157

بهار 91، سال بیست و یکم، شماره 83، صفحه 157 تا 166

چكيدهنهشته هاي اليگوسن- ميوسن زيرين در برش چينه شناسي نره در جنوب باختر جهرم، از سنگ آهک و سنگ آهک رس دار به همراه مارن و رسوبات تبخيري تشکيل شده و روزن بران پالنکتون و کف زی فراواني هستند. در بخش زيرين، نهشته هاي سازند پابده از 115 متر شيل و مارن با ميان اليه هاي سنگ آهک رس دار تشکيل شده اند که به طور هم شيب و پيوسته، از ائوسن پسين تا اليگوسن ادامه داشته است. مرز بااليي سازند پابده، به طور هم شيب و پيوسته با سازند آسماري است. سازند آسماري در اين برش از 250 متر سنگ آهک و سنگ آهک رس دار تشکيل شده است که 210 متر آن متعلق به آسماري زيرين و40 متر آن متعلق به آسماري مياني است. اين در حالي است که نهشته هاي عموماً تبخيري- مارني و سنگ آهک رس دار سازند گچساران، به طور ناپيوسته روي نهشته های کربناتی سازند آسماري قرار گرفته اند. سازند گچساران با ستبرای510 متر، از سه بخش چهل، چمپه و مول تشکيل شده است. سنگ آهک هاي خالص و ستبر اليه قاعده سازند ميشان )عضو گوري( با 302 متر ستبرا نيز، به طور تدريجي روي نهشته هاي سازند گچساران قرار گرفته است. سرانجام کنگلومراهاي سازند بختياري با ناپيوستگي در اين ناحيه بر روي کربنات هاي سازند ميشان )عضو گوري( قرار گرفته است. سنگ شناسي واحدهاي سنگي مطالعه شده در اين برش متنوع است و همين امر باعث به وجود آمدن محيط هاي رسوبي مختلف و تنوع رخساره ها و حضور فسيل هاي پالنکتون و کف زی فراوان شده است. با بررسي 203 نمونه، شامل 193 نمونه مقطع سخت و 10 نمونه نرم در برش مورد مطالعه، 34 جنس و 47 گونه از روزن بران کف زي و 8 جنس و 13 گونه روزن بران پالنکتون و قطعات جلبک، بريوزوا و ماکروفسيل هاي مختلف شناسايي شدند. بر اساس تجمع روزن بران، سن بخش زيرين سازند پابده در برش مورد مطالعه ائوسن پسين )پريابونين( و بخش بااليي متعلق به اليگوسن پيشين است. سازند آسماري نيز اليگوسن )روپلين پسين- شاتين( تا ميوسن پيشين )آکيتانين( است. همچنين نهشته هاي سازند گچساران که شامل بخش هاي چهل، چمپه و مول است، مربوط به ميوسن پيشين )اکيتانين- بورديگالين( است. سازند ميشان )عضو آهک گوري( نيز در اين برش به ميوسن پيشين )بورديگالين( تعلق دارد و تا انتها شواهد فسيلي که سن باالتري را تأييد نمايد، يافت نشده است. بر پايه حضور روزن بران شاخص، برش چينه شناسي نره قابل انطباق با زيست زون هاي يک تا چهار

Adams and Bourgeois (1967) و زيست زون هاي شماره 54 ، 57 ، 59 ، 62 ،63 و Wynd )1965( 64 است.

کليدواژه‌ها: روزن بران، زيست چينه نگاري ، اليگوسن- ميوسن زيرين، فارس داخلي.E-mail: daneshian@tmu.ac.ir نويسنده‌مسئول: جهانبخش دانشيان*

زيست‌‌چينه‌نگاري‌نهشته‌هاي‌اليگوسن‌و‌ميوسن‌زيرين‌)سازند‌هاي‌پابده،‌آسماري،‌گچساران‌و‌ميشان(‌بر‌اساس‌روزن‌بران‌در‌جنوب‌باختر‌جهرم،‌در‌فارس‌داخلي

جهانبخش‌دانشيان1*، نوشا‌نوروزي‌‌2،داريوش‌باغباني3 و‌سيد‌علي‌آقانباتي‌41 دانشگاه خوارزمی، دانشکده علوم، گروه زمين شناسي، تهران، ايران

2 گروه زمين شناسي، واحد علوم و تحقيقات، دانشگاه آزاد اسالمي، تهران، ايران

3 اداره زمين شناسي سطح االرضي، مديريت اكتشاف شركت ملي نفت ايران، تهران، ايران

4 سازمان زمين شناسي و اكتشافات معدني كشور، تهران، ايران

تاريخ دريافت: 30/ 06/ 1389 تاريخ پذيرش: 02/ 11/ 1389

1-‌مقدمهبزرگ درياي حوضه بقاياي و داشته وسيعي گسترش ايران در پالئوژن درياي تتيس بوده است. در زاگرس حرکات زمين ساختي خشکي ز ايي، در ائوسن بااليي در سازند ناپيوستگي با امر اين که شده پالئوژن درياي گسترده پسروي سبب آب، زياد ژرفاي دليل به که است حالي در مي شود. اين مشخص جهرم رأس آب زير داخلي فارس و خوزستان لرستان، باختر جنوب جمله از مناطق برخي پيشروي سپس است. شده نهشته پابده سازند بااليي هم ارز رسوبات و بوده رسوبات و مي پوشاند را زاگرس نواحي از عمده اي اليگوسن، بخش درياي رسوبات نئوژن، طي در گذاشت. جاي به را آسماري سازند به مربوط آهکي روي هم شيب، طور به آغاجاري( و ميشان گچساران، )سازند فارس گروه توسط نره، چينه شناسي برش )مطيعي،1365(. مي گيرد قرار آسماري آهک هاي

ميزان برآورد با هدف ايران نفت ملي Khosravi Said et al. (1962) در شرکت

نفت اندازه گيري، نمونه برداري و مطالعه شد اما مطالعه دقيقي بر روي فسيل شناسي Khosravi Said et al. (1962)مطالعات نشد. انجام زيست زون ها مرز تفکيک و منجر به شناسايي هفت جنس و نه گونه از روزن بران پالنکتون و کف زي شد. اين پژوهشگران، نهشته هاي اليگوسن برش کوه نره را قابل مقايسه با دو زيست زون 54 و small Globigerina spp.با نام Wynd (1965) 54 دانستند. زون Wynd (1965) 57که توسط Khosravi Said et al. (1962) انتخاب شده است، بدون شناسايي هيچ

يک از گونه ها معرفي شد. همچنين مرز زيرين اين زيست زون تعريف نشده است. Nummulites vascus – نيز با عنوان Wynd (1965) 57 در مقاله سال 1962 زونو Nummulites intermedius فسيل شناسايي با تنها Nummulites intermedius

اين در حالي است که براي رسوبات ميوسن .Operculina sp تعريف شده است.

هيچ زيست زونی تعريف نشده است. در اين پژوهش، مطالعه برش چينه شناسي نره با هدف مطالعه جنس ها و گونه هاي روزن بران کف زي و پالنکتون نهشته هاي اليگوسن- ميوسن زيرين و تعيين سن دقيق آشکوب ها و سازند ها مرز تفکيک و زيست زون ها مرز درست تعريف هرکدام، )به ويژه ميوسن زيرين و عضوهاي سازند گچساران( انجام پذيرفته است. الزم به بيان است که چهار سازند مورد مطالعه در برش چينه شناسي نره هر کدام اهميت خاصي دارند، چرا که سازند پابده با وجود روزن بران پالنکتون غني از مواد آلي به عنوان از يک سنگ سازند آسماري که عموماً مي آيد. به شمار هيدروکربن منشأ سنگ آهک متراکم توده اي تشکيل شده، به دليل تخلخل ناشي از شکستگي هاي حاصل از نيروهاي فشارشي، يکي از مهم ترين افق هاي مخزني نفتي جهان به شمار مي آيد. نمک، اليه هاي وجود از ناشي پالستيکي داشتن خواص دليل به سازند گچساران نظر در آسماري نفتي ميدان هاي سنگ پوش عنوان به مارني، اليه هاي و انيدريت نيز به عنوان مخزن گاز در برخي ميدان ها گرفته مي شود و در نهايت سازند ميشان

158

زیست چینه نگاري نهشته هاي الیگوسن و میوسن زیرین )سازند هاي پابده، آسماري ...

مطرح است. با توجه به اهميت زيادي که اين سازند ها از نظر توان اقتصادي و ارزش فسيل شناسي دارند، برش چينه شناسي نره در فارس داخلي انتخاب شد.

2-‌موقعيت‌جغرافياييبرش کوه نره در جنوب باختری جهرم، در موقعيت جغرافيايي″4 ′11 ° 28 عرض شمالي و″10 ′57 °52 طول خاوری قرار گرفته است. اين برش در 160 کيلومتري جنوب خاوری شيراز و در کمربند چين خورده زاگرس واقع است. برای دستيابي به اين برش از کيلومتر 223 جاده آسفالته شيراز- خنج، پيش از پل اسالم آباد بايد به نره تاقديس و برش به يال شمالي سمت روستاي مظفري تغيير مسير داد. دسترسي از طريق جاده فرعي پيش از تنگ طالبي که از جاده مظفري و ديمه سرخ منشعب

مي شود ، امکان پذير است )شکل 1(.

3-‌پيشينه‌مطالعات‌‌سازند گورپي، کوه پابده تنگ در بار نخستين براي James and Wynd (1965)

و Wells (1967) توسط سازند اين آن از پس کردند. اندازه گيري را پابده اين مختصات Setudehnia (1972) نهايت در شد. بررسي دوباره Adams (1969)

سازند را تصحيح و ارائه کرد. تـاکنون زميـن شناسان بسيـاری سـازند آسمـاري را مطالعه کـردند )بـرای مثال:

Lees (1933); Reichel (1937) ; Richardson (1924) ; Busk & Mayo (1918)

و (James & Wynd (1965) ; Thomas (1948) ; Furon (1941) ;Clapp (1940)

Wynd (1965) تا ميوسن مياني در نظر گرفتند. اليگوسن از سن سازند آسماري را معرفي سازند اين در 59 ،57،58 ،56 ،55 ،54 شماره هاي با تجمعي زون شش کردند. Adams & Bourgeois (1967) سه زون تجمعي و دو زير زون را در سازند Seyrafian (1981), Kalantari (1981) ،)1366( آسماري تشخيص دادند. زاهدي نژاد Hamedani et al. (1997) , Seyrafian et al. (1996), Jalali (1987)

چينه نگاري )1386( همکاران و دانشيان و Seyrafian and Hamedani (1998)

زيستـي و ويـژگـي سنگ شناسـي سازند آسـماري را در زاگـرس مـطالعـه کـردنـد.آسماري سازند براي Laursen و Ehrenberg et al. (2007) نيز et al. (2006)

زيست زون بندی جديدي ارائه کردند.شد. سپس مطالعه Pilgrim (1908) توسط بار اولين گچساران سازند ;Setudehnia (1972); Richardson (1924) جمله )از ديگري زمين شناسان (Furon (1941); James and Wynd (1965) ;Watson (1960); Strong (1937) ;

در مول و چمپه چهل، بخش هاي امروزي کردند. رده بندي بررسي را سازند اين است. انجام شده James and Wynd (1965) مطالعات اساس بر سازند گچساران شـد. مـطالعـه Pilgrim (1908) تـوسط بـار اوليـن ميـشان، سـازند همـچنيـن

کردند. معرفي ميشان سازند عنوان با را مياني فارس James and Wynd (1965)

Wynd (1965) خواص زيست چينه اي گروه فارس را مطالعه و براي سازند ميشان دو

زون تجمعي شماره 64 و 65 را معرفي کرد. Stoneley (1975) با مطالعه گروه فارس پيشنهاد کرد که سازند بختياري در گروه فارس رده بندي شود. پژوهشگران ديگري مانند ماجدي )1370(، مطيعي )1372(، موحد )1372(، همايون زاده )1381(، فشکي نيز سازند ميشان را در )1382(، آزادي جو )1384( و دانشيان و همکاران )1387(

نقاط مختلف زاگرس بررسي کردند. برش چينه شناسي نره توسط Khosravi said et al. (1962) در شرکت ملي نفت ايران مطالعه شد. همچنين Kheradpir and Brookley (1962) مطالعات فسيل شناسي اين برش را انجام دادند. اين زمين شناسان، مرز اليگوسن و ميوسن را از روي مشخصات سنگ شناسي و شناسايي معدود روزن بران کف زي و پالنکتون تفکيک کردند. احمد نيا نظر زمين شناسي ساختاري مطالعه کردند. از نره را تاقديس نيز و محمودي )1377(

4-‌روش‌مطالعه 10 و سخت نمونه 193 شامل زيرين ميوسن و اليگوسن نهشته هاي از نمونه 203شدند. بررسي روزن بران به ويژه فسيلي محتويات مطالعه منظور به نرم نمونه نمونه برداري به صورت سامان مند )سيستماتيک( و با فاصله تقريبي هر 5 متر توسط

نازک مقاطع سخت نمونه هاي از پذيرفت. انجام Khosravi Said et al. (1962)

از روزن بران سپس و شدند شسته معمول روش به نرم نمونه هاي و شد تهيه رسوبات شسته شده جدا و شناسايي شدند. همچنين بر اساس خواص سنگ شناسي و فسيل شناسي مرز زيست زون ها و سازند ها )آشکوب ها و بخش ها( تصحيح و تفکيک شد و جداول گسترش چينه شناسي و پراکندگي ميکروفسيل ها رسم شد. در نهايت با

زيست زون های Adams and Bourgeois (1967) و Wynd (1965) انطباق داده شد.

5-‌بحث‌5-1.‌چينه‌نگاري‌سنگي‌

آسماري، پابده، سازندهاي شامل سنگي واحد چهار نره، چينه شناسي برش در گچساران و ميشان )عضو گوري( شناسايي و مطالعه شد. توالي سنگ چينه اي برش

چينه شناسي نره از پايين به باال عبارتند از )شکل2(:از سنگ آهک هاي رس دار و سنگ آهک نازک اليه که دارای تناوبي - 115متر

روزن بران پالنکتون بوده و از نظر سنگ چينه نگاري معرف سازند پابده است. - 210 متر شامل سنگ آهک هاي کرم رنگ، دارای روزن بران کف زي که با توجه به

سنگ شناسي معرف سازند آسماري و معادل بخش آسماري زيرين است.- 40 متر شامل سنگ آهک همراه با دولوميت، دارای روزن بران کف زي و معادل

آسماري مياني است.- 70 متر مارن و سنگ هاي آهکي نازک اليه دارای ژيپس و انيدريت که به شکل پيوسته و بالفاصله روي رسوبات آهکي آسماري نهشته شده است. اين بخش از نظر

سنگ شناسي مشابه بخش چهل سازند گچساران است. - 170 متر سنگ آهک سفيد و کرم رنگ در تناوب با آهک هاي رس دار که از نظر

سنگ شناسي مشابه بخش چمپه از سازند گچساران است. آهک هاي با تناوب در که ژيپس دارای خاکستري و سرخ مارن هاي متر 270 -ژيپسي است. با توجه به سنگ شناسي خاص اين بخش و رنگ سرخ مارن هاي آن،

احتماالً اين بخش معادل بخش مول از سازند گچساران است.قابل گچساران سازند از سنگي واحد 3 نره، کوه چينه شناسي برش در نتيجه در تفکيک است . الزم به بيان است که ستبرای سه بخش ياد شده در فارس ساحلي متغير است و گاهي به علت تداخل رسوبات، اين بخش ها با حرکت و به سطح زمين رسيدن

گنبدهاي نمکي همراه است )مطيعي، 1365(. - 302 متر سنگ آهک، سنگ آهک هاي رس دار و سنگ آهک کرم و قهوه اي رنگ متراکم و دارای روزن بران کف زي فراوان و معرف سازند ميشان )بخش گوري( است. ستبرای بخش گوري در اين بخش به نسبت زياد است. در حالي که ستبرای اين بخش از فارس به سوي خوزستان کاهش مي يابد. روي اين بخش، کنگلومراهاي مي پوشاند. ناپيوسته طور به را ميشان سازند که مي گيرد، قرار بختياري سازند

5-2.‌زيست‌‌چينه‌نگاريشامل متر 1240 ستبرای به داخلي فارس ناحيه در ، نره کوه برش رسوبي رديف سنگ آهک و سنگ آهک هاي مارني به همراه مارن و رسوبات تبخيري با فسيل هاي پالنکتون و کف زی فراوان است. 203 نمونه سخت و نرم از اين برش بررسي و مطالعه

شد )شکل 3( . مطالعه مـورد بـرش قاعده از کـه Aks-1848 تـا Aks-1844 نمونه هاي مـاننـد: پـالنکتون روزن بـران داراي و بـوده وکـستـون اسـت، شـده بـرداشـت ,Turborotalia cerro azulensis است. Hantkeninidae gen.et sp. indet,

159

جهانبخش دانشيان و همکاران

Globoturborotalia ouachitaensis, Turborotalia ampliaperturaمربوط

ائوسن سن يادشده ميکروفسيل هاي تجمع است. پابده سازند سنگي واحد به 52 شماره زون با يادشده فسيل هاي مي کند. مشخص را (Priabonian) پسين Turborotalia cerroazulensis-Hantkenina assemblageنام با Wynd (1965)

Blow (1969) P16/17 شماره زيست زون با است. همچنين همخوان zone

نيز Aks-1849 نمونه دارد. همخوانی Turborotalia cerroazulensis نام با Catapsydrax dissimilis, مانند: پالنکتون فسيل هاي شامل و بوده وکستون Globigerinoides sp., Globoturborotalia ciperoensis , Globoturborotalia

اليگوسن سن با پابده سازند سنگي واحد به مربوط که است angulisuturalis.

Globigerina با نام Wynd (1965) 54 پيشين است. اين بخش با زون تجمعي شمارهسطوح باالترين در تجمعي زون اين دارد. همخوانی spp. assemblage Zone

سطوح اين معموالً مي شود. پديدار لرستان و خوزستان در پابده سازند بالفاصله در زير سازند آسماري قرار مي گيرند )مطيعي،1372(. اين بخش همچنين چون دارد. همخوانی نيز Adams and Bourgeois (1967) 4 شماره زون با ميکروفسيل هاي نامبرده به دليل آن که پس از آخرين پيدايش Hantkeninids ديده Cassigerinella نام با Blow (1969) P18-19 مي شوند، مي توان آن را معادل زون chipolensis/Pseudohastigerina micara دانست. به اين ترتيب احتماالً در اين برش،

مرز رسوبات ائوسن بااليي با رسوبات اليگوسن زيرين همساز(Conformable) است .جـملـه از روزن بـران کـف زي دارای و بـوده پـکـستـون Aks-1850 نـمـونـه بر نمونه اين سن است. Neorotalia viennotti و Austrotrillina paucialveolata

اليگوسن بوده و مربوط به واحد سنگي سازند آسماري اساس مجموعه روزن بران، سنگ با اليه اي بين صورت به گاهي پابده سازند شيلي و مارني اليه هاي است. امر اين و دارد آسماري کف زی ميکروفسيل هاي که مي گيرند قرار آهک هايي محيط ، Aks-1850 نمونه از پس ادامه، در است. مشاهده قابل نيز برش اين در پالژيک پابده احاطه بيشتري يافته است. نمونه Aks-1871 دارای سنگ آهک هاي است. آسماري سازند سنگي واحد کف زي روزن بران و پکستون رس دار، Operculina complanata, Nummulites intermedius از: عبارتند آن فسيل هاي اليگوسن روزن بران، مجموعه اساس بر نمونه سن fichteli, Nummulites vascus

Nummulites نام با Wynd (1965) 57 شماره زون با شده بيان فسيل هاي است. نمونه دارد. همخوانی intermedius-Nummulites vascus assemblage Zone

اين نمونه به سازند آسماري بوده و در Aks-1897 سنگ آهک، پکستون و متعلق

شـماره3 تـجمعـي زون بـا فسيـل ها ايـن دارد. حضـور Nephrolepidina sp. Eulepidina-Nephrolepidina-Nummulites با نام Adams and Bourgeois (1967)

زون اين Thomas (1948) تعريف به بنا دارد. همخوانی Assemblage Zone

تجمعي معادل آسماري پاييني و در بر گيرنده زون هاي تجمعي شماره 56، 57 و 58Wynd (1965) است. سن اين زون تجمعي اليگوسن است. به نظر Racey (1994) در

Nummulites يا و Nummulites intermedius fichteli وجود اليگوسن، نهشته هاي خانواده از جنس هايي وجود که حالي در است. روپلين آشکوب معرف ،vascus

Racey آشکوب شاتين را تأييد مي کند. در نتيجه بر اساس عقيده Lepidocyclinidae

با Aks-1897 که نمونه اليگوسن، در بين دو آشکوب روپلين و شاتين (1994) مرز

حضور Nummulites و Nephrolepidina است، قرار مي گيرد. نمونه Aks-1905 که پکستون است، دارای روزن بران کف زي و پالنکتون مربوط Peneroplis thomasi :به واحد سنگي سازند آسماري است و فسيل هاي آن عبارتند از Austrotrillina asmariensis, Archaias sp., Dendritina Peneroplis evolutus ,

اساس مجموعه بر نمونه است. سن rangi, Borelis melo melo, Valvulina sp .1

روزن بران ميوسن پيشين (Aquitanian) است . دارد. همخوانی Wynd (1965) 59 شماره زون با شده بيان ميکروفسيل هاي

Miogypsinoides- با نام Adams and Bourgeois (1967) 2 همچنين با زون شمارهاست. اين مقايسه قابل و منطبق Archaias-Valvulinid 1. Assemblage Zone

که را Miogypsinoides و Miogypsina حضور بخش اين در که است حالي در و نمي شود مشاهده برده اند، نام تجمعي زون جزو 2 شماره زون در بورژوا آدامز زير زون تفکيک از مانع برش اين Elphidium sp.14 در فسيل نبود همچنين مترادف و هم ارز تجمعي اساساً زون اين است. بورژوا و آدامز 2 شماره تجمعي آسماري مياني Thomas (1948) بوده است. بدين ترتيب مرز بين نهشته هاي اليگوسن و ميوسن پيوسته و تدريجي است. با توجه به تغيير رخساره و ويژگی های سنگ شناسي، Aks-1994 متعلق به سازند گچساران هستند. در نمونه هاي تا Aks-1912 نمونه هاي Aks -1994 از نظر ويژگي هاي سنگ شناسي، سنگ آهک وکستون Aks-1931 تا

بوده و همراه با ميان اليه هايي از مارن و انيدريت و دارای روزن بران کف زي است. iranica Borelis melo curdica, Meandropsina :از عبارتند آن ميکروفسيل هاي اين اساس بر نمونه ها سن است. ,Archaias kirkukensis , Ammonia beccari

و سنگ شناسي ويژگي هاي دليل به است. (بورديگالين( پيشين ميوسن روزن بران، به سازند متعلق مارن از سنگ آهک و ميان اليه هايي با انيدريت و ژيپس فراواني 62 شماره زون با بيان شده، ميکروفسيل هاي است. فارس گروه از گچساران

Wynd (1965) با نامBorelis melo curdica Zone و همچنين با زون تجمعي شماره

Borelis melo group-Meandropsina نام با Adams and Bourgeois (1967) 1iranica Assemblage Zone همخوانی دارد.

Thomas (1948) تعاريف اساس بر برش سازند آسماري اين ترتيب در بدين شامل آسماري زيرين و مياني بوده و آسماري بااليي وجود ندارد و سازند گچساران با سن ميوسن پيشين )آکيتانين( ادامه مي يابد. رسوبات تبخيري مربوط به واحد سنگي

گچساران روي نهشته هاي آسماري به سن آکيتانين مي نشيند. نمونه Aks-1995 وکستون بوده و از آهک هاي ورميکوله تشکيل مي شود و مربوط Dendritina به واحد سنگي سازند ميشان )عضو گوري( است. فسيل هاي آن شاملانتهاي عضو گوري سازند با مطالعه نمونه ها تا rangi , Rotalids, Miliolids است.

Dendritina rangi, Ammonia beccai, :فسيل هايي مانند Aks-2037 ميشان با شماره Operculina complanata, Rotalids, Miliolids, Bryozoa and Algal fragment.يافت شده است. اين فسيل ها هيچ کدام شاخص سن ميوسن مياني نيستند. چون در اين منطقه محيط کف زی متعلق به مناطق کم ژرفای درياست و ميکروفسيل هاي شاخص ميوسن مياني نيز وجود ندارد. در نتيجه با توجه به فسيل هاي يافته شده براي اين واحد سنگي احتماالًً سن ميوسن پيشين بوده و منطقي تر به نظر مي آيد )پليت هاي 1 الي 3( .

6-‌نتيجه‌گيري‌پس از مطالعه و بررسي نهشته هاي اليگوسن و ميوسن زيرين، در برش چينه شناسي نره

با ستبرای 1240 متر نتايج زير به دست آمد . - از 193 نمونه مقطع نازک و 10 نمونه نرم در برش مورد مطالعه، 34 جنس و 47 گونه روزن بران کف زي و 8 جنس و 13 گونه روزن بران پالنکتون و قطعات جلبک

و بريوزوا و ماکروفسيل هاي مختلف شناسايي شد . و Wynd (1965) زيـسـت زون بـنـدی بـا مـطـالـعـه مـورد بـرش مـقـايـسـه بـا - Adams and Bourgeois (1967) مشخص شد که 115 متر ابتداي برش )سازند پابده(

پيشين اليگوسن اين واحد بوده و سن دارای روزن بران پالنکتوني بوده و وکستون است. در ادامه سازند آسماري با 250 متر ستبرا، دارای روزن بران کف زي بوده و سن آن اليگوسن تا ميوسن پيشين )اکيتانين( است. الزم به بيان است که در اين برش بخش مربوط به آسماري بااليي ديده نمي شود. سازندگچساران نيز در برش چينه شناسي نره، شامل 510 متر ستبرا و شامل سه بخش چهل، چمپه و مول مي شود. با استناد به مطالعات فسيل شناسي و سنگ شناسي خاص هر بخش، مشخص شد که سن بخش چهل ميوسن

160

زیست چینه نگاري نهشته هاي الیگوسن و میوسن زیرین )سازند هاي پابده، آسماري ...

مول بخش و بورديگالين( )اکيتانين- پيشين ميوسن چمپه بخش )اکيتانين(، پيشين ميوسن پيشين )بورديگالين( است. سازند ميشان نيز در اين برش شامل 302 متر سنگ آهک کرم رنگ است که متعلق به بخش گوري است و سن آن بر اساس مطالعات نهشته هاي کل ستبرای بنابراين است. )بورديگالين( پيشين ميوسن فسيل شناسي، است. متر زيرين 850 ميوسن نهشته هاي ستبرای و متر برش 335 اين در اليگوسن

نمونـه در اليگـوسـن با زيـرين ائوسـن مـرز نـره چينه شناسـي بـرش در - گـرفته در نـظـر آن در پـالنکتـوني روزن بـران شـنـاسـايـي بـدون و Aks-1850

شـده بـود. در حالـي کـه در مـطالـعـه اخـيـر ايـن مـرز بـه دليـل ظهـور زيـسـت زون Small Globigerina spp.zone يک نمونه پايين تر و در نمونه Aks-1849 تشخيص با البته داده شد. شناسايي جنس ها و گونه هاي پالنکتوني ياد شده در اين مقاله که

سال دارد، مطالعات همخوانی Wynd (1965) همچنان Small Globigerina zone

1962 را کامل و دقيق تر کرده است. Kheradpir and Brookley توسط زيرين ميوسن و بااليي اليگوسن مرز -

مرز اين اخير مطالعات با اما بود. نظر گرفته شده در Aks-1896 (1962) در نمونه

باالتر و در نمونه Aks-1905 قرارگرفت. چرا که در نمونه Aks-1897 شاهد پيدايش اساس بر که هستيم Nummulites intermedius کنار در Nephrolepidina sp.

مطالعات Racey (1994) نمونه Aks-1897 مرز بين آشکوب روپلين و شاتين است.- در مطالعات توسط Kheradpir and Brookley (1962) مرز آشکوب هاي ميوسن زيرين )آکيتانين- بورديگالين( مشخص نشده بود. در حالي که در مطالعات اخير اين Meandropsina iranica-Borelis melo زون شناسايي با Aks-1932 نمونه در مرز

curdica Assemblage Zone تفکيک شد.

بخش هاي تفکيک به موفق Kheradpir and Brookley (1962) سرانجام -گچساران سازند مختلف بخش سه مقاله اين در نشدند. گچساران سازند سن همراه روزن بران داشتن با و تفکيک يکديگر از مول( و چمپه )چهل،

شد. آشکار آنها

شکل 1- موقعيت جغرافيايي وراه هاي دسترسي به برش مورد مطالعه )اقتباس از اطلس راه هاي ايران، 1386(.

161

جهانبخش دانشيان و همکاران

شکل 2- ستون چينه نگاری سنگی برش کوه نره

162

زیست چینه نگاري نهشته هاي الیگوسن و میوسن زیرین )سازند هاي پابده، آسماري ...

شکل 3- گسترش چينه شناسی روزن داران نهشته های اليگوسن و ميوسن زيرين در برش کوه نره

163

جهانبخش دانشيان و همکاران

A- Psudolituonella reicheli Marie, sampel No.: Aks.1888

B- Austrotrillina paucialveolata Grimsdale, sampel No.: Aks.1850

C- Austrotrillina asmariensis Schlumberger, sampel No.: Aks.1908

D- Borelis haueri d,Orbigny, sampel No.: Aks.1905

E- Borelis melo (Fichtel & Moll) curdica (Reichel), sampel No.: Aks.1932

F- Dendritina rangi d,Orbigny, sampel No.: Aks.1908

G- Peneroplis thomasi Henson, sampel No.: Aks.1908

H- Meandropsina iranica Henson, sampel No.: Aks.1930

I- Meandropsina anahensis Henson, sampel No.: Aks.1932

Plate 1

164

زیست چینه نگاري نهشته هاي الیگوسن و میوسن زیرین )سازند هاي پابده، آسماري ...

A- Hantkeninida gen. et sp. Indet., sampel No.:Aks. 1847

B- Globoturborotalia ouchitaensis Howe & Wallace, sampel No.:Aks. 1846

C- Turborotalia centralis (Cushman & Bermudez), sampel No.:Aks. 1848

D- Globoturborotalia ciperoensis (Bolli), sampel No.:Aks. 1849

E- Turborotalia ampliapertura (Bolli), sampel No.:Aks. 1846

F- Globigerinella obesa (Bolli), sampel No.:Aks. 1861

G- Globigerina yeguaensis Weinzierl & Applin, sampel No.:Aks. 1848

H- Catapsidrax dissimilis Cushman & Bermudez, sampel No.:Aks. 1849

I- Turborotalia cerroazulensis (Cole), sampel No.:Aks. 184

Plate 2

165

جهانبخش دانشيان و همکاران

کتابنگاريآزادي جو، ا.، 1384- مطالعه ميکروبايواستراتيگرافي سازند ميشان در جنوب غرب دهدشت، پايان نامه کارشناسي ارشد، دانشگاه آزاد اسالمي واحد تهران شمال.

احمدنيا، معيني، محمودي، 1377- زمين شناسي ساختماني تاقديس نره، گزارش زمين شناسي شماره 1877، شرکت ملي نفت ايران، مديريت اکتشاف، اداره زمين شناسي سطح االرضي.

اطلس راه هاي ايران، 1386- مؤسسه جغرافيايي و کارتوگرافي گيتاشناسي ايران.دانشيان، ج.، خسروتهراني، خ.، قيوم آبادي، ا. ا.، حسين زاده، م.، 1386- ميکروبيواستراتيگرافي نهشته هاي سازند آسماري در برش علمدار، شمال شرق بهبهان. مجله علمي پژوهشي

علوم پايه دانشگاه آزاد اسالمي، شماره 65. دانشيان، ج.، زواره اي، الف.، همايون زاه، س.، قالوند، ه.، 1387- ليتواستراتيگرافي سازند ميشان در بخش مرکزي فرو افتادگي دزفول، جنوب شرق رامهرمز، مجله علمي پژوهشي

علوم پايه دانشگاه آزاد اسالمي، شماره 69.زاهدي نژاد، ج، 1366- مطالعه زمين شناسي عضو ماسه سنگي اهواز در منطقه جنوب غرب حوضه آسماري، گزارش زمين شناسي شماره 4028، شرکت ملي نفت ايران.

فشکي، ع. ا.، 1382- ويژگي هاي زيست چينه اي سازند ميشان در منطقه گچساران بر مبناي نانو فسيل هاي آهکي، پايان نامه کارشناسي ارشد، دانشکده علوم دانشگاه شهيد بهشتي تهران.ماجدي، ر.، 1370- مطالعه روزن بران وچينه شناسي زيستي آنها و ميکروفاسيس بخش گوري سازند ميشان در ناحيه بندر عباس، پايان نامه کارشناسي ارشد، دانشگاه آزاد اسالمي

واحد تهران شمال.مطيعي، ه.، 1372- چينه شناسي زاگرس، سازمان زمين شناسي کشور، طرح تدوين کتاب زمين شناسي ايران.

مطيعي، ه.، 1365- زمين شناسي ايران، چينه شناسي زاگرس، سازمان زمين شناسي ايران.موحد، ب.، 1372- رسوب شناسي و پتروگرافي سازند ميشان در شمال بندر عباس، پايان نامه کارشناسي ارشد، دانشگاه آزاد اسالمي واحد تهران شمال.

همايون زاده، س.، 1381- ليتواستراتيگرافي و بيواستراتيگرافي سازند ميشان در بخش مرکزي فروافتادگي دزفول، پايان نامه کارشناسي ارشد، دانشکده علوم دانشگاه تربيت معلم.

A-Archaias hensoni Smout & Eames, sampel No.: Aks.1906

B- Archaias hensoni Smout & Eames, sampel No.: Aks.1908

C- Archaias asmaricus Smout & Eames, sampel No.: Aks.1905

D- Nummulites vascus Joly & Leymerie, sampel No.: Aks.1872

E- Nummulites intermedius fichteli Joty & Leymeris, sampel No.: Aks.1874

F- Neorotalia viennotti (Greig), sampel No.: Aks.1850

Plate 3

166

زیست چینه نگاري نهشته هاي الیگوسن و میوسن زیرین )سازند هاي پابده، آسماري ...

ReferencesAdams, T. D., 1969-The Asmari Formation of Lurestan and Khuzestan proviences.IOOC Report, No.1154(Unpub).Adams, T. D. and Bourgeois, F., 1967- Asmari biostratigraphy, Geological and Exploration Division, IOOC Report, No.1074, (Unpubl).Blow, W. H., 1969- Late Middle Eocene to Recent planktonic foraminiferal biostratigraphy. Proc. Intern. Conf. Planktonic Microfossils, 1st, 1:

199-421.Busk, H. G. and Mayo, H. T., 1918- Some notes on the geology of the Persian Oilfield, Journal Institut Petroleum Tecnology 5, 5-26. Clapp, F.G., 1940- Geology of eastern Iran:Geol.Soc.Amer.Bull.,vol.51.no.1,pp.1-101.Ehrenberg, S. N., Pickard, N. A. H., Laursen, G. V., Monibi, S., Mossadegh, Z. K., Svana, T. A., Aqrawi, A. A. M., Mc Arthur, J. M., Thirlwall,

M., 2007- Strontium isotope stratigraphy of the Asmari Formation (Oligocene-Miocene),SW Iran. Journal of Petroleum Geology, 30(2), 107-128.

Furon, R., 1941-Geologie de plateau Iranian (Perse-Afghanistan-Beloutchistan): Mem.Mus.Nath.Hist,Nat.Pars.vol.7,pt.2,pp.177-411. Hamedani, A., Torabi, H., Piller, W., Mandic, O., Steininger, F.F., Wielandt, U., Harzhauser, M. Nebelshck, L.H., Schuster, F., 1997- Oligocene/

Miocene section from Zagros forland basin of central Iran. –Abstr., 18 th. IAS Regional Meeting of Sedimentol., 155-156, Heidelberg. Jalali, M. R., 1987- Stratigraphy of Zagros Basin. National Iranian Oil Company, Expl. and Prod. Div. Report, no.1249 and 1072.James, G. A. and Wynd, J. G., 1965- Stratigraphic nomenclature of Iranian Oil Consortium Agreement area, AAPG Bulletin 49, 2182-2245.Kalantari, A., 1981- Iranian fossil, National Iranian Oil Company, Lab., Public., no.9.Kheradpir, A., Brookly, A.C., 1962- Paleontological Appendix report for sub-Coastal and interior fars Geological survey,1962-63.IOOC

Report. No. 1045A (Unpub).Khosravi Said, A., 1962- Map No.20515-52, interior Fars Geological Survey, IOOC, Geological and Expoloration Div.Laursen,G.V., Allen,T.L. Tahmasbi, A.R., Karimi, Z., Monibi, A., Vincent, B., Moallemi, A. M. and van Buchem, F., 2006- Reassessment of

the age of the Asmari formation, Iran. Abstract, foruma 2006,10-15 septamber 2006,Natal,Brazil. Lees, G. M., 1933-Reservoir rocks of Persian oil field:Am. Assoc. Petrol. Geol. B.,V.17, No.3,p.229-240 Pilgrim,G. E., 1908-The geology of the Persian Gulf and the adjoining portion of Persia and Arabia:Mem.Geol.Survey of India memoir,

vol.24,pt.4,pp.1-177.Postuma, J. A., 1971- Manual of Planktonic Foraminifera,Elsevire Publishing Company, Amesterdam.420 p.Racey, A., 1994- Biostratigraphy and palaeobiogeographic significance of Tartiary Nummulitids(foraminifera) from northern Oman. In:M.D.

Simmons (ed.) Micropalaeontology and Hydrocarbon Exploration in the Middle East. Chapman & Hall, London. ISBNO 412427702. Reichel, M., 1937- Observation sur le genre Loftusia:Verh.Schweiz.naturf. Ges.,v.118, pp.142-143. Richardson, R. K., 1924- The geology and oil measures of southwest Persia:Journal Institute Petroleom Technology ,V.10,No.43,p.256-296.Setudehnia, A., 1972- Iran du sud-ouest;Lexique stratigraphique international, III(2) CNRS, Paris.Seyrafian, A., 1981- Geological study of Siah Makan Field (Asmari Formation). National Oil Company, Rep., P.3745,(unpubl.).Seyrafian, A. and Hamedani, A., 1998- Microfacies and depositional environment of the upper Asmari Formation (Burdigalian), North- Central

Zagros Basin, Iran. Neues Jahrbuch fur Geologie und Paleontologie Abhandlungen, 210(2), 129-414. Seyrafian, A., Vaziri, H. and Torabi, H., 1996- Biostratigraphy of the Asmari Formation, Burujen area: J. Sci., I. R. Iran, v.7, no.1. p.31-47,

Tehran.Strong, M. W., 1937- Micropetrographic methods as an aid to the stratigraphy of chemical deposits: World Petrol congr.2 nd., Paris, vol.1,

pp.395-399.Thomas, A. N., 1948- The Asmari Limestone of southwest Iran, ALOC Report 706, Unpublished.Watson, S. E., 1960 a- Revision of the lower Fars key beds in the Gachsaran field. IOOC Report No.946 (Unpub).Wells, A. J., 1967- Lithofacies and geological history of lower Tertiary sediments in Southwest Iran, IOOC Report No.1120 (Unpub). Wynd, J. G., 1965- Biofacies of Iranian Oil Consortium Agreement Area,Iranian Oil Company. Report no.1082, Unpublished.