:يلميشیزپتتاقسيتاطاثتسايتاعلاطا...

‌ي‌‌اقتصاد‌کالن‌پژيطىام

‌پژيطي‌–علمي

‌‌9398ايل‌ي‌ويم‌،27ي‌ضماس‌،چاسدم‌سال

‌‌پزیشي‌ملي:فىايسي‌اطالعات‌ي‌استثاطات‌ي‌سقاتت

یك‌تحليل‌تيه‌کطسي

10/09/1398 تبضيد پصيطـ: 11/09/1397تبضيد زضيبفت:

آثبزی هسی فتح

ذبى یلفط ايوبى

هحوز هحوزظاز

‌چکيذاظ ظط ؾغح و ی هترتپصيطی هلی وكضب ثط ضلبثت تأثیط فبضی اعالػبت اضتجبعبت، زض ايي همبل

زض حبل »التهبزبی « آضهحض» ،«هحض وبضايی»، «هحض لػبه»وكضبی گط پحزض تؾؼ

هسل التهبزؾدی .گطزيس اضظيبثی 2007-2017 زض زض پبل بی زازثب ضیبفت قسس، تمؿین «گصاض

ول گط پحزض ط س ز تبيح كبى هی. قسوكض حبضط زض و تحمیك ثطآضز 79ثطای ول

اثط هثجت هؼبزاض بی فبا وطا ث ػاى خبيگعييبی ضطيت فش ايتطت تلفي قبذموكضب،

بی ضطيت فش ايتطت تلفي وطا ول وكضب زاضز. ضطيت ثطآضزی قبذمپصيطی ثط ؾغح ضلبثت

گصاضی هؿتمین ذبضخی و اثط پبيساض ثط ثدع هتغیط ؾطهبي ثبقس. هی 001/0 01/0ث تطتیت ثطاثط

طای ذة اثطات هثجت هؼبزاض ثط وؾطهبي اؿبی، ثبظثزى التهبز حى پصيطی ساضز، هتغیطبی ضلبثت

، اثطگصاضی فبا ثط يبفتگی تؾؼ ؾغح ثب افعايف قز چیي اؾتجبط هیپصيطی هلی وكضب زاضس. ضلبثت

ثط تطی پصيطـ فبا اثط ثیف ،آهبزگی فیثب اضتمبی ثسيي هؼب و ؛ يبثس پصيطی یع افعايف هی ضلبثت

.اقت اؾتزپصيطی ضلبثتضی ثط

بی تلفیمی. ضی، زاز پصيطی، ثط فبا، ضلبثت کليذي:‌گانياژ

‌.‌JEL: O33-O47تىذي‌طثق

‌

‌

‌

داوشگب آساد اسالمی، ياحد فیزيسک، گزي اقتصبد، فیزيسک، ايزان، وشبوی الكتزيویكی استبديبر : [email protected]

،وشبوی الكتزيویكی: ،)ويسىد مسئل(استبديبر داوشگب آساد اسالمی، ياحد فیزيسک، گزي مديزيت، ايزان [email protected]

اوشیبر داوشگب آساد اسالمی، ياحد فیزيسک، گزي اقتصبد، فیزيسک، ايزان، وشبوی الكتزيویكی: د [email protected]

‌9398ايل‌ي‌ويم‌،‌27ي‌ضماس‌،چاسدم‌سال‌،اقتصاد‌کالن‌ي‌پژيطىام........‌............... 254

‌مقذم‌‌.9

هؼتمس ( 1994) 2. ضيطتزاضز التهبزی ضی ضقسثطثب یػویمضاثغ 1«پصيطیضلبثت»

ضلبثت، ضقس وؿت ؾز ظطفیت لبثلیت يه ثگب ثطای هؼبی پصيطی ث ضلبثت اؾت

زض ؾغح پصيطیای ثطای ضلبثتقس هفم پصيطفت ث( 1998) 3پضتط. اؾتزض ثبظاض

ساضز. ثبضخبی

-اؾت. ن 4«ضیثط» پصيطی وبىهفم هؼبزاض ضلبثت ی، تب ث اػتمبز

چبى ؾغح ضلبثت )ث زلیل خبی قسى( ث تسضيح زض حبل افعايف اؾت، ط

-يب ؾطهبي 5(FDI) گصاضی هؿتمین ذبضخیتخ ذز ضا ث ضقس ؾطهبي التهبزی ثبيس

هؼغف وبيس. زض وكضبی زض حبل تؾؼبی چسهلیتی ؾیل قطوت گصاضی ث

گ و وبى ،؛ اهبظيبزی زاضزبی هحسزيتپصيطی ؾغح ضلبثت یاضتمب اگطچ

بیتاس ؾجت اضتم هیبی چسهلیتی قطوت ، ووه اؾتثیبى زاقت( 1998)6عا

. ث ػجبضت زيگط، ايي قزافعايف وبضايی ثبظاضب چیي ی نبی ف لبثلیت ظطفیت

و قطط سبی آضی زض وكض هیعثبى اثطگصاض ثبقتاس ثط پيبيیب هیووه

.ضطضی ايي اثطگصاضی، تدبضت ثب ؾبيط وكضبؾت

ثجز ؾغح يبزگیطی ؾجت وكضبهجبزالت تدبضی ( 1988) 7لیسالظط ث

ذز ثط ؾیؿتن آضی زاذلی سگصاض ثبي زض حبلوكضبی قز. هیزض وكضب آضی

تاسو افعايف ثجز تحمیمبت ػلوی تؾؼ فبضی هی عضی؛ ث تأویس وس

تلیسات ثب اضظـ افعز ثبال ثطای ثبظاضبی زضآهسی ثطپیفوبضا ضا بی تلیس ؾیؿتن

بی زلتی ثرف ذهنی، ثط ايي، ثب تطویت ؾطهبي افعىس. ثبقزاذلی ذبضخی

.ث زؾت آضزؾؼ ؾیؿتن آضی گیطی ضا زض ت بی چكن تاس پیكطفتيه وكض هی

بی هبلی قطايظ هحیغی اگیع ب ثبيسهكبضوت ثرف ذهنی، زلتثطای افعايف

فطان وس.ثطای آب ضا هبؾت

1 Competitiveness 2 Reinert 3 Porter 4 Productivity 5 Foreign Direct Investment 6 Evans 7 Lundvall

255 ......................ي‌پزیشي‌ملي:‌یك‌تحليل‌تيه‌کطسفىايسي‌اطالعات‌ي‌استثاطات‌ي‌سقاتت

هغبلؼبت كبى . تؾؼ وبضثطی آى اظ خول ايي هاضز اؾت فبابی ؾبذتظيط

فبا زض ؛ثط التهبز وكضب گصاقت اؾت یهو ؾغح والى ثگب آثبض زضزس فبا هی

ضؾبؼز آضی ضقس التهبزی اثطگصاض ثز اؾت ) ،ضی ؾغح والى ثط ثط

(.2011، 1وىبضاى

پیكطفت تىلغيىی زض فطايس تلیس ( 1 :فبا اظ ؾ هؿیط وبيبى قس اؾت آثبض

ب ا ؿجت ث ؾبيط ثرفضی زض ثرف فب وبالب ذسهبت فبا ؾجت ضقس ؾطيغ ثط

گصاضی زض ايي ثرف ضا زض وبف لیوت هحهالت فبا افعايف ؾطهبي( 2قس اؾت؛

ضی ضا تؿطيغ وطز ؾطهبي اظ ثرف غیطفبا ث ثرف فبا اتمبل پی زاقت ضقس ثط

زی هدسز فطايسب زض وؿت وبض قس اؾتفبز اظ فبا ؾجت ؾبظهبى( 3؛ يبفت اؾت

(. 2008، 2ؿیى اضپبیووضايی ضا ثجز ثركیس اؾت )وب

اس تبثیط فبا ضا ثط ػولىطز ثگب تبيیس وطز ،زض ؾغح ثگب، اغلت هغبلؼبت

تغییط ؾبظهبسی ايدبز هبضت، ذز ثب تطویت، فبا زض اؾبؼ(. ثط ايي 2005، 3)پیالت

ب اثطگصاض ثز اؾت. ضی ثگب ايدبز ضلبثت ثط ػولىطز ثط

اضتجبعبت هثط ثب زض پػف ذز زضيبفت اؾت،( 2008) 4يساؼ ثثبدب

عايف ضلبثت زض هحهالت نبزضاتی گؿتطـ حبقی ؾز، فهكتطی، تحمیمبت خبی، ا

وكضب زض همیبؼ ؾیغب وكضب تميت وطز اؾت. ثگب ویتيپصيطی ضا زض ضلبثت

ثجز ث زجبل (NIEs)5نؼتی قس تبظالتهبزبی .سق هیث ؾ گط تمؿین

ضلبثت ثب وكضبی تطيي چبلف آب زض ايي ضا، هن ؛پصيطی ؿتس ضؼیت ضلبثت

ث ،اس ضا زض پیف گطفت خبكیی اضزات ضاجطز ی والتهبزبي چیي ن اؾت.نؼتی

تأویس زاضس.ثبظؾبظی نبيغ ث ثز ثبظ وطزى زضبی التهبز زجبل

1 Du Rausas et al. 2 EUCommission 3 Pilat 4 Vidas-Bubanja 5 Newly Indus Tried Economies


بی تط آب ثب ثمبء زض فؼبلیت و ثیف (LDCs)1يبفت تط تؾؼ ونبی وكض

تع ثركیسى ث التهبز ذز یزجبل احیب ث نؼتی هخز ضثط ؿتس،

ؾن ث هظض افعايفگصاض حبلوكضبی زض ،ثبثطايي ثبقس. بی نبزضاتی هی فؼبلیت

ضفب التهبزی ضقساس و افعايف نبيغ تىی وطزپصيطی ضلبثت ثطاظ ثبظاض خبی ذز

-ثط ؾغح ضلبثت فبااثط قز هیزض ايي همبل ؾؼی اظ پیبهسبی ثلسهست آى ذاس ثز.

قز.آظهى اضظيبثی ،پصيطی زض وكضبی هترت

؛ پؽ اظ همبل ث نضت ظيط ؾبظهبسی قس اؾت يبثی ث ايي سف، ثطای زؾت

پػف قبهل تهطيح هسل تنیف ضـ ،ؾپؽ ؛قز تحمیك اضاي هی پیكیهمسه،

ثرف پبيبی ث ثیبى قسبی پػف يبفت ،زض ثرف چبضم؛ گطزز هی ػطضب زاز

اؾت.تبيح پیكبزب اذتهبل يبفت

‌پيطيى‌پژيص‌‌.2

ذاللیت گؿتطـ ظطفیت هبضت ثجز خبيگب ضلبثت زض ثبظاض خبی، زاضا ثزى ثطای

اؾت. زض ازثیبتضطضی بی خبی فبضی پیكطفت ثطزاضی اظ ثط ؾغح هلی زض

خع ) «بی تلیسمف تدبضتی بز»ضلبثت، هاضزی هبس التهبزی

بی گصاضی ث زلیل عيالولل خطيبى ؾطهبيتوبيع زض تدبضت ثیي» ،2(2000يلیبهع،

اتمبل زاف » ،3(1996جلع،) «بی اعالػبتی ب، حول مل عي خغطافیب، بز

بی فبضی تفبت» ،4(1991گطؾوي لپوي،) «اعالػبت زض هیبى وكضب

زض هحهالت بوگي ثب ثبظز ث ضلبثت احهبضی » 5(2001بضوضا، ) «زضوكضب

گیطز. زضثط هیضا 6(1991 وطگوي،) «همیبؼ فعايس

1 Least Developed Countries 2 Jones & Williams 3 Venables 4 Grossman & Helpman 5 Harkura 6 Krugman


تاى وس؛ يىی ز ع ثطزاقت اضائ هی هلی تاى ضلبثت اظ 1(2003) وبت ل

ثطزاقت زض ايي هیبى،لیوت. هجتی ثط تاى ضلبثت زيگطی یفبضهجتی ثط ضلبثت

ث ثیبى ؛اؾت ؾبظگبض ضيىطز هجتی ثط فبضیتط ثب ثیف یهست اظ تاى ضلبثتثلس

قز. تط تأویس هی لیوتی ثیف لیوتی زض همبيؿ ثب ضلبثتتط، اهطظ ثط ضلبثت غیط ضقي

ثب افعايف اسن لیوت وطاهوىي اؾت ضلبثت هجتی ثط ذاللیت آضی ط چس

.زاقتضا زض پی ذاس ضی تدبضت ضقس ثط قه ثیاهب ؛ثبقس

بی فؼبلیت اؾت. اؾتاض زمع پبي ث ضلبثت ثط ئقهپیتطیضيىطزبی

افعايف ذاس زاز. زض گبضا تدبضت خبی تدبضی وكض اظ ؾن آهیع هفمیت

زض تحالت لیوتی( تاى ضلبثت هست )هتبثط اظ وتب زض ثیي تاى ضلبثتئقهپیتطی

، بضا ضلبثتفزيسگب زض قس. توبيع لبئل هی فبضی(هست )هتبثط اظ تحالت ثلس

التهبزی بی فطنتبی خسيس فؼبلیت ظهی ث هؼبی گؿتطـ اجبقت ؾطهبي

همبثل زضضا 2«یگطايی ف وؿبى فؿیطت» ،فبضی ايي گطـ ث. اؾتآضی خسيس

زض وكضبی قطق آؾیب قسهغبلؼبت ادبم . اؾت لطاض زاز 3«گطايی فؿیطاجبقتت»

ثط هتىیتهبزبی ثیف اظ الی ثط آضی فبض هتىیی التهبزب زس، كبى هی

وكضبيی و اظ ظط اجبقت . ؿتسثطذضزاض یاجبقت ؾطهبي اظ تاى ضلبثت

بی هتفبت هفمیت ،اس گصاضی هكبث لی ؾبذتبض آضی هتفبت زاقت ؾطهبي

اس. وبى ضيىطز قهپیتطی خسيس، ذلك ثطت وبضآفطيب اؾت. زاقت

بی ای آهظـپبي بی ػوهی زض تحمیمبتگصاضیثب تخ ث ايي و ؾطهبي

،ثبثطايي اؾت؛بی فطزی بزبی آهظقی اختوبػی ثطگیطس هبضتوبضثطزی زض

بی ػلم فبضیای ثبيس ثب ظيطؾبذتبی هلی هغمػبنط اؾبؾی ؾیبؾتيىی اظ

بی تحمیك تىلغی ثبيس ضؼیت بز يبثی ث ايي تید زؾتثطای ثبقس. هطتجظ

4 Cantwell 5 Technological Assimilationist Explanation 6 Accumulationist Explanation


وچیي اظ بزبی ذلك گؿتطـ زاف ثجز يبثس. الظه ايي اهط ثطلطاضی اضتجبط

(.2003وبت ل، ) ثبقس هیبی تحمیمبتی نؼت ادوي، هیبى زاكگب

ی قز. تميت هیبی ثعضي آضی قطوت تابيی وس یثیبى ه (2003)پضتط

لسضت بی آضا ساضزحدن فؼبلیت ثط بثیط ظيبزیت ب قطوت ازغبمهؼتمس اؾت

ثبقس. بی ثعضي ؿجتب ظيبزو قوبض ثگب ذبل فبضی گبهی ضخ هی وبيس

الولل ثط هعيت ؿجی اؾتاض اؾت. اظ ايي گب ئوالؾیىی، تدبضت ثیي اؾبؼثط

پصيطی تدبضت ثب ثطزاقتي هاؼی اظ لجیل تع ؾبذتبض ثبظاض، ظط اضتجبط ثیي ضلبثته

تفبت زض یبظ هكتطيبى بی تىلغيىی تحطن یطی وبض، زؾتطؾی ث پیكطفت

پیف قطط ضلبثت نبزضات ،ثبظ ثزى التهبزاظ گب التهبز ویعی، .قز ثطلطاض هی

بی زلت ت هتبثط اظ ؾیبؾتزيگط، وبضايی ثبظ ثزى تدبض ػجبضتقز. ث تلمی هی

بی ظثزى تدبضت ؾیبؾتثرف ػوس تحمیمبت تدطثی ثط پیبهسبی هثجت ثباؾت.

هبز ث تبيی ثبظ ثزى الت (.2016، 1پصيطی تبویس زاضس )پلیىیي هبؾت زلت ثط ضلبثت

پصيطی وكض ؿجت ث تدبضت ضلبثت ؛ ثلى ايي اهط زض ؾبيوس ث التهبز ووه وی

هیؿض ب ثبظاضبی خبی ثبلم ث زؾتطؾی ث فطنتالولل ثطای تجسيل تاى ثیي

(.2015، 2)كؿت خبی التهبزذاس ثز

اویت زاضز. اضتجبط ثیي ب وؿت وبضب ثؿیبض ؾبذتبض بزی ثطای ثگب

پصيطی ضقس التهبزی زض هغبلؼبت ثؿیبضی هضز ویفیت بزب حىوطای ضلبثت

(. 2008، 4؛ پسضؾي2004، 3تبيیس لطاض گطفت اؾت )ضزضيه

ب هتبثط اظ ویمیت گصاضی ثگب زض ؾغح ثرف وؿت وبض، تهویوبت ؾطهبي

وؿت وبض آتی زض ؾغح وكض اؾت. بزب ؾلت ادبم وؿت وبض ضيؿه

زاضس اظ حمق وس و اظ احتطام ثطذض گصاضی هی ب ػوهب زض وكضبيی ؾطهبي ثگب

1 Vaida Pilinkiene 2 World Economic Forum 3 Rodrik 4 Pedersen


يبفت همطضات اخطايی چیي اظ چبضچة لبی تؾؼ وس. ن هبلىیت حوبيت هی

هبت ػوهی گصاضی اظ ذس ب اتغبض زاضس وكضبی سف ؾطهبي ثطذضزاض ثبقس. ثگب

ظبم التهبزی ثسى احهبض فؿبز ثطذضزاض ثبقس. ثسى ثطوطاؾی پیچیس، هبؾت

بی زلت اویت فطااى زاضز. ل لضبيی جبيس تدبضت ضا تحت تبثیط قفبفیت ؾیبؾت

لطاض زس حوبيت لی زض ثطاثط خطم تملت زاقت ثبقس. ػال ثط خج بی بزی،

هساضاى وبضی ؾیبؾت هل اذالق وؿت وبض اػتوبز ػوهی ث زضؾتضفتبض اذاللی قب

، 1گصاضی هحیظ ضلبثتی اویت زاضز )وويه گیطی وؿت وبضب ؾطهبي زض قىل

2009).

پصيطی، ظضذب پكیچ زض ظهی اثط فبضی اعالػبت اضتجبعبت ثط ضلبثت

يبفتگی پیكطفت ثب تخ ث ؾغح تؾؼپصيطی ( زضيبفتس اثط فبا ثط ضلبثت2016)2ثبـ

تط يبفت اختوبػی وكضب هتفبت ذاس ثز. ث ػجبضت زيگط، ط چ وكضب تؾؼ

گطزز. وئاؼ تط هی پصيطی ثیف گصاضی زض فبا اثط آى ثط ضلبثت قس، ؾطهبي هی

ولىطز ثط ػ یآضی فبا اثط پبيساض اس زضيبفت( 2016)3اضگبؼ وىبضاى

( كبى زازس 2015)4اس. اطيىئع وىبضاى پصيطی نبيغ وكض هىعيه زاقت ضلبثت

گصاضی فبا ؾجت ثجز ػولىطز هبلی، وبف عي زض بيت ثبػث افعايف ؾطهبي

( ثطای وكض اؾتطالیب زضيبفت فبا 2015)5پصيطی زض وكض هىعيه قس اؾت. آالم ضلبثت

،پصيطی ثط ضقس التهبزی اثطگصاض اؾت. ثب ايي انبف ضی ضلبثت طاظ عطيك آضی، ث

بی هرتلف هتفبت ثز ضاثظ هثجت هفی ضا قبؾی تبيح هغبلؼبت والى ثب ضـ

اس. ث زؾت آضز

1 Cuckovic 2 Zoroja & Pejic Bach 3 Cuevas-Vargas et al. 4 Enriquez et al. 5 Alam


وبضگیطی ث اس ثیبى زاقت( 2008)2خظف آثطابم، (2012)1تبهلپع

وبضگیطی فبا زض ايي پصيطی وكضب زاقت اؾت. ثثط ضلبثت اؾتفبز فبا اثطات هثجت

ضی، يىپبضچگی فطآيسبی زضى ؾبظهبی، وكضب ثب سف افعايف وبضايی ثط

بی تدبضت ثز اؾت. ؾبظی عي بی ػطض يىپبضچ الىتطیىی ثی ظدیط

غلة ثط تاى ضلبثت وكضبی ب پصيطـ فبا، اثطات ه زس آضی ب كبى هی يبفت

ث ايي تید ضؾیسس( 1394) تبـ وىبضاى هرتلف زاقت اؾت. زض ايطاى یع قیىی

ايى اثط ايي قبذم ثط پصيطی اثط هثجت هؼبزاض ساضز فبضی ثط زضخ ضلبثت

ب زاضز. فطتبـ وىبضاى تطی ؿجت ث ؾبيط قبذم پصيطی وكضب تبثیط ون ضلبثت

زاضای وجؿتگی هثجت هؼبزاض ثب ػاهل آضی خصة زضيبفتس ظطفیت (1392)

ای هؼبزاضی ثیي ظطفیت خصة العاهبت پبي اهب ضاثغ ؛ثبقس پصيطی هی وبضايی زض ضلبثت

پصيطی خز ساضز. ضلبثت

تحقيق‌ضىاسي‌سيش.‌‌3

‌پىذاضتي‌چاسچب‌‌-

قس اؾتفبز ( 2004)3پصيطی اظ هسل هبضتیي وىبضاى ضلبثتثطای اضظيبثی اثطات فبا ثط

( ث تهيط 1زض وزاض ) و پضتط اؾت 4«هسل الوبؼ»ثطگطفت اظ ايي هسلاؾت.

وكیس قس اؾت.

1 Lopez & Muneta 2 Joseph & Abraham 3 Martin et al.

2 Diamond Model


: چبضچة پساقتی: ضلبثت پصيطی هلی1وزاض

هلی پصيطی ضلبثت (،2011)2( لوبؼ خبى1994)1وطگويثطاؾبؼ هسل طهی

(NC) ،گصاضی هؿتمین ، ؾطهبيؾن تدبضت اظ تلیس بذبلم زاذلیتحت تأثیط فبضی

ث ايي پصيطی ضلبثت فطم تجؼی ثبقس. هی ؾطهبي اؿبی ، حىوطای ذة(FDI) ذبضخی

قطح اؾت؛

(1 )

1 Martin 2 Lukas & Jan

مىببع

پذيزی رقببت

پذيزی رقببت

آشكبرشد

وتبيج

شدگذاریدف

-مزاکش تصمیم شزايط محیطی

گیزی

سبختبر

اجتمبعی

شزايط وبدی

وفزىگی

سبختبر محیط کسب ي مبرت وآيری ملی

کبر

کبريری ویزيیبز تسع وآيری

پذيزی ببد رقببت

ملی

کیفیت

سودگی

وبدب ي

سزمبي

اجتمبعی

سيزسبخت

ي سزمبي

اوسبوی

گذاری سزمبي

خبرجی مستقیم

خبرجی

تسع

تجبرت

تسع

فىبيری ي

مبرت

(2004هجغ: هبضتیي وىبضاى ) ملي‌پزیشيسقاتت‌.‌9ومداس


تحلیل سف ايي همبل اظ آدب و .اؾت ظيطنضت ؾدی تبثغ ثتهطيح التهبز

قز. اؾتفبز هیث قطح ظيط 1بی پبل زازاظ ضـ ؛ ثبثطايي، ثیي وكضی اؾت

(2 )

ضطيت فش ثیو تلفي وطا پصيطی هلی، ؾغح ضلبثت وبزNC و زض آى

ؾن تدبضت اظ تلیس بذبلم Open، فبضی اعالػبت اضتجبعبتتمطيجی ثطای ػاى ث

ؾن ذبلم ضز FDI،قبذم تؾؼ تدبضت يب زضخ ثبظ ثزى التهبز زاذلی

بی و اظ زازحىوطای ذة Gov، اظ تلیس بذبلم زاذلیگصاضی ذبضخی ؾطهبي

قبذم ثطای آى اظ و ثز ؾطهبي اؿبی h_capital هؾؿ لگبتم اؾتفبز قس

بم آهظـ ػبلی اؾتفبز قس اؾت. طخ ثجت

2خبیپصيطی ضلبثتآهبضی پصيطی زض ؾبلبه ضلبثت بی زاز)(WCY هؾؿ

3تؾؼ هسيطيت)(IMD 4پصيطی خبی گعاضـ ضلبثت

)(GCR خبی هدوغ

5التهبز)(WEF 1989وكض ضا اظ ؾبل 60بی زازهؾؿ ايي قز. هتكط هی

گطچبض پصيطی زض ضلبثت ثبظگوسهؼیبض 300 حسزوبضگیطی آضی ثب ث خوغ

وبضايی زلت، وبضايی تدبضی يؼی ػولىطز التهبز، پصيطی انلی قبذم ضلبثت

137اعالػبت ،هدوغ خبی التهبز اظ ؾی زيگط، .وسثسی هیعجمب ؾبذتظيط

ب اظ ظط وس. زض ايي هیبى، وكض قبذم انلی هتكط هی 33وكض ضا ثب اؾتفبز اظ

ؿتس6«هحض ػبهل»ال، وكضبی قس؛ گط گط تمؿین هیيبفتگی ث ؾ تؾؼ

ثط اؾبؼ فطاای ػاهل ذز هبس یطی وبض غیطهبط هبثغ عجیؼی فؼبلیت و

فطآيسبی تلیس ضا وبضاتط و ثبقس هی 7«هحض وبضايی»زم، وكضب گط ؛وس هی

ؾم، گط ؾطادبم وكضبی .ؿتسویفیت پیؾت زض حبل اضتمبیزس ادبم هی 1 Panel Data 2 World Competitiveness Y 3 Institute of Management Development 4 Global Competitiveness Report 5 World Economic Forum 6 Factor_Driven 7 Efficiency_Driven


-ث تلیس وبالبی خسيس هتفبت هیب و ثگب ؿتس 1«آضهحض»وكضبی

، وكضبيی زض حبل گصاض ؿتس. ث ايي نضت و ثطذی گطپطزاظس. زض ثیي ايي ؾ

اظ هطحل زم ث ؾم گصاض ثطذی زض حبل اظ هطحل ال ث زم وكضب زض حبل گصاض

اؾت. آهس( 1زض خسل ) ثب آب هطاحل تؾؼ زضآهس ؾطا هتبؾت ذالن ثبقس. هی

تىذي‌طثق اي‌دسآمذي‌تشاي‌کطسا‌آستاو‌.‌9جذيل

‌تليذ‌واخالص‌داخلي‌سشاو)دالس(‌تىذي‌کطسا‌طثق

2000> هحض : ػبهل1هطحل

2999-2000 2ث 1گصاض اظ هطحل زضحبل

8999-3000 هحض : وبضايی2هطحل

17000-9000 3ث 2گصاض اظ هطحل زضحبل

17000< هحض : آض3هطحل

(2016) پصيطی خبی هجغ: گعاضـ ضلبثت

2«بی پبي یبظهسیظيطقبذم »ثبقس؛ پصيطی زاضای ؾ ظيطقبذم هی قبذم ضلبثت

و 3«وبضايیوس تميتظيطقبذم »العاهی اؾت؛ هحض ثطای وكضبی ػبهلو

ظيطقبذم ػاهل »ثبقس؛ هحض هی زضثطگیطس ػاهل هن ثطای وكضبی وبضايی

ب ظيطقبذم طيه اظ ايي. زس ضا قطح هیهحض وكضبی آض و 4«هبضت آضی

ثطاؾبؼ يه ثبقس و هیهطاحل تؾؼ زض بی هتفبت ب زاضای ظى ظيطقبذم

ث قطح ظيط حبنل قس وبيی اظ تلیس بذبلم زاذلی ؾطا ضگطؾیى حساوثط زضؾت

.(2اؾت )خسل

1 Innovation-Driven 2 Basic Requirements Subindex 3 Efficiency Enhancers Subindex 4 Innovation and Sophistication Factor Subindex


دسصذ‌تسع؛‌مشاحل‌دس‌ملي‌پزیشي‌سقاتت‌اصلي‌صیشضاخص‌س‌اي‌يصن‌.‌2جذيل

دس‌حال‌گزاس‌اص‌یك‌‌محس‌عامل‌صیش‌ضاخص

‌ت‌دي

دس‌حال‌گزاس‌اص‌دي‌ت‌‌محس‌کاسایي

‌س

‌محس‌وآيس

20 20-40 40 40-60 60 ای بی پبي یبظهسی

زسگبى اضتمبء

وبضايی

35 50-35 50 50 50

ػاهل هبضت

آضی

5 10-5 10 30-10 30

(2016پصيطی خبی) هجغ: گعاضـ ضلبثت ‌‌‌‌‌‌‌

ثیكتط وبيف زاز قس اؾت. زض وزاض وكضب ثطذی زضپصيطی ضؼیت ضلبثت

ب، آهظـ، آهبزگی فی، آضی، هحض اظ لحبػ بزب، ظيطؾبذت وكضبی ػبهل

یاساظ ثبظاض ايي وكضب )ث اؾتثب ،چیي وبضايی ثبظاض وبال قطايظ هغلثی ساضس. ن

وكض س ث زلیل خوؼیت ظيبز( وچه اؾت.

‌محس‌عامل‌مىتخة‌کطساي‌اي‌مقایس‌عملکشد‌.‌9ومداس

( 2016پصيطی خبی ) هجغ: گعاضـ ضلبثت

0

2

4

6

8

وبدب

سيزسبخت

محیط اقتصبدکالن

…بداشت ي تحصیالت

…تحصیالت عبلی ي

کبرايی ببسار کبال

کبرايی ببسار کبر

تسع ببسار مبلی

آمبدگی فىی

اوداس ببسار

سطح تجبرت

وآيری

تبجیكستبن بئیتی کىیب ىد


ضؼیت ؿجتب غیط اظ چس قبذم، زض ثمی هاضز ثهحض وكضبی وبضايی

آضی، بزب، فضبی وؿت وبض آهبزگی فی ظهیزض ثتطی زاضس. ايي وكضب

اهب زض هاضزی هبس ثساقت، هحیظ والى اساظ ثبظاض ؛زاضس تطی یبظ ث وبض ثیف

.(3)وزاض قطايظ هغلثی زاضس

محس‌کاسایي‌مىتخة‌کطساي‌اي‌مقایس‌عملکشد‌.3ومداس


وآيسمحس‌مىتخة‌کطساي‌اي‌مقایس‌عملکشد‌.4ومداس


02468

وبدب سيزسبخت



تحصیالت عبلی ي کبرآمسی

کبرايی ببسار کبال کبرايی ببسار کبر

تسع ببسار مبلی

آمبدگی فىی


سطح تجبرت

وآيری

ايزان آفزيقبی جىبی چیه بزسيل

02468

وبدب سيزسبخت



…تحصیالت عبلی ي کبرايی ببسار کبال

کبرايی ببسار کبر تسع ببسار مبلی آمبدگی فىی


سطح تجبرت وآيری

آمزيكب سئیس سىگبپر صاپه آلمبن


بی پبي ثطاؾبؼ ظيطقبذم یبظهسی 2016زض هیبى توبهی وكضب زض ؾبل

)قبهل بزب، ظيطؾبذت، هحیظ والى، ثساقت آهظـ اثتسايی( وكضبی چیي

توبهی هحض زض وكضبی آضلطاض زاضس. 38 27بی ضؾی ث تطتیت زض ضتج

پصيطی هلی ضؼیت ب قطايظ هبؾجی زاضس ث ویي زلیل اظ لحبػ ضلبثت قبذم

ای زاقت بی اذیط ضقس ذیطوس زض ايي هیبى، وكض ؾگبپض عی ؾبلهبؾجی زاضس.

زس وبضايی )قبهل آهظـ ػبلی ؛ ايي وكض اظ لحبػ ظيطقبذم اضتمبءاؾت

ی اساظ ثبظاض( زض ؾبل وبض، تؾؼ ثبظاض هبلی، آهبزگی ف وبضآهظی، وبضايی ثبظاض وبال

اظ ؾئیؽ آهطيىب وكض وؿت وطز اؾت. وكض 137ضا زض هیبى زمضتج 2016

ظط هبضت آضی )يؼی فضبی وؿت وبض آضی( زض هیبى توبهی وكضب ث

3/4پصيطی خبی ثب وؿت بثتايطاى زض ضل زم لطاض زاضس. رؿتبی تطتیت زض ضتج

ضهبی، ولوجیب، زض ؾغح وكضبیو لطاض زاضز 2016زض ؾبل 69زض ضتج اهتیبظ

پصيطی، زس ضلبثتبی تكىیل زض هیبى هلف .اؾت گطخؿتبى هطاوف، پط، خبهبيیىب

0/3( تؾؼ ثبظاض هبلی ثب اهتیبظ 130)ضتج 3/3ز هؤلف وبضايی ثبظاض وبض ثب اهتیبظ

( اساظ 44)ضتج 2/5تطيي ز هؤلف هحیظ التهبز والى ثب اهتیبظ ( ضؼیف128)ضتج

.(3)خسل ب ؿتس( ثتطيي هلف19)ضتج 2/5ثبظاض ثب اهتیبظ

‌2296سال‌دس‌ایشان‌زیشيپ‌سقاتت‌اي‌صیشضاخص‌امتياص‌ي‌ستث.‌‌3جذيل

ستث امتياص‌پزیشياي‌سقاتتملف

پصيطی خبیقبذم ضلبثت 3/4 69

بی پبي یبظهسی 8/4 55

وس وبضايیتميت 0/4 83

ػاهل هبضت آضی 5/3 81

2/5 اساظ ثبظاض 19


ستث امتياص‌پزیشياي‌سقاتتملف

2/5 هحیظ التهبز والى 44

آهظـ اثتسايی ثساقت 0/6 50

4/4 بظيطؾبذت 57

فضبی وؿت وبضثجز 7/3 97

7/3 بزب 85

7/4 آهظـ ػبلی وبضآهظی 51

3/3 آضی 66

6/3 آهبزگی فی 91

0/4 وبضايی ثبظاض وبال 100

0/3 تؾؼ ثبظاض هبلی 128

3/3 وبضايی ثبظاض وبض 130

(2016)پصيطی خبی هجغ: گعاضـ ضلبثت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

ايي هؤلف .زاضاؾتضا 91 ضتجوكض، 137زض هیبى ، ايطاى یض هؤلف آهبزگی فز

تب وبف زازايطاى ضا یفآهبزگی ضتج ػهط قفاؾت و ػهط فت قبهل

-وكضايي زض حبلی اؾت و اؾت.ؾجت ثجز ايي هؤلف قس وبضثطاى ايتطت ػهط

بی نؼتی اظ ثؿیبضی اظ وكض غ فالسؾئس، طحظ اؾىبسيبی هبس بی

هبؾجی ضؼیت ػهطقف ايي خول آهطيىب، آلوبى، غاپي، لس وببزا زض ثؿیبضی اظ

اس.زاقت

‌2296سال] ستث‌لحاظ‌اص[مىتخة‌يکطسا‌ي‌ایشان‌يفى‌آمادگي‌تطثيقي‌مقایس‌.‌4جذيل

وط غاپي آلوبى آهطيىب ضتج ال قطح

خثی

ايطاى آشضيدبى تطوی

یآهبزگی ف 91 56 62 29 15 8 6 لوعاهجضي


وط غاپي آلوبى آهطيىب ضتج ال قطح

خثی

ايطاى آشضيدبى تطوی

(6/3)اهتیبظ

زؾتطؾی ث

ب خسيستطيي فبضی

105 44 57 23 11 16 6 فالس

(1/4)اهتیبظ

خصة فبضی زض

ب قطوت

118 44 46 23 15 12 2 ؾئس

(8/3)اهتیبظ

ؾطهبي گصاضی

هؿتمین ذبضخی

اتمبل فبضی

74 29 61 55 25 11 5 ايطلس

(3/4)اهتیبظ

53) 78 34 70 8 9 14 39 ايؿلس وبضثطاى ايتطت

زضنس

(خوؼیت

هكتطوبى ايتطت

پطؾطػت

6/11) 66 48 59 5 21 9 19 ؾئیؽ

فط اظ ط نس

(فط

2/15) 104 83 61 71 52 42 37 لوعاهجضي پبی ثبس ايتطت

ویلثبيت زض

(ثبی

100 73 60 14 5 40 11 ثحطيي اقتطان تلفي وطا

فط 8/33)

اظ ط نس

فط(

(2016)پصيطی خبی هجغ: گعاضـ ضلبثت


‌اي‌پژيصیافت.‌4

وكضبی قس و قبهل وكضب ث پح زؾت تمؿین هی ثب تخ ث هغبلت يبز قس،

هحض، هطحل ؾ يب آضهحض، وكضبی هحض، هطحل ز يب وبضايیهطحل يه يب ػبهل

ث فطؾت ايي وكضب ثبقس. گصاض اظ هطحل يه ث ز اظ هطحل ز ث ؾ هیزضحبل

اس و قس ثیبىوكضبيی گفتی اؾت زض ايي همبل،تفىیه هطاحل ث قطح ظيط اؾت؛

هضز ثطضؾی ثطای آب هخز ثز بی توبهی هتغیطبی هسل تحمیك زض زض زاز

اؾت.

بوؿتبى، ، پپبل، س، ویب، غب، وبهطى، بئیتیهحض(: ثگالزـ، )ػبهل1هطحل -

.ظيوجب، ظاهجیب، ؾگبل، تبخیىؿتبى

اضزى، ، اوازض،ههط، ثطظيل، ثلغبضؾتبى، چیي، ولوجیب، آلجبیهحض(: )وبضايی2هطحل -

.آفطيمبی خثی، ضؾی، تبيلس، تؽ، پبضاگئ، پط، اسعی، هىعيه، ايطاى

هحض(: اؾتطالیب، اتطيف، ثلػيه، وببزا، خوضی چه، زاوبضن، فالس، )آض3هطحل -

اپي، یظلس، طغ، پطتغبل، وط خثی، فطاؿ، آلوبى، يبى، ايطلس، ايتبلیب، لس، غ

ؾگبپض، اؾلی، اؾپبیب، ؾئس، ؾئیؽ، اگلؿتبى، آهطيىب.

آشضثبيدبى، ثتؿاب، سضاؼ، لعالؿتبى، : الدعايط، 2ث 1زض حبل گصاض اظ هطحل -

وطايي، عئال، يتبم. فیلیپیي، ا ،ويت، یدطي

اضگئ، تطوی، : قیلی، هدبضؾتبى، لؿتبى، اؾلاوی، 3ث 2زض حبل گصاض اظ هطحل -

هبلعی، ضهبی، پببهب، ػطثؿتبى، ػوبى، وطاؾی، لجبى، آضغاتیي، وبؾتبضيىب.

التهبزؾدی تحمیك ػال ثط ايي پح گط، ثطای ول هسل الظم ث شوط اؾت

. وكضبی و یع ثطآضز ذاس قس


‌وتایج‌تجشتي

ثطای گطزز. ثطضؾی هی 2007-2017پصيطی هلی زض زض زض ايي همبل اثط فبا ثط ضلبثت

بی ضطيت فش ايتطت ضطيت فش هثبيل ثط گطفت قس اؾت. فبا اظ قبذم

( ثطای ط 2التهبزؾدی ) ثسيي هظض اثتسا وكضب ث پح زؾت تمؿین قسس. هسل

قز. پیف اظ ثطآضز بی تبثليی ثطآضز هی پح گط ثطای ول وكضب ثب ضـ زاز

بی ضيك احس پبلی قبهل . آظهىقزالظم اؾت آظهى ضيك احس هتغیطب ادبم

وس يه فطآيس فطو هی LLC. آظهى ثبقس هی LLC ،IPS ،PP ADFبی آظهى

IPS ،PPبی زض حبلی و آظهى ؛ضيك احس هكتطن ثطای توبهی همبعغ خز زاضز

ADF اگط تؼساز همبعغ الغ،زض گیطس. اظ فطآيسبی ضيك احس افطازی ثط هی

تط اظ همبعغ ثبقس اظ اگط ؾطی ظهبی ثیف LLCتط اظ ظهبى ثبقس، اظ آظهى ثیف

زض ايي همبل اظ ،(. ثبثطايي2014قز )ثبلتبخی، بی افطازی ثط گطفت هی آظهى

تبيح ايي ز. ق ( ثطای توبهی گط وكضب ادبم هیLLC) آظهى ليي، لیي، چ

قس اؾت. ثیبى( 5ب زض خسل ) آظهى

پاول‌ياحذ‌سیط‌آصمن‌وتایج‌.5 جذيل

ول

وكضب

کطساي‌

محس‌وآيس

کطساي‌دس‌

حال‌گزاس‌اص‌

دي‌ت‌س

کطساي‌

محس‌کاسایي


حال‌گزاس‌

یك‌ت‌دي

کطساي‌

محس‌عامل

متغيشا

- 35/7 * - 14/5 * - 37/4 * - 71/2 * - 53/2 * - 86/3 ضلبثت پصيطی *

- 4/35 * - 24/4 * - 38/3 * - 29/8 * - 47/3 * - 81/31 ضطيت فش ايتطت *

- 75/9 * - 23/5 * - 6/7 * - 5/2 * - 56/3 * - 64/3 ضطيت فش هثبيل *

- 66/11 * - 49/8 * - 24/5 * - 23/7 * - 38/2 * - 57/2 ثبظثزى التهبز *

- 03/17 * - 72/5 * - 04/7 * - 18/7 * - 87/3 * - 77/11 گصاضی ؾطهبي *

ذبضخی


ول

وكضب

کطساي‌

محس‌وآيس


حال‌گزاس‌اص‌

دي‌ت‌س

کطساي‌

محس‌کاسایي


حال‌گزاس‌

یك‌ت‌دي

کطساي‌

محس‌عامل

متغيشا

- 12/14 * - 12/7 * - 8/5 * - 14/5 * - 01/9 * - 49/4 ؾطهبي اؿبی *

- 4/10 * - 87/5 * - 7/6 * - 56/3 * - 62/1 ** - 65/4 حىوطای ذة *

زضنس 5 1هؼبزاض زض ؾغح ،ث تطتیت **، *

10افعاض اييظ هجغ: ذطخی طم

ثطای خلگیطی اظ ضگطؾیى وبشة ثبيؿتی ( هؼتمسس 1987)1گطدط-اگل

ايؿتب اگط هتغیطبی هضز اؾتفبز زض ثطآضز هسل ب ،ث ػجبضت زيگطثبقس. ايؿتبهتغیطب

هوىي اؾت یچ ضاثغ هغمی ثیي هتغیطبی هؿتمل اثؿت خز ساقت ،ثبقس

بی بزضؾتی زض هضز هیعاى اضتجبط ثبػث قز تب هحمك اؾتجبط . زض ايي حبلتثبقس

تاس هدط ث هی ايؿتببی ب اؾتفبز اظ زاز ،ثبثطايي ؛ثیي هتغیطب ادبم زس

گط توبهی هتغیطب زض زس كبى هیLLC بی . تبيح آظهىبی وبشة قز ضگطؾیى

تاى تید گطفت زض ؾغح زاضای ضيك احس جز ايؿتب ؿتس. پؽ هیوكضب

ثبثطايي ضاثغ ثلسهست هیبى ؿتس. I(0) اجبقت اظ هطتج نفط يب توبهی هتغیطب ن

؛ 22004پسضییطبی تحمیك ثطلطاض ثز تبيح ثطآضز قس لبثل اػتوبز ؿتس )هتغ

ث ؾ ضـ چیي ول وكضب ن گط 5 ط ثطای (2هسل)زض ازاه . (31999وبئ

خسل حسالل هطثؼبت تلفیمی، اثطات ثبثت اثطات تهبزفی ثطآضز قس و تبيح آى زض

( اضاي قس اؾت.6)

1 Engle-Granger 2 Pedroni 3 Kao


( 7(، )5(، )3بی ) هسل سثبي زس كبى هیلیوط بؾوي Fبی آظهى تبيح

آظهى تبيحس. ب ثب ضـ اثطات ثبثت ثطآضز ق ل( ثب ضـ اثطات تهبزفی ؾبيط هس8)

بی بوؿبی اضيبؽ الس تؼسيل قس آظهى ذزوجؿتگی لسضيح ثطای هسل

بی ثطآضزی ثب ضـ اثطات ثبثت ثطآضزی ثب ضـ اثطات ثبثت ادبم كبى زازس و هسل

ثبقس. ثطای ضفغ ايي ز هكىل، ايي زاضای بوؿبی اضيبؽ ذزوجؿتگی هی

( ثطآضز قسس. لتی ثطاؾبؼ GLS) يبفت بت تؼوینب ثب ضـ حسالل هطثؼ هسل

گطزز، زيگط یبظی ث لیوط بؾوي، ضـ ثطآضز اثطات تهبزفی اتربة هیFبی آظهى

بی بوؿبی اضيبؽ ذزوجؿتگی یؿت؛ ظيطا ضـ ثطآضز اثطات ادبم آظهى

وبيس. گیطز ط ز هضع ضا وتطل هی ادبم هی GLSتهبزفی ثب ضـ


جذيل‌6

.‌تشآيسد‌

تاثشا

‌فايا‌

تش‌

تسقات

‌ي؛پزیش

‌‌2297

-2227

‌

طسال‌ک

ک‌

(12

)

*2/

ـ 2

*01/0

000/0

-

*002/0

*42/0

*01/0

*04/

57

*6/

388

79(

626) F

GL

S

*5/

2

*61/

75

*هؼبزاض زض ؾغح

1 زضنس؛

**هؼبزاض زض ؾغح

5 زضنس؛

***هؼبزاض زض ؾغح

10

زضنس

یهجغ: ذطخ

طم

افعاض اؾتتب 14

(11

)

*8/

1

*001/0

ـ

*002/0

-

*001/0

*51/0

*01/0

*4/

78

*5/

257

79(

644) F

GL

S

*2/

4

*29/

89

ي‌وآيسمحسطسا

ک‌

(10

)

*8/

ـ 2

*01/0

000/0

-

ـ

*33/0

ـ

*7/

101

*7/

16

24(

259) F

GL

S

*6/

357

*1/

134

(9)

*4/

3 001/0

-

001 ـ/0

-

ـ

*43/0

ـ

*1/

111

*1/

33

24(

264) F

GL

S

*2/

358

*1/

141

ي‌دسطسا

کحال‌گزاس‌دي‌ت‌س‌

‌

(8)

*9/

ـ 2

*003/0

001/0

-

ـ

*35/0

ـ

*5/

32

8/1

15(

157) R

GL

S

ـ ـ

(7)

*1/

3

*002/0

001 ـ/0

-

ـ

*3/

ـ 0

*1/

42

5/0

15(

161) R

GL

S

ـ ـ

يطسا

ک‌

يکاسای

‌محس

‌

(6)

*1/

ـ 4

*004/0

ـ

*001/0

ـ

*002/0

*1/

40

*6/

19

17(

136) F

GL

S

*8/

59

*8/

113

(5)

*6/

3 000/0

-

ـ ـ

*003/0

ـ

*01/0

*8/

39

85/5

17(

137) R

GL

S

ـ ـ

ي‌دس‌حال‌گزاس‌طسا

کك‌ت‌دي

ی‌(4

)

*8/

ـ 3

*01/0

0005 ـ/0

002 ـ/0

-

*8/

17

*81/9

11(

76) F

GL

S

*9/

3

*03/4

(3)

*6/

3

*003/0

0004 ـ ـ/0

000 ـ/0

*9/

19

7/4

11(

76) F

GL

S

ـ ـ

لي‌عام

طساک

‌محس

‌

(2)

*7/

2

ـ

*01/0

01/0

ـ

*27/0

ـ

*4/

19

*3/

78

12(

115) F

GL

S

*1/

424

*78/

33

(1)

*7/

2

*004/0

ـ

*02/0

ـ

*19/0

ـ

*7/

29

*4/

31

12(

144) F

GL

S

*04/

109

*49/

44

متغيش‌

ض‌اص‌مثذأعش

ل‌ة‌وفر‌متای

ضشیت‌

ة‌وفر‌ایىتشوضشی

‌

سشمای‌

يي‌خاسج

گزاس‌

صادن‌اقت

تاصتدب‌

ي‌خحکمشاو

ي‌ساو

سشمای‌‌او‌

آماس‌F‌

ليمشه‌

آماس‌اسم‌

ت(طاذا

تعذاد‌مقاطع‌)م‌

ش‌تشآيسدسي

‌

ل‌ضذس‌يالذ‌تعذی

ي‌ياسیاوساو

ن‌وامآصم

‌

جي‌ييلذسی

ستگن‌خدمث

آصم‌


بی ضطيت فش ثیو لفي وطا ث ػاى تط ثیبى گطزيس اظ قبذم پیف

كبى فبا هتغیط ايي ز ضطايت ثطآضزی ب اؾتفبز قس. خبيگعيي هتغیط فبا زض هسل

قاس ت آى ثب هب هؼبزاض ػال زض توبهی هسلزس قبذم ضطيت فش ايتطت هی

ثط یاثط پبيساض هب ضطيت فش تلفي وطا ا ؛ظگبض اؾتآهبضی حمبيك آقىبض قس ؾب

ب اثط هثجت هؼبزاض زض ثطذی زيگط ل ای و زض ثطذی هس پصيطی ساضز؛ ث گ ضلبثت

زس تكىیل هی( و ول وكضب ضا 12( )11هفی غیطهؼبزاض اؾت؛ اهب زض ز هسل )

ثطآضزی ضطيت پصيطی وكضب زاضس. ثط ضلبثت یط ز قبذم فبا اثط هثجت هؼبزاض

ثب ث تطتیت ثطاثط ول وكضبهسل زض بی ضطيت فش ايتطت تلفي وطا قبذم

گصاضی هؿتمین ذبضخی زض هیبى ؾبيط هتغیطب، ثدع هتغیط ؾطهبي اؾت. 001/0 01/0

پصيطی ول وكضب ثتثط ضلب یساضز؛ ؾبيط هتغیطب اثط هثجت هؼبزاض یو اثط پبيساض

س.زاض

پصيطی زاضز. ویفیت بزب حىوطای ذة تبثیط هثجت هؼبزاض ثط ضلبثت

پصيطی ط پح گط وكضب ث ؾبذتبضبی بزی ویفیت زس ضلبثت ب كبى هی يبفت

تطزيس بزب لایي همطضات ؾلت وؿت وبض حؿبؾیت ثباليی زاضز. ثی

گصاضی ضز فبضی ثط زی ضلبثت ؾطهبي ب زض قىل قفبف زلتبی ؾیبؾت

یثبظ ثزى التهبز یع تبثیط اسن لی هؼبزاض بی التهبزی هثط اؾت. تهویوبت ثگب

پصيطی هتضبز اؾت. گصاضی هؿتمین ذبضخی ثط ضلبثت ط ؾطهبيیپصيطی زاضز. تبث ثط ضلبثت

ضبی زض حبل هثجت هؼبزاض لی زض گط وكهحض ايي هتغیط زض وكضبی ػبهل

گصاضی هحض هفی اؾت. الجت اثطگصاضی ايي هتغیط اسن اؾت. ؾطهبيگصاض آض

گیطی هحیظ ضلبثتی ووه وس يب ث زلیل تفبت تاس ثب افعايف وبضايی ث قىل هی

زس ؾطهبي یب كبى ه گیطی احهبض قز. يبفت ضی ثب وكضبی سف ؾجت قىل ثط

پصيطی حبيع اویت اؾت. اؿبی یع زض ضلبثت


گيشي‌ي‌پيطىادا‌وتيج.‌5

بی ظطی قاس تدطثی گيبی ايي اؾت و فبا ظيطؾبذت اؾبؾی ثطای التهبز ثحث

بی التهبزی تؾؼ، پصيطی اؾت. وكضبی ػض وىبضی قطعی ثطای ضلبثت پیف

اس. ايس فت زض ايي لطاض زازذز بی التهبزی تطيي ػهط زض ثطبه هنآى ضا

قوبض آى، فايس هوی اظ لجیل ب ايي اؾت و ظيطؾبذت فبا وبضثطزبی ثی گیطی خت

ضی ضا زض ؾغح پصيطی ثط گصاضی فبا ضلبثت وبضايی زض پی زاضز. ؾطهبيضی ثط

ب زض تطویت ثب هبضت ثبػث تغییط گصاضی س. ايي ؾطهبيثرك ثگب ول ثجز هی

اظ ايي ظط، قز. بی خسيس هی گیطی ثگب فطايسبی ؾبظهبی، آضی قىل

بی تؾؼ وكضب، هوی اظ ثطبه ا وؿت وبضبی الىتطیىی ثرفوبضگیطی فب ث

گ اثط زاضز. اثط ال ث قز. نؼت ز گصاضی نؼتی ظبم آضی تلمی هی ؾیبؾت

)اثط ثرف تلیس فبا هطثط اؾت و ث ػاى يه ثرف زض التهبز هلی مف زاضز

ب اتفبق ضی ضقس التهبزی زض ؾبيط ثرف تلیسی(. اثط زم اظ عطيك ثجز ثط

افتس )اثط وبضثطی(. هی

ضس. تطی زا وكضبی زض حبل تؾؼ ػوستب زض تلیس فبا هعيت ؿجی ون

تطی زض همبيؿ ثب اثط ال زاقت ثبقس. تميت تاس اثط لی وبضگیطی فبا زض التهبز هی ث

اثط زم یبظهس ثبظ ثزى التهبز ثطای ؾطضيع فبضی، یطی اؿبی هبط ثطای پصيطـ

پصيطی ضا زض ايي ضز ضلبثت گصاضی زض ثرف فباؾت. آچ و اتظبض هی فبا ؾطهبي

تميت وس ثب ثجز وبضايی زؾتطؾی ث ثبظاضبی خبی ضا فطان وس وبضثطی وكضب

بی التهبزی اؾت. ؾیغ گؿتطز آى زض ثرف

ث لحبػ ؾیل هدوغ خبی التهبز، ايطاى قس ث طاؾبؼ اعالػبت هتكطث

وكض 137زض ثیي 69زض همبم 3/4ثب وؿت اهتیبظ 2016زض ؾبل پصيطی ؾغح ضلبثت

لف ثبظاض وبض ثبظاض هبلی ايطاى زض ز هؤپصيطی، ؤلف ضلبثته 12 هیبى زض. لطاض زاضز

اظ قطايظ ز هؤلف ثجبت التهبز والى اساظ ثبظاض طيي ضؼیت ضا زاقت زضت ضؼیف

پصيطی زض چبض گط اظ اثطات فبا ثط ضلبثتاؾت. وچیي، ثتطی ثطذضزاض ثز


ثطآضز ( 2011( لوبؼ خبى )1994هسل طهی وطگوي )گیطی اظ وكضب ثب ثط

اثط زس فبضی اعالػبت اضتجبعبت زض توبهی ثطآضزب قس. تبيح ثطآضزب كبى هی

ثطآضزی ضطيت ،هحض ػبهل پصيطی زاضز. زض وكضبی اض ثط ؾغح ضلبثتهثجت هؼبز

زض ، 01/0 ،هحض ؛ زض وكضبی آض004/0 ،هحض وبضايی؛ زض وكضبی 01/0فبا

، زض وكضبی زض حبل گصاض اظ ز ث 01/0 ،وكضبی زض حبل گصاض اظ هطحل ال ث زم

يبفتگی قز طچ زضخ تؾؼ . هالحظ هیاؾت 01/0 ، زض ول وكضب 003/0 ،ؾ

ث ػجبضت يبثس. یع افعايف هیپصيطی قز، اثطگصاضی فبا ثط ضلبثت تط هی وكضب ثیف

ی آب یع ث ؾغح ثبالتطی زيگط، ثب ضفتي وكضب ث هطاحل ثبالتط تؾؼ، آهبزگی ف

پصيطی ذاس زاقت. پصيطـ فبا اثط ثباليی ثط ضلبثت يبفتاضتمبء

زض ذهل فطاگیطی فبضی زض ؾغح هلی لاػسی خز زاضز و آگبی ؿجت

ال آى، فطاگیطی هلی ػلم زس. ب ضا يبضی هی گیطاى التهبزی زلت تهوینب ث آى

چ « هحیظ فطاگیط هؿبػسی» « شذیط ؾطهبي اؿبی»بی فبضی هؿتلعم حسالل

بی ػلم فبضی زلت س. زم، ؾیبؾتثبق لتهبزی چ اظ ظط بزی هیاظ ظط ا

حطوت ؾم، یبظ فق اػوبل قس. تأهیي ط ز پیفالوللی ثبيس ثب سف بی ثیي ووه

اظ الگبی هرتلف فطاگیطی ػلم فبضی زض تؾؼ يه وكض ث ػاى هطاحل پی زض

بی ؾیبؾتی خز زاضس و لبثل چبضم، ثطذی گعي پی تؾؼ لبثل پیگیطی اؾت.

ؿتمین ذبضخی زض همبثل گصاضی ه ثبقس، هبس الگی فؼبل اثؿت ث ؾطهبي پیگیطی هی

بی ذزخـ فؼبل هعی. پدن، ط چ ظطفیت ػلم فبضی هخز زض ضاىبض

يبثس. ی فطاگیطی ػلم فبضی آى وكض افعايف هیب گعي ثبقس، وكضی ثبالتط

توبهی اتظبض زاقت ثبقیناسيكب اؾت و ث ط حبل ثؿیبض ؾبز ،اهب

بی تؾؼ فبضی ضا زجبل وس. تاس يب ثبيس چیي هؿیطبی زض حبل تؾؼ ث وكض

ای اثط ػوس ثبقس ب چگ ظطفیت ػلم فبضی وكض هخززض الغ، ايى ضؼیت

ب زاضز؛ ث ػاى هثبل، بی ذبضج اظ زؾتطؼ آى ب اتربة ب ضاىبض ليتثط ا

بی ثبالی حبنل اظ فطـ ايي ثطت ضا تاس زضآهس ثغ عجیؼی هیبی زاضای هب وكض


گصاضی هؿتمین ذبضخی ث ػال تطغیت ضز ثطای اضزات فبضی تطغیت ؾطهبي

زؾتطؾی اضح اؾت ب یطی اؿبی هبط تحهیل وطز ث زاذل عي وس. هغع

تؿطيغ فطاگیطی هلی اثؿت ث بيی ضا ثطای ب ث هبثغ هبلی فطااى، فطنت زلت

چبى ثبيس وس. اهب ايي هؿأل ن گصاضی ذبضخی ثب ضجطی فؼبال زلت ايدبز هی ؾطهبي

يس تاى خبيگعيي فطآ ف اضزاتی ضا هیهسظط لطاض گیطز و تب چ اساظ ذطيساضی زا

ب بؾتب، ؾی ظای زاذلی وز. ث هظض عی ط يه اظ ايي هؿیط وس زاف زضى

وس اتربة ط يه اظ ايي گط یع هكرم اس و تؿیل ؾبيیبيی لبثل قب اليت

ب، هكىالت هاغ اظ اویت ذبنی ثطذضزاضس. پتبؿیل بؾت قبذت هؿیط

فشست‌مىاتعFartash, K., Salami, R., & Mousavai, D. S. (2011). The role of

absorption capacity in improving technology competitiveness: The

key to success in government organizations in developing

countries (with emphasis on the Iranian economy), Management of

Government Organizations Journal, 2, 2(6), 76-106. ]In Persian[.

Shahikitash, M., Mahmodpour, K., & Mohseni, H. (2013).

Investigating the factors affecting the competitiveness index of

countries with emphasis on the Iranian economy, Fiscal and

Economic Policies Journal, (3)11, 155-188. ]In Persian[.

Alam, K. (2015). Information and communications technology and

Australia’s regional economic competitiveness, report prepared for

the western downs regional council. Australian Centre for

Sustainable Business and Development, University of Southern

Queensland, Toowoomba, Australia.

Baltagi, B. (2014). Panel data and difference-in-differences

estimation, Encyclopedia of Health Economics, 2, 425-433.

Bubanja, I. (2014). Newspapers in modern commercial practice

Belgrade, Serbia: Andrejevic Foundation.


Cantwell, John. (2003). Innovation and Competitiveness. From

Handbook of Innovation, Oxford University Press.

Cuevas-Vargas, H., Estrada, S., & Larios-Gómez, E. (2016). The

effects of ICTs as innovation facilitators for a greater business

performance. Evidence from Mexico, Procedia Computer Science,

91, 47 – 56.

Du Rausas, M. P., Manyika, J., Hazan, E., Bughin, J., Chui, M., &

Said, R. (2011). Internet matters: The Net`s sweeping impact on

growth, jobs and prosperity: McKinsey Global Institute.

Engle, R. F., & Granger, C. W. J. (1987). Co-integration and error

correction: Representation, estimation, and testing, Econometrica,

55, 251-276.

Enriquez, L., Cuevas-Vargas, H., & Adame, M. (2015). The

impact of information and communication technologies on the

competitiveness: Evidence of manufacturing SMEs in

Aguascalientes, Mexico, International Review of Management and

Business Research, (4)3, 758-770.

Evans, P. (1998). Transnational corporations and third world

states: From the old internationalization to the new, transnational

corporations and the global economy. Macmillan Press, 195–224.

EU-Commission. (2008). Preparing europe’s digital future i2101

mid-term review. Brussel: EU Commission.

Green, W. (2000). Econometric analysis, 4th

edition, prentice hall,

upper saddle river, New Jersey.

Grossman,G., & Helpman (1991). Innovation and Growth in the

world economy, MIT, Cambridge.

Jones, C.I., & Williams, J. (2000). Too much of a good thing? The

economics of investment in R&D. Journal of Economic Growth,

(5)1, 65–85.

Joseph, K., & Abraham, V. (2008). Information technology and

proactivity evidence from India manufacturing sector.


Kao, C.D. (1999). Spurious regression and residual-based tests for

cointegration in panel data, Journal of Econometrics, 90, 1–44.

Krugman, P. (1991a). Increasing returns and economic geography.

Journal of Political Economy, (99)3, 483-499.

Krugman, P. (1994). Competitiveness: A dangerous obsession.

Foreign Affairs, (73)2, 28-44.

Lukas, M., & Nevima, J. (2011). Application of econometric panel

data model for regional competitiveness evaluation of selected EU

15 countries, Journal of competitiveness, 4, 23-38.

Lundvall, B.A. (1988). Innovation as an interactive process: From

user–produce interaction to the national system of innovation.

Technical Change and Economic Journal, 23, 2.

Lopez M., & Mlina & Claver (2010). The potential of

environmental regulation to change managerial perception,

environmental management, competitiveness and financial

performance. Journal of Cleaner Production, 18, 963-974.

Pedersen, K. (2008). Institutional competitiveness: How nations

came to compete, Working Paper no.47, Copenhagen Business

School, Copenhagen.

Pedroni, P. (2004). Panel cointegration; Asymptotic and finite

sample properties of pooled time series tests with an application to

the PPP hypothesis, Econometric Theory, 20, 597–625.

Pilat, D. (2005). The economic impacts of ICT-lessons learned and

new challenges. Paper presented at the Eurostat conference

Knowledge Economy –Challenges for Measurement,

Luxembourg.

Pilinkiene, V. (2016). Trade openness, economic growth and

competitiveness. The case of the central and eastern european

countries. Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics, (27)2,

185–194.


Porter, M. (1998). Adam Smith address: Location, cluster and the

new microeconomics of competition. Business Economics, (33)1,

7-17.

Porter, M. (2003). Global competitiveness Report. WEF: Oxford

University Press.

Rinert, E. (1994). Competitiveness and its predecessors. business

history conference. Virginia.

Rodrik, D. (2004). Getting institutions right, CESifo DICE Report

2/2004.

Venables, A. (1996). Equilibrium locations of vertically linked

industries. International Economic Review, 37, 341-359.

World Economic Forum. (2015). The Case for Trade and

Competitiveness. Available from internet: http://www3.weforum.org/docs/WEF_GAC_Competitiveness_210

5.pdf.

Zoroja, J. & Pejic Bach, M. (2016). Impact of information and

communication technology to the competitiveness of european

countries - cluster analysis approach, J. theor. Appl. Electron.

Commer. res. (11)1, Talca ene.

http://www3.weforum.org/docs/WEF_GAC_Competitiveness_2105.pdf



:يلميشیزپتتاقسيتاطاثتسايتاعلاطا...

Documents