązaniami.

Zielona Księga 2006: Europejska strategia na rzecz

zrównoważonej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii

� konkurencyjność i wewnętrzny rynek energii,

� zróżnicowanie form energii,

� solidarność,

� innowacje i technologia,� innowacje i technologia,

� polityka zewnętrzna,

� zrównoważony rozwój

Cele polityki energetycznej UE

� trwałość, dla której istotne jest: (i) rozwój konkurencyjnych

źródeł energii odnawialnej oraz innych źródeł i nośników

energii niskoemisyjnej, w szczególności alternatywnych

paliw wykorzystywanych w transporcie;

� konkurencyjność;

� bezpieczeństwo zaopatrzenia w energię: zajęcie się kwestią � bezpieczeństwo zaopatrzenia w energię: zajęcie się kwestią rosnącej zależności UE od przywozu energii poprzez (i) podejście zintegrowane – zmniejszenie popytu, zróżnicowanie form energii w UE poprzez zwiększenie

wykorzystania konkurencyjnej energii własnej oraz

odnawialnej

2.Krótka charakterystyka kluczowych pojęć związanych z efektami zewnętrznymi

Dwa podejścia w definiowaniu efektów zewnętrznych1. efekty zewnętrzne występują wówczas, gdy indywidualna

funkcja uŜyteczności bądź funkcje produkcji zawierają zmienne, których działanie, kształtując w rzeczywistości przebieg tych funkcji, nie zaleŜy od danych podmiotów

2. efekty zewnętrzne występują wówczas, gdy w gospodarce opartej na zdecentralizowanych procedurach regulacyjno-opartej na zdecentralizowanych procedurach regulacyjno-optymalizacyjnych występują niedostateczne bodźce do tworzenia efektywnych rynków i czynników produkcji, co prowadzi do sytuacji, w której równowaga rynkowa nie spełnia warunków optymalności Pareto

Definicja technologicznych efektów zewnętrznych

� efekty zewnętrzne występują wówczas, gdy efektywność produkcji w jednym przedsiębiorstwie (B) jest uzależniona, między innymi, od rozmiarów produkcji i/lub nakładów innego przedsiębiorstwa (A)

• uzaleŜnienie to ma charakterpozarynkowy (nie znajduje wyrazu w• uzaleŜnienie to ma charakterpozarynkowy (nie znajduje wyrazu wtransakcjach kupna-sprzedaŜy zawieranych między tymiprzedsiębiorstwami),

• przedsiębiorstwo B nie jest w stanie kontrolować skali działalnościprzedsiębiorstwa A,

• wpływ przedsiębiorstwa A na B ma charakter niezamierzony

Ekologiczny koszt zewnętrzny w szerokim ujęciu

� technologiczny koszt zewnętrzny powstający za pośrednictwem środowiska w przypadku, gdy funkcja celu podmiotów korzystających ze środowiska zawiera określone dobra środowiskowe, które powinny być dostępne na środowiskowe, które powinny być dostępne na poziomie odpowiednim dla realizacji ich celów i nie pogarszającym ich pozycji w stosunku do innych podmiotów

Internalizacja kosztów zewnętrznych

� oznacza ich "uwewnętrznienie", czyli wprowadzenie do rachunku kosztów wewnętrznych tego podmiotu, który powoduje powstawanie kosztów zewnętrznych

Trzy podstawowe sposoby internalizacji w ujęciu teorii ekonomii

• podatek Pigou,

• teoremat Coase'a,

połączenie sprawcy i odbiorcy (wspólne• połączenie sprawcy i odbiorcy (wspólne

dostarczanie dóbr).

Typowe oddziaływania ze strony sektora energetycznego powodujące efekty zewnętrzne

� zajęcie terenu,� emisja zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego,� promieniowanie radioaktywne w warunkachnormalnej pracy obiektów,� pobórwód,� pobórwód,� zanieczyszczenie wód,� hałas,� wytwarzanie odpadów,� oddziaływanie na środowisko w przypadku awarii,� przekształcenie krajobrazu

Zakres uwzględniania kosztów zewnętrznych energetyki• uwolnienie strumienia substancji lub energii (hałas,

promieniowanie) do mediówśrodowiskowych (powietrze,gleba, woda), które powoduje – po przetransportowaniu itransformacji) znaczne szkody w ekosystemach, dla ludzi,zbiorach lub materiałach,

• oddziaływania na klimat, które biorą pod uwagę koszty• oddziaływania na klimat, które biorą pod uwagę kosztyzagroŜeń i koszty unikania zagroŜeń,

• wypadki: ryzyko publiczne i częściowo zawodowe wodniesieniu do wartości oczekiwanej,

� ograniczenie dla bezpieczeństwa energetycznego� niespodziewane zmiany w osiągalności i cenach nośników

energii

W kosztach zewnętrznych nie uwzględnia się:

• efektów dla zatrudnienia,

• wyczerpywanie zasobów nieodnawialnych,

• badania i rozwój (koszty zatopione),

• redystrybucja dochodów i strat,

� lokalnych strat dla ekosystemów (są one przynajmniej częściowo rekompensowane w ramach oceny oddziaływania na środowisko).

3. Krótka charakterystyka metod internalizacji efektów zewnętrznych

Ocena instrumentów polityki ekologicznej z punktu widzenia internalizacji ekologicznych kosztów zewnętrznych

Instrument Rekomendacje w sprawie stosowania przez politykę ekologiczną1 Podatki, w szczególności opłaty Forma zalecana , problem odpowiedniej wielkości opłaty2 Porozumienia (przetargi)

-odpowiedzialność po stronie szkodzącego-odpowiedzialność po stronieposzkodowanego

Przy załoŜeniu odpowiedzialności szkodzącego to teoretycznienajlepszy proces internalizacji, praktycznie bardzo trudno stosowalny(nierówno podzielone koszty transakcyjne, problemy informacyjne)

3 Zbywalne prawa emisji (certyfikaty) Koncepcyjnie forma właściwy, problemy praktycznego zastosowania4 Fuzja/wspólne dostarczanie dóbr Stosować w wyjątkowych przypadkach: kolektywne dostarczanie

dóbr, kiedy jest moŜliwe i sensowne wyłączenie takiej jednostki5 Nakazy, zakazy, zezwolenia Stosować jedynie w wyjątkowych przypadkach6 Dostarczanie dóbr przez państwo Stosować, gdy internalizacja innymi sposobami nie jest moŜliwa7 Porozumienia miedzy władzą publiczną a

emitentamiStosować, gdy nie mogą być stosowane instrumenty ekonomiczne, awaŜna jest efektywność ekonomiczna

8 Odpowiedzialność karna-odpowiedzialność za szkody majątkowe,które mogą być spowodowane przezzwiększone zagroŜenie-odpowiedzialność za winę

W zasadzie do zastosowania, praktycznie z reguły pozwala jedynie naosiągnięcie częściowej internalizacji, stwarza podstawę dorównoległego skuteczniejszego wykorzystania dalszych forminternalizacji

9 Subwencje dla ograniczenia szkodliwości Forma nadająca się do zinternalizowania kosztów zewnętrznych;problem odpowiedniej wielkości subwencji, wątpliwe oddziaływaniedystrybucyjne

Ocena ze względu na efektywność ekonomiczną instrumentu

� porozumienia/przetargi (gdy odpowiedzialność znajduje się po stronie szkodzącego),

� zbywalne prawa do emisji,

� podatki/opłaty,

� odpowiedzialność karna � odpowiedzialność karna

� odpowiedzialność za szkody majątkowe, które mogą być spowodowane przez zwiększone zagrożenie,

� fuzja/wspólne dostarczanie dóbr

Praktyka polskiej polityki ekologicznej

� mamy do czynienia raczej ze stosowanymi przez politykę ekologiczną instrumentami ograniczania zanieczyszczeń niż z internalizacją kosztów zewnętrznych,

� brak powiązania tych instrumentów i działań z � brak powiązania tych instrumentów i działań z wysokością kosztów zewnętrznych ani z rachunkiem efektywności stosowania owych instrumentów

Prawne instrumenty internalizacji efektów zewnętrznych

stosowane w odniesieniu do sektora energetycznego

• programy ograniczania emisji,• limitowanie emisji,• standardy emisji,• standardy jakości powietrza i pozwolenia na

emisję,emisję,• porozumienia (programy redukcji),• programy naprawcze (postępowanie

kompensacyjne),• obowiązek zakupu energii ze źródeł

odnawialnych.

Ekonomiczne instrumenty internalizacji efektów zewnętrznych

stosowane w odniesieniu do sektora energetycznego

� opłaty za emisję

� administracyjne kary pieniężne emisyjne oraz umarzanie opłat podwyższonych i kar, a także rozkładanie ich na raty

� preferencyjne finansowanie inwestycji ochronnych

� zróżnicowania podatkowe (w zakresie paliw � zróżnicowania podatkowe (w zakresie paliw wykorzystywanych do spalania),

� rynek praw emisji,

� zielone certyfikaty (świadectwa pochodzenia energii odnawialnej i związane z nimi prawa majątkowe).

Podatki, w szczególności opłaty

Ocena sposobuoddziaływania (ocena zpunktu widzeniadostosowań podmiotów)

Ocena sposobu internalizacjiekologicznych kosztów zewnętrznych

Rekomendacje z punktu widzenia sposobupoprawy działania instrumentu

Opłaty niŜsze odpodatku Pigou nie mająistotnego wpływu nadostosowaniapodmiotów,zorientowanychgłównie

Słabe oddziaływanie bodźcowe naograniczanie emisji,Przyczynianie się do zasilaniafunduszy, z których subsydiuje sięinwestycje ochronneW rezultacie w niewielkim stopniu

Regionalizacja i indywidualizacja opłat oparta napoznaniu kosztów zewnętrznych emisji.Im słabsze będzie limitowanie emisji, tymwiększe uzasadnienie znajduje stosowanie opłat,Gdyby głównym narzędziem regulacji poziomuemisji pozostawały pozwolenia emisyjne,zorientowanychgłównie

na dotrzymywanielimitów/standardówemisyjnych

W rezultacie w niewielkim stopniuwpływają na internalizację, negatywnieprzy nadmiernym poziomie redukcji

emisji pozostawały pozwolenia emisyjne,bazujące na coraz surowszych normach/limitachemisji -rezygnacja z opłat

Były stosowane dlaoddziaływania nawybory podmiotówkorzystających z energiioraz z paliw

Zmniejszenie „tła” emisji wpływapośrednio na zmniejszenieekologicznych kosztów zewnętrznychprzedsiębiorstw w sektorzeelektroenergetyki

Gdyby ograniczyć rolę limitowania emisji,zmniejszeniu podatku za energię określonegorodzaju powinno towarzyszyć zwiększenieopłaty za emisję. I na odwrótSkala i kierunek zróŜnicowań podatkowychwymagają badania ekologicznych kosztówzewnętrznych

Porozumienia (przetargi)

Ocena sposobuoddziaływania (ocena zpunktu widzeniadostosowańpodmiotów)


Rekomendacje z punktuwidzenia sposobu poprawydziałania instrumentu

Brak praktycznychprzykładówwykorzystania

Instrument praktycznie nie jestwykorzystywany; potencjalnie ryzykowywierania nacisku na odbiorców

Zdefiniowanie praw własności wodniesieniu do korzystania zjakości powietrzawykorzystania wywierania nacisku na odbiorców

kosztów zewnętrznych przezdostarczającego energię („pogróŜki”sygnalizujące powaŜny wzrostkosztów energii lub ograniczaniemiejsc pracy)

jakości powietrzaatmosferycznego

Zbywalne prawa emisji (certyfikaty)

Ocena sposobuoddziaływania (ocena zpunktu widzeniadostosowań podmiotów)

Ocena sposobuinternalizacjiekologicznychkosztów zewnętrznych

Rekomendacje zpunktu widzeniasposobu poprawydziałania instrumentu

Potencjalnie istniejemoŜliwość wykorzystania

Instrument praktyczniejest wykorzystywany

Wskazane rozszerzeniestosowania na innemoŜliwość wykorzystania

procedury kompensacjina obszarach, na którychsą przekroczonestandardy jakościśrodowiska

jest wykorzystywanyod niedawna wodniesieniu do emisjiditlenku węgla.

stosowania na innezanieczyszczeniaemitowane przezenergetykę.

Fuzja/wspólne dostarczanie dóbr

Ocena sposobuoddziaływania(ocena z punktuwidzeniadostosowańpodmiotów)

Ocena sposobu internalizacjiekologicznych kosztówzewnętrznych

Rekomendacje z punktuwidzenia sposobupoprawy działaniainstrumentu

Potencjalnie Nie rozwiązuje problemu Z chwilą połączeniaPotencjalniemoŜliwy dowykorzystaniaprzy koncentracjipionowejelektroenergetyki(łączenie kopalni ielektrowni)

Nie rozwiązuje problemukosztów zewnętrznychpowodowanychoddziaływaniem na innepodmioty, które nie podlegająłączeniu lub które nieuczestniczą we wspólnymdostarczaniu dóbr

Z chwilą połączeniapodmiotów następujepełna internalizacjakosztów zewnętrznychpowstających wcześniejwskutek wzajemnychnegatywnychoddziaływań

Nakazy, zakazy, zezwolenia




Inwestowanie wurządzeniaochronne,

Prawdopodobnie prowadzi dosuperoptymalnego/nadmiernegopoziomuredukcjiemisji

Rezygnacja z limitowaniadla poszczególnychpodmiotów, Ustanawianieochronne,

Koniecznośćposiadaniaurządzeńochronnychodpowiadającymwymaganiom BAT

poziomuredukcjiemisjiUniemoŜliwia dostosowanie sięelektrowni do oczekiwanejredukcji emisji poprzez redukcjęaktywności ekonomicznej(produkcji)

podmiotów, Ustanawianielimitów/standardów emisjiprzy uwzględnianiukosztów zewnętrznychemisji,RóŜnicowanie standardówuwarunkowane kosztamizewnętrznymi emisji

Dostarczanie dóbr przez państwo




„Zdjęcie”odpowiedzialności z

Brak oddziaływania bodźcowegona podmiot w kierunku

Nie powinien byćwykorzystywany, gdyodpowiedzialności z

podmiotupowodującegokoszty zewnętrznezwalnia ten podmiotod podejmowaniadziałań

na podmiot w kierunkuograniczania emisji

wykorzystywany, gdyistnieją inne sposobyinternalizacji

Porozumienia miedzy władzą publiczną a emitentem

Ocena sposobu

oddziaływania (ocena z

punktu widzenia

dostosowań

podmiotów)

Ocena sposobu internalizacji

ekologicznych kosztów zewnętrznych

Rekomendacje z punktu widzenia

sposobu poprawy działania

instrumentu

Sposóbna złagodzenie Efektywne z punktu widzenia Stosować moŜliwie szeroko,abySposóbna złagodzenie

kosztów dostosowania

się do BAT w

najpóźniejszym

terminie z

dopuszczalnych

Efektywne z punktu widzenia

racjonalności podmiotów

obowiązanych do posiadania

pozwolenia zintegrowanego, ale jest to

jednak dobry środek do osiągania

niedobrych celów

Stosować moŜliwie szeroko,aby

przeczekać okres generujących

nieefektywność (w sensie

społecznym) standardów i

doczekać ekonomizacji polityki

ochrony powietrza

Odpowiedzialność karna-odpowiedzialność za szkody majątkoweOcena sposobuoddziaływania (ocena zpunktu widzeniadostosowań podmiotów)

Ocena sposobu internalizacji ekologicznychkosztów zewnętrznych

Rekomendacje z punktu widzeniasposobu poprawy działaniainstrumentu

Powszechniewykorzystywanymechanizm umoŜliwiającyumarzanie, rozkładanie naraty oraz zaliczanie

Gdy limity/pozwolenia emisyjne są napoziomie superoptymalnym, karywzmacniają nieefektywność regulacjiStosunkowo niskie kary (stawki powiązaneza stawkami opłat za emisję) nie sprzyjają

Odchodzenie od mechanizmułagodzenia i odraczania naleŜnych kar,Odejście od powiązania stawekadministracyjnych kar pienięŜnych zestawką opłat za emisję, Ewentualneraty oraz zaliczanie

poniesionych nakładówinwestycyjnych na poczetzaległych karprzedsiębiorstwompodejmującym inwestycje,których celem jestusunięcie przyczynnałoŜenia kary

za stawkami opłat za emisję) nie sprzyjająinternalizacji

stawką opłat za emisję, Ewentualnepowiązanie stawek kar z poziomemmarginalnych kosztów zewnętrznychdla optymalnej emisji

Subwencje dla ograniczenia szkodliwości

Ocena sposobuoddziaływania (ocena zpunktu widzeniadostosowańpodmiotów)


Rekomendacje z punktu widzeniasposobu poprawy działania instrumentu

Przedsiębiorstwa wzamian za mniejszylimit emisji domagająsię pewnej

Preferencyjne finansowanieinwestycji ograniczającychemisję moŜe, ale wcale nie musisłuŜyć lepszej internalizacji

Preferencje w finansowaniu powinnybyć stosowane głównie w dwóchprzypadkach:Gdy przedsiębiorstwo podejmuje sięsię pewnej

rekompensatysłuŜyć lepszej internalizacjiekologicznych kosztówzewnętrznych; nie słuŜy, gdypoziom redukcji jest juŜsuperoptymalny

Gdy przedsiębiorstwo podejmuje sięredukcji emisji, a wcześniej limitowanieemisji nie istniało lub przedsiębiorstwomiało limit emisji mniejszy od obecnego(„nadrabia zaległości” w tej dziedzinie),Gdy przedsiębiorstwo decyduje się naredukcję emisji w skali, która, przyredukcji wyŜszej od wymaganej, jestuzasadniona ekonomicznie zespołecznego punktu widzenia

Świadectwa pochodzenia energii odnawialnej i związane z nimi prawa majątkowe

Ocena sposobuoddziaływania (ocenaz punktu widzeniadostosowańpodmiotów)



Jednakowe korzyścidla podmiotu, bezwzględu na rodzajenergii

Nie gwarantuje wyboru energii onajniŜszych kosztach zewnętrznychNie gwarantują ani zmniejszeniaekologicznych kosztów

Potrzebny byłby inny rodzajregulacji, Musiałby się opieraćna certyfikowaniu energii zewzględu na jej czystość dlaenergii ekologicznych kosztów

zewnętrznych, ani teŜ zwiększeniapoziomu dobrobytu społecznego.Mechanizm handlu zielonymicertyfikatami nie zapewniaoptymalizacji poziomu ochronyśrodowiska ze społecznego punktuwidzenia

względu na jej czystość dlaśrodowiskaKonieczne jest uwzględnianiekosztów zewnętrznych oburodzajów energii (zarównokonwencjonalnej, jakodnawialnej)

Obowiązek zakupu energii ze źródeł odnawialnychOcena sposobuoddziaływania (ocena zpunktu widzeniadostosowań podmiotów)

Ocena sposobu internalizacji ekologicznychkosztów zewnętrznych

Rekomendacje z punktu widzeniasposobu poprawy działaniainstrumentu

Rozwiązanieuprzywilejowujeproducentów energiiodnawialnejUnikanie wywiązywaniasię z obowiązku zakupuze

Działa „automatycznie”, niezaleŜnie odekologicznej czystości energii

NaleŜałoby wprowadzićadministracyjne bariery, polegającena obowiązku eliminowania wpierwszej kolejności zakupów energiielektrycznej pochodzącej ze źródełodnawialnych o największejsię z obowiązku zakupuze

względu na wyŜsze kosztyenergii odnawialnej,Efekt w postaciograniczenia emisji niejest pewny, a nawetpotencjalnie emisja moŜesię zwiększyć

odnawialnych o największejuciąŜliwości dlaśrodowiska

Ocena zestawu wykorzystywanych instrumentów� nie wykorzystuje się tych, które są najbardziej zalecane dla polityki

ekologicznej (porozumienia i przetargi), właściwe (zbywalne prawa emisji -certyfikaty) z uwagi na kryteria ekonomiczne

� powszechnie stosuje się pozwolenie na emisję/limit emisji i coraz surowsze standardy emisji

� opłaty ze emisję, jako forma zalecana, są powszechnie wykorzystywane, ale nie stosuje się dobierania stawki opłaty do indywidualnych podmiotówale nie stosuje się dobierania stawki opłaty do indywidualnych podmiotów

� trudno uznać za właściwe posługiwanie się instrumentami typu subwencje dla ograniczenia szkodliwości, administracyjne kary pieniężne, czy porozumienia miedzy władzą publiczną a emitentami

� dominujące znaczenie ma regulacja za pomocą pozwoleń na emisję, których podstawą są standardy emisji, które, z kolei, tworzone są w oparciu o coraz bardziej zaostrzane limity emisji i standardy imisyjne

Główne działania dostosowawcze przedsiębiorstw

� skupiają się na inwestowaniu w urządzenia ochronne

� wydatkowanie nadmiernych środków na redukcję emisji

� zasada najlepszej dostępnej techniki doprowadzi do wyrównywania się marginalnych kosztów redukcji wyrównywania się marginalnych kosztów redukcji zanieczyszczeń, co będzie głównym ograniczeniem w upowszechnieniu rynku pozwoleń na emisję –przyszłościowego instrumentu, który może jeszcze pozwolić na ekonomizację sfery ochrony środowiska w elektroenergetyce

4. Wskazanie potencjalnych efektów ekonomicznych i środowiskowych związanych z internalizacją efektów zewnętrznych w odniesieniu do Dolnego Śląska

Sposoby identyfikacji potencjalnych efektów internalizacji

Porównanie uciążliwości oddziaływania

na środowisko

Lp OddziaływanieKonwencjonalneźródła energii Odnawialneźródła energii

Węgiel kamienny Węgielbrunat-ny

Ropanaftowa

gazziemny

el.jądrowe

prom.słon.(heliostaty)

przetw.światłasłonecznego

spadekwód

Wiatr(nalądzie)

biomasa

Tradycyjne

Fluidalne

1 Terenochłonność 6 6 6 8 8 7 3 2 5 4 1

2 Emisja pyłów (z odpylaniem) 2 1 2 3 3 - - - - - 2

3 Emisja SO2 (bez redukcji) 1 4 3 2 6 - - - - - 5

4 Emisja NOx (bez redukcji) 2 5 1 3 4 - - - - - 4

5 Emisja CO (bezredukcji) 2 2 1 3 4 - - - - - -*5 Emisja CO2 (bezredukcji) 2 2 1 3 4 - - - - - -*

6 Promieniowanie radioaktywne 1 - 2 - - 3 - - - - -

7 Pobór wody 2 5 3 4 6 1 - - - - -

8 Zanieczyszczenie termicznewód

3 4 3 2 5 1 - - - - 4

9 ZagroŜenie erozją wodną - - - - - - - - 1 - -

10 Hałas 1 2 3 6 6 6 - - 7 4 5

11 Wytwarzanie odpadów 2 1 1 - - 5 - - - - 4

12 Awaryjne zanieczyszczenieśrodowiska

6 5 6 3 4 1 - - 2 - 7

Ranking uciążliwości środowiskowych różnych technologii wytwarzania energii elektrycznej

Technologia wytwarzania energii Ilokrotnie dana technologia znalazłasię na miejscu

Ilokrotnie danatechnologia została określonajako nie powodującauciąŜliwości

pierwszym

drugim Trzecim

Węgiel kamienny (tradycyjna) 3 5 1 1

Węgiel kamienny (fluidalna) 2 2 0 2

Węgiel brunatny 3 2 4 1Węgiel brunatny 3 2 4 1Ropa naftowa 0 2 4 3Gaz ziemny 0 0 3 3El. Jądrowa 3 0 0 5Promieniowanie słoneczne

(heliostaty)0 0 1 11

Przetw. światła słonecznego(fotovoltaika)

0 1 0 11

Spadku wód 1 1 0 8Wiatrowa (na lądzie) 0 0 0 10Biomasowa 1 1 0 4

Kolejność technologii pod względem malejącej uciążliwości� elektrownie spalające węgiel kamienny w kotłach

konwencjonalnych� elektrownie na węgiel brunatny� elektrownie jądrowe� elektrownie węglowe z kotłami fluidalnymi� elektrownie wykorzystujące biomasę� elektrownie wykorzystujące biomasę� elektrownie spalające produkty naftowe� elektrownie na gaz ziemny� elektrownie wodne� elektrownie wiatrowe� elektrownie wykorzystujące energię słoneczną

Ekologiczne koszty zewnętrzne uśrednione dla 25 krajów Unii Europejskiej (eurocenty/kWh)

Technologia Zmiany klimatu Zdrowie Szkody wmateriałach

Utrata plonów Razem

Fotowoltaika(polikrystaliczne, 2000r.)

0,69 0,34 0,009 0,005 ~1,0

Fotowoltaika (2030 r.) 0,38 0,20 0,006 0,003 ~0,59

El. Wodne 300kW 0,09 0,06 0,001 0,001 ~0,15El. Wiatrowe na lądzie 1,5MW

0,07 0,07 0,001 0,002 ~0,15El. Wiatrowe na morzu 2,5MW

0,06 0,03 0,001 0,0004 ~0,09Geotermia 0,26 0,12 0,003 0,002 ~0,39Elektrownie słoneczne80MW

0,09 0,085 0,002 0,001 ~0,18

El. Węglowe o sprawności43%

5,9 0,37 0,013 0,009 >6,3El na węgiel brunatny osprawności 40%

7,4 0,50 0,015 0,010 >7,9

El gazowe o sprawności58%

2,7 0,17 0,005 0,004 >2,9

andrzej graczyk katedra ekonomii ekologicznej ...uniwersytetu ekonomicznego we wrocławiu projekt nr...

Documents