atr auq;lttcnuft~ - inflibnetshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... ·...

64
atR qfloq41t'li Cb 'Ia fiit 1 '4t f<)Cf)l=ti 1l ttlftfl445t'l 't1ts:i\J1'flt 't161'4>tfi tml I f6<ft f6<ft 1:fllff lft l=fFffi t. 1:fl\lrT faq;t'ff rm ftftq;Na t1 q;f -=tl .'Jfl11IT 1f· o:r 'i4qdl cft£t 'lilflfq; tRtffi em 3fTRilT 'eRl1T 31lAl ··ffi<ft q;JClJ -q a.qm' "$· ·{flWf em 1ffl 3fR lWIT '$ "'" l=fT?r cvr at:ta•<ot tt t. 4. t -em. f4'FfxOJ t, "lfift Cf>Fct >l2Pl m-et, ftrnl tWft ·4"t11i iilc1l B%Fl tftP (f)jcZf +l fcp:m. i; OW 'C4'1('4)N, OW 'lTICf. q;.f4dlaiT GJID, SGT i6t crft iR1ER 31\Milll t. RIEltqfd, w.

Upload: others

Post on 11-Aug-2020

25 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

=te~lti?4)tt~ f~c!f tttiJ-tt~· atR auq;lttcnuft~

qfloq41t'li Cb 'Ia fiit

1

~ '4t -~lft,ll ·~ f<)Cf)l=ti 1l ttlftfl445t'l ~ ~-~ ~ ~

a~rmCfi ~ ~ ~-~ '!4<td1-~~ ~ ~ ~ ~ "~

't1ts:i\J1'flt 't161'4>tfi tml ~ I ~ ~ f6<ft titft~t ~ ~ f6<ft 1:fllff ~

!{!~ ~ ~-~ lft l=fFffi t. ~ ~ ·~ ~ 1:fl\lrT ~ faq;t'ff ~ ~

~ ~ i(itfttt~ rm ~- ftftq;Na t1 ~ ~icptt~lll.., ~ ~ ~ ~

q;f ~ -=tl .'Jfl11IT ~ ~ 1f· o:r '"''""'q;~ 'i4qdl cft£t 'lilflfq; tRtffi em 3fTRilT 'eRl1T

~ ~, 31lAl ··ffi<ft q;JClJ ~· -q ~ a.qm' "$· ·{flWf <P~m em ~ 1ffl

~ ~ ~Cfil'< ~ ~ 3fR ~ lWIT ~ ~ 314~~1 '$ ~4f "'" l=fT?r ~

~tft&:~ cvr at:ta•<ot tt ~. ~; ~ ~ \3t;;'*fJq;n~ ~ ~ t. ~c:m 4. ~ -·~.

t ·~ ~ ct>f44~- -em. f4'FfxOJ ~ ~ ~ ~ ~ ~ t, "lfift Cf>Fct

~ C1Wlf~~ ~ >l2Pl ~. ~~ ~ 31'~. m-et, ct21~41'¢1 ·~··EI'fUT ~ ftrnl

tWft ·4"t11i ~ iilc1l ~. ~ B%Fl tftP ~~em~~ (f)jcZf ~ +l

~-~ fcp:m. i; OW 'C4'1('4)N, OW 'lTICf. ~~I~·~-~~ q;.f4dlaiT

~·~~~m-~., ~-~oo:cm~~~~~

~I GJID, ~' ~ ~ ~ -fft·~- ;rq~ SGT i6t ~ crft ~ ~

~:;) iR1ER 31\Milll t. ~~~I ·~ RIEltqfd, ~. w. ~~'4~

Page 2: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

2

orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~ '<1'1'45; ~·

~· fcf:GR ~ •-tnt%c-~ ~ f44'tt1 <f>l ·~ }lfdt«ft ~ ~· ~ +rFfl ~ ~

t1 ~ 1lO ~r 11mpo .~· ·~ aN1ii~t ~ 'fl' tft ~-'81ft~ CPT

an~ifl'Q +fFfT \'ijT ~ ~ 1 ~ ~ ~ ·~· ~ ~ ·mp<;. cm ~ ~ m

~ lft ·~· 'liT ·~· ~ ~ ~ 'ltl S'f'tlf&ct <61C'lfifll!41 · cm -em-· ~ umrf

~ 1 atlt!t~ m Sll<[>t1ifl'ti ~ ~ ·trot em ~ ·~ ·tKn <1iBICJ> ~ ~ ~

~ ~ ttil'IGI~Ct? '<'tl~l31l W ~ ·~ crft- tftct<ft !#lcttsft W ~ T.RUf -sf

WTffi ~~, ~ 3fR ~ ~ ~ (~ 105Q) ~ C'fl'*' m ~· 3Jq"Jt!lt m

~ tmft em ~ ~ ~ fltft(i1 m q;rczr '('tl'113if T.f 1ft -qrm "GITctT ~ 1 are:

fflcfi fflft,t~ em _3flfflq;f<'f ~ l050 'if ~ ~·13I5 ~ ·~ 'iEI'lJ\Jf­

~·~ ~ ~ ~ ~ ~-~ WRr·~ W9 t:\h1 'ff<l) ll:AT "Gil ~-t,·2

Cfffifir· -4· 3.llR ~ ~a-tM<J\cfCii -eyj m ~ • ~-~-~ ~

~. ~ ~ 1 000 t~ ffil) qft '('ij'"Jiq ~®rl:. ~ lj ;@m t. ~ q;iff ~ ~­

wWT. ~· f ciT-~ ~. 'ffim m- ffirl>ltt ~ i[ISCHJJtt -q_ WVT ~. ~I

·~ w tl'<'tja-= ~ tflfttm-~ ~. §lqJiffllll, sRutut<fi I ~~ ~'*L

~~ ~~ l;J-d)flilcfl 1 liN414l 1 '4'4~-tl, ~~ ~. ~~\i)~~ IIJ(fqfqft 1

'lilGI~ I ll1ltft -~ ~cl1 :em 'HiiRkl ~ l"fRT ~ i 1 anur ~ 1TilirT tGRr

~ -4 t4lpd ~ ~ Rl4>t'8 ~ ~ qf?ii41 ·~ ~ ~~><oft41 artnm ~ ifRT

~t".l

~ ~ltk4 ~ ~ a!~Ci?ct'< fcraR ·~· ~ ~ ~ <fR

1000 i~ ~· ~ t; ~· JRJ-· fc#IA ®ft' fff~-~ q;J stt'[iRIC# ~ ~.

Page 3: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

3

tfCft -ij). \ltNI\d ll ~ ~. ~ ~· ~· c6f 'ml5IT ·~· ~ -«· ~ c6f ~ ;:r

~ \i4:Jifti41 ~ ~ t_ ~ .. ~R~<ff ~ ~ ~ :tfl ~-amm ~ JfmQ ~ lJffi

ID ~I \ST. ~ Cffl·~ i- ·~ ttl~~ -ij;. ~RI8tf.l-~ -q Cfflel-~'JtNFt -ijr

~· ~ Tm 4csRr4'i 1fif ~ 1Wn 11m ~ 1 ~ ~ ~ ~. ~

~Rti{ttt ct>r· fchflut~ T.JN ~ ~ Cht<>t&-s1 1l tiPm 11m i""" (1) JttR(f)tQ'f, (2)

~ftbCf')lcl, ·(3) ~fa0tcl &)x ·(4) ·a~~0 qmif I ~· ·~ ~ ~ ~

atjfl'<ot tff ~ U'iltRoft "fPIT ~ ~Rt8t~· 1f ~ ct>f WJT ~ 1fliT t"l ~

m1=f ~ ~~ ~ ~ wn ~ Cf)(>(f""fl tt·~ ~ ~-3ff~ctm>t, fOJUICf>lcl

~ 3ii~Cf> 'Cf>R'f I 'ili!!d14 ·~ q~tsjq t"· ~~8t'« if ~ tT ~ct>l'< fcfxrr lfliT

t ~ ~- ~1Ufqfffl1~ ~ -t-~ m-~~j~ ~f~tHff Tf ~. q;f at:fi)q+ ~

i't3

~-· ff ~~ ~- at 1R.cnh'1 ~- ff 11ttt1 em· ~ al tffiJ ~ t'· rcP­

~- .fifsiD ~· ~ ~ aiRiRro ~ 'Rt~fq- ~.1ii?.IT 1l -~ lRIT. -~ 'H'1'4S; ..

~ :\R'R,-314~~1 q!t '!'tFU~ ~ .f I ~ Wf. ~ WJN. ~ afix <l$R14i ·~

m f- ~· ~ (783 ~-}-'~ ~, ·nifoo'~ "'flfu;' am- ·~-~,

• (~ ~L' I I ~~ 1 ~~ · ~ti4~d -G"~~ Ylldltiflr Jf~I~IDI , Dl4t'fllf-qt~ov · ~· Vf'<'ffi.if-qt~ov I tl"'141i?'l

(~ JttdJ~}- 'liRI'H~tl-~1 1 I ~· '<~liH {61N~c.ff !(Jdl«tl)- I oti4~1'<1'Uff{ I

·RJi'1GTI ~ (E1Ht'4f ll-ldlf41)- \N~~I '<tll4'1'<1tt' I ~IIR>f1i~ ~ {1184 ~-)­

~~.RCR 611§~~ ~·I ~ t Fv ~ :c6l ·~·· ·~ ~ ~ ~ ~

~ -:c:rf«r-qmzr ~ ~ ~ atffl4i lliCiiiol Cffl A'(i)qot ~ i 1 Q'f@:· ~

'tfflUJ, fGt't'lit>l Rlit>t't'l 3J1l) i:.f(>fq)'( ·~· ~ ·~· q;JU:j' -ij) ·~ :q· §311,

~(§pt~ctfi · 4X4'<f~ ttlf"k4~-t}-3TR1f~-i' I -~~~-:-\iR~--w~ ·~

Page 4: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

4

atR!Rm ~ til~ll, ~ tiltkll, "ffllT til~ ~ dlnM> til~ ~ flli.f-lfli.T

fuc-ljC·:JlW "til~.,~~ '<iHtq '4\'l4cidl !1 it~ ~·ell~~~ q~~H ·~:em

)ffiR q;v). ~ ~ uiT titrgtt4· ~-~ -q ~. ~ ~· * ~-t=ttft& ~ ·~ ·~ 3TffiT ~I ·~ "fli~t~'i ol '4)-<t~ ~· ~ -.=n+ff. 'Cffl \1cAA(§ iiPm t.

~ ft.t& tN'6'Qf· ~ <$ ttlf%'~ ~ ~ t I ~ ftr.ID ll 't'N~41, !tli!l'l41,

~, os114141, *o~q1 ~ ~<f1>Rq1· ~ ~ ~~ ~- <t>fit. ~ t"4

ftcft ffl~flt Cffl 'Jiffficpf(.'>f (ft. 1375-1700) ~ til~~ 'CPT

~-qm:;f lfFtT \ifTID t ~ 'J'll'(fft'Q G1f;J. -qct at~t?"i. -ij; ~-~ 'J{tl(dl'Q

~~Rt, ~ afR ~vftq.; cm- ~14C6 ·ftr?tur ~~~~ ~ t: I ~Rbct>t(.\1 of~

'Mlftflf -em ern- \1c:ttm1 wrr-:r ~~ern- ~rf1tif> tNtaml ~· $ll'ilt''ll s31T 111 \;f'1" ~

a~ftlmRt> em m. ~ ~ &R. -mJ~CTG 41t"1Cft<l ~rift ~ :atmea .q Qi

~-i ~ ~~-~ aFR ~~·ill~ tJI~ (ffl"··~ .... ~ +ii"''~'Q ~·

. ~· R~Citlt<til ~ .~· t. \iliD -qq;: a1R ~ ~ ~.srqm ~ ~ 1J ~ ~ ~

aqt:am.~ am·~. f.m ~-arn- ~{)Rim~~~.~~~.

mm'{ji!lf'!(fl)~~. ~··~fl ~··~ m~ttWi, ~

ctft 4'll'lii~U i ffi. ~ atR ·~· ~·~ S~RiiSdl <Pl·Jrnml ·~ -q 141'4;H1 ~

"fi'I'11C#P{i ;i ~ #lft'"ll ~ "tii1'141ft4i ~ :cffl' Ji4.Cf)l( ~IUII~Cf> ~ 'Cf)T

~· ~· ~ ~l ~I A~~ qft. ~ ~·lWf ~. ~-~

01~ ·~ 1JUf ~ +t5F'tt~4 :$1 :<>r~ :cJR ~ st ~ 1 ~ m :em ~

tit~et4. -smr:: ~·· ~· ~ -q \14(!1~. t ,.5 .

Page 5: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

5

~ ·~ ~· ~ ~-~ ·~ ~ ~· ~ 'llf<f ~ ~ en 1

"+r64~J?fti1 ~ :em -~ 1iRtH61cl :ij) ~ -fl at~~rl ~ ~ ~J

''lff~><hfQI' ~ tt. m stk'NIEI em· ~ ~ Cffi;JT i" ~ ~ qm;r 1l 1iftt;

tff<P ~arr ~ st\!.ll~i'll ~ t-1 "¥J Rm1~1 ~ ~ qm;J <PT ~ ttlft~ q;J

'tqohJ)•t' cr>m t I ~ ~ 1l ~""'Cffl?lJ Cffl i$)1!6t1"f am ~ ~ 1l \14<?14l

~ ~. ~-~ ~ ~. ~ ~ ~. cl'ct>iflllflafl ~ 3fq90fl4 ~ ~-·

\1 t"JJ'814'lll ~-I

~ ttl~{"ll CPT tfRm ~ :ftRI¢tcl (~. 1700-1900) ~

~1'1¢'<01 ~ ~ ~ R'<!ll~ ~ ~= .. ~~. ~ ~ 1 att>icptt Cf)f(>f1 q;m t

ctft ~- ~ t 1•7 ;ftl?t·cmcl ~- <fflC.lit em -at; mxraft -it fcttrw. ~l 11m t· I

.{l_RJEQi, {I.RJ~ afix ilRijib I. {!Rf% cpJC2f ~ q:;[CZT. ~ ~ :cmJ ~- <fuff.·

wr -~ f?tclctl !i am;.~- ¢1441 (f5)- ~. 1ft ~ \iiTffi !I iftRi~~ ..

cmczr~~·~ ~?lot ~cl~t-t:" ~clenff 'Pr\1~& ~~"Gfffi11 ~

GFn ~ fi)q&i if\Rtljm ~- "fl)). 'tQi9G' 1.PirJJ 1PID· \iffifi ~I ~ -~ ~- ~ ·

41~4R*- ~-~ ~ ~-~ ~ 1ft ·.qnf;:J ~--~ ~ ~- attR em lJID·

~- i:l 'lJffi'' <PT m ~- ~ Pi<PI·cl411 ~ fcp ~ ~ -@l ~

~ ~. ~---~-ljm ~ ~ ~ tRtRr -~ ~--~·ljf$lft ~I

;f}Rf(f)J\4l1 (f)f£Zf --~ Q>f q')f£Zf ~ 1 ~- m-w:r q)f ~.

~tt~·ctl,. ~d""~--~Hft{tl '<f5T 'Sf11JCl, qfct"llllFI ~ cfH"f'<j;"*· ~ 9JI'<<fll <ttl~

Page 6: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

6

em ~ ~ wq. ~ ~ \iff ~ ~~ ~ ~- ~ ~ "if ~ qft

~fcicbdl <6\ WT6. •\3(qtG~ cGr 1IDA1 ~ ~titdllt ~ JrCPR ~ ~

~ ~- ftc:ft-tHitt'tl c5t m?IT 314-i~l:..atq~~e 1l wrercff. !tH'tliift -ij;. atiRCf)loft"t

~~~ ~ ~ ~ 'Jifffl:tt,tcl -ij; t4ulWt ~ ~ ~ EftG~t~)~ttt4eJi ~

~~ Cfft ~ ~ 1jm ~ 3f~Cf5 ~ 1l 3Wl UA-uficA ~ ~I

~I FlJI amfil ~I ~- ifR;fi cffl -~ .q tf'"llfttt ~ ~­

~-fllit~ q;r ~ ~ ~ lTllfl an~ifflcll"'f atR- 4"1RIEfflRl"'f fllftfl4 ~

~ ~ G'<EIIfl tttfttt4 ~I ~ ~ G'<EIN1 .q 31l'HllGictlaff ~ ~~ -ij;

31~11'< ~I ~ aq; ~ ffl~~ em ~ t, ~ t>:ti~Cf) ~ ~ ~ "1fm I ~

cl)cpftff ~ 1fr<Fff ~ 3f"rl ~ ~ ~'-~ ~ 3111ltllfffl ~- Ell4~ m- "$t

~ ~ em ~ -~ ~ f?lclm. ~ w ~ tt.i~Rtq, ~ li tt

!Rcldl. t 1 ~ m arrrx 6Jf ~~t=t'i<lcp ~-eft Jllf'acptcl, 'JihbCf)lcl ~ {lRJcptei

cpr -~ 'liltt("~ ~ ~ ft:m-~- Q3t 3ffliCQm ~ t1 ~ m, ~ m Wf' "$f <nittH 3l1ff.rcli . tt liillti C6 -qct "! IGI:flRICii ~ <Pr ~- atqr::r Clil1

fi:lcldl i" I ~ -~ 1f ~ til~ 1f at~lf'iiPdl ipJ1 ~ <>1~ 'Fi ui\JI"'fltitJf

atfii'4Rt>zn ~ 311Q'Pdl· ~ ~I

1- .( $}.1 . aii~Cii- ililil·

~ ~~~ :em 3j~cp :tpRi{ ~ ~ uftcR ~ afR ~.

'tw=tl~i:P om xi\JI~RIC15· ~ -ij; ~ 3TtFfi ~ ~4~>&1 ~ q;«rr ~ 1

~ ~ ~ ~4id~U' "1W ~ f4ctwt't ~ ~ ~ ~ vn ~ t.J vrm ~ ttl~til ~ ~ aFrl ~ ~d:· w ~ ~ .q·~ ~ fftff 311~Ptcti (fflCf .q

Page 7: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

7

~-ttl~ ~ 3l"CRT. atfli&JRt> ~· ~ ~ ttl~-~ c6T ~ ~I ~ 1900

t. :tf ·~ .f<)·~ q,1JI\JI c6\ ~ a1R ~ mlff ·~ em ~. ~

~( ~· ~~ ~ ~at..n "iffi ~· llEf c$T set~.~(f) '{ijq~et ~ ~ ~·

~~~ ~ at~(f)JRtt'i ~ Vf'{il'<u ~ ·~ 4-·~ ~ -ij; Rt<t>tt~ Cf>T

lWt· JfmO ~·1 ~ lYRA ~ ~ -t ~ 'fll~~ ~ fl«A" -em·

4H'tllttl ttlfttlt·~. ftrn';:r ~ ~ ·afR ·q:Rou"f'M'{ilq ~ ~ 'ftR ~ ~~nPt45

~ • ~ ~-tuft~ lf ~ ~ ant1 ·~ ttl~~ q;r att~l'ff ~

~ '<1Gt.-ftR1q;, ttt+itR;tq;, ~nfllq; 31R- t1if1>Riq; ~ ~ ~ 31R­

ttJOt;q l1 em q R o II"'' ~ 1 ~ q;:r(>f '$: tttltt'tt it ~ cllffUT ~~~a 1 tnt '\JI'Rft ~ 1 o:r

~ CfflUJ ~· ~ ~ ~ <ittecrirot em ~cf'ltt R'lSfl~ ~ ~

Tfn tll~fll ~ 5111$¥ifq ~· ~ wit -q ~Cftltl ~ (f)"RUT tt tll~fll ~ ~

3fix ~ ~ em 'lo1'{il~ot qJ'ffif4q; MRI~iSI ~ mm. t t•s

~ 1950 :f -q· ijJ'ld'""$ "iffi! q;r ~aiR~ 1957 t . .q· ~

Wffi. ~ RclcllHi 311\At({) Clft. ~ qft ~· ~ ~. ~ 311\jPI45dl Clft ~em

311'4Utl ~t"'dl t I a""t\JiflHQI, -mf \JIHI'<OI $ ~ 'HI+ilftla> aGdiq ~ 1800 ~­

~ ~· ~ m 11m W, ~ \N1 ~ ~· iSIC:cll4 cfit "WRJ \ifl-"GR OCf5: q§'tft~

~ ~ CJ>Tt. llfCZilT ~ ~, ~ ~ lJl'Gll1l qft ~ ~ 1821 t. ~ .. I ~ eN -~-(f)~4jGl' ~ 't11'<11fgct> ~-tf?r 'Ct>T U4>1~1"1 ~ gaiT I '<1"11"1!141

~ ~ ~ ~ tlicl<JW ~ ~ar4i;) 1836 l. ~ ~ aRJG~R '~':em

SIChFtf"1 3J'R1:r fcl5m I H~ 1830 -ij; 3kr tf(t)- Chclifffil ~ aFr ~ ~. ~·

'til 'ill~, G) ~-till(fi~Cf> I ~ t11~1f%ij) atR ~ +11~45 SICf)l~l(l ~ ·~ ~I

fWt em-~·~ ·~ 41Rfo-a~ 'fP{ 1826 1l Slct>l~ld ·~I ~- 1l ct>clct>'tfl·~

Page 8: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

8

tfi ':U"''Ifll?( (1834) q>T- SIC6FlF1 m (11fT I ~ q>T ~ ~- ''ti"'lill~ '{!EIIqllfut

(1854~.) ~ ~ ~ 'ij) 'ti4tGCfkQ ~ ~4ffil ~ ~ -Pt4X."ttl"9 ~ ~ 'ij)

atl'fl41'¢f "A-~·~ 4?tcmRttt -ij;-~ ll ~ em fclcm'tf 1921 t. ll §3ll;

~--~ ~ ·-fl ~ Cf)J ~'$1Ptctl ~ q;r lJ1W.r ~ hr tR ~ ~ ~

Tflff· ~I

-~ 'til~fll ~ 3tt~Ptitl q)ffi ~ ~ ~ Tfa ~ ~Cfllfl "tff

~ .\!IN wr, -~ CfflClf em fc)ct>t'fl E1S0 ~ i1fl~t1t -fl -.:nff m "ffCffll ~ ~

~ ~,~ ~11M· Rd~4f"t (f)t~G1 ~-1t<ft TFtt ~- ~AJH1 tR ~-~ ~

~ otR ~ ~fl~~ fttf ~ t1tt6tR1"1 atfq:tll<tidl ~I qfffiq ~ ~ ~ ~i61tf

q;) ~ em '{ffl"lf)•r $- ~,q -~. -~<t>l* ~ ~ ~ '4t ~ ~

~~ ~ Cffl'Clf Cffl ~ fbffi ~- 'tff~ett<fflfi ~ ~-~ lR ~ ffi I 1.llfi

Q5RUT ~ ~ \jfEf lW ~ .q ~-~ wWr ~ ~ ~. '\ffi ~ ~ ~dl ~

--'qR>f tR -~ 'Gfl xtl-~r ~ ~ tfil 'lffl!lT fll+it;qft: ~ ~ ~-~

~ g3IT crnft ~ ~ 00 ~ mft rt "ffifi t I ~ ~li!Wid "'fiflrtctl ~ ~

w1 "rttft fltcldll G1ID, ~ -m cr>~'t1l ~ .ft1d ~ W:t, ~ ~ ~pfaqxcr>

i(fJ"iley tf'fll*"li*lld~ ~~

311~Q) cprc.r ~ .fmft ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ lil'<d'i

tR:t'i4st em fm:n' "Gilffi !, ~~4 i'~flfiiSII ~ ~ qij ift 344"11llll ~ ~

:tfKf li·t'f.cPivf ~ t fff> '41xd'"$ i5R3l4st \iJif Cf)~dl.q ~ -~ m ~ ~ i"''4Jllll atR ~ ttl. 00 Cf>T ~ ~- ~I ~ \ifir "4. •11cct>l liT l'ftHF1i c6t

Page 9: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

9

~- ~- G'RR -~- ~-Eft'i;r -q C6f4cllq ~ ~ Oir ~ ~ ~ effi;fi. ~

~ -~I ~ Q5_ ·$ltiR;t~ .f<p ~ .<6) ~ ~ ~ ~ ~ ~ -~

tPFcrffi-~- ~--~-tl ~ ~--~, ~ -qq;·q;ff(Jf ~ ~--~ ~-t f$

~ ~ ·1ITflll ~ -~ ~ ~\JI'Jillllf ~ ~ .q ~ ;;li(1'<1t1 t ~ ~ ~

~ ~ ~ Eltq tl 'd\JI¥fi1Sfl' ~ ~ ~ o:r ~I !ifl1~1{1iNd~ ~ ·-l

i1tcm1 ~ wfikmm ~ URT -m-~ ·~ ~· ·1lriSJl R)f -mWr fimn 1

atrt_!Ptq;. ~ ~ em ~Rt~rtt cl•t1i•t \1"*'ttt~ fk1t~ ~ ~­

'Jfffr "fl ~ 61m ~I (11•ttr•t ~ ~ CfiSfl ~ ~ "4 ~ ~ ~q>f'fi ~- aRcr;

qwqe ~ t~ ~- ~ftt?t ~ ~ ~ ,-m t-t ~-

-1i,\!d~ ~ (1868~1900)

~ -grr (190{}-c-1918)

-astlltqtC: WI (1918-1936)

l'PIRIMG WI- {1936.;_1943)

~ q;ffrnr (1943-1950)

~na~=aift Cli~m - (1960-1980)

~~lhr&fi:o·r~t (19so-~ ........... )

~ ~ TWTJl ~ if>ICA•I-d $1£l~tif ~- atffX 3lmT 1'fUr f am -~_:~ -~ffi -~ ~-~ '4t ~ Sll~df <m 'f~45h9 ~ §311 il

1. .($) .l.(31T). 1Til. ffit· ~Cfilit

Page 10: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

1'0

\fff lfCI>ffi· ~ fc)). w em ~ 19 eft !lJOJ«fl· -ij;-. ~· t4 ~ ~ 1 f46114Rt -ij).

~an~~ 1W em su-<~4> ~ ·~ \ifT ~ t,t ~ m ~ ~tfltfb

t1 l~~ ~ &ran -q .~ TJW <PT ~ 1ft fi!r01a1 . i" 1 • t1 ~~~qv~-TJW <PT

lt>Jii!Cli ~~~FH ~tt<ft ~ ~ ~ ~ t I ~ ~ 1fi ~-TJW

dut'Sflt4t-11W ~ ~41EI)l'fl-11W ~ q~q•nq ~. ~· 'Qlf tlt~et ~ ~ T.Jer ~

·~ 1 · ~-Tin ~ \144m ~ ~ -q ~-Tin srdl~o'1 1=fAT 11m t 1

~ '1?Nto· ~ !ltm«fl w atttt4t'f1 l'fl"lf urrnr tr if\JfsttiSft-lWI <ffl" ~

3Fffll"'f(1: ~ 1400 -ij; 31ttftflfl ~ ~Cf)l'{- ~ Tfm• t:-1 ~ ~. S!lti'l$1"1

~ ~ ~ ~Ei~a ~ dh:&tidl 'l111=~ ~ ~ t 1 ~ ~ ~

~ il)Qft· ·~ lW em wWr ·f<pzrr "JT!IT ~I §1\iliiiiSfi-JM em ~'J:51'llrr CJ1Ef saTI

m ~ ~ .q Pt~a ~· ~ ~ 1ft-~ w ~ ~? ~ ~ em

w:ITrr <if eft ~ ~, ~ ~ ~. ~Rffll;fl ~. ~ CtJ"'41 ll. ~ ~ -q

~ .mot "WIt; ~ \34cleu 1{"11'1~ ~ m lR ~ Effi.;ft mr <1ft "WRT

qf'a.41&11 ~~m-Pf~GI:fl ~··''lJT151'r4,atqJRira" (1741 ~) ~~mt'lr·11Rf·

;m~-iJ"11

--lffl-~ ·~ --~ -aT~ -qm;J -ll·ifr ~I -~ -"m" --ij)

~ ~ ~ 1ft. ~ f; ~ \ffi ~ "lfEf q;r Rli#l'li 1.fFRT ~ ~ WIT I

crRGCJ ~ Fc\<6t'tt ·~ ~ Pt~a m"<T -mt ~ .. afR ~ fiAl Fclct7ttt -;uff ~ 1

am;y ri ~ q)f l=W ~· f4Cf1ttt ~ ~ ~ C:f1T m CfR w t' ~ i

~. \"iW'"llftt, ~ ~ ~qsjtti) ~ ~ ¥ w£11~ "IWJ-t&man ~ m¥.1

.311uf oflf"f'(DI, ~e'<et;{, ~ ~. ~q)qfGt, ~, ~~rf¥.t?l, ~~.

~ -qct q~:qi:Jf ~· ~ -~~ em S4'4cl"'f ~ ~ tr.J .. w ·t-1 Pt:'fl~,

Page 11: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

11

mJ ~ ~ ~ ~ct>ltt ~ ~ Cf>f uRI'l><>tOJ ~ 1 ~ ~ oet>· an ~ ~ ~

aTf\if :ctft ·~ ~ '~FEtt~ IDa\ VJT W ~-. ftt~4> ifiRU1 aTrGr ~ ~ <bi ·~

"Wcffl'{· <fft '"lt~ftt<t>ctt 1l 1ITCIT ~ ~· ~'CftR<t>at em .\i~N ~· ~ ~ ~

a'Cfl~tm:tl ~ ri ~ ~ ~-~ ~ ~ ~ \iq?j'ffi ~~"<«t ~ 1 ~ ~

ifR;fi· "tm ~ ~<hltt ~ lfi9 ~ -~ '1ft "(f)R1JT Cffl1l ~ ~ t ~ ~· t -~ ~ w -~. amrr ~ ~Rt5tRi(f) ~~~tit ~ ~ ·~ ~ ~- -q ~

~Cf)lti I ·~ w ~ ~ Wf$01Dll 100ft -.T ~~~if~ 1ffliff q;f ~

~ aw:r tll~t"f'iHcl qft ml!fT c~ ~~4"'> Cf)iHf>+<-~ qtR=tzt1 em~~ em

q'<I'Wf ~ m1 ~~ ~- ~ ~-~ ~ il(5t~ '<jiltuoll ~ ~

~-mlff ·~ ~ m "$)" ~- 1eu1on ~ ~ 1

-~ -~ ~Rit?I~Cf)-~ 1ft ~OII~d ~ t" fcr;·m arnw ·A iti~itittl ~ \ifEf mit ~~ll4i ct1t~ut qff ~ltt"11 ~ "ffi -~ 1ff ~ Clft

~1lNT -~ tffi". ~- ~ ~ -~ 7lW -~ ~ -~ ~· f.I'GNffil ~.­

l~GE f4J5f ~ ~ ~ Q)) &.mr fff;m atR ~- ~ ~ (~ "fin ctft)

·~~-ij;· ~~q;rcpnf-~J"10

\344ffi ~~iFI ~- ~ lTim ~ fm ~. 7fU ~ ~4llt1 ~. ~.

llliHhT $ mtr-~ ~· ~ 'liNdPl '11'1~r#l, ~(iqs'f· ~ ~4~ !1ST ff~1g;ft4

thtfG1"i. 'WI ·t-1 ~ ~ ~ ~_,.~ ;)!. -~ ifN ~ ~ ~ ~ "1bf

'li:Hfcy ~I xlRfctH&I -\1441Jf\ -fllftf4 ~ l1'E1 ~ ~ XT.IT 11m I ~ :qm,;:r 1ffl

ttlft~ll ttl4dlll ·~ ~ ~4l~4i -if ~--iJCJf; ~ at~Ptct> -if 1l6r q;r ~Cf)l#

·~ ~; ~ aTtR 'iRl{~ lR ~I

Page 12: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

12-

~ "Cffl"R ~ ~ -ij) f44>tft -m: ~-"ffN.T ~ qft ~. fijmarr em ~

salT I ~ 'ij; ~ f4q;H"Fifiii ~ fg<ft ~ ORi l"W-~ -cpl 1fi

~clllll ~-\ill ~I 11 \:f«lftcft. ~1~1«0 1l ~ Sf~~fh01 "GR-ufi"CFr ~ -$

~ "fl ~ ~ ct\1 alR ~I ~ ll 4)~it><11 ~ -~ §3ll I 'elfitfUtit>

~r •tRI!itlc>t ¢1 VAOT Uf11fi 3tR ~ ~ ~-~ Cffl ~ tge ~ fGt'H~

fffi:: -.ro ~ ~ ·at~cil:d -~I "Wf ~ ~ ~ ~ Cffl 1lN ~

~-~-~ ~q;Rfct m- wrrr"12 ~.;.~~at1cll 1'f!f -ij, 14Cf51ti 1f arnvrr w 4)•1cW'f q;) ~ ~ \jfl ~ t"-t ~- fffif ~ ~flll -;ffll \jfl ~ t"- fct;

~ 3Ttrft .1Wi!l em werR 3f~ct>t~ct> q;ffi ~- ~. ~ -~ ~ .1it'<dlll UA"ffi

w wsr-~ ~ -~ 'lit'<tftll 1fM -cfft -t;t)~'if ~ ~ a1R ~ JrqR 1ft ~

~ ~I ~ -rm ~ fa4Siti if ~ faf8ll¥i cmclvt ~ ~~4H ti'<t~;flq ~~

~ 31RtRw ~ "ffi(>f, ~- ~J>T. TflTr ~- ~. ~.RCR. '9xfit~ ..

'l!S41i.4hiB ~. ttfittGI+G, +iqfiG""l dchlclWI'l, f~ ~fll'lil•l'!, ~~tiq ~

~~~~~ ~cilta) Clifamc:H '4t~~Hif5:flu·~t.l

1W -$ fbwltt ll tt""''liU'I! ~ ~ SHPI:tl~ Wf iT§ff ~ 4)•1GI"1 ~I

-~ -~ ~ ~ ~-~ ~-'lR ~-'lNJ ~ -~ ~ ~- 116W'f'f

-4l•fGI'9 -~ i I lil'<d~ -~ •Htt4>icl\~ cl&ct>l, tl. 'SJffi'If ~l'<lliDI f4J}l, if.Sfi

'11'<1ll01 ~. illclipiSUf ~. 01¥ \Jf 4t40flo:'1 tm m ;) ~-'lf6f ~- f4cf>l'(1 ~

OTtFn l15:'tQfilli~4tGirt ~ ~ qR+it~d -~ qRtiipct ~I 1il'<d·~ -~ :rm :ij;

~Cblfl 1l Cf'Rl4ll 3RT ~ ~ fl+il'iiR ~ ol· +i~tQ'!uf Cffl"lf fc);m f

fir.tt'9R41 -l m ~ ~ ~ ·~fi~\'t· q;) -~ ~ "ER-~ .q· ~~cti&ll iRA -ij;

~ -~ ~ iiR>fi ~ if -~ CJR· ~ ~- ~ em ~CI>ffta m if

Page 13: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

13

f"i·\JI\lli{UI :(f5T ·m q'Rjd: ~liiiPi.q; ~ :ij; ~qWH ~ ~ \iJFJT

~I W[ 1800 ~- ~· q~'ifld "tl'lillt4 ~ .q· "Gil ~'iiiRCI>· EIGcllq R&l~

·~ t, .-& ~·· 'flP11R;t<t>, '<I·~Rfq; ·~ ~ ~.·~ ~ ~ qR~t~

~~·~~I ~ Sf+icr ·~ ~ ~ ~ ~ ~ ~· mm··;f Jit{eft~

~-~. ~ ~ ~G<>flq ~I ~· ·~ 'flt+ilfttq; ~ ~ ~ .q \!11f1tttJ

~ 4t~4R4> ~-~ tft ~ ~'Jftcnucll t4 t 4~4'1!1~ '(C)fc)-m ~ 4RqR1a ~

·aTtFft ~ ·m ~ ~·' ~Jt(fffi a1R ~~,..,a, ~ ~· ~· ~· ~.

!r~R1~i ~ 'fll+itfGtcp uftQ;r Cf7T ~-Ptl!:tt"i q;Wf ~I ~ W lif~lq:tllcl\ ~

~ ~~ ~ arR· ·~· q;r -=mT atlffittJ 'R\" 'llffif ~~I WTI q;) ~

qft. -.=rf ~ ~ 1 . *lrntR;tCf) .afR. *li~R1C6 -~ Cfft ~..,cf:flaorr ~ .mer <"itrff ~

1FJ ~ amfil qtWf-·"0$--cm ~~ "tff ~'Cft~ q;) ~ ~ ~~ ~ ~

~~ •1'fffi'l' ~ 14:1WI.W WI "1qvml'l01-WJ ~ mPff ~.1 ~ atRI:Rlti arJfi ~

"i<NIPI"{DI. em ~4t~;tt 'SJTlr: 3h)vfi. t!Rldl ~ ~ ~ QR"ft<f~q 185'1 t. ~

31i~1&F1 ~ ({TG, Altfd mt ~ lR, ~ san tnt ~ ~.

JHtQ"ii-'H+il\il, an4fl+il\il, c6f~'H=ati<:1&H, ftimfiJfth:CfiH offititllel ~ ~

Page 14: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

14

~· $-. ~· 11ffir· ~ ~~ Mtm""~. ~tot~ttt "ij). ~ ~ 1f

iPf:;Qf<ft 4R<ttH ·~·I ~ Cf>clif<ti&4 m <1?1 ufi oti~Plcfilct>"<DI ~ :gan,

Cffl" ~ \:4Jfliij)· fif(61~ ~-~. fi•to4i ~ ~· -q ;:fflf-wl o:rq ~ ~·

·~ tftcfJI~l ~ ~ tfi"FNl~ ~ ~ftf~~q;t!J ¥ffl~'f1 ~ ·"fA' ~I ~

tllf1'1Qf'RJ ~ "tll'J tft ~ 1iNfflll ~ ~ PtfifUI qft ~·· .~ ~I ~

\3~M~{J t- ·fin qvflcmfl am.,.~ ~<tRbtt1 tatblt11 lff ·a.t~tRtt ~ i,

~ ¥.,.~~qtGlttf11\11 1f ~t<Uct?Q ~ ~. cfflt ~ ~ ~- crm-~

~ aftx-iWT ~ am:JR-m--~ ~ ttt"!tfGttt> ~em 3FT m \;ffi'fT t-1 ";fliT

quftqttfl ·~ ~. ·~ 4RqR ~ .-$ ~ -~ lj'm ~ tT fclcr;f~m ~

~ ~ I ~ ;r i?ttTT ·fcp 1i 11H1\ll ~f•JI{UJ ~ ~ .q_ ~ttlld"-=?4 Cffl fcnttsr

lJ'm tt14

e1•1~•r <ft ~ ~ ~ u~1ift q;l ~ ~· ~ 111~dllff ~ ~

f!cl14l :~ &e4C+5C .q;)- 'f~'l!fl .fcl>m 31'R ~ .q;T f!ci14l :~ ~ "ff ~ -~

~ ~ attFfi ~ rffl ~~ 4RDUJ"ftqifu4 \ifiq•Fti~ iUJT 3fR :&IJildqJtft

ti•t~ii ~ '81d?li11 flft ~ $ faq·anRT ~ ffH"Hbx ~ lf ~~I

~ ~ =cffl. vrR ~ "fli~M<tJTtt ~ ~· JtBN'lai ·~tm ~I ~

~ ~ .~ ~ fcp ~ afR lji«cl"tF1 ~· ~nfJiq; · ~Gt\14 <ffi ~C:I(f)il cfw} ~

~ ~cll(f)iO! aHMT -ij, R/Jcll9> ~ ~ ~ fmi awl ErcJ I ~ · m E!Gcldl ~

~ lt .-zyff \'Of+iiq(.>icsf) ~~ :ij, ·~ OTT ~ I <.'1~11t11"< ~ :gaTI

~~c:uc:; o\ tllflf<b 4J&o-s1 em ~ ~ ~· ~ ~. ~· R&llH tiP GAl 1l

~ 3lffl -;:fflT ~ I

Page 15: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

-~-1 ~\JIY~1-xo1 ~ qRo1Rt at~PICJ)dl ~ ~ t:l ff.RA \jfif artR offillfa ofR

~-~ ~ lJID' ~ ~ ~- ffl'1~lf. 'til'tfdet liTia ~ ~ ffir ~

~ ~ =cm;fi ~-~ ~ ~~lf>t11 $ ~+1k11 "' ~ \jfl ~ t I ~

'titf@t'l4 .q fNtf•J'!OI ~ ~-~ 31NJf.'cr>o1~ c6t Sffi\>:QJ· ~ ~ t; ~

~ii~Y•t'<nt ~ ~-~ ~ ~ -~ a11~~ctt ~- ~ ·tm!f m ~ 1 "~tt~~~

cr;r ~9<HI ~ {1960-1970) 31t~Pt4*1t "* ~ ~ "* WJttR!o tt ~ ~m-ort-~~ ·a~,~q; ~ ~ 31WT t-1 ~.ttR-1~ ~- atfq:tlfct> t--t$ wr

~ ~ Cffl ~ ~ ~ \it'Tq I '3fl~qf ~ Cffi CZU&tl ~ ~ ~ \jfl

~ ~. 3Rf.·\3W $f2'<H1 ~am~ ~I 3ft~· ~~;fftr~t'"tafR ~c.(!~

~ 4icl~~q . ~ +n'i<flll f~Rtm em -~~ ~ -<)4R:4> ~ ~

t.W51C'Cbl'<. '3Jt~PiCf)d( t I '31t~Pi¢at' CJ)l ~-~ -m. ~ -~ 3Jiqtl1C# i .fcn

~ ~l?ttitRtw ~ aiR ~ -w) ~ tRm ~~ auqPtw "(f)1'(>f artr-l

~ t"i ~ ~ H anr l4PcJfti4l w CliNUT- +w<4 4il <H ~ 3TQf'lf' ~, w. qm;r an M 4fl 4i-< 01.

_.,.,~,-· ~{i64it'll~~~t.~-~-~~-$·~--'ij)f~

~~-~<¥rTf ~. ~. ~. l.RCR ~ qfi ~~- Clllf'&Qlcy ~ \ii'A

.wff 1" 1-5

:\Sl. ~- :q:qf <PI ~ i 1

II 'flt"iJ~ wWT ~ ~at ~PJq) lfiG qij

~- ~ 'ffij)· ~~ llR fc;rm. Ufl(JJ· t"t ~- ~RI~ttt cm f4"Jttut'1 ~

'ie:tct>l-cll~ ~ 311~C6 ~ "al q;ffi ~I ~ ~ 'atl~ct>' ~ iffl

~~~~-¢tift·~, ·am-~. Rit~iff ~ ~ ~ ~ 3JtR '!<f&ctl_<fW_

~~ a)J~q) m ~ atl~q) mm ~. lR ~ ~ftt'e;,~ -q at~if> q;y ~

Page 16: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

16

~· ~ ~I 3fi~Ptct>ol ~ tfOC'fi. ~ atPJqJ;ij W ~~d~l ~I ..... ott~Ptct>

·~ 311'Cj~f6dl ~ fEAT ~ ~ afR ~. 3f~(f)dl ~):a:fjre,q> 1itCI~I'<I :q;)

~& qlfq~a ~ ~ ~ct>Rla o:mfm ~' m Clct'"tl., ~ lrlft dl~o'"t

'tiut•Jdl an~Pi4>dl em ·it>~~ O(CJ t 1 ~ ~ ~ .q Rl1it~o OJt~(f)etJ ~RttH'ti

~ ~ em .31EH1'1 ~ t I ~ ~ ~Cf>lfl c6t atltfN\('1 ~ em ~

~ ~ ~· oT ~ 'titHI(Of em Sf)if- 4~Cit\i1 >- ~~~~ >- 3fi~Cf)dl ~ ~·

1f f4ts~l~ ~I atP<f4fq; ~ 1f .~ ~ ~ * ~ ~ 1f 4RqRitr w m !-1 ~· 'fRUT 1{ mr- Ptx()lff 4RCid~ ~q=<q; ~4>1tt ~ ~ 1{ qRo1a ~ UJffiT

:~ ~ ar-=ff·ll atr~PICl*tr ~ ~ ·~ ~ 4R<td~ ai~Cf>t~4> ~. q~~'!

wm.:;q-~ 1R- \iffiff ~. ~ 4Rq$t vh ~ mm ~. ~ ~ * ~ fcr;m \ii1'ID t- 1•te·

\341w Pcf4t:t;:J ~ W~bCf>~· f.)¢t1d1 ~~- Cll144>-~ ~ ~ Wf

-ij; Jlfff 'r'f ~ ~--$:AT-~ .m.=rr .{ft 'ailtz!PIC6rll' -i-1 -~ ~ ~ ~ ~·

~ aw:rnT atRblil fffi 311~Cb ~ ~- !, \11) CldHI~ q;). ~· D ~ ~

t 1 ~ m w ~. ~· ~. Pix I{>~ I ~ ~ CJ>Fclt~l "CJ>T 31J~q; em

~~i-1

'Jim'f ~ •ati£lf.'it>dl. 1PT ~ 'Ft ~ibRid ~ ll ·anrurr qsr ~

~ ® t I ~ifl.iqj \liWfi3it '&>'t ~.f4.lf(Pi ~ ~I ~ 'ij) ~ ~ \iWi

~ ~ ~ +mFf ·(fiT~ ~I aRl ~ ~ ~ ~~"1141. ~-<fiR, Rl4'11, ~.

e<."ftf4\Jf'1 ~ ~ ~ «J ~· ~ iPifu q;) ~ ~ 1 -<tUJ4lRtCf> tff3f ll

1il'<d\~ ~ ~ ~ ~an "'' ~ ~ -qci 1mfr em 1'fr=f ~ ~ ~

Page 17: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

17

\3~~cfi~ ~I 1ft~dhlf ll. 'fqJij?q ~ cp). ftlC6Rid ~ atR ~ ~ ~

~ ifTG \ifQt6xt>tlt>t ~ 1) ftr~ ~ 1ft-lli\:u -<tvAlRt <1ft ~ ~ ~

iRA· q)J· ~- ftmrr·. ~· ftt~ict1 em "Gf"1 ~;· ~ "i{fG ~ outq_~t~<t>

~ ~ J;fl(ffi . ~ ll'IT I '(f'1i[lt1DJ 4'<'15'tt I ~~C.f'Jt91"G I G4191"'G 'tt'<«tdl I

'ltvll-<1¥1 ~ ~; ~~ at'< fa"<. TJMt ~ ta4tilt ~ -~- 1ftild'l:a '1-ft~m

-.f 'Jft 1fffif ~ at 1~ C'# ~ ~ PiJi\ot ~ ·arq;:n ~ ~·1~191 ~ i' 1 aufl:t(f) I

~w1rR;tct1 ~ '<1\lf~~tfj aT?r ~ crtf-~ ~ ~ C6@'1911 cffl-~ ~ ~ ~

\34clfi!l em ~C6r-<- fc);"m vn ~ ~-t ~ ~- ftr> ~ ~ ~ anW"'¢

~ ~ ~ Cfir'<oN ~ ~ -qci ~e&R=!ct rt ~ "6lf 'atr~C6ctl' Clft ~ -·~

~~I

~~~fftll ~ a1R ftmo:t-~ qm;r- t)-~ a1R ~m $

~ ~ ttWt-~-tft<Jl 3Jl1t . ~ ~ t I q«jct:· fcl-"Cf ~ Mrrt~ct'1 ~ "$

'tixztiur -q. lfj1SlT c»t ·~R!tc» -cRtm. ~ ~· em tUmn'i ~ i"t mff.· ~- ~

\34Pt~c:t~ aJJ'lOll¢. -il'mfOT -!lt"UIR ~ mt -~ lllmOO qft .fbm ~ \34~U q;r

qmf, ~ ~ ~ ~ tt th:fa'ffi tmrr WI i I ~. QlR>T. ~- 1'tsSJcl 'Wm ~

'$ q'Jf&ibm-~ ~~a> mu~q * \~H1451 ~ mr m ~~ q'«ld:

~-~ ~-~:-~·~~~-rtl-~· ~-~~ \j.qa.~, ~~-~

~ ~ ~ ~--~ ~'Rih! :cffl ~ VIT ~ i I ~ ~ ~ ?lt~ll~ ~

li~~4f ctft :oq~~m''1Cf) 3f~adiblli q'tWJ: ·~ em llrut~' tt '-ff 1 wf, ar~ttt'l

~ ~ -ij; atRIRm ~. <fflffi -~ =til~ ~~iQCf) at~Nvlf~ \"N~~I-~ ~

Page 18: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

18

~ &m· ~-em-~- maT· i.fi .. ~--ern ~-ll• ~-~-%IT· atR ~- ~-

~ ~ ~ aflFft OIR ~ ~ ~ ~ ~ atl'~lt41 ·tfuft :em afR ~

e~te ~-~-~ -q· ~T.f~o "ijffiiJ ~ 1 (fflQfio'< tl- <ffl ~ ~ Pt~o ~

· Pt~fild fli'Cf6t'< 1i ~ Wf ~ '«4tttit14' ~ TJm·t ~nRCf) -~ ~ 'u:rm' q;r

3TMlf ~- ~- (ffi)l· ~ &f•Jitfl vntrr· ~ \jf) \(f"fftfOf; "f~f1ffi((1 ~flltf4 ~ ~

(tft ~ \Jf"'f-ttl"fl~ m) ~~I~ flffiatfl ~ 1l1f "fl-~ wmr $i'UQH¥=rt,

i!IC::'<ItfUf' ~ 'C2ffi1' 1Pr ~1ft" lliHol ~. Rif~l4 ~ ~ 1Pr ~Ef)('f""f ~

afR- "f~Pfl'<o ~ ~ ~ ~ ~ ~I attA ~ ~- tti~Rict> 31¥f ~

~l?4ted mm san~ 'czrn:l' ~ 3TTUf tfi~ct> a~r641~ ttft "Wm -em~~

WPC Cfffiff ~. ftt¥1471 ~ fiJ"ft;<qif.·atJtttlfill47 ~ mor t I

~ ~ ~-~-lliG Cfjf· ta~ilc:r~~-m (ffi'f ~ ~ ~ ~

~ fct1 ~ a:hx ~ -ij; ~'<~o1, ttqcsj:q ~- awn4l cil~41 (fCf}' ~ tN\11oxor

qft Slfiblll-4 'czm:r Cl1lt' ~- ~- ~- -gt '18i4'fll ~em Pt~Jdl m tl am;rc

mr ~ t:ftf{gq; tRtm' t-~ .q· -wm ~ ~ '-~-~ ~ at:tita <m ~f?£1q;

~~lllt11Rd <Pr~~fll~d a!R-~\JIJJI~Cfi iA'Fr~lll~~~ fl~fm1·

~ ~, ~ ~ 3ffft -~ ~ qm;f -ff ~ ffi ~ mm- i TI};- ·~:~rrd\4

t1i't<pRi4l Rl4>1t1 -q ·~ -qct. ~h~ ~ li,f44il ~· ~ ~ ~~Cf) ~ -ij;

lft .G) ·aPT ~I C#l<."tid-'< :q ~- ..ft~cp tRw ~ :q q~Ok1 M R~l~ ~ t.

\ifif. tll'ff8q; ~ · ~· \iR~I"fl~ ~-~ ~ QmT ~ ~, irA atR ~

~ ttt51llt11 ~ ~. 316QI(41, ~~fum~ t1 ~ Cffijtt~ ~ ~ lffiR

-qci Ufif~Gfl~ em ~ ~ tt .\3\i?"':IC $ <rli1JJ4G ~ ~I ~ ~ -~ q)ftgqt

·lffl2Pf m t 1

Page 19: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

19

'lit'<dl~ til~~ ~ ~ -q ~ ~· ~ ~ "lit t ~

~ ·~ ·~ ~ afPfcn4 l{FfT llm t-1 <8~ <HI~t'a ~ ~ :c5t

~ em:~ ~a,..,'i ~ 311A"~ a.r ~ Pt~~a ~ tr urn1 "ff<P· ft<ft

'titltffi em~ ~. aJtR<Pt<n ~ ~ :iiRb<Ptcl qq; ~ ~ 'flCI~Cf7 \14lllfllett

~&1"11 -.f ¥1il~tf ~I ~ ~ ~ iR'I'ffi ~· ~N~QI ~\iQ~¥1 em ~ ~· ~·~ ·a:tt<t~U(f) ·lW'ffi t-

·~\iq({~ ~-~.mer ur~ ~~

crs~~~ ~- ¥1Ra1\1 tm--11·

·~-ctl~tft ~ 4Rt5'(§, ~ ~ ~ Effi;i I

~~~~·em;, ~~~-~,,·17

~ Wf) 3f1Ufi~Cf) ~ ~ ~ <ffl ~ i, ~ ~~-$

~ ~ ouff +JAT ~ t--, !i"fff~Bl{. ~h'<&-~'~ 11l fiAT~~~~ em ~ onff. lJF.ffi-

·$ ~ ~ 11'tRrn '8W¥ll. ~-~-~ w q~~tll ~ ~*4"l ~ -m Pt\1\i!~. ~ ~ RFcl . 1118 -~ -'1~U~ q Jhi 4 &Wl~ II

1iRf>CJ>t<>ft~ ~- tit~t"li· -q ~ ~-~ ~· ~ ~· ~ ~ q;)

¢~~({ ·filSO +f5jlT ~ ~

0 tPG"Bt; ~. ~~. ffiffr. ~-~ HA" I

~ ~ ~. ~ ~ ~11•19

Page 20: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

20

ficl'81Gifl· ~· ~

a:;;rtg ·~ ~ ~ \JfTr +mff I ~· ~ ~ ~ WI ;ffiS: II

'tR· \14i6Ft ~ lR Q)J'liT I ~ ~ ~ &•l~tltf 117 II ·

W~~-·lR·~~I lR ~-~~~II

~ (Ri) w:J ~ cp41i>!JI ·l:R· ~ ~ ~ ~ ~'tiJ<:=!JII811H2Q

\144-ffi f4ClT.1'1· ~ "fQle ~ fij; 'Jfl~dllJ ~ .q ~· ~ ~ -q

41'~* 'Wm lffl ~ +i~'f4'!0\ ~ ffi t ~ ~ ~. Ofl'(araf 'fl4t<i1 ~ ~

'15tQCfJf ~tm arey· ctft t t· ct>ti>tkN ll ·"lW .q)feq; ~ <:>t)Wq'1 ll atjtlld

~'<9·1~· ~ t ~·~ ~CllhP ~~ ~ ·~ 1llffi -q ~ \jfJ ~

t I ~ em ~ ~ ~ ..flf&q; 'WRY T.f tft· ~ mat t I (>f)q;*fld m ~ citctffiiflo ~ ~ ~ em 1ft ~:tfl'{OI cl)Cffl~ ~ ~ .q Rt9m t" 1

._'GffcR ~ ~ 1!~~t 41'f4Riff \3'ffiCf~ ~)61'< ~ iffiq;fa~ ~ ~

Xi>lT zffiq; ~ ~Rslc6l ~ wrrnr lll't. VTT ~. t 1. Q«jd= t.1i=tpRict> ~ct>ttt ~

~ ~· ~· ~ :WriT ~ san ·ffiq;-· ~ ~ ouqsfx 'ij; ~ tii414'i q;)

trR-Cli«fr~il ci)cp::unq;!j w~-\jffiq-~gN· qJ{€Jtt · ~ t~i~R~Cfi ~Cfil~r

~~.~~~I ~ at~dllit> a~i£jPiqs ~ .q ~. Yi41LI~. ~at~

atJf&qt'fft ~· .q G'<(;(JI<I ~ ~. 1f ~ vrr ~ ~I ~ Qttl'lR1, t:fi41cl m

~ ~\JftcFT ·~·Pt~?J4>,·Pic'!~t4> ~ 4Rilt~C# 6R) t1 ~ ~ ~ vr6.l

~ aTN ~ ·~· flEi~d f.)oQ')JOf Q>T qml. ~ t, Cfift ~-fcJln;r ~ ~~

~i4..,1an Cffl 31TGFFSfG"R -4\ ~ ~ 'qffif ~~ Cff\1d: ~ '4f ~· stfa>tll ''1'\lgq;'

-g{ ~ t I ·~ ~ ~ '141Rct<ti 'Wm cffl ~ ~~ ~ ~ VtlT ll

~. ~ ~~ ~ ~ ~~ ~ 4k$t, 1fTUT, cl)Cf>ltiifh.1, ~. ~.

Page 21: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

~

C\1

!f!t!~il!l ~~Eij1e~!

1 I ,f ~ ~ ~ ~ : ~ t : ~ ! ~

1& ; i 1

~ ]g .. · '*

i. ~ t ~ .~ J ~ I

';! E

~ .LT.

t.. .~. 1 '· J

~!

llf w1Y

~ ~

rt ~ i

jij 'lr

t I

'LT i ·.

~· ~.~t!i~ii

J ~~.~F~~;~

~ 1&~4>~~:

~ . ·~

1& 'W ~ ~ ~

·[i: -

tf, ~ ~. i

J # ~ ~ i

~ ~ lt. ~ ~.

<ft; ~ ~ ~ i 1 :

~ ~ ~. "' ~ "'" ..

~ 1Y I I . '

I I ~ t I ~ ~

t I ~

~ ~

~ 4W

~

~ ~

~ ~ ~

~ ;;

~ 4&

·~ ~ 1

La ~

Page 22: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

22

~ ~ ~ ~· ~ 1fi ~ ~ ~ fijjo~t·GilR m~.cm ~ ~

~ i-., ·C$ mR1 ~ ·~ ~ ~ ~ amfi i-., ~ ~ ~ ~ ~IRbtncl'l

~·~~~1ft. ~I 'lffi ~-tfl'·~·ll ~·Tfml q~ct: ~·~

31f~&f)f'! <til ~ 'il ·~ -~ tt ~ Rttltte ·~ S4~tq~II;A) ~ <til qRtft~if>

~I·~ lN ~ CJft 3fi<H\JI ~ i1R 1906 ~.ll ~ cftl ~Oil'~

S&f 'GfiJ ati\Rctit·~ "Nt ~ "Pt~;c:e ol ·~ ~ ~· ·lR ·~ WE'ffi(Uf ~ .q 'ti"P<.>ft'll

3W{f ~I ~ ~ q~~ ~ "1R>icf51 q;r attfft1!1f1N· ~; \iff 3Wf ~

~em fllffiR~ ~~~I t'fi ~·· ct>l~te ~ ?.R, ~ ~ 1916 t. ~ ~ ~ '(1'11ttl'! st'(1tRC1 fcm:rr I ~ '«'11ttl'< CfffifCf ~ ~ ~ ~

'<I~Rt~ -ij;-qHon&J ~ ~~1·22 ~ ~~ ~~~ ~- arR.

"<ft.~.~ t', ·~ ~ ~ ~ facn1t1 ~ l! Mtti'!Ut Clft ~ ctS6141

23 Y>xq~ 1.920 ~ ~ mat. t-r ~ ·~ -4~<6)& $tAt ~ Jtlib~4t ~ -.\

311RT 'tHfSI~fl ~ lHifi{Uj fcmrr I ~ <flf ~ ~ GT ~ Sl'81'{01 ~

tft~t~4~f-(at?!Rclll) afR"·~-(~~~15) ~ ~sq1·23 ~ ~·~ GIHCflJ:fi

~ ~ ufi. ~ .. ~ -l ~ i, "The first radio programme in Eng.land

was broadcast successfully by Marconi Company on 23rd February,

1 920, from a transmitter at Ghemsford, and a regular service came into

operation in November 1 922, The British Broadcasting Company was

-set~ in 1922-as a Commercial enterprise. u24

~ 00 ~ ~ ·~ RI$H"11fd ~ ~-~c6\~ ~ ~ ~

~ em ~lraiSCf)N ID ~ ~I i?clc@Ptq; ~ ~· ~ atff41Sqjj{j em ~

~CM4cl, ·~ ~ 'ii'!Cf));f) ~ ~ ~ cffl fG"l:rr \iJffiT ~I~~ ftmA $

Page 23: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

23

~ atJftliSq)t\(l q>f qtd40flcl Wf>l;;:flll ~ ~ ~ aJtFft ~ ~ ~ 3Flf

~ ·Oct? 4§~i4H -~ ~ m ~ 1 ~ ~ ~ -\ilflil<~t -~ OR:J Rt~i ~

m=cA wrr 1 \:QPtd~~rr cffi" ~-iji!c6la ffi"liT 1l ~ ~-ffilTI cffi" 1f1:·

~Pre~fl'i ·4 q~RJa ~ ~ ~ ~ ~ ·\i~R ~-I ~ eft:q, ~ fq.Aq

~ ~ 3fR ~ ~ f4cf11fl -q &itlftrpo ~ ~ ~I wPtct~~ ~ ~

~.·"TO ~'tliifaiT "fl ~- M)q~•i\51 tf(f) em 1ffQ11=f ~I

1916 ll ~.-q <ffl ~ -~ f1f11'q1'< SN11~d ~ \if) ~ ~­

at~~t.t>l -ij; '<1~4RI ~ ~ ~- if1t 1l ~ ~ ~I 'fff11ttl'< "tf?fT ~ YJtR ~

cnt ~ ~ ?_$-~ ~-~ 'tff T.f4ctS'< fQ\JI<'f! ~ ~-~ ~I ~ ,m

~-tm ~t'5fllf1 S31T~~~m~~~~~~~~

mmTI ~I 3Rr: ~ ~ ~ ~ \N~q) fi'11"4N ~ * ~ 1l ~ ~- iffi'r

~TPffl

~ ~~cmflW'i -q ~~ atl!Rcm -q m 1919 -q ~­

.f.Frt:r ml ~ cfit 7ft-~ i:ftt41~tFI ~ atitRCf>l .I ~ ~ ~ c);

~ SttlliOI ~ ~ 'Jfi. 3JJq~\QCbdl '1i3~tf ~ ~ atR lfur. ~ ~ ~Stti51lf -q

~ a1\Sct>lfR:ll ~ ~ ~14""11 sit~ 1920 t- iOG eft a~4Rct>l aTk ~

~- Cf¢f- fcpq· ~ ~- ~-~·-~- ~-Tl. ~-~I ~~ ~-ll· ~~ a~t)ft<fif·

·OW 0\1!~1·\QI~ ~ ti ~ ffii~d ~ ~ ma-~ ~ I ~ ~-:cmm :ij)

4R'1't4'<>·4 ~ ~- 3f'Jj\ct'l4 ~ qftJ ffflcll"iN 1:f ·~~J<;J' ~ '~iRiftex' qft

~ ~ ·q)RlJJ ~s:;ii'Gt«>< ~ ~~ ~ -&l?r ~ aT~ ~ :si I

Page 24: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

24

~ ~ 2l.Rt~iEI"l 1922 qij-. fctRi.f -ij) ~· ~· JJit~Nuf ~;):

~~I ~ ·~·~it ~ ~ 1922 l-it~ 51-tii'(UI ~4) ~ ~

~ 1Ti I ~ ~ lff Cf)Af;ft em ~ ·~ ilf'$Cbl~'l Cf)Af4]' en. illG ll. ~ '

·~em~·~ 1'JtJr ~ ~ "1"1q-f\ 1927 em~~ iiG(ititR I~

«1~cnl~'' cnlx«n~""'~' •«!ff 7Rlf, \ill· fitJ!if· ~· ~ 'ti~ttl ~ 'lft .lft:~ .' -ff

1l1«l 1l Wt1Ji(UJ ~. ~ ~ ~ ~-~ tflfaltU ~. tR

:urm~rifi ~ w ~ s-m, ~ ~· ~ ~ wftt'(Or ~ ~ ~ 'JfmT ~ ~

m ~ ~ ~··~ ~ *1*''~"'.., lM ~ ~ "*1'PfT "11m I ~ ~-~

'1-=i1~utrr 3fR ~ iiRI~f'tlllll ~ ~ CfrCk t>Wr anur 1ft 3ftR w:rml ~ ~

CRif\{ ~ ~ t. \flfi llQ5R ~ 192-3-24 ~ 1ft 'Jfffi'J ~ ~ ~ ~ ...

~ ~ ~ ~ ~ fi~)~ut""flfflCfi ~ ~ afR tft~ql ~ tR ~ U'fii'{OI

~ ~ 1. • A mateur broadcasting started in India ·;n November. 1923

with the setting up of a Radio Club In Calcutta. In June 1924. similar

some two and a half hours a day. Due to financial diffiCUlties the

Madras Club dosed down in October 1927: But on 23rd July of that

year, the fwst regular radio broadcasts commenced at Bombay and on

2"6 August a station started functioning in Calcutta . .. 25

Page 25: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

25

~- ~- fifhr. WRR cp1. ~- ~- ~- ~- qft. PJ~t1 ~- (f;l

\i~ -~~ ~ tR -~~ ~' ~ ·mta ~ ~ It~ if~ SN'If'<UI

q;r- m 1926 ~- ~- "§3fT· I ~; C6(ricmil; ~ 4 1lf«i· 't1'<4il'< .f. ~

sttJNDI ~-~ ~ ~ ~ ~ cftt ~---# ~ ~ <PT \it;.\fteif

dt'Ct>lt>ftrt qJ!l'ff\llll ~ ~-;) 'fclxrr· ~1"26 1J1'«r 1l-~- Sl'fll\lDI ~ ~

em \3~~ 1!~· ~- ~-;) ~ ·mJ>R.·~ t", ·The Radio Club of Bombay

broadcast its first Programme in June 1923', and· the Calcutta Radio

Club in November 1923. TheTransmitters-were~toaned by the-Marconi

Company. The Madras Radio Club, with a 40 watt transmitter began

transmitting_ on Julr 31. 1934 ......... The Madras Corpora:tion resumed

the srevice on Aprfll, 1930 and continued it till All India Radio too·k

over in 193R"27

'Jiffif -q ~ cnl Pf4~d SNilxDJ 23. Wllf 1927 f. ~ M:

@1 I m:ft -~ ~ ik-oa•nmtft l=UI{tfi'tl S1t.t1xn1 ~ ~~~tl"1 f4J'5(brt€•J ~,

W ~--~f%ll) ~~H Cfir \3<:ft":Uc~ ~ -rrzrr;.· ~ m«r if SHJl'{Oj- -Cfir ~­

~ 'ifi ~ ~ ID ~ lin I ·~ -q Pl4fqd SHili{UI ~ ~ ~ ~

(f)) ~ 1926 .q· 'l:Jl«'f. Hqq>}q 31'R I~ ~r:%4'1 iill'5451~•-l· q>tq;ft' ~ ~

Sll~~e -4>RI41 :ij, ~ ~ Ati~$l~d :ij, ~ lf l!rl+tq -~ "1flfT 1 ~ tt¥1~ :ij)

awfi;r. ~-~ if~-~ C6&1C6't11ll' ~- -ij,. ~- ~- ~- ~ &tl~fl~ fGm

11m ~-I dt;.j"'HR ,. 23 ~. 1927 tffl ~ ~ <m \iJ1.EfiC.~ ·RPm Tim 1•28

~- ~-liS(ffi· ~-~~~-~-~ q;) \jffffl·~. ~-31 ~-1924 wtt ~~- 4i~H\J1"1 ®t4Rs+fi 1PT Sltli"<Df ~ CJR. ~ ~ll ~ lf ~~ 'q'<"

Page 26: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

26

10 t$ci~qte ~· ~ ~·lR l/4 f<h<>flqle -ij). ~ifl41e-< wrnr ~~ ~· ~

~ ~ anil:fq; tbfd1il~~l ~ CJiRUT SH"fi~Ot"-~ "fRt ;fflJ ~ ~I ~

iffq. S4'ffl'tUI1rRcl'ift4f ~· crrc). ~··of·~·~··~· ctftl ~· cf;tAt. cttr

~ ~ ·~1t~""' §IJ.<Sit>tf'k:"' ~ R>1ftte6' 1 ~ -l 'iJffif tt'<<m\! ~ cll~~tt

srJ1(f ~· ~ ~· ct>)clct51dl -q ""~ Fcbt>ttqle @ffif' ~· fft~=ll'"f' mr ~i'ff4le'< ~ 1 ~ ~ ~ 55-55 f<bt>f\4\e'< ~ ~· .q (f)lt\st5'1 ~ "fT ~ tl-1

~· tt1MStt?e•r Cf)+Cf~ em· attr-ft· 0111f· ~ ~· 1(§£1€1! clt~:fllf! ~

~ amJ ·1R tt· ~ ~ ~ ~ 1 ~ ~ ll·· ct5At4\ (1•11ol'< ~ 1l ~

C1lft1 iPtQ*fl-;f 1m0 tt'<Cfil'< ~ atjm., ~ fcp ~ ~ atrfl!Cf) ~ ll ~.

~ 1jffi" ~ "$ ·~ ffiil?l~ $1'4t'll ctft 3ffq~lfct5dl t I 1Tim ffiil?l'( "" Cf)l'q;:f)

~~~if WfR ~ ~ ~ ~ ~ attx JW'f ~ ~ ~

Pill~OI -4 "W{ ~ •. \NfCPl ~ ~ ~ ~. ~·~ ~ ~ ~ ~ ~

~ atR -w:r .~ qij "flTq ~ 1=fl?r '£ Cfj+q;:fl qft ~ -q· ~ ~ "WJR

'"1tf -san, Cfj+q;:fl 'Cf)l mc:r. ~ q;r ~ E~"TI w 1 ~tt~~ t~'<Cbl'< ~ 9 ai~ai'<,

1931 em ~~4"1 ~ df\SCiltfR!Jt ~ CPT ifG q;x ~ ~ tt~~o11 ~ 1 fi'<Cill'<

~ ~· ~· tR ~. 1l. ~ \SltKt\'1. StRifai~ ¢, ~ISio41 CIQI41~ Cflf. ~ lFf 1l

~ ~ g3TT I 3.imf:" 'tixcf>Jx q;) \iFi:ttd ~ ~ ~ ~ $ 1H1NDI-OO

JM Cfllll. ·-ij). f<;rq ~ ~· Q>l Fl~i'lll ~· ~ 1 St·ttl'lUJ if.~· ctft. Rt"tiiltcft

Q?) .~ ~ ~H<f)r~ ~ 4>AR\ ~ f&<fjR"f ~ .~ 4o ~ m ·~ atR ~

tff.~•. Q\S'"f~'R cnT ~· '~lcl'< aiN;. it\SCffl~•t' ~ fclxrr lfllT I "By

193.4 the..Go.vernmentof lndiahad come.to.;the.conclusion thatitcouJd

undertake extension· and development plans for broadcasting, P •. G.

Page 27: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

27

Edmunds was appointed the first COntroller of Broadcasting ih

1934."29

'ff~Cfjl~ ~ 5 ~· 1932 :em ~ Pt~ ~ ~ .·~ ·~ •P<P

·~~ll'i ~ §lt\S<PIReJf ~· ~ ~· "Gfltt· wr· ~~· tffiJ· ~ ~ ~··

~ ~ ~ rt' ((9if1\( ff'(Cf>h! ~ ·~ Ptll~OJ ·~ ~ ~I ~ ~~ctl ~

~ ~ ti'<Cf>l'< ~ ~· 3lif· ~ 3flq~lfq) ~ l"Jm· fct> cj)q;ft ~ 3fm·lf· ~ ~· ~·

~ ~ ~ ~ ·~ mm ~I awl·~ ~-~ ~· ~'<l61'< ;l !41¥1)4)~'1 RctHosl

om ~--M 1R m ~ -q. 50 51RI'Ict ~ ~erR ~ 1 ~ lfi<>ttq'M4

§lf$tt51Nit•i ~ ~ 3f1'1G~ "'~ ~ m ~I "In August 1935, Lionel

Fielden of the B.B.C. arrived in India to take up his none-too-easy

assignment as Controller of Broadcasting.•30 '<l¥'f~~~~ fcr~ ot~

~ '3114SI~Iqlofl' -q ~ ;affi& ~ WfflX ~ t". ·~ 1953 -q. ~

dJ\SCblfR~I Cblxq)~.~FI ~ ~ 31f?t.cm't1 ~ clJll"cl \ffi&;'i mw. ~.I ~.

30 aT7JRf 1935 em $~l(>N atftp dJ'ISct>lfR•t q;r ct>i4lilx ~ttlclll ..... u 'lJR'a'

tNCflli( ~ch~clx w~-qcpaTWrCfllmcltr ~~J4t1J'<01 w~·2o ~

m ~ i4•N'~' :eft 1"31

8 Ufi 1936 ~ ·~~ll'1 ~ a~J&ctSil?bt ~·em "W1 dG{iicrH

'aik>J ~· ~· ~· Tflfll ~· ql{. l \.Jf""tq;ft q;). ~· ~ a:Rf lN'fNUJ

·~ .fcm:rr 11m I ~ ~ ~ ~ ~ if st ~ Sf'HJi(OJ ~ ~ t­

~· 1f. H.G: PUblication (Regd.} ~· Jupiter series ~· akMo 51Cf)ttlm

Mass communication Journalism (manual)~ f<\q'I(UJ·~ :rrlfl i ·~ 11The

Page 28: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

28

Radio club of Bombay broadcast its first programme in June 1923. In

November, H123 the Calcutta Radio, And on 31st July, 1923 the

Madras Radio Club started Broadcasting; But it soon closed down.

·However the· Madras, Corporation ·restarted the· broadcast~ng servia& in

1930."32

~csqsti ~ flf>. ~~~ .q. ~~stttr•<or cm ~Rtt5t'H 1926 "ff ~ mm· *'' ~. Cf5<'1<t>ttt ~ ~ '4 c;qfffl~l{"t ~ ~ ~· ~tlf'11 ~ "lft· ~I ~ ~ ~

C>QqtfJ!fm -.r ~ Sftf('(O( ci;tAf l'ffao ~aT~ 3f'R-~ l'ftff'(U( W:rr ~ ~

eft I lS26 ~. 1} tft mffi ffiihl'l- ~ ~ Sl't1N11J cf;tAt q;) ~ 1} l'ltfl'<111 ~

~Jttlct ~ Cffl <:11!;lif'ftt ~ fc1;m I ~ ~ ~ aiR ~ l@ffl ):ltf('(O( 23

~ 1927 em m (~ ~ san 1 ~ l'lfftR« f<l;'trr ~ iil\Stt51~ 1 ' ~

.J1 ~ ~ ~ ~ ~ ~ em \1G141e"1 dR6tcll"1 4t~fl''llq ffit ~ ~ ..

ffmu 2111•33 ~· EUG. "fPT t4eelmxot ufi .. ~-~ 'lfi. ~. f. ·oe1hi Statjon

went on the air on New Years Day 1936. The same year, on Junes,

The Indian State Broadcasting Service was redesignated 'All India

Radio'.•34

~. ~~~~~ :ij, ~ .(f))<>t4'Hdl ~ (ffl \14EIIC"1 ct("q)Jcll"1 ~

:&"'icll ~4tH ~ ~I ~ \3Ci£11e~ ~ ~· 26 arlffil 1927 ~. cffi. iftlR.n. -q

"ftl''lt'll:il!~clfe'"i :em Wttl:ii!OJ S0TT ~I ~ m ~ qij Slt~flfq> ~ ~

~·. ~· ~· lff tt"ttf.41'<~crite~ ~ Vitf tl. lllttiR~ ~· Cffl ~ RTt<f i I

Page 29: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

29

~ 1930- ~. ~ 1fl"ffi 'tFlC6N ~ "CFf ~· Ji?UCH~ · -l S1'<11'<01 f6T at~Cffi'< arcR·

~ tl ~ sq ·~~Yi ~ df;gcf)f~l ~· 1lPfC5 ~ wtH'<UI q;) Pf:qllt~

~ ~· ~ PcPml ~ ~· ~ ~ Cf))(>}Cffldl ~ ~ "Cffl"d. ~·~I

~ \14tt>'1 ~ ~ +retPt~ttlif> R>t~14ct <61t"S"1 ~·I ~ ~ if>T ~ awl

'dcttb''f ·m ~· ~· m TflJT 1 w -.:rm ~· a 'ff- 1936 em ~ ~

~~4r ~f%4)' ~ "GIT"f w ~ Cflt ¥ 1935 t. 1f at'<mt"ft"1 ~ R~ttH1 ~ 1f

-qcp ~ ~ ~ ~ ~ ~ s{·~l a~tt"ft"1-~-R4t'tfd -.1 ~

~ em '3ttCf)tttqtoft' ~ ~ t!U 1 ·~ ~ 3tt\ilrc: san m ~ 1ss7 -if

1ffiiT tNcm'< ~qfl ~i•to'lcm 4'111 att<m~rqton ~~. vrr ~ R<tJttRt$

~ m ~- ~ ~- at'Ul<tJ'1 ~ ~ ~ t-· ~- ~ 1l

JHll\l 01 3RI ~· qft "ffiB ~-~ tfifih:qJ tlR ~ ~ Yl41ftlq; ~ .q· ~

san I ~. 1f. gq ~ S1'<1J\!DI ~- -:crm. Vf(l. 'lfffil. ~ ~ -a) ~ -qq;-~

~ afrx &~4NG1"1 q;r m 11AT lfm 1 ftR:r ~ ~ ii~Hvt""l af17 3Rt

•1Rtlil~4f ~ ~ ~ ~ ~. 3TJVT 1ft 3flT'l wnffi ~ 3flT'l ~ ~ CfR:d

·~. \nfi ~ ~ 1923-24 1\ li\ ·~ ~ ~ ~ ~ ~.-3tR ~

't;fl~\J1"11tiiij) ~ ~· ~hlffi:qJ. ~ lR ~· UflNUi. ~~I ~ ~ ~ ftp ~

1923-24l. ~ ~ ~ ~;) 5t m ~('lctW a164it~ .. , ~ <PT ~

Page 30: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

30

~l:l'11~, ftl~15fG \i11'1c61~lli ~ '1'1l'li\Jict> 5f'Hf~Uf 5f'Tl{f qmrr. ~I aFlf· ~

'"fltiQSO!l ~ ~ ~ ~ 'iffi ~ am:ffi .. '"ft'.R"Cf'!U~ it 5f'&Qfd ~ ·~ ~·

~ 'f14t<:i47 ~· ·~ ~· ~· ~ ~ ~· ~ ~· ~·~-- 6RR=i6 ~·

am atll"#t~fqJotl -ij; ~ (ifi ·~ ·~ 1)eqfffi ~ ~i "~ ~ ~ ~

f?J~tlf<'lt· 'tf· ~ 1fAID• t ~· ~ ~-~- ~ ~-~ t. em- t ~· ~

Rr5ttfiict><tl ~ ~ '"fl't4'1 ~ ~· qfmq'<ot afR·lf§· em ~ ~ <tR ~ 1

"1TCCP W '"fJQpt· ~. ct7¥fe*fi· W ~, ~. ~. ~, ~. '1\~~ ~MMr ~

1fl'&flf "fl-. ~. q;fittrr Q'JT.R *' ~ ~ Wfffi' * ~~<~~ <1ft 41d!ill<'11 t ,.36·

'{l>~Ri't& ~~~=n1. ~ <l ~ '<1"1'11~Cf> m. cl~+rWi ~ ~

~ "lfq ~ tlll:fl('(tJI"{ $ at"jtii~J ·~ ~ ~ * ~ 'Cfl~Jlll atlcbl~lqfUfl ll 1ffl+f 1ft ~ 31tt at l<ffl~fCII ofl -ij;-~ at jtf'aF1 ~ ~ * 1ft ~ CPf ~

1=fTcm ftrffi 1 ll fP=tStat ~ f~ 1} ~ ~ t m W:rrG ~ q;ffi t. ~ em ~ ~ f. ~ ~ ~ lR ~ am ~ ~ yf}jljJ em ~ 3fix ~

cp;ffi f ~ ~ ~ f I &flct>ci?l WCf>qtoft ~ ~ flldq; ~ m lTCPffi I

~(fiCJtoft m4f 3114iFlfq1Dft '11'6a'"f ~1ft ~&Qa mat: f..~ W '1FAT ~ fc):r

3HCfJFUQIDft ~~~~~~~~-~1ft~-~·~~~ .ar4)

~ at1Cf5t~Jqfuft em· 4§'4'11 ~I 1iffif· ~. lT· "Gil 3fJCf5t~fqfOft ~ Oi.lT ~· ~ ~

5f't1P<O~~ :fl ~ t. ~ ·ClffilCt ~ \i4:st)U>IaiT ~ ~ :fl ~ WI1Vl ~

~ c;flq;tbl q;r 5fJOftlttt i; ~ lllWffiT ~ IH37 ]Of(§Qf(i ~ ~ ~ ~ -ij)

Page 31: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

31

~. II~ q)(>ifq)J;(f cpf ~ ~ ~f"(d(N ~· 1f. ~· ~· M1R·· if.

Qffij)f$ltQfUf\ :c€f 'Jj\~ij)f ·~ "'f6i'Qifli ~ ~:1 Qffij)f~fqfUfl ·aRT lfi q;fct '{q91ibF~)

~· ~'t.f'iiQ; ~·· ~ ~ ID 1lt t•3a

311Cf)Pttqfufl ~ ~ em att~rts.a m -ij;- row· \ffi(ffl ~ ~

·~ ~ _nEf§\1191~1~, ~~\11.-.~J~Ja ~ ~. ~ 4 ·ri" q;f ~ ~ ~

ancffi~1WAT em qR=qlJ f'tctot ~ 1· mm· ~ ~ stflt~ot c$t ~· -ij; ~ ~ ·

~ 'amr ~ ~- ~ Pl4'51<t> ~ <>tttti)<'f <tlw;~ "' ~ ~. "PI~'t.f:tt tt

1fffif ~ ~'"<:1 ~ ~ stflt'<ot R;to;fl ~ ~ ~ ~. ~ m ~ ! ~

~ ~ flCf)ol t; m=r=rr ~··· "'t'C4"1 ~· Cf5\!" ~ r•ag ~ "iif'ffi 3f{\;f .qr

~: \RAT tT ~ cPfl1Cft ~1 R;ta4) f$ 1935 t. "$ ~ttt4ttt ~ 1 •Many

people think radio is the fastet-moving, most up-to-date, most

portable medium available in any location from car to kitchen. They

perceive newspaper news· as ·togging behind radio and television. •4o

1lffif -q· ~Q~&l "A ~ ~ ¥=flUI'iT if ~ $1~f'(Of ~ -mTffi" ~ ~I

1ff«r ~ ~!lll~ <rn-1l; ~-~ m-"$1 fa~~eJI~- fad:SiH 't vnff· W'f~

~ CJ.ft * a~m 6lWf q)l=f t. .Ql)lfl £PI ~ ~ 3tR .~ ~ if

3114>1~fqtuft ctft. ~· l16tqiaY ~c#f i I ~· fch11<:1 ~ ~ wft ~ em •FJ)~\iF"J '3~6\fl ~. \J11<;:JCf5Jofl ~ .afR ·~ ~ fcl~llcl ~ i; ~

atfctH~fqfUfl-.1· "f~tQ'j\Uf 4)SJGI'1 ~ i I

3fl4>t!t1qtufl ~· ~· ~·· Ri:t)tifdl ~ ~ ~· ~ SifltRd 4>t4w"f

·em ~ ~, .··~ -m ~ '41,. q)"f tf<JT-~ m Pt«ii! ~ 1ft ~<rt<mt

Page 32: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

32-

~ ~ i. \Jfilfcp. tt'ilifl'l lffi cm tm-~ ~ tft "Wm ~~I~

m +t'llillx4?tl em "JRfR ~ ~ -~ ~ _:aq) ~ 4t~a tJ ~ Wttlxuf

~- + aw:r-~ ~- OQ)· ~ atR ~tflfaq · ~ ~- em lflqfltJCf> U'lftq:w&t)

~ iR l'Jllll ''311it>r.ttQIUTt -~ ~ ~ ~ uiT -~ lR 311"11~tl ~I -~

em ~ · C'Pll· o:rtl- 3Tiq;;rr-~, ct4ifcb ~. ftr~HT ~T 'A l'f ltf l'<r em lf~Uf~'f"· lelf.!r·

IR a~tt~tRo t" t fiFrr ~ m -~ ~ fiFrr ~ -m ~tw<1 ~-~ CZJfffi (f(f)

~ ~ ~~ ~ ~ tf 1ft' 3ffCfifftfqfDTl Cffl' \i~~ 3fR'IT t. ~

<i'<Giif'1 ~~ ~ -ij; Cf5RUT ~ ~ ~ ~ cllCf>FSI~ t-~ ~

~ ~ ~ ~ ~ "$ "Cf>RUT w4l at ~ -.l 3TTUf 1ft s:rJttq}(ll<'fl t 1 ~

~ ~ ~itt'4m ~ t' rcP-~ * wmRtr q;=rtfst#i CJh f.NltN ~-~ '{1%'<

~ ~ t-. ~ tt4il't!H 1l?l1 -cm w.r-fmM ?l[f$ t.t ~ ~ t1

'tlfiJifN. ten. em 1RtR -mti am.~- "tl'm "8t 41ft! a t 1 am; W. ~- ~ ~

lHif'{OI CJft ~ flq~q; ! 1•41 ~ ~ ~ ~q;R!q ~ ~ct>HUftcl ~ "tl.

~~~-lit ~~afrt-Jq~Q!-1--+il"?'t~ t1 ~atltt~m. ~-~mm---~~-'4t

cnf'<4f'< ~ .t, 'GtT w 'ltft ~. ~ 'ltft ~ 1 ffl:l\tto= "~ UAffi ~

~ ~ lft. Qct>A"ft?l- \iFf-~ "ct>T ~ t ~ ~- WRT• fbm_ wm-- 'fofl~\JI'1

·"SJGR ~ i:l ~ <it cl)Cf)fSwdt ~ $ ll -~ ~ tl ~ li

~ 'Jiffifi--~- Jlct>~~ <Pt4w'f t-1-lWfiUT VR'ffi ~ ~ ~ ~--~- 3JT3r

~-~~tt•42

~ ~ ~ ~. IR ~ ~@tat ~ t ~ "lffl ~"""m

~- fl~l~dl ~- ~ ~ 'ffWtiCff 1f ~- ~- qffiff ~I ~ uiT ~ ~· i,

~ 3"ftF.fi Cf>(>ll'11 ~ ~ ~ 'f~&f) 1f ~tH~ 'ifRffi \;ffffi -~I ~ if)RlJT

Page 33: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

33

~ q>T ~ -q-;{ Tfiffi· WtfTq ~- ~ ofix ~ ~ 'l1'"Bm: ~ ~ \jffilf ~I·

~ a~t~WtJqJoft -<ffl SHit~ot Rnmcl ~- :m :q1f ~ -~ .fixrr vrRrf t. ~

Sltti~OI '$ ~ ~ &fA ~ \iiRfT t- fcj;' "lffi" :Wtii'<DI ~ "$ itrq ~; ~

~ -ij; ftw-tt 3R1: :Wtff~Uf ~ Cffl" ~ ~-~ ~ ctiJflt!(~ ~ t", fGt~~

~-~ ~ "CPT 3TtAT ~ -m' lfl ~ ~ J«tq; ~ ~ 3T(>JlT~

Elm CfRffi -~ mm t- -~ ~-~-1ft ~ -mor t1

1 .'fl-~(2) .(ar) . ._tt~

~tt'"'tfffi <PT m ~:. ~ .f<\m cfi)- '*l -'tlcl'lidl qct

ttt+it~ czrtffl ~- tt+i~tarr ~ ~r ~ ~ q;ffi. 11Af· urrm· !t "ffi'.T tt

~ ~ 'Q~lli, f<f¥11~ ~ "W-fllf$1~ ~ ~ ~ ~ <ffl1fi xH1cl>l \iFf tt"Ifffi

~ ~ lf &II&:II~Cf f<l>m UIT ~ ~I ·Ufif rmt ~ ~ ~ ~ SfnP~I lf 3Wl VFffiT ~- ~ti~G'ff -$)" 31~atRH -q ~ 'l!~tm ~~~ t m "GR-tt~RB 1ffl' ~ f-)~(1 tt ~ mm t-1

atlctiFtt41tif) em ~ CfT'ffi'Cf -q ern ~~n<."f UR- tt~lt~ t- ftl¥t$

<PROT ~ ~ ~ .ffl'J!Cf 1J w"UfaJd m ~ t I ~ttffilt:z 3114>1!{1q!UY1 ~ ~

~ ~- 1ft ~ ~- ~~ ~ \JI'1flttiRfi ~ -~- ~ ~ m ~ t-' "ttl<<t>'ntn 1l •lFG ~~1ft aru ~. ~- ~ 'f1t'4txomt; m ~ ftrtlll Sfq~(ij tl -qql m-- <W Ri!;a~ ~i_tqflCfi, 4\!~'ICfi ~- ~Q1'(fi. qif~ ~~ irar tl

qct¥11'1 >fWT 1l ~ .312f 31fi!~d ~I ~ 3l2f ... :cpJ mar i- "GFl fliAii£11

~- 'f>T ~-~- ·~· t I ~- 3T2f em ~ • ~ 'til~<'ll Cffl fcl~llot t I

~-~ ~ • ~ :cffi atf~UUll ~ ;aff ID lflOT, ~ 'fli~(IQ :ij) f4i!llJUI ~

Page 34: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

··~~ eRWi= iift<pRlCf) 413~H <61 Q6. ~ ~ ~ i., -~ an+f

~- qft •• q<+ql(JQ,. #ff-~ ~- fa~- tf+ilrgtl ~- t ~- ~ ~­

~cl(f)'< tf-~ ~- m ~ q;) tl'W>I'<It'ffh \ffl'iW1 ·JfGM q;ffi. ~~-~ ~ ljlf

cm ~- Cfffi~Cf· ll· • ~ tifCf5t~l- ~ tT 4R itt~d ~ t 1·. ~ \ill ~fCf5N

~ ~- 'fl \;f-1 ~ ~Et+it'1 ~ !, -a tT cf)J<>tia'< if 4Rtit[>t1 ~ -Mf([5Rt if

qRoro ~ t11l44

W:f ~ ~-~-~ -ff ~ \i11'1ct>tfl ~ a11'HI'< · ~ ~ ~

mmf !- f1J; atlct>I!(Jqtofl ~-~ ~ ~~tsfdl ~ ~ ~ ~ tf~~ ~~

-ij;. ~ * -.=f ~- \i1'1tfiW ~ q)(>l!JOJ ~men t om ~ qft ~ ~-~

~ ~ if (f)t4w¥1 U~IR<"t flm) \1fRf ~I ~ q5J4w'11 ~ ~JOtfol ~ ~ ~~d

~· ~ tfl+ilft!Cf> ~ ~ t· vfr vF1tt16 em mft fm" -q ~ ~ ft;rq Mm

~ t! uftcA' ~ ~ ~. ~Jiif•l ~ ~- if auct>I~Jqla~ ~ 41i5fQfll

~!Rem q;1 ~ qrufi_ t I "ER-4RqN ~ ~- ~Jiij' ~ f4t4ct> 4R<i~-ll qq;

aliWI!llctiUn '1ft ~ mq ~ "GfT ~it ctftqR" ~mit-mit 'W1'f4iaiT \'IX

att~l~d <m4w:s=t1 <PT ~ ~- EJm ctt. ~ ~ i fcp \ffi'CPT. ~ .mm ~ ~ ~ ft6ttt'!Vf i I qRqN ~ ~ ~ ~ ~ !filil~d ct>t4Sf>l"l

~ \jflffi; ;ffiT ~; ;ffiT ~. ~<1a+fi ~ ~ \i-Gif.R"l ~I ~ ffi6 -ij)

-4>t4ffl :q)J Pt+tio1 -mm tR ~ -fl ~ ~ ~-, ~ +i~t\! ifi ~ ~ ~

'lfllT oRfi t 1 ~an-~- tt+i'Ritan -a,. 'fl+it~'"" em ~ 1ft l'ff ct>Jdw+t ~

~ ~- atlifllf!Jqtoft ~ ~ 'VfTm t I ~ ~ 3Ri 4JRqJRft1 ~ ~.

qq;qJ"1 ~. fmj cm tfTWf-~, ~- ctft 'fl\i114e~ tfl+t1RJ:fl q;J ~ \34i4N

Page 35: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

35

m ~- cffl'. ~-~· <6t4tt>'il1f• ~ll~cl ~- "'llT· W ~I~- 0«r ~ <6t4wiil

<PT ~an am 1ft ~ ~ ~ ~J ~ .oq; ~ att<ht~Fqtuft am -~

~- ChHfSb+i 31~ct>tift <!h1 tt ~ ctil4st>"f "iffi" WlRt·· iAllrr· \il"ffil i I ~ JI'CiiR·

~ it>14:rJ+1l ~- Wt1NOI -4 1ft ~all ~ ~ qij arR -# 'H9if>x ~ 31qif)r.tl

-ij; ~- fctxrr· "Gffill· t Gil G)4tN ~ ~I G)4ti\! <ffl ~ :ut+flol ~ lf wt· cm>ft

'"l~cllatl ~ -~ \3q~'ffi ~ ! ~ ·3fq<tWtl <ffl ~ ~ Cfif'1Cfi1\ifl 'i~cltatl

-ij)~f

~ ~ ~ t nP 3ffcpfftfqfo~ 3flA \1't1'1!GI~('(f <ffl ~

~j'Jft~dl ~ ~ ~ q;r wmr ~ ~,. 'i~cll c614st>+il it "ff8-clran c6t

atfl:I~R;j4l, 311ct>iamTI, ~ tf1'fflflafl W 3fl<t51~1qlufl ~ &IFf· ~ ~I

41ftcllaTf ~ aijlt~q; til'eCf')ut ~ <"flq;-oj~q; ~ ~ ~ ~ q;llfwlff em

1jM ~ mm t-·t ~ xl~lf c::t~~ eM '1("1Gf'< ~ ~ xl~lf vftcR -q

o:rRt CJft 'lJ\fll<nl a1R ~ 41~1~1'"1 ~ ~-~ .fcrlltm w 1ft ~ cnl4w41 ll

Slj&dl ~ 't141Jftd fcm:rr \jffffi ~I ~.ii. atJcpJftjqJOft ~aff ~ ~ G11•IRI

t1Rft t. \Ffll ftrm rm ~-m- qmfi t ~ ~-~ Gtlti'M4>dl ~ ~

~- t 1. almft. fffifl em 41G1Ej,o EA"R -ij;: ~ 1ft ~ Cl514w41 ~ \i44)fllttJ.

l1ti'('ql!Df t I

~ \344m -~:q"'' ~ ~ ~ ~ ~ i ·.f$ 3114Wti41Uft

~-~ ~4>1 ~ ~- qRql'< ~-· ~ ~ ~-~ t: atR ~ vft"cR.

afR ~ ~ ~ atTIT -q;) artFft atf1:ICJQRt> em am:JN :ern ~ ·t: 1 ~ ~

~- atlcmttqfon "$\" Qt)Cf)&'4ttl "ct>T· ~-- ffi WfTUT ~ 1 p~ ~- tlft ijt)q;~lfdt

Page 36: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

36

Q)l ~· ~· W1fUT i fcp. ~·\iFf·~· ~ ~· ~ q)RUT· ~· 1R if.~

-tit qft ~ 1956 ~ 1975 ~·~ ~ ~ ~-qnl ~ ~ ~ ~ ~

95 lJIR!ftta ~ ~ ~ 1 ~-~ m 1l ~ oreft,..n ~· ~· ~ ~ ~

Rf«tF< '§3ll I 1S73-1f 187 ~ ll ~· ~- ~ ·~ ~ 31j'ffl"< ~ ~

~· .q. ~· ~ ~ Yftff· tn 1 1lFif· wm· ~ ~ f4Jifl ~ ~ ~ ~ em

~-WHJO(UJ ~ cfft P \14(11§01 t' f1145

atlctilfilqtofl '$t ~<t51 ~""'4RqN 'fl ~ ~. c:tRR, ~.

'<IG14lRr, anm, 'alfltct> ~ af.?r ll ~ ~· ~· t I ._...~ CJ>r ~ '4t

~ ~ + ~ 3Jl:fffi ~ m t-t "3fruf ~ ~ em ~ mrm 'it'tll+i

t I ~ (1{4RQt4c11 ~ t2114Cbctl ~ ~ cffll 4Rfitct t I ~ ~ mm em ~ afT'tq~ $. ~ 4'<\f*N \i1)"?ctl t ~ ~ ~ ~ ~ t. RifrtY'<

~ "5)- "tl$1 ~ GWI~q; ~ "lffl ~ ~ ~ ~ Nm t afR W 1ft~

~- ancnur. ~ ~. tG. ~ t I \41fllct ~ -q ~ m cn6 ~ ~ ·rcn ~

\iFf-~ (flT -qq; \illq~4q; q)ffq) ~ wm ! 1 ~ ~ w ~ m, ~ m, <Ptff

urr ~· m-~ cmt· Cfi111 ~ ~- ift; -~f%m. ~· ~ q;r Cfi111 q;«ff- t-1 ~­

w~~ ~ ~ .. ~aN ~ l1t ~ \iF[-~ ~ a~l{("ftlJal ~ ~~·46

3114>l!llql.aft ~· * 'tW'lf"'4 .mm. -ij) atRIRm ~i(lffi" eznw.lll. Gqi tft ~· t I

~ :q<F\-~, ·~\Jfcll ~~1R ~ p ~ ~-, <f6i ~ p)cpl'fl ~ ~ ~

~-~· ~ihl Cfif· ~ ~ ~· t I "3fTCffiW, ~· "fl" ~ qft fi

~ -ij; ·~ ~ 1frlT :cffl ·~ ~ ·~ ~I ~ '(5f ~ ~ ~ qft aiRJl

~ ~· onff. ~I ~ "flir ~ ~ ~ afR ~ ~ ~ ~ 1.TAT ~ fit.pq

~- GllR- qij ~ ~ ~I 4'\~41 ~ ~ ~ w) frt.-q: em ~ ·mer ID l"f4J I

Page 37: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

37

~·· 3f1\jf -ij). 4lf~·~n ctft. ~· ~ ~·· ~ 1 ~ ~· ~ 3fR

~ ~ t I ~ ~ ~- afR 61§~41 ~ OTtR anq:q;) ·WPC ~ t.- Q5. ~ ~

t; a~~H ~·· i"; ~ -a,. ~ ~ i" m- ~· ~- -q. i. ij\j'(ijif -q. ~ •

~:r{•f'(i;if ~ ffi mm illJT tT ~ ~- ·~ ~ ~s~'~ r 1l ·~ ~ tR m 3Tfq

em· Gl§~lll 1l ~ ~· JfCPC Cffiff· ~ "lfl ~· ~- "t I ~· ct>NUn ~· ~- ;f·

~ "lf1"o:fi ~--em ·a~tct>fEi<1 -1ft ·fcl;m -~ Sllit~o ·1ft ·i$m '"47 ~ :q \JI"1vflq<f1

cffl- ~ ifi'UP'f of fUto"'11 SI'Jfl~\1 fcm:rr. ~ cfflt ~ "fi&P1 ~ ~ ~I

·ffic 41~4, ~ ~ ~- "fft1:rr ~-~-~~-~-<am~ ~:tiiCif \i1"'1ti'&JI ~ ~

3Pj44l•ft t'. ~ ~ ~ ~ ~ ~ 3TEI' cl•r~•l 90 ~ <WT ~~lfll( ~I

·ffic" iflf%41 '$)' ~ ~ ~ ~ fcp flifl'qJ'(-~· (I"Q;' fliflill'< ~. fP'fl'qN :tBf·

~ ~ ~ IDClR IDXT ~ Q(f; 4§€1r:t ~ ~ "CffllJft ~ "f.llRr c~ ~

cplf $-mcf ~) WI ~~I ~ 3F&~N 7ffi ~ 3tcP 24 ~ ~ tt

Sl<til~ld mro ~I ~·HfR~ fife tflftttl 'H+JI'qJxl em \3'ffifi rtTR ~ "il -;uff· ~

c::::... . Q ~..,....(:\,....~~~ ., . "' ~"4& -:!T.fl Cfj::t=(1:rrl , j\ij (1 ~· (I l s;! 4 11.(1 '(1 '( i'5-~ I q §:iH ('II t?· I

~ 41CI~4 ~- PtfVilct ~· i I qffifq. lf. ~ ~ ~ cpp:fi. q;J u)'$45.'< ~

~ IR -~ ~ .3Jr~44>t'1r -~ ~.1 wz;r..,~ :tmZPl ~ ~ :q)Rlif \rn11

3fiCfj-tifoJ '4t ~ fJfm t; ~ ~- 4~UJI'1· ~- amJf· (f)l ~- aRl· fll"tl~(f)

~ ~ ~ i-,1 Of(1: ~ aifCitl!C6 ~ :cGr 1:fi 3fq·8:l+fr <P«fT !1 ~ oiRtRm

ecll~\itwt q;). ~ 'qCf it4l~ut"'1 Cffl· ~· l=JR· Q);f ~ ~- 0Qfffl:4~ em· at'6Q44

·~ ~~~ ~ stfttHU tR stlfit.(R>t ~ ~ t"l -~ ~ 314ti~Rttif ~

~· ~- "ER-4RqN -q. ~· (fC6 m -ij; "C6RVT 4"T.flt4-1 ~ cm· ~ ~

Page 38: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

38

'1tf)Hitiiq) ~· • ~· ~·~·an l:ffilf. t: \ifl. C1fiiT. ~. ta~·lSiet• ~· ~·

"'f1Wclt1 "'~'~Rt-CI> f4Cf)ftl ~ .·~ \1Q~'ffi ~ ma-r 1 \ifqf!+l<."\"1 ~ ~ e<.'fl~"'~

-$ ~ ~· qft \;Qf~4ctl q;l 3lt~ffsct ~- ~· ~ tt q;m. i- ~~~ ~~

~·~. 'ifi -~.-~ t, f\)tfl4> mT ~ ~ '<f1®~ ~ ~ ~ ~· $Ff

~ 41~)4\Jf"' ~IR:fcl CJR' ~· ~ I ·~· ~ S(iRif~y ~ ~- 1ft ~-~

~ ~I ~ lffR1lT ~ \HI'"fl~· ~ ~ ·~ 1ft (f)'il&~l ~ t I ~ <tJRUT i

~ it.~. ~ ~14tt> ~ ~ tfiCI"!G ~ s;~tt' ~ m "If ~ Em' 3flFff

~ 3lJVf 1ft ~ t-1"49 3J"fCf)f~fqJUfl ~ ~ ~-~ ti+!'fl4fq ~ 31lCfi ~

~ q;p:ff q;) Cfffi) ~ 1ft ~ICf)Ptlqlaft ~ ~ ~-~ ~ '1"'1)~ut"1 q;)

lfft<T ·rcm:rr \iff ~ t 1 ·~.<fi. ~ $-~ ~ \14?011fllrn $ iflt -q ~

atlti~d ~<Stlt ~ ~ tR ~ ~ ~ t"l "ffirr ~ ~ <tff atR

atlctJflia ~.-aft.~ Cflfifcb ~ \FP ~ ·rctm t vrr. atl4w) ~_,_lJUi wat t-­

am:£ ~ em 3TI""FG -B 3lTx 3TtAT Cf5l1l ~ q;f ,. so

~ atRIRm e<.>m~\i1"1 afR atlctJflilCII~ ~ Cbl4w+?i 1l \;!) ~

~ 41"'1tact> -q;ij;- t erg ~ fcl> et11R1"1"1 ~ 4\tatP ~""~ cm- tt'il"d

~ ~-. ~· m ~· Cfj.(>q ... ,. qft. ~, Pt~fRa.·wfi;:r. tt "Pf. ~ Cfffifl. t;

~ .3Jr45t:~Uql»fl 1f; ~ ~ ~ ~ t I .mm ·~ ~ 1irczlll ~ ar.4 cffl ~

(f){ if>(>'OI"11 ~· ~"'(1"1 ~ ~ tfi(filJ4l" ~ lffin. ~l ~ ~· ~-~ ~ qft

~ ·CJROT t I -crROQ ~ ~ ~ ~~<h 'tt\J\"~t~Cb lTfffi q;) fi)q>Rfd ~ <m

~l am:R fltt>tdl i I ern- Cf)~"11 ~ ~- fchllcl anq;m·lJGFf Cffi'tl· i um· q;)t

~ ~. m ~ ~ ~ ~~ 311q)l:ttqjut) tm ~ 3TCIGT"1" ~ 31tmJ t

~-~ 1ft. ~ c$t ~ -ij; 4)~Cf) f&ct>lfl -iji ~ ~ ~Cf>l q;l ~

Page 39: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

39

~ ~ fcm:rr \JlT ~ 1 ~ ~ -q· Paul Chautler -.l aw;fi ~ 'Basic

Radio JournaHsmi ~ ~ ~-, "Radio is probably at its best when it is

'live' or reacting to an event happening 'now' ........ Radio works best

with news. stories. which require- a quick reaction. .. ........ -Radio is- the­

best medium to- stimulate the- imagination-; By doing what radio does·

best- getting on the air from a scene quickly-and describing the event

so tKe listener can visualize what is happening- you are using the most

powerful toots-you possess: immediacy and imagiry ..... Radio is-a very

personal medium. The broadcaster is usuatly speaking directly to the

listener ........... Radio also allows the full emotions of the human voice

to be heard, from laughter through anger and pain to compassion. •51

1 .ll .(2) .( 31T) ~

~ Cf1R>f ~ ~ ~ ~ -ij;-~ +~IUI4i (fjf ~ mar 31Frr t,

~ mm ·~· ~~uR ~ ~ ~. ~ m ~ <mll ~ ~ \J\~~'t,Cfil'r ~

>dd~d- 'tiiFflaiT em cWff_ aq; q§~ldl ~' isT[c:f .q ~- ~ lRfR :q;r ~ GJSCf

~ ~ ljfu CPT =r=fi4ti1 1:IT mnr-~ ~ til<f\iiPtct> ~ er-f. \liT crffiiCf 1l

~- "W lmN- Cf>:r q;p;r· Cfffif· ~:1 ~- ~- ·(f(l)." ~- 'fllEI"""l q;:r· 4i8145 f445Ni.

'1tff ·§311 ~ • 'il'icftll w.m:n -fl- fr ~ q)J ~ ~ \JfR'fT 2U, ~

an~Pt<P ~~11Pt<P ~ ~ m ~ lf><+<:q'{i)q ~i8J<t> ~4>J=tt ~ ~-"GJ'Iffi 1f

otf1clf!cl qR-qJ11 -~ll 3lEl ~ :ij; ~ ~ ~ ~- =lliBI<P ~ q;y

w:Wr aw.ffi· ~- ~ 3fffiFft· ~- ffl WTTI ~- ~ 'CJ14t~t4i -ij,. ~ ~-

Page 40: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

40

R1Rsm ~- 1l ~- 3Tlm, ~ ots-rr· qft W"Gf -ij,. 4fiflo ~ em 1ft ~ tffir

WI ~ afR ~, -ecli~\Jt~ ~{inR ~ ::t1-5:raa1 ~ ~ :m 4f -fc}JI(f ~ -~

atqaf'!un -ij;--~ WTfa ~ facrntt ~ R\:tncl ~ cffi ~ ~ 1 ~-~ ~­

sn~~ ~ -~ :ij; ~IRttiCf)N 'ij; ~ l1"At ·\;IT~ i-t mw ,q "'ftiittll'<

~ ~ Jntfio:r ~~I 311crWtlqJu\l ~ ~ 23 ~- 1927 em-~-~

. il~ ~· ~· ttJOtlt:IN :wttt'<o' ~ ~ 1 3ti®Pttqto -~ ·Wffil 1937 -~ tt'11t:IN '(1QI em TTCR

CTffifQ if~~~~ <Pl~--~ ~-~ ~ ~

~ tt m ~ .q- 31~t!l''< ~ + lfRf, ?fflT ~ ~ ~ ~ m-~ ~ ~.~am-~ "llm ffltfttiX' ~qqJuft ~1ft mm t"l ~ ~qRf4, ~ ~ ~ 3TmT ~~~~I~~~~ 1ft~~~ f<p ·~

'31ft!Cl1Rtt ~ w&:ffil' ~- 41~cr> atft!cr>r< em faffiN m 11m t- afR ~-'WAY

~ I v 4 •53 ~ f?J ~ ~ f1!l 4 Md?ldl RCf) ~ ~I ~ :RTtff <PFrr 3l1l ~~~" ai~Q')I'C ~ ~IJ~cl ~.I

~ WI ~- ~ ~. 3fl\jf ~- mrq ~ ;;g~Cf;l'< iA" lflfT ~I "1Wfij

31~tPIX' WT \1)61011-a ~ t ~ mfip CfSr ~ fthnxl afrx 3l~dlRI> ~

. ~ ~ •54 tckl?l~l q;:r 31 q):JO< to- I .

~ mxr m:c;- m tf.PFr $ il1t 1l ilatCIPI4i sanRa rtf' vrnft t 1

ltji'&I:Wffi ~-if fcbt1t•1l ~ ~ ~ ~ ~ :W'fiNUJ ~ YfRf ~I w;fiur ~ ~

fif>'fllrtl atR ~Ri~'< 11\ii·Cl'<l :em ~ -~ ~ a1'R ~ ~00 ~ ~ ll

'tl~91,~- '34<'1iEI ~ vrnft ~ 1 3flq')Jtfqtun ~- ttJOfl'ill'< ~~te~1 -q· ~ lffi:fl if

~ R\(f)ttt ~ -~ ~ ilR ~ ~ ~ ~ ~ t1 attcrwlfqlu\1 ~ ·"Sf<fiR

Page 41: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

41

-ij;-. amfct.vqml ~ t>ftRI'Ql em·~~ if '4T ~· fli'lliCf) ftr.& ~~I cWIT ~

\'illfli<t> 'mCATaTI .q;l 00 1=f ~, ~ ~ lf ~ ~ ~ amfa.oqm'f qij ~

m (f)T Jl'lJffi nmn \)fJ'ffi i" , "~ ~ i" ti$ ~ tlflliill '!. 3f'R. ~ Cf)ltl ~ ~

31lAT fiftdiQ ~-ilt{clcil ~ ~I ~ ol 3TtA fttCfil~ $ G\~-,'1· ¥f.~

iFJT'q• tl ~~.fa;~ "GfFffi·t, <f·~ ~ ~ ~ ~ ~ atR ii'l4fl~

~ a:rrf ~ ~ ~· 3144\'<1 1ft it ·TJq I ~ttf<>fc;: 'fN<51'{ · ol 'tf'"fliU~ ~ t\1'1~<6

(f514W"ll w ~ 1f ~ f~~fl1Cf51 EATt t•55

~ ~ ~ .-:tltll"'l~i ~ ~ Cffl ~ ftcflQ~ ~. Cfll'i~ ~

~ ~ i'<G'<1\1f ~ ~ OiP t 1 ~· 3fl(!lt!N · 31?.1fff tbft. -flcT ~ ~ "ftff t;

~ 'Jft ~ ~ ~ iJ·arn: Q11 ~ ~ t 1* ~~em~~ 1ffl

·~ ~ '1~-eq'!"i * 1 ·~ '1Jtll¥0fl ~ ~ -q ~ ~ mx ti'"IIT.tlif CJ)f

3H11'<01 ~ t., ~· awmr ~ -q., «jde'il~ iJT(1 ~ -q ~~~1ft

ii'<J "Gfffii i t•ss ~ 31RtRm ~ GRT. l'l=tilffu ·~ \ifF\ -crra ~ CbiQSbfl,

~ ~ ~ <t>l4:wfl, ~ ~· 'tff ~, -a~~~~1, ~ ~ ~ (ffl

X!Qfil3f 3H1f'{uf ~~fcpm-\i~Rfrtl ~i'.4'11, f&:rr; +j;fl~GH; ~tllr~· Gt'1q~1

~ -ij) atlil'llfCfJ ~ -ij) ~-~ -ij) ~ 1ffi" WUJ-~ m \1IRIT t , xl~~

q: '<1~4dll41 . 31ftl41;:fi, ~- 4Rctl'< PJ£(J\1f;if .• qli'Jtt&lNN, 'f1P9\lt11 lNlN ~ 1f

~ ~ ~ ·~ llm i" I "~ ~ ~ ~ :ij) :ciFJ ~ ~ ~­

~ ~~ ~· ~· oeiT 4i .. lf\Jt'1 ~I ~ IDl(f m c6t 'i'll~l~<t>

3flcbilffl ~ 11"{ 1f ~ t-1 lm 3llR oafffi~ld ~ ~ S4fd15Uf, S4Rf4(>f aTtR

ffilluFtf ~ ElR 1l UfFAI ~ ~I ~ ~-~ ~ ElR 1l ~ ~ ~

~ ~I ~ ~ "A ~ iJR. :q \iff'1if)'< ~ S4if1"*fl ~ ~ alR ~ ~

Page 42: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

42

(f"ij) 3l1N ~ ~ 1l ~ tfi"lli!l\! ~· ~ ~cldl ill 6lf ~ at)'!- \3GTtf 51

"''R) ~-' ~ 3TM"lJ ~- §311 ftp tt~li!l\! -gH ~~ ~ ~ (.>ITffi ~~ ~ ~

~ -a +il'"fllf(f) ~ lR Gtl'$dl i" I ......... ~ ~l'tla"''f ~ ffi(f)ltf ol. ~ ~·

cffl arc:A" GI§4Ptl ll ~ ~ i afR 't)\i4911Q 1lfa ~ ~ ~.~ uR ~ ~ 9R

ffit) ~ ~ t 1 ~an ~ ~ Jff.l'"R-~ ~ ~ fftJtCf ~· ~ ~ -qfcr ~ ·-·· --- -

11m ~ 1''57 ~ ~ ~ ~ ~ fcn ~ q§:qrJt ~ ~~ ~~ ~ ~-

~ ~ m- ~ ~ 3tiQSiitttfiufi· ~- 3ftiGM''"f~W'flf ~I ~-, ~ ~- Cfff

fftJICf ~ ~·em ~ 311Cf)J~Iqfufl em ~ i:t

1 .{~} 2 .{l} . q;fl~ut"1

~ \jfffi· ~ 1 ~ 3Wl~?ftt ~ J$(1cti31T ~ ~ 31Wr-3R>fll ~ ~ Cf)l4wri1· em

Pl+ifo1 ftm:rr \ifTffi ~I +i;fl~\JJ'1 '$ ~-~ ~dlafl em ftren om ~ 'lfi <ft

umft i I "311Cf)l~lqloft CPT ~ WFl ~ +i4l~\1t91 i I 3l'T\1t' ctfl' 1'11"1~'$ 1Rt

·iVt~~. Tt -aFff em ~ +i4.lot\JJ'1 ·~ "Gfilr eft ~ ~ xmG &fti'<ji'H 'lR"ff ~I.

tWff ~ fl••iH \il'1 ~ ~ clt~~~ w ~ ~ 3 at4t;/-''< ~ 1957 l- "fl" 'fclfcm

~· -mn ~<AT 11t it·sa ~ >r<Pm artte«: ~ ~ W:r -q ~ t,

"iPJl=f ~ IDXT ~ ~ m tt>'4t-tt>'4t iPJl=f m ~.1ft~ +i'1)i\i1'1 ~ ~

'fR'ffi ~ I ~-~ ~ ~· t): p 7fR !J'11'11:oi Wlffi. ~ oT ~ ~ '"IIUi'il

~ ~ ~ ~lq!ll!C#dl ~ ~ ~ ~ ~ tl ~ ~ ~ arR

. ~4 1159 ~ Slct>I~H ·crt'{~ ·~.I

Page 43: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

43

Wful 'i~)~\iF1 Cf5T ~ 'i6ttlflf ~ ~I fcrJICl' ~ ~ ~ -q ~

m ~ "ff'4T ~.-q ~ ~ -.:r ~ ~ -q ~Q'it~ l1 ~em~

~ ~· ftff ii"'th\11~ ~ -ij;- •tfd¥1~ uftcR em atfq,~c:n atrr ~ 3fix ~ ~

lfltllll ~ ~ ~· cffl 3f~ClJ'ffi m em~ t, 3Rt!~ "Cf)T Sftfi'(Oj

3U01~1qfofi &m atPfqiU ~ ~ fc);:m UJffiT ~I ~ ~ i1'Rf ~ ~ SH'fh!DI ~

ol ~flft\C!df Jl1l<f m -ij, ~· tfJif'tf1i(l, '(i)4f('41(f) (f)JUSf5+'tl "Om ~ Sf\Hfi(Dn ~

~ ~~ ~ ~ ~ ~ 1 attctw~tqt~ ~ ·~-'Jfffifi mrr' ~ ~ ~ ~ +t"'1l~G1~ ~· t un ~ ~ ~ ~ <>t\tcnfSill t"-t •am;r 'i4t~Gt~ ~

~ ~ ~ ~ m -q \34cli£1 m ~ t, ~ 311C61"CIIDft qft '~(f)l 3TTUf

1ft cr$'<4 4fct' ~ ~ \JiiffPjC: Ill ~ mrr lff ~ 1ft ~ I 23 ~ 1927 <ffl "ffi

~~~em P.U, ~ ~ ~ CZJI4C# ~ ~ ~ ~ xi10Jiq~' ~

~ ~ I '+Tffif -ij; <i'{G'< I \JI -ij; "riTcff -q ~ Gl1P1 ~ ! I Ril~ q;) ~ 'IN -ij; Cf5Tl1 ~

~-ij}if1Gllll1C61611 ~-~cl41dl t1 ~~4~41'< ~· Ril'f14> 'ti<atr

fll'iiRJIC# tRwaiT -ij; '(f;RUT 3TtA ~ "fl' ~ Jiofl~\JI~ -ij; ~ -.:nff \jfl ~. ~

c;rTriT -ij; ~ sttll '<a 1 ~ q'{ c:t"i ~ 6l1JT 1 iio:fl ~\11"1 ~ fmn GFff 1ft -ij;-~

·~-~· ct>IUU>¥1 Cffl ~ Wet>~~ t I ~ Ct>IUtb+t -q m 3{q;fi m q;)

~ ~· gm '<j~Ch'< q;rgft Sf1fli4d IDm ~I ~ ~ Ji"'t)~UI~ CJft ~ ~.

·~ ~·, 'q:;r,..~· I ·~· ~ c:ntthP'i ~ 'ii5tt~JIUf t 1 ~ at faRm

Page 44: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

44

~ Cfflf · 1 ~ 1i I '<ffl t1 Wfm '<1Ul (>1 '1 1 Cffl" 3114)\il'"f atlij)l!tlq I oft GRT ~ ij;

~ 1illTI :q ·rcnm \jfffil i J \if6j m ~lH ~ ~ ij)(>ilq)l'ii cm ~ -wrn ~-'

~ ~ ~ ~tuRq; ti't<PI~t q;r m ~ ~ "'<1fq ~ ~ w

~· ~. Rltt1fl ~ ~ em ~ ~ mor ~I ~tuRq; tit<Pt'< Cffij(f:

cflq; ll ft«:r-1, lFR atR \1:0:\lG tfli&J ~ 'mCAT ~ tiEi~d mm t I ~'ill'< ~cl

Gf'1'<1'jGitl Cffi m ~ Gf'1'<1'jGitl t w m ~, w:rNr ark ~ -ij;

EJR ~ *~'<t"ti'IciCb f<tr.IN-:-~Pi'ill <fiX ~. ~~ <fiT Pt~l\(OJ <fiX ~I

C1'ffifCf ll ~ifJRC6(11 ~ ~ ~ ~ em Pt%1f~q; ~ i I 3FR atlq51}llqJuft

~ ~em cm ~ ~ ~ att~R9(1 ~· ~ ct>)~t'lf CIR m ~ 'tffi1 ~ t ~

1fffi=f ll UR-uti1JRI $ ~ ~ ~ "f5tQ'!u\" ~~~I

1H«f ll cllq)d?l ~ Wt>'ldl ~ tft'S ~ atfCf)f'tfqfUft ~ ~451 ~

~ ~ ~ \ill ~I q~ct: t14¥¥i{'11 ij; Cf)RUT w ~14101 ~

~~~d- ~ -q ~ atfq7plfqtoft fP11'i1N1 ~ 3Rr i(j\il"fl4\{q; Cf7fdstTsTI ~

tf~ltldl ~ ~ O"CP '1~'1d'1 '<iil'11q 4~1ill ~ 3fR ff.KR, ~~iF1 ~ ~

~ ~bd~flt ~ qmft ~ 1 ~ m 311CbPttqtoft 1lffil ~ \:iR-~ ij; ~Cf;ttf

-q ~ ~ ~ '<15~1·ft Xift t, ~ ff.RR-lFR ~ 'fti'11Ritq; ·~cpl iFiTl;

RJH!f~ q~OII¥1~~t:( ~ anr:t· ~ \'Ct·Q~(>f (!~:,~raft t.f ~ ~-~ ~·

m ~ Clii4Cb f4ffian ~ ~ em ~ "ftCPT I ~ ~-t\-~ 3114>PllqtUfi

q;r ~ 'j 41G 1'1 'lfffil ll ~lffi ~ ~ ll ~ q;JQft W t I

Page 45: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

45

~- tifcl~H -q· 6 ~·14 eN oq;- ~ ~- -cm Pt:~(>(t) fbm ~ ~

iffit ~ -~ i:; ~ ~ 6+TR ~ em ~ i. fcf> ~ ~ ~~t<fl ftTan

\jq(>f~ ~- -q· ~ a1'8lbcl ~ ~I 311ft-1ft- Yt4lilt ~-~ at~q;j~ ffiTf ~

atR ~ ;j ~ f I ~ ~ ;j ~ \JI'itiGat 31~~ Cffl ~ '1t'~'flf

"q):RUJ ~I ftre-I cffi" ~ 3TJ11 ~ ffifi qg=qt4 -q ~ at'fflfi<H ~ ~I lfCfi atR fbm

mt{f ~ ~--~ -em ~ lR (>fll1 f¢m \Jffffl i ~ ~ 31R ~ lfffi

tittt~'i ~ ~ ~ i fGttt~ ~ -ij fbm mt{f ~ 1\ ~ ~ ~I ~

~ 1\ '1!· ~- iRi3IT 1fFAT t, • The-eeucational role-of radio- its-abilfty

to bridgs the. literacy barrisr was S99n early enough. While the accent

of all AIR programmes- whether for the general listener, or specific

groups like farmers, women, ch11dren, students·, teachers or industr1al

workers, is on education in the widest sense, some· programmes are·

planned with a specific educational objective. •61

fmn ~ >mR -q ~ cGf lj;~Cf)l Jit'tQ'lui t I fmn q;) Vl~i(d4G1

Gcr> q§:qt4 m-~ "GJT artttR ~ fcm:rr TfliT t-. ~ 3tl4wltqtoft crft- '14ll)fl'tm

cffl ~ ~Cf)l'< ~11m t"l ~ ~ '1..fl~\JI'i ~ ~-~ ~ ~ ~

fmT ~ "SRrR 4 'fl6t~q; m ~ t; -uTI a~..n4iltRq; fmn ~ Wl& \1t~t~l 4 ~

~I ~ Cf>Tlf 4 311Cf)I~JqJoft ~ '1Ptq;J ~ \i44)~ft aft'<- Jitttq'luf ~I

311Cf>I~JqJoft ~ ~ afR ~ ~ 1JTUm ~J 310: ~ ~ lfiUJlJ ~ ~

ibm em 'STflR cffl1~f \14tJ)Jff ~ ~-~ i 1 atlct>Ftlqtoft· ~ ~ ~ ifiX.IT -~

~-~ em 4>tlfw'1 S4'ft1Rct fcm:rr \ifRIT i I ~ ~ SfOIJ <.>ft -.f ffl ~ anAT

~-~ W -qcp J16=ttl'!'lf ~ ~ ~ i I ~'tfi~c;: \iff. ~- ~ of

Page 46: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

46

atiCf>l!tlqloft "ij) Cf>l4wJfl' "sl '¥R iii\SCf>I'<"C' "ij) ~ tR ~ ~ ~ ~ !,

iiEvery station originating school broadcasts prepares very elaborate

gnd ~om~tim~~ w~ll got up pamphlets and brochurs with one sent in

actvancjt tQ listeping s~.)1QoJs .... S_o.rne_ of the_ storie.~_, s!<its., pJays. trayel

talks~ quiz programmes and magazines programmes in which

contribution of one who listens regularly to these programmes for

some length of time, will be that they suffer from unimaginative

handling.•62

3f1Cf>i:tlq1Uft ~ 31~1~{1 ~-~ ~- if~=(>ffaff ~ ~, ~

G%TT fifR11'1l ~ ~I atq(ffl~ :mta .. 11'1R(f)1 ~ ~ ~ 31WT~ ffi6 ~

Cf>14lf14'1l Cffl· f.!tl:rtoT fcmn' "GJffiT ~I fmrr "$ ~- "sl 311Cf>l~lqfoft Cffl ~5'ttttiof

3fCfGFf lfRT VJT ~ ~I q'ffifq ~ ~ q;r uiT ~ ~ i' <flfi ~

atlct>l:tlq1oft fm:rr em 1ft ~ 1 fm:rr em ~ ~- ~Cf51'tf atR qRqtf"f, CliRb(tf em

i"aCf>lti afix f4qsN ~ qRqcl"fl ~ l"act>t'ft afix qRqef~ ~ atiCf>l:ttqtuft ~

~6fQ'iof- ''JP!Cf>l i1 ~ atl~-cpf- w ~-W ~ ~~iFCf>l4w+fl· q;r Pt~fot

aJICf)l:tlqloft ~ fclxu \JfRIT ~ I ~ Cf)l4w+fl "ij) ~ ~ man '(f)) ~

fcr;<:rr VJTffi ~ I at I Cf)l!tl q I oft ~ ~-JRJR Cffi ~ ftrY; 3flq I \it ~ I . 3J1CI'l'YJ $

lfiWf 'fl ~ ~ cffl ~ ~ 311f-1 3TJtJ -q ~ ~ '16"fQ'!!'i ~ ~ I

wo:r-tTA, qRql'< ct><>'4101, ~. ~ q;r t:fT<ifl-~ ~

~- '(f)) ~-fmr Cf)l4w'i ~ ~ :tllf?f<>t ~ \iJTffi ~ 1 lftcJ ~- -ij)

~-~,. GJI•Iqtwf1,. Qtj41cl"f atft ~ ~ ~-I ~ ~- iiTcl -st)dlaO ~ 1jCil

Page 47: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

47

.mmaif em 1ft ~ m -ij;-~ "ff ~ ct>J4sf>..rf q;r ~ fclxn \ifRIT i I

3UCbl!tlqJtifl "Cffi ~ CbFQwii fctffi)_ -.=f. ~ ~ -q arq-;) man cffl fltfa:id "CfR"ffi

t, ~ crrat m m 41lCI'eli. ;ncq; m: m q;m;ft m ~ 'Hilfllfi;f)l\l m m

GJta±fta, ~ 4it4A'lii ibm-~ ~ tt~tl!Ch 'EFfffi ~ 1 a'ilffif ~ stfii'<Ot Cht4w..O

~ Sfl~~qs qm;r ~ ~ ·~ iti~CJ;Ite' tR ~ ~ "GffilT t I ~ ~ l;

41<fflw"''l em &lA .q ~ ~ ~ ct>llfti?JOfl Cffl Sftfh!DI ~ \JfffiT t t•63 ~

Rfll\lDI ~ ~ tR ~ ~ ~ 1.1· ~. ~ ;\ 1&JT t. •The twin ,.

objectives of Educational broadcasts viz; er:lrichmet:lt of the-studet:lt

and direct teaching of the syllabus have- always been seen as

complementary; Broadcast for secondary schools are mainly syllabus

oriented.•64 •AIR's broadcast for rural listeners, and its considerable

output of farm broadcasting are- good examples of what may be -

described as non-formal education can hardly be over-emphasised if

omrremembers-th~rfact-tharso percent-ofthe·world's-illiterates·come­

from lndia.•es

~ -.q ~j(j)j~j(lj~ ~ ctr ~ ~ 6lt ~-~ ~ ~

~ ~ ~ ~. uro1 ~ ~ ~-cimq 41~4Rct> -qci ~ ~ ~ ~

~ ~ flliji~Cf> ~ ~ ~-l1ftZlil ~ artR em \J1\I'$dl i I ~ ~ ~

'Jfffif ~ ~ cm, $11'1~$11'1 ~ ~ ~ffil'< ~ m q;y ~ cm ~

~I ~-~ -q, ~Cf>l'tt em ~ ~-fcmR ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ .q 1ft

Page 48: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

48

~ ~ ~ 1 ~ ~ 3ftFft ~~Rt><t> m ~ ~ ~ ff«Fr ~ 1FFf em

~ <iR ~ t I \ill wJ1a ~ ~~ OTCRR ~ 'fi61!1Cb EFffiT t I ~~~ 1iRO Cffl ~ ~ ~ ~ ~ 1947 q;) \JIIcl~N 1l ~ "ll1IT ~ ~

Rtiiil'< 194 7 q;) ~ ~ ~ em \icp:ue~ ftm:rr "ll1IT. ~ ~ 1948

q;) ~~·I'< tl ~-ffiTIT Cll"(>fT ~~~gall. 1948 tl ~ ~ ~ ~

tl SN1J'<UJ ~ '<jfct•r;uan Cffl ~ fct'Rtl'( gaTT 111 66 ~ ~ 1=) ~ ~ ctft ~

23 ~ 1927 cffl ~I ~ cfflc Cffl \1Ci€11e~ 1fflO ~ d('(t;lt'ft~ ql~tNI~ mt

~ "'" fcm:rr I ct>clct>ttl ~ <tft WftRT 26 3FffiT 1927 q;) <tft ~. Ril'flct>l

\1Cit41e~ ~ ~ ~ ~ ~ Jlcm~ sf ftm:rrl 10 R:idEI'< 1935 cffl ~

R~l'fid ~ 3flct>l~lq1Uft ~ Sl'fil\(01 ~ ~ ~ ~ ~I ~ ~ ~

s:t'fiJ\(Uj Clft !{!m 1 \iHqoft 1936 ~ qft Tftl ~ ~ '~f%;q~ ~

§11~ct>IR"e•i ~· em ";ff1l ~ CiR 'ath;r ~ ~· ~ 11m I Qtf 1938 ~

2 ~ q;l W8F1di ~ 16 'f1 em ~ ~ ~ em \1Cit41c'1 PcPm 11m 1

l""f Sll~~ct> ~ ~ atRtRm -qc;n (26 \11'1q-ft, 1948), q;c;q; (28

\11'1qoft, 1948}, ot~d'fl'( (16 g)'(q;ft, 1948}, fllcli•l (01 ~. 1948}, '11·1~'<

(16 ~. 1948), fcl\11~QI'$1 (01 RtiEI'<, 1948), ~ (16 RtiEI'<, 1948),

ilt1161iiiiG (01 Wxqift, 1949), 3f611Gii!IIG (04 lll"'tf, 1949), ~lxql'$ (08

\11~qfl_, 1950), '<I~~ Sf'fii'(Uj (18 ~~ 1988), 'J:cfltt'< ~ (08 a$;r, 1989),

qJ~•Icl(02 ~ .. 1990),. ~ {01 ~? 1993),. ~- {13 ~. 2000)

~ ~ ~ ~ ~ wm--mn:J ~ ~ ~ tJ

Page 49: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

49

tqd?ldl-~ ~ ifiG ~ §l ~; ~ cp)<"'Chldl ~ ~ ~ 26 3flT«l1927

<J>1 ~ ~ ~ ~ ~ st:ai'<OI ~ ~ 1 \jf~q;{)1936 ~~~I ~

m ~d?lctt ~ wf 2 ~ 1938 cm <"'&""la> ~ ~ cflf 16 'ff q;) ~

~(~)~~~~I "15 ~ 1947 q;) ~ q;r ~1\JI""I ~ ~

ifiG 3 ~ ~ 41Fch«il"1 qft 'fltJrr if ~ ~. ~ ~ ~. ~. ~:tiJq\(,

afR GTCm I ai'R'f ~ ~ ~ ~ ~I q){>tqffiJI ~I ~I {>1(9"1\i) afR

Rt~R.illi4R>fl ~ ~ ~ ~ 1lffi'f q;) ~I ~ ~ t. "4w. ~. ~GiliEIIG, afi~•IIEIIG afR 8Jas;+il 11

67

~ m ~ ~ ~ ~ fct> 1lffi'f ~ ~ T.JN +i~t""l•l'<l if

~d?lol ~ atiChl:ttqtoft ~ ~ Clft ~~~eft! •The Delhi Station of

the Indian State Broadcasting Service went on the air on January 1,

1936, from the Temporary Studio in 18 Alipur Road."68 ~d?lm-mfta ~

4:tillo 1948 if 26 \JI""Iqil em 'tfG'"1T 28 \JI""Iqil -cm cpc;q;, 16 g)\(q{) -cm

at'io:ax, 1 ~em ~t<"'i•l, 16 ~em .... ~·~~·<. 1 ~tiEl'< em ~"fltQI'$1 ~ 16 Rtit~ll em ~ if atiChl:tlqiUft-~ ~ ~ ~ ~ 1 ·~ 4t~qtftl!

tfl\jf"il ~ 'tt+ilfta GC6 ~ 1WffaTI if ~ ~ ~ st:ai'<OI \M "('11) I ~

~ -.:rrRT if ~ ~ Clft st'<11\l01 ~ crcm ~ 1 <'1&"1\i), ~. q)(l1q)fll,

\illcl~'< ~ at6+1GIEIIG ~ q;) 50 f4>(>1)qlc llfffi Clfi ~ Cfl(>fT ~ iFfTliT

11m I ....-q ~ ~-~ ~ TTq ~ ~ ~-

"GfRl - "GfRl -

~- ~ .... ·1'<-

2 31CR6iil'< 1953

13 ~ 1954

16 Rtiiilll 1954

Page 50: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

50

'<1\ilct>)e - lflh1~ - 4 \JI"iq{l 1954

~-~- 9~,1955

~ - ~ 1=Jffii - 22 1ft, 1955

lli'1t>fl- ~'11'Eit>t ~- 16 'ff, 1955

................. ~ iiTG ~ q:qq~ll 4lut"11Cf)lt>t em 3TR1f -mm i I JH11'1!Ui qft ~ ~. ~ 4lut"11~ 1l ~ ElRJ TR ER'f ~ l'fm ~ 1N11'1!01

qft ~ ~ ~ \Ff ~ -q q§:ql~ \itW, uriD Sf't11'1!01 ~ ~ ~ ~ lfr w

en1 31 ~ 1956 em~""~~ qft ~'a qft 1Tt1 ~ ~ ~

qft S4'ftlii!OI ~ tf <frc& c#t ~I ~ ~ aitPld 22 ~ 1957 cffl ~ .q ~

1 oo frhcflqle em -mt cfq- ~itt4k'< Tmi fctmr TTm 1 ........... ~ q:qql!ff£1

4)ut'11 -q 1=ftlll:r otq mrr ~ ~«11'1! em cpJ4m'1 ERTm l'fm mfcl; ~ tfR lR

wrr q;) l'ttii'<OI qft ara1t mrr '34clt£1 m-, ~ affilRJ ur) ~ ~ ~ ~

~ \FJCffl' ~qi(Oj ~ ~ t--

2 ~. 1962

q;)ft411, "1PJI~U\S, 4 GJ"1qifl,1963

q)c!Eclll'<, ~-Ptct>)Eii'<, 2 Uff,1963

~kf)l(l'l, lifill~, 15 ~. 1964

~.\iffi~,

~ , \iffi~,

~I ~\}1)'1!'1,

28~, 1965

23 ~. 1966

23~. 1966

Page 51: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

51

\3Ci~te"1 ~ 11m 1 ~ q:qq4f~ lf)"1"11 em qm;r trr 1969 ~ 197 4- ~

l0"1911 ~ -q G) ¥16tQfJf ~ ~ lW- 15 \J191q;ft 1972 em Rlt"i!'< otrr

fflthH 197 4 1l 'ffCfi'1T I ......... 1975-76 'ifft ~ lf)"1"11 ~ 1l C::•rJi•ll ~

~ em \3ct~te"1 rct;m l'fliT 1"69 CJlt 1988-89 ~ ~ G) ~ st'flNUJ ~

~ lW-18 ~. 1988 em~ 1l '<I~~ Sf'fli'(DI mrr ~ 8 ~. 1989 cffl

il~tclll 'ifft '<1"1t~l4l tltcli•t 1l ~ ~ 1 •'<ttsS{)ll stttl'<ot ~ em ~ 18

~. 1988 em "11•1~ ~ ~ il•uqtc ~itt4k'< ~ \i<t~lc"i ~ "ffi'-1 gaTTI•70

at1Cf5F(Iqtofl qft ~ ~ ~ JJfk1Jaif ~ \ifR i- ~ ~ ~

~ }l'fli'(DI i Rif'flc6) ~ 3 3{~~'<.1957 ~ ctft ~I ·~ 1957 1l

all(f)l~lqfUfl ~ tttftfll ~ }lfli'(OJ ctft ~«Sffi'J ~ P!~d ~ cffl

st ~ Ptijh!DI q;fBo:f t, Cfliffaj ~ ~ ~ "Gfl ~ ~ ~ ~ lffir

"tt"clT i fcp ~ atl(f)l~lqtofl ~ ~ aTtFfi 'tl~tlljtfl'< an>fll--3l'"R1T ~ tR

'ttlftflt ~ fc@ttr fctman em ~ cm4wl{i 1l ~ll~cl fcr;lrr I ~ Wll 1l

a!ICf)l~lqJUfl ~ fttmaTI ~ ~ -sl 'Jfi }ll!61~ft<'1 ~&I~ ~ i 3ftt fllftfll ~

'iQ'"t:llt+iCf) at~Cllfffi ~ ~ qft "ffCfm crnT ~'&I~ ~ t I \3GI6'<DI ~ ~

qmf (Talk) q;) 3PR ~ m ~ ~Cf51tt ~ ~ -sl ~-~ qft ~ ~

~'&I~ ~ t I at1Cf5Ptlql~ ~ ttlft~cp Sftii'<OI qft ~ 'CPT Sfl~'"ld¥1 ~

Page 52: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

~~-!tl!ii

!~~;~li ! ; _r& I -~ ~ ~ !.!1

r&

t,l

~ ~ ! i t l t

I ~

~ "' ! r& j

~ ~ i ! i

. is:

~ ~

$:

I&

1 § ~ ; I ; ! J~~~il! ~

1l' "'

& J

<~rli-~ ~~~

r& ~

.I ~

~ cre;

tt ~~ii·~~:~

J ~ ! ~ 1 ~

~ 1 ~ 1 t

~ ~~1&

~~1&~~)&

~ i : ~ ~ ~ ; ~ t

~ i w

~

i ~ t

j J t 1 1 i ~ I

! ~ ~ 1 ~ !

~ -i

~ t ~ 8

~~~~1R~:1-Ui~~~;

l' 1&

~ I

~ •

•fij ~

~ ~ ~

ij;

'~!~jrG~"' i~!~

~ ~ ~ i -

~ I t ~ ~ ~

~ ~ ~

!~ti~iii11i~

i !~J>~rj

~~

~~

~ i.

"' ~ ! ~ ! l ~ i

~ ~ ~

l ~ r& j ~~ I

~ i j & ~

r& ~ ! ~ i i i ~ t J

Page 53: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

~ i j ~ 1

r& ~ i -

'i j ~

! i i ~ ; ~ ~

j 1 ~ 1

'1& 16 i

~ 1Y

co ~

1& co

~ ~

1& f8

~

,-~ co

0> ,-

~

~

LO

,-~ ~

~~-l~gj

~ i ~ ~ i

~ ~

~ I_

~ ~

~ ~

~ 1 ! I i i t

~ r& t ~ i

~ ! ~ l

'1& ~

~ ~ i

~ ~ :

'1& l ~ ~ ! .!, ~ I

't: -~

i ! '1& ~

~ 1Y

~ I

'1& ~ i t ~ ~ ~ 1 t ~ ~ ~ 1 : ~ ! ~

~ '1&

~ ~

-i

~ i ~

~ ~ f

r& ~ ; I

i I t. I ~ !

! ~ f ~ : ~ ~ t '1&

t &

~ ~

! i

~ ~ ~

~ l

~ ~

~ ~ i~-

~~~~r&:a-J~r&~!~l1

~ I

J t I I I ! I I

i l ~

i I ~ ~ t

-~ J ~

~ ~ i

~ ~

~ ~

~ ~ J

~ 4ICI

4ICI ~

-~

4ICI '1

r ~ ~

~ .

~

~~ ~~ ~~!t ~>lr ~1_, ~~~16

~ &

>

lr ~

li ~

~ ~

~ ~ i

<1iO -~

~ t :

>lr i 1 l i 1 l 1 ~ i ~ i i I !

~-f'l&l ~~'t: ~ ;116~ ~& ~~ ~ ~~~t~~~~ t'lfW~ ~1'1&

J ~ i ~

i i I ~ I l ! i i i

Page 54: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

54

~~I ~ ~ Slt11Rd cmiTaiT;) ~~llcl tilfS(tl qft fl'<i'.HI qft ~ \J1l .,ffinarr

em ~ ~ ~ "~;fJ><\JI"1 lfGA qmfi t 11177

atlfhl~lqlofl ~ iffii ~ m wR ~ ~ wmT ~ ~ 'i~H\JIYi em

~-+rl?r ~I 'i~~\11"1 ~ ~ ~ ~-~ 311Chl~lqfUfi ;{ tilfS(tlq;j~ qft

'<'tl""llaU q;) '\JI"l-VFI" ('l'q) ~ CJR ~ ~ ~ ll 3ltAT 'i~tQf'\ llt•IGI"1

~ t 1 ·xdl"'Si'11t.T ~ ;{ 1938 1l ct>clctffit 1l lire ~ ~it1iftex -ij; \i<i~le'1

-$ ~ 'atiChl~fqfUfl' ~ ~ qcft 1"78 '11ecffl -$ SN1NUf qft ~'631m -$

~ .q ~. 'i61<fi'< ~ ;{ arq;ft ~ ''Jfffir .q '\JI"l-~· .q ~ ~'

•atlfhPllqlufl qft ~ ~ttlan 1l ~ '1te(f)1 om ~ em ~ ~ t 1

3lfm;r 111'<dllf cm4m+il it ~ '1fe(f)1 em SltiNOf 1956 it ~ S3fT 1

...... 1956 it~ 15 aT1ffif-$ ~~em a~Rgcl 'lil'<illlf <m4m"f ~ fcm:rr

atiChFllqfufl -$ ~ trm qft ~~iFII -$ ~ 1l ~ 13q4lf1ldl -$

~it 1ft ftRia fcttrR 11Pm urr ~ t 1 atlfhl~lqlufl 3TT\;J ~ ~ ~ ~ q)'t

Sllfifllcn 'lff 'i6tQ<J:Uf wRft m, ~ ClfflTCP ~ .q ~ 3ff\JI" 1ft artAt ~

1ffl1lll ~ t I 0 1lffit" it ljq{"jiEj '\JI"l-~ "$ "'l't4'1l it ~ JOit11'<01 ~

~ ~ t 1 mxo ~ ~~11<'1 "W it, umT aRcn JrCPR "<tft ~~a,ey ~~"11'1

t. umT ~-~ qft ~ 311ft ~ ~ t. ~ em WAT ~ afR ~~f(ffi

CfR;{ .q ~IChPllqlufl qft "'~tQ'{uf ~cf)l t I ~ ~ "W -$ cl•lit•l 90 SIRf:tld

~ ('l'q) ~ 3Jit11'<01 ~wit ~ 14:tllcl -wit, urti 68 ~ 40

Page 55: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

55

~ ~ ~ qrffi ~. ~ q;) qifl'<"f"1 \jq('1&4 ~. \J11"1<f)l:{l ~ aiR

· ~ CJ)ffi ~~llcl Cffl1l it ~ 311Cf>lf1CIIuft ol ~ ~ ll 'i~'t'Q'J\uf tt~I~IGI~

fcpm t"t"80

~ ~ atjtfl'! 'JfRO ~ wc-r ammft em crfllif'l 20 uRI~td ~

~ ~ ~ Pfqt~ ~ ~ ~ ~ ~ lfl'ilfif, ~ ~cllfa"'~ ~~IR Cffi ~

3fJft ~ (f(f) tt <al~d 11At vrr ~ t; Vliifcl> attcvi~ICJJufi c6t ~ 3T)\jf

'ijffi'f ~ ~ ~ oct> t 1 ~ ~ em Cft? Cllf 1ft amn t, \;1) 3Tflio

~ t atR ~ 'tit'il""ll 'tjlatttarr q;r faq;toa o:n.ff m tfrliT t 1 ~ ~ tl

q?fq;l'( ~ ~ em "J{WI1 i, "'Jffl(f ll <i'lG~f"1 cffl ftm;- f4tttlfl2f<tJN Jnta

~, if&T qTf -ij; ~ !ft ~ iRlm VfFIT ~, fGtttc6l ammft ~ EfR:J ~

t atR ~ cl~ltM ~ q~¥ft ~ ~ ~ ~ ~1\! ~ ~ tl ~

~4-tld, 'i'!G~f"'f q;) ~ ma tfJffQ(1 N-n ~ urr 3@ffi ~-vfiq.:r «R lR

~ q;f at~~Jl{f t, "Gil ~- f<)~ncl ~ ~ ~-%1WT 1!-'lfl'lfl ~ ~ t ~ un ~ ~ ~ ~. GlFf atR <1•t1'f•t amw:r ctq.:rr em vfiq.:r ~ tf"81 ~

~ ~ ~ ~ Wf>R ~ (fjJ'!lJ'! t, lfl"(fjT \j~(!J q;ffi ~ ~~

4JU.gl( ~ 11Rt t 11 'Jfffif ~ ~ c6t ~ 3IT'Gf (14J'Si4J 98 l'fR1~f(1 Gl"'f~'(§Q( * 't{Rf ~ ~ i afR ~ <"PI~PI 91 uRf:t.ld ~ ~ ~-1J.TlT W UtfNUN ~ ~

~ CfXR q;x -w- ~ 1•82

3lt(f)r~r4rofl ~ qr«tRfC6 \3qr~4'dl em &IC6<H"1 ~ ~ ~ ~

1lffif ~ -riTcn ~ \JfAT ~I Cffll aTTUf 1ft 311Cf>PtJqfUft Cffl ~ ~ ~ ~

~ fcm:rr \iffiiT t 1 416t(qt lTrcft em ~ ~ ~ ~ "lffG ~ ~ ~ 'Jfffif

Page 56: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

56

:ctft 80 ·MRIIltd ~ ~ ll·~ ~ ~I ~·1ft ~ ~ ~ -~ ·Cffl

-m. ~-1ft·~ m ~- -;ffll- fc}xfy \ill~- f<fT 'Jil'<dlll ~- q)J Cll§ti&:t<P

31Wr 1fi (J11JJl 311'4/tl!Q) 'tl~~laff ~ -~ ~ ~ ~I ~ 1{ 3fltf7f:tlq1Uft -ij;

~- q;) ti~'<di ~ ~- \;IT ~T ~ 1 •att4SI~Iqtuft ut"1'fi'CIN em· ~ ~

~ i f'Gtttq;l ~ CfJCflf i- 'EI§\JI"i~di<Q, EI§_\JI"i'<j&I<Q'- 3ffq)f:tfqjuft CPT ~

W ~ ~-~ ·~ft\ot>• ~ ~ ~ i'l ~~~ t"l~l~~l 237 ~ ~

~ ~ UM-ur-l -ij; ~ ~ ~ -ij; ~ ~ ~ ~ t \Jf)" Sf\JIIti?l CPT~

amTR t-1·83

~ "ffCP Oflq)JitJqJufl ~ lRfR Cffl ~ t. OH\if ci•PJ'fl ~- 'JiWtfq~

~ Sltfli(Uj~ if 3ffffi t I "vtttji(UJ qtfiic61 2003 if ~ 1W ~ ~

fjdlf4w 4d41M 1l. atrctSittl4rutl ~ ~ ~ ~ 332 (4\'fttt¥1 ~-149, lift

cf«l-55 atR ~- ~- 128) il ~ ~ tm ~ ~ dct>wfic6l ~ ~ "'t1Ri

~ -ij; ft;rq ~ ~-~ t 1 27 g;i(q~ 2002 cffl- 1 \SI<Q~ctC ~~· ~f'Gtet•r

:fle(>fn~e dt6Q51ftet' (~ ~ ~ ~ OCJ> stttNUI 4§'if14) qft ~~1a ~ 1

~ cm ag·_st Sf~:tRf lft?llJ>cl 3flct>I~Jqlufl ~ ;)eqij; ~ ~ 1) amrr t 1•84

~ t fcJ>· ~lct>I~JqJUfl fcfffi "STCf>R "fl· artA· Gi~tQ1 Cffi" ~ q;«fi

i" I 11311\Jf Yffl ~ ($iltllf>i( 1Jlm "f8T ~ ii!Gcl~ qfl~tl atR qdftl"i WI~

Cffl ~ ~ ~- t 1"85 ~ ~ ~ ~- ~- 3f1q!('l1Cf> t fcl; 3fJq)Jttf(1JUfl c#f

\1441fllen ~ ~ m ttl'il~ ~ -ij; ~ ~ Wflff t. ~ ~ '<I~<Q ~ aid'<~~;q' anffrcf>, '<1ut4'Riq, ~ ~itpRict5 ~ ~ 1ft ~ '16't<1'lu\ ~q)J

~1fltft *' ~ iffii em~~~ 11· ~- ~of~ t. •The aim of

Page 57: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

57

the external services of All India Radio, is to convey India's point of

view in matters of national-and international-importance, project our life

and -culture -particularly progress tn social and economic -spheres, and

promote international understanding-.•86

-3flR ~ ~ ~ -m ~ tl <'f)cpa~ ~ fllbcldl ~ ~ tl

~- "ij; ~- ~ -;\. 'flqf~q; ~it)l ~, 1.1&- 311it)lf~ICI1Ut\- lft f2ft1 \141m

~~if~ -~ aJRtR-w ~ \341~-~ar -em Pf+o.t~Rsttt fi't4ct>1 -~ -akPffl -~ ~ ~

~-\Jil~-i-

1 ~\if).( 1 ) . 'Hiqf~ij)

~lct>ltlqio~r q§f- +- 311'Gf- ~ q§f 9Q- Slftt~1d ~ ~ UFmT ~

m ~ il ~ aRf SlfH~d (f)llbt>¥fl cffl ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

~ wr U1Tff t-1- atl(f)l!llqiut\ ~ stfli~d (f)t4w&~l qfi- 'JfJ\IIT \W- sttfi'<OI lff.;r ~­

EI)I61iftt>t ~ 'JfTliiT 5Rfi i; Rif'ff~ Cf)Rtrf ~ (f)l4w4i ~ \34~fttdl ftfc& 5Rfi ~I

(f)t4m&~1 -q ~ ~ ~ El)~ll1 cm xs4ll)~t ~ ifKf cm w:rrur t fcl; ~

~ ~ ~ em tlfA atl(f)l!llqtotl ~ ff>i4m41-Pi'1fctr ~ ~~ atl(f)l!llqtotl ~

fll'111\ii(f) \141~~<'~1 ~ EITff "fl ~ ~ 1ffift ! ~ em ~ WJ-crrf ~ ~

$ ~ -ij; -~ aR¥T~ ~ -ij; (f)t4m.n q;r ~ CJffift -mft t 1 ·~

'1"11'<Gt""~ "$ ~-~ t>ITm em ~ ~ qfffi~Cfitliail atR 'ff'1~1an ~ 3fCI"lffi'

cmTffi i 1•ag a:Rr:- ailct>t!ll&lotl ~ '4liT ~-~ ~-~ ~ '1t•\caf'1 ~ ~

SNi(i(UJ CfR arq;ft '344)fl'tctl ftr.& ~ t I lRffi ~ ~ ~ -lAA ~ ~

311CbJ!(Jq(Ufi qft \14lftf1'1dl ~- ~ ~ -.:nff ~- t I ·~ ~ -q \iR-~ ~

Page 58: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

58

~ 1fi lf1bll11 {~, ecl1f4\JH, ~, 'fti'IIT:II'<4?1, JOI(f)I~H, l4$11lFI, ~,

q)~lli ~) t, \Fill ~ !'1'<11'<01 ~ ~ ~ ~· i-1 3fl\ijijj(if

ecit~"'~· ·~ m .!JlUJ-~ ~ ~ q)RlJf ~ "ffi;;ft -fl t>flqs~q mm UfT w

t, ~- 311fi· ~ ~ oct) ~· ~ XJq4\tP'tdl if;fi Wfi 1•88

1 .(\il) .(2). 'Ciut~ntCb

fttRft 'Jft ~ q;y ~Cf)l'ft qtJ ~ \(J\ij~ftyq; qJtfJq\(UJ 'tR ~ t I

1fffir ~ ~<f)lti~<>t ~ t 1 <.mY ~ a~~q;iYll ~ ~ ~ ~ ~ ~ em

~-~ CJmfi t I at~<t>i~t ~ atdfttfflffi tr ~-· PNe:ti( 1ft t I ttl' GfiT ~

't1"14\RJct> ~ ~- Clft Ql'"lifillq; -qcf ~ G\IYicfH{l ~ -;Qff ~ 1ffift t I ar0: ~ GlTT .q· 'JfffiJ ~ ~ ~ VAffi ~ ~ 3Jict>BtJqJoft ~ '!JGI;fif?tct>

xsq~)fllttl aiR ff(J. ~ t t ·tamt'fl~ftcl ~ 1l mm ~ ~ t. ~

~ JOI.flf~Uf ~ ~I f4ctJitt~cl ~ lf SHfi'(UJ tR ~ ~.Ji4JRt~i ~

t, \ffi ~ ~ ~ afR 'ttl"'lfGI<h ~<Pifl ~ ~ .q ~ 4'•1G1Wi ~

IDffi t 1 ~ ~ -ll-i>t)ct>d~t~ -~ ~. ·tRg -~ -ll a~~ll~o -~ ~ ~

~ .~· t, ~fl~'( ~ ~AlGI'{ "'11'1~4) ~ ~ ~· S4t1J'{OJ eM ~

·JllJffi -~ ~ 1"-89

q;m \iff "flq)ffi t ~ \(j\Jt;flf?t ~ m w qf1qrt91 em 311Cf5Fllq10ft

~ t ~ '€iql6cti 1ft I xl\itoftRicti 4Rtt:tll em ~ \iFffiT aq; q§i:!tq em ~

aii(Jll:tlcnofi am ~ \ilTffi t I 3t'tr: ~ ~ atfd!l~)Rb 9fiff m1ft tiP ~

tm2Pl ~- 1iAT ~Cfid=::t em ~ ~ q;fa;:r t1 ci)Cf)d=::t ll ati<PI1(1qluf\ ~

~-<PI .&R -'3-4ll1f?te11 -~ ·+fi*tlfJf t 1 ~JICJ .-q m ~ \(J.GJ~RJCb ·l'i't-14& :em

Page 59: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

59

-~ an+r ~ ·lff -~ ~I -~ ~ =tfiRUT ~pq ~ ~ ~ m :JJl ~I &~~-~ 11~JIQ ~ ~i'PR:id ~- -.\· ~- l1ftp q;) 'titli'Pt~- ~- ! . q~in'11 i ~

m ~ 3lR ~ -ij)- f4i#71fl -ij) ~ ~ • aqtJ)•, * ~ ~,..92 310:

~ ~ ft'a ~ ~ atl4'>1~1q1oft q;r atqGf''f ¥t'6ttq'Io{ 111';ff ~ ~I

"tQ~tbmtN 'fii411Rilct> ~ ~J\JI4)Rict> ~ct>J'fl ~ atlct>ltJqJoft em atqcwt ~=ti~~

~ \14414ft «<Ttl ·~ \Jtir 311\JtiG S3fl~ ffi" Sftfi'(UJ <tft ~-~~ ~

~ 'fl'f+£11 ~- ~t,..11an qft, m ~~tsC;~a ~ t. ~ ~ "fl -w -ij) q;f;)-q;f;)

OCf> q§;ifl~l ~ ~ ~ "fl ~~~~ ~ ~ ~I 'm«f -ij) «i\'<G~I\JI

-ij) ~ em ~ ~ ~ £ffiT ~ \if)'$~11•91 atlct>l~lqtuft ~ Gl~tQ em •

-~ qmft nft t tmT ~ ~ mPID ~ 31'&06dl w ~ ~ ~ ~ ~ cpa'<'icr>c;:q ~ ~ t 1 ~ \it>cl& ~-- ~-- 'iRi3TI ~ ~ m rc.xu t. • Akashvani believes that national integration is best achieved by

recognising diversity of language, culture and taste. in our plural

society, rather than by ignoring them. This imposes on it an obligation

to be considerate to all minorities-.•92 ~- ~-tft-~ •attct>lttqtufl Cffl

~ \!I~~ ~ ~ '<I~~ ~ ·cffl Mktri@f <t-u ~ t" I ~ -~ *<i6N

~·"GROT ~ efiT;r. ~ "Cf>l ~ +n'CZJ1l 3tl(f)FtlqJUfl i t•93

1 .(Gt') .(3)- '8iNpflt4i

1fRO qft· 'fli'tp~Cf) ~ cffl El't!f)'<N ~ 1l· atlCf>l~lqlOt'\ 'Cf)'f

'16"(q'{Uf 3fCfGR ~ 1 ~ ~ ~ ~ "fi'<tft~ 'ti'f<!>~ ~ ufl~a ~ +1 3flRJ

41•1<:1~ ~ i I ¥fl'<dl'Q ~ ~ at~~dl em ~ ~ \1GI6i(UI i-

Page 60: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

60

atl<fif'rcfloft, ~ ~ Qlf, <Pf ~ ~ ~ ¥ (f)cllit'M em -~ ~. ~ ~ "tff ~(f)~d qR 1lffif c6\" fafa~dl ~ ~ Cf>T qR't4ll ~I \1GI6'{UI ~ tfR

w ~ ·¥nt'itll Cf5C'ftarr $ ti'l!eJOT ~ ttqCif., 1l ~ '1ii'ftl'luf "!~Cf5t ~ ii

~ ll'EG'-~ ~ ~ .q 'Wfu:r em 311Cf)f'fqfut) -.f ~ilft'<ar ~ at4Yfl4r t r q~a::

"mw -4 ~ ~ tRtm ~ -crm>r ~ tt ~ 3fT ~ i·t ~ ~~ tRtffi

~ ¥11+"f14 ~ q)f ~ ~ '15-eql!u\ t 1"94 ~ ~ ~lGiq,'r~ ffl~lfj ~

~ ~ Pt~a'< ~ '6Tffi urr w t?.U 1 "art~ I~ ~ if1G ~ ~ ~(f)r ~

~ ~ ~ +i6~~uf m ~I "'{1\;JJ-'{J\JfqJt ~-~ fl+iN1 m ~I '{J\Jflaif afR

~ q;r -wr ~ 'lfliT ~ ,u~ll ~ em ~'<lHur l1<:Ff ~ q;r mx

amm¥tqruft ~ ~ ~ an -rrm 1 ~ \Jfl t;tfbtq CfiT -~ atrQiJSllqtoft •

q;x ~- ~ ~ ~ \RR-~ ~ ~ ~ -em. sl;(iifi'{ a~rifiltlqfDtl. ~ -mft. ~.

~ ";f -~ '@1" ~ ttll~ll ~ CPT :SN1NOI "ijR" U f 1"95 ~ ~ $

1ii!S114l ~- 'tiit<pR!Cf). Qc6)Cf);{UI ~- Slfi\i41 cpl311~f&1 'Ciffi). ~ "?{. ~. ~- ;f.

~ ~ i, • AIR's cultural role is .obvious in the manner it has

popularised music. It has also popularised. music of the north in the

south and vice-versa. AIR . has influenced the growth of regional

language and literature, particularly prose and drama. It has

popularised Hindi, Sanskrit and other classics. Radio has provided

encouragement to folk and regional music and served linguistic and

ethnic minorities by providing special programmes for them. While

encouraging regional languages and culture, it has given a sense of

national news service and other programmes radiated throughout the

country.•96

Page 61: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

61

'llffif ~ f4:tllcl afR ~ fltpfdlil ~ 1R ~ -ij) ~

311Cbl!i(q(Ufi ~ ~ c6t \jqmftldt afR 1fi ii1J 'GfRft t I llii ~ CbcliCbl'<l em

3if&cl ~N~~ Qm ~ -q 1ft ~ ~ -q 3i1Cbf!tlqloft ~ ~f&lct>l iiSff

'i~=tq'lof «ft t" I "lftft q;"Rl1f t" fcp atl(f)l!tlqtofi ~ ~ CbcliCbl;(f q;) ~ "Cb'J ~

~ 3f~Crl 'Sfl'<~lf ~ ffroT \jffifi t I ·~ ~ ~itp~<t> ~'<l~d cffl tf<~d

~ ~ \ffi ~ tfuft ~ ~ lfuft ~ ~~ ~ ~~ 'dC6 ~ ~ * ate;_~ GI~(Q ~ ~ em "Cbn:f 4l~~l Cffl '® t t•97

at!C61:tlqtofi iiRT 'fllft~Cb cm4Sb'1 m st'fltRd m6 lft t, ~ 3R'1TCff 'Ct>ffi-tt<t<pRt ~ ~ ~ '$ <t>i4SbA 1fi stfliRd ~ ~I ~ "6T

'<IISt~hl ct>t4st>41l Cf>f 1fi Wff!'<OI mor t I ~ ct>t4Sb41l -if ~ afR" ~ c6\" aAcP

l')'gFJ gf?od1 ~nfl~H t 1 •The recognition of folk music by AU India Radio

has given much needed sense of confidence in their cultural values

and has also arrested the unfortunate process of drifting away of some

of the tribal. people from their folk -lore and way of life. While folk music

constitutes an important element in AIR's programmes schedules,

collection, preservation and popularisation of this .great heritage of ours

have not been systematic. •98

eq1tf; ~~it-t ~ ~ ~ ~ ~ fct; att<twttqtuft -.t ~ "Ctiffi

~ ti~Rt Cffl 'Sfim-lm'R ~-~. Ti1cr, o=f1R .q ~ t ~ ~ cm;n ~

titpRI ~~~"<f))· t~'<)ti'< ~ ~ -q. flGJ)ttN -mT t"l

********

Page 62: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

1 ~ q)IOQ\!:11'(1 (~). ~41~Cb. ~ 'Hicp~l~"'l. ~· 12-13

2. ~ ~ Cf)T !SRI5i'H, ~ ~. ~- 3 3. ~-~ Cf)T ,Rt51'H, ~. ~. ~· 41

4. ~. ll· 62 5. crtt. ~· 110

6. ~. ll· 268 7. ~. ~· 277

8. ~-~ q;r ,Rt51'H. ~ s•1ftiCb'< ~.lJf. ll· 168 9. ~ ~ Cf)T $RI5i'H, ~- ~. ~- 436 1 0. "(1\jf ~ ~. "(1\jf ~ ~ ~. 57

11. ~ Cf)T l1ll ~. ~ fcrcnit. ll· 2 12. ~. ll· 3 13. ~ ~ cmr-1{lll-1. 'fl.~-~ 'fflf. ~· 314

14. ~~em $RI5i'H. ~. ~. ll· 437-438

15. ~-. ~- 444-445 16. ~-~ cmr- 1{lll-1. 'fl.~-~ 'fflf.ll. 86-87

17. ~ q;JCZJ-\!:IRT, ti41~Cb. ~ 'Hip~i~"'l. ~- 8-10

18. ~. ~· 358 19. ~ '(("1Jqc•il. 'fl.~. tf. ~41!iti4S'< ~. lfi.-q., ll· 2

20. JSft'<l+t~~d+ti"t'H, t'ICbiCbl'<, 5j+ti"'IM'HI~ llNR, ~· 897 21. ~ 31N ii'<~!itl"'f Q?lq)J~dl, ~. 8~+1)5"'1, ll· 71

22. crnt. 11· 71

23. m«T ll JmT'(UJ ~. ~- 3TR'.'«ft. ~. ~· 14 24. Broadcasting in India, G. C. Awasthy, P 1 25. Broadcasting in India, P.C. Chatterjee, P 39

26. ~ 4?1Cbl~di qfr ~. ~ ~. ~· 62 27. This is All India Radio, U.L. Baruah, P. 1 28. AIR Manual, Volume I, Parts I & II, P. 2 29. Broadcasting in India, G.C. Awasthy, P. 7

30. cnfr. P. 8

31. 3\(ij)j!ijqjuf\, '<1+1~'61-fl ~~. ~- 4 32. Vashali Arora, Mass Communication Journalism (Manual), P. 18.

33. ~ 31N ii'<~fi"'f Q?Jq)J~dl. ~- 8~'1)5"1. ~· 71 34. Broadcasting in India, G.C. Awasthy, P. 9

35. ~ 4?1ctSI~a' cer~. ~ffm. "'I· 62 36.- :2003, );iq)JtJq), 31Jq)J*tlqlufl. ~. ~.- 51

62

Page 63: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

37. ~ ~ ~ 60 trtt. ~amm ~. '2·- 57

38. >RfRUI' 'alCFf ~ 60 Cfllf' ~ ~. ~. 61 39. 3Wbltlql~. iiiH~61~ fi}~, ¥· 21

40. Basic Radio Journalism, Paul Chaulter & Peter Stewart, P. 9

41. "1ffiT 1l \iliftiql(i, ~-~ ~. l1· 83 42. Cllfi. ~.146

43. ~ ~ ~ (1Wl ~). ~- ~- ~ cprt, ~- 591 44. fl~(Hif ~. 1WJ-88, 'ffism-4, ~ ~1Bbi'llllii"-ii'll0vfidif C5T ~

~. ~- ~ao:s; J:m1G ~. ~- 79

45. mm 31N ~-~ 4?J<t>iRdl, "if. t5R¥1l6ii, ~- 73

45. cnfi. l1· 75 47. ttiJ)ttu, atR mrm=~ (31Rii=~>. tzt~ ~.~-XI 48. ~ afR ~-~ Q?lctHRrlt, 61. sR¥?16'1, ~- 73

49. \1\'1>attl'< ~ Cffi tl1'11ftnct> ~. \1\q:ft'1WI '4m!, ~· 29 50. 'l1~"1o1 ~ ~-ftn;q (3m'=J-~}. ~~ ~. '«<· XI 51. Basic Radio Journalism, Paul Chautter, Peter Stewart, P. 10

52. 1lffiJ 1l 'Jf'1'tfql(i, aT.~~.'!· 81

53. <i\'<&fl'1, <rnl afR ~. w-tm ~. ~· 72 54.~. ~- 72 55. cnft. ~- 74 56.~-~ 3fR utif'ti4<tt. ~4i<:<tJ, m. ~ ~ ~. ~- 142

57. *'~"o' attx mm-~. tzt~ ~.'I· 43 58. 31jq)jl(jqJuft, '(j'1~f5jift ~.Aqq)l=(t 'I• 31

59. ~-4?14il~dl '('q'(')41et'fq) 311f4~if. ~ ~. ~- 39 60. 3114iitlq1Uft, '(J'1~f51if'l ~~. ~- 22 61 This is All !ndia Radio, U.L. Baru8h, P 106 62. Broadcasting in India, G. G. Awasthy, P 91

63. 3114iltlqloft. 1(1'1~61ift ~~. "l· 32

64.lhis is An India Radio: U.L. Baruah, P. 108

65. ifflt. P. 116

66. ~IC61tlq1Dft, l(f+{~tWft fct~. ~- 8

67. cml. ~- 8 68. This Is All India Radio, U.L.Baruah, P. 6

69. 'ti~l'fOI afR' ~-ftr<.;q, fct~ ~. ~· 204 70. ~ 1l \Jf"f'<'icll<:, ~-~ fttw. t[. 78

71. <n.ft. "l· 78 72. auq;J¥JqJoft. '(lli~t5l:fl fit~. 11· 44

73. "1ffiT ~ \ififfiql& ~-~ fm'. lJ:. 72

63

Page 64: atR auq;lttcnuft~ - INFLIBNETshodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/61411/4/04... · 2018-07-07 · 2 orR~· -ij} -4' tt 'dwftqq> orR~ m ~ ~,·r~ ~

74. 311&1Fti41~. 'li41~81~ ~~. "'· 42 75. ~-4?1ql!REII 'l'4'Miiii<b ~. ~ wmT ~. "2· 53

7B. mm-'lUffi-fm;q. Rl<&"''l!i!l wmx. v. 10 77. ~~i!JOj ~ ~fm;q, ~~ ~. ll• 218 78. ~ ~ \JJ"''fiqJc;, ~. ~ ftrg-1 "2· 71 79. Cllft. ll· 78 80. an4ntt4tofl, i(\i4~tnifl ~~. "2· 21

81. WI~Ilf"'': '?fflT afti h. ~ tnMt, "2· 17

82. fl~qOj 3f'R ~-ftr<;q, ~~ ~. "'· 207 83. qt'rl ~- 207 84. ~-4?1<bl~dl 't<*'{C)41tii<b ~. 31FFG ~ ~. "l· 20 85. ~FA!.!fDI ~ ~ft~Qq I ~~ 'Q'I'$r I ll· 207 86. This is All India Radio, U.L.Baruah, P. 94 87. 3il<bl~lqioft, '<i"'ill81~ ~~~ ll· 23

88.~. 1· 23 89. cnft, "l· 22 90. '(i~qUJafix ~~. ~JiiRW.l ~. ¥· 208

91' cffll. ll· 222 92. This is All India Radio, U.L.Baruah, P. 159

93. 3il<bltlqtofl. '<1"1~8t;fl ~~. ll· 33

94. ~. ~- 34 95. flf5lqUJ afR ~-ftR;tr, ~~ ~. ll· 71 96. This is All India Radio, U.L.Baruah, P. 130

97. t1f51l1UJ afrx ~fm;q. ~~ ~~l!· 210 98. This is All India Radio, U.L.Baruah, P. 134

*******

64