Βαγγέλης Ιντζίδης

Dépaysement (Ι)

΄Ενας Επιθυμητός Αποπροσανατολισμός

Αθήνα – 27 Απριλίου 2015

Τι θα μπορούσε να είναι ο άλλος; Πώς με επηρεάζει; Τι είναι ο ξένος; Θα μπορούσε να είναι η ταυτότητα της μετατόπισης και της εγκατάστασης;

Αν παραμείνει στη γειτονιά που μένουν οι μετανάστες, λόγου χάρη, από το Πακιστάν ή την Κίνα τότε η συγκεκριμένη εγκατάσταση τον καθιστά ριζωμένο σε ένα "γκέτο της ανοχής" (για να το διακρίνω από το γκέτο της εξόντωσης) που σε μεγάλες πόλεις γίνεται συχνά και αξιοθέατο, μία Chinatown;

Αν πάλι δεν παραμείνει σε έναν τέτοιο χώρο, οι άλλοι, που και αυτοί έχουν προσδιορίσει τη δράση τους επί τη βάσει της ιδεολογίας του τόπου - του υπενθυμίζουν πως αυτός έχει φύγει από κάπου αλλού (το γκέτο-τόπο ή τη χώρα-τόπο).

Ο πρόσφυγας ήλθε από αλλού και η νέα του εγκατάσταση τον καθιστά έναν πρόσφυγα ή έναν μετανάστη. Εκείνον που έφυγε από κάπου και που υπενθυμίζει τώρα με τη σειρά του πως οι άλλοι είναι αυτοί που μένουν εδώ, που βρίσκει εδώ.

Αλλά έτσι δε συμβαίνει με τις μετατοπίσεις; Στο κάθε εδώ μπορεί ο πρόσφυγας να υπενθυμίζει την ύπαρξη τού αλλού αλλά να υπενθυμίζει και την ύπαρξη τού εδώ. Μπορεί εκείνος που δεν έχει μετατοπιστεί να υπενθυμίζει την ύπαρξη τού εδώ αλλά πού πάντα χρειάζεται ένα φαντασιακό αλλού, είτε ως εχθρό είτε ως παράδεισο/ουτοπία. Το εδώ και το αλλού βιώνονται ως αυτό που αφήσαμε ή αυτό στο οποίο θέλουμε να επιστρέψουμε.

Αν επιμένουμε στην καθολίκευση της έννοιας του διαφωτισμού "ο πολίτης του κόσμου" τότε αυτό δεν είναι μια μετατόπιση (πραγματωμένη και με τη μορφή επεκτατισμού);

Ο πολίτης του κόσμου είναι μια έννοια που δημιουργήθηκε, συντάχθηκε, σε ένα συγκεκριμένο εδώ και επιζητεί μέσω ενός αρμολογήματος εννοιών να εγκατασταθεί στο αλλού και μάλιστα σε κάθε αλλού. Από μια τέτοια οπτική το διαφωτιστικό πρόταγμα για έναν πολίτη του κόσμου επιζητεί να εγκατασταθεί σε κάθε τρόπο οργάνωσης της ζωής και να προσδώσει σε κάθε κοινωνική πρακτική ένα συγκεκριμένο πολιτικό περιεχόμενο.

΄Οταν οι άλλοι έρχονται από εκεί εδώ αναρωτιέμαι γιατί όσοι κατοικούμε εδώ δεν σκεφτόμαστε τι συμβαίνει όταν το εδώ πηγαίνει εκεί, λ.χ. η αστική δημοκρατία ως προϊόν προς εξαγωγή. Αν οι άλλοι έρχονται εδώ με το σώμα τους εμείς από εδώ έχουμε πάει ήδη εκεί με το σώμα μας αλλά και με τις ιδέες μας και τα προϊόντα μας (από σταυροφόρους ίσαμε Μικι Μάους και βόμβες).

Αλλά ο πρόσφυγας, ο ξένος, είναι και αυτός που εμπλουτίζει την αγορά μας με γεύσεις ή ενδύματα ή μουσικές. Προϊόντα απογυμνωμένα από κάθε περιεχόμενο, έννοια, ιδέες που δεν αξιώνουν να εγκατασταθούν ή/και δεν επιτρέπουμε να αξιώσουν εγκατάσταση εδώ.

Τι είναι τελικά αφόρητο: η καθολικότητα ή το επιμέρους; Το εδώ ή το αλλού; Το προς τα εδώ ή το προς τα εκεί; Ο ξεριζωμένος ή ο γκετοποιημένος;

Κι αυτό δεν αφορά μόνον τη σχέση Δύση - Ανατολή αλλά και τις σχέσεις εντός της Δύσης και εντός της Ανατολής.

Δεν είναι το αφόρητο η φράση "αγαπώ τους έγχρωμους" αλλά και η φράση "όλοι οι έγχρωμοι μυρίζουν άσχημα" ή η δήλωση της δεκαετίας του 1960 "black is beautiful"; Δεν είναι εξίσου αφόρητο το να αγαπώ όπως και το να μισώ καθολικότητες;

Αν η ανεκτικότητα και η καθολικότητα συνδέονται αποκλειστικά με τον (συμβολικό ή μη) χώρο τότε συνιστούν μηχανικές της βίας. Επειδή και η ανεκτικότητα και η καθολικότητα συστήνουν, προτείνουν, ισχυρίζονται, επηρεάζουν, επιβάλλουν, συζητούν γύρω από αλλά και επ' αφορμή τρόπων ζωής στις κοινωνίες των ανθρώπων.

Μπορεί η θρησκεία να γίνει πολιτική; Μπορεί ο τρόπος μαγειρικής να γίνει πολιτική; Μπορεί ο τρόπος έκφρασης της σεξουαλικότητας να γίνει πολιτική;

΄Οσο η θρησκεία είναι πολιτική η βία είναι το πολιτικό της πρόγραμμα. Αν ο τρόπος μαγειρικής γίνει πολιτική τότε ο ρατσισμός γίνεται το πολιτικό πρόγραμμα μιας τέτοιας επιλογής. Για παράδειγμα το καθεστώς του Απαρτχάιντ ξεκίνησε στη Νότια Αφρική από τις ιδέες

κάποιων πως η διατροφή των λευκών πρέπει να είναι διαφοροποιημένη από των μαύρων επειδή μέσω της διατροφής φυλετικές αλλοιώσεις και αλλοιώσεις στο αμυντικό σύστημα του οργανισμού των λευκών θα ήταν αναμενόμενες,

Τι είναι τελικά ο ξένος; Αυτό που ανεχόμαστε ή αυτό που δεν είναι καθολικό; Και τι είναι καθολικό; Αυτό που επεκτείνεται; ή αυτό που εγκαθίσταται; ΄Η μήπως και τα δύο μαζί;

Βαγγέλης Ιντζίδης - Αθήνα, 27/4/2015