projekt nr wnd-poig 01.01.01-00-009/09 jest współfinansowany przez unię europejską ze...

Projekt nr WND-POIG 01.01.01-00-009/09 jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środkówEuropejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 – 2013

Panel dyskusyjny:„Wstęp do scenariuszy rozwoju gospodarki odpadami nieorganicznymi w Polsce”

Gliwice, 23.09.2011r.

Podsumowanie wyników ankiety Delphi oraz pozostałych badań eksperckich

Dr inż. Barbara CichyMgr inż. Ewa KużdżałMgr inż. Paweł Moryc

2Odpady nieorganiczne przemysłu chemicznego - foresight technologiczny

Obszar badań i wpływy

Proces foresight – opr. PBF


Wytwarzane odpady nieorganiczne

Rok 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Produkcja sprzedana, mln PLN/rok w grupie: Chemikalia i wyroby chemiczne

30570 35626 38604 38604 37525 42986

Wytworzonych odpadów 0.6 w Polsce, mln Mg/rok 4,883 3,286 3,387 3,569 3,607 2,908 1,622 2,821

Fosfogips + fosfogips z popiołem i żużlem, mln Mg/r 3,977 2,597 2,654 2,836 2,839 2,143 1,051 2,177

06 05 03 Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków , mln Mg/r

0,374 0,305 0,391 0,383 0,389 0,336 0,284 0,327

06 11 83 Odpadowy siarczan żelazowy, mln Mg/r

0,218 0,134 0,112 0,118 0,121 0,146 0,131 0,124

06 01 01* Kwas siarkowy i siarkawy, mln Mg/r

0,156 0,121 0,117 0,118 0,087 0,110 0,101 0,118

Odzysk odpadów 06 (ogółem), mln Mg/rok 0,669 0,562 0,508 0,503 0,788 0,670 0,517

4Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

Polityka -

ekologia

Rozszerzenie Dyrektywy IPPC- wzmocnienie roli BAT

REACH-konieczność rejestracji w systemie odpadu, który podlega odzyskowi w sposób inny niż prosty recykling

Pakiet klimatyczny- limity emisji, koszty, ograniczenia

Ocena oddziaływania technologii na środowisko- koszty i zalety

Skutki przemieszczania zanieczyszczeń pomiędzy komponentami środowiska

Interwencje gospodarcze: dopłaty/opłaty środowiskowe

Polityka rolna (nawożenie, uprawy ekologiczne, dopłaty)

Otoczenie

ekonomiczne

Kryzys światowy/cykle koniunkturalne

Dynamika popytu na produkty nieorganiczne

Ceny rynkowe/koszty- konkurencyjność

Ceny paliw i energii (gaz)

Konkurencja poza unijna

Otoczenie

społeczne

Akceptacja uciążliwości przemysłu- miejsca pracy a czystość ekologiczna najbliższej okolicy

Gospodarka odpadowa na poziomie lokalnym i samorządowym

Świadomość ekologiczna pracowników i mieszkańców

Akceptacja dla zakładów/procesów odzysku i unieszkodliwiania odpadów w pobliżu miejsca zatrudnienia

Rynek Rynek surowców mineralnych

Rynek nawozowy, podaż popyt, okresowość

Rynek bazowy chemikaliów nieorganicznych

Import/eksport technologii nieorganicznych

Powiązania międzybranżowe

5Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

Odpady jako produk

ty

Fosfogips- największy obecnie odpad nieorganiczny (tonażowo)

Słabo zbywalne produkty około sodowe

Siarczan żelazawy/odpady z produkcji bieli tytanowej

Odpadowy kwas siarkowy

Osady z zakładowych oczyszczalni ścieków przemysłu chemicznego

Dynamika i zmiany struktury wagowej powyższych odpadów

Fosfogips- największy obecnie odpad nieorganiczny (tonażowo)

Technologie

Kwas fosforowy i skoncentrowane nawozy fosforowe i NPK

Soda

Biel tytanowa

Kwas siarkowy, w tym pometalurgiczny

Pozostałe technologie nieorganiczne

Badania i

rozwójBadania związane z procesami odzysku i unieszkodliwiania odpadów

Utylizacja odpadów i rekultywacja terenów

Nowoczesne techniki separacji (np. nanofiltracja, techniki membranowe)

Badania związane z komplementarnymi produktami, procesami i schematami zużycia

Biotechnologie produktów nieorganicznych

Nanotechnologie

Badania nad zwiększaniem przyswajalności składników nawozowych

Zamienniki funkcjonalne (inne związki do tych samych zastosowań)

Technologie wyspecjalizowanych produktów niskotonażowych o wysokiej wartości dodanej

Badania związane ze zmniejszeniem oddziaływania na środowisko istniejących procesów produkcyjnych


Eksperci zewnętrzniZgłosiło się 101 ekspertów. Do rundy I przystąpiło 84 ekspertów.

I rundę zakończyło 72 ekspertów (co stanowiło 86% przystępujących do ankiety)Do drugiej rundy wybrano 42, z czego 38 ekspertów (90%) zakończyło ją.


Eksperci wg płci

Eksperci wg wieku

Eksperci wg działalności

I runda II rundaK

40%

M60%

K32%

M68%

do 30 lat 10%

31 – 40 29%

41 – 50 14%

powyżej 50 lat

43%

bd 4%

do 30 lat 8%

31 – 40 29%

41 – 50 11%

powyżej 50 lat

50%

bd 3%

Adm. Państw.4%

Adm. Samor

z.7%

Biznes i gosp.32%

Media 1%

Nauka 47%

Org. Pozarząd.8% Adm. Samorz.

3%

Biznes i gosp.39%

Nauka 47%

Org. Pozarząd.11%


OBSZAR/Y DZIAŁAŃ EKSPERTA ZWIĄZANY/E Z TEMATEM PROJEKTU

I runda II runda

Technologia i inżynieria chemiczna

40 (56%) 26 (68%)

Technologie środowiskowe 28 (39%) 14 (37%)Pozostałe działy techniki 4 (6%) 0 (0%)Chemia 25 (35%) 17 (45%)Ekonomia i gospodarka 5 (7%) 2 (5%)Organizacja i zarządzanie w biznesie

5 (7%) 2 (5%)

Ochrona środowiska/przyrody 39 (54%) 20 (53%)Nauczanie 6 (8%) 4 (11%)Inne 11 (15%) 4 (11%)


Ocena kompetencji ekspertów: samoocena i weryfikacja samooceny


Ocena kompetencji ekspertów: samoocena i weryfikacja samooceny

Ocena znormowana:

X to wartość, którą należy znormalizowaćµ średniaσ odchylenie standardoweNormowano w dziedzinach ekspertów I rundy; wtedy średnia ocena w grupie normowanej =0

Dla ekspertów wybranych do II rundy:

127 -0,7520227 -0,9989599 0,5103079 0,4491153 -0,2891636 0,56299581 -0,284255658 -0,4583498 -0,1464013 -0,055253 0,913996815 1,76739054 0,5103079 1,3473459 0,65719 0,56299581 0,919650658 0,720263975 0,8118619 1,93388176 0,08098706 -0,0768431 -0,4565913 -0,449115 -2,1818708 -0,5629958 -0,284255658 -0,4583498 -0,1464013 -0,05525104 1,747006571 1,76739054 0,5103079 0,4491153 0,65719 0,56299581 0,919650658 0,720263975 -0,1464013 0,93931468 -0,7520227 -0,9989599 -1,4234904 -1,347346 0,65719 1,68898744 0,919650658 1,898877751 0,8118619 -0,055257 0,913996815 -0,0768431 0,5103079 0,4491153 -0,2891636 -0,5629958 -0,284255658 -0,4583498 0,8118619 0,93931463 -1,58503245 -1,9210767 -1,4234904 -0,449115 -0,2891636 0,56299581 -0,284255658 0,720263975 -0,1464013 -0,0552573 0,913996815 -0,0768431 1,477207 0,4491153 0,65719 0,56299581 0,919650658 -0,4583498 0,8118619 0,9393149 1,747006571 1,76739054 0,5103079 -0,449115 0,65719 0,56299581 0,919650658 0,720263975 0,8118619 0,93931464 0,08098706 -0,0768431 -1,4234904 -1,347346 1,60354361 0,56299581 -0,284255658 -0,4583498 -1,1046645 -1,0498211 0,913996815 0,84527374 0,5103079 1,3473459 -0,2891636 0,56299581 0,919650658 0,720263975 1,7701251 0,93931412 0,913996815 0,84527374 -0,4565913 -1,347346 0,65719 -0,5629958 -0,284255658 -1,63696358 -1,1046645 -2,0443914 -1,58503245 -0,9989599 -1,4234904 -1,347346 -0,2891636 -0,5629958 -1,488161973 -1,63696358 -1,1046645 -0,0552515 0,08098706 0,84527374 -0,4565913 0,4491153 0,65719 0,56299581 -0,284255658 0,720263975 0,8118619 -0,0552593 0,08098706 1,76739054 -0,4565913 0,4491153 0,65719 1,68898744 -0,284255658 -1,63696358 -0,1464013 0,93931489 0,913996815 0,84527374 1,477207 1,3473459 1,60354361 1,68898744 0,919650658 0,720263975 0,8118619 -0,0552519 0,913996815 -0,0768431 1,477207 1,3473459 -0,2891636 0,56299581 -0,284255658 -0,4583498 0,8118619 0,93931421 1,747006571 0,84527374 1,477207 1,3473459 1,60354361 1,68898744 0,919650658 0,720263975 1,7701251 0,93931470 -1,58503245 -1,9210767 -0,4565913 -0,449115 -1,2355172 -1,6889874 2,123556973 1,898877751 -0,1464013 -0,0552525 1,747006571 1,76739054 2,4441061 2,2455765 0,65719 0,56299581 2,123556973 1,898877751 1,7701251 1,93388184 0,913996815 -0,9989599 0,5103079 -0,449115 -0,2891636 -0,5629958 -0,284255658 0,720263975 -0,1464013 0,939314129 -0,7520227 -0,0768431 -1,4234904 -1,347346 0,65719 0,56299581 0,919650658 0,720263975 -0,1464013 0,93931426 0,913996815 0,84527374 0,5103079 1,3473459 0,65719 0,56299581 0,919650658 -0,4583498 0,8118619 0,93931430 0,913996815 1,76739054 1,477207 1,3473459 1,60354361 0,56299581 -0,284255658 0,720263975 1,7701251 1,93388131 1,747006571 0,84527374 1,477207 1,3473459 -1,2355172 -2,8149791 0,919650658 0,720263975 -0,1464013 -0,0552533 0,08098706 -0,0768431 1,477207 -0,449115 0,65719 -0,5629958 0,919650658 0,720263975 -1,1046645 -1,0498253 0,08098706 -0,0768431 0,5103079 -0,449115 1,60354361 0,56299581 -0,284255658 -0,4583498 -0,1464013 -1,0498280 0,08098706 -0,0768431 0,5103079 0,4491153 -0,2891636 -0,5629958 -1,488161973 -1,63696358 -0,1464013 -1,0498235 0,913996815 0,84527374 1,477207 1,3473459 0,65719 0,56299581 -1,488161973 -0,4583498 0,8118619 -0,0552554 1,747006571 1,76739054 0,5103079 2,2455765 0,65719 1,68898744 0,919650658 1,898877751 0,8118619 1,93388171 -1,58503245 -0,9989599 1,477207 0,4491153 0,65719 1,68898744 0,919650658 0,720263975 -0,1464013 -0,0552542 0,08098706 0,84527374 0,5103079 0,4491153 -0,2891636 -0,5629958 0,919650658 -0,4583498 0,8118619 -0,0552544 0,08098706 -0,0768431 0,5103079 0,4491153 -0,2891636 -0,5629958 -0,284255658 0,720263975 0,8118619 -0,05525105 0,913996815 0,84527374 0,5103079 0,4491153 -0,2891636 -1,6889874 -0,284255658 -0,4583498 1,7701251 1,93388145 -0,7520227 -0,9989599 -0,4565913 -1,347346 -0,2891636 -0,5629958 -0,284255658 -0,4583498 -1,1046645 -1,0498246 1,747006571 0,84527374 0,5103079 0,4491153 0,65719 0,56299581 -0,284255658 0,720263975 1,7701251 0,93931447 0,08098706 0,84527374 -0,4565913 -1,347346 -0,2891636 0,56299581 -0,284255658 0,720263975 -0,1464013 -0,0552577 1,747006571 1,76739054 1,477207 1,3473459 0,65719 0,56299581 2,123556973 1,898877751 1,7701251 1,933881

Śednia ocen

ekspertów 0,432 0,360 0,383 0,284 0,284 0,237 0,286 0,255 0,408 0,390

ocena znormalizowana

ocena znormalizo

wana


ocena znormalizowa

na

Badania społeczno-ekol - teoria

ocena znormalizowa

na

ocena znormalizowa

na

ocena znormalizow

ana

ocena znormalizowan

a

ocena znormalizowa

na

Badania i rozwój - praktyka

Badania i rozwój - teoriaId

eksperta

Technologia chemiczna -

praktyka

Technologia

chemiczna - teoria

Ekonomika - praktyka

Ekonomika - teoria


Ochrona i inżynieria

środowiska - praktyka


środowiska - teoria

Badania społeczno-ekol -

praktyka

127 -0,7520227 -0,9989599 0,5103079 0,4491153 -0,2891636 0,56299581 -0,284255658 -0,4583498 -0,1464013 -0,055253 0,913996815 1,76739054 0,5103079 1,3473459 0,65719 0,56299581 0,919650658 0,720263975 0,8118619 1,93388176 0,08098706 -0,0768431 -0,4565913 -0,449115 -2,1818708 -0,5629958 -0,284255658 -0,4583498 -0,1464013 -0,05525104 1,747006571 1,76739054 0,5103079 0,4491153 0,65719 0,56299581 0,919650658 0,720263975 -0,1464013 0,93931468 -0,7520227 -0,9989599 -1,4234904 -1,347346 0,65719 1,68898744 0,919650658 1,898877751 0,8118619 -0,055257 0,913996815 -0,0768431 0,5103079 0,4491153 -0,2891636 -0,5629958 -0,284255658 -0,4583498 0,8118619 0,93931463 -1,58503245 -1,9210767 -1,4234904 -0,449115 -0,2891636 0,56299581 -0,284255658 0,720263975 -0,1464013 -0,0552573 0,913996815 -0,0768431 1,477207 0,4491153 0,65719 0,56299581 0,919650658 -0,4583498 0,8118619 0,9393149 1,747006571 1,76739054 0,5103079 -0,449115 0,65719 0,56299581 0,919650658 0,720263975 0,8118619 0,93931464 0,08098706 -0,0768431 -1,4234904 -1,347346 1,60354361 0,56299581 -0,284255658 -0,4583498 -1,1046645 -1,0498211 0,913996815 0,84527374 0,5103079 1,3473459 -0,2891636 0,56299581 0,919650658 0,720263975 1,7701251 0,93931412 0,913996815 0,84527374 -0,4565913 -1,347346 0,65719 -0,5629958 -0,284255658 -1,63696358 -1,1046645 -2,0443914 -1,58503245 -0,9989599 -1,4234904 -1,347346 -0,2891636 -0,5629958 -1,488161973 -1,63696358 -1,1046645 -0,0552515 0,08098706 0,84527374 -0,4565913 0,4491153 0,65719 0,56299581 -0,284255658 0,720263975 0,8118619 -0,0552593 0,08098706 1,76739054 -0,4565913 0,4491153 0,65719 1,68898744 -0,284255658 -1,63696358 -0,1464013 0,93931489 0,913996815 0,84527374 1,477207 1,3473459 1,60354361 1,68898744 0,919650658 0,720263975 0,8118619 -0,0552519 0,913996815 -0,0768431 1,477207 1,3473459 -0,2891636 0,56299581 -0,284255658 -0,4583498 0,8118619 0,93931421 1,747006571 0,84527374 1,477207 1,3473459 1,60354361 1,68898744 0,919650658 0,720263975 1,7701251 0,93931470 -1,58503245 -1,9210767 -0,4565913 -0,449115 -1,2355172 -1,6889874 2,123556973 1,898877751 -0,1464013 -0,0552525 1,747006571 1,76739054 2,4441061 2,2455765 0,65719 0,56299581 2,123556973 1,898877751 1,7701251 1,93388184 0,913996815 -0,9989599 0,5103079 -0,449115 -0,2891636 -0,5629958 -0,284255658 0,720263975 -0,1464013 0,939314129 -0,7520227 -0,0768431 -1,4234904 -1,347346 0,65719 0,56299581 0,919650658 0,720263975 -0,1464013 0,93931426 0,913996815 0,84527374 0,5103079 1,3473459 0,65719 0,56299581 0,919650658 -0,4583498 0,8118619 0,93931430 0,913996815 1,76739054 1,477207 1,3473459 1,60354361 0,56299581 -0,284255658 0,720263975 1,7701251 1,93388131 1,747006571 0,84527374 1,477207 1,3473459 -1,2355172 -2,8149791 0,919650658 0,720263975 -0,1464013 -0,0552533 0,08098706 -0,0768431 1,477207 -0,449115 0,65719 -0,5629958 0,919650658 0,720263975 -1,1046645 -1,0498253 0,08098706 -0,0768431 0,5103079 -0,449115 1,60354361 0,56299581 -0,284255658 -0,4583498 -0,1464013 -1,0498280 0,08098706 -0,0768431 0,5103079 0,4491153 -0,2891636 -0,5629958 -1,488161973 -1,63696358 -0,1464013 -1,0498235 0,913996815 0,84527374 1,477207 1,3473459 0,65719 0,56299581 -1,488161973 -0,4583498 0,8118619 -0,0552554 1,747006571 1,76739054 0,5103079 2,2455765 0,65719 1,68898744 0,919650658 1,898877751 0,8118619 1,93388171 -1,58503245 -0,9989599 1,477207 0,4491153 0,65719 1,68898744 0,919650658 0,720263975 -0,1464013 -0,0552542 0,08098706 0,84527374 0,5103079 0,4491153 -0,2891636 -0,5629958 0,919650658 -0,4583498 0,8118619 -0,0552544 0,08098706 -0,0768431 0,5103079 0,4491153 -0,2891636 -0,5629958 -0,284255658 0,720263975 0,8118619 -0,05525105 0,913996815 0,84527374 0,5103079 0,4491153 -0,2891636 -1,6889874 -0,284255658 -0,4583498 1,7701251 1,93388145 -0,7520227 -0,9989599 -0,4565913 -1,347346 -0,2891636 -0,5629958 -0,284255658 -0,4583498 -1,1046645 -1,0498246 1,747006571 0,84527374 0,5103079 0,4491153 0,65719 0,56299581 -0,284255658 0,720263975 1,7701251 0,93931447 0,08098706 0,84527374 -0,4565913 -1,347346 -0,2891636 0,56299581 -0,284255658 0,720263975 -0,1464013 -0,0552577 1,747006571 1,76739054 1,477207 1,3473459 0,65719 0,56299581 2,123556973 1,898877751 1,7701251 1,933881

Śednia ocen

ekspertów 0,432 0,360 0,383 0,284 0,284 0,237 0,286 0,255 0,408 0,390


ocena znormalizo

wana


ocena znormalizowa

na

Badania społeczno-ekol - teoria

ocena znormalizowa

na

ocena znormalizowa

na

ocena znormalizow

ana

ocena znormalizowan

a

ocena znormalizowa

na

Badania i rozwój - praktyka

Badania i rozwój - teoriaId

eksperta

Technologia chemiczna -

praktyka

Technologia

chemiczna - teoria

Ekonomika - praktyka

Ekonomika - teoria



środowiska - praktyka


środowiska - teoria

Badania społeczno-ekol -

praktyka

12

Runda I – teza 3Czy zwiększenie roli BAT będzie miało negatywny wpływ na polski przemysł chemiczny?

TAK RACZEJ TAK NIE MAM ZDANIA RACZEJ NIE NIE

21% 17% 14% 31% 18%


18% 29% 26% 24% 3%

Runda II – teza 3Czy wzmocnienie roli dokumentów referencyjnych BREF w postaci tzw. konkluzji BAT uchwalanych przez KE, a stanowiących podstawę prawną do wydania pozwolenia zintegrowanego, będzie miało negatywny wpływ na polski przemysł chemiczny?


Polityka i ekologia


Runda II – teza 3zaostrzenie roli BAT spowoduje w Polsce (wybierz jedną lub więcej odpowiedzi):

do 2020 2020-2030 >2030

42% 52% 6%

Polityka i ekologia

Inwestycje modernizacyjne w zakresie aparatury i opomiarowania instalacji 21%

Zwiększenie zapotrzebowania na usługi badawcze i projektowe od polskich podmiotów gospodarczych/naukowych

21%

Zamknięcie wielu instalacji z powodu nieopłacalności 20%

Rozwój badań nad technikami i technologiami spełniającymi ostre wymagania emisyjne 18%

Zakup nowych technologii/linii technologicznych za granicą 15%

Upadłość wielu zakładów chemicznych 5%

Runda II- teza 3W jakim horyzoncie czasowym będzie widoczny wskazany wyżej przez Pana/Panią wpływ na przemysł chemiczny spowodowany zaostrzeniem dopuszczalnych poziomów zanieczyszczeń?


Polityka i ekologia

Runda I (teza 6), Runda II (teza 16)Który z wymienionych czynników w największym stopniu wpłynie na poprawę jakości środowiska (w kontekście gospodarki odpadami 06)?

Czynnik I runda II runda

Eliminacja lub modernizacja przestarzałych technologii

15% 59%

Podniesienie opłat środowiskowych 68 % 18%

Zaostrzenie granicznych limitów emisji i uwolnień

11% 16%

Inne, jakie? 5 % 7%


Otoczenie ekonomiczne

Runda II (teza 13)Jaki wpływ na gospodarkę kraju może mieć okresowe występowanie nadmiaru kwasu siarkowego wytwarzanego przy produkcji metali nieżelaznych. Sytuacja taka wystąpić może na przykład z powodu zmniejszenia produkcji nawozów fosforowych w Polsce.

Jaki inny? • Ja bym się cieszył !! Tańszy kwas oznacza niższe koszty produkcji koagulantów i

niektórych nawozów• Możliwe są np. scenariusze obejmujące dalsze ograniczenie produkcji kwasu siarkowego w

innych technologiach• w przyszłości będzie zapotrzebowanie na nawozy siarkowe

Czynnik II runda

Konieczność pracy instalacji w warunkach nieoptymalnych, co powoduje szybsze jej zużycie

24%

Wzrost ilości odpadów stałych 25,8%

Konieczność poszukiwania innych zewnętrznych rynków zbytu poza Europą bez względu na koszty,

45,5%

inny 4,5%


Runda I (teza 6), Runda II (teza 16)Jakie problemy gospodarki odpadami nieorganicznymi przemysłu chemicznego są najbardziej uciążliwe dla lokalnych społeczności?

Otoczenie społeczne

Czynnik I runda II runda

Szkody środowiskowe 43 % 25%

Obniżenie wartości gruntu w pobliżu lokalizacji składowiska

13 % 25%

Zagrożenie dla zdrowia 32 % 19%

Transport odpadów 4 % 15%

Uciążliwość zapachowa 3 % 14%

Trudno powiedzieć 3 % 1%

Inne 1 % 1%


Runda II (teza14)Jaki poziom wzrostu kosztów wymienionych produktów Pana/Pani zdaniem są w stanie zaakceptować konsumenci ze względu na stosowanie rozwiązań proekologicznych, w tym związanych z rezygnacją z technologii wykorzystujących produkty nieorganiczne przemysłu chemicznego?

ProduktWzrost ceny o:

0% 3% 5% 10%

Produkty żywnościowe 18 47 26 9

Produkty odzieżowe 8 39 32 21

Środki czystości 10 40 45 5

Produkty kosmetyczne 8 24 42 26



Runda I (teza 10) Czy uważa Pan/Pani, że zagospodarowanie całego lub większości (powyżej 50%) „świeżego" fosfogipsu powstającego w procesie wytwarzania kwasu fosforowego jest w Polsce realne?


6% 19% 35% 28% 13%Odpady jako produkty

Runda I (teza 10) W jakim horyzoncie czasowym może nastąpić zagospodarowanie większości fosfogipsu (z procesu - nie ze składowiska) w Polsce?

do 2020 2020-2030 >2030

33% 61% 6%


Odpady jako produkty

Runda II (teza 5)W jakim horyzoncie czasowym Pana/Pani zdaniem zostanie wdrożona w Polsce chociaż jedna technologia wykorzystująca składowisko jako podstawowe źródło surowcowe?

do 2020 2020-2030 >2030

26% 40% 34%

Runda II (teza 5)Czy Pana/Pani zdaniem znane są technologie – rozwiązania techniczno-ekonomiczne, które pozwoliłyby wykorzystać obecnie istniejące składowiska odpadów nieorganicznych, np. fosfogipsu, odpadów pochromowych itd. jako źródło surowcowe zastępujące tradycyjne surowce mineralne?


11% 29% 24% 26% 10%


Runda I (teza 7), runda II ( teza 6)Czy Pana/Pani zdaniem w Polsce należy utrzymać produkcję kwasu fosforowego ekstrakcyjnego (przynajmniej do 2030r)?

Technologie

Odpowiedzi I runda II runda

TAK 22% 32%

RACZEJ TAK 22% 58%

NIE MAM ZDANIA 42% 8%

RACZEJ NIE 11% 0%

NIE 3% 2%


Runda I (teza 7)Jakie względy gospodarcze decydują o podtrzymaniu produkcji kwasu fosforowego w Polsce? (można wybrać więcej niż jedną odpowiedź)

.

Rynek

Import kwasu lub nawozów uzależnia rynek nawozowy i rolny od czynników zewnętrznych 41%

Istnieje infrastruktura przemysłowa, którą trzeba wykorzystać 26%

Koszty likwidacji instalacji kwasu, utrzymania składowiska odpadów, zmiany profilu produktowego są za dużym obciążeniem dla przemysłu

17%

Produkcja jest dochodowa 9%

Inne. Jakie są inne istotne czynniki gospodarcze? 7%


Runda II (teza 6)Jakie byłyby skutki zatrzymania krajowej produkcji kwasu fosforowego ekstrakcyjnego? Proszę wybrać jedną lub więcej odpowiedzi.

Rynek

Wzrosną ceny nawozów 28%

Konieczność importu kwasu 28%

Konieczność importu nawozów fosforowych i złożonych 16%

Gospodarka żywnościowa będzie zależna od zagranicznych dostaw i cen nawozów 11%

W kraju będą produkowane tylko proste nawozy fosforowe 8%

Polskie spółki nawozowe zainwestują w produkcję kwasu fosforowego za granicą, w miejscu eksploatacji fosforytów

7%

Rynek żywnościowy nie odczuje różnicy 2%


Runda I (teza 15)w warunkach Polski byłoby realne wdrożenie „czystszej” technologii produkcji węglanu sodu z importowanej i drogiej sody naturalnej (trony)?


6% 19% 46% 25% 4%

Runda II (teza 9)Czy jest możliwe w Polsce w perspektywie do 2030 roku zastąpienie dobrze prosperujących zakładów, produkujących sodę metodą Solvay’a, nisko odpadową produkcją sody z importowanej trony (sody mineralnej Na3(CO3)(HCO3)•2H2O)?


3% 2% 29% 37% 29%

Technologie


Runda II (teza 15)Czy nawozy o przedłużonym działaniu posiadające właściwość wydłużonego czasu uwalniania składników aktywnych dla roślin, przy jednoczesnym ograniczonym ich uwalnianiu do środowiska znajdą zastosowanie w rolnictwie wielkotonażowym w perspektywie do 2030 roku?


26% 47% 5% 16% 5%

Badania i rozwój

Runda I (teza 30)Czy w Polsce nastąpi taki rozwój biotechnologii, że w istotny sposób wpłynie na popyt na nawozy i na zmianę struktury popytu?


15% 31% 32% 18% 4%


Runda I (teza 31)Czy w przewidywanej przyszłości (do 2030 roku) technologie wytwarzania nanozwiązków nieorganicznych będą istotnym kierunkiem rozwoju technologii chemicznych w Polsce?


15% 28% 39% 17% 1%

Badania i rozwój

Runda I (teza 12)Czy fosfor z alternatywnych źródeł - surowce biologiczne - może znaleźć istotne gospodarczo zastosowanie w Polsce (do 2030r)?


18% 38% 32% 7% 6%


Runda I (teza 31)Czy obawy o zdrowie ludzi i bezpieczeństwo środowiska związane z przenikaniem nanocząstek do żywych organizmów spowoduje ograniczenia dla rozwoju nanotechnologii?


16% 32% 29% 13% 10%

Runda II (teza 10)Czy zidentyfikowane realne ryzyko wolnych nanocząsteczek mogących wpływać szkodliwie na środowisko i człowieka może zahamować rozwój nanotechnologii?


5% 42% 8% 40% 5%

Badania i rozwój


Polityka i ekologia

Odpady z grupy 06 stanowią niewielki udział w grupie odpadów przemysłowych. Ponad 80% masy odpadów z tej grupy to fosfogipsy o bardzo niskiej stawce opłaty za składowanie.. ……….………należy przewidywać znaczny spadek ilości składowanego fosfogipsu spowodowany zmniejszając się produkcją kwasu fosforowego i to może mieć największy wpływ na globalną ilość odpadów z grupy 06.

Uważam, że system/rozporządzenie REACH nie przyczyni się istotnie do zarządzania chemikaliami, ani odpadami jest regulacją nadmiernie zbiurokratyzowaną, kosztowną i niekorzystnie dyskryminującą europejski przemysł chemiczny w świecie.

Ciekawsze uzasadnienia ekspertów


Otoczenie ekonomiczne

To co nie będzie opłacalne nie znajdzie zastosowania rynkowego. Uregulowania prawne mogą dodatkowo wpływać niekorzystnie na opłacalność np. poprzez konieczność wykonywania dodatkowych kosztownych analiz.

Działania proekologiczne przedsiębiorstw powinny być objęte precyzyjnym systemem podatkowym, pozwalającym na kompensację wyższych kosztów. Moim zdaniem ulgi podatkowe powinny być wprowadzone w każdym kierunku wykorzystania odzyskanych odpadów. Zwiększyłoby to bardzo stopień odzysku. Surowce krajowe (zazwyczaj) nie są podatne na zawirowania polityczne; pewność dostawy jest większa, poza tym uważam, że takie działania powodują zwiększenie PKB.



Zachęty w postaci ulg podatkowych, dotacji pozwoliłyby zakładom na działania związane z prowadzeniem badań (lub ich zlecaniem) w kierunku modernizacji technologii, poprawy jakości wytwarzanych produktów, ograniczenia ujemnego wpływu procesów na Środowisko. Nagrody, wyróżnienia poprawiają wizerunek zakładów wśród społeczeństwa. Podobnie odpowiednio prowadzone kampanie medialne wskazujące na odpowiedzialność i troskę zakładów w odniesieniu do środowiska. mieszkańców trzeba czymś przekupić np. nowe miejsca pracy, komunikacjaKonsultacje społeczne w połączeniu z działaniami kompensacyjnymi powinny przynieść pożądane efekty.

mam następujące doświadczenia: w miejscowości Przemyśl zaplanowano budowę składowiska odpadów - postępowanie prowadzone było ponad 10 lat z uwagi na protesty mieszkańców. W wyniku porozumienia społecznego, jakim było wybudowanie drogi, oświetlenia oraz kanalizacji dla mieszkańców sąsiednich terenów udało się inwestycję zrealizować


Rynek

Polska posiada dobre warunki do rozwijania gospodarstw ekologicznych stosujących nawozy naturalne. Rynek europejski ekologicznej żywności rozwija się i jest to ogromna szansa zwłaszcza dla małych i średnich gospodarstw. Uważam, że ten kierunek umożliwia zmniejszenie bezrobocia i powrót do czasów, kiedy każdy kawałek ziemi był wykorzystany. Przy rosnących cenach żywności byle jakiej, możemy mieć zdrową i własną zmniejszając pogłowie zwierząt hodowlanych nie widzących nigdy trawy i słońca. Jakość surowca na ogół przekłada się i na jakość wyrobu finalnego, jak i niewysokie koszty produkcji (niepowiększane o koszt dodatkowych operacji - selekcji, oczyszczania). A to wprost odpowiada za cenę / zysk.Przyzwyczajenia technologiczne można zmienić - to rola decydentów, wynika także z ogólnego postępu [exemplum: piszę te słowa przy świetle lampy POWER LED, a lekcje odrabiałem przy lampie naftowej!]. W roztropnym wykorzystaniu odpadów należy oczywiście brać pod uwagę i dostępność i warunki lokalne.



Jeśli dostępne są surowce o wysokiej jakości i umiarkowanej cenie, to często bardziej opłacalne jest wykorzystanie tych surowców. Konieczne są zatem zachęty do stosowania surowców odpadowych w procesach produkcyjnych.

Fosfogips o wyższej czystości powinien być wykorzystywany w budownictwie. Gorsze rodzaje fosfogipsu w budownictwie drogowym i górnictwie. Do 20% fosfogipsu można zagospodarować w przemyśle nawozowym do nowych asortymentów nawozów. Istnieje wiele technologii (działających na świecie) w których fosfogips stosowany jest jako surowiec. W Polsce nie są one stosowane ze względów ekonomicznych. Z fosfogipsu można :1. Wyprodukować siarczan amonu i kredę nawozową - niezbędne jednak są wysokie nakłady: na instalację a ponadto koszty produkcji są wyższe niż w przypadku siarczanu amonu produkowanego jako produkt uboczny przy produkcji kaprolaktamu. Aby możliwe było wdrożenie takiej produkcji potrzebne jest wsparcie Państwa w dofinansowaniu takiej produkcji. 2. Możliwa jest produkcja kwasu siarkowego i wapna palonego (proces podobny jak dawna produkcja kwasu siarkowego w Wizowie). W przypadku tej technologii koszt kwasu siarkowego będzie również wyższy niż w przypadku produkcji go z siarki płynnej. Kilka takich fabryk działa w Chinach, gdzie siarka płynna jest znacznie droższa niż w Polsce. Taka technologia pozwala praktycznie na zamknięcie bilansu siarki przy produkcji kwasu fosforowego. 3. Istnieją jeszcze inne technologie takie jak wykorzystanie fosfogipsu do produkcji kruszywa drogowego, czy do produkcji nawozów wieloskładnikowych lub wapniowo magnezowo siarkowych, jednak one nie pozwolą na zagospodarowanie całości fosfogipsu.



Uważam, że należy podjąć wszelkie próby zagospodarowania tego odpadu (chlorku wapnia) wszędzie tam, gdzie istnieje zapotrzebowanie na wapń, czyli zarówno do nawożenia roślin jak i w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym. Ponadto, należałoby wykorzystać także zdolność chlorku wapnia do skracania czasu wiązania betonu, a także brak właściwości korozyjnych w stosunku do betonu. Warto również wykorzystać także fakt, że chlorek wapnia, wykazuje większą retencję niż chlorki metali jednowartościowych. Chlorek wapnia dłużej jest zatrzymywany w glebie niż chlorki jednowartościowych metali i nie przedostaje się do wód powierzchniowych.


Technologie

W przeszłości pojawiały się różne koncepcje tzw. "bezodpadowej" produkcji sody, żadna z nich nie znalazła praktycznego zastosowania. …teoretycznie zmniejszenie ilości odpadów jest zawsze możliwe, zadaniem specjalistów jest taki dobór surowców by zmniejszyć ilość odpadów. W odniesieniu do bieli tytanowej…... Zastępując metodę siarczanową metodą chlorkową unika się powstawania odpadowego siarczanu(VI) żelaza(II) i pohydrolitycznego kwasu siarkowego. W metodzie chlorkowej stosuje się bogaty w tytan surowiec i proces ma inny przebieg (proces wysokotemperaturowy). Ale i tu są odpady - chlorki zanieczyszczeń występujących w surowcu i mamy do czynienia z emisją toksycznych gazów.


Technologie

Wykorzystanie kwasu pohydrolitycznego (siarkowego) do produkcji nawozów w postaci siarczanu amonowego ma pełne uzasadnienie. Drugi kierunek, czyli wykorzystanie tego kwasu do rozkładu surowca fosforowego może być ograniczone ze względu na jakość uzyskiwanego kwasu fosforowego, zatem pierwszy sposób wykorzystania można byłoby zintensyfikować. ……..przede wszystkim modernizacje technologii już obecnych i prace badawczo-rozwojowe. …..przy produkcji bieli tytanowej wytwarzany jest produkt uboczny - siarczan żelaza(II). Znajduje on zastosowanie w przemyśle chemicznym jako związek redukujący, np. do neutralizacji roztworów cyjanków, w przemyśle cementowym służy jako reduktor chromu sześciowartościowego. Od wielu lat stosowany jest do produkcji koagulantów do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków, jak również do produkcji pigmentów żelazowych. W rolnictwie stosowany jest jako mikroelement i składnik mieszanek nawozowych. Przemysł paszowy wykorzystuje go jako składnik dodatków paszowych..


Badania i rozwój

Kadra i instytucje naukowe podlegają wielorakim działaniom administracyjnym, bez jasno sprecyzowanego kierunku rozwoju. Działania te - wyglądające na przypadkowe i tylko administracyjne - nie sprzyjają nobilitacji kadry. Brak gospodarczej strategii rozwoju Polski, ani samodzielnej (polskiej) strategii badań (sposobu i kierunków) skutkują niepodejmowaniem, albo tylko przypadkowym zainteresowaniem, badań nad określonymi technologiami.

…….przeznaczenie środków na badania pozwoli na rozwój bazy naukowej, możliwości wymiany doświadczeń i wdrożenia. Resztę trzeba wypracować, co jest możliwe tylko przy pomocy dodatkowych środków finansowych.


Badania i rozwój

Najlepsze nawozy to wysoko przyswajalne, ale z otoczką zapewniająca uwalnianie przez cały okres wegetacji. Sypanie nawozów tzw. częściowo rozłożone fosforyty, mielone fosforyty to marnotrawienie drogiego surowca.

W zastosowaniach rolniczych (nawozowych) fosfogips zachowuje się w sposób bardzo podobny do innych materiałów gipsowych. W przypadkach, gdy zastosowanie wymaga wysiewania gipsu na powierzchnię, fosfogips ma przewagę nad innymi rodzajami gipsu ze względu na szybsze rozpuszczanie w wodzie.


Badania i rozwój

.Wprowadzenie cząstek nano-TiO2 do użytku powszechnego wymaga badań nad ich wpływem na zdrowie człowieka jak i na środowisko. Pojawiają się bowiem doniesienia o ich kancerogennym działaniu. Konieczne jest więc wprowadzenie ram prawnych, które mogą pomóc w rozwoju technologii, przy równoczesnym ograniczaniu ryzyka dla zdrowia człowieka i środowiska naturalnego związanego z wytwarzaniem i stosowaniem cząstek nano-TiO2. Potwierdzenie doniesień o szkodliwym działaniu (nanocząstek) wpłynie na poszukiwanie rozwiązań alternatywnych, ograniczenie zastosowania będzie uzależnione od stopnia uświadomienia odbiorców. Równocześnie ograniczenie produkcji będzie uzależnione od konkurencyjności metod alternatywnych, szczególnie pod względem ceny.

Nanozwiązki największe znaczenie będą miały jako surowiec do produkcji nanokompozytów polimerowych, ceramicznych i metalowych. Ostatnio stwierdzono że takie kompozyty mogą być stosowane jako implanty , a więc zastosowanie w medycynie w przemyśle sportowym, lotniczym, rozwinięta powierzchnia pozwala na zastosowanie ich jako adsorbentów gazów i do magazynowania np. wodoru. Więc potencjalne możliwości są ogromne. Konkretne zastosowania wymagają przeprowadzenia badań naukowych i aplikacyjnych.


Badania i rozwój

…….. pozytywne wyniki badań mają szanse na wdrożenie również w zależności od polityki w zakresie opłat za składowanie odpadów - duży wzrost tych opłat może zmienić zupełnie spojrzenie na rentowność procesów odzysku różnych odpadów.

Niska kultura techniczna i zacofanie w edukacji ekologicznej, totalne lekceważenie obowiązującego prawa, nie mówiąc juz o dobrych obyczajach, dają efekt w postaci bezkarności, co tworzy dodatnie sprzężenie zwrotne, a do czego to prowadzi, aż strach myśleć…….


W ankiecie SWOTC wzięło udział 25 ekspertów.

Liczba wypełnionych ankiet dla każdej z technologii:

W – słabe strony (Weaknesses)

T – zagrożenia(Threats)

S – silne strony (Strengths)

O – szanse(Opportunities)

C – wyzwania (Challenges)

-Kwas fosforowy 19

Kwas siarkowy 21

Soda 17

Biel tytanowa 16

Gips z odsiarczania spalin 19


Technologia kwasu fosforowego19 osób POZYTYWNE NEGATYWNE

WEWNĘTRZNE S W

ZEWNĘTRZNE O T

C

- Wieloletnie doświadczenie techn.- Ustalona marka producentów/zaufanie odbiorców;- Ustabilizowana pozycja na rynku krajowym;- Stały i przewidywalny rynek zbytu;- Własne lub tanie i dostępne zaplecze badawczo rozwojowe;

1510

10

9 7

- Konieczność składowania lub unieszkodliwiania powstającego odpadu- Brak krajowego surowca- Brak opłacalnej technologii/procesu odzysku odpadów- Szkodliwe oddziaływanie na środowisko;- Sezonowość na rynku produktu

14

1413

9 8

- Zaostrzenie prawa środow. w UE- Coraz mniej dostępnych obszarów na składowanie odpadów- Monopolizacja (ograniczenie) dostępu do zagranicznych surowców mineralnych- Wzrost kosztów środowiskowych- Zaostrzenie kryteriów emisji z instalacji (nowe BAT)

10 9

8

8 8

- Nowe, innowacyjne technologie- Dostępny krajowy potencjał badawczo-wdrożeniowy związany z technologią- Koniunktura popytu na bazowe chemikalia spowodowana zmianami na rynku produktów rynkowych- Nowe instalacje produkcyjne o niższym reżimie środowiskowym poza Europą- Wdrażanie nowych BAT

10 8

5

4 4

- Konkurencja krajów rozwijających się (Azja, Rosja, Ameryka Południowa)- Polityka gospodarcza Państwa, w tym wysokość podatków (VAT)- Koniunktura popytu na bazowe chemikalia spowodowana zmianami na rynku- Monopolizacja (ograniczenie) dostępu do zagranicznych surowców mineralnych

8653


Technologia kwasu siarkowego21 osób POZYTYWNE NEGATYWNE

WEWNĘTRZNE S W

ZEWNĘTRZNE O T

C

- Wieloletnie doświadczenie techn.- Dostępność surowców na rynku lokalnym- Ustabilizowana pozycja na rynku krajowym;- Stały i przewidywalny rynek zbytu;- Proces/technologia bezodpadowa

1716

10

8 7

- Techniczne zużywanie się istniejących instalacji- Wysokie koszty dostosowania instalacji do nowych standardów emisyjnych- Szkodliwe oddziaływanie na środowisko- Brak środków na wdrażanie procesów innowacyjnych- Wysokie koszty/opłaty środowiskowe

17

12

7 6 6

- Zaostrzenie kryteriów emisji z instalacji (nowe BAT)- Zaostrzenie prawa środow. w UE- Konkurencja krajów rozwijających się (Azja, Rosja, Ameryka Południowa)- Ingerencje organów UE w gospodarkę- Nowe instalacje produkcyjne o

niższym reżimie środowiskowym poza Europą

10 9 6 6 5

- Nowe, innowacyjne technologie- Dostępny krajowy potencjał badawczo-wdrożeniowy związany z technologią- Koniunktura popytu na bazowe chemikalia spowodowana zmianami na rynku produktów rynkowych- Wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa- Wdrażanie nowych BAT

1010

8

3 3

- Zaostrzenie prawa środowiskowego w UE- Zaostrzenie kryteriów emisji z instalacji (nowe BAT)- Konkurencja krajów rozwijających się (Azja, Rosja, Ameryka Południowa)- Koszt transportu surowców

4444


Technologia sody17 osób POZYTYWNE NEGATYWNE

WEWNĘTRZNE S W

ZEWNĘTRZNE O T

C

- Wieloletnie doświadczenie techn.- Ustabilizowana pozycja na rynku

krajowym;- Dostępność surowców na rynku

lokalnym- Lokalizacja zakładów w pobliżu

źródeł surowcowych;- Stały i przewidywalny rynek zbytu

1412

11

8 7

- Konieczność składowania lub unieszkodliwiania powstającego odpadu- Szkodliwe oddziaływanie na środowisko- Brak opłacalnej technologii / procesu odzysku odpadów- Techniczne zużywanie się istniejących instalacji- Wysokie koszty/opłaty środowiskowe

13

11 9 7 6

- Zaostrzenie prawa środow. w UE- Coraz mniej dostępnych obszarów na

składowanie odpadów- Wzrost kosztów środowiskowych- Konkurencja krajów rozwijających się

(Azja, Rosja, Ameryka Południowa)- Nowe instalacje produkcyjne o


1210 7 5 5

- Nowe, innowacyjne technologie- Dostępny krajowy potencjał

badawczo-wdrożeniowy związany z technologią

- Wdrażanie nowych BAT- Koniunktura popytu na bazowe chemikalia spowodowana zmianami na rynku produktów rynkowych- Monopolizacja (ograniczenie) dostępu do zagranicznych surowców mineralnych

9 6

5 3 3

- Nowe, innowacyjne technologie- Wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa- Rozporządzenia REACH i jego skutki- Ingerencje organów UE w gospodarkę

3333


Technologia bieli tytanowej16 osób POZYTYWNE NEGATYWNE

WEWNĘTRZNE S W

ZEWNĘTRZNE O T

C

- Ustabilizowana pozycja na rynku krajowym;

- Wieloletnie doświadczenie techn.- Stały i przewidywalny rynek zbytu- Rozwinięta infrastruktura krajowych

odbiorców produktu technologii- Wykształcona i stabilna kadra

13

1211 8 7

- Brak krajowego surowca- Wysokie koszty/opłaty środowiskowe- Konieczność składowania lub unieszkodliwiania powstającego odpadu- Szkodliwe oddziaływanie na środowisko- Proces/y jednostkowe technologii wymagają zmian

9 7 6 5 5

- Konkurencja krajów rozwijających się (Azja, Rosja, Ameryka Południowa)- Zaostrzenie kryteriów emisji z

instalacji (nowe BAT)- Wzrost kosztów środowiskowych- Wdrażanie nowych BAT- Nowe instalacje produkcyjne o


8

7 5 4 4



- Wdrażanie nowych BAT- Koniunktura popytu na bazowe chemikalia spowodowana zmianami na rynku produktów rynkowych- Monopolizacja podstawowych technologii

10 6

4 3 3

- Nowe, innowacyjne technologie- Ingerencje organów UE w gospodarkę- Zaostrzenie prawa środowiskowego w UE- Nowe instalacje produkcyjne o niższym reżimie środowiskowym poza Europą

4432


Gips z odsiarczania spalin19 osób POZYTYWNE NEGATYWNE

WEWNĘTRZNE S W

ZEWNĘTRZNE O T

C

- Dostępność surowców na rynku lokalnym

- Ustabilizowana pozycja produktu na rynku krajowym

- Stały i przewidywalny rynek zbytu- Proces/technologia bezodpadowa- Rozwinięta infrastruktura krajowych

odbiorców produktu technologii

10

9

8 7 6

- Wysokie koszty/opłaty środowiskowe- Jakość produktu gorsza od dostępnych na rynku- Brak środków na wdrażanie procesów innowacyjnych- Techniczne zużywanie się istniejących

instalacji- Sezonowość na rynku produktu

9 8 5 5

4

- Zaostrzenie kryteriów emisji z instalacji (nowe BAT)

- Rynek mediów energetycznych - koniunktura

- Zaostrzenie prawa środow. w UE- Coraz mniej dostępnych obszarów

na składowanie odpadów- Nowe instalacje produkcyjne o


10

5 5 4 4



- Wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa

- Wdrażanie nowych BAT- Zaostrzenie kryteriów emisji z instalacji (nowe BAT)

10 6

6 5 3

- Wzrost kosztów środowiskowych- Nowe, innowacyjne technologie- Rynek paliw i mediów energetycznych- Rozporządzenia REACH i jego skutki

5332


Panel młodych ekspertów

Studenci i młodzi pracownicy naukowi Politechniki Śląskiej po wysłuchaniu prelekcji oceniali wpływ 13 czynników zewnętrznych na rozwój przemysłu chemicznego i gospodarki odpadami nieorganicznymi w Polsce.W panelu wzięło udział 41 osób w tym 8 pracowników projektu. Formularz eksperta projektu wypełniło 25 osób. Ankietę wypełniło 30 osób.

studenci44%

inżynierowie28%

mgr inż.16%

dr inż.8%

dr hab. inż.4%


Wpływ wybranych czynników na przemysł i środowisko

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

67

27

0

3040

30

93

20

45

80

60 59

0

10

2793

5037

37

0

7310

0

20

3

83

3

30

0

10

07

0 3

31

13 17

0

720 17

7 1023 27

7 314

7 3

38

10

pozytywny [%] negatywny [%] brak wpływu [%] trudno powiedzieć [%]

1Rozszerzenie Dyrektywy I- (IED) wzmocnienie roli BAT

2


3Pakiet klimatyczny-limity emisji, koszty, ograniczenia

4Interwencje gospodarcze: dopłaty/opłaty środowiskowe

5Nowe instalacje produkcyjne o niższym reżimie środowiskowym poza Europą,

6

Nowe regulacje prawne dotyczące odpadów, status odpadu, produktu uboczny, utrata statutu

7 Dynamika popytu na produkty nieorganiczne

8 Ceny paliw i energii (gaz)

9Społeczna odpowiedzialność biznesu (np. „Odpowiedzialność i Troska”)

10Wykorzystanie składowisk odpadów do pozyskania surowców

11 Edukacja ekologiczna społeczeństwa

12 Rozwój sektora B+R w Polsce

13Polityka eliminująca produkcję wysokoodpadowych chemikaliów - zakup za granicą Wpływ na rozwój przemysłu chemicznego


Wpływ wybranych czynników na przemysł i środowisko 1Rozszerzenie Dyrektywy IPPC - wzmocnienie roli BAT

2





6








12

Polityka eliminująca produkcję wysokoodpadowych chemikaliów - zakup za granicą

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 12

93

8070

63

23

67

3

33

66

93 90

66

80

0

0

03

73

0

70

27

0

30

3

10

3

13

13 17

0

10

1330

24

0 10

0

0

3 717 17

3

2313

10 103

0

31

10


Wpływ na jakość środowiska


Wpływ wybranych czynników na przemysł i środowisko. 1Rozszerzenie Dyrektywy IPPC - wzmocnienie roli BAT

2





6








13


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 130

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

4757 57

33

20

47

177

8373

83

24

63

0

010

0

43

3

13 37

0

3

10

0

33727

30

43

23

37

57

43

710

0

38

13

17 17

3

2313 13 13 13 11

137

38

20


Wpływ na społeczną akceptację przemysłu


Wpływ wybranych czynników na przemysł i środowisko. 1Rozszerzenie Dyrektywy IPPC - wzmocnienie roli BAT

2





6








13


Wpływ na gospodarkę odpadami

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

67

90

5059

17

67

23 20

47

93

4752 50

3

0

273

50

3

53

30

0

3

00

20

10

017

7

17 77

30

7

0

40

3

7

2010 7

31

1723

17 20

47

313

45

23



Wnioski z paneliPanel dyskusyjny w Ustroniu, dnia 21.10.2010r.

1. Nie należy oczekiwać intensywnego rozwoju przemysłu chemii nieorganicznej i nawozów mineralnych w Polsce w latach 2010-2030. Wynika to z następujących przyczyn:

a) Intensywnie rozwija się produkcja nieorganiczna w krajach azjatyckich, gdzie koszty pracy i koszty środowiskowe są nieporównywalnie mniejsze (Chiny, Korea)

b) Zarysowują się ograniczenia eksportu (np. nawozy) do krajów europejskich spowodowane konkurencja krajów azjatyckich

c) Legislacja chemiczna i środowiskowa Unii Europejskiej jest bardzo restrykcyjnad) Odpady przemysłowe nieorganiczne są głównie składowane, w zbyt małym stopniu podlegają

procesom odzyskue) Przemysł chemiczny odbierany jest przez społeczeństwo przede wszystkim jako czynnik szkodliwy

dla ludzi i środowisk.2. Nie można dopuścić do całkowitej likwidacji tego przemysłu w Polsce, gdyż warunkuje on rozwój i

utrzymanie innych gałęzi przemysłu, w tym w szczególności rolnictwa, przemysłu szklarskiego itp.3. Technologie chemiczne, w tym nieorganiczne, pełnią w gospodarce bardzo pożyteczną rolę, gdyż mogą

być wykorzystane jako technologie sanitarne wykorzystujące odpady innych przemysłów . Przykładem mogą być instalacje kwasu siarkowego w przemyśle metali nieżelaznych, dzięki którym uciążliwość tego przemysłu dla środowiska jest znacznie zminimalizowana.


Wnioski z paneliPanel dyskusyjny w Ustroniu, dnia 21.10.2010r.

4. Jest bardzo prawdopodobne, że w perspektywie do 2030 roku zniknie wytarzanie największego ilościowo odpadu nieorganicznego, jakim jest fosfogips powstający w technologii ekstrakcyjnego kwasu fosforowego na skutek zastąpienia importu fosforytów importem kwasu fosforowego.

5. Nie należy wiązać zbyt wielkich nadziei ze znaczącym rozwojem biotechnologii i nanaotechnologii w przemyśle nieorganicznym, zwłaszcza przed rokiem 2020. Nie należy jednak rezygnować z prowadzenia a nawet intensyfikacji badań w tych kierunkach.

6. Należy kontynuować w skali kraju dokładną identyfikację odpadów i ich losów, zwłaszcza niebezpiecznych i zwłaszcza wytwarzanych w małych i średnich przedsiębiorstwach.

7. Należy zintensyfikować utylizację i odzysk odpadów na składowiskach już zamkniętych, w tym z powodu likwidacji zakładów przemysłowych.

8. Badania przemysłowe w zakresie technologii bezodpadowych i niskoodpadowych, minimalizacji odpadów i emisji oraz zagospodarowania wytwarzanych odpadów powinny być zintensyfikowane, aby przemysł nieorganiczny i nawozowy mógł nadal funkcjonować w zgodzie z nowymi przepisami prawnymi Unii Europejskiej, które wejdą w życie w latach 2010-2020.


Wnioski z paneliPanel technologiczny – Ustroń Jaszowiec, dnia 02.03.2011r.

Technologie chemiczne, w tym nieorganiczne, pełnią w gospodarce bardzo pożyteczną rolę, gdyż warunkują rozwój i utrzymanie innych gałęzi przemysłu, w tym szczególnie rolnictwa, przemysłu szklarskiego itp. a także pełnią rolę technologii sanitarnych, wykorzystując odpady z innych przemysłów. Przykładem mogą być instalacje kwasu siarkowego w przemyśle metali nieżelaznych, dzięki którym uciążliwość tego przemysłu dla środowiska jest znacząco zminimalizowana. Warto zwrócić uwagę, że chociaż składowiska odpadów nieorganicznych rodzą sprzeciw ekologów i mieszkańców okolicznych terenów, to jednak gromadzenie w jednym miejscu, w dużych ilościach, segregowanych odpadów przemysłu nieorganicznego może być rozwiązaniem optymalnym, gdyż stanowi łatwe źródło surowcowe dla innych technologii. Rezygnacja z wielu produkcji generujących odpady jest też rozwiązaniem niekorzystnym społecznie. Na przykład produkcja kwasu fosforowego, generująca największy ilościowo odpad nieorganiczny – fosfogips, jest podstawą produkcji nawozów fosforowych w Polsce. Zaniechanie własnej produkcji kwasu fosforowego spowoduje uzależnienie rynku nawozowego w Polsce od produktów spoza Unii Europejskiej i zagraża pośrednio rynkowi żywności. Biorąc pod uwagę, że większość odpadów nieorganicznych to są odpady bezpieczne, lepiej je gromadzić pracując jednocześnie nad narodową strategią ich zagospodarowania, niż wygaszać produkcje generujące odpady.


Wypowiedzi z paneliPanel młodych ekspertów – Gliwice, dnia 02.06.2011r.

Przemysł chemiczny jest postrzegany społecznie tylko jako szkodliwy dla zdrowia i środowiska , a nie jako branża niezbędna dla gospodarki. Dobrze by było, gdyby przebijały się przez media rzetelne opinie podparte badaniami na tematy dotyczące technologii chemicznych i gospodarki odpadami. Najważniejsze jest aby dotrzeć do ludzi prostym językiem ale z rzetelnymi informacjami. Bardzo istotna jest edukacja.

Problemem są składowiska odpadów po zlikwidowanych zakładach chemicznych. Niestety o tym problemie ekolodzy i społeczeństwo wydają się zapominać , a zagospodarowanie takiego składowiska przez władze samorządowe jest ogromnym wyzwaniem ekonomicznym.


Najciekawsze cytaty z dyskusji panelowych„…… biorąc pod uwagę, ze większość odpadów nieorganicznych to odpady bezpieczne, lepiej je gromadzić pracując jednocześnie nad narodową strategią ich zagospodarowania, niż wygaszać produkcje generujące odpady”

„…albo będziemy produkować nawozy i je mieć, albo zatrzymamy produkcję i pojawi się w Polsce problem z dostępnością nawozów…”

„…rezygnacja z wielu procesów produkcyjnych generujących odpady jest rozwiązaniem niekorzystnym także w aspekcie społecznym”

„nie mamy się czego wstydzić, posiadamy technologie kwasu siarkowego, które wyprzedzają przepisy BAT…”

Odpady nieorganiczne przemysłu chemicznego - foresight technologiczny

Dziękuję za uwagę

Projekt nr WND-POIG 01.01.01-00-009/09 jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środkówEuropejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007 –

2013

Panel dyskusyjny:„Wstęp do scenariuszy rozwoju gospodarki odpadami nieorganicznymi w Polsce”

Gliwice, 23.09.2011r.

projekt nr wnd-poig 01.01.01-00-009/09 jest współfinansowany przez unię europejską ze...

Documents