arz ve talep ii: piyasaların İşleyişi, mankiw

MANKIWARZ VE TALEP II: PİYASALARIN İŞLEYİŞİ

Copyright © 2004 South-Western

44Arz Talep ve Piyasa


• Arz ve Talep iktisatçıların sıkça kullandığı temel kavramlar.

• Piyasa ekonomilerinin çalışmasını sağlarlar.

• Modern mikro iktisat arz, talep ve piyasa dengesini çalışır.


• Piyasa (Pazar) alıcı ve satıcıları bir araya getiren, onların bilgi alışverişinde bulunup iş yapmalarını sağlayan bir düzenlemedir.

• Arz ve talep insanların piyasalarda karşılıklı etkileşimi sonucu aldıkları tavırdır.

PİYASALAR VE REKABET


PİYASALAR VE REKABET

• Alıcılar talebi belirler.

• Satıcılar arzı belirler.


Tam Rekabet Piyasası

• Tam rekabet piyasası çok sayıda satıcı ve alıcının bulunduğu ve bu aktörlerin fiyatlar üzerinde bir etki yaratamadıkları yerdir.


• Tam Rekabet• Ürünler aynı• Çok sayıda alıcı ve satıcı; bu nedenle fiyatlar

üzerinde etkileri yok. • Alıcı ve satıcılar fiyatları veri kabul eder.

• Tekel• Tek satıcı ve fiyatları belirler

Piyasa Özellikleri


TALEP

• Tüketicinin olası fiyatlardan almaya hazır olduğu mal miktarı

• Talep Yasası:• Talep edilen miktarla fiyat arasında negatif ilişki

vardır.

• Talep Çizelgesi • Talep çizelgesi malın fiyatı ve talep edilen miktar

arasındaki ilişkiyi gösteren bir tablodur.


Ayşe’nin Talep Çizelgesi


Talep Eğrisi (Talep Doğrusu) fiyat ve talep edilen miktar arasındaki ilişki.

• Talep Eğrisi • Talep Eğrisi (Talep Doğrusu) bir malın fiyatı ve

talep edilen miktarı arasındaki ilişkinin grafiğidir.

Şekil 1 Ayşe’nin Talep Çizelgesi ve Talep Eğrisi


Dondurma Külahı’nın

fiyatı

0

2.50

2.00

1.50

1.00

0.50

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Talep edilen Dondurma Külahı miktarı

$3.00

12

1. Fiyat’ta düşüş...

2. ... Dondurma talebini arttıracaktır.

Fiyat Talep


Piyasa Talebi vs Bireysel Talep

• Piyasa talebi mal ve hizmetlere yönelik tüm bireysel taleplerin toplamından oluşur.

• Grafik oluşturmak için, bireysel talepler yatay olarak toplanarak piyasa talebi elde edilir.


Talep Eğrisi Üzerinde Hareket

Malın fiyatındaki değişiklik sonucu.


0

D

Dondurma Külahı Fiyatı

Dondurma Külahı Miktarı

Dondurma külahı fiyatının artmasına

neden olan bir vergi talep doğrusu üzerinde harekete neden olur.

A

B

8

1.00

$2.00

4

Talep edilen miktardaki değişiklik


Talep Eğrisini Kaydıran Faktörler

• Tüketici Geliri

• Diğer Ürünlerin Fiyatları

• Tercihler

• Bekleyişler

• Alıcıların sayısı


Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning

Dondurmakülahıfiyatı

Dondurma KülahıMiktarı

Talepte birartış

Talepte birazalış

Talep Eğrisi, D3

TalepEğrisi, D1

TalepEğrisi, D2

0



• Tüketici Geliri• Gelir arttıkça normal mallara olan talep artar.• Gelir arttıkça düşük mallara olan talep azalır.


$3.002.50

2.001.501.00

0.50

21 3 4 5 6 7 8 9 10 1211

Fiyat Dondurma

Miktar0

Gelirde artış

Gelirde bir atış...

D1

D2

Tüketici GeliriNormal Mallar


$3.002.50

2.001.501.00

0.50

21 3 4 5 6 7 8 9 10 1211

Fiyat

miktar0

Talepte düşme

Gelirde bir artış...

D1D2

Tüketici GeliriDüşük Mallar


Talep Eğrisinde Kaymalar

• Diğer ürünler• Bir ürünün fiyatı düştüğünde diğer ürüne olan talep

düşüyorsa bu iki ürün ikame ürün olarak adlandırılır. (substitutes). Çay - Kahve

• Bir ürünün fiyatı düştüğünde diğer ürünün talebi artıyorsa bu iki ürün tamamlayıcı mallar olarak adlandırılır. (complements). Çay - Şeker

Alıcıları Etkileyen Değişkenler

Copyright©2004 South-Western

Fiyat………………………….Gelir………………………….Diğer Ürünlerin Fiyatları…...Tercihler……………………...Beklentiler……………………Alıcıların sayısı………………

Talep eğrisi üzerinde hareketTalep Eğrisinin kaymasıTalep Eğrisinin kaymasıTalep Eğrisinin kaymasıTalep Eğrisinin kaymasıTalep Eğrisinin kayması


ARZ

• Üreticinin olası fiyatlardan üretip satmaya hazır olduğu mal miktarı

• Arz yasası (Law of Supply)• Arz Yasası bir malın fiyatıyla arz edilen miktarı

arasındaki pozitif ilişkiyi gösterir.


Arz Eğrisi: Fiyat ve Arz edilen miktar arasındaki ilişki

• Arz çizelgesi• Arz çizelgesi malın fiyatı ve arz edilen miktarı

arasındaki ilişkiyi gösteren bir tablodur.


Ali’nin Arz Çizelgesi

Fiyat Miktar


Arz Eğrisi: Fiyat ve Arz edilen miktar arasındaki ilişki

• Arz Eğrisi• Arz Eğrisi bir malın fiyatı ve arz edilen miktarı

arasındaki ilişkinin grafiğidir.

Şekil: Ali’nin Arz Çizelgesi ve Arz Eğrisi


Fiyat

külah

0

2.50

2.00

1.50

1.00

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Miktar (dondurmaKülahı)

$3.00

12

0.50

1. Fiyat’tabirArtış… ...

2. ... Dondurma külahı arzının artmasına neden olur.

Fiyat Miktar


Market Supply versus Individual Supply

• Piyasa arzı mal ve hizmetler için tüm bireysel arz miktarlarını toplamaktır.

• Grafik elde etmek için tüm bireysel arz eğrileri yatay olarak toplanır ve piyasa arz eğrisi elde edilir.


Arz Eğrisinin Kayması

• Girdi fiyatları

• Teknoloji

• Beklentiler

• Satıcıların sayısı


1 5

Fİyat

Miktar

0

S

1.00A

C$3.00 Dondurma külahı

fiyatındaki artış arz eğrisi

üzerinde harekete neden olur.

Arz miktarında değişim


Arz eğrisinde kayma

• Arz’da değişim• Arz eğrisinde sağa sola hareket etme. • Fiyat dışındaki faktörlerde bir değişim.

Şekil Arz Eğrisinde Kaymalar


Dondurmakülahı

fiyatı

Dondurma Külahı Miktarı

0

Arzdaartış

Arzdaazalış

Arz eğrisi, S3

Eğrisi Arz

S1Arz

Eğrisi S2

Satıcıları etkileyen değişkenler


Fiyat……………………………Girdi Fiyatları………………..Teknoloji………………………Beklentiler…………………….Satıcıların sayısı……………..

Arz eğrisi üzerinde hareketArz eğrisini kaydırırArz eğrisini kaydırırArz eğrisini kaydırırArz eğrisini kaydırır

Değişken Yarattığı Etki


ARZ VE TALEP

• Denge (Equilibrium) arz edilen miktar ve talep edilen miktarın eşit olduğu seviyedeki fiyatı gösteren durumdur.


ARZ VE TALEP

• Denge Fiyatı• The Arz ve talep edilen miktarların eşitlendiği fiyat

düzeyi. • Grafikte arz ve talep eğrilerinin kesiştiği noktadaki

fiyat seviyesidir.

• Denge Miktarı • Denge fiyatında talep edilen ve arz edilen miktar. • Grafikte arz ve talep eğrilerinin kesiştiği noktadaki

miktardır.


$2.00, fiyat düzeyinde arz edilen miktar ve talep edilen miktar

birbirine eşittir!

ARZ VE TALEP

Talep Çizelgesi Arz Çizelgesifiyat piyasa fiyat piyasa

Şekil - Arz ve Talep ve Piyasa Dengesi


Fiyat

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Miktar

13

Dengemiktarı

Denge Fiyatı Denge (E)

Arz (S)

Talep (D)

$2.00

Şekil - Piyasada Dengesizlik Durumu


Fiyat

0

Arz

Talep

(a) Arz Fazlası

Talepmiktarı

Arz miktarı

Fazla

Miktar

C

4

$2.50

10

2.00

7


Denge

• ARZ FAZLASI• Fiyat > Denge Fiyatı, ise arz miktarı > talep

miktarı. • Arz fazlası mevcut.

• Satıcılar satışları arttırmak için fiyatları düşürürler ve dengeye doğru hareket başlar.


Denge

• Kıtlık (Talep Fazlası)• Fiyat < denge fiyatı, ise talep edilen miktar > arz

edilen miktar. • Talep fazlası ya da kıtlık vardır.

• Çok sayıda alıcı az sayıda ürünü almak isteyeceği için fiyatlar denge noktasına doğru hareket edecektir.

Şekil – Piyasa Dengesizliği


Fiyat

0 Miktar

Arz

Talep

(b) Talep Fazlası

ArzMiktarı

Talepmiktarı

1.50

10

$2.00

74

Kıtlık


Denge

• Arz ve Talep Kuralı• Bir malın fiyatı(nın uyarlama süreci) arz miktarı ve

talep miktarının eşitlenmesini sağlar.


Dengenin değişimi

• Arz veya (ya da her ikisi birlikte) talep eğrilerini kaydıran faktörlere dikkat etmek gerekir.

• Decide Eğrilerin sağa veya sola doğru mu kayacağına dikkat etmek gerekir.

• Arz – Talep grafiğini kullanarak “eğrilerdeki kaymaların” denge fiyatı ve miktarını nasıl etkilediğini görmek gerekir.

Şekil - Talepte artış dengeyi nasıl etkiler?


Dondurmakülahıfiyatı

0 Dondurma külahı miktarı

Arz

İlkdenge

D

D

3. . . . Ve daha çokMiktar satılır.

2. . . fiyatlarınyükselmesineNeden olur . . .

1. Havaların ısınmasıylaDondurma talebi . . .

2.00

7

Yeni denge$2.50

10


Denge değişiminin analizi – 3 adım

• Eğrinin kayması * Eğri üzerinde hareket• Arz eğrisinin kayması arzda değişim olarak

adlandırılır. • A Sabit arz eğrisi üzerinde hareket ise arz edilen

miktardaki değişim olarak adlandırılır. • A shift in the demand curve is called a change in

demand.• A movement along a fixed demand curve is called a

change in quantity demanded.

Şekil – Arzda bir azalış denge düzeyini nasıl etkiler?


Fiyat

0 Miktar

Talep

yeniDenge noktası

İlk denge noktası

S1

S2

2. . .bu durumdaDondurma fiyatıArtarken…

1. Şeker fiyatlarındaki artışDondurma külahı arzınınAzalmasına neden olur. . .

3. . . . Daha az miktarSatılır..

2.00

7

$2.50

4

Tablo – Talep ve Arz kaydığında fiyat ve miktar nasıl etkilenir?


Arzda bir değişim yok Arzda bir artış Arzda bir azalış

Talepte bir değişim yok P aynı P azalır P artar Q aynı Q artar Q azalır Talepte bir artış P artar P belirsiz P artar Q artar Q artar Q belirsiz Talepte bir azalış P azalır P azalır P belirsiz Q azalır Q belirsiz Q azalır


Özet

• Herhangi bir olayın bir piyasayı nasıl etkilediğini, fiyat ve miktarların nasıl etkilendiğini analiz etmek arz talep grafiğini kullanırız.

• Piyasa ekonomilerinde fiyatlar iktisadi kararların alınmasında yani kaynakların dağıtımında önemli role sahiptir.

arz ve talep ii: piyasaların İşleyişi, mankiw

Documents