annual report 2002€¦ · web view · 2016-02-18roinn comhshaoil, oidhreachta agus rialtais...

Tuarascáil Bhliantúil 2002

Roinn Comhshaoil, Oidhreachta agus Rialtais Áitiúil

© Rialtas na hÉireann 2003

Uimhir Láithreoireachta (814)

Sraithuimhir Chaighdeánach Idirnáisiúnta (1649-4148)

Dearadh : Aonad Foilsitheoireachta Deisce, Roinn Comhshaoil, Oidhreachta agus Rialtais Áitiúil

Tá an cháipéis (leagan Béarla agus Gaeilge) ar fáil ar láithreán gréasáin na Roinne : http://www.environ.ie

Féadtar cóipeanna den cháipéis seo a fháil ón :

Oifigeach Seirbhíse Ardchaigheáin do Chustaiméirí,Roinn Comhshaoil, Oidhreachta agus Rialtais Áitiúil, Teach an Chustaim, Baile Átha Cliath 1.

LóGhlao : 1890 20 20 21Teil : 01 - 888 2091Facs : 01 - 888 2888Ríomhphost : [email protected]

Tá an cháipéis seo ar fáil i mBraille freisin (ach a hiarraidh).

Tuarascáil Bhliantúil 2002

Clár

Lch.Misean agus Spriocanna Ardleibhéil 2

Focal ón Aire Comhshaoil, Oidhreachta agus Rialtais Áitiúil 3

Cuid 1 Ráiteas an Ard-Rúnaí 4

Cuid 2 Dul chun cinn maidir le Ráiteas Straitéise 2001 - 2004 6An Comhshaol 7An Oidhreacht 16Tithíocht 21Pleanáil 28Rialtas Áitúil 31Ár gCumas Féin 34Ag Freastal ar Ár gCustaiméirí 39Ag Obair le hÚdaráis Áitiúla 43Ag Obair le Comhlachtaí Eile 49Ag Obair leis an Earnáil Phríobháideach 51

Cuid 3 Aguisíní 54Aguisín 1 : Gníomhaíocht Reachtaíochta 55Aguisín 2 : Foilseacháin 61Aguisín 3 : Ráitis Airgeadais 63Aguisín 4 : Cairt Eagrúcháin 71Aguisín 5 : Mar a bhfuil Príomhoifigí na Roinne Suite 73Aguisín 6 : Mionsonraí teagmhála 75Aguisín 7 : Gníomhaireachtaí 78

_____________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Nollaig 2003) leathanach 1 de 79


Misean

Forbairt inbhuanaithe a chur chun cinn agus an caighdeán saoil a fheabhsú tríd an gcomhshaol a chosaint, trí bhonneagar a sholáthar, trí fhorbairt réigiúnach chothromaithe, agus trí dhea-rialtas áitiúil.

Tacú leis an bhforbairt eacnamaíoch agus shóisialta tríd an ról atá againn maidir le bonneagar agus seirbhísí cosanta a sholáthar.

Dáileadh spásúil feabhsaithe ó thaobh cúrsaí forbartha a chur chun cinn.

Rialtas éifeachtach áitiúil a chur chun cinn agus tacú leis.

Comhshaol ardchaighdeáin a chur chun cinn agus a chosaint, idir nádúrtha agus thógtha.

Spriocanna Ardleibhéil

Focal ón Aire Comhshaoil, Oidhreachta agus Rialtas Áitiúil

Cúis áthais dom glacadh le Tuarascáil Bhliantúil 2002 mo Roinne, an cúigiú Tuarascáil dá sórt faoin Acht um Bhainistíocht na Seirbhíse Poiblí 1997. Bliain ab ea í seo inar tharla lear mór athruithe sa Roinn. Ceapadh mise mar Aire i mí Mheithimh 2002 i gcomhuain leis an athrú is bunúsaí i ról na Roinne ó thug an Roinn an fhreagracht as sláinte agus as leas sóisialach uaithi in 1947. Dúirt an Taoiseach, ag fógairt mar a bhí an Rialtas le cur le chéile sa Dáil dó, go mbeadh fócas as an nua ar an inbhuanaitheacht ó thaobh an chomhshaoil ann agus gur chuí go n-aistreofaí an fhreagracht as saincheisteanna ó thaobh sábháilteachta núicléiche, as an oidhreacht nádúrtha a chosaint agus as an mbeartas oidhreachta go ginearálta, chuig Roinn Comhshaoil, Oidhreachta agus Rialtas Áitiúil leathnaithe. Aistríodh freagracht as bóithre náisiúnta agus as trácht bóithre a rialáil chuig an Roinn Iompair nua dá thoradh sin. Tá muinín agam as sin go láidreofar clár oibre na hÉireann ó thaobh na forbartha inbhuanaithe i gcomhair an aonú aois is fiche de bharr an beartas comhshaoil agus an beartas oidhreachta a bheith comhcheangailte lena chéile san aon Roinn Rialtais amháin.

Léirítear sa Tuarascáil Bhliantúil seo an raon leathan de thionscnaimh athchóiriúcháin a raibh páirt ag an Roinn iontu, ó thaobh reachtaíochta príomhúla agus reachtaíochta tánaistí araon chomh maith le nuálacha spreagúla amhail an tobhach ar mhálaí plaisteacha. Thacaigh an pobal go tréan leis an tobhach sin, cuireadh suim ó chian is ó chóngar ar fud na cruinne ann agus léirigh sé conas is féidir linn uile sa tsochaí caighdeán chomhshaol na hÉireann a fheabhsú, agus muid ag obair as lámh a chéile. Chonaiceamar dul chun cinn suntasach i rith 2002 freisin ó thaobh ár n-oidhreacht thógtha agus nádúrtha a chaomhnú agus a chur i láthair.

Tá sé ina phríomhchuid den phróiseas chun Éire nua-aimseartha a fhorbairt bonneagar a sholáthar agus tá sé ina thosaíocht don Rialtas i gcónaí. Chonacthas méadú suntasach i rith 2002 ar an infheistíocht sa tithíocht, i mbóithre nach bóithre náisiúnta iad, i seirbhísí uisce agus dramhaíola chomh maith le hathchóiriú na seirbhíse pleanála.

Rinneadh dul chun cinn maith freisin ó thaobh go leor gnéithe den chlár um nua-chóiriú na seirbhíse poiblí a thabhairt chun cinn. Ullmhaítear muid de bharr Straitéis um Acmhainní Daonna i gcomhair na Roinne a bheith foilsithe, chun cur chuige níos straitéisí a thógáil ó thaobh na daoine atá linn a bhainistiú agus a fhorbairt as seo ar aghaidh. Is mó mar atá an t-éiteas um Sheirbhís Ardchaighdeáin do Chustaiméirí ag teacht chun a bheith de dhlúth is d’inneach na heagraíochta tríd síos agus ár bPlean Aicsin á chur i bhfeidhm. Tugadh deis dúinn freagrachtaí nua na Roinne a léiriú agus na freagrachtaí sin a chur i gcomhthéacs an tsainordaithe bhreisithe atá againn ó thaobh an chomhshaoil de bharr Ráiteas Straitéise nua le haghaidh na Roinne a bheith á hullmhú i rith 2002

Ar dhiongbháilteacht agus ar thiomantas fhoireann uile na Roinne a bhraith an dul chun cinn a rinneadh in 2002, agus ar an tacaíocht ón ár gcuid príomhchomhlachtaí ar comhpháirtithe linn iad freisin, go háirithe na húdaráis áitiúla agus ár gcuid gníomhaireachtaí ar a mbímid ag brath chun go leor dár gcuid straitéisí a chur i ngníomh ar bhealach rathúil. Is mian liom buíochas a ghabháil as a gcúnamh le gach duine a bhain leis seo.

Máirtín Ó CuilinnAire Comhshaoil, Oidhreachta agus Rialtais Áitiúil


Cuid 1 Ráiteas an Ard-Rúnaí

Is é seo an dara tuarascáil bhliantúil maidir le Ráiteas Straitéise 2001 – 2004 na Roinne agus ullmhaíodh í chun ceanglais reachtúla an Acht um Bhainistíocht na Seirbhíse Poiblí 1997 a chomhlíonadh.

Tugadh sainordú athnuaite breisithe ó thaobh an chomhshaoil don Roinn i mí Mheithimh 2002 nuair a sannadh freagrachtaí as an oidhreacht thógtha agus nádúrtha, as Met Éireann agus as an tsábháilteacht núicléach don Roinn. Áirítear mionsonraí sa Tuarascáil seo mar sin maidir le dul chun cinn in 2002 ó thaobh straitéisí, a bhaineann leis an oidhreacht thógtha agus nádúrtha agus leis an tsábháilteacht núicléach, a chur i ngníomh. Toisc gur faoina riail féin atá Met Éireann go héifeachtach mar aonad eagraíochta, déantar mionchur síos ar an dul chun cinn atá déanta ó thaobh a Ráiteas Straitéise a chur i ngníomh ina dtuarascáil bhliantúil siúd.

Rinneadh dul chun cinn suntasach i gcaitheamh 2002 ó thaobh forbairt inbhuanaithe a chur chun cinn agus ó thaobh an sprioc ardleibhéil atá againn, .i. comhshaol ardchaighdeáin a chur chun cinn agus a chosaint, idir nádúrtha agus thógtha, a chur ar aghaidh. Admháladh go leor tionscnamh dearfach sa cháipéis Ag Déanamh Forbairt Inbhuanaithe d’Fhorbairt na hÉireann – Athbhreithniú, Measúnú agus Aicsean Amach Anseo chun cosaint an chomhshaoil a bhreisiú agus chun leanúint leis an bhforbairt inbhuanaithe le deich mbliana anuas agus na dúshláin shuntasacha atá roimh Éirinn i ndáil leis an bhforbairt inbhuanaithe. Leagann an Tuarascáil amach aicsean amach anseo sa réimse sin lena n-áirítear an Plean Náisiúnta Oidhreachta, an Plean Náisiúnta Bithéagsúlachta agus Dramhaíl a Chosc agus a Athchúrsáil – Athrú a Sheachadadh a chur i ngníomh. Foilsíodh na cáipéisí sin ar fad i rith 2002.

Agus an Roinn ag tacú leis an bhforbairt eacnamaíoch agus shóisialta tríd an ról atá againn maidir le bonneagar agus seirbhísí cosanta a sholáthar, lean an Roinn de sholáthar an bhonneagair uisce, fhuíolluisce, bhainistíochta dramhaíola, bhóithre nach bóithre náisiúnta iad agus de sholáthar bonneagair thithíochta a thabhairt chun cinn, mar a foráladh dó sa Phlean Forbartha Náisiúnta 2000 – 2006. Tá tograí, atá sa Bhille um Sheirbhísí Uisce, ar mhaithe le bonneagar na seirbhísí uisce a rialáil agus a bhainistiú ar bhealach feabhsaithe, mar bhonn is mar thaca leis an infheistíocht leanúnach sin. Rinneadh dul chun cinn nach beag in 2002 ó thaobh an soláthar tithíochta a mhéadú agus boilsciú i bpraghasanna tithe a mhaolú trí raon de bhearta Rialtais a chur i ngníomh. Bhí an bhliain seo caite ar an ochtú bliain as a chéile ina ndearnadh aschur curiarrachta ó thaobh líon na dtithe, 57,695 aonad a tógadh. Ba é 20,675 aonad an t-aschur i Mórcheantar Bhaile Átha Cliath, an líon is airde a baineadh amach riamh. Bhí aschur na dtithe nua i gcóimheas leis an daonra (ag 14.73 in aghaidh an 1,000 daonra) ar an leibhéal ab airde go mór fada san Eoraip. Bhí clár tithíochta na n-údarás áitiúil fós ar an soláthraí tithíochta sóisialta ba mhó in 2002 agus cuireadh breis is 5,000 teach údárais áitiúil i gcrích nó fuarthas seilbh orthu i rith na bliana. Bhí aschur na dtithe saorálach, 1,360 aonad, ar an leibhéal ab airde riamh. San iomlán, freastalaíodh ar riachtanais bhreis is 12,700 líon tí anuraidh ó thaobh tithíochta sóisialta inacmhainne.

Tugadh substaint don dul chun cinn maidir le dáileadh spásúil feabhsaithe ó thaobh cúrsaí forbartha a chur chun cinn nuair a foilsíodh an Straitéis Náisiúnta Spásúlachta i mí na Samhna 2002. Leagtar amach creatlach leathan phleanála i gcomhair na tíre ar fad as seo go ceann 20 bliain sa Straitéis agus cuirtear spré níos fearr ó thaobh deiseanna jabanna, ó thaobh chaighdeáin saoil níos fearr agus ó thaobh áiteanna níos fearr le bheith i do chónaí iontu, chun cinn sa Straitéis. Cuireadh tús leis an gcéim dheireanach sa mhórathchóiriú ar an gcód pleanála i mí Mhárta 2002 nuair a tháinig príomhfhorálacha an Acht Phleanála agus Fhorbartha 2000 agus Rialacháin ghaolmhara i bhfeidhm.

Bhí an Roinn gníomhach i rith 2002 ó thaobh rialtas éifeachtach áitiúil a chur chun cinn agus tacú leis. Cuireadh príomhfhorálacha an Acht Rialtais Áitiúil 2001 i ngníomh lena áirítear bonn reachtaíochta aonfhoirmí le haghaidh na n-údarás áitiúil, creatlach oibriúcháin i gcomhair na seirbhíse rialtais áitiúil lena mbaineann comhairleoirí, an bhainistíocht agus an fhoireann, cruinnithe agus imeachtaí nua-chóirithe, ról níos mó don phobal sa rialtas áitiúil agus cód nua airgeadais agus iniúchóireachta. Tá sé ina dhlúthchuid de chlár athnuachana an rialtais áitiúil, atá ag réiteach an bhóthair do rialtas áitiúil níos oscailte a mbeidh páirt níos mó ag pobail áitiúla agus ag leasanna _____________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Nollaig 2003) leathanach 4 de 79

earnála ann, an tAcht sin a chur i ngníomh go leanúnach. Leanadh go breá gasta den Chóras nua Bainistíochta Airgeadais a thabhairt amach ar bhonn céimneach chuig údaráis áitiúla i rith na bliana. Tharla cor cinniúna i rith na bliana seo caite freisin ó thaobh toghcháin a reachtáil in Éirinn óir baineadh úsáid as vótáil agus as comhaireamh leictreonach den chéad uair in 3 dháilcheantar ag Olltoghchán an 17 Bealtaine. Cuireadh fáilte go fairsing roimh an vótáil leictreonach agus baineadh úsáid as in 7 ndáilcheantar ag an dara Reifeann Nice i mí Dheireadh Fómhair, 2002.

Ba mhaith liom aitheantas a thabhairt d’fhoireann na Roinne ar gach leibhéal, agus buíochas a chur in iúl leo, as ár ngnó a sheachadadh ar na bealaí éifeachtacha a leagtar amach sa Tuarascáil Bhliantúil seo. Tá athruithe móra déanta ar mhéid is ar chruth na Roinne in 2002. Cuirtear de dhúshlán orainn lámh mhaith a dhéanamh de na hathruithe sin, ainneoin na ndeacrachtaí ó thaobh a bheith ag feidhmiú anois ag líon níos mó d’oifigí agus de láithreacha agus le baill foirne ó chúlraí eagraíochtaí difriúla. Tiocfaimid leis an dúshlán sin le díograis anois agus as seo amach.

Niall CallanArd-Rúnaí


Cuid 2 Dul Chun Cinn maidir le Ráiteas Straitéise 2001 – 2004


An ComhshaolCuspóirComhshaol nádúrtha ardchaighdeáin a chur chun cinn agus a chosaint agus lánpháirtiú ceisteanna comhshaoil i mbeartais eacnamaíocha agus earnálacha.

Lean an Roinn d’iarrachtaí chun comhshaol nádúrtha ardchaighdeáin a chur chun cinn agus a chosaint i gcaitheamh 2002. Leathnaíodh an chúspóir sin chun an tsábháilteacht núicléach a chuimsiú tar éis na n-athruithe i bhfeidhmeanna Ranna an Rialtais arna bhfógairt i mí Mheithimh 2002.

Tá an t-aitheantas sa Phlean Forbartha Náisiúnta 2000 – 2006 (PFN) faoina thábhachtaí is atá sé an bóthar a réiteach d’fhorbairt riachtanach, agus gan costais do-ghlactha don chomhshaol a ghiniúint, i gcroílár na hoibre leanúnaí i rith na bliana ó thaobh bonneagar bainistíochta uisce, fuíolluisce agus dramhaíola a sholáthar agus a chothabháil. Tugtar reachtaíocht i ndáil le córais cheadúnúcháin arna riaradh ag an nGníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (GCC) cothrom le dáta sa Bhille um Chosaint an Chomhshaoil agus treisíonn an Bille forálacha forfheidhmiúcháin lena n-áirítear iad siúd atá sna hAchtanna um Bhainistiú Dramhaíola agus um Thruailliú ó Bhruscar. Tugtar bonn sa Bhille um Sheirbhísí Uisce, atá le foilsiú de réir an sceidil in 2003, do shocruithe níos fearr ó thaobh maoirseachta agus bainistíochta chun tacú le seirbhísí uisce a sholáthar ar bhealach atá inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil.

D’éirigh linn na tobhaigh ar mhálaí plaisteacha agus ar líonadh talún a chur i ngníomh agus bhí sin agus foilsiú Forbairt Inbhuanaithe a Dhéanamh d’Fhorbairt na hÉireann – Athbhreithniú, Measúnú agus Aicsean Amach Anseo i measc na nithe suntasacha a baineadh amach agus an chuspóir sin á leanúint i rith 2002.

Tá mionsonraí na ngníomhaíochtaí ar tugadh futhu agus na príomhstraitéisí i gcomhair na cuspóire sin, arna n-aithint i Ráiteas Straitéise 2001 – 2004, á gcur i ngníomh, leagtha amach thíos

Príomhstraitéisí

Beartais, cláir agus creatlach reachtaíochta a sholáthar agus a chothabháil ar mhaithe le meáin chomhshaoil a chosaint agus, sa chás gur gá, a fheabhsú, agus ar mhaithe le cúrsaí dramhaíola a bhainistiú go sásúil

Tugadh sraith de thionscnaimh nua agus rialuithe rialála treisithe isteach i rith 2002 chun mar a nuachóirítear seirbhísí agus bainistíocht dramhaíola a stiúradh.

Tugadh aghaidh ina mionchodanna ar na fachtóirí agus ar na ceisteanna praiticiúla maidir le cuspóirí bheartas an Rialtais chun dramhaíl a chosc agus an dramhaíl a tháirgtear a athúsáid agus a athchúrsáil, a bhaint amach, sa ráiteas beartais, Dramhaíl a Chosc agus a Athchúrsáil – Athrú a Sheachadadh, a foilsíodh i mí Mhárta 2002.

Bhí an tobhach ar mhálaí plaisteacha a forchuireadh ar phointe an díola ar mhálaí plaisteacha a sholáthraíonn miondíoltóirí do chustaiméirí ar an gcéad cheann dá leithéid agus tháinig sé i bhfeidhm i mí Mhárta 2002. Measadh gur tobhach an-nuálach ar fad a bhí ann agus ba mhór an spéis a spreag sé ar bhonn idirnáisiúnta. D’athraigh an tobhach iompar tomhaltóirí, baineadh laghdú breis is 90% amach maidir le húsáid na málaí plaisteacha siopadóireachta leis agus bhí tionchar dearfach ag an tobhach ar bhruscar ar léir don tsúil. €7.1 milliún a rinne tobhaigh a cruinníodh ar mhálaí plaisteacha in 2002. Tháinig an tobhach ar líonadh talún, €15 an tonna dramhaíola, i bhfeidhm i mí Mheithimh 2002 agus €12.8 milliún a rinne tobhaigh den sórt sin a cruinníodh in 2002. Íoctar fáltas na dtobhach ar mhálaí plaisteacha agus ar líonadh talún isteach sa Chiste Comhshaoil lena úsáid chun tionscnaimh éagsúla ó thaobh bruscair, bainistíochta dramhaíola agus tionscnaimh eile a bhaineann leis an gcomhshaol, a mhaoiniú.

Maidir le cúrsaí reachtaíochta, rinneadh dul chun cinn ó thaobh rialú éifeachtach feabhsaithe maidir leis an tionscal dramhaíola a chinntiú lena n-áirítear an méid seo a leanas: tugadh isteach na Rialacháin um Bhainistiú Dramhaíola (Ceadúnú) (Leasú) 2002 a thoirmisceann

sruthanna dramhaíola forordaithe a bheith á líonadh le talamh thar thréimhse ama agus a chinntíonn go gcomhlíonann Éire ceanglais na Treorach maidir le Líonadh Talún;

tugadh isteach Rialacháin 2002 na gComhphobal Eorpach (Leasú ar Rialacháin Dramhaíola (Ceadúnú) 2000) a fhorchuireann ceanglas go léireoidh táillí a ghearrtar ar dhramhaíl a chur de láimh i láithreán líonta talún, lánfhorbairt agus costais iarchúraim na saoráide;

tugadh idirbheartaíocht maidir le Treoir nua ón AE maidir le fuíoll-trealamh leictreach agus leictreonach chun críche sa chuid deiridh de 2002 agus bhunaigh an Roinn Tascfhórsa, i gcomhoibriú le lucht tionscail, chun an Treoir a chur i ngníomh in Éirinn;


tugadh obair ar Dhréacht-Rialacháin nua um Phacáistiú chun críche, rialacháin a thabharfaidh cosc isteach ar fhuíollphacáistíocht shonraithe a bheith á cur i láthreáin líonta talún agus a chinnteoidh go dtiocfaidh méadú suntasach ar líon na fuíollphacáistíochta a bhailítear lena hathchúrsáil ó áitribh thráchtála; rinneadh na Rialacháin sin ina dhiaidh in 2003;

leanadh de líonra na n-oifigeach forfheidhmiúcháin ó na príomhúdaráis uirbeacha áitiúla a chomhordú agus a fhaisnéisiú maidir leis na Rialacháin Phacáistíochta a fhorfheidhmiú go héifeachtach éifeachtúil; d’éirigh le Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath roinnt daoine nár chomhlíon an dlí a chúiseamh i rith 2002 agus chuir roinnt údarás áitiúil eile tús leis an bpróiseas ó thaobh caingean Cúirte a thionscnamh i rith na bliana.

Tá mionsonraí na gníomhaíochta reachtaíochta i rith 2002 leagtha amach in Aguisín 1.

Tionscnaíodh athbhreithniú i rith 2002 ar mar a bhí an Straitéis Náisiúnta um Athrú Aeráide á cur i ngníomh ionas go dtabharfaí an Straitéis cothrom le dáta agus go dtreiseofaí í trína chinntiú go gcuirtear gach beartas is gá i bhfeidhm agus go leantar go díograiseach leis na beartais sin a chur i ngníomh feadh na n-earnálacha uile. Is é an Fhoireann Thras-Rannach um Athrú Aeráide atá ag tabhairt faoin Athbhreithniú i gcomhairliúchán le Comhar. Foilsíodh an Chéad Tuarascáil maidir le Dul Chun Cinn i rith na bliana ó thaobh mar a bhí an Straitéis á cur i gníomh, a shonraíonn forbairtí móra ó thaobh beartas ar leibhéil náisiúnta, idirnáisiúnta agus ar leibhéal na hEorpa maidir leis an athrú aeráide

Dhaingnigh Éire, in éineacht le Ballstáit eile agus leis an AE, Prótacal Kyótó an 31 Bealtaine 2002. Bhain Airí na Comhairle Comhshaoil comhaontú polaitíochta amach i mí na Nollaig 2002 maidir le comhsheasamh ar Threoir bheartaithe an AE maidir le Trádáil Astuithe lena bhunaítear córas trádála liúntas i leith astuithe gáis cheaptha teasa. Cuirfidh an scéim sin dearbhtheorainn le hastuithe CO2 ó phointí foinsí móra (m.sh. ionaid ghinte leictreachais) agus cuimseoidh sí isteach is amach ar 25% d’astuithe gáis cheaptha teasa na hÉireann. Laghdófar an costas ó thaobh a bheith ag comhlíonadh Phrótacal Kyótó, i gcomparáid le teicnící traidisiúnta ordaithe-agus-rialaithe, de bharr trádáil na laghduithe astuithe a thiocfaidh de thoradh na scéime.

Chuathas i mbun sraith bhearta i gcaitheamh 2002 chun tacú le haicsean treisithe ag na húdarás áitiúla i leith bruscair agus chun cur i ngníomh an Phlean Aicsin um Bhruscar agus an Chórais Náisiúnta Monatóireachta ar Thruailliú ó Bruscar a thabhairt chun cinn. Ar bhearta den sórt sin bhí: tacaíocht leanúnach airgeadais a sholáthar do thionscadal An Taisce, Glantachán Náisiúnta Earraigh

2002; leithdháileadh €250,000 in 2002; deontais ar luach €635,000 san iomlán a leithdháileadh ar údaráis áitiúla chun tionscnaimh oideachais

agus fheasachta poiblí in aghaidh an bhruscair a chomhaoiniú; tacaíocht a thabhairt le feachtais fheasachta frithbhruscair i bpictiúrlanna agus ar phóstaeir a raibh

"People see you differently when you litter" de théama leo; údaráis phoiblí (Ranna Rialtais agus gníomhaireachtaí stáit) a spreagadh chun pleananna aicsin

frithbhruscair a fhorbairt i gcomhair a gcuid eagraíochtaí féin; forbairt oiliúna i gcomhair Maor Bruscair a thabhairt chun cinn; machnamh á dhéanamh ar úsáid tobhach a leathnú go gcuimseofaí rudaí eile atá ina bhruscar agus

pacáistíocht nach féidir a úsáid arís; pionóis bhruscair a ardú agus socrú a dhéanamh i leith aicsin fhorfheidhmiúcháin eile sa Bhille um

Chosaint an Chomhshaoil; agus tacaíocht a lorg ó chóras na nGardaí/na gCúirteanna i gcomhair aicsin fhrithbhruscair ag na húdaráis

áitiúla.

Tháinig feabhas ar mar a d’fheidhmigh na húdaráis áitiúla ó thaobh aicsin fhorfheidhmiúcháin i leith bruscair i rith 2002, agus fostaíodh a thuilleadh maor bruscair agus tháinig arduithe nach beag ar líon na n-ionchúiseamh, leagtar na sonraí amach sna cairteanna thíos.


Maoir Bhruscair

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1997 1998 1999 2000 2001 2002

Lán Páirtaims.

Ionchúisimh & Ciontuithe Bruscair

0

500

1000

1500

2000

2500

1997 1998 1999 2000 2001 2002

Ionchúisimh Ciontuithe

Fineálacha a Eisíodh Ar-an-Láthair agus a Íocadh

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

1997 1998 1999 2000 2001 2002

Eisithe Íoctha

Ag soláthar na ceannaireachta ó thaobh beartas agus creatlaí reachtaíochta chun cláir infheistíochta sa bhonneagar uisce, fuíolluisce agus bainistíochta dramhaíola a fhorbairt agus chun maoirseacht a dhéanamh ar mar a chuirtear na cláir sin i ngníomh, agus leanúint le tionscnaimh chomhlántacha bheartais, lena n-áirítear an prionsabal “íoc mar a thruaillítear” a fheidhmiú, chun freastal ar riachtanais ó thaobh an chomhshaoil agus cúrsaí forbartha

Tá €4.4 billiún éigin á chaitheamh ar bhonneagar na seirbhísí uisce i gcaitheamh thréimhse an PFN. Bhí €1.509 billiún éigin caite ag deireadh 2002, agus caiteachas státchiste ag an Roinn a bhí in €1.427 billiún den infheistíocht. €493 milliún an caiteachas státchiste a bhí ann in 2002 amháin. Tá an infheistíocht fhoriomlán arna samhlú faoin PFN á sheachadadh i gcomhthéacs Chláracha rollacha Infheistíochta 3-bliana i Seirbhísí Uisce. Seoladh an dara Clár Infheistíochta i Seirbhísí Uisce, a chuimsíonn an tréimhse 2002 go dtí 2004, i mí Aibreáin 2002. Tá 605 scéim uisce agus séarachais aonair sa Chlár sin, lena n-áirítear scéimeanna nua ar fiú €726 milliún iad. Tá na scéimeanna eile ar fad atá fágtha ó thaobh fuíolluisce agus atá riachtanach le go gcomhlíonfadh Éire na caighdeáin chóireála séarachais atá ann faoi láthair agus a bheidh ann amach anseo i gcomhair na limistéar uirbeach faoi Threoir an AE maidir le Cóireáil Fuíolluisce, cuimsithe sa Chlár.

Tá dul chun cinn suntasach déanta ó thaobh na n-easnamh i mbonneagar na hÉireann de bharr an méadú atá curtha ar mhaoiniúchán caipitiúil i gcomhair seirbhísí uisce le blianta beaga anuas. Tá 56 scéim fhuíolluisce, 25 scéim sholáthair uisce agus 18 scéim chaomhnúcháin uisce curtha i gcrích i gcaitheamh na tréimhse 2000 go dtí 2002. Scéimeanna móra is ea iad sin go ginearálta, ar tháinig méaduithe nach beag ar an acmhainneacht chóireála uisce agus fuíolluisce dá mbarr. Sa tréimhse chéanna, tá breis is 54,000 láithreán seirbhísithe soláthraithe faoin Tionscamh um Thalamh Sheirbhísithe agus tá 17 scéim curtha i gcrích faoi Thionscnamh na mBailte agus na Sráidbhailte Tuaithe.

Leanadh den obair i rith 2002 le clár cuimsitheach náisiúnta um chaomhnú uisce a fhorbairt de bhun tograí arna bhfáil ó údaráis áitiúla. Soláthróidh an chlár sin, a mbaineann infheistíocht beagnach €370 milliún leis, maoiniúchán ar bhonn comhairle chontae/cathrach i gcomhair raoin de thionscadail chaomhnúcháin uisce lena n-áirítear staidéir le sainchomhairleoirí, méadrú, mapáil, athshlánúchán agus deisiúchán píolótach, brath sceitheanna, obair athshlánúcháin shubstaintiúil agus tionscadail thábhachta ó thaobh cúnaimh theicniúil. Seoladh an clár i mí na Bealtaine, 2003.

Tá an obair leanúnach in 2002 ar thionscadail mhonatóireachta agus bhainistíochta, bunaithe ar dhobharcheantair, i gcomhair acmhainní uisce leagtha amach thíos faoin bpríomhstraitéis maidir le córais rialála agus mhonatóireachta comhshaoil.

Leanadh d’obair an athbhreithnithe ar chreatlach na reachtaíochta um sheirbhísí uisce in 2002. Tugadh dréachtadh an Bhille um Sheirbhísí Uisce chun cinn le hOifig an Ard-Aighne agus táthar ag súil leis an mBille a bheith foilsithe i rith 2003. Déanann na tograí, le cois na bhforálacha atá ann cheana féin a chomhdhlúthú agus a nua-chóiriú, socrú freisin chun go dtabharfar córas ceadúnúcháin isteach san earnáil phríobháideach (ar grúpscéimeanna is mó atá ann) agus i gcomhair struchtúr nua riaracháin agus maoirseachta chun feabhas a chur ar mar a bhainistítear bonneagar náisiúnta na seirbhísí uisce go ginearálta.

Leanadh den bheartas praghsála seirbhísí uisce a fheidhmiú ar bhonn céimneach agus a chur i ngníomh in 2002 freisin, rud a thug a thuilleadh éifeachta do bheartas an Rialtais maidir le feidhmiú an phrionsabail "íoc mar a thruaillítear" ó thaobh seirbhísí uisce a sholáthraítear san earnáil nach mbaineann le hionaid chónaithe. Cuireadh treoir chuimsitheach ar mar a chuirtear beartais i ngníomh chuig údaráis áitiúla go luath in 2002 agus tacaíodh leis sin trí shraith de cheardlanna réigiúnacha. Leanann an Roinn lena tacaíocht do mhórthionscadal píolótach um léiriú an mhéadraithe i Sligeach, i gcomhthéacs chuspóirí an bheartais a chomhlíonadh ó thaobh méadrú uilíoch úsáideoirí nach mbaineann le hionaid chónaithe a chur i gcrích faoi 2006. Tá forbairt ar siúl go leanúnach ar CiF (Córas Iomán Faisnéise) chun faisnéis chuimsitheach bhainistíochta a sholáthar maidir le seachadadh seirbhísí uisce.

Ceapadh sainchomhairleoirí in 2002 chun cabhrú leis an Roinn ó thaobh Clár Monatóireachta Náisiúnta ar Uisce Óil a phleanáil agus a chur i ngníomh. Sásóidh an Clár ceanglais rialacháin agus cabhróidh sé le haonfhoirmeacht a bhunú maidir le cáilíocht náisiúnta an uisce óil a shampláil, a thástáil agus a thuairisciú. Tá obair ar siúl go leanúnach freisin maidir le Staidéar Náisiúnta ar Fhuíolluisce Uirbeach chun athbhreithniú agus measúnú a dhéanamh ar riachtanais an bhonneagair fuíolluisce agus ar chláir mhonatóireachta fuíolluisce.

Coinníodh an dul chun cinn ó thaobh na dtionscnamh freagrachta táirgeora i gcomhair fuíollsruthanna sonracha a fhorbairt agus a leathnú i rith 2002. Agus é tuairiscithe gur bhain Éire sprioc an AE di amach maidir le 25% de Dhramhaíl Phacáistíochta a aisghabháil in 2001, thuairisc Repak go ndearnadh dul chun cinn leanúnach i dtreo sprioc an 50% a chomhlíonadh faoi 2005. Cuireadh an Chomhairle Náisiúnta Foirgníochta agus Scartála ar bun i mí Mheithimh 2002, mar thionscnamh saorálach ag an tionscal foirgníochta, chun méadú suntasach a dhaingniú maidir le fuíollábhar foirgníochta agus scartála a _____________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Nollaig 2003) leathanach 9 de 79

athchúrsáiltear. Rinneadh dul chun cinn nach beag i gcaitheamh 2002 i dtreo tionscnamh freagrachta táirgeora a fhorbairt ó thaobh feithiclí i ndeireadh-a-saoil chun príomhfhorálacha Threoir an AE maidir le feithiclí i ndeireadh-a-saoil a chur i ngníomh. Choinnigh an Roinn dialóg ar siúl le tionscal na nuachtán i ndáil le tograí i gcomhair tionscnaimh fhreagrachta táirgeora a fhorbairt chun méideanna níos mó de nuachtáin agus irisí a athchúrsáil. Tá forbairt thionscnamh freagrachta táirgeora á plé le Comhlachas Bonn na hÉireann. Fuarthas na saincheisteanna a bhaineann leis an tionscnamh sin a bheith á fhorbairt i gcomhair na bhfuíollbhonn a bheith casta. Táthar ag súil áfach go mbunófar an tionscnamh sa chuid deiridh de 2003 / go luath in 2004.

Córais rialála agus mhonatóireachta éifeachtúla éifeachtacha a sholáthar agus a chothabháil trí aicsean ag an Roinn, ag an nGníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil agus ag údaráis áitiúla

Leanadh den obair in 2002 ó thaobh an Creat-Treorach Uisce a chur i ngníomh lena n-áirítear idirchaidreamh le húdaráis i dTuaisceart Éireann maidir le Ceantair Idirnáisiúnta Abhantraí a chur i ngníomh agus a ainmniú go beacht ar bhealach comhordaithe. Leanadh den dul chun cinn maidir le Tionscadail Bhainistíochta Abhantraí a fhorbairt agus a fhaomhadh, agus faomhadh tionscadal Réigiún an Iarthair i bprionsabal i rith 2002 agus bhí togra maidir le tionscadal a bhunú i gcomhair réigiún an Iardheiscirt á scrúdú ag an Roinn ag deireadh 2002. Tugann na tionscadail sin na húdaráis áitiúla agus na gníomhaireachtaí agus na leasanna iomadúla i ndáil leis an talmhaíocht, ionaid iascaigh, bainistíocht tuilte, caomhnú gnáthóg, caomhnú bhithéagsúlacht na n-éiceachóras uisceach agus na n-éiceachóras a bhíonn ag brath ar uisce chomh maith lena gcuid speiceas, le chéile chun bainistíocht uisce a chomhordú.

Ainmníodh Tionscadal Bainistíochta Abhantrach na Sionna mar abhantrach phíolótach ina bhfuil treoircháipéisí an AE maidir leis an gCreat-Treorach Uisce a chur i ngníomh, á dtástáil. Tá 11 abhantrach phíolótach ainmnithe ar fud an AE le haghaidh dréacht-treoircháipéisí a thástáil.

Foilsíodh tuarascáil deiridh Thionscadal na dTrí Abhainn (An tSiúir, An Bhóinn agus an Life) i mí na Samhna 2002 mar chuid den straitéis náisiúnta bunaithe ar dhobharcheantair in aghaidh an eotrófaithe.

Tharla comhráite leathana leis na príomheagraíochtaí feirmeoireachta agus le leasanna eile i rith 2002 ó thaobh an Treoir maidir le Níotráití a chur i ngníomh tuilleadh. D’eisigh an Roinn, i gcomhairliúchán leis an Roinn Talmhaíochta agus Bia agus le Teagasc, Páipéar Faisnéise ar Dhea-Chleachtas Talmhaíochta agus ar Chaomhnú an Chomhshaoil i mí Feabhra 2002, cáipéis inar leagadh amach saincheisteanna a bhí sa chúlra agus an cur chuige molta ó thaobh clár aicsin a fheidhmiú ar na limistéir uile seachas ar chreasa sonraithe atá leochaileach. Faoi Ag Coinneáil an Dul Chun Cinn, thug an Rialtas a thiomantas don Treoir maidir le Níotráití a chur i ngníomh go hiomlán agus go héifeachtach. Beidh clár aicsin i gceist leis sin, lena n-áirítear Rialacháin, a fheidhmeofar i ndáil leis an tír ar fad agus a sholáthróidh tacaíocht reachtúil le go bhfeidhmeofar caighdeáin bhunaithe um dhea-chleachtais talmhaíochta. Forbrófar cláir mhonatóireachta oiriúnacha chun éifeachtacht an chláir aicsin a mheasúnú ó thaobh feabhsuithe ar cháilíocht an uisce agus ar mar a bhainistítear feirmeacha m.sh. soláthar acmhainneachta chun dramhaíl a stóráil, úsáid leasachán, pleanáil bhainistíocht na gcothaitheach. Tabharfar forálacha mionsonraithe an chláir aicsin agus na gclár taighde agus monatóireachta a bhaineann leis chun críche i gcomhairliúchán leis na príomheagraíochtaí feirmeoireachta agus le leasanna eile.

Dearbhaíodh dea-cháilíocht bhunúsach an uisce óil atá i soláthairtí poiblí i dtuarascáil na Gníomhaireachta um Chaomhnú Comhshaoil Caighdeán an Uisce Óil in Éirinn – Tuarascáil don Bhliain 2001 le ráta foriomlán 94% ó thaobh caighdeáin fhorordaithe a chomhlíontar. Admhálann an tuarascáil fairsinge na n-easnamh cáilíochta ó thaobh uisce atá ag dul i bhfeidhm ar ghrúpscéimeanna uisce agus cuirtear tiomantas leanúnach an Rialtais do thacaíocht a thabhairt do fheidhmíocht fheabhsaithe san earnáil agus don fheidhmíocht fheabhsaithe sin a bhaint amach, chun suntais sa tuarascáil. Tá an tuarascáil bunaithe ar thorthaí 146,352 tástáil a rinneadh ar 22,453 sampla arna thógáil ó 904 soláthar poiblí agus ó 1,536 grúpscéim uisce. Leanadh den mhórfheachtas chun dul i ngleic le heasnaimh cháilíochta in earnáil na ngrúpscéimeanna i rith 2002 tríd an gClár Uisce Tuaithe a chur i ngníomh. Tá dul chun cinn maidir leis an gclár sin leagtha amach thíos faoin bpríomhstraitéis maidir le cur chuige comhpháirtíochta a chur chun cinn i leith saincheisteanna tábhachtacha faoin mbeartas comhshaoil agus faoin inbhuanaitheacht.

Dúradh i dtuarascáil na GCC i mí na Bealtaine 2002, Caighdeán an Uisce Shámha in Éirinn (2001) go bhfuil cáilíocht an uisce shnámha in Éirinn go han-mhaith agus na caighdeáin éigeantacha á gcomhlíonadh ag formhór na n-ionad nó na gceantar snámha (97.7%) agus na treoirluachanna (atá i bhfad níos déine) i gcomhair pharaiméadair na mbachaillíní drólannach iomlán agus faecach, olaí mianraí, substaintí atá gníomhach ar an dromchla agus feanóil, á gcomhlíonadh ag 87.8% de na hionaid nó ceantair shnámha.

Bronnadh an Brat Gorm ar 75 thrá agus ar 4 mhuiríne in 2002, ag coinneáil na n-ardleibhéal céanna ó thaobh na mBrat Gorma is a bronnadh in 2001. D’iarr an Roinn ar An Taisce i mí Mheitheamh 2002 staidéar a dhéanamh chun féachaint ar an scóip atá ann le líon na mBrat Gorm a bhronntar ar Éirinn a mhéadú. _____________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Nollaig 2003) leathanach 10 de 79

Rinneadh na Rialacháin um Chaighdeáin Cháilíochta an Aeir in 2002. Sonraítear luachanna teorann sna Rialacháin sin i gcomhair truailleán aeir agus déanann siad socrú go ndéanfadh údaráis áitiúla pleananna aicsin um thruailliú aeir i gcomhair na bpriacal gearrthéarmach go sárófar luachanna teorann nó tairsí foláirimh agus i gcomhair gnáthghnásanna um fhaisnéis don phobal.

Bhí obair maidir leis an mBille um Chosaint an Chomhshaoil a dhréachtadh i mbéal a críochnaithe ag deireadh 2002. Déantar socrú sa Bhille, a foilsíodh go luath in 2003, chun na forálacha ceadúnúcháin Dramhaíola agus RLD (Rialú Lánpháirtithe Dramhaíola) d’Acht na Gníomhaireachta um Chosaint Chomhshaoil 1992 agus den Acht um Bhainistiú Dramhaíola 1996 faoi seach, a leasú chun críche an dá chóras ceadúnúcháin a thabhairt ar aon dul ina n-iomláine leis an Treoir maidir le RLD. Tugann sé an reachtaíocht a rialaíonn an réimeas RLD cothrom le dáta freisin agus cuireann sé feabhas uirthi ar roinnt bealaí, agus soláthraíonn sé bonn reachtúil chun ceanglais um chosaint screamhuisce a chur ina gcuid den réimeas sin. Lena chois sin, áirítear leasuithe sa Bhille ar an Acht um Bhainistiú Dramhaíola 1996 agus ar an Acht um Thruailliú ó Bhruscar 1997 chun forálacha na nAchtanna sin a threisiú, i ndáil le ceisteanna forfheidhmiúchán chomh maith.

Tá mionsonraí ar ghníomhaíochtaí monatóireachta, ceadúnúcháin agus gníomhaíochtaí eile nach iad ar thug an GCC futhu agus a bhaineann leis an gcomhshaol foilsithe ina dTuarascáil Bhliantúil (féach Aguisín 7 i gcomhair mionsonraí teagmhála).

Faisnéis ardcháilíochta ar an gcomhshaol agus ar roghanna um nós maireachtála inbhuanaithe a scaipeadh trí ENFO agus leanúint le tionscnaimh eile feasachta, agus páirt ghníomhach a ghlacadh in obair an AE/ obair idirnáisiúnta ar bhonn níos leithne chun aghaidh a thabhairt ar fhadhbanna domhanda/réigiúnacha ó thaobh an chomhshaoil, ag comhoibriú maidir le saincheisteanna comhshaoil i gcreatlach na gComhairlí Aireachta Thuaidh-Theas agus na Breataine/na hÉireann, agus ullmhúchán a dhéanamh i gcomhair Uachtaránacht na hÉireann ar an AE in 2004.

Lean an feachtas náisiúnta feasachta comhshaoil An Comhshaol – Is Furasta an Scéal a Athrú ar aghaidh in 2002 chun na céimeanna simplí is féidir leis an bpobal a ghlacadh ina saol laethúil chun an tionchar a bhíonn acu ar an gcomhshaol a laghdú, a chur chun suntais don phobal. Ar na tionscnaimh a cuireadh i ngníomh bhí: feachtas fógraíochta náisiúnta ar an teilifís agus ar an raidió a dhírigh ar an nasc idir úsaid fhuinnimh agus

a tionchar ar an aeráid agus cuireadh an teachtaireacht “laghdaigh, athúsáid, athchúrsáil” maidir le dramhaíl a bhanistiú, chun cinn;

táirgeadh bileoga faisnéise maidir leis an athrú aeráide agus nodanna ar na bealaí chun dramhaíl a chosc, a laghdú, a athúsáid agus a athchúrsáil;

táirgeadh físeán maidir le dramhaíl a bhainistiú a raibh sé d’aidhm leis faisnéis chothromaithe neamhchlaonta a sholáthar maidir le dramhaíl a bhainstiú sa lá atá inniu ann, agus

feachtas fógraíochta Nollag ar an raidió ag gabháil buíochais leis an bpobal as a fheabhas is a d’éirigh leis an tobhach ar mhálaí plaisteacha agus á spreagadh chun leanúint den laghdú, den athúsáid agus den athchúrsáil.

Lean ENFO de rochtain shaoráideach ar fhaisnéis ar an gcomhshaol agus ar roghanna um nós maireachtála inbhuanaithe a sholáthar i rith 2002, ag teacht le Plean Gníomhaíochta na Roinne um Sheirbhís do Chustaiméirí 2001 – 2004. Thug beagnach 78,000 custaiméir (1,500 in aghaidh na seachtaine ar an meán) cuairt ar ENFO, figiúr a léiríonn ardú 50% ar an líon a thug cuairt ar ENFO in 2001. Ar na seirbhísí a soláthraíodh bhí: freagra a thabhairt ar 420 iarratas poist, teileafóin agus ríomhphoist ar fhaisnéis gach seachtain ar an

meán; an leabharlann Tagartha de leabhair, d’irisí agus de bunachair shonraí idirnáisiúnta mar gheall ar an

gcomhshaol a chothabháil agus a bheith ag cur leis an leabharlann sin; láithreán gréasáin ENFO, www.enfo.ie, a chothabháil, láithreán na 10 gCéim, www.10steps.ie, a óstáil

agus láithreán gréasáin an SASSIN a óstáil; taifeadadh breis is 160,000 cuairt ar láithreán gréasáin ENFO agus 17,000 cuairt ar láithreán gréasáin na 10 gCéim in 2002;

ag leanúint ar aghaidh leis an infheistíocht i gCúinne na bPáistí in ionad ENFO agus an infheistíocht sin a leathnú tuilleadh; athdhearadh Nuachtlitir na bPáistí agus cuireadh amach ar an bpost chuig breis is 4,000 leanbh óg i rith na bliana saor in aisce í;

ceardlanna, léachtaí agus spaisteoireachtaí comhshaoil a sholáthar do bhreis is 170 grúpa lenar bhain 4,000 dalta scoile;

4 phacáiste do mhúinteoirí a fhorbairt i gcomhar le ECO-UNESCO agus iad a dháileadh ar mhúinteoirí ar iarratas;


tacaíocht a thabhairt do Líonra Oifigeach Oideachais Chmhshaoil na nÚdarás Áitiúil agus acmhainní tábhachtacha a soláthar don Líonra sin; comhordaíodh 5 chruinniú den Líonra i rith na bliana agus soláthraíodh áis Chláir Fhógraí i gcomhair na nOifigeach ar láithreán gréasáin na 10 gCéim;

gach bunachar sonraí micrifíse a athrú go dtí formáid dhigiteach lena n-áirítear cartlann na Ráiteas faoin Tionchar ar an gComhshaol agus rochtain leathanbhanda ar an idirlíon a sholáthar don phobal;

gach bileog de chuid ENFO a athdhearadh agus bileoga a sholáthar i nGaeilge; bileoga agus póstaeir ar raon d’ábhair nua idir an fhiadhúlra, bhruscar agus rudaí eile nach iad, a

fhorbairt; féilire bunaithe ar rogha d’iontrálacha ón gcomórtas Ealaíne Comhshaoil do Bhunscoileanna arna urrú ag

ENFO a fhoilsiú; 18 dTaispeántas a chuaigh ar cuairt ar bhreis is 130 suíomh ar fud na tíre a sholáthar agus físeáin ar

théamaí a bhain leis an gcomhshaol a thabhairt ar iasacht do mhúinteoirí; A bheith ina óstach ar 12 thaispeántas i gcomhar le heagraíochtaí nach eagraíochtaí rialtais iad – ar na

hábhair a bhí san áireamh bhí bruscar, maireachtáil inbhuanaithe, bainistíocht phleanála comhshaoil, bogaigh, ulchabháin agus feasacht fuinnimh;

Ionadaíocht a sholáthar ag cruinnithe de Líonra Damháin Alla Ghlais an AE; Clár Saothair Chomhoibríochta maidir le Mhalartú Faisnéise agus leis an bhFeasacht Chomhshaoil a

Mhéadú faoin gComhairle Aireachta Thuaidh/Theas,a chomhaontú agus a chur i ngníomh; agus Faisnéis ar an gcomhshaol a sholáthar chun iompar atá stuama ó thaobh an chomhshaoil a spreagadh i

measc leanaí, mar thacaíocht leis an Straitéis Náisiúnta Leanaí.

Lean an Roinn dá hiarratas ar dheimhniúchán chuig ISO 14001, an caighdeán idirnáisiúnta i gcomhair na gcóras bainistíochta comhshaoil, a thabhairt chun cinn in 2002. Tá gníomhaíochtaí ar tugadh futhu sa réimse sin leagtha amach thíos agus tá tuilleadh dul chun cinn leagtha amach sa Bhuilitín Comhshaoil.

Ba é an méid iomlán fuinnimh a d’ídigh príomhoifigí na Roinn in 2002 ná 3,812,000 kW san uair, arbh ionann sin agus 153 tonna de Dhé-ocsaíd Charbóin (CO2) a tháirgeadh. Is ionann sin agu meánídiú 5,309 kW san uair an duine, laghdú 20 kW san uair an duine ar fhigiúir 2001 mar a thugtar le fios sa chairt thíos.

Agus glas-soláthar á fheidhmiú ag an Roinn, d’aimsigh sí soláthraí clúdach litreacha arna ndéanamh 100% de dhramhaíl iar-thomhaltóra agus cuireadh gach tuarascáil agus bileog arna foilsiú ag an Roinn i rith 2002 i gcló ar pháipéar athchúrsáilte ina raibh íosmhéid de 75% de dhramhaíl iar-thomhaltóra.

Tá fótachóipirí mórlastais suiteáilte ag an Roinn a bhfuil áiseanna cóipeála déphléacsaigh (déthaobhaigh) acu, agus tá móid sábhála cumhachta acu sin agus ag mórthrealamh leictreachais eile oifige agus tá éicealipéad/lipéad fuinnimh foirmiúil acu. Cheannaigh an Roinn cartúis tonóra athmhonaraithe i rith 2002 lena n-úsáid ina gcuid printéirí.

Dhealaigh an Roinn pacáistíocht chairtchláir agus dramhaíl pháipéir óna chéile ag an bhfoinse ina cuid oifigí i dTeach an Chustaim i gcaitheamh 2002 chun éascú leis an athchúrsáil. Baineadh coigilteas sa bhreis ar €18,000 amach in 2002 i gcomparáid le 2001 dá bharr sin. Leanadh d’aonaid Phéistchultúir a úsáid in 2002 chun múirín a dhéanamh de dhramhaíl chistine ó bhialann na Roinne, agus aisghabháladh fuíoll-ola ó bhialann na Roinne lena athchúrsáil. Lena chois sin, sheol an Roinn gach cartús tonóra arna úsáid i bprintéirí amach lena athmhonarú.

Bhain 153 ball foirne atá ag obair i mBaile Átha Cliath feidhm as na ticéid bhliantúla bus agus iarnróid i rith 2002 faoi scéim na bPasanna Bliantúla Taistil, scéim a thairgeann faoiseamh cánach d’fhostaithe i gceannach ticéad den sórt sin trína a gcuid fostóirí. Bhain baill foirne feidhm as áiseanna chun a gcuid rothar a chur faoi ghlas agus cithfholcadh a ghlacadh i ngach ceann de na príomhoifigí i rith na bliana.


Soláthraíodh tacaíocht airgeadais don chlub siúil i gcomhair ball foirne trí chiste arna chur ar fáil faoi scéim dhámhachtainí fiúntais na Roinne.

D’eagraigh an Roinn, in éineacht le Fuinneamh Inbhuanaithe Éireann, an Roinn Iompair agus údaráis áitiúla ábhartha, rannpháirtíocht 10 limistéar uirbeach i Lá na hEorpa Saor ó Ghluaisteáin an 22 Meán Fómhair 2000. D’éirigh leis an rannpháirtíocht sin agus thug an Roinn ranníocaíocht €14,500 i dtreo an chostais maidir le seirbhísí bus a sholáthar saor in aisce i roinnt cathracha rannpháirteacha an lá sin.

Díríodh an oiliúint i saincheisteanna comhshaoil in 2002 ar oiliúint ionduchtúcháin i saincheisteanna bainistíochta comhshaoil, ar an bhfeasacht ar chaomhnú fuinnimh a mhéadú agus ar bhainistíocht dramhaíola, uisce agus acmhainní eile, agus ar theagasc sa tsábháilteacht ó dhóiteáin agus sa gharchabhair.

Reachtáladh an tOchtú Seisiún de Chomhdháil na bPáirtithe i gCreat-Choinbhinsiún na Náisiún Aontaithe maidir leis an Athrú Aeráide (CCNAAA) i nDeilí Nua i mí Dheireadh Fómhair/ na Samhna 2002. Is ag plé le saincheisteanna beagthábhachta, neamhchonspóideacha agus le saincheisteanna teicniúla a bhain le gnéithe éagsúla ó thaobh an Coinbhinsiún agus Prótacal Kyótó a chur i ngníomh, a caitheadh cuid mhaith de na himeachtaí. Ar na cinn is suntasaí díobh siúd bhí cinní faoin mbóthar a réiteach chun an Mheicníocht um Fhorbairt Ghlan a thosú go pras agus chun na rialacha go mbeadh na clárlanna náisiúnta mar bhonn agus mar thaca le trádáil astuithe, a thabhairt chun críche. Bhí an Roinn rannpháirteach ag cruinniú na bhFochomhlachtaí den Choinbhinsiún i mBonn i mí Mheithimh 2002 freisin agus ag cruinnithe rialta de Mheitheal Oibre an AE maidir le Saincheisteanna Idirnáisiúnta faoin gComhshaol (Athrú Aeráide) i gcaitheamh na bliana.

D’oibrigh an Roinn agus Roinn Comhshaoil Thuaisceart Éireann (RC TÉ) as lámh a chéile ar roinnt saincheisteanna ó thaobh dramhaíl a bhainistiú lena n-áirítear an chomhoibríocht, maidir le margaí i gcomhair ábhair inathchúrsáilte a fhorbairt ar oileán na hÉireann, a bhreisiú. Rinneadh dul chun cinn freisin tríd an gComhairle Aireachta Thuaidh/Theas agus i gcomhar leis an RC TÉ i dtreo seirbhís uile-oileáin a fhorbairt chun fuíollchuisneoirí agus reoiteoirí a bhainistiú. Fuarthas tairiscintí le haghaidh na seirbhíse roimh dheireadh 2002.

Soláthraítear mionsonraí ar fhorbairtí i réimse chosaint an chomhshaoil in 2002 sa Bhuilitín Comhshaoil (Uimh. 52 go dtí 54). Tá mionsonraí ar fhoilsiúcháin eile liostaithe in Aguisín 2.

Beartais agus cláir a bhfuil sé d’aidhm leo ceisteanna comhshaoil a chur san áireamh mar chuid de réimsí na mbeartas eacnamaíoch/fioscach agus réimsí eile beartais nach iad, go háirithe na réimsí tionscail, iompair, fuinnimh, turasóireachta agus talmhaíochta, a fhorbairt agus a chur i ngníomh, i gcomhoibriú le Ranna agus le gníomhaireachtaí eile agus le dea-rannpháirtíocht i bhforbairtí idirnáisiúnta a bhaineann le hábhar.

Dhírigh Líonra Comhshaoil na Ranna Rialtais ar Straitéis an AE maidir le Forbairt Inbhuanaithe, ar ullmhúcháin i gcomhair Chruinniú Mullaigh an Domhain maidir leis an bhForbairt Inbhuanaithe, ar ghlas-soláthar agus ar cheisteanna comhshaoil a chur san áireamh mar chuid de réimsí eile beartais.

Síníodh comhaontú de thoradh idirbheartaíochta i mí Mheithimh 2002 chun an cosc ar mhargaíocht, ar dhíol agus ar dháileadh ghual biotúmanaigh a leathnú. Le cois uasteorainneacha sulfair a leagan síos maidir leis an ngual biotúmanach agus leis an bpeitchóc, tá cosc iomlán ar ghual biotúmanach a dhíol sna limistéir faoi fhoirgnimh i mBré, Cill Chainnigh, Sligeach agus Trá Lí ó 1 Deireadh Fómhair 2003 san áireamh sa chomhaontú, agus chun an sciar den mhargadh atá á bhaint amach ag breoslaí gan toit i roinnt bailte ar fud na tíre a mhéadú. Chomh maith leis na buntáistí don tsláinte agus don chomhshaol, meastar go bhfaighfear laghdú circa 6.5 cileathonna d’astuithe sulfair dé-ocsaíde (SO2) in aghaidh na bliana de thoradh an comhaontú sin a bheith curtha i ngníomh go hiomlán. Is beart tábhachtach é sin i dtreo na huasteorainneacha um astuithe náisiúnta SO2 arna n-éileamh ag Treoir 2001/81/CE an AE agus ag Prótacal UNECE Gothenburg don Choinbhinsiún um Thruailliú Fad-Raoin Trasteorann Aeir, a bhaint amach.

Chuir rialacháin a rinneadh i mí na Samhna 2002 teorainn le hastuithe comhdhúile so-ghalaithe orgánacha (CSOeanna) de bharr tuaslagóirí orgánacha a bheith á n-úsáid i mbun gníomhaíochtaí agus suiteálacha áirithe. Tá mionsonraí ar na Rialachán sin leagtha amach in Aguisín 1.

Choinnigh an Roinn comhairliúcháin leanúnacha ar siúl i gcaitheamh 2002 i ndáil leis an Treoir bheartaithe atá le teacht ón AE maidir le Dliteanas Comhshaoil, treoir a bhfuil idirbheartaíocht mhionsonraithe á déanamh mar gheall uirthi ar leibhéal an AE faoi láthair.


Cur chuige comhpháirtíochta i leith príomh-shaincheisteanna faoin mbeartas comhshaoil agus faoin inbhuanaitheacht a chur chun cinn i measc earnálacha an gheilleagair, na gcomhpháirtithe sóisialta agus na n-eagraíochtaí nach eagraíochtaí rialtais iad i trí Comhar agus trí thionscnaimh uileghabhálacha eile amhail Clár Áitiúil 21.

Ba é suim an chaiteachais ar an gClár Uisce Tuaithe in 2002 ná €67.6 milliún agus bhí an caiteachas sin mar bhonn is mar thaca le dul chun cinn substaintiúil sna réimsí arna leagadh amach thíos. Tá an Clár á chur i ngníomh faoi chreatlach comhpháirtíochta, a bhfuil comhoibriú idir Cónaidhm Náisiúnta na nGrúpscéimeanna Uisce, na hEagraíochtaí Tuaithe (Feirmeoirí Aontaithe na hÉireann, Cumann Soláthróirí Bainne Uachtarlainne na hÉireann, Bantracht na Tuaithe), na húdaráis áitiúla agus an Roinn i gceist leis.

D’eisigh an Coiste Náisiúnta Monatóireachta ar Uisce Tuaithe tuarascáil in 2002 ar cháilíocht an amhuisce arna úsáid ag 750 éigin de ghrúpscéimeanna príobháideacha uisce. Tá úsáid á baint as na torthaí, arna mbunú ar shamplaí arna mbailiú ar eatraimh mhíosúla i gcaitheamh thréimhse 12 mhí, chun áiseanna cóireála atá sainiúil don fhoinse a dhéanamh amach ionas go mbeidh cáilíocht an tsoláthair ag comhlíonadh na Rialacháin um Uisce Óil.

Thosaigh clár nua cuimsitheach monatóireachta ar ghrúpscéimeanna uisce i gcomhair uisce óil i gcomhair na scéimeanna uile a thagann faoi chuimsiú shainchúram na Rialachán um Uisce Óil sa chuid deiridh de 2002, clár a chlúdaigh thart ar 1,550 grúpscéim. Tá an mhonatóireacht á déanamh ar bhonn ráithiúil trí shaotharlanna poiblí agus príobháideacha araon.

Leanadh den mhontóireacht in 2002 ar an 6 thionscadal phíolótacha chun cur chuigeanna nua i leith soláthairtí ghrúpscéimeanna uisce a chóireáil, a thástáil i Muineachán (1), sa Chabhán (1), i Maigh Eo (2) agus i Ros Comáin (2) agus táthar ag súil leis an tuairisc ar éifeachtacht na n-ionad sin a bheith foilsithe in 2003.

Soláthrófar áiseanna díghalrúcháin agus cóireála uisce faoi aon chonradh Dear, Tóg agus Oibrigh (DTO) amháin, a mbeidh comhpháirtíocht ar leith idir na hearnálacha poiblí agus príobháideacha ó thaobh soláthair uisce i gceist leis, i gContae Mhuineacháín, a chlúdóidh 3 ionad soláthair uisce de chuid na Comhairle Contae agus líon chomh mór le 11 grúpscéim mhór uisce. Tosaíodh ar an obair thógála in 2002 agus coimisiúnaíodh an chéad ionad i mí Aibreáin 2003.

De bhun mholtaí an Choiste Náisiúnta Mhonatóireachta ar Uisce Tuaithe, rinneadh fógraíocht sa chuid deiridh de 2002 ag lorg “léirithe de shuim” i gclár píolótach chun raon de chórais nua bhailiúcháin agus chóireála mionscála a thástáil bunaithe ar sholáthar DTO ag údaráis áitiúl. Táthar ag súil go mbeidh tionscadail phíolótacha ag 12 sráidbhailte spréite thar 6 chontae curtha i gcrích in 2003.

D’fhoilsigh an Grúpa Náisiúnta Oiliúna um Sheirbhísí Uisce Treoircháipéis chuimsitheach um Sholáthar i mí Dheireadh Fómhair 2002 chun cabhrú le húdaráis áitiúla, le hearnáil na ngrúpscéimeanna uisce agus lena gcuid comhairleoirí teicniúla uasghrádú na scéimeanna a thabhairt chun cinn trí mheán sholáthar DTO agus trí roinnt scéimeanna a chnuasú faoin aon chonradh amháin. Is é an DTO agus an cnuasú an straitéis chomhaontaithe anois chun líon chomh mór le 500 ionad cóireála uisce a sholáthar i gcaitheamh na tréimhse 2003 go dtí 2006. Ag deireadh 2002, bhí 28 éigin de chonarthaí cnuasaithe DTO chun trealamh cóireála uisce a sholáthar i gcomhair 237 ngrúpscéim aonair uisce, ag freastal ar bhreis is 33,000 líon tí faoin tuath, á gcur ar aghaidh ag comhairlí contae i gcomhpháirtíocht leis na grúpscéimeanna bhí i gceist.

Seoladh Córas Bainistíochta Feidhmíochta i mí Mheáin Fhómhair 2002 a raibh sé de chuspóir aige an éifeachtúlacht oibriúcháin is fearr is féidir a bhaint amach agus an sár-chleachtas a fheidhmiú i leith ionaid nua chóireála uisce a bhainistiú agus a chothabháil. Beidh an córas ina dhlúthchuid de ghné Oibriúcháin agus Cothabhála an chonartha DTO agus cinnteofar leis an gcóras go mbeidh seirbhís leanúnach ardcháilíochta ón soláthraí seirbhíse ag baill na ngrúpscéimeanna i gcaitheamh 20 bliain an chonartha DTO.

Is é an cháipéis a chur Éire le hullmhúcháin i gcomhair Chruinniú Mullaigh an Domhain maidir leis an bhForbairt Inbhuanaithe (CMDFI) a reachtáladh in Johannesburg i mí Mheáin Fhómhair ná Forbairt Inbhuanaithe a Dhéanamh d’Fhorbairt na hÉireann – Athbhreithniú, Measúnú agus Aicsean Amach Anseo, arna foilsiú i mí Iúil 2002. Ullmhaíodh an Tuarascáil d’éis comhairliúcháin le Comhar, le Líonra Comhshaoil na Ranna Rialtais agus leis an gCoiste Náisiúnta Ullmhúcháin le haghaidh an CMDFI. Soláthraíonn sí athbhreithniú agus measúnú ar sheasamh na hÉireann ó thaobh na forbartha inbhuanaithí i bhfianaise mhearfháis ár ngeilleagair ó lár na 1990aidí, agus admhálann sí, cé go ndearnadh dul chun cinn maith i raon réimsí, go bhfuil níos mó brú á chur ar an gcomhshaol anois freisin. Tá roinnt díchúplála tarlaithe ó thaobh déine fuinnimh agus ábhar ó fhás eacnamaíochta, chomh maith le laghdú ar astuithe ó fhoinsí tionsclaíche, agus feabhas ar cháilíocht uisce na n-aibhneacha, ar cháilíocht an aeir áitiúil agus ar chúrsaí ó thaobh _____________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Nollaig 2003) leathanach 14 de 79

athchúrsála dramhaíola. Aithnítear ról na hÉireann sa Tuarascáil freisin ó thaobh a cuid oibre ar son na forbartha inbhuanaithí ar leibhéal an AE agus ar leibhéil idirnáisiúnta, lena n-áirítear trínár n-oibleagáidí faoi chomhaontuithe idirnáisiúnta a chomhlíonadh agus trínár gclár um chúnamh forbartha oifigiúil.

Lena chois sin, leagtar amach aicsean a dhéanfar amach anseo sa Tuarascáil, lena n-áirítear an Straitéis Náisiúnta um Athrú Aeráide agus na Pleananna Náisiúnta Bithéagsúlachta agus Oidhreachta a chur i ngníomh; dlús a chur leis an gcur chuige i leith cáilíocht an uisce bunaithe ar cheantair abhantraí; straitéis náisiúnta a fhorbairt chun ceanglais Phrótacal Gothenburg a chomhlíonadh; mionscrúdú agus athchóiriú raidiceach a dhéanamh ar an mbainistíocht dramhaíola a dhéanaimid; mar atá leagtha amach sa cháipéis Ár Nósanna a Athrú agus Dramhaíl a Chosc agus a Athchúrsáil: Athrú a Sheachadadh; Straitéis Náisiúnta Spásúlachta a chur i ngníomh; agus a bheith ag obair leis an margadh chun comhairle a thabhairt ar ghnóthachain chomhshaoil agus úsáid á baint as bearta eacnamaíocha agus fioscacha agus as tionscnaimh fhreagrachta táirgeora.

Bhí Comhar i mbun breithnithe ar roinnt saincheisteanna i rith na bliana agus rinne siad moltaí/aighneachtaí chuig an Aire mar gheall orthu. D’fhoilsigh Comhar Prionsabail le haghaidh na Forbartha Inbhuanaithe i rith 2002 mar uirlis tagarmhairc chun tionchair bheartas atá ann faoi láthair agus bheidh ann amach anseo araon a dhéanamh amach ó thaobh na hinbhuanaitheachta. Tá tuilleadh mionsonraí ar ghníomhaíochtaí ar thug Comhar futhu foilsithe ina dTuarascáil Bhliantúil (féach Aguisín 7 i gcomhair mionmionsonraí teagmhála).

Tríd an gCiste Comhpháirtiochta Áitiúil faoin gComhshaol, chabhraigh an Roinn le 167 dtionscadal comhshaoil ar an leibhéal áitiúil i rith 2002. Íocadh €280,000 le húdaráis áitiúla chun tacú le tionscadail lena mbaineann socruithe comhpháirtíochta idir údaráis áitiúla agus grúpaí pobail, scoileanna agus eagraíochtaí comhshaoil nach eagraíochtaí rialtais iad, sa cheantar áitiúil. Spreagadh údaráis áitiúla chun tosaíocht a thabhairt in 2002 do na tionscadail sin a mhéadaigh an feasacht ar shaincheisteanna ó thaobh na forbartha inbhuanaithe.

Lean an Roinn dá tacaíocht le heagraíochtaí comhshaoil nach eagraíochtaí rialtais iad agus soláthraíodh €68,000 do na heagraíochtaí sin a chuidíonn le feasacht agus le díospóireacht a chur chun cinn maidir le saincheisteanna comhshaoil. Réitigh an maoiniúchán an bóthar do rúnaíocht tacaíochta forbartha a bhunú agus do rannpháirtíocht ó eagraíochtaí nach eagraíochtaí rialtais iad i dtionscnaimh éagsúla arna gcomhordú ag an Rúnaíocht. Mar aitheantas ar chur chuige réamhghníomhach rannpháirteach na n-eagraíochtaí nach eagraíochtaí rialtais iad sa díospóireacht phoiblí agus sa phróiseas déanta beartas, sholáthair an Roinn ciste breise arbh fhiú €60,000 d’eagraíochtaí den sórt sin chun cahbrú leo úllmhúchán a dhéanamh agus a bheith rannpháirteach i gCruinniú Mullaigh an Domhain maidir leis an bhForbairt Inbhuanaithe in 2002.

Tionchair na n-earnálacha iompair agus fuinnimh ar chúrsaí sláinte agus comhshaoil á gcur san áireamh ina n-iomláine chomh maith leis an riachtanas go dtabharfadh na hearnálacha sin lánchúnamh don fhorbairt inbhuanaithe (príomhstraitéis a bhí sa mhéid sin i gcomhair na hiar-Roinne Fiontar Poiblí ina Ráiteas Straitéise 2001 – 2004 agus tuairiscítear air sin d’éis na feidhmeanna Sábháilteachta Núicléiche a bheith sannta don Roinn seo in 2002). Tugadh an Plean Éigeandála Náisiúnta le haghaidh Tionóiscí Núicléacha cothrom le data agus foilsíodh i mí Mhárta 2002 é. Déantar socrú i leith mearfhreagra d’éis tionóisc ag suiteáil núicléach sa RA nó in áit eile sa Phlean chomh maith le socrú chun aon fhrithbhearta a mheasfar a bheith riachtanach chun an daonra a chosaint, a chur i ngníomh. Méadaíodh feasacht an phobail ar an bPlean leis an mbileog fhaisnéise, Pleanáil Náisiúnta le haghaidh Éigeandálaí Núicléacha, a foilsíodh agus scaipeadh chuig líonta tí, agus leabhrán faisnéise faoin bPlean a bhí níba chuimsithí agus a scaipeadh chuig leabharlanna poiblí, chuig Ionaid Chomhairle do Shaoránaigh agus chuig Oifigí Faisnéise Comhshaoil. Cuireadh ionad glaonna ar bun freisin chun an líon mór fiosrúchán ón bpobal a láimhseáil.

D’eisigh Eire, in éineacht le stáit neamhnúicléacha eile san AE, dearbhú comhpháirteach inar cuireadh fáilte roimh phacáiste reachtaíochta a thug caighdeáin sábháilteachta agus cosanta i dtaobh stáisiún núicléach isteach a bhain leis an gComhphobal ar fad agus a thug aghaidh ar an bhfadhb leanúnach ó thaobh dramhaíl radaighníomhach a chóireáil agus a dhiúscairt. Leanadh de chaingín dlí i gcoinne na RA maidir le hoibriú an stáisiúin athphróiseála núicléiche ag Sellafield i rith 2002.

Bhí idirchaidreamh ag an Roinn leis an Institiúid Éireannach um Chosaint Raideolaíoch (IÉCR) i gcaitheamh 2002 maidir le saincheisteanna a bhain leis an tsábháilteacht raideolaíoch. Tá mionsonraí ar ghníomhaíochtaí ar thug an IÉCR futhu foilsithe ina dTuarascáil Bhliantúil (féach Aguisín 7 i gcomhair mionsonraí teagmhála).


OidhreachtCuspóirTuiscint ar an oidhreacht thógtha agus nádúrtha a chaomhnú agus a chur chun cinn

Sannadh freagracht don Roinn in mí Mheithimh 2002 as an mbeartas oidhreachta agus caomhnúcháin a bhí faoi chuimsiú shainchúram na hiar-Roinne Ealaíon, Oidhreachta, Gaeltachta agus Oileán. Bhí an chuspóir agus na príomhstraitéisí i gcomhair na feidhme oidhreachta leagtha amach i Ráiteas Straitéise 2001 – 2004 i gcomhair na Roinne sin.

Agus an Plean Forbartha Náisiúnta 2000 – 2006 (PFN) á chur i ngníomh, rinneadh tuilleadh dul chun cinn maidir leis an gclár infheistíochta caipitiúla i maoine de chuid an Stáit. Foilsíodh Suirbhéanna Eatramhacha Contae breise i rith na bliana mar chuid den Fhardal Náisiúnta Ailtireachta in éineacht le Fardail Seandálaíochta. Leanadh d’iarratais fhorbartha a scrúdú i gcaitheamh 2002 lena chinntiú gur cuireadh cosaint na hoidhreachta tógtha agus nádúrtha san áireamh.

Tá mionsonraí ar na gníomhaíochtaí ar tugadh furthu agus na príomhstraitéisí i gcomhair na cuspóire seo á gcur i ngníomh leagtha amach thíos.

Príomhstraitéisí

Creatlach chuí reachtaíochta agus bheartas a sholáthar ionas go gcaomhnófar agus go gcosnófar an oidhreacht thógtha agus nádúrtha go héifeachtach.

Agus feidhm na hoidhreachta aistrithe chuig an Roinn i mí Mheithimh 2002, níorbh fholáir socrú a dhéanamh go mbeadh an tAire in ann feidhmeanna reachtúla comhairleacha áirithe i ndáil leis an oidhreacht thógtha agus nádúrtha a chomhlíonadh. Bhíodh na feidhmeanna sin á bhfeidhmiú roimhe sin ag an Aire Ealaíon, Oidhreachta, Gaeltachta agus Oileán agus tháinig siad i gcomhthéacs ceisteanna maidir le toiliú pleanála agus ceadúnúcháin chomhshaoil. Achtaíodh Acht an Aire Comhshaoil agus Rialtais Áitiúil (Comhlíonadh Feidhmeanna Áirithe) 2002 i mí Mheithimh 2002 chun na leasuithe riachtanacha a dhéanamh ar an Acht Pleanála agus Forbartha 2000, ar Acht na Gníomhaireachta um Chosaint Chomhshaoil 1992 agus ar an Acht um Bhainistiú Dramhaíola 1996.

Foilsíodh an tuarascáil, Ag Cosaint ár nOidhreachta – Athbhreithniú ar Achtanna na Séadchomharthaí Náisiúnta i rith 2002. Soláthraíonn an tuarascáil sin achoimre ar reachtaíocht na Séadchomharthaí Náisiúnta agus leagann sí amach na príomh-thograí atá le cur san áireamh i mBille athbhreithnithe comhdhlúite na Séadchomharthaí Náisiúnta.

Agus an oidhreacht thógtha agus nádúrtha á caomhnú agus á cur chun cinn, foilsíodh an Plean Náisiúnta Oidhreachta agus an Plean Náisiúnta Bithéagsúlachta i mí Aibreáin 2002. Leagann an Plean Náisiúnta Oidhreachta clár aicsin amach chun ár n-oidhreacht a chosaint, a chur chun cinn agus chun tuiscint uirthi a chruthú, agus leagann an Plean Náisiúnta Bithéagsúlachta amach an chreatlach atá riachtanach ionas go gcaomhnófaí an bhithéagsúlacht in Eirinn agus go mbainfí úsáid as an mbithéagsúlacht sin ar bhealach inbhuanaithe as seo go ceann 5 bliana.

Leagtar amach na céimeanna atá le glacadh i dtreo an comhshaol tógtha a bhreisiú lena n-áirítear feasacht an phobail ar an ailtireacht a mhéadú agus an nuálacht a spreagadh i gcúrsaí dearthóireachta i measc ailtirí óga, sa tuarascáil Aicsean i leith na hAiltireachta 2002 – 2005, a foilsíodh in 2002.

Dhaingnigh Éire an Coinbhinsiún maidir le Trádáil Idirnáisiúnta Speiceas Ainmhithe agus Fásra Fiáine atá i mBaol chun trádáil idirnáisiúnta speiceas ainmhithe agus fásra fiáine áirithe a rialú sa chás go gcuireann trádáil den sórt sin speicis den sórt sin i mbaol a ndíothaithe.

Chuir an Roinn le díospóireachtaí i rith na bliana mar gheall ar na Comhaontuithe maidir le hÉanlaith Imirceach Uisce na hAfraice agus na hEoráise a dhaingniú.

Chuaigh an Roinn i mbun comhairliúchán le roinnt oibreoirí agus páirtithe leasmhara maidir le Rialacháin faoi alt 36 den Acht um Fhiadhúlra (Leasú) 2000 a dhréachtadh chun oibreoirí lámhaigh thrádála a rialáil.


An oidhreacht thógtha agus nádúrtha a shainaithint, a chur i bhfardal agus a mheasúnú.

Leanadh den dul chun cinn maidir le Fardal Náisiúnta na hOidhreachta Ailtireachta i rith 2002. Foilsíodh suirbhé ar Fhardail na hoidhreachta ailtireachta i gcontaetha Cheatharlach, Laoise, Fine Gall agus i gceantar Dheisceart Bhaile Átha Cliath. Tá siad sin foilsithe i bhformáid nua in éineacht le réamhrá ina bhfuil léaráidí agus a bhfuil sé d’aidhm leis cur le feasacht agus le tuiscint ar oidhreacht thógtha na tíre.

Dámhadh conradh in 2002 chun Suirbhé a dhéanamh ar Ghairdíní Oidhreachta agus ar Thírdhreacha Deartha in Éirinn.

Lean Suirbhé Seandálaíochta na hÉireann de na láithreáin agus de na séadchomharthaí seandálaíochta uile in Éirinn a shainaithint agus a thaifeadadh in 2002. Foilsíodh fardal seandálaíochta ar Thuaisceart Thiobraid Árainn agus suirbhéanna ar thuamaí meigiliteacha i gcontaetha Dhún na nGall agus an Chláir.

Rinneadh an Roinn athshuirbhé ar bhreis is 2,000 láithreán séadchomhartha i rith 2002 agus fuair sí go raibh laghdú ag teacht ar ráta an scriosadh atá á dhéanamh i gcontaetha Chill Dara, na Gaillimhe, an Longfoirt agus Lú agus nár scriosadh ceann ar bith den 200 láithreán a scrúdaíodh i gContae Uíbh Fhailí.

Thug an Roinn faoi shuirbhé ar thrí láithreán crannóige i gContae an Longfoirt in 2002. Ar nithe eile ar thángthas orthu bhí bád chrainn snámha Bhaile Mhic Gormáin agus go leor iarsmaí agus lámhdhéantúsáin in situ ar long bháite i bPort Láirge. Tugadh Dréacht-Treoir um Sheandálaíocht Faoi Uisce in Éirinn chun críche i rith na bliana freisin.

Gnéithe den oidhreacht thógtha agus nádúrtha,a éilíonn bearta cosanta ar leith,a ainmniú.

Chuathas i mbun roinnt beart i rith 2002 chun an oidhreacht thógtha a chumhdach, lena n-áirítear: 5 Ordú Buanchoimeádta agus 8 nOrdú Buanchoimeádta Shealadacha a dhéanamh: 3 láithreán a chlárú mar shéadchomharthaí stairiúla; 1,264 thógáil a mholadh lena gcur san áireamh i dTaifead na d Tógálacha Cosanta; agus 26 chinntí a dheonú faoin Acht Comhdhlúite Cánacha 1997 (alt 482) chun foirgnimh nó gairdíní

formheasta in Éirinn a dheisiú, a chothabháil nó a athchóiriú.

Leanaidh ar aghaidh leis an obair in 2002 ó thaobh an oidhreacht nádúrtha a chaomhnú agus limistéir a ainmniú faoi Threoracha an AE maidir le hÉin agus Gnáthóga agus mar chuid de chlár Natura 2000. Leagadh béim ar leith ar ullmhúcháin le haghaidh láithreáin phortach ardaithe a ainmniú de bharr an cluichreán ar leith de phlandaí agus ainmhithe a bhíonn iontu. Ainmníodh 35 Limistéar nua faoi Chosaint Speisialta nó forleathnuithe ar láithreáin atá ann cheana i rith na bliana agus fógraíodh tograí agus cuireadh úinéirí talún ar an eolas i leith 24 Limistéar faoi Chosaint Speisialta (LCSeanna) agus faoi 75 Limistéar Oidhreachta Nádúrtha. Táthar ag súil le tuilleadh tograí le haghaidh liostaí iarrthóirí LCSeanna a bheith foilsithe in 2003 agus beidh béim ar leith acu siúd ar aibhneacha chun tacú le bradáin agus le speicis eile uisce a chaomhnú, chomh maith le béim ar leith ar phortaigh ardaithe, ar eanaigh agus ar ghnáthóga eile i mbogaigh.

Thug an Roinn, i gcomhairliúchán le heagraíochtaí caomhnúcháin nach eagraíochtaí rialtais iad, faoi athbhreithniú ar na LCSeanna agus shainaithin sí tograí le haghaidh 68 LCSeanna nua agus le haghaidh roinnt forleathnuithe ar láithreáin i ndiaidh an 2ú Seimineár Bithgheografaíochta a reachtáladh sa Háig i mí Mheithimh 2002.

An Oidhreacht thógtha agus nádúrtha a chaomhnú.

Agus ár n-oidhreacht ailtireachta á cumhdach againn, comhaontaíodh Cóid Chleachtais um Thionchair Fhorbraíochta ar an tSeandálaíocht in 2002 le Cónaidhm Choincréite na hÉireann agus le Coillte.

Rinneadh taighde agus suirbhéanna i rith 2002 ar roinnt speiceas ainmhithe agus fásra agus ar limistéir ghnáthóga lena n-áirítear an náiad chaol (Najas flexilis), an Phatraisc, an Traonach (an t-aon speiceas éin in Éirinn atá faoi bhagairt ar bhonn domhanda), Cromán na gCearc (speiceas tearc leochaileach d’éan creiche ón talamh ard), Gé Bánéadanach na Graonlainne (fanann thart ar leathchuid de dhaonra domhanda an éin sin in Éirinn sa gheimhreadh) an Préachán Cosdearg (préachán gobdearg cosdearg a bhfuil a dhaingean in iarthuaisceart na hEorpa ar chósta garbh na hÉirinn ó iarthar Loch Garman go dtí tuaisceart Dhún na nGall), an Fabhcún gorm, an Cnádán, Lapairí Goir i dTailte Calaidh na Sionna; caonaigh, raithnigh agus aelusanna tearca san iarthuaisceart; Loimpre agus Sead in aibhneacha an oirdheiscirt; mapáil Ghrinneall na Farraige sa Loch Trasna, sa Ribhéar agus i gCuan Mó, agus limistéir eile atá tábhachtach ó thaobh an nádúir sa chuid uachtarach den tSionainn. Tugadh faoin obair sin i gcomhpháirtíocht le heagraíochtaí eile lena n-áirítear _____________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Nollaig 2003) leathanach 17 de 79

Foras na Mara, Cairde Éanlaith Éireann, Coláiste na hOllscoile Corcaigh, an Príomhbhord Iascaigh agus Coláiste Ríoga na Máinlianna in Éirinn.

Lean an Roinn ar aghaidh, agus i gcomhpháirtíocht le Cairde Éanlaith Éireann agus leis an Iontaobhas Éin Uisce Géim agus Bogach, le monatóireacht a dhéanamh ar stádas caomhnúcháin éanlaith uisce (Suirbhé ar Éanlaith Bhogaigh na hÉireann), éan goir mara (Éan Mara 2002), geabhróga, agus éan goir coiteann faoin tuath in Éirinn (Suirbhé ar Éanlaith na Tuaithe). Tá taighde maidir le láithreáin agus gnáthóga tábhachtacha a shainaithint ina chuid bhuntábhachtach den obair sin agus tháinig ainmniú na Limistéar faoi Chosaint Speisialta i gcomhair na n-éan sin faoi sThreoir maidir le hÉin ón AE, faoina anáil.

Ghlac an Roinn páirt sa Cheardlann maidir le Bitheolaíocht Chaomhnúcháin Speiceas Vertigo na hEorpa a reachtáladh i mBaile Átha Cliath i mí Aibreáin 2002. Tá 3 speiceas de na seilidí Vertigo ann (grúpa de sheilidí beaga fionnuisce) atá liostaithe lena gcosaint sa Treoir maidir le Gnáthóga ach tá ganntanas faisnéise foilsithe ann faoina gcuid riachtanas éiceolaíochta. Foilsíodh imeachtaí na Ceardlainne go luath in 2003.

Rinneadh monatóireacht ar thionchair agus ar ghníomhaíochtaí ar láithreáin ainmnithe i rith na bliana agus iniúchadh, forbraíodh agus feidhmíodh modhanna agus prótacail le haghaidh na Crú-Ialtóige Bige, an Diúilicín Péarla Fionnuisce, na Cráifisce agus na Vertigo-anna.

Tugadh faoi athbhreithniú ar na córais cheadúnúcháin seilge le haghaidh fianna chun caoi lom éifeachtach a chur ar an bpróiseas agus chun an tseirbhís atá á soláthar do chustaiméirí a fheabhsú. Tháinig achar próiseála níos giorra ó thaobh iarratais a athnuachan de thoradh an t-athbhreithniú a bheith curtha i gcrích i mí Mhárta 2002. Eisíodh 2,018 ceadúnas seilge fia i rith 2002.

Eisíodh 850 ceadúnas seandálaíochta i rith na bliana lena n-áirítear ceadúnais tochailte, ceadúnas chun tumadóireacht a dheanamh agus toilithe chun gairis aimsithe a úsáid. Eisíodh breis is 4,400 ceadúnas faoi reachtaíocht Fiadhúlra – san áireamh sna ceadúnais sin tá ceadúnais do mhangairí fiadhúlra, allmhairiú ainmhithe nó éin bheo fhiáine agus ceadúnais chun éin arna dtógáil i gcró a sheilg. Rinneadh iarrachtaí chun a chinntiú gur déileáladh le próiseáil na n-iarratas sin de réir na bhfrámaí ama arna leagadh síos i Straitéis do Sheirbhís Chustaiméara Fheabhsaithe 2001 - 2004 i gcomhair na hiar-Roinne Ealaíon, Oidhreachta, Gaeltachta agus Oileán.

D’aistrigh an Roinn feidhm an cheadúnúcháin i gcomhair teastas arm tine do dhaoine nach gcónaíonn sa tír chuig an nGarda Síochána i mí Mhárta 2002, tar éis comhairliúcháin le páirtithe leasmhara.

Rinneadh athbhreithniú ar an séasúr oscailte le haghaidh na mamach agus na héanlaithe i rith na bliana i gcomhairliúchan le páirtithe leasmhara. Athnuadh Orduithe um Mhaolú gach ráithe ionas go mbeifí in ann speiceas áirithe éin, atá ina mbagairt ar shábháilteacht aeir agus a dhéanann díobháil do bharra, a rialú.

Chuir an Roinn, i gcomhar leis an Roinn Talmhaíochta agus Bia, measúnuithe ar 96% de chimíneachtaí na tíre (410,000 éigin de heicteár) i gcrích faoi dheireadh 2002 faoi na Creat-Phleananna Cimíneachta.

Sholáthair an Roinn sheirbhís shaineolach chomhairleach i rith na bliana maidir le saincheisteanna oidhreachta/caomhnúchain lena raibh breis is 8,700 iarratas chuig údarás pleanála agus chuig an mBord Pleanála i gceist. Tá forbairt chórais rianaithe i gcomhair iarratas pleanála leagtha amach thíos faoin bpríomhstraitéis i gcomhair seirbhís éifeachtúil éifeachtach do chustaiméirí.

Ceannaireacht a sholáthar trí fheasacht náisiúnta méadaithe ar thábhacht agus ar luach na hoidhreachta tógtha agus nádúrtha a chur chun cinn agus trí chomhairliúchán méadaithe leis an bpobal mar chuid den phróiseas déanta cinní.

Fuarthas 35 aighneacht maidir leis na dréacht-Treoirlínte d’Údaráis Phleanála um Chosaint na hOidhreachta Ailtireachta. Táthar ag súil go mbeidh na treorlínte tugtha chun críche sa chuid deiridh de 2003 chun na na haighneachtaí a rinneadh a léiriú.

Agus cosaint na hoidhreachta ailtireachta á cur ar aghaidh, reachtáil an Roinn cruinnithe le hOifigigh Chaomhnúcháin ó údaráis phleanála ar bhonn ráithiúil i gcaitheamh 2002.

Ceiliúradh an tSeachtain Oidhreachta Náisiúnta, a reachtáladh ó 1 go dtí 8 Meán Fómhair 2002, le breis is 600 imeacht ar fud na tíre. Ghlac raon leathan d’eagraíochtaí náisiúnta agus eagraíochtaí pobail páirt sa tseachtain agus bhí idir thurais threoraithe agus shiúlóidí dúlra, léachtaí, cheadail cheoil, léamh filíochta, scéalaíocht, athléirithe staire, thaispeáintí ceardaíochta agus thaispeáintais ealaíne i measc ghníomhaíochtaí na Seachtaine. Is go suntasach mar a chabhraigh an tSeachtain leis an bhfeasacht oidhreachta a mhéadú ar fud na tíre. _____________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Nollaig 2003) leathanach 18 de 79

Is i ról atá comhlántach leis an Roinn a ghníomhaíonn Comhairle na hOidhreachta i ndáil leis an oidhreacht a chosaint. Tá mionsonraí ar ghníomhaíochtaí ar thug Comhairle na hOidhreachta futhu foilsithe ina dTuarascáil Bhliantúil (féach Aguisín 7 i gcomhair mionsonraí teagmhála).

Maoine stáit a chaomhnú, a bhainistiú agus a chur i láthair de réir na gcaighdeán is airde mar shamhlacha feabhais ó thaobh an oidhreacht thógtha agus nádúrtha a chaomhnú.

Tarraingíodh caiteachas €8.613 milliún i rith 2002 ar 50 tionscadal agus gnéithe den PFN faoin oidhreacht thógtha á gcur i ngníomh. Ar na tionscadail sin bhí:

an foirgneamh ón 17ú haois, an Príomh Gharda i gCluain Meala, Co. Thiobraid Árainn, a dheisiú; beidh an Príomh Gharda, lena n-áirítear áit fháilte agus taispeántais, oscailte don phobal agus é curtha i gcrích.

obair dheisiúcháin ar an Muileann Dubh i Ros Cré, Co. Thiobraid Árainn; ina mbeidh Crois Chrónán Naofa ón 12ú haois, a ndearnadh a macasamhail in 2002.

obair chaomhnúcháin ar Ardeaglais Naomh Fachnáin i gCill Fhionnúrach, Co. an Chláir; oibreacha caomhnúcháin ar Sceilg Mhichíl agus ag Caisleán Áth Dara; tochailt seandálaíochta ag Caisleán Bhaile an Chinligh i gCo. Loch Garman; oibreacha athchóiriúcháin ag Caisleán Dhún na nGall; obair dheisiúcháin ar Theach na bPailmeacha i nGarraithe Náisiúnta na Lus; tabharfar isteach córas nua

comhcheangailte téimh, aerála agus ceobhránaithe (rialú taise) mar chuid de na feabhsuithe; na Gairdíní Aoibhnis le Balla ag at Teach Fóite ar Fhóite, Co. Chorcaí a dheisiú, lena n-áirítear an Gairdín

Íseal Iodálach, Gairdín na Rósanna, an Gairdín Foirmiúil agus an iarchúirt leadóige; agus teachín Sheosaimh i bPáirc Náisiúnta Shléibhte Chill Mhantáin a athchóiriú agus a athmhaisiú.

Sheol an Roinn plean bainistíochta cúig bliana in 2002, tar éis próisis chomhairliúcháin fhorleithidigh leis an bpobail, i gcomhair Brú na Bóinne, atá ar na láithreáin atá ainmnithe mar Láithreán Oidhreachta Domhanda.

Bunaíodh Coiste Idirchaidrimh Pháirc Náisiúnta Chonamara chun dearcaí na bpobal agus na ngrúpaí áitiúla a léiriú, dreamanna a bhfuil leas dlisteanach sa Pháirc Náisiúnta acu, agus chun cabhrú leis an Roinn agus plean bainistíochta á ullmhú le haghaidh na Páirce Náisiúnta. Reachtáladh an chéad chruinniú de chuid an Choiste i mí Eanáir 2002.

Shann an Roinn freagracht as an tréad Náisiúnta de Chapaillíní Chonamara do Chumann Tógálaithe Chapaillíní Chonamara i mí Mheáin Fhómhair 2002.

Rinne an Roinn Staidéar Léirithe chun samplaí den sár-chleachtas ó thaobh na pleanála léirithe a fhorbairt, le tacaíocht ó Chlár Idir-Réigiúnach an AE agus le rannpháirtíocht ón mBreatain Mhór agus ón bPortaingéil. Bhí Páirceanna Náisiúnta Gleann Beatha agus Bhaile Chruaich san áireamh sa staidéar agus beidh an tuarascáil, a foilsíodh i mí Eanáir 2002, ina bonn faisnéise leis an ngné léirithe san Ionad Cuairteoirí atá beartaithe i bPáirc Náisiúnta Bhaile Chruaich, a fhorbairt.

Síníodh Comhaontú um Léas Loch na hInse idir an Roinn agus Uachtarlanna Dhún na nGall cpt. i mí Mheáin Fhómhair 2002. Déantar socrú sa chomhaontú chun plean bainistíochta a chur i ngníomh chun na gnáthóga i limistéar 530 éigin d’acraí a chaomhnú as seo go ceann 30 bliain eile. Is limistéar tábhachtach fara é Loch na hInse d’Eala Glóracha, do Ghéanna Bánéadanacha na Graonlainne agus do Ghéanna Glasa.

Thug breis is 2 mhilliún custaiméir cuairt i rith 2002 ar 55 láithreán oidhreachta arna bhainistiú ag an Roinn. Soláthraíodh Seirbhís Treoraithe ardchaighdeáin ag 70 láithreán in 2002 lena n-áirítear Carraig Phádraig, Cluain Mhic Nóis, Gleann Dá Loch, Teach Mhucrois agus Sí an Bhrú. Fostaíodh breis is 350 Treoraí ag na láithreáin sin, ar earcaíodh a bhformhór ar bhonn séasúrach. Chinntigh oiliúint i gcúram don chustaiméir go raibh an tseirbhís a sholáthair na Treoraithe ar ardchaighdeán.

Páirt a ghlacadh i gcomhlachtaí idirnáisiúnta caomhnúcháin chun cabhair a thabhairt ar bhonn idirnáisiúnta agus chun faisnéis a fháil le haghaidh cur chuigeanna náisiúnta.

Ghlac an Roinn páirt i raon de chruinnithe idirnáisiúnta lena n-áirítear Coinbhinsiún na Náisiún Aontaithe maidir leis an Éagsúlacht Bhitheolaíochta, an Coinbhinsiún Idirnáisiúnta ar son Seilg Mhíolta Móra a Rialáil, Coinbhinsiún Bern maidir le Caomhnú Fhiadhúlra agus Ghnáthóga Nádúrtha na hEorpa, Coinbhinsiún Bonn maidir le Caomhnú Speiceas Imirceach Ainmhithe Fiáine, Coinbhinsiún na bPáirtithe i gCoinbhinsiún Ramsar maidir le Bogaigh lena mbaineann Tábhacht Idirnáisiúnta go háirithe Gnáthóga Éan Uisce Géim agus Coinbhinsiún Washington maidir le Trádáil Idirnáisiúnta Speiceas Ainmhithe agus Fásra Fiáine atá i mBaol,


Coiste an AE maidir le Trádáil Ainmhithe agus Fásra Fiáine agus na Comhaontuithe maidir le hÉanlaith Imirceach Uisce na hAfraice agus na hEoráise.

D’fhreastail an Roinn ar chruinnithe den Chomhairle Mhóráirimh Idirnáisiúnta um Éanlaith Bhogaigh na hEorpa agus de Choiste Iontaobhas na Breataine um Fáinniú Éaneolaíoch freisin.

Seirbhís oidhreachta na Roinne a athstruchtúrú chun seirbhís níos éifeachtúla agus níos éifeachtaí a thabhairt do chustaiméirí

Rinneadh dul chun cinn maidir le córas rianaithe a fhorbairt le haghaidh iarratas ar bhreathnadóireachtaí ar na gnéithe oidhreachta d’iarratais fhorbartha i rith 2002. Chabhraigh an Bord Seirbhísí Ríomhaire Rialtais Áitúil, Comhairle Chontae na Mí agus Seirbhísí Comhairliúcháin Ghnó de chuid IBM leis an Roinn chun an tionscadal sin a thabhairt chun cinn. Iarradh tairiscintí ar an tionscadal agus táthar ag súil go roghnófar an soláthraí is fearr leis an Roinn in 2003.

Bhí fócas as an nua ar an inbhuanaitheacht chomhshaoil i gcroílár chinneadh an Rialtais i mí Mheithimh 2002 freagracht as feidhmeanna na hoidhreachta tógtha agus nádúrtha a shannadh don Roinn Comhshaoil agus Rialtais Áitiúil. Measadh gur chuí go mbeadh beartas oidhreachta agus ceisteanna a bhain le caomhnú an dúlra agus leis an mbithéagsúlacht curtha ina gcodanna de chúram na Roinne le chéile. Toisc go raibh sé beartaithe ag an Rialtas freagracht as ár n-oidhreacht thógtha a bhainistiú agus as gnéithe oibriúcháin eile óna thaobh sin a thabhairt d’Oifig na nOibreacha Poiblí, níorbh fholáir tús a chuir le hathbhreithniú ar an mbealach ab fhearr leis na feidhmeanna oidhreachta a bhainistiú agus aird á tabhairt ar láidreachtaí ábhartha na Roinne, OOP agus imreoirí eile san earnáil Stáit. Bhunaigh an Roinn Tascfhórsa chun tabhairt faoin athbhreithniú sin. Bhí méid nach beag de chomhairliúcháin agus d’anailís déanta faoi dheireadh 2002 chun a bheith ina bhonn faisnéise le cinní deiridh maidir leis na feidhmeanna sin a dháileadh. Mar bhonn is mar thaca leis an athbhreithniú, bhí feasacht ar a liachtaí uair is a bogadh cúram na hoidhreachta le fiche bliain anuas ó thaobh cúrsaí eagrúcháin. Bhí sé ina ghné bhunúsach den athbhreithniú freisin go seachadfaí sraith de shocruithe eagrúcháin a d’fhágfadh go socródh na feidhmeanna oidhreachta síos agus go bhforbrófaí braistint níos muiníní ó thaobh a n-áite i gcóras an Rialtais dá mbarr. Chuir an Tascfhórsca an t-athbhreithniú i gcrích in 2003.


TithíochtCuspóir Cur ar chumas gach líon tí áitreabh inacmhainne dea-chaighdeáin, a oireann dá chuid riachtanas, a bheith ar fáil dóibh i dtimpeallacht mhaith agus, oiread agus is féidir, ar thionacht dá rogha féin.

Tugtar aghaidh ar gach earnáil den mhargadh tithíochta sa bheartas tithíochta. Rinneadh dul chun cinn suntasach in 2002 chun an soláthar tithíochta a mhéadú trí raon de bhearta Rialtais a chur i ngníomh, agus tógadh 57,695 éigin d’aonaid ar bhonn náisiúnta. Bhí an t-aschur ó thaobh líon na dtithe nua i gcóimheas leis an daonra (ag 14.73 in aghaidh 1,000 duine) go mór fada ar an leibhéal is airde a baineadh amach san Eoraip. Tá fócas an chaiteachais phoiblí ar an tithíocht ar a bheith ag cinntiú go bhfaightear an luach is fearr is féidir ar airgead agus go ndírítear cláir ar fhíor-riachtanais ar bhealach cuí. Soláthraíodh breis is 12,700 aonad tithíochta sóisialta inacmhainne in 2002 agus táthar ag súil le freastal a bheith déanta ar riachtanais tithíochta sóisialta inacmhainne beagnach 13,000 líon tí in 2003.

Tá mionsonraí ar na gníomhaíochtaí éagsúla ar tugadh futhu agus na príomhstraitéisí arna sonrú i Ráiteas Straitéise 2001 – 2004 á gcur i ngníomh chun tacú leis an gcuspóir thuas a bhaint amach, leagtha amach thíos.

Príomhstraitéisí

Maoirseacht a dhéanamh ar mhargadh éifeachtúil tithíochta agus an margadh sin a chothabháil.

Measúnaíonn an Roinn na treochtaí sa mhargadh tithíochta trí tháscairí éagsúla a scrúdú chun monatóireacht a dhéanamh ar an soláthar tithíochta agus ar an éileamh uirthi amhail, clárúcháin ráthaíochta do thithe nua, ceadanna phleanála, tailte seirbhísithe, pleananna limistéir áitiúil agus praghasanna tithe.

Bhí an t-aschur tithíochta i gcomhair 2002 suas 9.7% ar bhonn náisiúnta i gcomparáid le 2001 (ó 52,602 in 2001 go dtí 57,695 in 2002) agus suas 25.3% i Mórcheantar Bhaile Átha Cliath (ó 16,498 in 2001 go dtí 20,675 in 2002). Bhí an bhliain seo caite ar an ochtú bliain as a chéile ina ndearnadh aschur curiarrachta ó thaobh tithíochta. Bhí 51,157 clárúchán ráthaíochta san iomlán ann in 2002 do thithe nua. Clárúcháin HomeBond agus Príomhchlárúcháin Ráthaíochta ó Coyle Hamilton Insurance, a thug a thairge clárúcháin isteach in 2001, atá i gceist le figiúr 2002.

Agus bliain 2002 á cur i gcomparáid le 2001, bhí meánphraghas na dtithe suas 8.3% go dtí €198,087 i gcomhair tithe nua agus suas 10.5% go dtí €227,799 i gcomhair tithe athláimhe ar bhonn náisiúnta. Tháinig méadú 5.4% ar mheánphraghas na dtithe i gcomhair na tréimhse céanna go dtí €256,109 i comhair tithe nua agus méadú 11.0% go dtí €297,424 i gcomhair tithe athláimhe.

Tugadh le fios sa suirbhé bliantúil ar thalamh sheirbhísithe arna chriosú i gcomhair tithe cónaithe go bhfuilimid céim ar chéim le cúrsaí forbartha agus go bhfuil leordhóthain acmhainneachta ar bhonn náisiúnta ann as seo go ceann sé bliana eile nó thart air sin.


Tá bealaí chun feabhas a chur ar an monatóireacht a dhéanann an Roinn ar threochtaí sa mhargadh tithíochta á scrúdú ag an Roinn. Tá Staidéar Píolótach ar siúl ar an úsáid a d’fhéadfaí a bhaint as Fógraí um Thosach Feidhme mar tháscaire tithíochta a d’fhéadaí a úsáid agus tá Córas nua um Staidrimh Phraghasanna Tithe á fhorbairt, a chuirfidh feabhas ar an modh a bhailíonn an Roinn sonraí ar phraghasanna tithe.

Forbraíodh tomhaiseanna inacmhainneachta a léirigh an céatadán den ioncam a chaitear agus morgáiste á sheirbhísiú. Thug an Rialtas roinnt beart tithíochta isteach i mBuiséad 2002 chun éascú le méadú ar sholáthar na cóiríochta ar cíos. Ceadaítear ús a thagann ón 1 Eanáir 2002 ar aghaidh ar airgead a fhaightear ar iasacht agus a úsáidtear chun maoine cónaitheacha ar cíos a cheannach, a fheabhsú nó a dheisiú, mar asbhaint chun críocha cánach i gcoinne ioncaim ó chíos. Rinneadh athbhreithniú i mBuiséad 2002 ar ráta comhréidh 9% don dleachta stampa arbh infheidhme maidir le lucht infheistíochta i maoin chónaitheach athláimhe ó 2000. Laghdaíodh an dleacht sin agus tá na rátaí nua don dleacht stampa is infheidhme maidir le hinfheisteoirí den sórt sin mar an gcéanna leis na rátaí is infheidhme maidir le daoine nach bhfuil ag ceannacht den chéad uair agus a cheannaíonn maoin chónaitheach athláimhe le go gcónódh an t-úinéir ann, agus maidir le lucht infheistíochta i maoin chónaitheach nua.

Cuireadh deireadh leis an Scéim Deontais do Thithe Nua an 14 Samhain 2002. Sholáthair an Rialtas, i mBuiséad 2003, faoiseamh sonraithe ab fhearr do dhaoine atá ag ceannacht tí den chéad uair trí shíneadh a chur leis an tréimhse a mbíonn Faoiseamh Úis Mhorgáiste ar fáil lena linn, ó 5 go dtí 7 mbliana agus trí na teorainneacha a mbíonn faoiseamh ar an ráta caighdeánach ar fáil chomh fada leo do dhaoine atá ag ceannach den chéad uair, a mhéadú.

Bíonn ról tábhachtach ag earnáil na n-áitreabh príobháideach ar cíos agus freastal á dhéanamh ar riachtanais tithíochta. Tá an Rialtas tiomanta do bheartais a fhorbairt agus a chur i ngníomh chun cabhrú leis an earnáil sin a nua-chóiriú agus a fhorbairt, bunaithe go háirithe ar thuairisc an Choimisiúin ar Earnáil na nÁitreabh Príobháideach Ar Cíos in 2000. Tá aicsean lena bhfuiltear ag leanúint sa réimse sin leagtha amach thíos faoin bpríomhstraitéis maidir le creatlach a fhorbairt agus a chothabháil i gcomhair earnáil éifeachtúil d’áitribh príobháideacha ar cíos.

An creatlach reachtach, fhioscach agus rialála a sholáthar i gcomhpháirtíocht le Ranna eile Rialtais, le gníomhaireachtaí Stáit, le húdaráis áitiúla agus leis an tionscal foirgníochta, chun éascú le leorleibhéal agus le leor-raon d’aschur tithíochta a sholáthar chun freastal ar an éileamh.

Eisíodh treoircháipéis inar clúdaíodh roinnt saincheisteanna praiticiúla ar tháinig ann dóibh de bharr Chuid V den Acht Pleanála agus Forbartha 2002 a bheith curtha i ngníomh, de bharr straitéisí tithíochta agus comhaontuithe a rinneadh idir údaráis phleanála agus forbróirí, agus cuireadh an treoircháipéis sin amach chuig údaráis áitiúla i mí Feabhra 2002.

Rinneadh athbhreithniú ar Chuid V in 2002, de réir an tiomantais a rinneadh sa Chlár Comhaontaithe don Rialtas lena chinntiú go raibh a cuid cuspóirí á gcomhlíonadh ag Cuid V i ndáil le tithíocht shóisialta inacmhainne. Bhí comhairliúchán le raon leathan de leasanna i gceist leis an athbhreithniú agus rinneadh athruithe dá bharr ar Chuid V tríd an Acht Phleanála agus Forbartha (Leasú) 2002. Déantar socrú leis na hathruithe ionas go mbeidh níos mó solúbthacht ann chun éascú le Cuid V a oibriú ar bhealach níos éifeachtúla agus níos éifeachtaí agus chun a chinntiú go mbeidh soláthar leanúnach láidir de thithíocht ann i gcomhair earnálacha uile an phobail. Tá mionsonraí breise faoin reachtaíocht sin leagtha amach sa chuid den Tuarascáil seo i dtaobh na Pleanála agus in Aguisín 1.

Déantar socrú in Acht na dTithe (Forálacha Ilghnéitheacha) 2002, a achtaíodh an 10 Aibreán 2002, chun méadú a dhéanamh ar theorainn iasachtaí na Gníomhaireachta Airgeadais Tithíochta, cuireann sé Scéim na nÚdarás Áitúil um Thithíocht Inacmhainne ar bhonn reachtúil agus cuireann an tAcht ar chumas údarás áitiúil áitribh shealadacha neamhúdaraithe a chur as slí áiteanna poiblí i bhfoisceacht mhíle amháin de chóiríocht fhormheasta don Lucht Siúil. Tá mionsonraí breise faoin reachtaíocht sin leagtha amach in Aguisín 1.

Lean an Fóram Tithíochta den mhonatóireacht i rith 2002 ar fhorbairtí i ndáil le soláthar agus inacmhainneacht na tithíochta agus agus dá chabhrú le freagraí ó thaobh beartais a fhorbairt i leith saincheisteanna tithíochta arna sainaithint sa Chlár um Rathúnas agus Cothroime.


Bacainní, go háirithe sna réimsí ó thaobh an tsoláthair bhonneagair, úsáid talún cónaithaí agus na hacmhainneachta foirgníochta, ar sholáthar leordhóthaineach tithíochta a sholáthar, bearta a fhorbairt chun na bacainní sin a shárú agus feidhmiú tráthúil éifeachtach na mbearta sin a éascú agus a chomhordú.

Tugann an méadú foriomlán ar sholáthar na tithíochta le fios go bhfuil tionchar dearfach á imirt ag infheistíocht a chaitear chun talamh fhoirgneamh a sheirbhísiú agus chun úsáid éifeachtúil na talún sin a spreagadh trí Threoirlínte maidir le Dlús Tithe Cónaithe. Léirigh na meastacháin ó mhí Mheáin Fhómhair 2002 go raibh 268 scéim faofa faoin Tionscnamh Talún Seirbhísithe ó tugadh isteach é agus toradh féideartha de 184,100 láithreán aige. Tá roinnt de na scéimeanna sin ar fionraí nó níl siad ag dul ar aghaidh, rud a fhágann linn ghníomhach de 245 scéim a d’fhéadfadh 176,000 láithreán a tháirgeadh. Thug an Roinn faoin gceathrú suirbhé náisiúnta ar a infhaighte is atá talamh chriosaithe sheirbhísithe fhoirgneamh. In ainneoin na leibhéal curiarrachta ó thaobh aschur na tithíochta in 2001, tugadh le fios sa suirbhé go bhfuil breis is ár ndóthain de thalamh chriosaithe sheirbhísithe ar fáil ar fud na tíre le haghaidh forbraíochta tithíochta cónaithe. Bhí isteach is amach ar 5,580 acra ag Cathair agus ag Contae Bhaile Átha Cliath de thalamh chriosaithe sheirbhísithe, lenar bhain toradh measta 96,700 aonad tithíochta. Bhí 3,000 acra talú criosaithe seirbhísithe i Réigiún an Oirthir Láir lenar bhain toradh measta thart ar 26,700 aonad. Lena chois sin, bhí leordhóthain talún criosaithe seirbhísithe chun thart ar 16,000 aonad a tháirgeadh i nGaillimh, 19,400 aonad i Luimneach agus 15,100 aonad i bPort Láirge, faoi seach.

Rinne an Roinn monatóireacht ar ghníomhaíocht laistigh den 3 Chrios Forbraíochta Straitéisí (Leamhcán, an Uaimh agus Baile Blainséir) i rith 2002 chun a chinntiú go bhfuil scéimeanna pleanála á n-ullmhú ar bhealach gasta éifeachtúil. Dhréachtaigh Comhairle Chontae Dheisceart Bhaile Átha Cliath an scéim phleanála i gcomhair Maigh Arnaí, a cuireadh ar taispeáint don phobal go luath in 2003.

Cuireadh Foireann nua Thras-Rannach um Thithíocht, Bhonneagar agus CPPeanna (Comhpháirtíochtaí Príobháideacha Poiblí) in áit na Foirne Tras-Rannaí um Thithíocht i mí Mheithimh 2002. Tá ionadaíocht ag an Roinn ar an bhFoireann a bhfuil Roinn an Taoisigh ina cathaoirleach uirthi. Fónann Roinn an Taoisigh don Fhoireann freisin.

An bóthar a réiteach d’úinéireacht tithe don líon is mó is féidir de na líonta tí siúd a bhfuil sin uathu agus d’acmhainn acu trí raon cuí de bhearta fioscacha agus bearta eile nach iad.

Bhí roinnt scéimeanna údaráis áitiúil ar fáil in 2002 do líonta tí chun an bóthar a réiteach d’úinéireacht tí. Tá mionsonraí ar ghníomhaíochtaí gach ceann de na scéimeanna sin i rith 2002 leagtha amach thíos.

ceannaíodh 1,195 áitreabh faoin Scéim Cheannaigh le haghaidh Tiontóntaí; rinneadh 3,542 iarratas ar cheannacht agus faomhadh 2,935 díolachán.

ceannaíodh 1,686 áitreabh faoin Scéim Chomhúinéireachta, figiúr a léiríonn méadú 4.7% ar 2001.

cuireadh 882 áitreabh i gcrích faoin Scéim Thithíochta Inacmhainne; bhí 2,534 áitreabh (beartaithe) ag céim na pleanála ag deireadh 2002 agus 1,907 a thógáil.

géilleadh 188 teach faoin Scéim Liúntas Morgáiste.

cuireadh 224 iasacht ar fáil faoi Scéim Iasachtaí na nÚdarás Áitúil le haghaidh Ceannach Tí, lenar bhain luach €17.6 milliún san iomlán.

Mar a luadh thuas, cuireadh deireadh leis an Scéim Dheontais do Thithe Nua i mí na Samhna 2002. Fuarthas 25,329 iarratas roimh an dáta deireanach, 4 Nollaig 2002, figiúr a léiríonn méadú 130% ar 2001. Íocadh 10,313 deontas, figiúr a léiríonn méadú 1.5% ar 2001. Baineadh na spriocanna a leagadh síos sa Phlean Ghníomhaíochta um Sheirbhís do Chustaiméirí 2001 – 2004 ó thaobh iarratais ar dheontais do thithe nua a phróiseáil, amach i gcás breis agus 80% de na hiarratais.

Aschur tithíochta sóisialta agus inacmhainne a leathnú chun freastal a dhéanamh ar riachtanais

€792 milliún, méadú €122 milliún ar chaiteachas in 2001, an méid a caitheadh ar an bpríomhchlár tithíochta údarás áitiúil in 2002, lena n-áirítear an méid a chaith údaráis áitiúil óna gcuid fáltas inmheánach. 5,074 aonad nua tithíochta a cuireadh i gcrích agus a fuarthas faoi chlár tógála tithe na n-údarás áitiúil agus faoi na cláir éagsúla athghiniúna in 2001, agus bhí obair ar siúl ag deireadh na bliana ar 6,768 aonad eile lena gcois. Tá dul chun cinn cothrom á dhéanamh maidir leis an gclár ilbhliantúil a chur i ngníomh, clár ina ndéantar


socrú i gcomhair 25,000 tús sa tréimhse 2000 go dtí 2003. Bhí 65% de sprioc an chláir ó thaobh túsanna bainte amach ag deireadh 2002.

Thug údaráis áitiúila faoin measúnú reachtúil 3-bliana ag deireadh mhí Mhárta 2002 ar an riachtanas le tithíocht údaráis áitiúil a sholáthar. Rinneadh measúnuithe ar líon foriomlán na ndaoine gan dídean agus ar mar a bhí an Lucht Siúil á chur faoi dhíon freisin. Thug torthaí an mheasúnaithe le fios go raibh tithíocht ag teastáil ó 48,413 líon tí san iomlán, figiúr a léiríonn méadú 23.5% ar thorthaí an mheasúnaithe ar tugadh faoi roimhe sin in 1999. Tá faisnéis mhionsonraithe ar thorthaí mheasúnú 2002 foilsithe in eagrán Mhí Mheáin Fhómhair 2002 de Bhuilitín um Staidreamh Tithíochta (Eagrán Ráithiúil) na Roinne.

€165 milliún a caitheadh in 2002 ar an gclár tithíochta saorálaí agus comhoibrithí, méadú beagnach 15% ar 2001. Baineadh leibhéal curiarrachta amach san earnáil ó thaobh aschuir in 2002 agus soláthraíodh 1,360 aonad tithíochta le cúnamh caipitiúil ón Roinn faoin Scéim Chúnamh Caipitiúil agus faoi Scéim na bhFóirdheontas Iasachtaí. Léirigh an t-aschur sin méadú 8.5% ar an aschur a baineadh amach in 2001. Bhí obair ar siúl lena chois sin ar isteach is amach ar 2,500 aonad cóiríochta ag deireadh 2002 agus bhí 7,000 aonad eile ag céimeanna éagsúla ó thaobh a bhforbartha ar an léibhéal áitiúil ar fud na tíre.

Spreagann an Roinn úsáid socruithe CPP go gníomhach chun forbraíochtaí lánpháirtithe tithíochta d’aonaid tithíochta príobháidí, sóisialta agus inacmhainne, a thabhairt ar aghaidh. Tá an scóip atá ann chun leas a bhaint as socruithe CPP chun éascú le bonneagar lárnach a sholáthar le haghaidh forbraíochtaí tithíochta cónaithaí á scrúdú freisin. Tá Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath agus Comhairle Chontae Fhine Gall ag tabhairt faoi dhá fhorbraíocht d’aonaid phríobháideacha, inacmhainne agus shóisialta faoi láthair. Sheol Comhairle Chontae Fhine Gall céim a haon den fhorbraíocht ag Baile an Bhosardaigh/An Caisleán Carrach (169 aonad inacmhainne) i mí na Bealtaine 2002 agus díoladh na haonaid ar fad.

Cinntiú go n-aithnítear agus go dtugtar aghaidh go cuí ar riachtanais speisialta tithíochta grúpaí atá níos leochailí thar ghrúpaí eile, lena n-áirítear daoine scothaosta, daoine míchumasaithe, daoine gan dídean agus an Lucht Siúil

Cuireadh na Pleananna Aicsin 3-Bliana arna n-éileamh faoin Straitéis Lánpháirtithe faoin Easpa Dídine i gcrích i bhformhór na limistéar údaráis áitiúil. Cuireann an Plean síos go mion ar an mbealach a sholáthrófar seirbhísí cóiríochta, sláinte, socrúcháin agus leasa agus tá maoirseacht á déanamh ag an nGníomhaireacht do Dhaoine gan Dídean i mBaile Átha Cliath agus ag na fóraim eile do dhaoine gan dídean i limistéir údaráis áitiúil eile ar mar atá na Pleananna á gcur i ngníomh.

Seoladh Straitéis an Rialtais um Easpa Dídine a Chosc, arna hullmhú ag an bhFoireann Thras-Rannach um Easpa Dídine, i mí Feabhra 2002. Tá bearta sa Straitéis chun an t-easpa dídine a chosc i measc ciontóirí fásta, ina measc siúd atá ag fágáil áiseanna sláinte meabhraí agus ospidéil dianchúraim agus i measc daoine óga atá ag fágáil ionad cúraim.

Tionóladh an Fhoireann Thras-Rannach um Easpa Dídine (a bhfuil an Roinn seo ina cathaoirleach uirthi) an athuair chun maoirseacht a dhéanamh ar mar atá an Straitéis Lánpháirtithe um Easpa Dídine agus an Straitéis um Easpa Dídine a Chosc á gcur i ngníomh agus chun tuairisc a thabhairt ar an dul chun cinn ó thaobh spriocanna maidir leis an easpa dídine a chomhlíonadh, don Choiste Comh-Aireachta um Chuimsiú Sóisialta.

D’aisíoc an Roinn €126.8 milliún le húdaráis áitiúla in 2002 as caiteachas a tharraing siad orthu féin agus cóiríocht á soláthar acu do dhaoine gan dídean agus do dhaoine i measc an lucht iarrtha tearmainn a bhí gan dídean.

Lean an Roinn den mhonatóireacht ar mar atá na cláir áitiúla 5-bliana um chóiríocht don Lucht Siúil á gcur i ngníomh. Tá laghdú 268 (ó 1,207 in 1999 go dtí 939 in 2002) tagtha ar líon na dteaghlach arna rangú mar theaghlaigh ar thaobh an bhóthair (ar láithreáin neamhúdaraithe) ó thosaigh na cláir 5-bliana. Bhí laghdú 78 teaghlach in 2002 ina measc siúd.

Tarraingíodh caiteachas €26.6 milliún in 2002 agus sainchóiríocht don Lucht Siúil á soláthar (grúpthithíocht agus láithreáin stad). Cuireadh roinnt scéimeanna i gcrích i rith 2002 lena n-áirítear: 15 láithreán stad a sholáthair 80 bá nua agus inar athforbraíodh/athchóiríodh agus athmhaisíodh 60 bá; 8 scéim ghrúp-thithíochta a sholáthair 37 teach nua agus inar athchóiríodh agus athmhaisíodh 6 theach; agus 2 scéim laithreán stad/ghrúpthithíochta comhcheangailte lena chéile a sholáthair 2 theach nua, inar athchóiríodh/athmhaisíodh/athfhorbraíodh 12 theach agus athfhorbraíodh/athchóiríodh/athmhaisíodh 13 bá. Bhí obair ar siúl ag deireadh na bliana chun sceimeanna eile a thabhairt chun cinn lena n-áirítear: 5 láithreán stad chun 24 bá nua a sholáthar agus 5 bhá a athfhorbairt/athchóiriú/athmhaisiú; 11 scéim ghrúpthithíochta chun 42 theach nua a sholáthar agus 1 teach a athchóiriú/athmhaisiú; 5 scéim láithreán stad/ ghrúpthithíochta _____________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Nollaig 2003) leathanach 24 de 79

comhcheangailte lena chéile chun 26 bhá nua a sholáthar, 21 bhá agus 16 theach nua a athfhorbairt/athchóiriú/athmhaisiú. Lena chois sin, ceannaíodh 4 theach i rith 2002 chun éascú le riachtanais chóiríochta an Lucht Siúil. D’fhorchúitigh an Roinn €80,010 le húdaráis áitiúla i leith deontas a íocadh le baill den Lucht Siúil chun cabhrú leo teach a cheannach/ a thógáil, agus €41,698 i leith an deontais do dhaoine atá ag ceannacht carbháin den chéad uair.

Lean an Roinn de scéim na dtionscnamh píolótach a oibriú i rith 2002 chun an bóthar a réiteach do shocruithe comhpháirtíochta idir an Lucht Siúil agus údaráis áitiúla le haghaidh láithreáin a bhainistiú agus chun feabhas a chur ar an mbealach a bhainistítear cóiríocht an Lucht Siúil go ginearálta. Forchúitíodh €2.5 milliún san iomlán le húdaráis áitiúla in 2002 as caiteachas maidir le láithreáin stad a bhainistiú agus a chothabháil.

Tá €2 mhilliún forchúitithe ag an Roinn freisin le húdaráis áitiúla i leith 90% de thuarastail agus de chostais Oibrithe Sóisialta arna bhfostú ag údaráis áitiúla agus a oibríonn leis an Lucht Siúil.

Eisíodh Treoirlínte um Ghrúpthithíocht don Lucht Siúil d’údaráis áitiúla i mí Aibreáin 2002. Leagtar amach prionsabail threoracha sna treoirlínte, arna bhforbairt i gcomhairliúchán leis an gCoiste Comhairleach Náisiúnta um Chóiríocht don Lucht Siúil, maidir le láithreáin oiriúnacha a roghnú, achoimre dearaidh a chur le chéile, agus riachtanais ó thaobh sábháilteachta ó dhóiteán agus éigeandála a chomhlíonadh, agus ba chóir go gcabhródh na treoirlínte sin le húdaráis áitiúla caighdeán réasúnta seirbhíse a sholáthar ar chostas réasúnta. Comhlánaíonn na treoirlínte sin an tsraith threoirlínte um chóiríocht shonrach do bhaill den Lucht Siúil.

Rinneadh 5,070 aisíocaíocht arna luacháil ag €31.4 milliún le húdaráis áitiúla i leith na nDeontas do Dhaoine Míchumasaithe agus rinneadh 2,708 aisíocaíocht arna luacháil ag €8.8 milliún i leith na nDeontas Deisiúchán Riachtanach in 2002.

Cuireadh feabhas ar 4,998 teach ar chostas €11.9 milliún in 2002 faoin Scéim um Chúnamh Speisialta Tithíochta do Dhaoine Scothaosta.

Creatlach a fhorbairt agus chothabháil i gcomhair earnáil éifeachtúil d’áitribh phríobháideacha ar cíos mar chuid bhunriachtanach den chóras tithíochta agus an bóthar a réiteach don earnáil go gcomhlíonfaidh sí raon níos leithne de riachtanais tithíochta.

D’fhaomh an Rialtas scéim ghinearálta Bhille na dTithe (Earnáil na nÁitreabh Príobháideach ar Cíos) i mí na Feabhra 2002. Déantar socrú sa Bhille i gcomhair na leasuithe arna bhfógairt ag an Rialtas i mí Eanáir, 2001, a tháinig de mholtaí an Choimisiúin ar Earnáil na nÁitreabh Cónaithe Príobháideach Ar Cíos a bhaineann go príomha leis na réimsí ó thaobh daingneachta tionachta, cíosa, tionóntachtaí á gclárú agus diospóidí á réiteach ag an mBord um Thionóntachtaí Cónaithe Príobháideacha (BTCP). Foilsíodh an Bille an 30 Bealtaine 2003.

Lean an BTCP, a bunaíodh ar bhonn ad-hoc in 2001, d’ullmhúcháin a dhéanamh le haghaidh an Bord a bhunú ar bhonn reachtúil lena n-áirítear cóiríocht, córais TE, agus nósanna imeachta a fhorbairt agus ról an Bhoird a chur chun cinn. Seoladh seirbhís phíolótach idirghabhála in 2002 chun díospóidí, arna gcur faoi bhráid an bhoird ag an tiarna talún agus ag an tionónta araon, a réiteach, agus soláthraíodh ionduchtú, oiliúint agus tacaíocht do na hidirghabhálaithe.

Bhí obair an Ghrúpa Pleanála a raibh socruithe um chúnamh cíosa á scrúdú aige tugtha chun críche faoi dheireadh 2002.

Cuireadh tús in 2002 le hobair ullmhúcháin i dtreo cláir CPP a fhorbairt i ndáil le cóiríocht ar cíos, obair a bhfuil clár píolótach atá dírithe ar líonta tí a bhfuil cúnamh cíosa de dhíth orthu i gceist léi ó thosach.

Cláraíodh 25,496 teach agus 16,235 tiarna talún i rith 2002 faoi Rialacháin na dTithe 1996 (Clárú Thithe Ar Cíos). Rinne údaráis áitiúla 4,717 iniúchadh i leith clárúcháin, 5,059 iniúchadh i ndáil le caighdeán na cóiríochta agus 3,062 iniúchadh maidir le leabhair chíosa a sholáthar.

Fuair an Binse Cíosa 93 iarratas in 2002 le go ndéanfaí cinneadh i leith cíosa agus d’eisigh an Binse cinntí i leith 37 tionóntacht. Tá mionsonraí breise ar na gníomhaíochtaí ar thug an Binse Cíosa futhu leagtha amach ina dTuarascáil Bhliantúil (féach Aguisín 7 i gcomhair mionsonraí teagmhála).

Thosaigh an chosaint arna cur ar fáil in Acht na dTithe (Áitribh Phríobháideacha Ar Cíos), 1982 ag dul in éag tar éis 15 Meithimh 2002 do thionóntaí áirithe. Go hachomair, is mar seo a leanas atá cúrsaí tar éis an dáta sin:


Is féidir leis an tionónta bunaidh (agus/nó a c(h)éile) leanúint ar aghaidh lena bheith ag fanacht san áitreabh ar feadh a saoil ar chíos arna chomhaontú leis an tiarna talún nó mar atá leagtha síos ag an mBinse.

Ní bheidh aon cheart ag aon ghaol a chónaíonn leis an tionónta bunaidh teacht i dtionóntacht i ndiaidh Mheithimh 2002.

Sa chás go bhfuil gaol tagtha i dtionóntacht cheana féin, mairfidh cosaint faoin Acht chomh fada le 25ú Iúil 2002, faoi réir íostréimhse tionóntachta 5 bliana, fiú sa chás go bhféadfadh an tréimhse sin dul ar aghaidh thar an dáta sin.

Measann an Roinn go mbeadh tionóntaí a thagann i dtionóntacht, faoi Achtanna na dTiarnaí Talún agus na dTionóntaí, i dteideal léas 35 bliain nuair nach mbíonn cosaint faoi Acht 1982 a thuilleadh acu.

Tá scéim chúnaimh airgeadais tugtha isteach ag an Roinn Gnóthaí Sóisialacha agus Teaghlaigh, tar éis comhairliúcháin leis an Roinn seo, chun cruatan d’aon tionónta a tháinig i dtionóntacht agus a bhfuil an t-athrú chuig cíos ar leibhéil an mhargaidh ag dul i bhfeidhm orthu, a éascú.

Tugadh an dáta a gcuirfear deireadh leis an tréimhse cháiliúcháin i gcomhair Scéim Alt 50 um Chóiríocht do Mhic Léinn ar aghaidh ó 30 Meán Fómhair 2005 go dtí 31 Nollaig 2004 i mbuiséad 2003, chun an scéim sin a chur ar aon dul le scéimeanna eile i leith dreasachtaí cánach, agus chun í a chur in oiriúint do fhéilire na bliana nua cánach.

Bearta cuí a fhorbairt agus tacú leo chun caomhnú agus feabhsú an stoic tithíochta a dhaingniú, idir phoiblí agus phríobháideach, agus béim ar leith á cur ar riachtanais líonta tí ar ioncam íseal agus ar eastáit údarás áitiúil atá ar anchaoi.

Lean an Roinn le mórchláir athfhorbraíochta agus athghiniúna a mhaoiniú i rith 2002 chun limistéir tithíochta a uasgrádú. Tharraing an Roinn beagnach €140 milliún de chaiteachas uirthi féin leis na cláir sin in 2002 agus rinne sé socrú chun: breis is 200 teach nua a chur i gcrích agus 440 teach eile lena gcois sin a bhí á dtógáil ag deireadh 2002

agus Baile Munna á athfhorbairt; an tionscadal athghiniúna is mó sa Stát; beagnach 120 aonad nua a chur i gcrích ar roinnt tionscadal mar chuid den mhórathghiniúint maidir le

coimpléisc mhóra árasán in ionchathair Bhaile Átha Cliath atá ar anchaoi ar fad; 48 aonad nua tithíochta a thógáil agus 24 árasán atá ann cheana féin a athchóiriú agus a athmhaisiú mar

chuid de limistéar an Ghleanna i gCathair Chorcaí a athfhorbairt; agus coimpléisc tithíochta ard-dlúis atá níos sine, árasáin den chuid is mó, a uasghrádú mar chuid den Chlár

Athghiniúna Limistéir arna oibriú ag Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath.

Athchóiríodh agus athmhaisíodh breis is 400 teach in 2002 faoin Scéim Oibreacha Leigheasacháin, a chabhraíonn le húdaráis áitiúla oibreacha leigheasacháin a mhaoiniú do ghrúpaí dá gcuid áitreabh ar cíos, agus caitheadh €21.2 milliún de chaiteachas ar an scéim sin.

Lean an Roinn dá tacaíocht le hiarrachtaí na n-údarás áitiúil agus na n-eagraíochtaí saorálacha nó na n-eagraíochtaí cuí eile chun an bhainistíocht eastáit a fheabhsú in 2002 trí mhaoiniúchán €1.2 milliún a sholáthar i gcomhair tionscadal praiticiúil píolótach faoi Scéim Dheontas na dTionscnamh Bainistíochta Tithíochta. Faomhadh 41 tionscadal faoin scéim in 2002 lena n-áirítear oiliúint do bhaill foirne agus do thionóntaí maidir le heastáit a bhainistiú, tacaíocht taighde, lámhleabhair a tháirgeadh do thionóntaí agus oifigigh idirchaidrimh tionóntaí a fhostú. Soláthraíodh cúnamh airgeadais freisin chun tacú le hobair an Aonaid Tithíochta ó thaobh sár-chleachtais maidir leis an earnáil tithíochta poiblí agus sóisialta a bhainistiú, a chur chun cinn tuilleadh.

Thug údaráis áitiúla cúnamh do 164 líon tí faoi na hOibreacha Feabhsúcháin in ionad Scéim Tithíochta na nÚdaráis Áitiúil in 2002.

D’íoc an Roinn 190 Deontas Tuíodóireachta in 2002 chun cabhrú le cinn tuí traidisiúnta a dheisiú agus a chothabháil.

Lean an Roinn lena rannpháirtíocht i rith 2002 i roinnt tionscnamh Idir-Rannach maidir leis an gcuimsiú sóisialta le fócas sonrach ar limistéir uirbeacha faoi mhíbhuntáiste, lena n-áirítear Foireann na Straitéise Náisiúnta Drugaí agus an Coiste Náisiúnta Measúnachta den Chiste Áiseanna agus Seirbhísí do Dhaoine Óga.


Chuir an ESRI an obair allamuigh i gcomhair an tSuirbhé Náisiúnta ar Bhail Tithe i gcrích in 2002. Táthar ag súil leis an suirbhé a bheith foilsithe sa chuid deireanach de 2002 agus ba chóir go réiteodh sé an bóthar do bheartais a dhéanamh i réimsí a bhaineann go díreach leis an stoc tithíochta a chaomhnú agus a fheabhsú.


PleanáilCuspóirCreatlach bheartas agus reachtaíochta a sholáthar a éascaíonn le pátrúin fhorbraíochta de réir na bprionsabal a bhaineann le pleanáil cheart agus leis an bhforbairt inbhuanaithe, leis an bhforbairt chothromaithe réigiúnach agus leis an gcomhshaol nádúrtha agus tógtha a chaomhnú agus le limistéir uirbeacha agus sráidbhailte a athghiniúint.

Tugadh beartas an Rialtais i dtreo forbraíocht chothromaithe réigiúnach a bhaint amach go mór chun cinn in 2002 agus an Straitéis Náisiúnta Spásúlachta foilsithe. Soláthraítear an bonn sa Straitéis chun an beartas pleanála náisiúnta, réigiúnaigh agus áitiúla a fhorbairt de réir an chúspóra sin.

Tháinig éifeacht leis an réimeas nua um rialú pleanála i mí Mhárta 2002 agus Rialacháin Phleanála agus Fhorbartha 2001 agus forálacha gaolmhara den Acht Pleanála agus Forbartha 2000 ag teacht i bhfeidhm.

Tá dul chun cinn suntasach déanta i dtreo an cuspóir sin a bhaint amach agus tá mionsonraí ar na gníomhaíochtaí éagsúla ar tugadh futhu i gcaitheamh 2002 agus na príomhstraitéisí arna sonrú i Ráiteas Straitéise 2002 – 2004 á gcur i ngníomh, leagtha amach thíos.

Príomhstraitéisí

Straitéis Náisiúnta Spásúlachta a fhorbairt, agus tacaíocht a thabhairt lena cur i ngníomh, ar bhonn comhaontaithe ar feadh an speictrim is leithne leasanna.

B’ionann foilsiú na Straitéise Náisiúnta Spásúlachta i mí na Samhna 2002 agus cloch mhíle thábhachtach ó thaobh na pleanála spásúlachta in Eirinn. Leagann an Straitéis amach an bealach gur féidir daoine, seirbhísí agus bonneagar a thabhairt le chéile ionas go leathnófar deiseanna nua i gcomhair infheistíocht agus fáis fhostaíochta ar fud na tíre. Beidh sí ina bonn faisnéise le cinní i ndáil le hinfheistíocht, le saincheisteanna pleanála agus leis an mbeartas spásúlachta as seo go ceann fiche bliain agus stiúrfaidh sé na cinní sin fosta. Sainaithníonn an Straitéis creatlach náisiúnta de gheataí agus de mhoil, a sholáthróidh an scála bonneagair agus seirbhísí is gá chun cur lena mhealltaí is atá gach réigiún den tír ó thaobh na heacnamaíochta. Cuirfidh na geataí flosc le cúrsaí forbartha feadh na limistéar uirbeach agus tuaithe a dtagann faoina dtionchar agus tacóidh na geataí sin le pátrúin níos cothromaithe ó thaobh na forbartha ar leibhéal náisiúnta. Beidh ról criticiúil straitéiseach ag líonra mol ó thaobh fuinnimh a chur sna limistéir atá díreach thart orthu trí struchtúir threisithe a sholáthar i gcomhair infheistíocht níos dírithe ar fud na tíre. Cuireadh beartais spásúlachta i ndáil le lonnú na fostaíochta, le lonnú na forbraíochta tithíochta cónaithe, le gnéithe spásúla den fhorbairt tuaithe, leis an mbealach a thagann daoine ar sheirbhísí agus an bealach gur féidir leo taitneamh leanúnach a bhaint as comhshaoil ardchaighdeáin, ina gcuid den Straitéis freisin.

Éilítear treoir bheartais a fhorbairt chun an Straitéis a fheidhmiú ar bhonn céimneach, go háirithe ar leibhéal na pleanála réigiúnaí, ionas go gcomhlánfaidh gníomhaíochtaí ar leibhéil réigiúnacha agus áitiúla iarrachtaí ar leibhéal náisiúnta chun forbairt réigiúnach níos cothromaithe a bhaint amach. Reachtáladh 7 seó bóthar réigiúnacha ar fud na tíre i mí na Nollag 2002 chun an Straitéis a chur in iúl agus chun tús a chur leis an bpróiseas ó thaobh a bheith ag fáil amach conas a dtitfidh an Straitéis amach sna réigiúin. D’fhreastail raon leathan de leasanna áitiúla agus réigiúnacha ar na seónna bóthair, agus sholáthair na seónna bonn chun Straitéis a chur i ngníomh ar bhealach níos leithne in 2003. Tá an láithreán gréasáin, www.irishspatialstrategy.ie, ag éascú leis an Straitéis a dháileadh agus a chur i ngníomh, agus fuair sé breis 25,000 cuairt i rith mhíonna na Samhna agus na Nollag 2002.

Creatlach reachtaíochta agus bheartais atá cothrom le dáta a choinneáil chun an bóthar a réiteach do chóras pleanála éifeachtúil éifeachtach agus cothromaithe atá trédhearcach agus inrochtaine ó thaobh mar a oibrítear é.

Tugadh na Rialacháin Phleanála agus Fhorbartha 2001, agus forálacha gaolmhara den Acht Pleanála agus Forbartha 2002, i bhfeidhm in 2002. Bhí feidhm le forálacha áirithe, lena n-áirítear iad siúd a bhaineann le forbairt dhíolmhaithe, ó 21 Eanáir 2002 agus tháinig na forálacha a bhí fágtha i bhfeidhm an 11 Márta 2002. Aisghairmeadh na hAchtanna Rialtais Áitiúil (Pleanáil agus Forbairt) 1963 go dtí 1999 (agus na Rialacháin a rinneadh faoi na hAchtanna sin) ansin.

Bhí Rialacháin 2001 ar an gcuid deiridh den mhórleasú ar an gcód pleanála a thosaigh in 1997. Cuireadh na hathruithe a tugadh isteach san Acht 2000 le chéile chun éiteos ó thaobh forbartha inbhuanaithe a thabhairt isteach i gcóras pleanála na hÉireann; chun cur lena éifeachtúlaí is atá an córas agus chun cur chuige


http://www.irishspatialstrategy.ie/

straitéiseach i leith phléanáil úsáid talún in Éirinn a chinntiú. Tá na forálacha mionsonraithe atá riachtanach ionas go dtabharfaí éifeacht d’Acht 2000 curtha isteach mar chuid de Rialacháin 2001.

Cuireadh tús i mí Iúil 2002 le hathbhreithniú ar oibriú Chuid V den Acht Pleanála agus Forbartha 2002. Tháinig an t-athbhreithniú de bhun tiomantais sa Chlár Comhaontaithe don Rialtas chun a chinntiú go raibh cuspóirí Chuid V i ndáil leis an tithíocht shóisialta inacmhainne á gcomhlíonadh aici. De thoradh an athbhreithnithe sin, achtaíodh an tAcht Pleanála agus Forbartha 2002 (Leasú) i mí na Nollag 2002 chun roinnt athruithe a dhéanamh ar Chuid V, lena n-áirítear solúbthacht bhreise a thabhairt isteach ó thaobh mar a chuirtear an Chuid i ngníomh agus an fhoráil a leag teorainn 2 bhliain ar sheasamh cheadanna pleánala áirithe, a scriosadh. Tá mionsonraí breise faoin Acht sin agus faoi ghníomhaíocht reachtaíochta eile i réimse na pleanála i rith 2002 leagtha amach in Aguisín 1.

Lean an Roinn dá cúnamh le húdaráis phleanála agus leis an mBord Pleanala i rith 2002 mar gheall ar leibhéil a soláthair foirne agus acmhainní. Fuarthas amach de thoradh suirbhé a rinne an Roinn ar na húdaráis mhóra phleanála (comhairlí contae agus cathrach) go raibh méadú tagtha ar líon foriomlan na foirne atá ag fónamh i ranna pleanála ó 1,284 i mí Dheireadh Fómhair 2001 go dtí 1,361 ag deireadh 2002. Ceapadh beirt chomhalta bhreise ar an mBord Pleanála i mí Eanáir 2002, rud a thug an bhallraíocht iomlán go dtí 12. Tá a thuilleadh mionsonraí ar na gníomhaíochtaí ar thug an Bord Pleanála futhu leagtha amach ina dTuarascáil Bhliantúil (féach Aguisín 7 i gcomhair mionsonraí teagmhála).

Lean an Roinn dá tacaíocht le hoibriú an Bhinse Fhiosrúcháin faoi Cheisteanna Pleanála agus Íocaíochtaí Áirithe agus lean an Roinn le hoibriú an Bhinse sin a éascú chomh maith. Ba é costas an Bhinse in 2002 ná €5.867 milliún rud a thug an costas iomlán ag deireadh 2002 go dtí beagáinín os cionn €23.692 milliún. Foilsíodh Dara Tuarascáil Eatramhach an Bhinse chuig an tOireachtas an 26 Meán Fómhair 2002 agus rinneadh tuairisc inti ar thrí mhodúl, Modúl Brennan agus McGowan, Modúl Century Radio agus Modúl Gogarty. Rinneadh díospóireacht faoin Tuarascáil i dTithe an Oireachtais ina dhiaidh sin. Rinneadh Binse triúr chomhalta den Bhinse ó 29 Meán Fómhair nuair a ceapadh An tOnórach an Breitheamh Alan Mahon agus an Onórach an Breitheamh Mary Faherty. Ceapadh An tOnórach an Breitheamh Gerald Keys ó 29 Meán Fómhair 2002 chun gníomhú mar chomhalta ionaid chun fianaise a éisteacht d’fhonn a bheith ceaptha mar chomhalta iomlán sa chás go dtarlódh sé nach mbeadh duine ar bith ar an triúr in ann gníomhú ar chúis ar bith.

Cuireadh tús leis an réamhobair i dtaca leis an Treoir maidir le Measúnu Straitéiseach Comhshaoil a aistriú in 2002. Déantar socrú sa Treoir chun go mbreithneofaí go straitéiseach ar chúrsaí comhshaoil go luath sa phróiseas déanta cinní, agus tá an Treoir curtha le chéile chun an próiseas measúnachta faoin tionchar ar an gcomhshaol a chomhlánú, próiseas atá tionscadal-bhunaithe. Tá feidhm ag an Treoir maidir le raon leathan earnálacha viz. talmhaíocht, foraoiseacht, iascach, fuinneamh, tionscal, iompar, bainistíocht dramhaíola, bainistíocht uisce, teileachumarsáid, turasóireacht agus pleanáil úsáid talún.

Dhaingnigh Éire Coinbhinsiún UNECE maidir le Measúnú an Tionchair ar an gComhshaol i gComhthéacs Trasteorann (Coinbhinsiún Espoo) an 25 Iúil 2002. Is éard is aidhm leis an gCoinbhinsiún ná comhoibríocht idirnáisiúnta a fheabhsú ó thaobh tionchar mhórfhorbraíochtaí beartaithe ar an gcomhshaol a mheasúnú, sa chás gur dóigh go mbeidh tionchair shuntasacha ag na forbraíochtaí sin ar an gcomhshaol i mbreis is aon Stát amháin. Tá ceanglais an Choinbhinsiúin an-chosúil le ceanglais trasteorannna na Treorach maidir le Measúnú an Tionchair ar an gComhshaol

Shínigh agus dhaingnigh Éire Coinbhinsiún Chomhairle na hEorpa maidir le Tírdhreach Eorpach (Coinbhinsiún Fhlórains) an 22 Márta 2002. Is é cuspóir ginearálta an Choinbhinsiúin ná údaráis phoiblí a spreagadh chun cinneadh ar bheartais agus ar bhearta ar leibhéal áitiúil, réigiúnach, náisiúnta agus idirnáisiúnta chun tírdhreacha ar fud na hEorpa a chosaint, a bhainistiú agus a phleanáil. Beartaíodh an Coinbhinsiún chun feasacht i measc na sochaí sibhialta, eagraíochtaí príobháideacha agus údarás poiblí ar luach na dtírdhreacha, an ról atá acu agus ar na hathruithe orthu, a mhéadú.

Cláir shonraithe lánpháirtithe um athghiniúint uirbeach/bhailte móra/sráidbhailte atá dírithe ar limistéir den sórt sin a athghiniúint ar bhonn eacnamaíoch, sóisialta agus ar bhealach inbhuanaithe, a fhorbairt agus a chothabháil i gcomhoibríocht le húdaráis áitiula, le Ranna agus le gníomhaireachtaí ábhartha agus le leasanna ábhartha eile.

Ó tosaíodh orthu i mblianta deiridh na n-ochtóidí, cruthaíodh gur éirigh go han-mhaith le scéimeanna um athghiniúint uirbeach arna mbunú ar dhreasachtaí cánach sa troid i gcoinne limistéir lárnacha inár gcathracha agus bailte móra a bheith ag imeacht chun raice agus ag meathlú. Bhí leas á bhaint ag 5 chathair agus ag 38 mbaile mór faoin Scéim Athghiniúna Uirbí 1999 i rith 2002 go fóill. Leanfaidh an Scéim sin ar aghaidh go dtí 31 Nollaig 2004 agus meastar go dtarraingeoidh an Roinn infheistíocht €2 bhilliun éigin i gcaitheamh sheasamh sínithe na scéime. _____________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Nollaig 2003) leathanach 29 de 79

Cuireadh síneadh le dáta críche na Scéime Athghiniúna Bailte Móra go dtí 31 Nollaig 2004 sa chaoi go réiteofaí an bóthar don oiread rannpháirtíochta agus ab fhéidir sa scéim. Lean 100 bailte mór timpeall na tíre d’fheidhm a bhaint as an scéim dhreasachta cánach leathan-bhunaithe sin in 2002. Bhí an infheistíocht fhoriomlán ag deireadh mhí na Nollag 2002, bunaithe ar thuairisceáin staitistiúla arna gcur isteach chuig an Roinn, ar €86.5 milliún. Ba é luach iomlán na dtionscadal a cuireadh i gcrích ná €10.5 milliún, luacháladh obair idir lámha ar €14.5 milliún, agus cuireadh luach €61.5 milliún ar thionscadail atá á bpleanáil.

Faoin Scéim Athghiniúna Uirbí agus Bailte Móra araon, bhí feidhm ag dreasachtaí Alt 23 d’infheisteoirí cónaitheacha fós maidir le láithreáin áirithe a ainmníodh cheana féin i gcomhair faoisimh d’úinéir-áitritheoir cónaitheach.

Bhain 13,000 méadar sráide sna cúig chathair mhóra, Baile Átha Cliath, Corcaigh, Gaillimh, Luimneach agus Port Láirge, leas as an Scéim um Chónaí Os Cionn an tSiopa go fóill.

Rinne na Cláir Oibriúcháin Réigiúnacha um Athnuachan Uirbeach agus Sráidbhailte, arna maoiniú ag an AE/Státchiste agus a reachtáilfear ó 2000 go dtí 2006, dul chun cinn forleitheadach i rith 2002. Íocadh €18.92 milliún éigin in airgead deontais le húdaráis áitiúla i rith 2002 i gcomhair oibre ag breis is 200 suíomh ar bhonn náisiúnta, rud a léiríonn rannpháirtíocht shuntasach sa Chlar i rith na bliana. Lena chois sin, soláthraíodh €1 milliún faoin gClár d’údaráis agus do chomhlachtaí áitiúla amhail Civic Trust in 2002 chun foirgnimh phoiblí lena mbaineann tábhacht shuntasach ó thaobh na hailtireachta agus na hoidhreachta, a uasghrádú. Fuair 45 tionscadal dhifriúla cúnamh deontais faoin ngné sin den Chlár um Athnuachan Uirbeach agus Sráidbhailte san iomlán.

D’fhaomh an tAire an scéim phleanála i gcomhair limistéar na Lotaí Thuaidh, faoi réir mionathruithe, rud a ghlan na driseacha as cosán Údarás Forbartha Dugthailte Bhaile Átha Cliath chun dul ar aghaidh leis an mórfhorbraíocht sin i limistéar na ndugaí. Cuireadh tús in 2002 le hathbhreithniú foirmiúil ar Mháistirphlean Údarás Forbartha Dugthailte Bhaile Átha Cliath mar a foráladh dó faoi Acht Údaráis Fhorbartha Dugthailte Bhaile Átha Cliath. Tá mionsonraí breise ar na gníomhaíochtaí ar thug Údarás Forbartha Dugthailte Bhaile Átha Cliath futhu leagtha amach ina dTuarascáil Bhliantúil (féach Aguisín 7 i gcomhair mionsonraí teagmhála).

Cuireadh maoiniúchán ar fiú €4.5 milliún san iomlán é ar fáil do 6 chontae na teorainne in 2002 faoi Chlár Síochána agus Athmhuintearais an AE 2000 – 2004 i dTuaisceart Éireann agus i gContaetha na Teorainne. Tá Tascfhórsaí faoi cheannaireacht Chomhairlí Contae freagrach as Tosaíocht na Sraitéisí Athghiniúna agus Forbartha a sheachadadh ar leibhéal áitiúil.

Íocadh €3.151 milliún san iomlán in airgead deontais in 2002 chun cabhrú le húinéirí agus le háitritheoirí tabhairt faoi oibreacha caomhnúcháin ar struchtúir lena mbaineann tábhacht shuntasach ó thaobh na hailtireachta agus atá i seilbh phríobháideach agus atá cosanta faoin Acht Pleanála agus Forbartha 2000.

Mheall Comórtas na mBailte Slachtmhar 2002 breis is 700 iontráil agus bhí iomaíocht ghéar ann idir bailte agus sráidbhailte ó cheann ceann na tíre. Fuair an Comórtas clúdach forleitheadach ó na meáin chumarsáide agus mheall sé raon leathan d’urraíocht phoiblí agus phríobháideach. Aithníodh dianobair Choistí na mBailte Slachtmhar sa raon leathan gradam a rinneadh in 2002 agus bronnadh na duaiseanna, arbh fhiú breis is €125,000 iad, in éineacht leis na trófaithe, boinn agus teastais. Ainmníodh Baile an Chaisleáin, Contae Laoise, mar bhuaiteoir náisiúnta foriomlán an Chomórtais.

Bhí 16 bhaile agus shráidbhaile san iomaíocht i rith 2002 sa chomórtas bliantúil trasteorann An Baile is Fearr Bail Air in Éirinn. Bhuaigh Loch gCál, Contae Ard Mhacha, an comórtas.

Bronnadh stádas boinn óir ar Inis, Contae an Chláir, agus ar an tSráidbhaile, Contae Phort Láirge araon i gcomórtas Entente Florale na hEorpa.


Rialtas ÁitiúilCuspóirAn méid a chuireann an rialtas áitiúil le forbairt fhoriomlán ó thaobh an phobail agus leis an gcuimsiú sóisialta, a threisiú agus a leathnú trí dhea-struchtúir déanta beartas faoi chuimsiú chreatlach dlí nua-chóirithe agus cheart vótála daonlathaí breisithe

Cuireadh tús le croífhorálacha an Acht Rialtais Áitiúil 2001 in 2002 agus d’éirigh le mar a cuireadh i ngníomh iad sa bhliain chéanna. Bhí an tAcht mar bhonn is mar thaca le go leor de na tionscnaimh sa chlár athnuachana rialtais áitiúil lena n-áirítear ról na gcomhaltaí tofa a bhreisiú agus rannpháirtíocht níos mó ag an rialtas áitiúil i bhforbairt an phobail.

Tá mionsonraí ar na gníomhaíochtaí éagsúla ar tugadh futhu agus na príomhstraitéisí i gcomhair na cuspóire seo arna sonrú i Ráiteas Straitéise 2001 – 2004, á gcur i ngníomh, leagtha amach thíos.

Príomhstraitéisí

Sainordú daonlathach agus ról beartais na gcomhaltaí tofa a bhreisiú, le hionchur éifeachtach ó leasanna áitiúla, trí na struchtúir nua rannpháirtíochta agus déanta cinní.

Ag deireadh 2002, bhí beagnach 80% d’fhorálacha an Acht Rialtais Áitiúil 2001 i bhfeidhm. Leanadh ar aghaidh den Acht a chur i ngníomh nuair a forbraíodh creatlach chuimsitheach uasdátaithe eitice i gcomhair comhairleoirí agus fostaithe rialtais áitiúil a tugadh i bhfeidhm ina dhiaidh i mí Eanáir 2003. Táthar ag súil go mbeidh na forálacha atá fágtha curtha i ngníomh in 2003. Tá mionsonraí ar an ngníomhaíocht reachtaíochta i réimse an rialtais áitiúil i rith 2002 leagtha amach in Aguisín 1.

Leanadh ar aghaidh leis an mórchlár oideachais agus oiliúna in 2002 chun cabhrú le comhaltaí tofa ina ról déanta beartas sna Coistí um Bheartas Straitéiseach (CBSeanna) i gcomhar le cumainn ionadaíochta na n-údarás áitiúil. Cé go raibh moill curtha ar líonra iomlán na gCBSeanna a bhunú i roinnt réimsí, a d’fhág go raibh roinnt údarás níb fhaide chun cinn ná mar a bhí roinnt eile le próiseas na gCBSeanna, measadh go raibh taithí leordhóthaineach ar an gcóras laistigh de sheirbhís na n-údarás áitiúil a d’fhág go mbeadh scrúdú oibiachtúil ar oibriú na gCBSeanna indéanta. Tionscnaíodh athbhreithniú ar na CBSeanna in 2002 agus tá an Institiúid um Riarachán Poiblí ag tabhairt faoi i gcomhar leis an Roinn. Rud atá ina phríomhchuspóir ag an athbhreithniú ná sár-chleachtas atá i bhfeidhm cheana féin i gCBSeanna a shainaithint agus a chinntiú go n-aistrítear an cleachtas sin feadh líonra na gCBSeanna. Cuireadh tús le comhráite in 2002 leis an 8 nÚdarás Réigiúnacha mar gheall ar ábhar agus ar fhormáid a gcuid Tuarascálacha Réigiúnacha. I bhfianaise na gcomhráite sin, comhaontaíodh gurbh fhearr mar a réiteofaí an bóthar don cheanglas le Tuarascáil Réigiúnach ach comhpháirt ó thaobh straitéis réigiúnach um fhorbairt eacnamaíochta, sóisialta agus cultúrtha a chur ina cuid de na treoirlínte foriomlána maidir le pleanáil réigiúnach, treoirlínte atá le hullmhú ag na húdaráis i rith 2003 agus an chéad chuid de 2004.

Lean Comhthionóil Réigiúnacha na Teorainne, Lár na Tíre agus an Iarthair agus an Deiscirt agus an Oirthir, le comhaltaí ó údaráis áitiúla agus réigiúnacha, ar aghaidh lena gcuid Clár Oibriúcháin Réigiúnacha féin a bhainistiú faoin bPlean Forbartha Náisiúnta 2000 –2006, i rith 2002.

Cuireadh ainmniú thoscaireacht nua na hÉireann chuig Coiste Réigiún an AE i gcomhair na tréimhse 2002 go dtí 2006, i gcrích i rith 2002, agus ceapadh comhaltaí a fheidhmíonn ar son gach ceann de na réigiúin. Líonadh folúntas in 2002 freisin, a tharla toisc go ndearnadh ball de chomhalta amháin ar an toscaireacht de Pharlaimint na hEorpa. Leanadh ar aghaidh leis na socruithe tacaíochta i gcomhair thoscaireacht na hÉireann, lenar bhain an Roinn, in 2002.

Bonn pobail an rialtais áitiúil, agus a ábhartha is a bhíonn an rialtas áitiúil don phobal, a threisiú agus fíorionchur a dhéanamh i seirbhísí poiblí eile a sholáthraítear ar bhonn áitiúil

Mar chuid dá ról ceannaireachta ar Bhoird Fhorbartha Chontae agus Chathrach (BFCeanna), tá údaráis áitiúla ag leathnú an róil fhorbartha phobail atá acu agus ag cur lena sféar tionchair, i gcomhpháirtíocht le leasanna sna hearnálacha agus sa chomphobal. Tá ról tábhachtach le himirt i gcónaí ag Fóraim Phobail agus Shaorálacha, arna mbunú i ngach contae agus cathair mar chuid den phróiseas CBS, agus an bóthar á réiteach acu go ndéanfadh an phobal ionchur sa phróiseas BFC, agus in CBSeanna na n-údarás áitiúil chomh maith.


D’fhoilsigh na BFCeanna uile a gcuid straitéisí 10 mbliana i gcomhair fhorbairt eacnamaíochta, sóisialta agus cultúrtha a gcuid contaetha/cathracha in 2002. Fostaíodh sainchomhairleoirí i lár 2002 chun athbhreithniú a dhéanamh ar na Straitéisí agus chun na príomhshaincheisteanna i gcomhair Ranna Rialtais agus Gníomhaireachtaí Stáit a shainaithint. I measc na bpríomhtheachtaireachtaí a bhí ag teacht chun cinn, bhí a thábhachtaí is atá ceannach-isteach ag Roinn/gníomhaireacht Rialtais láir don phróiseas feidhmithe; nár chóir go gcruthódh nósanna imeachta gníomhaireachtaí dris chosáin neamhbheartaithe roimh sheirbhís a bheith á lánpháirtiú ar leibhéal áitiúil agus crúthú struchtúir nua áitiúla a théann i gcoinne phróiseas na mBFCeanna, a sheachaint.

Lean an Roinn de shocruithe dearfacha idirchaidrimh le cumainn ionadaíochta an rialtais áitiúil trí chomhghníomhaíocht agus trí chomhairliúchán i roinnt príomhréimsí, idir réimsí oibriúcháin agus reachtaíochta. Chuir teagmhálacha den sórt sin go dearfach agus go leanúnach le róil na gcomhaltaí tofa sa rialtas áitiúil in 2002.

Soláthraíodh breis is €1 milliún de mhaoiniúchán in 2002 chun tacú le haonaid phíolótacha um chuimsiú sóisialta in údaráis áitiúla. Bunaíodh iad sin de réir tiomantais sa Chlár um Rathúnas agus Cothroime agus mar chuid den Chlár RAPID. Is é ról na n-aonad ná beartais um chuimsiú sóisialta a chur chun cinn feadh raon na ngníomhaíochtaí rialtais áitiúil i gcomhoibriú agus i gcomhairliúchán le baill foirne. Tugann an Roinn seo, an Roinn Gnóthaí Sóisialacha agus Teaghlaigh agus an Ghníomhaireacht do Chomhrac na Bochtaine tacaíocht ar leibhéal lárnach do na haonaid sin.

Sholáthair an Roinn €1.27 milliún in 2002 chun tacú le hobair na bhFóram Pobail agus Saorálach, de réir an Pháipéir Bháin maidir le Creatlach chun Tacú le Gníomhaíocht Shaorálach agus chun an Caidreamh idir an Stát agus an Earnáil Phobail agus Shaorálach a Fhorbairt.

An córas toghchánaíochta a fheabhsú agus a chur chun cinn

Tá imní ann le tamall faoin treocht atá ag teacht chun cinn in Éirinn agus ar fud na hEorpa maidir leis an laghdú atá ag teacht ar leibhéil na rannpháirtíochta sa daonlathas. Tugadh aghaidh ar bhacainní roimh chlárú ó thaobh vótóirí agus roimh an vótáil san Acht Toghcháin (Leasú) 2001 agus chabhraigh forálacha an Achta go dearfach le vótóirí a spreagadh chun páirt a ghlacadh i dtoghcháin in 2002. Thug an Roinn faoi fheachtais fhorleitheadacha phoiblíochta agus oideachais freisin chun an córas vótála leictreonaí a chur chun cinn roimh theacht na gceann píolótach agus chun vótóirí a spreagadh chun clárúcháin.

Reachtáladh an córas vótála agus comhairimh leictreonaí ar bhonn píolótach i rith 2002 i 3 dháilcheantar ar dtús ag olltoghchán na Dála agus i 4 dháilcheantar bhreise ag reifeann Nice i mí Dheireadh Fómhair. D’éirigh leis ar an mbonn píolótach sin agus d’fhaomh an Rialtas ina dhiaidh sin go n-úsáideofaí an córas ar fud na tíre i rith thoghcháin na hEorpa agus na dtoghchán áitiúla in 2004.

D’fheidhmigh Coimisiúin Reifrinn ag an dá reifeann (Cosaint Bheatha an Duine le linn Toirchis agus Nice) a reachtáladh in 2002 faoi shainchúram athbhreithnithe a ndearnadh socrú dó san Acht Reifrinn 2001. Bhaineadar feidhm as a bhfeidhm nua go háirithe maidir le feasacht ar thograí reifrinn a chur chun cinn agus chun saoránaigh a spreagadh chun vótála. Den chéad uair ag toghchán náisiúnta, reachtáladh an vótáil ag an dara Reifreann Nice i mí Dheireadh Fhómhair ar Shatharn: tháinig beagáinín faoi bhun 50% amach chun vótáil, ardú 15% ar an líon a tháinig chun vótála ag an gcéad reifeann Nice a reachtáladh in 2001.

Imríonn córas an rialtais áitiúil ról tábhachtach maidir le toghcháin a eagrú. Tá an fhreagracht atá orthu as clár na dtoghthóirí a thiomsú agus a fhoilsiú ina cuid lárnach den fheidhm sin agus bhí roinnt forálacha nua reachtaíochta i ndáil leis an gclár i bhfeidhm den chéad uair in 2002. Ina measc siúd bhí foráil gur féidir le toghthóir cláraithe a athraíonn a sheoladh cur isteach ar iontráil ar an gclár forlíontach; critéir cháilíochta ó thaobh aoise le haghaidh iontráil ar an bhforlíonadh a shoiléiriú; agus síneadh a chur leis an spriocdháta le haghaidh iontráil ar an bhforlíonadh le liosta na dtoghthóirí poist.

Claonadh rialtais áitiúil i dtreo seirbhís ardchaighdeáin do chustaiméirí a threisiú

Leithdháileadh breis is €4 mhilliun i rith 2002 ar 6 údarás áitiúil i dtreo an chostais maidir le hIonaid Ilfhreastail a fhorbairt ina gcuid limistéar rud a thug iomlán an deontais i gcabhair don Chlár Píolótach um Ionad Ilfhreastail go dtí €31 milliún sa tréimhse ó 1998. Tá cúnamh faighte ag 19 n-údarás áitiúil san iomlán i dtreo breis is 40 ionad ó cheann ceann na tíre. Tháinig deireadh le maoiniúchán don chlár píolótach in 2002.

Seoladh Seirbhís Phíolótach Mhaor Pobail i 5 údarás áitiúil i mí Feabhra 2002. Is iad na húdaráis atá i gceist ná Comhairlí Contae na Gaillimhe, Loch Garman agus Liatroma, agus Comhairle Cathrach na Gaillimhe agus Comhairle Bhaile Nás na Ríogh, agus léiríonn sin meascán maith ó thaobh limistéir oibriúcháin uirbeacha _____________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Nollaig 2003) leathanach 32 de 79

agus tuaithe. Soláthraíonn an tseirbhís, atá dírithe ar an bpobal, láithreacht fheiceálach don údarás áitiúil sa phobal agus i measc a chuid rólanna tá: cúnamh don phobal; monatóireacht a dhéanamh ar shaoráidí poiblí agus ar láithreáin a mheallann turasóirí; breathnú ar cheisteanna a dteastaíonn aird ó speisialtóirí uathu agus tuairisc a thabhairt orthu don údarás áitiúil m.sh. truailliú agus pleanáil; agus feidhmeanna éagsúla de chuid na n-údarás áitiúla a fhorfheidhmiú m.sh. cionta tráchta fosaidh, bainistíocht bhruscair agus dramhaíola. Tá na cláir phíolótacha á maoiniú ag an Roinn ar chostas isteach is amach ar €6 mhilliún i gcaitheamh 3 bliana, agus déanfar meastóireacht orthu ina dhiaidh sin. Tá an-fháilte curtha roimh an tSeirbhís Phíolótach ag gach réimse den phobal ina bhfuil sí á feidhmiú.

Leanadh de thionscnamh na dTáscairí Seirbhíse in 2002 agus thug údaráis áitiúla tuairisc ar a bhfeidhmíocht i gcoinne an 21 Táscaire Seirbhíse ina gcuid tuarascálacha bliantúla. Tá athbhreithniú ar an tionscnamh beartaithe i gcomhair 2003 d’fhonn na táscairí a fheabhsú agus tuairisciú na feidhmíochta i gcoinne na dtáscairí a threisiú. Tá 13 thionscadal um fheabhsú seirbhíse do chustaiméirí á maoiniú ag an Roinn ó cheann ceann na tíre agus roinnfear an taithí ó na tionscadail sin feadh na n-údarás áitiúil uile.


Ár gCumas FéinCuspóirTacú le foireann na Roinne ó thaobh an chabhair a thugann siad le spriocanna agus le cuspóirí na Roinne a bhaint amach, a uasmhéadú, agus chun tuilleadh forbartha a dhéanamh ar an gcur chuige straitéiseach i leith bhainistiú na Roinne.

Dearbhaíodh an dea-dhul chun cinn atá á dhéanamh i dTuarascáil na Roinne maidir le Dul Chun Cinn faoin gClár um Rathúnas agus Cothroime i mí na Bealtaine 2002 chomh maith le tiomantas leanúnach na Roinne do chlár nua-chóirithe na státseirbhíse. Tá cuid mhaith den chlár á stiúradh ag baill den bhainistíocht agus den fhoireann in éineacht le chéile faoi scáth an Choiste Chomhpháirtíochta. Ar bhuaicphointí ó thaobh dul chun cinn ar tuairiscíodh orthu i gcomhair 2002 tá foilsiú Stráitéis Acmhainní Daonna (Stráitéis AD) na Roinne agus críochnú an chláir oiliúna le haghaidh an Chórais Bhainistíochta agus Forbartha Feidhmíochta (CBFF).

Cuireadh an fhreagracht bhreise ar an Roinn as an mbeartas oidhreachta agus caomhnúcháin, as an tsábháilteacht núicléach agus as Met Éireann agus aistríodh an chuid is mó d’iar-Rannán na mBóithre chuig an Roinn Iompair nua de thoradh ar athruithe i bhfeidhmeanna na Roinne arna bhfógairt i mí Mheithimh 2002 tar éis an olltoghcháin sa mhí roimhe sin. Bhí an fócas ó thaobh iarrachtaí i réimse na seirbhísí corparáideacha sa dara leath den bhliain mar sin ar an athrú a chur i ngníomh, ar shocruithe a dhéanamh go n-aistreofaí baill foirne isteach sa Roinn agus amach uaithi, ar theicneolaíocht eolais agus chumarsáide agus córais chuntas a ailíniú agus ar aghaidh a thabhairt ar shaincheisteanna práinneacha ó thaobh pearsanra agus de chuspóir ag na hiarrachtaí sin gur bheag ar fad mar a chuirfí isteach ar bhaill foirne agus ar chustaiméirí. D’oibrigh Tascfhórsa ar athbhreithniú ar shocruithe eagrúcháin i réimse na hoidhreachta i gcaitheamh na tréimhse.

Tá mionsonraí ar na gníomhaíochtaí éagsúla ar tugadh futhu agus na príomhstraitéisí arna sonrú i Ráiteas Straitéise 2001 – 2004, á gcur i gcrích, leagtha amach thíos.

Príomhstraitéisí

Iarracht a dhéanamh le cinntiú go bhfreastalóidh acmhainní foirne ar riachtanais oibriúcháin na Roinne

Tháinig méadú ar líon na mball foirne ó bheagáinín os cionn 900 go dtí beagnach 2,500, d’athraigh ballraíocht an choiste chomhairligh bhainistíochta agus tháinig cultúir eagraíochtaí difriúla le chéile de bharr na n-athruithe i bhfeidhmeanna na Roinne. Mar chuid de na hathruithe sin, rinneadh fostóir tábhachtach den Roinn ó thaobh státseirbhísigh neamhbhunaithe (ar tagraíodh go comhchoitianta dóibh mar fhoireann tionscail). Bhain leibhéal na fostaíochta buaicshéasúir maidir le foireann tionscail 1,323 amach in 2002, aníos ó 1,300 in 2001.

In ainneoin impleachtaí na n-athruithe móra eagrúcháin sin, díríodh aird nach beag ar a bheith ag cinntiú go bhfeastalaíonn acmhainní foirne ar riachtanais oibriúcháin na Roinne: earcaíodh 68 duine chuig an Roinn ó fhoinsí lasmuigh den Státseirbhís (fostaíodh 72% i ngráid riaracháin

agus fostaíodh 28% i ngráid ghairmiúla/theicniúla); ceapadh 115 ball foirne i bpoist sa Roinn trí chomórtais inmheánacha agus idir-rannacha (61% i ngráid

riaracháin agus 39% i ngráid ghairmiúla/theicniúla); agus d’fhág 29 duine an Roinn (éirí as, scor nó aistriú).

Tugann figiúir shealadacha ó thaobh toraidh le fios go ndearna turastail fhoireann na Roinne €47.092 milliún in 2002. Tá mionsonraí ar ráitis airgeadais na Roinne leagtha amach in Aguisín 3.

Leanúint ar aghaidh le straitéis chuimsitheach ó thaobh bainistíocht acmhainní daonna a fhorbairt agus a chur i ngníomh le béim ar leith ar bhearta chun tacú le baill foirne agus iad a fhorbairt agus a choinneáil trí aghaidh a thabhairt ar a gcuid riachtanas agus mianta lena n-áirítear an Córas Bainistíochta agus Forbartha Feidhmíochta a chur i ngníomh.

Foilsíodh Straitéis AD na Roinne, toradh oibre a cuireadh i gcrích tríd an bpróiseas Comhpháirtíochta sa Roinn, i mí Iúil 2002, rud a chomhlíon oibleagáid faoin gClár um Rathúnas agus Cothroime agus mar chuid de chlár nua-chóirithe na seirbhíse poiblí a chur i ngníomh sa Roinn. Aithnítear sa Straitéis go bhfuil sé amuigh ag custaiméirí na Roinne uirthi go mbeadh an Roinn ina heagraíocht shofhreagrach, éifeachtach, fhorásach, sholúbtha agus ríomhchumasaithe agus tá sé ina phríomhchuspóir sa Straitéis go dtacófaí leis an gcineál sin


feidhmíochta ag an Roinn agus ag a cuid ball foirne chun an jab a chur i gcrích. Ag an am céanna, aithnítear sa Straitéis gur chóir don Roinn sásamh maith ó thaobh an phoist, deiseanna forbartha gairmré agus tacaíocht ghairmiúil agus phearsanta a thabhairt don fhoireann. Sainaithnítear sraith bhearta faoi 6 théama, mar thacaíocht le cuspóirí na Straitéise, chun cumas na Roinne a fhorbairt ó thaobh acmhainní daonna a bhainistiú, mar atá: Soláthar Acmhainní a Fháil don Roinn; Feidhmíocht agus Forbairt a Bhainistiú; Tacaíocht leis an bhFoghlaim Leanúnach; Obair Fhoirne agus Comhobair a Chothú; Cothroime idir an Saol Oibre agus an Saol Lasmuigh de a Bhaint Amach; Timpeallacht Dhearfach Oibre a Chur Chun Cinn. Sholáthair an Ciste Bainistíochta Athruithe maoiniúchán in 2002 chun an Straitéis AD a fhorbairt agus a fhoilsiú.

Ó thaobh Feidhmíocht agus Forbairt a Bhainistiú, aithnítear oibriú éifeachtach an CBFF mar cheann de na fachtóirí rí-thábhachtacha a bhíonn i gceist chun an Straitéis AD a chur i ngníomh go rathúil. Tá sé tábhachtach fosta ó thaobh chreatlach fhoriomlán na Roinne i leith feidhmíocht a bhainistiú sa treo is go mbainfear ár gcuid cuspóirí amach agus i gcomhthéacs chlár nua-chóirithe na seirbhíse poiblí a bheith á fheidhmiú ar bhonn céimneach go leanúnach sa Roinn. Cuireadh an clár oiliúna CBFF, a mbíonn 5 lá oiliúna i gceist leis chun gach ball foirne a ullmhú d’fheidhmiú an chórais, i gcrích i mí na Samhna agus thug an fhoireann ar fad sárthacaíocht d’obair na Foirne Tionscadail, ar fo-ghrúpa de Choiste Comhpháirtíochta na Roinne í. Chuir an Roinn oiliúint CBFF i gcrích sa dara leath de 2002 agus isteach sa bhliain 2003 i gcomhair ball foirne a d’aistrigh ón iar-Roinn Ealaíon, Oidhreachta, Gaeltachta agus Oileán freisin. Beidh an fócas sna blianta romhainn amach ar nasc a dhéanamh le próisis agus le córais AD eile agus ar iad a chur i ngníomh agus muid ag dul ar aghaidh tar éis céim thosaigh, fhorbartha an chórais a chur i gcrích.

Ó thaobh Tacaíocht leis an bhFoghlaim Leanúnach, soláthraítear fócas níos géire, de bharr CBFF a bheith curtha i ngníomh, ar an bhfoireann a oiliúint agus a fhorbairt agus rinneadh dea-dhul chun cinn in 2002 i dtreo sprioc an Chláir um Rathúnas agus Cothroime maidir le 4% den phárolla, a bhaint amach faoi 2003. Soláthraíodh clár cuimsitheach cúrsaí agus tacaí do bhaill ar an bhfoireann riaracháin, ar an bhfoireann theicniúil agus ar an bhfoireann ghairmiúil sa Roinn i rith na bliana mar atá leagtha amach thíos. Cuireadh anailís chuimsitheach ar riachtanais oiliúna ball foirne tionscail i gcrích go luath in 2002 i gcomhair na hiar-Roinne Ealaíon, Oidhreachta, Gaeltachta agus Oileán. Beidh sin ina bhonn faisnéise le forbairtí breise sa réimse sin uaidh seo amach.

Réimse den Chlár Oiliúna agus Forbartha % den bhuiséad

Scileanna Láir agus Cláir um Fhorbairt Phearsanta agus Bhainistíochta Ar na cláir tá: Cumarsáidí (scileanna láithreoireachta, scríbhneoireachta, scríbhneoireachta óráidí, scríbhneoireachta tuarascálacha); léitheoireacht SMART; cláir Ionduchtúcháin; cláir fhorbartha a bhaineann go sonrach leis an ngrád i gcomhair na nArdoifigeach Feidhmiúcháin/Riaracháin, na nOifigeach Feidhmiúcháin/Foirne, na nOifigeach Cléireachais; scileanna Treallúis agus Ceannaireachta; Bainistíocht Strusa; agus Comhdháil na Bainistíochta Sinsearaí.

14%

Oiliúint Theicneolaíocht Eolais agus Cumarsáide 22%

Oiliúint CBFF(Pháirtmhaoinigh an Coiste Bainistíochta Athruithe an oiliúint sin in 2002.) 23%

SainoiliúintAr na cúrsaí bhí: Pleanáil, Soláthar, Comhpháirtíocht, Sláinte agus Sábháilteacht, airm thine, finné saineolach, oiliúint scileanna i gcomhair ailtirí agus seandálaithe, agus ainmniú speicis i gcomhair maoirseoirí caomhnúcháin.

13%

Aisíocaíocht i dTáillí ar chúrsaí oideachais ar thug baill foirne futhu ina gcuid ama féin Bhí gach leibhéal dioplóma, teastais, bunchéimeanna agus céimeanna máistreachta, agus dochtúireachtaí i gceist i raon ábhar lena n-áirítear cúrsaí staidéir dlí, staidéir ghnó, caidreamh tionsclaíoch, bainistíocht athruithe, pleanáil spásúlachta, teangacha, Ceadúnas Tiomána Ríomhairí na hEorpa agus cúrsaí eile ó thaobh ríomhairí, bainistíocht phoiblí, bithéagsúlacht, caidreamh poiblí, eolaíochtaí sóisialta, staidéir ar stair áitiúil, stair na meánaoise, stair na healaíne, éiceolaíocht fianna, seandálaíocht.

8%

Comhdhálacha agus Seimineáir 6%

Aisíocaíocht i dTáillí le haghaidh ballraíocht i gcomhlachtaí gairme 4%

Cláir Fhorbartha Ghairme Ar na cláir bhí Teastais sa Riarachán Poiblí agus i mBainistíocht Acmhainní Daonna, Anailís ar Bheartas Eacnamaíochta agus Iniúchóireacht Inmheánach.

3%

Oiliúint TeangaAr na cúrsaí bhí: an Fhraincís, an Ghaeilge agus teanga na Comharthaíochta. 2%

Oiliúint i Seirbhís do Chustaiméirí (Pháirtmhaoinigh an Coiste Bainistíochta Athruithe an oiliúint sin in 2002.) 2%

Riarachán Oiliúna 1%


Lean an Roinn de raon socruithe solúbtha oibre a sholáthar in 2002 faoin téama Cothroime idir an Saol Oibre agus an Saol Lasmuigh de a Bhaint Amach. Tugadh Scéim na Státseirbhíse um Roinnt Oibre i gcomhair fhoireann na Roinne isteach i mí Iúil 2002. Leathnaíonn an Roinnt Oibre an Scéim um Roinnt Poist a bhíodh ann roimhe agus a thug cead do bheirt fhostaí post a roinnt ar bhonn leath-ama, chun úsaid a bhaint as raon de phátrúin éagsúla fhreastail lena n-áirítear:

Maidineacha amháin Iarnóntaí amháin 9 a.m. go dtí 3 i.n.

seachtain 3 lá seachtain 4 lá Seachtain Ag Obair/

Seachtain Saor

Seachtain dheighilte (an Chéadaoin go dtí an Mháirt)

Seachtain dheighilte (Déardaoin go dtí an an Chéadaoin)

Seachtain dheighilte (pátrún eile arna shonrú)

Bhí 103 ball foirne fostaithe ar phátrúin roinnte oibre ag deireadh 2002, agus d’aistrigh go leor na socruithe roinnte poist a bhí ann chuig an Scéim nua um Roinnt Oibre.

Lean an Roinn ar aghaidh i rith 2002 den Scéim Am Téarma Scoile, i tugadh isteach in 2002, a oibriú. Tugann an scéim sin cead do chúramóirí nó do thuismitheoirí leanaí atá in aois scoile, feidhm a bhaint as 10/13 seachtain de shaoire neamhíoctha chun teacht le tréimhse saoire na scoileanna. Bhain 28 duine feidhm as an scéim sin in 2002, agus cúpláilte leis an Scéim um Roinnt Oibre, léiríonn an figiúr sin isteach is amach de 10% d’fhostaithe a bheith ar phátrúin neamhthipiciúla oibre

Ó thaobh Timpeallacht Dhearfach Oibre a Chur Chun Cinn, reachtáladh scéim na ndámhachtainí fiúntais in 2002, arna hathbhreithniú faoi scáth an Choiste Chomhpháirtíochta, agus réitigh sí an bóthar le baill aonair foirne a aithint as sárfheidhmíocht. Leagadh béim níba mhó ar grúpghníomhaíochtaí chun cumarsáid agus sóisialú sa Roinn a bhreisiú agus chun an líon ba mhó ab fhéidir de bhaill foirne a chuimsiú freisin agus chun a aithint, cé gur féidir le roinnt daoine aonair feidhmiú go sármhaith agus nach foláir dóibh a leithéid a dhéanamh ar uairibh, go n-oibríonn formhór na ndaoine go han-dian agus cabhraíonn siad go maith le cuspóirí na Roinne a bhaint amach ar bhonn seasmhach buan. Ar na gníomhaíochtaí sóisialta ar tugadh tacaíocht dóibh bhí imeachtaí Nollag agus samhraidh, tacaíocht le clubanna sóisialta agus le gníomhaíochtaí spóirt (galf, peil, siúlóidí).

Sholáthair Seirbhís Chúnamh na Roinne d’Fhostaithe, a sholáthraíonn clár tacaíochta faoi rún sa láthair oibre do bhaill foirne, raon tacaí i rith 2002 do bhaill foirne atá ag fónamh don Roinn agus atá scortha di, lena n-áirítear seirbhís chuimsitheach fhaisnéise, comhairleoireacht faoi rún agus atreorú ar aghaidh i gcásanna lena mbaineann deacrachtaí pearsanta. Foilsíodh Tuarascáil Bhliantúil na Seirbhíse Cúnaimh d’Fhostaithe in 2003.

Lean an Roinn uirthi spriocanna an Rialtais ó thaobh comhionnanas inscne agus míchúmais a chomhlíonadh in 2002.

Soláthar seirbhísí cuimsitheacha éifeachtúla tacaíochta do bhaill foirne a chothabháil agus a fheabhsú, lena n-áirítear cóiríocht agus teicneolaíocht eolais agus chumarsáide.

Ar na príomhdhúshláin a tháinig den athrú i bhfreagrachtaí na Roinne bhí an gá gach ball foirne agus a gcuid feidhmeanna a chomhcheangal le timpeallacht theicneolaíocht eolais agus chumarsáide (TEC) na Roinne. Coimisiúnaíodh naisc sonraí fisiciúla chun an bóthar a réiteach dó sin agus tá tuilleadh oibre ar an ngné sin ar siúl go fóill.

Tugadh roinnt tionscnamh chun cinn i rith 2002 chun a chinntiú go raibh teacht ag foireann na Roinne ar sheirbhísí TEC éifeachtúla, cobhsaí slána. Tá iontaofacht líonra na Roinne lárnach maidir le cáilíocht fhoriomlán na seirbhísí TEC a sholáthraítear sa Roinn tríd síos agus cuireadh athshreangú iomlán Theach an Chustaim i gcrích in 2002 ionas go gcinnteofaí feabhsuithe ar fheidhmíocht agus ar iontaofacht an líonra. Soláthraíodh teacht ar an líonra ó shuímh chúlráideacha freisin, rud a sholáthair buntáistí suntasacha do na baill foirne sin a oibríonn lasmuigh d’oifigí na Roinne. Cuireadh an chéad imlonnú ó thaobh an chórais chianrochtana i ngníomh i gcomhair na gCigirí Tithíochta ionas go bhféadfaidís teacht ar an bhfeidhmchlár nua-fhorbartha um dheontais tithíochta.

Aistríodh freagracht as Ionaid Trialacha Tiomána chuig an Roinn Iompair i rith 2002 agus tháinig cóiríocht i gcomhair na foirne oidhreachta faoi chuimsiú shainchúram na Roinne seo. Leithdháileadh cóiríocht sa bhreis ar an Roinn freisin i bhFoirgnimh Irish Life agus rinneadh roinnt oibreacha athchóirithe/athmhaisithe tosaigh ar an gcóiríocht sin i rith 2002. Rinneadh oibreacha i dtailte Theach an Chustaim freisin lena n-áirítear oibreacha _____________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Nollaig 2003) leathanach 36 de 79

ar Dhroichead na Lúblíne chun aghaidh a thabhairt ar fhadhbanna amhail saothar saoirseachta a bhí ag titim anuas.

Leanadh ar aghaidh leis an bpleanáil in 2002 maidir le roinnt tionscadal mór arna gcur le chéile chun an caighdeán foriomlán na cóiríochta in oifigí na Roinne a bhreisiú. Tugadh dearaí i gcomhair Doras Shráid Gardiner a fhorbairt mar an príombhealach isteach go dtí an Teach an Chustaim, chun críche. Tá dul chun cinn breise i ndáil le bealaí fisiciúla isteach leagtha amach sa chuid den Tuarascáil seo Ag Freastal ar ár gCustaiméirí.

Tá mionchur síos ar dhul chun cinn i ndáil le caighdeán 14001 de chuid Eagraíocht Idirnáisiúnta na gCaighdeán a chur i ngníomh, faoin gcuid den Tuarascáil seo ó thaobh an Chomhshaoil.

Straitéis chuimsitheach maidir le cumarsáid inmheánach agus le roinnt faisnéise a chur i ngníomh

Bhí an Roinn ar an gcéad cheann a chuir leagan saindeartha na Státseirbhíse de Chóras Bainistíochta Acmhainní Daonna (CBAD) Peoplesoft i gcrích, rud suntasach eile a tharla in 2002. Tagann an córas nua sin in áit an tseanchórais PAS agus cuirfear i ngníomh é feadh Ranna uile an Rialtais. Feabhsóidh sé mar a bhí rudaí faoin seanchóras agus soláthróidh sé CBAD ríomhairithe lánchomhcheangailte sa Roinn.

Foilsíodh 4 eagrán d’iris inmheánach fhoireann na Roinne, Partnership News i rith 2002. Cruthaíodh an iris sin a bheith ina fóram úsáideach chun faisnéis a roinnt agus chun léargas luachmhar a sholáthar ar ghníomhaíochtaí na Roinne do chomhghleacaithe nua a bhí ag teacht isteach ar fhoireann na Roinne.

Thionóil an Coiste Comhpháirtíochta 3 huaire in 2002. D’éascaigh comhairleoir seachtrach ceardlann chomhpháirtíochta i mí Mheáin Fhómhair 2002 chun athbhreithniú a dhéanamh ar chomhpháirtíocht sa Roinn ó bunaíodh an Coiste Comhpháirtíochta in 1998. Sholáthair an cheardlann deis freisin do dhaoine a bhíodh i mbun comhpháirtíochta san iar-Roinn Ealaíon, Oidhreachta, Gaeltachta agus Oilean, in Met Éireann agus sa Roinn Comhshaoil agus Rialtais Áitiúil bhunaidh féachaint ar a bhfuil roimh an gcomhpháirtíocht sa Roinn agus í leagtha amach go húrnua agus chun a bheith ag obair dtreo Coiste Comhpháirtíochta nua a bhunú.

Córas faisnéise airgeadais agus bainistíochta breisithe a fhorbairt

Bhí toradh comhlán €2,806.494 milliún agus ioncam €34.952 milliún ag an Roinn in 2002, rud a d’fhág €2,771.512 milliún mar ghlantoradh. Tá mionsonraí ar ráitis airgeadais na Roinne leagtha amach in Aguisín 3.

Leanadh d’obair ar thionscadal na Creatlaí Faisnéise Bainistíochta in 2002, a bhfuil sé d’aidhm leis cabhrú le baill bhainistíochta agus fhoirne dul i dtreo Státseirbhís a bhfuil claonadh níos treise chun torthaí agus chun feidhmíochta inti. Faoin gcéad chéim den tionscadal, chuaigh an Roinn i mbun próisis tairisceana i mí Mhárta 2002 chun córas nua lánpháirtithe bainistíochta airgeadais a sholáthar, córas atá riachtanach chun tacú le próisis ghnó feadh na Roinne a nua-chóiriú agus chun faisnéis chruinn, iomlán thráthúil airgeadais a sholáthar don bhainistíocht chun tacú le pleanáil, le déanamh cinní agus le hathbhreithniú agus rialú leanúnach maidir le luach-ar-airgead. Fuarthas tairiscintí i ndáil leis an gcóras airgeadais a sholáthar ó roinnt cuideachtaí agus roghnaíodh Oracle Financials agus síníodh an conradh go luath in 2003.

Athbhreithniú leanúnach ar chláir chaiteachais chun a mhéad is atá cuspóirí á gcomhlíonadh a shainaithint agus chun bonn chun tosaíochtaí a atheagrú, a sholáthar

Cuireadh athbhreithniú ar chaiteachas ar scéimeanna soláthair uisce agus cóireála fuíolluisce, arna maoiniú ag an Státchiste, i gcrích in 2002. Tá obair ar siúl go leanúnach maidir le hathbhreithniú ar chaiteachas a bhaineann le tithíocht shaorálach.

Lean an Roinn, tríd an Aonad Iniúchóireachta Inmheánaí/an AE, ar aghaidh in 2002 le cabhair a thabhairt chun an Fheidhm Iniúchóireachta Inmheánaí a fhorbairt trí pháirt a ghlacadh sa Líonra Iniúchóireachta Inmheánaí. Bhí an Roinn ina hóstach do sheimineár faisnéisithe ar an Tulach Mhór i gcomhair údarás áitiúil arna roghnú agus i gcomhair comhlachtaí poiblí eile a bhfuil leas á bhaint acu as babhta maoiniúchán 2000 go dtí 2006, maidir leis an tsamhail um Mheas Priacail arna ceapadh ag an Roinn Airgeadais le húsáid i dtaca le hoibríochtaí arna gcomhaoiniú ag an AE. Lena chois sin, cuireadh 5 iniúchadh ar chórais, a bhaineann le hoibríochtaí arna gcomhaoiniú ag an AE, i gcrích i rith 2002.


An cur chuige ó thaobh pleanáil ghnó a fhorbairt tuilleadh mar bhonn le léithdháileadh cuí acmhainní ar thosaíochtaí a chinntiú agus chun cabhrú le cumas agus le solúbthacht eagrúcháin a fheabhsú

D’ullmhaigh Aonaid aonair Ghnó Pleananna Gnó i gcomhair 2002 agus foilsíodh iad ar inlíon na Roinne. Breisíodh struchtúr na bPleananna Gnó, a ndearnadh athbhreithniú orthu sa chuid deireanach de 2001, tuilleadh in 2002, chun tuairisciú airgeadais a chur ina chuid den struchtúr.

Cuireadh tús le hobair, tar éis Aire nua a bheith ceaptha i mí Mheithimh 2002, maidir le Ráiteas nua Straitéise a ullmhú, arna éileamh ag An Acht um Bhainistíocht na Seirbhíse Poiblí 1997. Trí phróiseas comhairliúcháin laistigh den Roinn agus le príomhpháirtithe leasmhara, ullmhaíodh an dréacht-Ráiteas Straitéise agus scaipeadh chuig gach ball foirne lena thuairim a chaitheamh air. Bhreithnigh an Taoiseach an dréacht i mí na Samhna 2002 ag cruinniú déthaobhach leis an Aire agus leis an mbeirt Aire Stáit. Bhí dréachtadh an Ráitis nua Straitéise i mbéal a chríochnaithe ag deireadh 2002. Foilsíodh Ráiteas Straitéise 2003 – 2005 in 2003.


Ag Freastal ar Ár gCuid CustaiméiríCuspóirLeibhéal an-ard a sholáthar ó thaobh seirbhíse ard-chaighdeáin do chustaiméirí a chuireann riachtanais agus ionchais atá ag athrú, san áireamh

Lean an Roinn de sheirbhísí ardchaighdeáin a sholáthar dá cuid custaiméirí i gcaitheamh 2002 feadh raoin leathain ghníomhaíochtaí lena n-áirítear comhairle um bheartais a sholáthar, comhordú feabhsaithe le comhpháirtithe tábhachtacha amhail údaráis áitiúla agus gníomhaireachtaí agus seirbhísí áirithe a sheachadadh go díreach chuig an bpobal trína rogha bealaigh.

Tá mionsonraí ar na gníomhaíochtaí ar tugadh futhu agus na príomhstraitéisí arna sonrú i Ráiteas Straitéis 2001 – 2004 á gcur i ngníomh, leagtha amach thíos.

Príomhstraitéisí

Plean Aicsin um Sheirbhís do Chustaiméirí 2001 – 2004 a chur i ngníomh

Ta cur chuige na Roinne i leith 12 Phrionsabal an Rialtais um Sheirbhís Ardchaighdeáin do Chustaiméirí a chuimsiú leagtha amach sa Phlean Aicsin um Sheirbhís do Chustaiméirí 2001 – 2004 i gcomhair an Roinne agus i gcodanna sonracha de Straitéis le haghaidh Seirbhís Bhreisithe do Chustaiméirí 2001 – 2004 i gcomhair na hiar-Roinne Ealaíon, Oidhreachta, Gaeltachta agus Oileán. Tá mionchur síos ar tháscairí feidhmíochta i gcomhair gach Prionsabal sna cáipéisí sin freisin. Tá dul chun cinn ó thaobh na táscairí sin a bhaint amach leagtha amach thíos.

Caighdéain um Sheirbhís ArdchaighdeáinTionscnaíodh taighde i rith 2002 ar chreidiúnú cuí i gcomhair na gcóras bainistíochta ardchaighdeáin i gcomhair na Roinne agus bhí an obair ar siúl ag deireadh na bliana go fóill.

Tá dul chun cinn maidir le hiarratas na Roinne ar chaighdeán 14001 de chuid Eagraíocht Idirnáisiúnta na gCaighdeán leagtha amach sa chuid den Tuarascáil seo ó thaobh an Chomhshaoil.

Comhionannas/ÉagsúlachtScaipeadh an tuairisc thaighde, Comhionannas/Éagsúlacht agus Seirbhís Ardchaighdeáin do Chustaiméirí leis an Dr. Jane Pillinger, arna choimisiúnú faoi scáth na Meithle um Sheirbhís Ardchaighdeáin do Chustaiméirí, chuig baill foirne i rith 2002 agus iarracht leanúnach á déanamh chun an feasacht ar shaincheisteanna comhionannais/éagsúlachta a mhéadú. Bhí obair ar siúl ag deireadh na bliana ó thaobh plean aicsin a cheapadh a thabharfadh a mhéad is a ghlactar leis an bPrionsabal Comhionannais/Éagsúlachta sa Roinn, chun cinn a thuilleadh.

Lena chois sin, thacaigh an Roin leis an tSeachtain Fhrith-Chiníochais sa Láthair Oibre i rith 2002.

Rochtain FhisiciúilDéantar socrú um rochtain do dhaoine faoi mhíchumas in oifigí na Roinne ag Teach an Chustaim, Béal an Átha, an tSionainn, ENFO agus Irish Life. Tá an rochtain ar oifigí eile faoi athbhreithniú. Bhí pleanáil ar siúl i rith 2002 chun ardaitheoir breise a sholáthar chun feabhas a chur ar an rochtain a bhíonn ag daoine faoi mhíchumas laistigh denTheach an Chustaim.

Lean ENFO dá chlár feabhsuithe ar áiseanna do dhaoine faoi mhíchumais, lena n-áirítear iad siúd a bhfuil deacrachtaí éisteachta acu, a chur i ngníomh i rith 2002. Suiteáladh lúba ionduchtúcháin agus aláraim ghealánacha dóiteáin.

Rinneadh dul chun cinn freisin ó thaobh rochtain ar na láithreáin éagsúla do chuairteoirí a fheabhsú i rith na bliana, go háirithe do dhaoine faoi mhíchumas agus rinneadh tuilleadh feabhsuithe ar an gcomharthaíocht ag roinnt láithreáin.

Lean an Roinn lena chinntiú gur coinníodh bail ghlan ar a cuid oifigí de réir caighdeán sábháilteachta agus sláinte ceirde. Cuireadh conarthaí glantóireachta amach ar tairiscint sa chás gur chuí sin.

FaisnéisTionscnaíodh athbhreithniú cuimsitheach ar Fhoirmeacha agus ar Bhileoga Faisnéise na Roinne i rith 2002 d’fhonn a chinntiú go raibh na tiomantais sa Phlean Aicsin um Sheirbhís do Chustaiméirí i


gcomhair an dá réimse sin á gcur i ngníomh ag an Roinn. Bhí an t-athbhreithniú i mbéal a chríochnaithe ag deireadh na bliana.

Tugadh faoi obair shuntasach i rith 2002 i ndáil le láithreán gréasáin na Roinne a athfhorbairt agus bhí an láithreán nua gréasáin ag obair ar an idirlíon in 2003.

Leanadh den obair in 2002 maidir le rochtain ar fhaisnéis leictreonach a sholáthar do bhaill foirne lagamhairc sa Roinn agus tugadh córas isteach ar bhonn píolótach in 2003.

Fuarthas 350 iarratas san iomlán sa Roinn maidir le Saoráil Faisnéise i rith 2002 agus tá an miondealú ar na hiarratais sin leagtha amach sa phíchairt thíos. Rinneadh achomharc faoi 20 cinneadh chuig Athbhreithniú Inmheánach: thacaigh an tAthbhreithnitheoir Inmheánach leis an gcinneadh a ghlac an duine a rinne an cinneadh ar dtús in 16 de na cásanna sin; agus athraíodh an cinneadh bunaidh in 4 chás. Rinneadh achomharc faoi 8 gcás ina dhiaidh sin chuig an gCoimisiúnaí Faisnéise: thacaigh an Coimisiúnaí le cinneadh na Roinne maidir le 3 chinn de na cásanna sin, riailigh an Coimisiúnaí in aghaidh an chinnidh i gcás amháin; thoiligh an Roinn an táille arbh é ábhar an achomhairc é i gcás amháin, a mhaitheamh; tharraing an duine a rinne an t-iarratas cás amháin siar ina dhiaidh; agus bhí 2 chás eile faoi athbhreithniú ag an gCoimisiúnaí ag deireadh na bliana.

Lean ENFO de theacht saoráideach ar fhaisnéis ar an gcomhshaol a sholáthar i rith 2002 agus tá mionsonraí ar ghnóthúcháin ENFO leagtha amach sa chuid den Tuarascáil seo ó thaobh an Chomhshaoil.

Tráthúlacht agus CuirtéisForbraíodh Treoirleabhar maidir le Guthphost a Úsáid in 2002 agus scaipeadh chuig baill foirne é, rud a tháinig de bharr aiseolais agus comhairliúcháin le foireann mhalartáin na Roinne. Soláthraítear treoir sa Treoirleabhar maidir leis an úsáid is cuí ó thaobh na háise guthphoist sa Roinn agus ba chóir go gcabhródh sí lena chinntiú go bhfaigheann custaiméirí na Roinne seirbhís phras éifeachtúil.

Leanadh de réiteach bogearraí a fhorbairt i gcaitheamh 2002 chun faisnéis chruinn a sholáthar maidir leis an méid ama a thógtar chun glaochanna teileafóin chuig oifigí uile na Roinne a fhreagairt. Tugann faisnéis atá ar fáil go dtí seo le fios gur freagraíodh glaochanna teileafóin ar oifigí na Roinne i mBéal an Átha agus i dTeach an Chustaim faoi cheann 16 soicind ar an meán.

Cuireadh an chéad chéim de chóras rianaithe agus freagartha Ionadaíochta/Cuiridh i ngníomh in Oifig an Aire in 2002. Chabhraigh an córas sin lena chinntiú gur freagraíodh gach comhfhreagras chuig an Aire ar bhealach tráthúil.

Chuaigh an dara céim den fheidhmchlár um dheontas tithíochta a chuimsigh 7 sceim, i bhfeidhm in 2002. Baineadh na spriocanna a leagadh síos sa Phlean Aicsin um Sheirbhís do Chustaiméirí 2001 – 2004 maidir le hiarratais nua ar dheontais tithíochta a phróiseáil, amach i mbreis agus 80% de na hiarratais i rith 2002.

Tá mionsonraí ar mar a baineadh na táscairí feidhmíochta amach le haghaidh na gceadúnas faoi reachtaíocht um Fhiadhúlra agus le haghaidh an Aonaid Chlárúcháin Feithiclí leagtha amach sna codanna den Tuarascáil seo ó thaobh Oidhreachta agus Ag Obair le hÚdaráis Áitiúla.


GearáinFuarthas roinnt gearán sa Roinn i rith 2002 lena n-áirítear gearáin ó Oifig an Ombudsman. Forbraíodh Dréacht-Treoir do Bhaill Foirne maidir le Gearáin a Láimhseáil de bharr anailís ar na gearáin sin, agus eisíodh chuig gach ball foirne i rith na bliana í go gcaithfidís a dtuairim uirthi. Soláthraítear cúnamh sa Treoir do bhaill foirne maidir le gearáin a láimhseáil agus ba chóir go gcabhródh sí freisin le monatóireacht a dhéantar ar leibhéal na seirbhíse atá á soláthar do chustaiméirí na Roinne agus leis an tseirbhís sin a fheabhsú. Tugadh an Treoir chun críche go luath in 2003.

AchomhaircTionscnaíodh athbhreithniú in 2002 ar na meicníochtaí atá i bhfeidhm agus ar an bhfaisnéis a bhíonn ar fáil do chustaiméirí sa chás nach mbíonn siad sásta le cinní na Roinne. Mar a leagadh amach thuas, rinneadh roinnt achomharc faoi chinní a bhain le hiarratais um Shaoráil Faisnéise i rith 2002.

Comhairliúchán agus Meastóireacht Eisíodh Trácht-Chártaí do roinnt custaiméirí a bhí i dteagmháil leis an Roinn i rith 2002. Coinníodh custaiméirí sonracha amach amhail údaráis áitiúla, gníomhaireachtaí na Roinne, Ranna/Oifigí eile de chuid an Rialtais agus comhaltaí Oireachtais. Bhí formhór na gcustaiméirí a thug na Trácht-Chártaí ar ais an-dearfach faoi cháilíocht na seirbhíse a fuarthas. Thug na torthaí le fios go bhfuil dea-iarrachtaí á ndéanamh ag an Roinn chun a chinntiú go ndéileáiltear go pras agus go héifeachtúil le custaiméirí.

Bhí pleananna ar siúl ag deireadh 2002 chun suirbhé a dhéanamh arís ar údaráis áitiúla agus ar ghníomhaireachtaí na Roinne chun a gcuid dearcaí a fháil ar an tseirbhís a sholáthair an Roinn dóibh agus chun feabhsuithe ó rinneadh an suirbhé roimhe in 2002 a fháil amach.

Tionscnaíodh iniúchadh i rith na bliana ar scaipeadh leictreonach na gciorclán chuig údaráis áitiúla trí úsáid a bhaint cineál eislín údaráis áitiúil. Forbraíodh pleananna i dtreo dheireadh 2002 chun an tionscadal sin a thabhairt chun cinn.

Lean an Roinn dá Chlár um Athchóiriú Reachtaíochta a chur i ngníomh i gcaitheamh 2002: rinneadh 6 Acht, 24 Rialachán, 28 nOrdú agus Scéim amháin – tá mionsonraí leagtha amach in Aguisín 1. Lean obair Ghrúpa Ardleibhéil an Rialtais um Rialáil, ina nglacann an Roinn páirt, ar aghaidh in 2002. Foilsíodh 2 thuarascáil i mí na Nollag 2002 – Tuairiscí ar aighneachtaí a fuarthas de bharr comhairliúcháin phoiblí mar gheall ar I dTreo Rialáil Níos Fearr, tar éis phróisis an chomhairliúcháin phoiblí agus na n-aighneachtaí a fuarthas mar fhreagra ar cháipéis chomhairliúcháin an Ghrúpa, I dTreo Rialáil Níos Fearr. Ghlac an Roinn páirt freisin sa Mheitheal um Anailís ar Thionchar Rialála (ATR) (fo-ghrúpa den Ghrúpa Ardleibhéil) chun forbairt dréacht-samhla de ATR a thabhairt chun cinn lena chur i ngníomh i seirbhís phoiblí na hÉireann.

RoghaLorg an Roinn deiseanna i rith 2002 chun roghanna a sholáthar ó thaobh sheachadadh a cuid seirbhísí lena n-áirítear córas a fhorbairt a ligfeadh d’úinéirí feithiclí a gcuid cánach motor a íoc ar-líne.

Comhionannas na dTeangacha Oifigiúla Sholáthair roinnt ball foirne ar fud na Roinne seirbhísí i nGaeilge do chustaiméirí na Roinne. Cuireadh socruithe i bhfeidhm chun baill foirne a ainmniú go foirmiúil chun déileáil le custaiméirí na Roinne trí Ghaeilge agus chun seachadadh na seirbhíse sin a thomhais. Tá poiblíocht déanta laistigh den Roinn i ndáil leis an liosta de bhaill foirne a bhíonn ar fáil chun seirbhísí a sholáthar trí Ghaeilge.

Lean an Roinn de fhoilseacháin lena n-áirítear an Tuarascáil Bhliantúíl 2002, a sholáthar ar bhonn dátheangach agus tá mionsonraí leagtha amach in Aguisín 2.

Comhordú Níos FearrReachtáil an Roinn Seimineár i mí Mhárta 2002 ar fhreastail Príomhfheidhmeannaigh agus Oifigigh Sheirbhíse Ardchaighdeáin do Chustaiméirí de chuid na ngníomhaireachtaí air. Reachtáladh ceardlann ar leith mar chuid den Seimineár i gcomhair na nOifigeach Seirbhíse Ardchaighdeáin do Chustaiméirí chun cabhrú leis na gníomhaireachtaí agus a gcuid Pleananna Aicsin um Sheirbhís do Chustaiméirí á n-ullmhú acu agus le seirbhís ardchaighdeáin do chustaiméirí a thabhairt chun cinn.

Lean na socruithe comhéadain idir an Roinn agus údaráis áitiúila ar aghaidh i rith 2002 agus reachtáladh cruinnithe rialta trasna réimsí na bhfeidhmeanna éagúla de chuid na n-údarás áitiúla.

Custaiméir InmheánachLeanadh den fheasacht ar sheirbhís do chustaiméirí laistigh den Roinn a mhéadú i rith na bliana trí roinnt alt a fhoilsiú in Partnership News – nuachtlitir foirne na Roinne agus ar inlíon na Roinne, agus


mar chuid d’oiliúint ionduchtúcháin do bhaill nua foirne agus d’oiliúint an Chórais Bhainistíochta agus Forbartha Feidhmíochta.

Dhéileáil an Deasc Chabhrach TEC le breis is 4,000 glaoch ó bhaill foirne ar fud na Roinne i rith 2002 agus déileáladh le tromlach na nglaochanna sin ar bhonn an lae céanna/an chéad lá eile rud a chomhlíon na spriocanna i gcomhair agaí freagartha ar fhadhbanna a bhí ag custaiméirí inmheánacha.

Chuir 216 ball foirne ó leibhéal an Oifigigh Sheirbhíse go dtí Príomhoifigigh Chúnta i Rannán na Seirbhísí Corporáideacha agus in ENFO Ceardlann Oiliúna aon-lae i gCúram don Chustaiméar i gcrích i rith 2002. Mar chuid d’fhorbairt na gCeardlann, shainaithin baill foirne i Rannáin éagsúla roinnt réimsí mar a bhféadfaí an tseirbhís don chustaiméar sa Rannán a fheabhsú agus sholáthair na Ceardlanna an deis chun na saincheisteanna sin ó thaobh seirbhís don chustaiméar a bhreithniú agus a réiteach trí phleananna aicsin a ullmhú. Chabhraigh an oiliúint leis an bhfeasacht ar shaincheisteanna ó thaobh seirbhís do chustaiméirí a mhéadú agus go háirithe an coincheap ó thaobh an Chustaiméara Inmheánaigh. Saincheisteanna a sainaithníodh mar chinn a raibh aghaidh le tabhairt orthu agus meastóireacht á déanamh ar na Ceardlanna ná na pleananna aicsin a sainaithníodh le linn na gCeardlann a chur i ngníomh agus a chomhcheangailt ina gcodanna de Phleananna Gnó agus de Phróifílí Róil, meicníochtaí chun cúrsaí cumarsáide a fheabhsú, bealaí chun sásamh chustaiméirí inmheánacha a thomhais agus meicníochtaí chun sárobair ó thaobh seirbhís a sheachadtar do chustaiméirí inmheánacha a aithint. Rinneadh an mheastóireacht, lenar bhain bainisteoirí sinsearacha ó gach réimse, i mí Mhárta 2003.

Ghlac Oifigigh Sheirbhíse Ardchaighdeáin do Chustaiméirí sa Roinn páirt i gcruinnithe de Líonra Idir-Rannach na nOifigeach Seirbhíse Ardchaighdeáin do Chustaiméirí agus i gcúrsaí oiliúna a reachtáladh i rith na bliana. Lena chois sin, ghlac roinnt ball foirne ón Roinn páirt sa Chomhdháil um Sheirbhís Ardchaighdeáin do Chustaiméirí, Na Chéad Chéimeanna Eile don Státseirbhís, i mí na Nollag 2002.

Straitéis ríomh-rialtais a chur i ngníomh chun ár gcuid seirbhísí a sheachadadh ar-líne, sa chás gur indéanta sin

Rinneadh dul chun cinn nach beag in 2002 ó thaobh Ríomh-Straitéis Sheirbhísí Poiblí na Roinne a chur i ngníomh feadh na sraitheanna faisnéise, idirghníomhaíochta agus comhcheangail. Cuireadh forbairt láithreáin nua gréasáin don Roinn i gcrích nach mór in 2002, agus bhí an láithreán ag obair ar an idirlíon in 2003. Cé go mbíonn sé de nádúr ag láithreáin ghréasáin a bheith dinimiciúil agus go dtabharfar faoi fheabhsú go leanúnach air, is ionann láithriú agus struchtúr nua an láithreáin agus céim shuntasach chun tosaigh ó thaobh faisnéis a sheachadadh dár gcuid custaiméirí. D’fhoilsigh an Roinn a Plean Aicsin, Naisc Nua, i mí Mhárta 2002. Leagtar ról na Roinne amach sa Phlean sin ó thaobh straitéis an Rialtais chun acmhainneacht na Sochaí Faisnéise a fhíorú, a chur i ngníomh. Ar cheann de na príomhthionscadail a leagtar amach sa Phlean sin tá athnuachan ar-líne do mhótarcháin a sholáthar. Cuireadh tús le hobair ar an gcóras sin in 2002 agus tá mionsonraí breise soláthraithe sa chuid den Tuarascáil seo Ag Obair le hÚdaráis Áitiúla.

Faisnéis phoiblí chuimsitheach inrochtaine a sholáthar maidir lenár gcuid gníomhaíochtaí agus maidir leis na saincheisteanna beartais is bonn leo.

Sholáthair an Roinn faisnéis maidir lena cuid gníomhaíochtaí agus leis na saincheisteanna beartais is bonn leo trí na fóraim chomhairliúcháin éagsúla, trí bileoga faisnéise a fhoilsiú ar ábhair amhail an córas pleanála agus an comhshaol, agus trí bhíthin cáipéisí eile amhail an Builitín Comhshaoil a fhoilsiú. Tá mionsonraí breise leagtha amach i gcodanna eile den Tuairisc seo.


Ag Obair le hÚdaráis ÁitiúlaCuspóirTacú leis an gcóras rialtais áitiúil agus é a fhorbairt ionas go mbeidh sé ar a chumas cur le fobairt náisiúnta agus seirbhísí maithe áitiúla poiblí a sheachadadh

Lean an Roinn dá hiarrachtaí in 2002 chun a chinntiú go mbíonn córas maoiniúcháin leordhóthainigh chothromasaigh ar fáil don rialtas áitiúil chun cur ar chumas na n-údarás áitiúil a gcuid feidhmeanna a fheidhmiú go fónta agus seirbhísí maithe áitiúla poiblí a sholáthar feadh raoin réimsí a chuireann le forbairt náisiúnta, áitiúil agus phobail. Ar na réimsí sin tá seirbhísí leabharlainne, seirbhísí dóiteáin agus éigeandála agus bóithre nach bóithre náisiúnta iad.

Tá mionsonraí ar na gníomhaíochtaí ar tugadh futhu agus na príomhstraitéisí i gcomhair na cuspóire seo, arna sonrú i Ráiteas Straitéise 2001 – 2004, á gcur i ngníomh, leagtha amach thíos.

Príomhstraitéisí

A chinntiú, oiread agus is féidir, go dtugtar maoiniú leordhóthanach don rialtas áitiúil

Tugtar maoiniúchán i gcomhair caiteachais chaipitiúil d’údaráis áitiúla trí dheontais Stáit ó roinnt Ranna Rialtais, a gcuirtear leis le hiasachtaí, agus as acmhainní inmheánacha na n-údarás áitiúil. Maoinítear caiteachas reatha trí ioncam ó rátaí tráchtála, ó tháillí, ó chíosa agsu ón gCiste Rialtais Áitiúil. Breis is €6,800 milliún a bhí i gceist le caiteachas na n-údarás áitiúil in 2002, lena n-áirítear caiteachas caipitiúil €3,700 milliún agus caiteachas reatha €3,100 milliún. Lean an Ciste Rialtais Áitiúil de shuimeanna suntasacha airgid a chur ar fáil d’údaráis áitiúla i gcomhair a gcuid costas laethúil oibriúcháin agus sholáthair an Ciste, atá comhdhéanta de ranníocaíocht ón Státchiste agus glanfháltais na mótarchánach, €1,038 milliún san iomlán d’údaráis áitiúla in 2002. Baineadh úsáid as sin chun riachtanais ilfheidhmeacha na n-údarás áitiúil (€593 milliún), deontas i gcomhair bóithre nach bóithre náisiúnta iad (€394 milliún) agus bearta eile chun tionscnaimh na n-údarás áitiúil a chur chun cinn (€51 milliún) a mhaoiniú. B’ionann na Deontais Ilfheidhmeacha €593 milliún d’údaráis áitiúla agus ardú beagnach 10% ar 2001. D’fhág na hacmhainní méadaithe a bhí ar fáil ó thaobh maoiniúcháin ilfheidhmigh go raibh an Roinn in ann leanúint den phróiseas um chomhionannú trína gcaitear go fabhrach leis na húdaráis sin atá níos laige ó thaobh cúrsaí airgeadais, agus acmhainní á leithdháileadh.

Fostaíodh sainchomhairleoirí i mí Aibreáin 2002 chun tabhairt faoi fhíorúchán neamhspleách ar chur chuige na Samhla Riachtanas agus Acmhainní agus cinneadh á dhéanamh i leith leithdháiltí ilfheidhmeacha d’údaráis áitiúla ón gCiste Rialtais Áitiúíl agus chun treoir a sholáthar maidir le forbairt na Samhla amach anseo. An mheabhair a baineadh as na torthaí ná go bhfuil prionsabail na Samhla fónta réasúnta, agus moladh gur chóir athbhreithniú a dhéanamh ar na paraiméadair a mbaintear úsáid astu sa tSamhail. Tá meithleacha curtha ar bun ag an Roinn chun na paraiméadair chaiteachais is tábhachtaí sa tSamhail a scrúdú lena n-áirítear réimsí na seirbhísí uisce, na bainistíochta dramhaíola agus na tithíochta. Beidh leasuithe ar na paraiméadair chaiteachais comhcheangailte isteach sa tSamhail i gcomhair an chéad phróisis eile ó thaobh leithdháiltí in 2003, mar atá molta ag na grúpaí oibre.

Seirbhís éifeachtach ó thaobh clárúcháin fheithiclí a sholáthar agus córas nua an Chomhaid Náisiúnta Feithiclí agus Tiománaithe a chur i ngníomh

Bhain Aonad Chlarúcháin Fheithiclí na Roinne clochmhíle mhór amach i mí Iúil 2002 trí chóras nua an Chomhaid Náisiúnta Feithiclí agus Tiománaithe (CNFT) a chur i ngníomh i ngach Oifig Mhótarchánach áitiúil agus fo-oifig nó ionaid ilfhreastail a bhaineann leo ar fud nó tíre. Tacaíonn an córas le beagnach 700 úsáideoir ar-líne, agus iontráiltear gach gnó ó thaobh na mótarchánach agus na gceadúnas tiomána a tharlaíonn in Oifigí Mótarchánach go díreach ar-líne. Ní bhíonn aon mhoilleanna ann dá bharr idir dioscaí mótarchánach agus ceadúnais tiomána a bheith á n-eisiúint in oifigí áitiúla agus na taifid láir ríomhaire a bheith á dtabhairt cothrom le dáta. Soláthraíonn an CNFT an bonn chun táillí na mótarchánach agus na gceadúnas tiomána a bhilleáil agus a bhailiú agus chun seirbhísí a bhaineann leis na gníomhaíochtaí sin a sheachadadh don chustaiméir. D’éascaigh sé le bunachair náisiúnta shonraí tiománaithe agus feithiclí a chruthú freisin. Déanann an bunachar sonraí maidir le tiománaithe an bonn le córas na bpointí pionóis a riaradh, a tugadh isteach i mí na Samhna 2002, thar ceann na Roinne Iompair. Bhí 762 cion a thuill pointí pionóis taifeadta faoi dheireadh 2002 agus eisíodh fógraí chuig tiománaithe á chur in iúl sin.

Réitíonn struchtúir an CNFT an bóthar le go seachadfar seirbhís fheabhsaithe ardchaighdeáin do chustaiméirí agus le go mbainfí spriocanna a leagadh síos i gcomhair an Aonaid Chlárúcháin Fheithiclí sa Phlean Aicsin


um Sheirbhís do Chustaiméirí 2001 – 2004 amach. Is iad na rudaí a baineadh amach in 2002 atá ina n-ábhar suntais ná: eisíodh 2.8 milliún fógraí meabhrúcháin/athnuachana mótarchánach i rith na bliana agus tá miondealú

maidir le heisiúint na bhfógraí sin i gcoinne an spric arna leagan síos sa Phlean Aicsin um Sheirbhís do Chustaiméirí leagtha amach sa chairt thíos;

eisíodh 498,000 Teastas Ceadúnúcháin Feithicle i rith 2002 d’úinéirí nua feithiclí a cláraíodh roimhe agus tá miondealú maidir le heisiúint na dTeastas sin i gcoinne an spric arna leagan síos sa Phlean, leagtha amach sa chairt thíos;

eisíodh 221,000 Teastas Ceadúnúcháin Feithicle d’úinéirí feithiclí nua i rith na bliana, eisíodh 80% de na Teastais sin faoi cheann 10 lá oibre sa tréimhse ó mhí Eanáir go dtí mí Iúil 2002; eisíodh 90% de na Teastais sin faoi cheann 2 lá i gcomhair na tréimhse ó mhí Lúnasa go dtí mí na Nollag 2002 agus eisíodh an 10% a bhí fágtha faoi cheann 4 lá, tar éis an córas CNFT a bheith curtha i bhfeidhm go hiomlán, agus chuathas thar an sprioc arna leagan síos sa Phlean chun 75% de Theastais a eisiúint faoi cheann 10 lá, dá bharr sin;

ba é an meánlíon laethanta a caitheadh chun Teastais Cheadúnúcháin Feithicle a phróiseáil in 2002 ná 3.5 lá, toradh a bhí níba fhearr ar an gcaoi sin ná sprioc an 4 lá arna leagan síos sa Phlean; próiseáladh 61% de Theastais faoi cheann 3 lá agus eisíodh d’ úinéirí feithiclí faoi cheann 4 lá iad; agus

próiseáladh beagnach 500,000 fógra faoi athrú in úinéireacht feithicle i rith na bliana agus tugadh córas leictreonach chun cáipéisí á íomháú/a bhainistiú isteach i mí na Bealtaine 2002 chun cúrsaí próiseála a shruthlíniú agus níos mó éifeachtúlacht a tháirgeadh ina thaobh sin.

Láimhsigh an t-ionad speisialta fiosrúcháin, arna bhunú san Aonad Clárúcháin Feithiclí chun éascú le fiosrúcháin ó chustaiméirí faoi úinéireacht feithiclí agus faoi stádas mótarchánach a gcuid feithiclí, 140,000 glaoch i rith 2002. Fuarthas 33% de na glaochanna sin trí uimhir Lóghlao na Roinne a ligeann do ghlaoiteoirí dul i dteagmháil leis an Roinn ó áit ar bith sa tír ar ráta glaoigh áitiúil.

Agus an tseirbhís a sholáthraítear d’úinéirí feithiclí á breisiú, cuireadh tús le hobair in 2002 chun córas a sholáthar a ligfeadh d’úinéirí feithiclí a gcuid mótarchánach a íoc ar-líne. Tá an tionscadal sin ar cheann de phríomhthionscadail r-Rialtais an Rialtais.

Córais agus struchtúir a chur chun cinn chun éifeachtúlacht agus cuntasacht ó thaobh airgeadais agus luach-ar-airgead a uasmhéadú

Leanadh den dul chun cinn ó thaobh Córas nua Bainistíochta Airgeadais le hAgresseo i gcomhair na n-údarás áitiúil, a fhorbairt agus a chur i ngníomh i rith 2002. Tá an córas nua, arna pháirtmhaoiniú ón gCiste Rialtais Átiúil, bunaithe ar phrionsabail chuntasaíochta fabhrúcháin nua-aimseartha agus soláthróidh _____________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Nollaig 2003) leathanach 44 de 79

Eisiúint Teastas Ceadúnúcháin Fheithiclí (TCFeanna)Sprioc: le heisiúint faoi cheann 4 lá ón dáta a fhaightear

iarratas

4 Lá(8%)

3 Lá(9%)

5 Lá(8%)

6 Lá(8%)

7 Lá(7%) 2 Lá

(44%)

10 Lá(1%)

11 Lá(1%)

9 Lá(3%)

12 Lá(6%)

8 Lá(5%)

498,000 TCFeanna eisithe i rith 2002

Eisiúint Fhógraí Meabhrúcháin/Athnuachana Mótarchánach Sprioc: 95% le heisiúint 15 lá roimh an dáta dlite ar a laghad

65%

70%

75%

80%

85%

90%

95%

100%

Ean Fea Már Aib Beal

Mei Iúil

Lún

M.F. D.F.Sn Nlg

2.8 milliún Fógra eisithe i rith 2002

% fó

graí

a e

isío

dh 1

5 lá

roim

h an

dát

a dl

ite a

r a la

ghad

sé feidhmiúlacht bhreisithe agus faisnéis bhainistíochta níos fearr, agus éascóidh sé le héifeachtúlacht agus le cuntasacht ó thaobh airgeadais agus le luach-ar-airgead in údaráis áitiúla a uasmhéadú. Tosaíodh ar Chéim II den chóras nua (modúil ioncaim) a fheidhmiú ar bhonn céimneach i ngach údarás áitiúil rannpháirteach i rith 2002, agus táthar ag súil leis an gcéim sin a bheith curtha i gcrích in 2002.

Iniúchtaí a dhéanamh de réir Chód Cleachtais Iniúchóireachta an Rialtais Áitiúil

Tugadh réim iniúchóireachta nua-chóirithe isteach in 2002 i gcomhair an rialtais áitiúil nuair a cuireadh tús le forálacha áirithe den Acht Rialtais Áitiúil 2002 lena n-áirítear Cód Reachtúil um Chleachtais Iniúchóireachta a chur i ngníomh. Tharla roinnt moilleanna idirthréimhseacha ó thaobh táirgeadh na ráiteas bliantúil airgeadais ag údaráis áitiúla de bharr an córas nua airgeadais agus cuntasaíochta a bheith á chur i ngníomh in údaráis áitiúla, agus tháinig roinnt deacrachtaí ó thaobh iniúchtaí a dhéanamh dá bharr. Tá mionsonraí ar iniúchtaí Sheirbhís Iniúchóireachta an Rialtais Áitiúil leagtha amach ina dTuarascáil Bhliantúil, Tuarascáil 2001/2002.

Seirbhís iniúchóireachta ardchaighdeáin, a thabharfaidh luach-ar-airgead, a sholáthar d’údaráis áitiúla

D’fhoilsigh an tAonad um Luach ar Airgead de chuid Sheirbhís Iniúchóireachta an Rialtais Áitiúil, tuarascáil in 2002, Seachadadh Seirbhísí Mótarchánach ag Údaráis Áitiúla. Rinneadh meastóireacht sa tuarascáil, arna bunú ar staidéar ar Oifigí Mótarchánach in údaráis áitiúla, ar mar a sheachadann údaráis áitiúla seirbhísí mótarchánach. Bhí toradh suirbhé ar shásamh custaiméirí le hOifigí Mótarchánach, arna dhéanamh ag sainchomhairleoir neamhspleách, ina chuid den tuarascáil freisin.

Treisiú acmhainneacht na bainistíochta sa rialtais áitiúil a chur chun cinn, rud a thabharfaidh tacaíocht níos fearr do na próisis chinnteoireachta polaitíochta agus, rud atá rí-thábhachtach, a chóireoidh an córas sa chaoi gurbh fhearr mar a bheidh sé in ann a chuid seirbhísí a sheachadadh

Cuireadh treisiú na struchtúr bainistíochta sinsearaí in údaráis áitiúla faoi chlár leasúcháin Rialtais Áitiúil Níos Fearr i gcrích i rith 2002. Cruthaíodh agus líonadh poist i ngráid nua Stiúrthóir Seirbhísí agus Oifigeach Feidhmiúcháin Sinsearach mar chuid de sin, chomh maith le poist theicniúla ar leibhéal Innealtóra Shinsearaigh a chur ar fáil i ngach údarás áitiúil. Méadófar cumas na n-údarás áitiúil de bharr leibhéal nua bainistíochta sinsearaí a bheith cruthaithe agus cinnteoidh sin go mbeidh na struchtúir, na hacmhainní agus na scileanna foirne acu chun a gcuid oibleagáidí a chomhlíonadh ar bhealach a thagann le beartas an Rialtais, le ceanglais reachtaíochta agus le seirbhís ardchaighdeáin do chustaiméirí.

Cuireadh €3.3 milliún ar fáil i rith 2002 i dtreo costas tionscadal cuí comhpháirtíochta in údaráis áitiúla. Cuireadh athbhreithniú neamhspleách ar an bpróiseas comhpháirtíochta i gcrích agus chomhaontaigh Grúpa Comhpháirtíochta Comhairleach Náisiúnta na nÚdarás Áitiúil na moltaí a bhí san athbhreithniú. Glacadh le straitéis nua chomhpháirtíochta, a raibh sé d’aidhm léi comhpháirtíocht sa láthair oibre in údaráis áitiúla a chomhdhlúthú, i gcomhair na tréimhse 2003 go dtí 2005.

Sármhaitheas a chur chun cinn maidir le hacmhainní daonna a bhainistiú sa rialtas áitiúil, trí, inter alia, ról Bhord Sheirbhísí Bainistíochta an Rialtais Áitiúil a bhreisiú, údarás a chineachadh ón Roinn agus trí shár-chleachtas a chur chun cinn.

Lean an Roinn den sármhaitheas a chur chun cinn maidir le hacmhainní daonna a bhainistiú agus beartas an Rialtais sa réimse sin a chur i ngníomh, i gcomhar le Bord Sheirbhísí Bainistíochta an Rialtais Áitiúil. Leanadh de bheith ag féachaint i rith 2002 ar fheidhmeanna áirithe a chineacheadh don Bhord agus d’údaráis áitiúla, mar a foráladh dó in Acht Rialtais Áitiúil 2001. Tá mionsonraí ar na gníomhaíochtaí ar thug an Bord futhu foilsithe ina dTuarascáil Bhliantúíl (féach Aguisín 7 i gcomhair mionsonraí teagmhála).

Tacú le húdaráis dóiteáin maidir le seirbhís ardchaighdeáin do chomhraic na tine agus tarrtháil uaithi, a fhorbairt agus a chothabháil

Rinneadh moltaí sa tuarascáil, Athbhreithniú ar Shábháilteacht ó Dhóiteán agus ar Sheirbhísí Dóiteáin in Éirinn, arna fhoilsiú in 2002, chun an tseirbhís dóiteáin a fheabhsú agus chun beartas i réimse na seirbhísí dóiteáin agus éigeandála a fhorbairt amach anseo agus a chur i ngníomh. Reachtáladh ceardlann i mí na Samhna 2002 le páirtithe leasmhara tábhachtacha an rialtais áitiúil ionas go dtabharfaí feidhmiú mholtaí na tuarascála i ndáil le seirbhísí a thaganna faoi chuimsiú shainchúram na Roinne, chun cinn.


€18.856 milliún a caitheadh in 2002 faoi chlár caipitiúil na seirbhísí dóiteáin. Tháinig méadú suntasach ar leibhéal na hinfheistíochta caipitiúla sa tseirbhís dóiteáin ar bhonn náisiúnta sa tréimhse ó 1998 go dtí 2002 agus soláthraíodh breis is €66 milliún i ndeontais don tseirbhís dóiteáin, níos mó ná mar a solathraíodh roimhe sin. Chuir an leibhéal infheistíochta sin ar chumas na n-údarás dóiteáin 10 dtionscadal ó thaobh stáisiún dóiteáin a chur i gcrích in 2002, 24 tionscadal eile ó thaobh staisiún dóiteáin a thabhairt chun cinn trí chéimeanna éagsúla forbartha, cuireadh a chur amach ar thairiscintí ar 32 fearas nua dóiteáin, agus an Tionscadal um Shoghluaisteacht Ríomhchuidithe a thabhairt ar aghaidh i dtreo a chríochnaithe agus na céime coimisiúnaithe. Lena chois sin, faomhadh clár nua maidir le stáisiúin a uasghrádú/a fheabhsú in 2002, a dhéanann socrú d’oibreacha ag 19 stáisiún dóiteáin.

Tacú le húdaráis dóiteáin maidir lena gcuid clár sábháilteachta ó dhóiteán agus um chosc ar dhóiteán

Chuaigh an Bille um Cheadúnú Imeachtaí Laistigh 2001 tríd an Dara Céim sa Dáil i mí na Samhna 2002. Achtaíodh an Bille in 2003 agus déantar socrú ann do chorás nua chun imeachtaí siamsaíochtaí áirithe laistigh a cheadúnú agus treisíonn sé forálacha forfheidhmiúcháin Acht na Seirbhísí Dóiteáin 1981.

Cuirtear le hobair na n-údarás dóiteáin féin chun scileanna agus eolas i measc phearsanra na seirbhísí dóiteáin a fhorbairt agus a thabhairt cothrom le dáta, le clár lárnach oiliúna arna reachtáil ag Comhairle na Seirbhísí Dóiteáin, a bhfuil tacaíocht foirne agus cabhair dheontais soláthraithe dó ag an Roinn. D’eagraigh an Chomhairle 20 cúrsa oiliúna a d’fhreastail ar 411 rannpháirtí i rith 2002. D’eagraigh an Chomhairle Searmanas na nGradam Náisiúnta do Sheirbhís Fhada thar ceann an Aire an 11 Samhain 2002. Bhronn an tAire gradaim ar 329 duine ar phearsanra na seirbhísí dóiteáin a raibh 20 agus 30 bliain seirbhíse tugtha acu. Tá mionsonraí ar na gníomhaíochtaí ar thug an Chomhairle futhu foilsithe ina dTuarascáil Bhliantúil (féach Aguisín 7 i gcomhair mionsonraí teagmhála).

De bharr oibre na Meithle Trasteorann um Sheirbhísí Dóiteáin, ghlac Briogáid Dóiteáin Thuaisceart Éireann agus údaráis dóiteáin ar fud na tíre páirt i Seachtain Náisiúnta Sábháilteachta ó Dhóiteáin 2002, arna heagrú ag an gComhairle Náisiúnta Sábháilteachta.

Tacú le húdaráis áitiúla, faoi chuimsiú na creatlaí náisiúnta freagartha éigeandála, maidir lena gcuid pleanála do mhór-éigeandálaí agus lena bhfreagairt ina leith

Lean an Roinn de chomhairle a thabhairt d’údaráis áitiúla maidir le pleananna mór-éigeandála a ullmhú, a chomhordú agus a thástáil, agus le monatóireacht a dhéanamh air sin, agus phléigh an Roinn le saincheisteanna a bhain le hábhar agus a tháinig chun cinn trí Thascfhórsa an Rialtais agus tríd an Oifig um Phleanáil Éigeandála.

Chomh maith leis sin, chomhordaigh an Roinn an méid a chuir Éire le Meicníocht nua an AE chun éascú le comhoibriú atreisithe in idirghabhálacha um chúnamh cosanta sibhialta (pleanáil éigeandála), laistigh agus lasmuigh den Aontas, lena n-áirítear pleananna chun iarmhairtí bhagairtí sceimhlitheoireachta ceimiceán, bitheolaíochta, raideolaíochta nó núicléiche a chosc agus teorainn a chur leis na hiarmhairtí sin.

Tacú le húdaráis áitiúla ó thaobh córas na leabharlann poiblí a fhorbairt chun cur ar chumas an chórais sin a ról tábhachtach a chomhlíonadh maidir lena bheith ag cur leis an teacht a bhíonn ag daoine ar Shochaí na Faisnéise.

Lean an Roinn, i gcomhoibriú le húdaráis leabharlanna agus leis an gComhairle Leabharlanna, de bheith ag cinntiú go raibh an mórchlár infheistíochta le haghaidh chóras na leabharlann poiblí a fhorbairt, á chur i ngníomh go leanúnach, á chur ar chumas an chórais sin a ról tábhachtach maidir lena bheith ag cur leis an teacht a bhíonn ag daoine ar Shochaí na Faisnéise a chomhlíonadh dá bharr. Soláthraíodh deontas i gcabhair €5,135,840 i gcomhair tionscadal caipitiúil leabharlainne i rith 2002 agus íocadh €1,650,400 i ndeontais fhaisnéise, chumarsáide agus teicneolaíochta d’údaráis leabharlanna. Bhí rochtain idirlín ar chatalóga leabharlainne soláthraithe ag 14 údarás leabharlanna ag deireadh 2002. Tá mionsonraí ar na gníomhaíochtaí ar thug an Chomhairle Leabharlanna futhu foilsithe ina dTuarascáil Bhliantúil (féach Aguisín 7 i gcomhair mionsonraí teagmhála).

Tá difríocht shuntasach déanta do sheirbhís na leabharlann poiblí ó thaobh tionscadal tógála agus iompair (leabharlanna so-ghluaiste), teicneolaíocht eolais agus cumarsáide, stoc leabhar, uaireanta oscailte agus oiliúint foirne de chuid leabharlann poiblí de bharr na moltaí a rinneadh in Branching Out – Seirbhís Nua Leabharlainne Poiblí a bheith curtha i ngníomh. D’fhreastail Leabharlannaithe Cathrach agus Contae, Bainisteoirí Contae agus Stiúrthóirí Seirbhísí a bhain le hábhar ar athbhreithniú lárthéarma i bPort Láirge i mí na Samhna 2002 maidir le dul chun cinn ó thaobh Branching Out a chur i ngníomh. _____________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Nollaig 2003) leathanach 46 de 79

Cur i ngníomh chlár ar mhaithe le feabhsú agus cothabháil bhóithre náisiúnta agus bhóithre nach bóithre náisiúnta iad, tríd an Údarás um Bóithre Náisiúnta agus údaráis áitiúla, a chur chun cinn, maoirseacht a dhéanamh ar mar a chuirtear i ngníomh iad agus tacú leis sin de réir chuspóirí an Phlean Forbartha Náisiúnta 2000 – 2006,

Déantar socrú sa Phlean Forbartha Náisiúnta 2000 – 2006 (PFN) chun infheistíocht shuntasach a dhéanamh i mbonneagar na mbóithre. Caitheadh €1.71 billiún ar líonra na mbóithre nach bóithre náisiúnta iad i gcomhair na tréimhse ó 2000 go dtí 2002 i gcoinne phróifíl €1.038 billiún a leagadh amach sa PFN – beagnach 13% chun cinn ar phróifíl sa Phlean. Tá dul chun cinn maidir le feabhsuithe ar líonra na mbóithre náisiúnta i rith 2002 leagtha amach sa Tuarascáil Bhliantúil i gcomhair na Roinne Iompair.

Caitheadh breis is €580 milliún ar bhóithre nach bóithre náisiúnta iad i rith 2002. Deontais Stáit €435.457 milliún de sin a raibh €394 milliún de maoinithe ag an gCiste Rialtais Áitiúil mar a leagadh amach níos luaithe faoin bpríomhstraitéis maidir le maoiniúchán rialtais áitiúil sa chuid seo den Tuarascáil. Bhí príomhfhócas an chaiteachais ar bhóithre nach bóithre náisiúnta iad ar an gClár Athchóiriúcháin 10 mbliana a chur i ngníomh.

Cuireadh ar ár gcumas tuilleadh dul chun cinn suntasach a dhéanamh ar bhóithre réigiúnacha agus áitiúla a athchóiriú faoin gClár Athchóiriúcháin 10 mbliana de bharr leibhéil mhéadaithe an mhaoiniúcháin, €221 milliún, in 2002: feabhsaíodh 2,920 scéim ina raibh 4,622 ciliméadar de bhóithre nach bóithre náisiúnta iad i gceist faoin ngné chothabhála den Chlar; agus feabhsaíodh 2,596 scéim ina raibh 3,990 ciliméadar de bhóithre nach bóithre náisiúnta iad i gceist faoin ngné fheabhsúcháin.

I measc dul chun cinn eile a rinneadh in 2002 i réimse na mbóithre nach bóithre náisiúnta iad: maoiníodh 240 tionscadal, ar luach €75.853 milliún san iomlán, faoi Scéim Dheontas Comhaoinithe an AE

i leith Feabhsuithe Sonracha;_____________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Nollaig 2003) leathanach 47 de 79

Caiteachais ar an gClár Athchóiriúcháin 1995 - 2002

04080

120160200240

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002

€ milliún

Cothabháil Feabhsú

Caiteachas Iomlán ar Bhóithre Nach Bóithre Náisiúnta Iad (1997 - 2002)

0100200300400500600

1997 1998 1999 2000 2001 2002

€ milliún

Deontais Stáit Acmhainní de chuid na nÚdarás Áitiúil Féin

soláthraíodh €2.28 milliún faoin Scéim Ísealchostais i leith Feabhsuithe Sábháilteachta agus rinneadh oibreacha ag breis is 350 suíomh ar bhóithre nach bóithre náisiúnta iad go dtí dheireadh 2002;

leithdháileadh €11.149 milliún i gcomhair Scéim na bhFeabhsuithe Áitiúla, rud a chuir ar chumas na n-údarás áitiúil 881 scéim a chur i gcrích agus a d’fheabhsaigh breis is 749.27 ciliméadar de bhóithre nach bóithre poiblí iad;

íocadh €3.6 milliún le Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath i gcomhair Scéimeanna um Bhainistiú Thrácht Bhaile Átha Cliath agus íocadh €2.01 milliún le 4 údarás uirbeacha faoin Scéim um Bhainistiú Tráchta Réigiúnaigh;

bhain 15 údarás áitiúil leas le €33.57 milliún a caitheadh i leith deontais maidir le bóithre nach bóithre náisiúnta iad chun tacú le forbraíochtaí tithíochta agus forbraíochtaí eile a bhain le hábhar; lena chois sin, caitheadh cuid iarmharach de mhaoiniúchán ó thionscnamh maoiniúcháin a tháinig roimhe sin i gcomhair talún tithíochta, €417,029, i leith 2 scéim in 2 údarás áitiúla;

soláthraíodh €2.3 milliún chun na hIonaid Réigiúnacha Oiliúna a uasghrádú agus a leathnú chun Oiliúint maidir le Bóithre Nach Bóithre Náisiúnta Iad a sholáthar; agus

d’fhreastail 100 duine ar phearsanra na n-údarás áitiúil ar Sheimineár faoi Chlár Oiliúna maidir le Bóithre Nach Bóithre Náisiúnta Iad, arna eagrú ag an Roinn i mí Aibreáin 2002; lena chois sin, leithdháileadh €715,000 ar údaráis áitiúla aonair mar dheontas tiomnaithe oiliúna agus tugadh comhairle d’údaráis áitiúla tosaíocht a dhéanamh den oiliúint in 2002 le haghaidh Oibrithe Ginearálta agus Maoirseoirí Seirbhísí Ginearálta.

Lean an Mheitheal um Éifeachtúlacht ar aghaidh in 2002 le cáipéisí sár-chleachtais a eisiúint chuig údaráis áitiúla lena n-áirítear Treoirlínte maidir le Trinsí i mBóithre Poiblí a Oscailt, a Chúl-Líonadh agus a Athchur.

Féachaint lenár gcumarsáidí agus lenár bpróisis agus socruithe comhairliúcháin le húdaráis áitiúla a fheabhsú ionas go bhfeabhsófaí comhthuiscint agus comhoibriú

Cuireadh Grúpa, ina raibh ionadaithe na Roinne agus na n-údarás áitiúil, ar bun in 2002 chun athbhreithniú a dheánamh ar na hOrduithe um Chomhlachtaí Poiblí 1946 – 1998. De thoradh an Athbhreithnithe, cuireadh creatlach rialála bainistíochta airgeadais a bhí nua-aimseartha, trédhearcach agus a bhain le hábhar, i bhfeidhm trí na Rialacháin Rialtais Áitiúil (Nósanna Imeachta Airgeadais agus Iniúchadh) 2002, agus trí Chód Cleachtais Chuntasóireachta.

Ag leanúint den dul chun cinn a rinne an Mheitheal um Athbhreithniú ar an Dlí Rátála in Éirinn, leanadh den obair in 2002 ó thaobh reachtaíocht a dhréachtadh chun an dlí rátála a thabhairt cothrom le dáta agus a chomhdhlúthú. Scaipeadh na Ceannteidil chuig Ranna Rialtais go luath in 2003.

Tá mionsonraí ar shocruithe eile le húdaráis áitiúla ó thaobh comhthuiscint agus comhoibriú a fheabhsú leagtha amach i gcodanna eile den Tuarascáil seo faoi réimsí na bhfeidhmeanna éagsúla.


Ag Obair le Comhlachtaí EileCuspóirTacú agus comhoibriú le comhlachtaí eile le go gcuirfear go leor dár gcuid beartas i ngníomh go rathúil agus le go mbainfear na spriocanna agus na cuspóirí atá againn amach

Thacaigh, chomhoibrigh agus bhí idirchaidreamh ag an Roinn i rith 2002 leis na gníomhaireachtaí a d’fheidhmigh faoi scáth na Roinne agus le Ranna agus Oifigí eile Rialtais, le heagraíochtaí eile nach eagraíochtaí Rialtais iad agus le gníomhaireachtaí eile, agus a cuid beartais á gcur i ngníomh ag an Roinn.

Tá gníomhaíochtaí ar tugadh futhu chun tacú leis na cuspóirí thuas leagtha amach thíos.

Príomhstraitéisí

Monatóireacht agus athbhreithniú a dhéanamh ar mar a fheidhmíonn ár gcuid gníomhaireachtaí

Rinne an Roinn monatóireacht ar mar a fheidhmíonn gníomhaireachtaí na Roinne agus choinnigh feidhmiú na ngníomhaireachtaí sin faoi athbhreithniú agus tá mionsonraí ar na gníomhaíochtaí ar tugadh futhu leagtha amach i gcodanna eile den Tuarascáil seo. Tá liosta mionsonraithe de ghníomhaireachtaí na Roinne in Aguisín 7.

An Tionscnamh Bainistíochta Straitéisí (TBS) a shíneadh chuig ár gcuid gníomhaireachtaí

Faoin gClár um Rathúnas agus Cothroime, éilíodh in 2002 ar na gníomhaireachtaí a bhfuil freagrachtaí pá ar an Roinn ina leith, tuairisc a thabhairt ar dhul chun cinn ó thaobh mar atá clár nua-chóirithe na seirbhíse poiblí á chur ar aghaidh i ngach ceann dá gcuid eagraíochtaí. Dheimhnigh an Roinn ina dhiaidh sin go raibh dul chun cinn déanta agus gur íocadh an t-ardú pá faoin gClár a bhain le hábhar.

Leanadh d’iarrachtaí i gcaitheamh 2002 chun socruithe níos struchtúrtha agus níos córasaí a fhorbairt chun dea-chumarsáid a chinntiú laistigh agus idir gníomhaireachtaí.

Féachaint lenár gcaidreamh oibre le comhlachtaí eile a bhreisiú agus a fheabhsú

Tá caidreamh na Roinne le Bord Seirbhísí Bainistíochta an Rialtais Áitiúil, leis an mBord Seirbhísí Ríomhaire Rialtais Áitiúil agus leis an Institiúid um Riarachán Poiblí, buntábhachtach ó thaobh a cuid feidhmeanna a chomhlíonadh agus a cuid cuspóirí a bhaint amach agus ó thaobh caidreamh oibre comhtháite a thógáil le húdaráis áitiúla.

Lean an Bord Seirbhísí Ríomhaire Rialtais Áitiúil, i gcomhoibriú leis an Roinn, lena chuid oibre i rith 2002 ó thaobh córais ríomhaire-bhunaithe chun tionscadail a bhainistiú, a fhorbairt i gcomhair tionscadal bonneagair uisce, ó thaobh CiF (Córas Iomlán Faisnéise) a fhorbairt chun seirbhísí uisce a sheachadadh agus ó thaobh an córas nua bainistíochta airgeadais (CBA) a fhorbairt agus a fheidhmiú ar bhonn céimneach in údaráis áitiúla. Mar thacaíocht le hobair an Bhoird, soláthraíodh maoiniúcháin bhreise tionscadail ón gCiste Rialtais Áitiúil chun cur leis na bearta arna gcur le chéile chun feidhmiúlacht bhreisithe a sholáthar don chóras nua CBA sa Bhord agus in údaráis áitiúla araon. Tá an Bord ina cheannaire ar thionscnamh an ríomh-rialtais áitiúil mar chuid den tionscnamh r-Rialtais agus glacann sé rannpháirt ghníomhach le Coimsiún na Sochaí Faisnéise chun an clár oibre sin a thabhairt chun cinn. Tá mionsonraí ar ghníomhaíochtaí an Bhoird foilsithe ina dTuarascáil Bhliantúil (féach Aguisín 7 i gcomhair mionsonraí teagmhála).

Tharla comhairliúcháin in 2002 leis na páirtithe leasmhara éagsúla, leis an earnáil uisce thuaithe, le hIBEC agus le húdaráis áitiúla i gcomhthéacs an Bille Seirbhísí Uisce a dhréachtadh agus Creatlach Bheartais Phraghsála an Rialtais um Sheirbhísí Uisce a fheidhmiú ar bhonn céimneach. Labhair páirtithe leasmhara agus polaiteoirí ar gach taobh go fabhrach faoi mhéid an chomhairliúchain a tharla.

Mar atá luaite sa chuid den Tuarascáil seo ó thaobh an Chomhshaoil, tá an Clár Uisce Thuaithe á chur i ngníomh faoi chreatlach chomhpháirtíochta, a bhfuil comhoibríocht idir Cónaidhm Náisiúnta na nGrúpscéimeanna Uisce, na hEagraíochtaí Tuaithe (Feirmeoirí Aontaithe na hÉireann, Cumann Soláthróirí Bainne Uachtarlainne na hÉireann, Bantracht na Tuaithe), na húdaráis áitiúla agus an Roinn i gceist leis.

Bunaíodh agus cothabháladh caidrimh éifeachtacha oibre in 2002 le Bord Fáilte, Turasóireacht Éireann Teo., Údaráis Réigiúnacha Turasóireachta, Forbairt na Sionna agus Coimisiún Forbartha an Iarthair. Imríonn


láithreáin oidhreachta arna mbainistiú ag an Roinn ról suntasach sa tionscal turasóireachta agus cuireadh chun cinn iad i gcomhoibriú leis na comhlachtaí sin.

Tacaíodh le roinnt gníomhaíochtaí de chuid na Roinne trí rannpháirtíocht i bhfoirne tras-rannacha lena n-áirítear an Fhoireann Thras-Rannach um Thithíocht, Bhonneagar agus CPPeanna, an Fhoireann Thras-Rannach um Easpa Dídine, Foireann na Straitéise Náisiúnta Drugaí, an Grúpa Idir-Rannach um Dhrugaí, na Foirne Idir-Rannacha um riachtanais daoine níos sine agus an Grúpa Comhordúcháin um Imeascadh Ciontóirí. Tá mionsonraí ar phríomhghníomhaíochtaí na ngrúpaí sin i rith 2002 leagtha amach sa chuid den Tuarascáil seo i dtaobh Tithíochta.

Lean an Ghníomhaireacht Airgeadais Tithíochta dá cabhair thábhachtach in 2002 le cláir thithíochta sóisialta a sheachadadh, le hairleacain iasachtaí €726 milliún (aníos 30% in 2001). €187.9 milliún in iasachtaí a tugadh ar airleacan i gcomhair comhúinéireachta, €110.2 milliún suim na n-iasachtaí éadála talún agus €39.8 milliún.i gcomhair tithíochta inacmhainne.

Lean an Ghníomhaireacht Náisiúnta Foirgníochta dá ról tábhachtach a imirt ó thaobh a bheith ag cabhrú leis an gcuspóir maidir le líon méadaithe de thithíocht shóisialta. Chuir an Ghníomhaireacht beagnach 600 teach i gcrích in 2002, a raibh idir thithíocht údaráis áitiúil, shaorálach agus inacmhainne i gceist leis an líon sin, i gcomparáid le 501 teach a cuireadh i gcrích in 2001. Bhí breis is 1,100 teach nua ag an nGníomhaireacht ag deireadh 2002 a bhí á dtógáil.

Lena chois sin, lean an Roinn dá rannpháirtíocht in 2002 i bhfoirne bainistíochta maidir le hidirbheartaíocht ó thaobh pá sna Coimisiúin um Chaideamh Oibreachais, sa Chúirt Oibreachais agus i gComhlacht Tagarmharcála na hEarnála Poiblí (agus i gcleachtaí tagarmharcála comhthreomhara) agus phléigh an Roinn le saincheisteanna aonair a bhain le pá de réir mar a tháinig siad chun cinn.


Ag Obair leis an Earnáil PhríobháideachCuspóirAn earnáil phríobháideach a spreagadh agus tacú léi chun cabhrú le bonneagar agus le seirbhísí a sholáthar agus chun tacú le bearta chun acmhainneacht agus caighdeáin sa tionscal foirgníochta a bhreisiú

Cuspóir mhór don Roinn ná glacadh le bearta nua nuálacha chun oibriú leis an earnáil phríobháideach, mar shampla, trí chomhpháirtíochtaí poiblí príobháideacha (CPP). Leanadh d’obair in 2002 chun dlús a chur leis an gclár CPP a chur i ngníomh agus chun raon na seirbhísí agus na ngníomhaíochtaí arna soláthar trí CPP a leathnú ionas go gcuirfí éifeachtúlachtaí ó thaobh tionscadail bhonneagair a sheachadadh chun cinn, go ngríosófaí iomaíocht agus go bhfeabhsófaí caighdeáin seirbhíse.

Cé go bhféadfaí breathnú ar an bpróiseas CPP in Éirinn mar phróiseas atá tagtha in inmhe go suntasach ó tugadh isteach é, tá buairimh ann fós i measc an phobail agus i measc codanna áirithe den earnáil phríobháideach maidir le fiúntais an chur chuige. Is é an dúshlán atá roimh an bpróiseas CPP in Éirinn ná a chinntiú go mbeidh sé de thoradh ar chur i ngníomh an chláir go gcuirtear an pobal ar a shuaimhneas faoi fhiúntais an phróisis.

Rinneadh dul chun cinn suntasach i gcaitheamh 2002 ó thaobh an chuspóir thuas a bhaint amach agus tá mionsonraí ar na gníomhaíochtaí éagsúla ar tugadh futhu agus na príomhstraitéisí arna sonrú i Ráiteas Straitéise 2001 – 2004, á gcur i ngníomh, leagtha amach thíos.

Príomhstraitéisí

Cinntiú go ndéantar athbhreithniú ar fheidhmíocht, ar fhorbairtí agus ar ionchais sa tionscal foirgníochta go rialta agus aird ar leith á tabhairt ar acmhainneacht an tionscail an Plean Forbartha Náisiúnta 2000 – 2006 a sheachadadh.

D’fhoilsigh an Roinn a hathbhreithniú bliantúil ar an tionscal foirgníochta, An Tionscal Foirgníochta: Athbhreithniú 2001; Réamhfhaisnéis 2002 – 2004, i mí Mheáin Fhómhair 2002. Tugadh le fios san athbhreithniú gur tháinig méadú 4% ar mhéad na gníomhaíochta foirgníochta in 2001 agus réamh-mheasadh go dtiocfadh an figiúr sin anuas 3.5% in 2002 agus go raibh boilsciú ar phraghasanna foirgníochta tite anuas ó 12% ar an meán per annum i gcaitheamh na tréimhse 1998 go dtí 2000, go dtí 9% in 2001 agus 5% arna mheas in 2002.

An bóthar a réiteach do chomhpháirtíocht idir cliaint ón earnáil phoiblí agus ón earnáil phríobháideach agus an tionscal foirgníochta, tríd an bhFóram don Tionscal Foirgníochta, ó thaobh soláthar agus próiseas tógála a fheabhsú.

Thug an Fóram don Tionscal Foirgníochta le fios ina Chúigiú Tuarascáil Bhlaintúil go raibh sár-dhul chun cinn á dhéanamh go leanúnach ó thaobh na moltaí i dTuarascáil Choiste an Athbhreithnithe Straitéisigh a chur i ngníomh.

Ghlac an Fóram i rith 2002 le Cruth Caighdeánach nua beartaithe de Chonradh i gcomhair Conarthaí Innealtóireachta Sibhialta ar cuireadh tairiscintí isteach orthu faoin mbealach soláthair thraidisiúnta. Gné den cháipéis nua ná socrú chun díospóidí maidir le héilimh a thagann chun cinn faoin gconradh a réiteach trí Chomh-Réiteach agus ba chóir go mbeadh an próiseas sin ina nós imeachta um Réiteach Malartach Díospóide níos gasta agus níos saoire i gcomparáid le hEadráin.

Mar a tagraíodh dó roimhe sa chuid den Tuarascáil seo ó thaobh an Chomhshaoil, seoladh an Chomhairle Náisiúnta Foirgníochta agus Scartála, arna mholadh ag an bhFóram, go foirmiúil i mí Mheithimh 2002.

Reachtaíocht a chur chun cinn chun cumhachtaí forfheidhmiúcháin na n-údarás áitiúíl ó thaobh rialú foirgníochta, a threisiú chun a chinntiú go gcloítear le caighdeáin foirgníochta

Leanadh d’obair in 2002 ar an mBille Rialaithe Foirgníochta a dhréachtadh chun cumhachtaí forfheidhmiúcháin na nÚdarás Áitiúil um Rialú Foirgníochta a threisiú agus chun socrú a dhéanamh maidir leis na teidil “Ailtire”, “Suirbhéir Foirgníochta” agus Suirbhéir Cainníochta” a chlárú, ar mhaithe le tomhaltóirí a chosaint.


D’eagraigh an Roinn comhdháil maidir leis an Aistriú ó Chaighdeáin Náisiúnta go dtí Caighdeáin Chomhchuibrithe na hEorpa (Foirgníocht) i mí na Samhna 2002, ar ar fhreastail Údaráis Rialaithe Foirgníochta, an Tionscal Foirgníochta agus comhlachtaí comhairliúcháin/gairme a bhaineann le hábhar.

Measadh go raibh an spriocleibhéal cigireachtaí (12%-15% d’fhorbraíochtaí) bainte amach ag beagnach 90% d’Údaráis Rialaithe Foirgníochta áitiúla faoi lár 2002 agus bhíothas ag súil go mbeadh an sprioc sin bainte amach chomh luath agus is féidir ag na húdaráis a bhí fágtha.

Foirgníocht atá inbhuanaithe ó thaobh an chomhshaoil, a chur chun cinn, lena n-áirítear caighdeáin inslithe foirgneamh a fheabhsú, mar chuid de Straitéis Náisiúnta na hÉireann maidir le hAthrú Aeráide

Sholáthair an Comhlacht Comhairleach um Rialacháin Foirgníochta comhairle i rith 2002 maidir le dréacht-leasuithe ar Chuid L de na Rialacháin Fhoirgníochta (Breosla agus Fuinneamh a Chaomhnú), ar Chuid F de na Rialacháin Foirgníochta (Aeráil) agus ar na Treoircháipéisí Teicniúla gaolmhara. Rinneadh Rialacháin nua dá bharr a fhorordaíonn caighdeáin nua níos géire ó thaobh feidhmíochta teirmí/inslithe i gcomhair tithe nua agus i gcomhair athdhoirse, athfhuinneoga agus athshoilse dín (fuinneoga dín) i dtithe atá ann cheana féin, agus a éilíonn aeráil mheicniúil (nó a cómhaith) i gcistineacha, seomraí folctha agus seomraí acraí freisin. Tá mionsonraí breise faoi na Rialacháin sin leagtha amach in Aguisín 1. Foilsíodh na Treoircháipéisí Teicniúla gaolmhara L agus F maidir leis an mbealach leis na Rialacháin Fhoirgníochta leasaithe a chomhlíonadh tar éis próisis chomhairliúcháin phoiblí. Meastar go ndéanfar laghdú 300,000 tonna in aghaidh na bliana faoi 2012 ar astuithe CO2 de bharr na gcaighdeán níos géire ó thaobh feidhmíocht theirmeach/inslithe a leagadh síos i gCuid leasaithe L.

An beartas náisiúnta a fhorbairt, i gcomhar le Ranna eile Rialtais agus le comhlachtaí poiblí, chun Comhpháirtíochtaí Poiblí Príobháideacha (CPP) a chur i ngníomh mar shlí chun bonneagar a sholáthar agus chun seirbhísí a sheachadadh faoin bPlean Forbartha Náisiúnta 2000 – 2006

Rinneadh dul chun cinn suntasach in 2002 ó thaobh tionscadail CPP a thabhairt chun cinn i bpríomhréimsí na Roinne ó thaobh clár bonneagair, in earnáil na seirbhísí uisce agus, go leibhéal níos lú, sna hearnálacha tithíochta agus bainistíochta dramhaíola. Bronnadh 19 gconradh CPP, agus bhí cead tugtha le 63 thionscadal eile a chur ar aghaidh ar bhonn CPP, a bhfuil mionsonraí air sin leagtha amach sa tábla thíos.

Tionscadail CPP a Faomhadh Staid an Dul Chun Cinn ag deireadh 2002 Uisce Dramhaíl Tithíocht Eile Iomlán

Conradh bronnta agus i bhfeidhm Ag céim na tógála

96

1-

-2

-1

109

15 1 2 1 19

Tionscadal faofa agus Ag céim na fála An conradh á ullmhú (ag fanacht le dul ar

aghaidh chuig céim na fála)

2435

11

--

-2

2538

59 2 - 2 63Iomlán 74 3 2 3 82

Nóta: Níl conarthaí Dear/Tóg agus conarthaí gearrthéarmacha um fhoinsiú allamuigh san áireamh sa tábla seo.

Is conarthaí seirbhísí uisce tromlach na dtionscadal a faomhadh, agus tá luach caipitiúil na scéimeanna uisce agus fuíolluisce atá i bhfeidhm isteach is amach ar €26 milliún, agus baineann €330 milliún eile de chostais chaipitiúla mheasta leis na tionscadail uisce atá ag céim na tógála. Tá costais chaipitiúla mheasta stáisiún Fuinneamh-de-Dhramhaíl an Phoill Bhig isteach is amach ar €200 milliún, agus tá luach caipitiúil an 2 stáisiún bith-chóireála i mBaile Átha Cliath thart ar €30-50 milliún.

Le cois na dtionscadal caipitiúil dramhaíola agus fuíolluisce, tá conarthaí fadtéarmacha curtha i bhfeidhm ag roinnt údarás áitiúil chun oibreacha cóireála uisce agus fuíolluisce a fheidhmiú agus a chothabháil. Bhí 2 chonradh Oibriúcháin agus Cothabhála i bhfeidhm ag deireadh 2002 – Séarachas na gCloch Liath agus Uisce Shligigh, 3 chonradh ag an gcéim go raibh conradh á ullmhú – Lios Dúin Bhearna, Co. an Chláir, Béal Deirg, Co. Mhaigh Eo, agus Droichead Átha/Dún Dealgan, Co. Lú; agus conradh amháin i bhfeidhm san earnáil dramhaíola chun ábhair thirime inathchúrsáilte a bhailiú i mBaile Átha Cliath.


Faoi scáth Ghrúpa Oiliúna Náisiúnta na Seirbhísí Uisce, seoladh córas bainistíochta feidhmíochta i gcomhair conarthaí CPP in earnáil na seirbhísí uisce i mí Mheáin Fhómhair 2002. Leagtar cur chuige foirmiúil amach sa chóras i leith monatóireacht a dhéanamh ar chaighdeáin oibriúcháin agus ar nósanna imeachta ó thaobh stáisiúin a bhainistiú, sainaithítear iniúchóireacht chuí neamhspleách um chomhlíonadh agus táscairí feidhmíochta ann agus soláthraítear creatlach chun déileáil le gach páirtí leasmhar a bhaineann le hábhar, go háirithe an pobal.

Sholáthair an Roinn treoir fhorleitheadach d’údaráis áitiúla in 2002 ó thaobh comhairle airgeadais agus dlí sna hearnálacha uisce agus bainistíochta dramhaíola, a fháil agus ó thaobh idirbheartaíocht a dhéanamh i leith na comhairle sin. Bhí comhairle soláthraithe ag an bpainéal 3 bliana de chomhairleoirí dlí agus airgeadais, arna bhunú in 2001, i leith 10 scéim ag deireadh 2002.

Lean an Roinn in 2002 d’fheasacht ar CPP a mhéadú i gcomhair luchtanna éisteachta sa rialtas áitiúil agus san earnáil phríobháideach araon trí chiorcláin, trí nuachtlitreacha agus trí fhaisnéisithe.

Struchtúr a fhorbairt a sholáthraíonn deighilt chothrom chothromaithe ó thaobh freagrachtaí idir na hearnálacha poiblí agus príobháideacha agus timpeallacht iomaíoch ó thaobh bonneagar agus seirbhísí a sholáthar feadh raon na n-earnálacha a bhfuil an Roinn freagrach astu agsu i leith ghníomhaíochtaí na n-údarás áitiúil.

Eisíodh treoir shonrach i ndáil le hearnáil an fhuinnimh in-athnuaite i rith 2002. Leanadh de chláir chumarsáide agus oiliúna a chur i ngníomh i gcaitheamh 2002 chun tacú le comhlachtaí san earnáil phríobháideach agus san earnáil phoiblí a bhí i mbun CPP agus le maoiniúchán a sholáthar do thionscadail nuálacha laistigh d’earnáil an rialtais áitiúil. Tá údaráis áitiúla, le tacaíocht Chiste Dheontas CPP Údaráis Áitiúil, tar éis éirí níos gníomhaí ó thaobh roghanna CPP a thóraíocht lasmuigh de na príomhchláir bhonneagair. Faomhadh 15 iarratas ar mhaoiniúchán i rith 2002, rud a thug líon iomlán na dtionscadal ar tacaíodh leo ó seoladh an Ciste in 2002 go dtí 44. Bhí €4.26 milliún den Chiste €5 milliún leithdháilte ag deireadh 2002. Bhí formhór na ndeontas sa treo is go dtabharfaí faoi staidéir indéantachta agus go bhforbrófaí measúnachtaí CPP chun an poitéinseal ó thaobh socruithe CPP a fheidhmiú ar raon leathan gníomhaíochtaí, a scrúdú, amhail forbairt uirbeach, turasóireacht agus tionscadail fhuinnimh mhalartaigh. D’fhaomh an tAire struchtúr agus fócas athbhreithnithe i gcomhair an Chiste ag deireadh 2002.

Féachaint, i gcomharliúchán leis an earnáil phríobháideach agus le páirtithe leasmhara eile de réir mar is cuí, ar an scóip atá ann go n-imreodh ionstraimí eacnamaíochta agus tionscnaimh fhreagrachta táirgeora ról níos mó i meascán an bheartais chomhshaoil,

Leanadh d’obair in 2002 ó thaobh tionscnaimh nua freagrachta táirgeora agus ionstraimí eacnamaíochta a fhorbairt agus ó thaobh tacaíocht a thabhairt dóibh, agus tá mionsonraí breise leagtha amach sa chuid den Tuarascáil seo ó thaobh an Chomhshaoil.


Cuid 3 Aguisíní


Aguisín 1 Gníomhaíocht Reachtaíochta

Tá mionsonraí ar an ngníomhaíocht reachtaíochta i gcomhair na Roinne i rith 2002 leagtha amach thíos.

ACHTANNA AN OIREACHTAIS

An tAcht Toghcháin (Leasú) 2002 (Uimh. 4 de 2002)Déanann an tAcht Toghcháin (Leasú) 2002 socrú do rogha eile maidir le héarlaisí toghcháin tar éis chinneadh na hArdchúirte i gCás Redmond, ina bhfuarthas go raibh an dlí a bhaineann le héarlaisí ag toghcháin aimhréireach leis an mBunreacht. Faoin Acht, caithfidh go mbeidh aontú 30, 60 agus 15 toghthóir cláraithe le páipéir ainmniúcháin iarrthóirí, nach iarrthóirí a bhaineann le páirtí iad, agus iad ag dul do thoghcháin Dála, Eorpacha agus áitiúla faoi seach. Éilítear ar gach duine a aontaíonn leis na páipéir an fhoirm ainmniúcháin a shíniú i láthair oifigigh údaráis áitiúil agus cáipéis nó cárta sonraithe aitheantais le grianghraif a thabhairt.

An tAcht Toghcháin (Leasú) (Uimh. 2) Act 2002 (Uimh. 23 de 2002)Síníodh an tréimhse san Acht Toghcháin (Leasú) (Uimh. 2) 2002 maidir le ráitis um chostais toghcháin a chur ar fáil don Choimisiún um Chaighdeáin in Oifigí Poiblí i gcomhair an olltoghcháin arna reachtáil an 17 Bealtaine 2002 tar éis bhreithiúnais na Cúirte i gcás Kelly, maidir le díolúintí áirithe ó chaiteachas toghcháin. Faoin Acht, síníodh an tréimhse 56 lá chun ráitis um chostais toghcháin a chur ar fáil go dtí 20 Nollaig 2002.

Acht na dTithe (Forálacha Ilghnéitheacha) 2002 (Uimh. 9 de 2002)Leasaíonn, síníonn agus comhdhlúthaíonn Acht na dTithe (Forálacha Ilghnéitheacha) 2002, arna achtú i mí Aibreáin 2002, Achtanna na dTithe 1966 go dtí 1998, Acht na Gníomhaireachta Airgeadais Tithíochta 1981, an tAcht Cumann Foirgníochta 1989, An tAcht um Ghníomhaireacht Bainistíochta an Chiste Náisiúnta 1990, An tAcht um Cheartas Coiriúil (Ord Poiblí) 1994, agus an tAcht um Údarás Forbartha Dugthailte Átha Cliath 1997, agus déanann sé socrú do cheisteanna áirithe eile i ndáil le tithíocht. Déantar socrú san Acht, i measc rudaí eile, chun Scéim Thithíochta Inacmhainne na nÚdarás Áitiúil a chur ar bhonn reachtúil agus, agus socrú á dhéanamh i gcomhair aisghlámadh faoi sin agus faoin Scéim Chomhúinéireachta, ag cur ar chumas Ghníomhaireacht Bainistíochta an Chiste Náisiúnta gníomhú mar ghníomhaire i gcomhair na Gníomhaireachta Airgeadais Tithíochta .i. trína cuid feidhmeanna ó thaobh iasachtaí a fheidhmiú srl., agus cuireann sé ar chumas na n-údarás áitiúil áitribh shealadacha neamhúdaraithe a chur as slí áiteanna poiblí i bhfoisceacht mhíle amháin de chóiríocht fhormheasta i gcomhair an Lucht Siúil agus leasaíonn sé An tAcht um Cheartas Coiriúil (Ord Poiblí) 1994 chun socrú a dhéanamh i gcomhair an chiona nua maidir le foghail choiriúil. Cuireann an tAcht ar chumas an Aire cúnamh airgeadais a sholáthar d’eagraíochtaí a sholáthraíonn comhairle nó taighde maidir le ceisteanna tithíochta freisin.

Acht an Aire Comhshaoil agus Rialtais Áitiúil (Feidhmeanna Áirithe a Chomhlíonadh) 2002 (Uimh. 24 de 2002)Déantar socrú san Acht seo d’eisceacht ón urchosc reachtach ginearálta atá ar an Aire Comhshaoil agus Rialtais Áitiúil páirt a ghlacadh i gcásanna aonair phleanála (lena n-áirítear forbraíocht ar siúl ag údaráis áitiúla iad féin), agus cásanna ó thaobh Rialú Lánpháirtithe maidir le Truailliú agus ó thaobh dramhaíl a cheadúnú. Tá téarmaí na heisceachta sainmhínithe go soiléir sa reachtaíocht – ní foláir nach mbainfeadh aon pháirt ag an Aire in aon chás dá shórt ach amháin le feidhmeanna, a sannadh roimhe sin don Aire Ealaíon, Oidhreachta, Gaeltachta agus Oileán maidir leis an oidhreacht thógtha agus nádúrtha, a chomhlíonadh. Cosnaíonn sé ról comhairleach Dúchas, anois ina fhreagracht ar an Aire i gcásanna aonair ina mbíonn saincheisteanna suntasacha maidir le caomhnú an dúlra/na ngnáthóg agus na hoidhreachta tógtha nó seandálaíochta, i gceist.

An tAcht Pleanála agus Forbartha (Leasú) 2002 (Uimh. 32 de 2002)Leasaíonn an tAcht seo, a achtaíodh i mí na Nollag 2002, Cuid V den Acht Pleanála agus Forbartha 2000, a phléann leis an soláthar tithíochta. I measc na bpríomhathruithe a rinneadh, baineadh amach an fhoráil sheargthach a ndearnadh socrú dó in Acht 2000, méadaíodh solúbthacht ó thaobh a bheith ag comhlíonadh socruithe Chuid V agus laghdaíodh an teorainn le haghaidh na dteastas díolúine. Beidh iarrthóir ar chead forbartha in ann ceanglais Chuid V a chomhlíonadh trí theacht ar chomhaontú chun talamh a chur in áirithe nó tithe nó láithreáin a sholáthar ar shuíomh eile, nó chun íocaíocht a dhéanamh leis an údarás áitiúil, íocaíocht a mbainfear úsáid aisti chun tithíocht shóisialta agus inacmhainne a sholáthar, nó chun aontú le meascán ar bith de na roghanna sin. Tá sé sin in éineacht le talamh lastigh den fhorbraíocht bheartaithe a chur in áirithe le haghaidh an údaráis áitiúil nó le tithe nó láithreáin laistigh den fhorbraíocht sin a sholáthar. Agus an cheist á breithniú ar chóir dul isteach i socrú den sórt sin, beidh ar an údarás an gá le bacainn a chur ar dheighilt shóisialta iomarcach sa limistéar a bhreithniú, i measc rudaí eile, agus a ghasta agus gur dócha go soláthrófar tithíocht de thoradh an chomhaontaithe. Scriosadh amach an fhoráil a chuir teorainn dhá bhliain le seasamh


cheadanna pleanála áirithe. Beidh tithe arna dtógáil de bhun na gceadanna sin faoi réir tobhach a chuirfear orthu i dtreo tithíocht shóisialta agus inacmhainne a thógáil. Laghdaíodh teorainn na mionfhorbraíochtaí tithíochta a bhféadtar teastas díolúine a lorg ina leith ó 0.2 heicteár go dtí 0.1 heicteár. Rinneadh socrú freisin san Acht chun cead a thabhairt do chomhlachtaí formheasta tithíochta saorálaí tithíocht inacmhainne a sholáthar, lena n-áirítear trí na scéimeanna comhúinéireachta agus tithíochta inacmhainne. Ar athruithe eile a rinneadh bhí nósanna imeachta nua le haghaidh pleananna limistéir áitiúil a glacadh agus leasuithe áirithe ar Acht na dTithe (Forálacha Ilghnéitheacha), 1992 agus 2002 agus ar Acht na Gníomhaireachta Airgeadais Tithíochta 1981.

An tAcht um Chosaint Raideolaíoch (Leasú) 2002 (Uimh. 3 de 2002)Leasaíonn an tAcht seo na hAchtanna um Chosaint Raideolaíoch 1991 agus 1995, agus déantar socrú ann chun deontais a dhéanamh as cistí arna soláthar ag an Oireachtas le haghaidh oibreacha leigheasacháin i gcomhair tithe a bhfuil leibhéil áirithe gáis radóin iontú agus chun go riarfadh an Institiúid Éireannach um Chosaint Raideolaíoch deontais den sórt sin agus chun socrú a dhéanamh i gcomhair ceisteanna gaolmhara.

RIALACHÁIN

Na Rialacháin um Chaighdeáin Cháilíochta an Aeir 2002 (I.R. Uimh. 271 de 2002) Aistríonn na Rialacháin seo Treoir 1999/30/CE a bhaineann le luachanna teorann i gcomhair sulfair dé-ocsaíde, nítrigine dé-ocsaíde agus oscaídeanna nítrigine, ábhair cháithnínigh agus luaidhe in aer comhthimpeallach agus leis na gnéithe atá fágtha den chreat-Treoir 96/62/CE maidir le cáilíocht aeir chomhthimpeallaigh a bhainistiú agus a mheasúnú. Chomh maith le luachanna teorann i gcomhair sé thruailleán a shonrú, déantar socrú sna Rialacháin i gcomhair comhairle ón nGníomhaireacht um Chosaint Chomhshaoil maidir leis an riachtanas le pleananna bainistíochta ag údaráis áitiúla i leith cáilíocht aeir sa chás go sárófar, nó go mb’fhéidir go sárófar, luachanna teorann, móide achair chaolfhulaingthe. Déantar socrú freisin i gcomhair pleananna aicsin ag údaráis áitiúla i leith truailliú aeir maidir le priacail ghearrthéaramacha go sárófar luachanna teorann nó tairsí foláirimh agus maidir le gnáthnósanna imeachta um eolas don phobal.

An tOrdú faoin Acht um Thruailliú Aeir 1987 (Tosach Feidhme) 2002 (I.R. Uimh. 269 de 2002) Tugann an tOrdú seo éifeacht d’ailt 20, 21, 22 agus 23 den Acht um Thruailliú Aeir 1987, a bhaineann le comhairliúchán ag údaráis áitiúla, cumhachtaí agus astuithe a aistriú.

Na Rialacháin um Pháipéir Bhallóide (Grianghraif agus Comharthaí Suaitheantais) 2002 (I.R. Uimh. 16 de 2002)Forordaíonn na Rialacháin seo na ceanglais maidir le grianghraif a sholáthraíonn iarrthóirí do chinn chomhairimh ag toghchán Dála agus maidir le comharthaí suaitheantais a sholáthraíonn páirtithe polaitíochta do Chláraitheoir na bPáirtithe Polaitíochta lena gclárú i gClár na bPáirtithe Polaitíochta. Leasaíonn na Rialacháin cruth an pháipéir bhallóide arna sonrú sa Cheathrú Sceideal den Acht Toghcháin 1992 chun socrú a dhéanamh go gcuirfí ghrianghraif agus comharthaí suaitheantais san áireamh le haghaidh na vótála láimhe agus na vótála leictreonaí.

An tOrdú faoin gComhlacht Comhairleach um Rialacháin Fhoirgníochta 2002 (I.R. Uimh. 2 de 2002) Ceapann an tOrdú seo Comhlacht Comhairleach nua um Rialacháin Fhoirgníochta ar feadh tréimhse 5 bliana.

Rialacháin Fhoirgníochta (Leasú) Rialacháin 2002 (I.R. Uimh. 284 de 2002)Is é cuspóir na Rialachán seo ná Cuid L de na Rialacháin Fhoirgníochta (Breosla agus Fuinnimh a Chaomhnú) a leasú chun caighdeáin níos airde a leagan síos ó thaobh feidhmíocht theirmeach/inslithe i gcomhair tithe nua le héifeacht ó 1 Eanáir 2003: chun doirse, fuinneoga agus soilsí dín (fuinneoga dín) a athsholáthar i dtithe atá ann cheana féin, le héifeacht ó 1 Iúil 2003.

Rialacháin Fhoirgníochta (Leasú) (Uimh. 2) Rialacháin 2002 (I.R. Uimh. 581 de 2002) Is é cuspóir na Rialachán seo ná Cuid F de na Rialacháin Fhoirgníochta (Aeráil) a leasú chun aeráil a fheabhsú chun comhdhlúthú i dtithe nua a sheachaint ag tosú an 1 Eanáir 2003 nó ina dhiaidh.

Ordú Dháil Éireann (Olltoghchán) 2002Déantar socrú san Ordú seo maidir le dáta agus uaireanta vótaíochta le haghaidh toghadh chuig an 29ú Dáil.

An tAcht Toghcháin (Leasú) 2001 - Cuid 3 Ordú 2002Ainmnítear na Dáilcheantair ina bhfuil an córas vótála agus comhairimh leictreonaigh le húsáid ag an toghchán Dála san Ordú seo.


An tAcht Toghcháin (Leasú) 2001 - Cuid 3 (Uimh. 2) Ordú 2002Ainmníodh na Dáilcheantair san Ordú ina bhfuil an córas vótála agus comhairimh leictreonaigh le húsáid ag an reifreann Nice.

An tAcht Toghcháin (Leasú) 2001 (Alt 48) Ordú 2002 (I.R. Uimh. 460 de 2002) Déantar socrú san Ordú seo chun ailt ghaolmhara den Acht Reifrinn 1994 a oiriúnú agus a mhionathrú chun socrú a dhéanamh go mbainfí úsáid as meaisíní vótála agus as comhaireamh leictreonach vótaí i ndáilcheantair ainmnithe ag reifreann.

An tAcht Toghcháin (Leasú) 2001 (Alt 48) Ordú 2002 – Airteagal 3(1)Faomhtar trealamh an chórais vótála san Ordú seo lena úsáid ag reifreann Nice.

Na Rialacháin Toghcháin 2002 (I.R. Uimh. 144 de 2002) Forordaíonn na Rialacháin seo foirm an pháipéir ainmniúcháin atá le húsáid ag toghchán Dála, sonraíonn siad na cáipéisí a d’fhéadfaí a éileamh ar vótóir a thabhairt ag stáisiún vótaíochta, sonraíonn siad na cáipéisí aitheantais le grianghraif a éilítear ó dhuine a aontaíonn le páipéar ainmniúcháin agus oifigí forordaithe na n-údarás áitiúil ina dtaiscfidh iarrthóirí áirithe a gcuid páipéar ainmniúcháin le go n-aontóidh toghthóirí cláraithe sa dáilcheantar nó sa limistéar toghcháin leo.

Na Rialacháin um Astuithe Comhdhúile So-Ghalaithe Orgánacha ó Thuaslagóirí Orgánacha 2002 (I.R. Uimh. 543 de 2002)Aistríonn na Rialacháin seo Treoir 1999/13/CE maidir le teorannú astuithe comhdhúile so-ghalaithe orgánacha (CSOeanna) de thoradh tuaslagóirí orgánacha a bheith á n-úsáid i ngníomhaíochtaí agus i suiteálacha áirithe. Tá feidhm ag na Rialacháin maidir le 20 gníomhaíocht earnála idir thirimghlantachán agus athspré feithiclí agus dhéantúsaíocht chógaisíochta sa chás go bhfeidhmítear iad i suiteálacha os cionn na dtairsí sonraithe maidir le tuaslagóirí a ídiú. Tá go leor de na gníomhaíochtaí nach foláir a rialáil ar mhéid Mhionfhiontar nó Fiontar meánmhéide agus dá réir sin, níl siad faoi réir rialála comhshaoil cheana féin amhail an córas um Rialú Lánpháirtithe maidir le Truailliú (RLT) arna fheidhmiú ag an GCC. Ar na Mionfhiontair agus Fiontair Mheánmhéide a bhaineann le hábhar tá athspréiteoirí feithiclí a bhaineann úsáid as breis is leath-thonna tuaslagóirí in aghaidh na bliana agus gach tirimghlantóir cuma faoin méid tuaslagóirí a ídítear in aghaidh na bliana. Is iad na comhlachtaí inniúla atá i gceist leis na Rialacháin a fhorfheidhmiú ná an GCC, sa chás go bhfuil ceadúnas RLT ag gníomhaíochtaí, agus na húdaráis áitiúla i gcomhair gach gníomhaíocht eile a bhaineann le hábhar. Éilítear go gcomhlíontar na rialacháin i ngach cás tráth nach déanaí ná 31 Deireadh Fómhair 2007 faoi réir dháta eatramhach 31 Deireadh Fómhair 2005 i gcás roghanna scéimeanna áirithe um laghdú.

Rialacháin na Gníomhaireachta um Chosaint Chomhshaoil (Nósanna Imeachta Roghnóireachta) (Leasú) 2002 (I.R. Uimh. 15 de 2002)

Leasaíonn na Rialacháin seo Rialacháin na Gníomhaireachta um Chosaint Chomhshaoil (Nósanna Imeachta Roghnóireachta 1992 (I.R. Uimh. 215 de 1992) ionas go dtabharfar cumhachtaí áirithe d’Ard-Rúnaí na Roinne Comhshaoil agus Rialtais Áitiúil ar ócáidí nach mbíonn an tArd-Rúnaí don Rialtas in ann páirt a ghlacadh i nósanna imeachta an choiste roghnóireachta. Is éard a dhéanann sé ná cuireann sé ar chumas Ard-Rúnaí na Roinne cruinnithe den choiste roghnóireachta a thionóil agus a bheith ina c(h)athaoirleach orthu.

Rialacháin na gComhphobal Eorpach (Leasú na Rialachán um Bhainistíocht Dramhaíola (Ceadúnú) 2002 (S.I. No. 337 of 2002)Leasaíonn na Rialacháin seo na Rialacháin um Bhainistiú Dramhaíola (Ceadúnú) 2000 chun críche feidhm dhlí a thabhairt do cheanglais áirithe de Threoir Chomhairle 1999/31/CE maidir le líonadh talún le dramhaíl (an Treoir maidir le Líonadh Talún). Cuireann Rialacháin 2000, mar atá siad leasaithe, ceanglas i bhfeidhm go léiríonn na táillí maidir le dramhaíl a dhiúscairt i saoráid líonta talún fíorchostais fhorbairt, fheidhmiú, dhúnadh agus iarchúraim na saoráide agus bunaíonn siad nósanna imeachta trína ndéanfaidh an Ghníomhaireacht um Chosaint Chomhshaoil amach an féidir saoráidí líonta talún atá ann cheana féin a oibriú de réir na gceanglas sa Treoir maidir le Líonadh Talún, nó an gá iad a dhúnadh. Déantar socrú sna Rialacháin seo freisin maidir le saoráidí agus gníomhaíochtaí sonraithe um líonadh talún a dhíolmhú ón Treoir maidir le Líonadh Talún agus ó Rialacháin 2000.

Rialacháin na gComhphobal Eorpach (Astuithe Truailleán Gáis agus Cáithníní ó mheaisínra neamh-shoghluaiste a Rialú) (Leasú) 2002 (I.R. Uimh. 270 de 2002)Leasaíonn na Rialacháin seo Rialacháin 1999 agus déanann siad socrú do cheadú an chineáil d’innill dócháin inmheánaigh atá le suiteáil i meaisínra so-ghluaiste nach meaisínra i gcomhair bóithre é, agus leis na hinnil sin a chur ar an margadh. Aistríonn na Rialacháin Iarscríbhinní leasaithe III agus IV a ghabhann le Treoir 97/68/CE mar atá oiriúnaithe do dhul chun cinn teicniúil ag Treoir an Choimisiúin 2001/63/CE.


An tAcht Airgeadais 1993 (Alt 60) Rialacháin 2002 (I.R. Uimh. 621 de 2002)Cuirtear na Rialacháin seo in ionad Rialacháin 2000 trí liosta na gcomhlachtaí sonraithe ar féidir leo na taifid náisiúnta feithiclí agus tiománaithe a rochtain, a shíneadh.

Rialacháin na dTithe (Cóiríocht arna soláthar ag Comhlachtaí Formheasta) 1992 (Leasú) Rialacháin 2002 (I.R. Uimh. 106 de 2002) Tugann na Rialacháin seo éifeacht d’íocaíocht deontas méadaithe ón Aire sa tréimhse go dtí Iúil 2001 i leith cúnamh a sholáthraíonn údaráis tithíochta do chomhlachtaí formheasta tithíochta saorálaí i leith tionscadail tithíochta saorálaí a bhfuil comhlachtaí den sórt sin tar éis tabhairt futhu.

Acht na dTithe (Forálacha Ilghnéitheacha) 2002 (Tosach Feidhme) Order 2002 (I.R. Uimh. 163 de 2002) Tugann an tOrdú seo alt 17(c) d’Acht na dTithe (Forálacha Ilghnéitheacha) 2002 i bhfeidhm an 25 Aibreán 2002, a dhéanann socrú chun teorainn iasachtaí na Gníomhaireachta Airgeadais Tithíochta a ardú ó €1.9 billiún (£1.5 billiún) go dtí €6 billiún.

Acht na dTithe (Forálacha Ilghnéítheacha) 2002 (Tosach Feidhme) (No. 2) Order 2002 (I.R. Uimh. 329 de 2002) Chuir an tOrdú seo tús le gach foráil d’Acht na dTithe (Forálacha Ilghnéitheacha) 2002 a bhí fágtha (seachas alt 11 agus fo-ailt 17(a), (b), agus (e)) an 27 Meitheamh 2002.

Na Rialacháin Tithíochta (Deontas do Thithe nua srl.) 1990 (Leasú) Rialacháin 2002 (I.R. Uimh. 517 de 2002) Déanann na Rialacháin seo socrú dlí chun an scéim dheontais do thithe nua a chur ar ceal le héifeacht ón 14 Samhain 2002. Cuireadh nósanna imeachta i bhfeidhm chun a cheadú go n-íocfaí deontais i dtosca áirithe sa chás gur sásaíodh coinníollacha na scéime. Íocfar deontais sa chás gur ceadaíodh iarratais roimh 14 Samhain 2002; nó sa chás go bhfuarthas iarratais sa Roinn Comhshaoil agus Rialtais Áitiúil an 14 Samhain 2002 nó roimhe agus nár ceadaíodh go fóill iad; nó sa chás go ndeachas le conradh chun teach a cheannach nó a thógáil an 14 Samhain 2002 nó roimhe, nó sa chás gur teach “féintógtha” atá i gceist sa chás gur leagadh an bhunsraith síos an 14 Samhain 2002 nó roimhe. Ba é an 4 Nollaig 2002 nó roimhe an dáta deireanach maidir le hiarratais a fháil. I ngach cás, beidh sé de choinníoll ar íocaíocht an deontais go gcaithfear an teach nua a bheith curtha i gcrích agus duine a bheith ina chónaí ann agus iarratas ar íocaíocht an deontais do Theach Nua a bheith faighte i Rannóg na nDeontas do Thithe an 13 Samhain 2003 nó roimhe.

Comhaltaí na nÚdarás Áitiúil (Aisce) Rialacháin 2002 (I.R. Uimh. 281 de 2002)Déantar socrú sna Rialacháin seo agus sonraítear coinníollacha iontu chun aisce a dheonú do nó i leith comhaltaí na n-údarás áitiúil, de réir alt 4 agus 142 den Acht Rialtais Áitiúil 2001.

Comhaltaí na nÚdarás Áitiúil (Aisce) (Leasú) Rialacháin 2002 (I.R. Uimh. 378 de 2002) Leasaíonn na Rialacháin seo na Rialacháin um Chomhaltaí na n-Údarás Áitiúil (Aisce) 2002.

Ordú um Údaráis Áitiúla (Fógairt Oifigí) 2002 (I.R. Uimh. 505 de 2002) Cúlghaireann an tOrdú seo gach fógairt oifigí a chuaigh roimhe agus a rinneadh faoi alt 2 den Acht um Údaráis Áitiúla (Oifigigh agus Fostaithe) 1926.

Ordú um Údaráis Áitiúla (Fógairt Oifigí) (Uimh. 2) Order 2002 (I.R. Uimh. 529 de 2002) Sonraíonn an tOrdú seo na hoifigí a mbeidh feidhm ag an Acht um Údaráis Áitiúla (Oifigigh agsu Fostaithe) 1926, mar atá leasaithe ag alt 11 den Acht Rialtais Áitiúil 1998, ina leith agus a bheidh, dá réir sin, faoi réir Choimisiún na gCeapachán Áitiúla maidir leis na hoifigí sin a líonadh.

An tAcht Rialtais Áitiúil 2001 (Tosach Feidhme) Ordú 2002 (I.R. Uimh. 65 de 2002) Tugann an tOrdú seo forálacha sonraithe den Acht Rialtais Áitiúil 2001 (Uimh 37 de 2001) i bhfeidhm, a bhaineann go príomha le cruinnithe agus coistí na n-údarás áitiúil lena n-áirítear aisghairmeacha, le héifeacht go ginearálta ó 17 Iúil 2002. Beidh feidhm ag socruithe nua maidir le folúntais ócáideacha ó 1 Bealtaine 2002.

An tAcht Rialtais Áitiúil 2001 (Tosach Feidhme) (Uimh. 2) Ordú 2002 (I.R. Uimh. 213 de 2002)Tugann an tOrdú seo alt 109 agus 110 den Acht Rialtais Áitiúil 2001 i bhfeidhm an 16 Bealtaine 2002, a chuireann ar chumas na n-údarás áitiúil ciste pobail agus scéim ghaolmhar phobail a bhunú chun tacú le tionscadail a meastar tairbhe don phobal áitiúil a bheith leo, agus chun iad a mhaoiniú.

An tAcht Rialtais Áitiúil 2001 (Tosach Feidhme) (Uimh. 3) Ordú 2002 (I.R. Uimh. 218 de 2002) Déanann an tOrdú seo socrú chun go dtosófar go ginearálta ar fhorálacha Chuid 15 den Acht Rialtais Áitiúil 2001 a bhaineann le Creatlach Eiticiúil i gcomhair Sheirbhís an Rialtais Áitiúil, a fheidhmiú, le héifeacht ó 1 Eanáir 2003.


An tAcht Rialtais Áitiúil 2001 (Tosach Feidhme) (Uimh. 4) Ordú 2002 (S.I. No. 250 de 2002) Tugann an tOrdú seo Caibidil 5 de Chuid 9 den Acht Rialtais Áitiúil 2001 i bhfeidhm, ina ndéantar socrú chun cóireáil uisce agus fuíolluisce agus feidhmeanna gaolmhara a chomhdhlúthú ar leibhéal an chontae.

An tAcht Rialtais Áitiúil 2001 (Tosach Feidhme) (Uimh. 5) Ordú 2002 (I.R. Uimh. 507 de 2002) Tugann an tOrdú seo Codanna 12 agus 21 den Acht Rialtais Áitiúil 2001 i bhfeidhm, codanna a bhaineann le nósanna imeachta airgeadais agus le forálacha iniúchóireachta agus iarmhairteacha maidir le teip ó thaobh feidhmeanna a chomhlíonadh agus le forálacha gaomhara áirithe eile.

An tAcht Rialtais Áitiúil 2001 (Coiste Chomhleabharlann Chontae Thiobraid Árainn) Rialacháin 2002 (I.R. Uimh. 214 de 2002)Soláthraíonn na Rialacháin seo bonn reachtúil uasdátaithe i gcomhair Choiste Comhleabharlann Chontae Thiobraid Árainn.

An tAcht Rialtais Áitiúil 2001 (Cruinnithe) Rialacháin 2002 (I.R. Uimh. 66 de 2002) Pléann na Rialacháin seo le ceisteanna a bhaineann go ginearálta le cruinnithe na n-údarás áitiúil lena n-áirítear rochtain an phobail agus na meán cumarsáide ar chruinnithe a gcuid coistí.

An tAcht Rialtais Áitiúil 2001 (Cuid 15) Rialacháin 2002 (I.R. Uimh. 582 de 2002) Forordaíonn na Rialacháin seo aicmí oibrithe na n-údarás áitiúil a bhfuil feidhm ag forálacha Chuid 15 den Acht Rialtais Áitiúil 2001 maidir le creatlach eitice ina leith. Lena chois sin, forordaíonn siad an fhoirm dhearbhaithe bhliantúil atá le cur ar fáil ag fostaithe agus ag comhaltaí gaolmhara d’údaráis áitiúla.

An tAcht Rialtais Áitiúil 2001 (Alt 231) Order 2002 (I.R. Uimh. 531 de 2002)Déanann an tOrdú seo socrú chun comhchoistí draenála sonraithe a scaoileadh agus a gcuid feidhmeanna a aistriú chuig na húdaráis áitiúla a bhaineann leo, le héifeacht ó 1 Eanáir 2003.

Na Rialacháin Rialtais Áitiúil (Nósanna Imeachta Airgeadais agus Iniúchadh) 2002 (I.R. Uimh. 508 de 2002)Leagann na Rialacháin seo amach na cleachtais agus na nósanna imeachta airgeadais agus iniúchóireachta atá le leanúint agus na foirmeacha gaolmhara atá le heisiúint ag údaráis áitiúla agus a gcuid gníomhaíochtaí laethúla airgeadais agus iniúchóireachta á mbainistiú acu.

Scéim Rialtais Áitiúil (Aoisliúntais) (Comhdhlúthú) (Leasú) 2002 (I.R. Uimh. 288 de 2002)Baineann an Scéim seo Coistí Gairmoideachais agus Institiúidí Teicneolaíochta amach ó shainmhíniú na n-údarás áitiúil chun críoch aoisliúntais.

Rialacháin Phleanála agus Fhorbartha 2002 (I.R. Uimh. 70 de 2002) Is é cuspóir na Rialachán seo ná scálaí na léarscáileanna de shuímh atá le húsáid i limistéir nach limistéir faoi fhoirgnimh iad, a mhionathrú. Mionathraítear na mionsonraí atá le tabhairt ar léarscáileanna suíomh atá le cur isteach in éineacht le hiarratas pleanála freisin.

Rialacháin Phleanála agus Fhorbartha (Uimh. 2) 2002 (I.R. Uimh. 149 de 2002)Is é cuspóir na Rialachán seo ná na Rialacháin Phleanála agus Fhorbartha 2001 a leasú chun táillí a fhorordú i gcomhair ceadúnas comharthaí treorach ‘méar eolais’ i gcomhair cóiríocht do thurasóirí.

An tOrdú um Choimisiún an Reifrinn (Bunú) 2002 (I.R. Uimh. 33 de 2002) Déanann na Rialacháin seo socrú chun Coimisiún Reifrinn a bhunú chun críocha an reifrinn ar Bhille an Chúigiú Leasú is Fiche ar an mBunreacht (Cosaint Bheatha an Duine le linn Toirchis) 2001.

An tOrdú um Choimisiún an Reifrinn (Bunú) (Uimh. 2) 2002 (I.R. Uimh. 346 de 2002) Déanann na Rialacháin seo socrú chun Coimisiún Reifrinn a bhunú chun críocha an reifrinn ar Bhille an tSéú Leasú is Fiche ar an mBunreacht 2002.

An tOrdú um Lá Vótaíochta Reifrinn Déanann an tOrdú seo socrú maidir leis an dáta agus leis na huaireanta vótaíochta i gcomhair an reifrinn ar Bhille an Chúigiú Leasú is Fiche ar an mBunreacht (Cosaint Bheatha an Duine le linn Toirchis) 2001.

An tOrdú um Lá Vótaíochta ReifrinnDéanann an tOrdú seo socrú maidir leis an dáta agus leis na huaireanta vótaíochta i gcomhair an reifrinn ar Bhille an tSéú Leasú is Fiche ar an mBunreacht 2002.


An tOrdú um Cheann Comhairimh Reifrinn Déantar socrú san Ordú seo chun Ceann Comhairimh Reifrinn a cheapadh i gcomhair an reifrinn arna reachtáil ar Bhille an Chúigiú Leasú is Fiche ar an mBunreacht (Beatha an Duine a Chosaint le linn Toirchis) 2001.

An tOrdú um Cheann Comhairimh ReifrinnDéantar socrú san Ordú seo chun Ceann Comhairimh Reifrinn a cheapadh i gcomhair an reifrinn arna reachtáil ar Bhille an tSéú Leasú is Fiche ar an mBunreacht 2002.

Na Rialacháin um Thoghchán don Seanad (Comhaltaí Painéil) (Foirmeacha Forordaithe) (Leasú) 2002 (I.R. Uimh. 68 de 2002) Leasaíonn na Rialacháin seo Na Rialacháin um Thoghchán don Seanad (Comhaltaí Painéil) (Ceisteanna Forordaithe) 1954 mar atá leasaithe ag na Rialacháin um Thoghchán don Seanad (Comhaltaí Painéil) (Foirmeacha Forordaithe) (Leasú) 2000 trí fhoirmeacha athbhreithnithe de pháipéir bhallóide atá le húsáid ag toghcháin do phainéal an tSeanaid agus ag fo-thoghcháin a fhorordú chun socrú a dhéanamh go n-áireofaí grianghraif d’iarrthóirí ar na páipéir bhallóide.

Na Rialacháin um Thoghchán don Seanad (Comhaltaí Ollscoile) (Ceisteanna Forordaithe) (Leasú) 2002 (I.R. Uimh. 67 de 2002)Leasaíonn na Rialacháin seo Na Rialacháin um Thoghchán don Seanad (Comhaltaí Ollscoile) (Ceisteanna Forordaithe) 1938 mar atá leasaithe ag na Rialacháin um Thoghchán don Seanad (Comhaltaí Ollscoile) (Ceisteanna Forordaithe) 2000 trí fhoirm athbhreithnithe de pháipéar ballóide a fhorordú go n-áireofaí grianghraf den iarrthóir.

An tOrdú um Olltoghchán don Seanad (Comhaltaí Painéil) 2002Déanann an tOrdú seo socrú maidir leis an tréimhse ainmniúcháin, le páipéir bhallóide a eisiúint agus leis an am agus leis an dáta ó thaobh clabhsúr a chur le vótaíocht.

An tOrdú um Olltoghchán don Seanad (Comhaltaí Ollscoile) 2002Déanann an tOrdú seo socrú i gcomhair an lá deireanach lena nglacfar le hainmniúcháin, i gcomhair an dáta faoina raibh páipéir bhallóide le bheith eisithe do thoghthóirí agus i gcomhair an am agus an dáta maidir le clabhsúr a chur le vótaíocht.

Alt 36(1) OrdúFaomhann an tOrdú seo trealamh an chórais vótaíochta le húsáid ag toghchán Dála.

Forlíonadh leis an Ordú um Vótóirí Poist (Deacracht Speisialta) 2002 (I.R. Uimh. 186 de 2002) Déanann an tOrdú seo socrú chun vótáil phoist a shíneadh chuig daoine nach raibh in ann vótáil ag an olltoghchán arna reachtáil an 17 Bealtaine 2002 mar gheall ar chreideamh a reiligiúin.

Rialacháin um Bhainistiú Dramhaíola (Tobhach Líonta Talún) 2002 (I.R. Uimh. 86 de 2002)Déanann na Rialacháin seo socrú chun an tobhach líonta talún a ndearnadh socrú dó faoi alt 72 den Acht um Bhainistiú Dramhaíola 1996, mar atá curtha isteach ag alt 11 den Acht um Bhainistiú Dramhaíola (Leasú) 2001, a thosú agus a fheidhmiú. Cuireann na Rialacháin an tobhadh líonta talún i bhfeidhm le héifeacht ó 1 Meitheamh 2002, ar ráta tosaigh €15 in aghaidh an tonna dramhaíola arna dhiúscairt chuig saoráid líonta talún, sonraíonn siad na daoine úd a bhfuil sé dlite orthu an tobhach a íoc agus déanann siad socrú maidir le dramhaíola agus gníomhaíochtaí dramhaíola sonraithe a dhíolmhú ón tobhach. Leagann na Rialacháin nósanna imeachta agus teorainneacha ama amach maidir le híocaíocht an tobhaigh ag daoine cuntasacha, agus déanann siad socrú chun taifid agus cuntais a choinneáil, socrú maidir le hiniúchóireacht ar ghníomhaíochtaí dramhaíola ábhartha, le nósanna imeachta maidir le dliteanas tobhaigh a mheas i gcás neamhíocaíochta nó ganníocaíochta ó dhuine cuntasach, le hús a chur ar thobhach thar téarma agus le tobhach atá dlite agus iníoctha a aisghabháil.

Rialacháin um Bhainistiú Dramhaíola (Ceadúnú) (Leasú) 2002 (I.R. Uimh. 336 de 2002)Leasaíonn na Rialacháin seo Rialacháin um Bhainistiú Dramhaíola (Ceadúnú) 2000, go príomha chun críche éifeacht dlí a thabhairt do cheanglais áirithe de Threoir Chomhairle 1999/31/CE maidir le líonadh talún le dramhaíl. Déanann na leasuithe socrú chun go rangódh an Ghníomhaireacht um Chosaint Chomhshaoil (GCC) saoráidí líonta talún, cuireann siad cosc ar dhramhaíola sonraithe a ghlacadh isteach nó a dhiúscairt i saoráidí líonta talún, agus déanann siad socrú nach féidir glacadh ach le dramhaíola sonraithe lena ndiúscairt in aicmí líonta talún difriúla. Cuireann na Rialacháin sainmhínithe áirithe nua isteach i Rialacháin 2000, agus cuirtear Sceideal athbhreithnithe a thugann aghaidh ar cheanglais áirithe i dTreoir 1999/31/CE in áit Dara Sceideal na Rialachán sin (a shonraíonn forálacha ghníomhartha Comhphobail a bhfuil éifeacht le tabhairt dóibh trí mheán coinníollacha i gceadúnais ábhartha dramhaíola arna ndeonú ag an GCC).


Aguisín 2 Foilseacháin

Tá mionchur síos ar na foilseacháin arna dtáirgeadh ag an Roinn i rith 2002 le fáil thíos. Féadtar na foilseacháin sin a bhfuil táillle orthu a cheannach go dtíreach ó Oifig Dhíolta Foilseachán Rialtais (mionsonraí ag deireadh an Aguisín seo); agus tá na foilseacháin sin atá saor in aisce ar fáil ón Roinn.

Tá na foilseacháin ar fad ar fáil ar láithreán gréasáin na Roinne, www.environ.ie seachas sa chás go dtugtar a mhalairt le fios.

Tá mionsonraí iomlána ar fhoilseacháin na Roinne lena n-áirítear eolas faoin iad a bheith ar fáil agus faoina bpraghasanna le fáil ar láithreán gréasáin na Roinne nó ón Aonad Preasa agus Faisnéise, mionsonraí in Aguisín 5.

Beart Maidir le hAiltireacht 2002-2005 €10 (níl sé ar fáil ar an láithréan gréasáin)

Tuarascáil Bhliantúil 2001 Saor in Aisce

Fardal Seandálaíochta ar Co. Thiobraid Árainn (Imleabhar. 1) Tuaisceart Thiobraid Árainn [J. Farrelly & C. O'Brien] €35 (níl sé ar fáil ar an láithréan gréasáin)

Marcáil CE ar Tháirgí Foirgníochta faoi Threoir 89/106/CEE an AE (Samhain 2002) Saor in Aisce (níl sé ar fáil ar an láithréan gréasáin)

An Tionscal Foirgníochta : Athbhreithniú 2001; Réamhfhaisnéis 2002 - 2004 €6.35

Builitín Comhshaoil (Uimhreacha 51 go dtí 54) Saor in Aisce

Builitín um Staidreamh Tithíochta (Gach Ráithe) €2.79

Straitéis Acmhainní Daonna Saor in Aisce

Tá bileoga agus póstaeir fhaisnéise faoi shaincheisteanna comhshaoil ar fáil ó ENFO (féach Aguisín 5 i gcomhair mionsonraí teagmhála)

Bileoga Faisnéise faoin bpróiseas pleanála:

Treoir Maidir le Cead Pleanála (PL1) Saor in Aisce

Iarratas Pleanála a Dhéanamh (PL2) Saor in Aisce

Tuairim a Thabhairt faoi Iarratas Pleanála (PL3) Saor in Aisce

Obair a Dhéanamh timpeall an Tí – Na Saincheisteanna Pleanála (PL5) Saor in Aisce

Forbairt Talmhaíochta & Feirme - Na Saincheisteanna Pleanála (PL6) Saor in Aisce

Pleanáil don Fhear/Bhean G(h)nó (PL7) Saor in Aisce

An Plean Forbartha (PL8) Saor in Aisce

Measúnú ar an Tionchar ar an gComhshaol (PL9) Saor in Aisce

Achomharc Pleanála a Dhéanamh (PL10) Saor in Aisce

Treoir maidir leis an gCóras Rialaithe Foirgníochta (PL11) Saor in Aisce

Treoir maidir leis an Oidhreacht Ailtireachta (PL12) Saor in Aisce

Bróisiúr na mBailte is Fearr Bail Orthu in Éirinn Saor in Aisce (ar fáil ar an láithreán gréasáin, www.tidytowns.ie)

Builitín na hÉireann maidir le Staidreamh Feithiclí agus Tiománaithe Saor in Aisce (níl sé ar fáil ar an láithreán gréasáin)

Forbairt Inbhuanaithe a Dhéanamh den Fhorbairt in Éirinn: Athbhreithniú, Measúnú agus Aicsean Amach Anseo €10Plean Náisiúnta Bithéagsúlachta €10 (níl sé ar fáil ar an láithreán gréasáin)

Plean Náisiúnta Oidhreachta €10 (níl sé ar fáil ar an láithreán gréasáin)

Pleanáil Náisiúnta le haghaidh Éigeandálaí Núicléacha Saor in Aisce

Creatlach Bheartais i gcomhair Earnáil an Fhuinnimh In-Athnuaite Saor (ar fáil ar an láithreán gréasáin, www.ppp.gov.ie)

Dramhaíl a Chosc agus a Athchúrsáil – Athrú a Sheachadadh (Bileog Faisnéise) Saor in Aisce_____________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Nollaig 2003) leathanach 61 de 79

http://www.tidytowns.ie/

Dramhaíl a Chosc agus a Athchúrsáil - Athrú a Sheachadadh (Márta 2002) €12

Tuarascáil maidir le Dul Chun Cinn: Mar atá an Straitéis Náisiúnta um Athrú Aeráide á Cur i nGníomh Saor in Aisce

Ár nOidhreacht a Chosaint Athbreithniú ar na hAchtanna Séadchomharthaí Náisiúnta €3 (níl sé ar fáil ar an láithreán gréasáin)

Radón i bhFoirgnimh atá ann Faoi Láthair – Roghanna Ceartúcháin (Eanáir 2002) €5 (níl sé ar fáil ar an láithreán gréasáin)

Athbhreithniú ar an tSábháilteacht ó Dhóiteán agus ar Sheirbhísí Dóiteáin in Éirinn €20

Limistéir faoi Chosaint Speisialta d’Éin in Éirinn €10 (níl sé ar fáil ar an láithreán gréasáin)

Ag Maireachtáil leis an Dúlra Saor in Aisce

Suirbhé ar Oidhreacht Ailtireachta Chontae Cheatharlach €17.99 (níl sé ar fáil ar an láithreán gréasáin)

Suirbhé ar Oidhreacht Ailtireachta Chontae Laoise €17.99 (níl sé ar fáil ar an láithreán gréasáin)

Suirbhé ar Oidhreacht Ailtireachta Fhine Gall €17.99 (níl sé ar fáil ar an láithreán gréasáin)

Suirbhé ar Oidhreacht Ailtireachta Dheisceart Chontae Átha Cliath €17.99 (níl sé ar fáil ar an láithreán gréasáin)

Suirbhé ar Thuamaí Meigiliteacha na hÉireann (Iml. 1) Co. an Chláir [R. de Valera & S. Ó Nualláin] (1961; athchló 2002) €40 (níl sé ar fáil ar an láithreán gréasáin)

Suirbhé ar Thuamaí Meigiliteacha na hÉireann (Iml. 6) Co. Dhún na nGall [E. Cody] €50 (níl sé ar fáil ar an láithreán gréasáin)

Treoircháipéisí Teicniúla A go dtí M €75

Treoircháipéisí Teicniúla F (Aeráil) (eagrán 2002) €7

Treoircháipéisí Teicniúla L Áitribh (Breosla agus Fuinneamh a Chaomhnú) (eagrán 2002) €10

Leabhair Nótaí Liam Price (2 iml.) [C. Corlett & M. Weaver] €50 (níl sé ar fáil ar an láithreán gréasáin)

An Straitéis Náisiúnta Spásúlachta 2002-2020: Daoine, Áiteanna agus Acmhainneacht €20 (ar fáil ar an láithreán gréasáin, www.irishspatialstrategy.ie)

An Straitéis Náisiúnta Spásúlachta 2002-2020: Daoine, Áiteanna agus Poitéinseal – Treoir achomair Saor in Aisce (ar fáil ar an láithreán gréasáin, www.irishspatialstrategy.ie)

Bróisiúr Chomórtas na mBailte Slachtmhara Saor in Aisce (ar fáil ar an láithreán gréasáin, www.tidytowns.ie)

Lámhleabhar na mBailte Slachtmhara Saor in Aisce (ar fáil ar an láithreán gréasáin, www.tidytowns.ie)

Leabhar Thorthaí na mBailte Slachtmhara Saor in Aisce (ar fáil ar an láithreán gréasáin, www.tidytowns.ie)

I dTreo Pobal Inbhuanaithe Áitiúil– Treoirlínte maidir le Clár Áitiúil 21 Saor in Aisce

OIFIG DHÍOLTA FOILSEACHÁN RIALTAIS (chun na foilseacháin sin a bhfuil táille orthu a cheannach)

Diolachán Díreach :Oifig Dhíolta Foilseachán Rialtais,Sráid Theach Laighean,Baile Átha Cliath 2.Teil. (01) 671 0309

Ar an bPost :Gníomhaireacht Soláthair an Rialtais,Brainse na bhFoilseachán,4 - 5 Bóthar Fhearchair,Baile Átha Cliath 2.Teil. (01) 661 3111







Aguisín 3 Ráitis Airgeadais

Bunús na gCuntas Ullmhaítear cuntais ar idirbhearta airgeadais na Roinne Comhshaoil, Oidhreachta agus Rialtais Áitiúil de réir an Exchequer and Audit Departments Act 1866 agus de réir rialacha agus nósanna imeachta cuntasaíochta arna leagan síos ag an Aire Airgeadais. Tá mionsonraí ar na ráitis airgeadais seo a leanas leagtha amach thíos:

- Cuntas Leithreasa 2002 le roinnt colún breise; - Ráiteas faoi Chostais Oibriúcháin;- Ráiteas faoi Shócmhainní agus Dhliteanais;- Ráiteas faoi Shócmhainní Caipitiúla; - Ráiteas faoi Íoc Pras Cuntas;

Tá na ráitis airgeadais sin iniúchta ag an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste.

Is éard atá i gCuntas Leithreasa 2002 ná taifead bunaithe ar airgead tirim, ar na Fáltais agus ar na hÍocaíochtaí sa bhliain i gcomparáid leis an Soláthar Measta, agus faisnéis a bhaineann le fabhruithe curtha leis sin. Lena chois sin, taispéantar an Soláthar Measta i gcomhair na bliana 2003. Cuid ar bith den chaiteachas údaraithe a fhágtar gan chaitheamh i ndeireadh na bliana, géilltear don Státchiste í.

Bhí aschur comhlán €2,806.494 milliún i gcomhair 2002 ag an Roinn agus ioncam €34.952 milliún, rud a d’fhág €2,771.512 milliún mar ghlanaschur. Ba é aschur an Bhuiséid Riaracháin ná €64.172 milliún, ar thurastail €47.092 milliún (73.4%) de.

Tugtar an Ráiteas faoi Costais Oibriúcháin chun líon iomlán na n-acmhainní arna n-ídiú ag an Roinn in 2002 a thaispeáint ar bhonn fabhruithe, i gcomhthéacs bheartas agus phrionsabail chuntasaíochta a luaitear. Táirgeann sé figiúr faoin gcostas oibriúcháin trí shraith choigeartuithe a dhéanamh ar fhigiúr an aschuir bunaithe-ar-airgead-tirim arna tháirgeadh ag an gCuntas Leithreasa.

Soláthraítear mionsonraí ar Shócmhainní Caipitiúla, ar Shócmhainní atá á bhForbairt agus ar an nGlandliteanas don Státchiste sa Ráiteas faoi Shócmhainní agus Dhliteanais.

Soláthraítear mionsonraí ar na luachanna tosaigh agus deiridh maidir le Sócmhainní Caipitiúla ar Clár Sócmhainní na Roinne agus mionsonraí ar an Díluacháil sa Ráiteas faoi Shócmhainní Caipitiúla.

Soláthraítear mionsonraí ar na híocaíochtaí úis a tarraingíodh agus a íocadh in 2002 sa Ráiteas faoi Íoc Pras Cuntas.

_________________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Lúnasa 2003) leathanach 63 de 79

Cuntas Leithreasa 2002

(Vóta 25) Cuntas ar an tsuim a caitheadh, sa bhliain dar chríoch 31 Nollaig 2002 i gcomparáid leis an tsuim arna deonú agus ar an tsuim a d’fhéadfaí a fheidhmiú mar leithreasuithe i gcabhair le cois na suime sin, le haghaidh thurastail agus chostais Oifig an Aire Comhshaoil, Oidhreachta agus Rialtais Áitiúil, lena n-áirítear deontais d’Údaráis Áitiúla, deontais agus costais eile i dtaca le tithíocht, scéimeanna ilchineálacha, fóirdheontais agus deontais lena n-áirítear deontais áirithe i gcabhair.

Nóta: Tá na teidil agus na huimhreacha fo-mhíre leasaithe ionas go léireofaí iad siúd a ndearnadh mionchur síos orthu sna Meastacháin Athbhreithnithe i gcomhair Seirbhísí Poiblí 2003 (sa chás go bhfuil nach dtagann siad lena chéile nó nach ann dóibh a thuilleadh, cuirtear teidil fo-mhíre 2002 a bhaineann le hábhar i lúibíní).

2002 2002 2002 2003Seirbhís Soláthar Aschur Fabhruithe Soláthair

Measta Deiridh Measta€'000 €'000 €'000 €'000

RIARACHÁNA.1. Turastail, Pá agus Liúntais 48,228 47,092 - 61,109

A.2. Taisteal agus Liúntais Chothaithe 3,516 3,266 64 3,018

A.3. Costais Fhoghabhálacha 3,205 2,608 102 2,797

A.4. Seirbhísí Poist agus Teileachumarsáide 1,174 1,878 143 1,961

A.5. Meaisínra Oifige agus Soláthairtí Eile Oifige 6,770 6,604 (231) 9,131

A.6. Costais maidir le hÁitribh Oifige 1,181 1,180 85 1,466

A.7. Seirbhísí Sainchomhairle 629 927 15 1,402

A.8. Seirbhísí Ar-Líne um Shochaí Fhaisnéise 1,900 617 (120) 1,400

A.9. Uachtaránacht ar an AE - - - 1,700

TITHÍOCHTB.1. Cláir Tithíochta Údarás Áitiúil agus Sóisialta 1,102,364 1,126,993 4,235 1,015,696

B.2. Deontais agus Fóirdheontais srl. do Thithíocht Phríobháideach 71,690 80,480 - 74,211

B.3. Ciste Deontas i gCabhair i gcomhair Tascfhórsa maidir le Cúnamh Speisialta Tithíochta do Dhaoine Scothaosta (arna mhaoiniú ag an gCrannchur Náisiúnta)

11,904 11,903 - 11,537

B.4. Áiseanna Comhchoiteanna i Scéimeanna Tithíochta Saorálaí (arna maoiniú ag an gCrannchur Náisiúnta)

1,733 1,152 - 1,901

AN COMHSHAOLC.1. Clár Seirbhísí Uisce agus Séarachais srl. (D.1. in 2002) 487,114 492,550 128 471,258

C.2. Gníomhaireacht um Chosaint Chomhshaoil (D.3. in 2002) 18,923 16,921 - 19,149

C.3. An Institiúid Éireannach um Chosaint Raideolaíoch – Deontas i gCabhair i gcomhair Costas Ginearálta (G.1 in 2002)

1,515 1,515 - 3,019

C.4. Sábháilteacht Núicléach (G.2 –Costais Áirithe a bhaineann le Cás BNFL in 2002)

98 450 11 1,689

C.5. Síntiúis le hEagraíochtaí Idirnáisiúnta (G.4 in 2002) 39 60 - 3,835

. (D.2-Seirbhísí Comhshaoil agus Seirbhísí gaolmhara in 2002) 37,983 7,536 (51) -

(G.3 –Scéim Dheontais Leigheasacháin Radóin in 2002) 500 - - -

RIALTAS ÁITIÚILD.1. Ciste Rialtais Áitiúil (E in 2002) 419,571 419,571 - 421,107

D.2. Deontais i leith Bóithre nach Bóithre Násiúnta iad (C.1 –Feabhsú/Cothabháil Bóithre in 2002)

438,603 425,148 - 39,957

D.3. Costais Ceadúnúcháin Feithiclí agus Tiománaithe (C.3 in 2002) 13,941 14,228 683 9,424




D.4. Comhpháirtíochtaí in Údaráis Áitiúla (F.15 in 2002) 5,000 5,548 1 5,865

(C.2 – Iompar i mBaile Átha Cliath in 2002) 5,249 5,249 - -

(C.4 – Seirbhísí Eile in 2002 a Bhaineann le Bóithre) 447 447 - -

OIDHREACHTE.1. Deontas i gCabhair don Chomhairle Oidhreachta – Costais

Riaracháin (H.1 in 2002)1,889 615 - 2,322

E.2. Deontas i gCabhair don Chomhairle Oidhreachta (arna Mhaoiniú ag an gCrannchur Náisiúnta) (H.2 in 2002)

5,709 5,709 - 7,048

E.3. Seirbhísí Oideachais agus Seirbhísí do Chuairteoirí (H.3 in 2002)

368 424 27 531

E.4. Seirbhísí Ilchineálacha ag Ionaid do Chuairteoirí (H.4 in 2002) 465 673 45 648

E.5. Margaíocht Thar Sáile (H.5 in 2002) 32 99 8 328

E.6. An tSeirbhís Páirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra (H.6 in 2002)

16,431 12,238 1,166 25,306

E.7. Maoine Stairiúla (H.7 in 2002) 8,823 13,961 1,344 21,021

E.8. Cosaint Séadchomharthaí Náisiúnta agus na hAiltireachta (H.8 in 2002)

15,653 13,394 560 28,736

E.9. Tionscnaimh an Bheartais Ailtireachta (H.9 in 2002) 200 - 11 277

E.10. Deontais Chosanta Ailtireachta (F.5 – Cosaint na hOidhreachta Ailtireachta in 2002)

3,401 3,552 - 3,268

SEIRBHÍSÍ EILEF.1. Seirbhísí Dóiteáin agus Éigeandála 19,961 18,972 2,648 19,211

F.2. Seirbhís Leabharlainne agus Chartlainne na nÚdarás Áitiúil 11,829 8,262 - 11,475

F.3. Fóirdheontais d’Údaráis Áitiúla i dtreo Táillí Iasachtaí i leith Soláthair Sheirbhísí Caipitiúla

63 31 - 49

F.4. Forchúiteamh i gCaiteachas de bhun Gortuithe Mailíseacha 283 795 - 269

F.5. An Bord Pleanala (F.6 in 2002) 10,232 11,520 - 10,623

F.6. An Cumann Sábháilteachta Uisce (F.8 in 2002) 440 459 - 447

F.7. Athghiniúint Uirbeach (F.9 in 2002) 56,441 29,359 - 24,660

F.8. Comórtas na mBailte Slachtmhar (F.10 in 2002) 104 104 25 99

F.9. Clár Síochána agus Athmhuintearais (F.11 in 2002) 5,000 10 - 4,846

F.10. An Binse Pleanála (F.12 in 2002) 5,932 5,867 280 13,339

F.11. Pleanáil agus Forbairt, srl. (F.14 in 2002) 321 391 59 305

F.12. Tionscadail na Mílaoise - - - 1,689

F.13. Seirbhísí Ilchineálacha (F.16 in 2002) 1,392 1,287 3 2,382

(F.7 – Comhairle Sábháilteachta Náisiúnta in 2002) 1,288 819 - -

(F.13 –Ionaid Ilfhreastail in 2002) 4,000 4,000 - -

Móriomlán 2,853,534 2,806,464 11,241Bain as:-




G. Leithreasuithe i gCabhair 34,453 34,952 1,943Iomlán Glan 2,819,081 2,771,512 9,298

BARRACHAS LE GÉILLEADH:- €47,569,428


RÁITEAS FAOI CHOSTAS OIBRIÚCHÁIN I gCOMHAIR 2002

€'000 €'000 €'000Glan-Aschur 2,771,512

Athruithe i Sócmhainní Caipitiúla Ceannacháin Airgid Thirim (7,482)Díluacháil 5,105Caillteanas ar Dhiúscairt 63 (2,314)

Sócmhainní atá á bhForbairtÍocaíochtaí in Airgead Tirim (2,431)

Athruithe i nGlan-Sócmhainní ReathaLaghdú ar Fhabhruithe Deiridh (16,794)Méadú ar Stoc (572) (17,366) (22,111)

Caiteachas Díreach 2,749,401

Caiteachas a Iompraíodh in Áiteanna Eile Glanchaiteachas ar Sheirbhísí Gaolmhara 11,490Measchíosa 3,524 15,014

Costas Oibriúcháin 2,764,415

_________________________________________________________________________________________________________________Dréacht-Tuarascáil Bhliantúil 2002 (Nollaig 2003) leathanach 67 de 79

Costais Oibriúcháin

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

2001 2002

Costais Eile

€ milliún

Costais Oibriúcháín

0

10

20

30

40

50

2001 2002

Costais Foirne

€ milliún

RÁITEAS FAOI SHÓCMHAINNÍ AGUS DHLITEANAS MAR A BHÍ AN 31 NOLLAIG 2002

€'000 €'000 €'000

Sócmhainní Caipitiúla (Nóta 4) 18,936

Sócmhainní atá á bhForbairt (Nóta 5) 3,15022,086

Sócmhainní ReathaStoic (Nóta 17) 1,212Réamhíocaíochtaí 769Ioncam Fabhraithe 2,149Iarmhéideanna Eile Dochair:

Óinchistí 16Nithe Eile Fionraí 2,935 2,951

Iarmhéid agus Airgead Tirim an Phámháistir Ghinearálta 43,597Orduithe Amuigh (24,653) 18,944

Sócmhainní Reatha Iomlána 26,025

Dliteanais ReathaCostais Fhabhraithe 12,010Ioncam Iarchurtha 206Iarmhéideanna Eile Sochair:

Dlite don Stát (Nóta 18) 2,140 Ciste Comhshaoil 16,298

Nithe Eile Fionraí 1,588 20,026

Glandliteanas don Státchiste (Nóta 6) 1,869

Iomlán na nDliteanas Reatha 34,111

Glan-Dliteanais Reatha (8,086)

Glan-Sócmhainní 14,000


RÁITEAS FAOI SHÓCMHAINNÍ CAIPITIÚLA MAR A BHÍ AN 31 NOLLAIG 2002

Talamh agus

Monarcha, Meaisínra

Trealamh Oifige Troscán agus Iomláin

Foirgnimh & Gluaisteáin agus TE Feistithe€'000 €'000 €'000 €'000 €'000

Costas nó Luacháilan 1 Eanáir 20021 21 - 16,081 1,471 17,573

Breiseanna 5 804 7,110 116 8,035Breiseanna ón Roinn Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta3 - 10,879 3,201 672 14,752Breiseanna ón Roinn Iompair3

- 94 7,629 308 8,031

Diúscairtí - (159) (393) - (552)Aistrithe chuig an Roinn Iompair3 - - (191) (16) (207)

Sócmhainní Comhlánaan 31 December 20021 26 11,618 33,437 2,551 47,632

Díluacháil Carntha:

Iarmhéid Tosaighan 1 Eanáir 20021 9 - 10,248 839 11,096

Díluacháil i gcomhair na bliana 1 1,036 3,863 205 5,105Díluacháil ar na breiseanna ón Roinn Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta3

- 5,398 1,741 110 7,249 Díluacháil ar na breiseanna ón Roinn Iompair3

- 48 5,510 220 5,778Díluacháil ar Dhiúscairtí - (100) (363) - (463)Díluacháil ar aistrithe chuig an Roinn Iompair3 - - (65) (4) (69)Díluacháil Charnthaan 31 December 2002 10 6,382 20,934 1,370 28,696

Glan-Sócmhainní ag 31 Nollaig 2002 16 5,236 12,503 1,181 18,9361. Ní hionann Iarmhéideanna Tosaigh agus iarmhéideanna deiridh i gcomhair 2001 toisc gur cuireadh an iomarca

breiseanna isteach sa bhliain roimhe. 2. Lena n-áirítear sócmhainní a fuarthas in 2001 ach nár cuireadh le Clár na Sócmhainní go dtí 2002. 3. Meastar gur tharla an t-aistriú sócmhainní chuig agus ón Roinn an 1 July 2002.4. Níl luach curtha ar Mhaoine Oidhreachta, amhail Páirceanna agus Séadchomharthaí Náisiúnta agus ar

Shócmhainní Oidhreachta amhail déantúsáin agus scríbhinní.


RÁITEAS FAOI ÍOC PRAS CUNTAS i gCOMHAIR 2001

Comhlíonann an Roinn Comhshaoil, Oidhreachta agus Rialtais Áitiúil forálacha An Acht um Íoc Pras Cuntas 1997, mar atá leasaithe. Is é polasaí na Roinne gach sonrasc a shocrú go pras agus aird chóir á tabhairt ar théarmaí conarthacha sa chás infheidhme, ar dhea-chleachtais airgeadais agus bhainistíochta agus ar fhorálacha an Achta.

Tá nósanna imeachta curtha i bhfeidhm chun déileáil le sonraisc/íocaíochtaí ionas go n-íoslaghdófar minicíocht na gcás ina dtarlaíonn sé go ngearrtar formhuirir úis ar íocaíochtaí deireanacha. Tá fógra tugtha do gach oifigeach faoi shár-chleachtais maidir lena bheith ag déileáil le híocaíochtaí de chineál sonraisc agus ar an riachtanas go gcomhlíonfaí an tAcht. Sa chás nach ionann téarmaí íocaíochta faoi chonarthaí sonracha agus an gnáthghnás, bheadh cleachtais íocaíochta na Roinne ag teacht le téarmaí an chonartha ábhartha. Is é an spriocaga slánúcháin i Rannóg na gCuntas ó thaobh sonraisc a íoc ná 3 lá ón dáta a fhaightear foirmeacha comhlánaithe lena n-údaraítear íocaíochtaí mar aon leis na cáipéisí riachtanacha.

As measc iomlán na n-íocaíochtaí arna ngearradh i sonraisc in 2002, breis is €56.6 milliún, tarraingíodh ús pionóis €3,634.19 ar 261 íocaíocht a rinne €1.2 milliún san iomlán. As measc na n-íocaíochtaí, bhain suimeanna os cionn €317.43 le 169 díobh a rinne luach €1,189,619.38 san iomlán agus bhí €3,538.34 d’íocaíochtaí úis i gceist leo sin. Bhí na moilleanna chomh fada le 10 lá i gceist le thart ar 62% de na cásanna, bhí na moilleanna idir 11 agus 20 lá i gceist le 17 % de na cásanna, bhí na moilleanna idir 21 agus 50 i gceist le 13% de na cásanna agus bhí moilleanna ab fhaide ná 50 lá i gceist le 8% de na cásanna.

Ba é luach na n-íocaíochtaí deireanacha ar fad mar chéatadán de na híocaíochtaí uile arna ngearradh i sonraisc in 2002 ná 2.1%.

Íocaíochtaí Prasa Íocaíochtaí Prasa


Íocaíochtaí Prasa

€0

€1,000

€2,000

€3,000

€4,000

€5,000

€6,000

€7,000

2001 2002

Ús Pionóis

Luach na n-íocaíochtaídeireanachauile mar % de na híocaíochtaíuile arna ngearradhi sonraisc

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

2001 2002

Íocaíochtaí Prasa4

Aguisín 4 Cairt Eagrúcháin

Roinn Comhshaoil, Oidhreachta agus Rialtas Áitiúil

Ard-Rúnaí: Niall Callan

Beartas Comhshaoil Bonneagar agus Seirbhísí Comhshaoil

Oidhreacht & Pleanáil Comhairleoir Dlí

Geraldine TallonRúnaí Cúnta

Tom O'MahonyRúnaí Cúnta

Mary MoylanRúnaí Cúnta

Dermot Humphreys

Maurice CoughlanPríomhoifigeachBeartas Comhshaoil

Eamon MarkeyPríomhchomhairleoir

John McCarthyPríomhoifigeachBonneagar agus Rialáil Dramhaíola

Louis KilmartinPríomhchomhairleoir

Liam O'ConnellPríomhoifigeachBeartas Oidhreachta

John MartinPríomhchomhairleoir

John KelleherPríomhoifigeachComhshaol, Feasacht Idirnáisiúnta Comhshaoil agus Thuaidh/Theas

Brian LeechComhairleoir Sinsearach

Pat MackenPríomhoifigeachCosc agus Aisghabháil Dramhaíola

Gerry GalvinComhairleoir Sinsearach

Dave FaddenPríomhoifigeachCosaint na Séadchomharthaí Náisiúnta agus na hAiltireachta

Niall CussenComhairleoir Sinsearach

Owen RyanPríomhoifigeachUachtaránacht an AE

Terry AllenPríomhoifigeachInfheistíocht i Seirbhísí Uisce

Gerry O'DonoghueComhairleoir Sinsearach

Kevin RingPríomhoifigeachPleanáil

Gabrielle McKeownComhairleoir Sinsearach

Donal EnrightPríomhoifigeachAer/Aeráid

David MooreComhairleoir Sinsearach

Michael LaydePríomhoifigeachBeartas um Sheirbhísí Uisce

Oliver FogartyComhairleoir Sinsearach

Finian MatthewsPríomhoifigeachBeartas Spásúlachta

Aileen DoyleComhairleoir Sinsearach

Renee DempseyPríomhoifigeachSábháilteacht Núicléach

John SadlierPríomhoifigeachCáilíocht Uisce

Michael McCarthyPríomhoifigeachCaighdeáin Fhoirgníochta agus Measúnacht Chomhshaoil

Brendan LinehanStiúrthóirENFO

Alan CraigPríomhoifigeachPáirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra

Liam WhelanPríomhoifigeachForbairt Uirbeach agus Sráidbhailte

Noel CasserlyPríomhoifigeach CúntaRúnaíocht Comhar

Chris O'GradyPríomhoifigeachPáirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra


* Tugann comhairle don Rannán Tithíochta agus don Rannán Oidhreachta & Pleanála araon

Tá Met Éireann (Stiúrthóir : Declan Murphy) ina chomhchuid den Roinn. Ullmhaíonn agus foilsíonn sé a Ráiteas Straitéise agus a Thuarascáil Bhliantúil féin áfach mar gheall ar an bhféinriail de facto atá aige mar aonad eagrúcháin.


Rialtas Áitiúil Seirbhís Iniúchóireachta Rialtais Áitiúil

Tithíocht Seirbhísí Corparáideacha

Iniúchóireacht Inmheánach/AE

Tom CorcoranRúnaí Cúnta

Noel O'ConnellCigire Iniúchtaí

Des DowlingRúnaí Cúnta

Michael CannyRúnaí Cúnta

Kevin CullenPríomhoifigeachBeartas I Rialtais Áitiúil

Sean HoganComhairleoir Dóiteáin

Joe McCarthyPríomhiniúchóir

Maria GrahamPríomhoifigeachBeartas agus Soláthar Tithíochta

Gus CumminsPríomhchomhairleoir

Ian KeatingPríomhoifigeachAirgeadas na Roinne, Cuntais agus Aonad BainistíochtaAirgeadais

Gus MurrayPríomhoifigeach Cúnta

Joe AllenPríomhoifigeachBeartas II Rialtais Áitiúil

John DevlinPríomhchomhairleoir

Liam BowePríomhiniúchóir

Tony BolandPríomhoifigeachBainistíocht Tithíochta agus Tithíocht Inacmhainne

Noel CarrollComhairleoir Sinsearach

Tony CroninPríomhoifigeachPearsanra

Jim LillisPríomhoifigeachPearsanra Rialtais Áitiúil

John BarryComhairleoir Sinsearach Cúnta Dóiteáin

Tony PurtillPríomhiniúchóir

Mary O'DonoghuePríomhoifigeachCuimsiú Sóisialta

Pat Minogue *Comhairleoir Sinsearach

Ríona Ní FhlanghailePríomhoifigeachBainistíocht Athruithe

John FitzgeraldPríomhoifigeachAirgeadas Rialtais Áitiúil

Joe MaloneComhairleoir Sinsearach

Peter McCannPríomhoifigeachTógáil Tithe

Barry LenihanComhairleoir Sinsearach

Fred BradleyPríomhoifigeachEagrúchán (lena n-áirítear TEC agus Saoráil Faisnéise)

Peter GreenePríomhoifigeachCeart Vótála

Dominic MullaneyComhairleoir Sinsearach

Denis ConlanPríomhoifigeachEarnáil na nÁitreabh Príobháideach Ar Cíos

Eddie LewisPríomhoifigeachBonneagar agus Comhpháirtíocht Phoiblí Phríobháideach

Mary TullyPríomhoifigeachSeirbhísí Dóiteáin agus Pleanáil Eigeandála

Joe HarringtonPríomhoifigeachCóiríocht an Lucht Siúil agus Tithíocht Shaorálach

Feargal Ó CoiglighPríomhoifigeach

Martin CondonPríomhoifigeachBóithre nach Bóithre Náisiúnta iad agus Seirbhísí Áitiúla

Paddy RuanePríomhoifigeachDeontais Tithíochta

Aguisín 5 Mar a bhfuil Príomhoifigí na Roinne Suite

Leagtar amach mar a bhfuil príomhoifigí na Roinne suite thíos.

Teach an ChustaimBaile Átha Cliath 1.

Foirgnimh Irish Life,Sráid na Mainistreach Íocht.,Baile Átha Cliath 1.

Teach Findlater,Sráid Uí Chonaill Uacht.,Baile Átha Cliath 1.

7 Plás Ely,Baile Átha Cliath 2.

Rúnaíocht don Aire, do na hAirí Stáit agus don Ard-Rúnaí

Aonad Preasa agus Faisnéise Rannáin Bheartais/Aonaid Gnó

(Beartas Comhshaoil, Bonneagar agus Seirbhísí Comhshaoil, Rialtas Áitiúil, Oidhreacht agus Pleanáil, Tithíocht, Seirbhísí Dóiteáin, Ceart Vótála agus Sábháilteacht Núicléach)

Pearsanra, Airgeadas Rannach, Bainistíocht Athruithe, Aonad TEC agus Aonad um Shaoráil Faisnéise

Seirbhísí uisce lena n-áirítear an Chigireacht

Comhpháirtíocht Phoiblí Phríobháideach


Aonad Bainistíochta Airgeadais

Bóithre nach Bóithre Náisiúnta iad

Cigireacht na mBóithre

Beartas Oidhreachta Páirceanna Náisiúnta

agus Fiadhúlra

LóGhlao :1890 20 20 21 LóGhlao :1890 20 20 21 LóGhlao :1890 20 20 21 LóGhlao :1890 321 421Teil : (01) 888 2000 Teil: (01) 888 2000 Teil: (01) 888 2000 Teil: (01) 647 3000Facs : (01) 888 2888 Facs: (01) 888 2888 Facs: (01) 888 2888

ríomhphost : [email protected]@[email protected]

láithreán gréasáin : http://www.environ.ie


http://www.environ.ie/

Dún Scéine,Lána Fhearchair,Baile Átha Cliath 2.

Oifigí an Rialtais,Béal an Átha,Co. Mhaigh Eo

59 Sráid Dawson,Baile Átha Cliath 2.

An tAonad Clárúcháin Fheithiclí,Lárionad na Sionainne,Sionainn,Co. an Chláir.

ENFO – An tSeirbhís Eolais Chomhshaoil,17 Sráid San Aindrias,Baile Átha Cliath 2.

Cosaint Séadchomharthaí Náisiúnta agus na hAiltireachta

Páirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra

Deontais Tithíochta Seirbhísí Uisce (Clár

Uisce Tuaithe) Cuntais Aoisliúntais Rialtais

Áitiúil

Cuntais Clárúchán feithiclí

Ar sheirbhísí ENFO tá: seirbhís chun fiosrúcháin a

fhreagairt; taispeántais; leabharlann tagartha; rochtain don phobal ar an

idirlíon; seirbhís chun físeáin a

thaispeáint agus a ligean amach ar iasacht;

Cúinne na bPáistí; CD-ROMeanna; bileoga faisnéise; pacáistí acmhainní

oideachais; tuarascálacha náisiúnta

agus idirnáisiúnta; Faisnéis eile ó

ghníomhaireachtaí náisiúnta agus idirnáisiúnta.

LóGhlao : 1890 321 421 LóGhlao :1890 30 50 30 (Deontais Tithíochta)1890 20 20 21 (oifigí eile i mBéal an Átha)

LóGhlao:1890 321 421

LóGhlao :1890 411 412

LóGhlao :1890 200 191

Teil : (01) 411 7100 Teil: (096) 2 4200 Teil : (01) 647 3000

Teil: (061) 36 5000 Teil: (01) 888 2001

Facs: (096) 2 4221 (Deontais Tithíochta)(096) 2 4222(oifigí eile i mBéal an Átha)

Facs: (061) 36 3480 Facs : (01) 888 3946

ríomhphost : [email protected]@[email protected]

ríomhphost: [email protected]

láithreán gréasáin: http://www.environ.ie láithreán gréasáin : http://www.enfo.ie

LóGhlao : ligeann sé do ghlaoiteoirí dul i dteagmháil leis an Roinn ó áit ar bith sa tír ar ráta glaoigh áitiúil.


http://www.enfo.ie/

http://www.environ.ie/

Aguisín 6 Mionsonraí teagmhálaAonad/Rannán Gnó Feidhmeanna Fo-líne.*

Cuntais Bainistíonn cuntais na Roinne agus déanann monatóireacht orthu. 4457Aer/Aeráid Forbraíonn beartas maidir le truailliú aeir agus athrú aeráide 2537Caighdeáin Fhoirgníochta Déanann athbhreithniú ar Rialacháin Foirgníochta náisiúnta agus tugann cothrom le dáta iad, chun

forbairtí a bhaineann le hábhar a chur san áireamh – lena n-áirítear caighdeáin chomhchuibhithe de chuid na hEorpa atá ag teacht chun cinn, faoi Threoir an AE maidir le Táirgí Foirgníochta (TTF).

2371

Bainistíocht Athruithe Comhordaíonn agus réitíonn an bóthar do Chlár Nua-chóirithe na Seirbhíse Poiblí sa Roinn agus soláthraíonn an fheidhm ó thaobh Oiliúint agus Forbairt foirne.

2555, 2585

Airgeadas Rannach Comhordaíonn meastacháin agus caiteachas na Roinne. 2493Seirbhísí Oideachais agus Seirbhísí do Chuairteoirí

Cuireann láithreáin oidhreachta chun cinn agus cothabhálann iad.

ENFO Soláthraíonn rochtain ar fhaisnéis ar an gcomhshaol agus ar roghanna um nósanna maireachtála inbhuanaithe.

3910

Measúnú Comhshaoil Bainistíonn aistriú agus feidhmiú foriomlán na dTreoracha maidir le Measúnú an Tionchair ar an gComhshaol agus maidir le Measúnú Straitéiseach ar an gComhshaol agus na ngnéithe pleanála de Threoir II Seveso ó thaobh úsáid talún.

2321

Feasacht Chomhshaoil Forbraíonn beartais agus bearta chun feasacht méadaithe ar an gcomhshaol agus athrú iompair a chur chun cinn agus cuireann na beartais agus na bearta sin i ngníomh.

2601

Comhshaol Idirnáisiúnta

Bainistíonn ionchur agus rannpháirtíocht i bhfóraim idirnáisiúnta faoin gcomhshaol. 2603

Beartas Comhshaoil Cuireann an fhorbairt inbhuanaithe agus an lánpháirtiú ó thaobh an chomhshaoil chun cinn. Comhordaíonn gníomhaíocht fhrithbhruscair.

2608


Tugann dearbhú, tríd an gcomhlacht a bhaineann le hábhar, do Choimisiún an AE ar mar a chuirtear córais bhainistíochta agus rialaithe airgeadais i ngníomh agus ar mar a chothabháiltear iad i leith gnéithe d’oibríochtaí chomhaoinithe de chuid an AE a bhfuil an Roinn agus a chuid gníomhaireachtaí freagrach astu.

2302

Uachtaránacht ar an AE

Comhordaíonn socruithe na Roinne i gcomhair na hUachtaránachta ar an AE. 2469

Bainistíocht Airgeadais Oiriúnaíonn an Chreatlach Fhaisnéise Bainistíochta agus cuireann i ngníomh í ionas go mbeidh sí oiriúnach do shainriachtanais na Roinne.

2734

Seirbhísí Dóiteáin agus Pleanáil Eigeandála

Tacaíonn le húdaráis áitiúla dóiteáin ó thaobh seirbhísí comhraic dhóiteáin agus tarrthála ó dóiteán, cláir sábháilteachta agus coisc tine a sheachadadh, agus le pleanáil le haghaidh agus freagrairt do mhóréigeandála.

2382

Ceart Vótála Forbraíonn reachtaíocht toghcháin agus reifrinn. 2424Saoráil Faisnéise Bainistíonn iarratais ar an Roinn um shaoráil faisnéise. 2575Beartas Oidhreachta Cuireann caomhnú na hoidhreachta tógtha agus nádúrtha chun cinn. 6472428Maoine Stairiúla Caomhnaíonn, cothabhálann, bainistíonn agus cuireann an ghné sin den oidhreacht thógtha a

bhfuil Tithe agus Gairdíní Móra i gceist go príomha léi, i láthair. 6472406

Tógáil Tithe Bainistíonn agus déanann monatóireacht ar chlár na n-údarás áitiúil um thógáil tithe agus ar mar atá limistéar tithíochta lena n-áirítear Baile Munna, á n-athghiniúint. Eagraíonn an measúnú trí-bliana ar riachtanais tithíochta a dtugann údaráis áitiúla faoi.

2561

Deontais Tithíochta Riarann roinnt scéimeanna tithíochta, déanann aisíocaíochtaí le húdaráis áitiúla i leith scéimeanna eile, eisíonn teastais éagsúla i leith scéimeanna cánach agus soláthraíonn seirbhís chigireachta ar bhonn gníomhaireachta do HomeBond.

4327

Bainistíocht Tithíochta & Tithíochta Inacmhainne

Soláthraíonn raon feidhmeanna a bhaineann le bainistíocht níos fearr a chur chun cinn i measc na n-údarás áitiúil ó thaobh a stoic tithíochta agus chun cabhrú le daoine maidir le húinéireacht tithe trí roinnt scéimeanna sonraithe.

2123

Beartas agus Soláthar Tithíochta

Ceapann agus forbraíonn beartas a bhaineann le tithíocht in Éirinn trasna na dtionachtaí uile. Déanann monatóireacht agus measúnú ar fhorbairtí sa mhargadh tithíochta.

2287

TEC Comhordaíonn tionscnamh r-Rialtais na Roinne agus soláthraíonn agus cothabhálann córais eolais agus chumarsáide na Roinne.

2030

Bonneagar/CPP Cuireann úsáid an chur chuige CPP chun cinn feadh earnáil an rialtais áitiúil agus soláthraíonn tacaíocht do ghníomhaireachtaí soláthair atá ag tabhairt faoi thionscadail CPP. Spreagann an nua-chóiriú ó thaobh cleachtas soláthair.

25172582

Leabharlann Soláthraíonn seirbhís leabharlainne d’fhoireann na Roinne. 2477Seirbhís Iniúchóireachta Rialtais Áitiúil

Déanann iniúchtaí ar chuntais airgeadais na n-údarás áitiúil agus iniúchtaí luach-ar-airgead ar chórais, ar chleachtais agus ar nósanna imeachta na n-údarás áitiúil.

2238

Airgeadas Rialtais Áitiúil

Deánann monatóireacht ar an bhfeidhm airgeadais in údaráis áitiúla agus forbraíonn reachtaíocht a bhaineann le bainistíocht agus nósanna imeachta airgeadais na n-údarás áitiúil.

246524762602


Aonad/Rannán Gnó Feidhmeanna Fo-líne.*

Pearsanra Rialtais Áitiúil

Forbraíonn beartas um Bhainistiú Acmhainní Daonna in údaráis áitiúla lena n-áirítear athghrádú, athstruchtúrú, saincheisteanna ó thaobh míchumais, comhpháirtíocht sa láthair oibre agus an Ghaeilge a chur chun cinn i gcomhair post in údaráis áitiúla.

235323552356

Pearsanra Rialtais Áitiúil (Luach Saothair)

Cuireann beartas phá an Rialtais i ndáil le húdaráis áitiúla, lena n-áirítear ceisteanna ó thaobh caidrimh tionscail, i ngníomh.

2377

Pearsanra Rialtais Áitiúil (Aoisliúintais)

Rialálann na scéimeanna pinsin i gcomhair na n-údarás áitiúil, na mbord sláinte agus na gcomhlachtaí faoi scáth na Roinne.

4408

Beartas Rialtais Áitiúil Forbraíonn beartas agus reachtaíocht i gcomhair an chórais rialtais áitiúil. 27012728

Seirbhísí Áitiúla Forbraíonn beartas agus maoiniúchán i gcomhair leabharlann poiblí, bainistíonn rialú madraí agus próiseálann iarratais chlabhsúir le haghaidh Reiligí.

2368, 2583

Oifig an Aire (Máirtín Ó Cuilinn, T.D.)

Soláthraíonn tacaíocht don Aire. 24042571

Oifig an Aire Stáit (Noel Ahern, T.D.)

Soláthraíonn tacaíocht don Aire Stáit. 2594

Oifig an Aire Stáit (Pat the Cope Ó Gallchóir, T.D.)

Soláthraíonn tacaíocht don Aire Stáit. 2264

Beartas Mótarchánach Bainistíonn oibriú an chórais Mhótarchánach 2261Cosaint na Séadchomharthaí Náisiúnta agus na hAiltireachta

Cosnaíonn oidhreacht thógtha na hÉireann trí tionchar a imirt ar fhreagrachtaí reachtúla agus trí na freagrachtaí sin a chur i ngníomh chun an oidhreacht ailtireachta agus seandálaíochta a chosaint agus tugann aire do bheis is 740 maoin oidhreachta ar leis an Roinn iad.

4117118

Páirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra

Cosnaíonn Oidhreacht Nádúrtha na hÉireann in éineacht le Páirceanna Náisiúnta agus le maoine caomhnúcháin eile amhail Tearmainn Dúlra, a bhainistiú.

Bóithre nach Bóithre Náisiúnta iad

Bainistíonn agus riarann an clár infheistíochta i mbóithre nach bóithre náisiúnta iad. 2274

Thuaidh/Theas Comhordaíonn comhoibríocht Thuaidh/Theas, agus na Breataine/na hÉireann ar bhonn níos leithne, de réir chreatlach Chomhaontú Aoine an Chéasta.

Sábháilteacht Núicléach

Tacaíonn le beartas náisiúnta agus idirnáisiúnta maidir le ceisteanna ó thaobh na sábháilteachta núicléiche, lena n-áirítear tiomantas an Rialtais do Sellafield a dhúnadh go sábháilte, agus cuireann an beartas sin i ngníomh.

Eagrúchán Soláthraíonn agus cothabhálann trealamh, soláthairtí agus stáiseanóireacht oifige, agus bainistíonn Clár na Sóchmhainní, cothabhálann eolaire teileafóin agus cairt eagrúcháin na Roinne, agus déanann monatóireacht ar mar a chomhlíontar an reachtaíocht um Íoc Pras agus cuireann comhlíonadh na reachtaíochta sin chun cinn.

2071

Pearsanra Sannann baill foirne do na Rannáin éagsúla sa Roinn agus bainistíonn cóiríocht oifige na Roinne. 2456Pleanáil Cothabhálann creatlach reachtaíochta agus bheartais atá cothrom le dáta chun an bóthar a

réiteach do chóras pleanála éifeachtúil, éifeachtach, cothromaithe agus d’ardchaighdeáin atá trédhearcach agus inrochtaine ó thaobh mar a oibrítear é agus a chuireann prionsabail na ceartphleanála agus na forbartha inbhuanaithe chun cinn.

28102823

Preas & Faisnéis Bíonn idirchaidreamh ag an rannán seo leis na meáin chumarsáide agus soláthraíonn sé tacaíocht don Aire agus d’Aire Stáit maidir le hóráidí a thabhairt.

2393

Earnáil na nÁitreabh Príobháideach Ar Cíos

Cuireann athchóiriú agus forbairt Earnáil na nÁitreabh Príobháideach Ar Cíos chun cinn. 2902

Bonneagar agus Comhpháirtíocht Phoiblí Phríobháideach

Cuireann úsáid an chur chuige CPP chun cinn feadh earnáil an rialtais áitiúil agus soláthraíonn tacaíocht do ghníomhaireachtaí soláthair atá ag tabhairt faoi thionscadail CPP.

2079

Oifig an Ard-Rúnaí Soláthraíonn tacaíocht don Ard-Rúnaí. 2399Cuimsiú Sóisialta Déanann maoirseacht ar fhorbairt agus ar fheidhmiú leanúnach na mbeartas agus na gclár chun

aghaidh a thabhairt ar riachtanais ghrúpaí leochaileacha amhail daoine scothaosta, faoi mhíchumas agus gan dídean, a bhaineann le tithíocht, agus cuireann forbairt agus feidhmiú leanúnach na mbeartas agus na gclár sin sin chun cinn.

2137

Beartas Spásúlachta Tacaíonn leis an Aire ina ról ceannaireachta maidir leis an Straitéis Náisiúnta Spásúlachta a chur i ngníomh.

2715

Bailte Slachtmhara Eagraíonn Comórtas na mBailte Slachtmhara, Entente Florale agus Comórtas an Bhaile is Fearr Bail air in Éirinn.

2300

Cóiríocht don Lucht Siúil

Ceapann agus forbraíonn beartas maidir le cóiríocht don Lucht Siúíl, arna soláthar agus arna bainistiú ag údaráis áitiúla, agus an maoiniúchán is gá i gcomhair cóiríocht den sórt sin.

2121

Forbairt Uirbeach agus Sráidbhailte

Cuireann an Clár um Athghiniúint Uirbeach agus Sráidbhailte, an Beart um Chaomhnú na hAiltireachta, na scéimeanna um Athghiniúint Uirbeach, Athghiniúint Bhailte Móra agus Cónaí os Cionn an tSiopa i gníomh agus déanann monatóireacht orthu.

24162505

Clárúchán Feithiclí Éascaíonn le próiseáil gach gnó a bhaineann le mótarcháin agus le ceadúnais tiomána agus tacaíonn le agus cothabhálann an Comhad Ríomhairithe Náisiúnta Feithiclí agus Tiománaithe.

50015002


Aonad/Rannán Gnó Feidhmeanna Fo-líne.*

5003Tithíocht Shaorálach Freagrach as ceisteanna a bhaineann leis an earnáil tithíochta saorálaí agus comhoibrithí. 2040Bonneagar & Rialáil Dramhaíola

Forbraíonn beartas agus reachaíocht chun ceanglais náisiúnta a chomhlíonadh agus chun a chinntiú go gcomhlíontar oibleagáidí gaolmhara faoi Threoracha an AE maidir le Dramhaíl agus bainistíonn an clár bonneagair um aisghabháil dramhaíola.

2473

Cosc & Aisghabháil Dramhaíola

Comhordaíonn feidhmiú an bheartais náisiúnta um dramhaíl a chosc, a íoslaghdú agus a aisghabháil.

2027

Cáilíocht Uisce Cuireann cosaint agus feabhsú cháilíocht uisce chun cinn. 2553, 2325

Clár Infheistíochta i Seirbhísí Uisce

Bainistíonn an Clár Infheistíochta i Seirbhísí Uisce. 2772

Clár Uisce Tuaithe na Seirbhísí Uisce

Bainistíonn an Clár Uisce Tuaithe agus Earnáil na nGrúpscéimeanna Uisce. 4480

Beartas um Sheirbhísí Uisce

Bainistíonn forbairt bheartais san Earnáil Uisce, lena n-áirítear reachtaíocht agus beartas praghsála i leith seirbhísí uisce.

2162

* Tá mionsonraí ar mar a bhfuil na hAonaid/Rannáin Ghnó sin suite agus ar phríomhuimhreacha teileafóin gach áit le fáil in Aguisín 5.


Aguisín 7 Gníomhaireachtaí

Tá mionsonraí ar na gníomhaireachtaí a oibríonn faoi scáth na Roinne Comhshaoil, Oidhreachta agus Rialtais Áitiúil leagtha amach thíos.

An Bord Pleanála64 Mhaoilbhríde,Baile Átha Cliath 1.Teil: (01) 872 8011LóGhlao: 1890 27 51 75 Facs: (01) 872 2684ríomhphost: [email protected]án gréasáin: http://www.pleanala.ie

An Chomhairle Leabharlanna,53-54 Sráid an Mhóta, Uacht., Baile Átha Cliath 2.Teil: (01) 676 1167Facs: (01) 676 6721ríomhphost: [email protected]án gréasáin: http://www.librarycouncil.ie

Comhlacht Comhairleach na Rialachán Foirgníochta Seomra 2.13,Teach an Chustaim, Baile Átha Cliath 1.Teil: (01) 888 2371LóGhlao: 1890 20 20 21Facs: (01) 888 2693laithreán gréasáin: [email protected]

Comhar17 Sráid San Aindrias,Baile Átha Cliath 2.Teil: (01) 888 3990LóGhlao: 1890 200 327Facs: (01) 888 3999ríomhphost: [email protected]án gréasáin: http://www.comhar-nsdp.ie

Údarás Forbartha Dugthailte Átha Cliath Cé Theach an Chustaim, Baile Átha Cliath 1.Teil: (01) 818 3300Facs: (01) 818 3399ríomhphost: [email protected]án gréasáin: http://www.ddda.ie

Gníomhaireacht um Chosaint Chomhshaoil Bosca Poist 3000, Eastát Chaisleán Bhaile Sheonach,Co. Loch Garman.Teil: (053) 60600Facs: (053) 60699ríomhphost: [email protected]án gréasáin: http://www.epa.ie

Comhairle na Seirbhísí Dóiteáin Teach an Chustaim, Baile Átha Cliath 1.Teil: (01) 874 4760Facs: (01) 677 9278 and 888 2888ríomhphost: [email protected] laithreán gréasáin: http://www.environ.ie

An Chomhairle OidhreachtaTeach Rothe,Cill Chainnigh.Teil: (056) 70777Facs: (056) 70788ríomhphost: [email protected]án gréasáin: http://www.heritagecouncil.ie

Gníomhaireacht Airgeadais Tithíochta Teach Eden, 15-17 Cé Eden, Baile Átha Cliath 1.Teil: (01) 872 5722Facs: (01) 872 5878ríomhphost: [email protected]án gréasáin: http://www.hfa.ie


An Cumann Sábháilteachta UisceAn Siúlán Fada, Gaillimh.Teil: (091) 564400LóGhlao: 1890 42 02 02Facs: (091) 564700ríomhphost: [email protected]án gréasáin: http://www.iws.ie

An Bord Seirbhísí Ríomhaire Rialtais ÁitiúilTeach Féinics, 27 Bóthar Conyngham, Baile Átha Cliath 8.Teil: (01) 609 7000Facs: (01) 609 7001ríomhphost: [email protected]án gréasáin: http://www.lgcsb.ie

An Bord Seirbhísí Bainistíochta Rialtais Áitiúil 35-37 Cé Usher, Baile Átha Cliath 8.Teil: (01) 671 8400Facs: (01) 677 0023ríomhphost: [email protected]án gréasáin: http://www.lgmsb.ie

An Ghníomhaireacht Foirgníochta NáisiúntaAscaill Richmond Theas, Baile an Mhuilinn, Baile Átha Cliath 6.Teil: (01) 497 9654Facs: (01) 497 2540ríomhphost: [email protected]án gréasáin: http://www.nba.ie

An Bord um Thionóntachtaí Cónaithe Príobháideacha Teach na Canála, Bóthar na Canála, Baile Átha Cliath 6 Teil: (01) 888 2960 Facs: (01) 888 2819 ríomhphost: [email protected]án gréasáin: http://www.environ.ie

An Institiúid Éireannach um Chosaint Raideolaíoch3 Cearnóg Chluain Sceach,Bóthar Chluain Sceach,Baile Átha Cliath 14.Teil: (01) 269 7766Facs: (01) 269 7437ríomhphost: [email protected]án gréasáin: http://www.rpii.ie

An Binse Cíosa Teach an Chustaim, Baile Átha Cliath 1.Teil: (01) 888 2000LóGhlao: 1890 20 20 21Facs: (01) 888 2688ríomhphost: [email protected]

Athnuachan Bharra an TeampaillTeach an Chustaim, Baile Átha Cliath 1.Teil: (01) 888 2000LóGhlao: 1890 20 20 21Facs: (01) 874 8312ríomhphost: [email protected]án gréasáin: http://www.environ.ie


annual report 2002€¦ · web view · 2016-02-18roinn comhshaoil, oidhreachta agus rialtais...

Documents