1 1 1 19e jaargang, nr. 4, juni/juli 1975

nederlands auschwitz c o m i t é Secr.: E. Furth, Diemerkade 43, Diemen, tel. 020-35 38 42

Bankrek.: AMRO,bijk. van Baerlestraat, Amsterdam-Z. Gem. Giro N 5500 N.A.C. Red.: Amsteldijk 23, Amsterdam-Z.

VAN DAAG

EN MORGEN Heimwee

De herdenkingen van dertig jaar bevrij­ding zijn achter de rug. Vele duizenden jonge mensen zijn in contact gebracht met de jaren van oorlog en bezetting. Te weinig verzets- en oorlogsslachtoffers konden de door de Stichting 40-45 in de RAI georganiseerde bijeenkomst bi j­wonen. Gelukkig kon op de vijfde mei het hele Nederlandse volk namens ons allen mevrouw Fels, de waarnemend voorzitster van het Nederlands Ausch­witz Comité over de t.v. horen spreken. 'Die hakenkruisen hoorden hier niet en ze hoorden ook niet in Duitsland! ' riep zij ons toe en maakte zo de balans op van de jaren van overval, moord en verzet.

Niet alleen van toen. Als de Franse president de bevrijdingsdag wil afschaf­fen, sluit dat toch de minachting in voor verzet en slachtoffers en tevens ver­goelijking van de fascistische wan­daden, zowel van de Duitse nazi's als van hun inheemse handlangers. De Franse president Giscard vond bijval bij de Belgische minister-president en een storm van protest van de kant van het verzet. En jawel hoor — het is alsof de duvel er mee speelt — als steeds te onpas verschijnen de drie van Breda weer in het nieuws. Na petities en dreigementen, o.a. van kerkleiders voeren hun nieuwe advoca­ten een kort geding tegen de Neder­landse minister van justitie, een nieuwigheid; Kotalla zou een tehuis voor gehandicapten d.w.z. 'strafonder­breking' behoeven en daarmee Lages achterna moeten.

Ons standpunt is bekend en begin 1972 door een ware volksbeweging uitge­drukt. Het werd door een Kameruit­spraak bevestigd. De Drie blijven in Breda of waar Nederlandse justitie -arsten het nodig achten. De Fildir, internationaal verbond van oud-politieke gevangenen, waartoe in Nederland de Expogé behoort, heeft verklaard aan geen enkele actie ter ver­krijging van gratie voor nazi-misda­digers te zullen meewerken. In de kringen van de klaagmannen van het Derde Rijk heeft men kennelijk nog steeds de smaak van de zaak-Lages te pakken. In de openlijke SS-bonden, zoals 'Das Reich' (Oradour!) of in de Münchener bierkelder en in de 'vrien­denkring F.-J . Strauss', die 'teruggave van alle na de tweede wereldoorlog geroofde gebieden' aan Duitsland' eist, d.w.z. oorlog. O f in de Bundeswehr, waarvan de inspecteur Hildebrandt naast collega Franco de feestparade afneemt. 'Als bezoeken (van Bonds-legerleiding) aan het fascistische Spanje gewoon worden, dan wekt dat twijfel aan de buitenlandse politiek van de Bondsrepubliek,' meent de Democra­tische jeugd van Hessen. Intussen heeft de Bondsregering zowaar nog een Spaanse, dus Franco-minister bij zich uitgenodigd om nieuwe technieken van misdaadbestrijding te komen bestude­ren. Terecht wezen de al genoemde jonge democraten uit Hessen erop dat zulk een bestrijding in Franco-Spanje neerkomt op vinniger jacht op de democratische oppositie in eigen land.

naar

Hitier

Franco's adjudanten passen mooi bij het jeugdsentiment van onze Ooster­buren, daar nostalgie, of gewoon heim­wee naar Hitier genoemd. Nazi-mé-moires in miljoenenoplagen, Hitiers oorlogsfilms, Goebbels ' toneelstuk op de planken in West-Berli jn, een com­plete heimwee- en vergevingsgolf, sterk genoeg, hoopt men, om er alle nog zittende oorlogsmisdadigers op 'heim' te laten drijven: Hess uit Spandau, de Drie uit Breda en het tweetal uit Italië. Hess kon men onlangs per telelens ook op de Nederlandse t.v. zien. Ook van de t.v. en Westduitse speel­film kon men leren dat levenslang voor moord, nog wel onder zeer verzach­tende omstandigheden, als normaal wordt aanvaard: 'hij heeft immers een mensenleven op zijn geweten'! In Beieren zit op zeer zwakke gronden Vera Brühne al twaalf jaar gevangen; pas over zes jaar komt zij in aanmerking voor gratie, zegt de regering. Maar Egon Zill, massamoordenaar van Dachau, kwam in hetzelfde Beieren na 14 jaar vrij. Barmhartigheid geldt alleen voor massamoord.

CAPITULATIE

W A S

BEVRIJDING Fascisme en nazidom zijn nog steeds niet louter geschiedenis. En ook de humanistische, strijdbare gezindheid die tot het antifascistische verzet leidde is springlevend. In datzelfde Duitsland waar Hitiers kolonels, en generaals goed gepensioneerd zijn. Dat bleek op 10 mei in Frankfurt. De grootste betoging sinds 1945 stroomde daar samen, voor­op de verzetsmensen, om de bevrij­ding van het fascisme te vieren. Tevoren was officieel luide bejammerd dat het Derde Rijk dertig jaar geleden was ineengestort. Alsof de val van het nazidom niet ook een nieuw begin voor alle Duitsers inhield. 'Zolang 8 mei, de val van het Hitlerreich, geen nationale feestdag bij ons is ' , zegt de schrijver Bernt Engelmann, 'is het fascisme hier niet volledig overwonnen en als latent gevaar aanwezig.'

De liberale jeugd beaamt di t : 'Op 8 mei capituleerde de nationaal-socialis-tische dictatuur en zijn militair apparaat voor de overmacht van de anti-Hitler-coalitie. Wie deze gebeurtenis verwringt tot een 'Duitse capitulatie' blijft steken in vereenzelviging met de nazi-dicta­tuur en brengt eigenlijk het verzet tegen het fascisme als 'onduits' in dis-crediet. De werkelijke capitulatie van de Duitsers had in 1933 plaats: dat was de capitulatie voor de fascistische Macht-übernahme. ' Deze Duitse jongelui zien wel heel duidelijk dat mei 1945 herdenken met de dag van vandaag te maken heeft. Eenzelfde inzicht bij allen die de naam van Carl van Ossietzky, blijvend aan de universiteit van Oldenburg willen ver­binden. Ossietzky die in zijn geschrif­ten alle Duitsers tegen nazidom en oorlogsvoorbereiding wilde verenigen, gevangene in een Oldenburgs nazi­kamp, winnaar van de Nobelprijs voor

"de vrede en nazislachtoffer is tot symbool van het andere Duitsland ge­worden. Nog vandaag proberen regeer­ders zijn naam uit te wissen. Bondsrechters hebben het ook meestal te druk met 'Berufsverbote'. De grond­wet moet worden beschermd, bv. bij het onderwijs en de rechterlijke macht. Een oude o f NPD-nazi heeft daar nooit een centje last van gehad, links of vrij­zinnige mensen des te meer. Iemand wiens ouders aan het antifascistische verzet ten offer zijn gevallen maakt een mooie kans op straat te staan. Die krijgt 'Berufsverbot'.

En wie bepaalt welke burgers die broodroof treft? Juist , dezelfde die ook vroeger over Berufs- en Lebensverbot oordeelde, zoals de rechter de Chapeau-rouge, die in 1939 een jood wegens 'rassenschande' tot twee jaar tuchthuis (en zo tot de Gestapo) veroordeelde. Een andere rechter voor Berufsverbot, Weber-Lortsch, bezit een reeks fraaie getuigschriften. Uit 1936 van'politieke betrouwbaarheid', uit 1940 'waarde­volle diensten bij de opbouw van de politieleiding' in de omgeving van Auschwitz en in de Oekraïne, zodat hij de rechterhand van de rijkscommissaris van Noorwegen werd. En deze lieden zijn niet alleen nooit gestraft, maar kunnen het bestaan van talloze anti­fascisten en democratische jonge Duit­sers bepalen!

Een SS-baas bekent rustig tienduizend moorden en wordt dan vrijgesproken, omdat hem het 'bewustzijn van on­recht' ontbreekt. Maar advocaten die in een politiek proces optreden worden zelf gearresteerd, terwijl de strafwet tijdens datzelfde proces even verzet wordt, ook voor later gebruik natuur­lijk. Kennelijk krijgt de Bondsjustitie steeds minder bewustzijn van eigen onrecht. En zo zijn wij weer terug bij mei '45 en ' 75 . Hotel de Wereld te Wageningen, waar de Wehrmacht in Nederland capi­tuleerde, blijft bestaan, een herinnering en een waarschuwing, zoals het klin­kend gedenkteken voor de vrouwen van Ravensbrück op het Amsterdamse Mu­seumplein. Met reden waren ook wij bij onthulling en opening aanwezig. Tekens herinneren aan de doden en vermanen de levenden. Het houdt in : bijstaan wie zich nu tegen fascisme, tegen onderdrukking verzetten. Vrij laten rondlopen van de vele oorlogs­misdadigers, vrijlating van de Drie speelt in de kaart van de duisterlingen, die de massamoord ontkennen, verdoe­zelen of vergoelijken. Koren op de molen van de half- en neo-nazi's die hun 'rijk' bewenen en terugwensen, van de hele kluit die doet of er geen neder­laag van het fascisme, geen tweede we­reldoorlog met zijn gevolgen is geweest. Met ze meehuilen zou verraad zijn aan onze doden, aan ons zelf en onze kinderen. Daarom blijven wij waken. Vandaag en morgen.

EEN

LINTJE Jos Slagter, de voorzitter van het Neder­lands Auschwitz Comité, is ter gelegen­heid van de verjaardag van de koningin en natuurlijk ter aanleiding van de 30ste verjaardag van de bevrijding, benoemd tot ridder in de orde van Oranje-Nassau. Hij heeft het lintje gekregen vanwege zijn verzetswerk tijdens de bezetting actief bij de Febru­ari-staking, om zijn vakbondsactiviteit bij de PTT-Rijkspostspaarbank daarna en als stuwende kracht bij het tot stand komen van een regeling voor oorlogs­slachtoffers. Wi j wensen Jos Slagter, ondanks zijn gezondheidstoestand nog steeds actief, ook van deze plaats hartelijk geluk met de onderscheiding. Wij zien daarin tevens een officiële erkenning van het werk van ons comité, , dus ook van de betekenis van dit blad 1

dat de opvattingen en de actie van het N . A . C . uitdraagt en waarin u geregeld artikelen van de voorzitter leest. Zo ook in dit nummer. Wi j hopen met onze voorzitter de actie tegen fascisme en discriminatie, in het bijzonder antisemitisme en voor de belangen van de vervolgde oorlogs­slachtoffers voort te zetten zolang dit nodig is. En helaas, vooralsnog blijkt het maar al te nodig. Wij hebben altijd getracht te doen wat wij juist vonden en daarbij vaker tegen­werking dan erkenning ontmoet. In de erkenning van het optreden van Jos Slagter en daarmee ook van het gehele comité zien wij geen reden tot zelf­genoegzaamheid, maar een extra aan­sporing om op de ingeslagen weg voort te gaan. W a n t er is nog heel veel te doen Voor ons allemaal, ook voor u. Laten we allemaal meehelpen. Hoe? Denk nog eens aan onze gironummers.

Nederlands Auschwitz Comité

ravensbrück monument

een teken

: een baken

Ontwerpers: Joost van Santen Guido Eckhardt Frank Nix

KOPPELING

Een Apollo wordt in de ruimte aan een Sojoez gekoppeld. Toch zijn er nog meer dan genoeg breekpunten in de wereld over. Zoveel, dat sommige mensen hun schouders ophalen over onze bloemleggingen en protesttele­grammen. Zeker, zeggen zij , natuurlijk hebben jullie gelijk om een krant in het Schwarzwald in te prenten dat Ausch­witz verre van een leugen was en om minister Den Uyl erop te wijzen hoe boos en teleurgesteld duizenden slacht­offers waren, omdat zij buiten hun eigen reünie werden gehouden. Maar intussen worden er allang weer joodse graven geschonden: in Frankfurt en in de buurt van Parijs. Een bom in een synagoge of een restaurant van een joodse eigenaar is geen zeldzaamheid. In Argentinië en Italië neemt antisemi­tische hetze eerder toe dan af en in de Ogonjok uit Moskou heeft een ronduit antisemitisch artikel gestaan. In eigen land moet de Hoge Raad uit­spraak doen over het pamflet van de Haagse rassenhater Glimmerveen. In Griekenland, in Portugal is dan het fascisme wel verdwenen, maar van een leien dakje gaat het niet. De dekoloni­

satie is van hetzelfde laken een pak. In Chili woedt de terreur alsof het zo hoort; in Spanje loopt die op zijn eind, zegt men — maar onderdehand En dan het Midden-Oosten, stap voor stap naar niets, terreur en contra-ter-reur, voorstellen uitgelekt, afgeketst, over en weer, wel, niet naar Genève. Ieder wantrouwt de ander, diplomaten vliegen af en aan, naar Jeruzalem, naar Cairo. Naar Beiroet. Granaten ontplof­fen, de mensen zijn nerveus, roepen om wraak en alles begint van voren afaan. Het is allemaal maar al te waar. Wi j leven in een borrelende, een overbor-relende wereld. Er verandert per dag meer dan voor kort in tien jaar. Elke dag dreigt er wel iets. Geweld breekt ginds en hier uit. Oorlog lijkt onuit­roeibaar. In de eerste helft van '75 hebben wij onze vrienden genood op onze Ausch­witz-herdenking, wij hebben opgeroe­pen om langs de Dokwerker te defileren en om mee te gaan op de stille tocht van de vierde mei naar de Dam of in buurten en dorpen. Moet dat nog, na dertig jaar, terwijl we overal van alles meemaken?

Eén antwoord maar: ja , want het kan niet anders. Als destijds niet al die volken en staten verenigd het fascisme hadden verslagen, dan functioneerden Auschwitz en de Aziatische kampen nog. Wi j zouden dit niet schrijven en u zoudt het niet lezen, omdat wij en vele, vele miljoenen mensen meer er niet zouden zijn. Er zou geen langharige jeugd zijn, want die was nooit geboren, geen verkeersprobleem, want de ben­zine zou opgaan in tanks en jachtvlieg­tuigen. Er staat voor deze wereld, zo oneindig veel gecompliceerder dan die van de veertiger jaren, maar één weg open: regelingen treffen, elkaar vinden, samengaan, de koppeling uitvoeren, zoals de astro- en kosmonauten. Dat is ook moeilijk, maar blijkbaar niet on­mogelijk. Dertig jaar later blijkt niet alleen oud zeer nog voort te woekeren, u ziet het in dit nummer staan. Er zit in de terug­blik ook een vingerwijzing naar de weg die moeilijk, maar begaanbaar was en die ook nu onvermijdelijk zal zijn. Net als ver in de ruimte, die koppeling.

niet verzekerd

In het

buitenland

Een van onze lezers was zo vriendelijk ons een beslissing van de Uitkeringsraad toe te sturen inzake slachtoffers die zich buiten Europa voor hun bestaande ziekte(n) niet kunnen verzekeren. Hij vraagt ons dit te publiceren, 'waardoor eventueel diegenen, die hiervoor in aanmerking komen, zich conform deze beslissing van de Uitkeringsraad kunnen gedragen, hetgeen veel ellende zou voorkomen.' Hetgeen hierbij geschiedt.

Vergoeding medische kosten buitenland

Geachte heer,

Met verwijzing naar dezerzijds schrijven van 7 mei 1975 en de daaraan vooraf­gaande correspondentie kan ik u thans berichten, dat ook bij tijdelijk verblijf in het buitenland ingevolge de W e t uitkeringen vervolgingsslachtoffers 1940 -1945 (art. 20) integraal zullen worden vergoed de kosten als vermeld onder 'Beschikkende' in de door de Uitke­ringsraad d.d. 19 april 1974, nr. A 5381/73858 aan u afgegeven beschik­king en onder de daarbij gestelde voor­waarden.

Hetzelfde geldt mutatis mutandis ten aanzien van medische voorzieningen voor uw echtgenote, voor zover deze bij beschikking door de Uitkeringsraad zijn toegekend.

Ik meen uw aandacht evenwel erop te moeten vestigen, dat hieronder niet zijn te begrijpen kosten van consulten in het buitenland, welke niet noodzakelijk zijn in verband met de door de vervol­ging ontstane invaliditeit en welke niet door uw behandelend Nederlandse ge­neesheer zijn voorgeschreven.

Ik vertrouw hiermede uw ongerustheid te hebben weggenomen.

w g. G G . Tijsterman

Wanneer iemand naar het buitenland wil en niet kan worden verzekerd in verband met een bestaande ziekte en als deze persoon onder de bepalingen van de W . U . V . valt, kan deze een beroep doen op bovenstaande bepalingen.

EEN

COMPLIMENT

Wel eerder is opgemerkt: de informatie voor de W . U . V zijn niet altijd voor iedereen leesbaar. Vooral niet die informaties die schriftelijk uit de com­puter-sector komen. Waarschijnlijk kan het niet anders, maar steeds weer ontmoeten wij mensen die ons vragen: wat betekenen die papieren nu al­lemaal ?

De mensen die Buitengewoon Pensioen ontvangen zijn daar al jaren aan gewend Maar de nieuwkomers bij de W . U . V . kennen dit systeem nog niet en willen ook niet altijd de Stichting bellen Kan er niet een eenvoudiger systeem worden gevonden dat alleen mededeelt ' dit is uw oude bedrag van zoveel na aftrek belastingen van zoveel en dit wordt uw nieuw bedrag met aftrek van belastingen. Toelichting op verzoek Wij weten wel dat de mensen aan bepaalde systemen moeten wennen, maar is daar nog wel zoveel tijd voor? Wij moeten rekening houden met merendeels zieke mensen die zich vaak geestelijk niet meer kunnen inspannen. Toch constateren wij vooruitgang in de wijze van voorlichting en dat is een heleboel gewonnen. Ons compliment hiervoor aan de Stichting.

Contact

boven

computer

Met rasse schreden is de W . U . V . op weg naar normalisering. Nieuw perso­neel is aangetrokken. Dat wil nog niet zeggen snel en effectief werken. Erva­ring van de nieuwe medewerkers en hun betrokkenheid bij onze problemen spelen een rol. Ontbreekt de betrokken­heid, dan werkt dat remmend voor de medewerker en voor het slachtoffer. U vraagt iets aan, of het nu een kachel is o f extra vakantie, dan moet het apparaat uw aanvrage verwerken. En dat apparaat omvat sociale werkers, administratief personeel, dokters en nog meer mensen. Het kost tijd, soms zeer lang en wij zouden daar graag wat aan doen. Er zijn veranderingen op til die hopelijk een oplossing zullen bieden voor wat snel moet gebeuren. Aan elk advies zullen fouten blijven kleven zolang er niet een intensief contact is met ieder van ons apart. Dat lijkt duur, maar is het niet, wanneer het goed en efficiënt werkt. Bij diegenen die zich de vooroorlogse misère kunnen herinneren wekt dat grote weerstanden op. Ik spieek uit mijn ervaring als toenmalige voorzitter van de landelijke werklozen-organisatie Eendracht Maakt Macht, die later in het NVV werd ondergebracht. Een voor­beeld voor hen, die dat niet kunnen weten: je moest je kasten open doen voor de maatschappelijke werkers van toen, om te laten zien of je wel een stel ondergoed of een paar schoenen nodig had. Dat mag nooit meer! Daarom kan ik met zoveel overtuiging schrijven hoe het was. Dat mag nooit meer terugkomen, in welke vorm dan ook. Wi j zullen op dit punt waakzaam zijn , nu er een groot aantal werklozen is. De bewogenheid wordt op een grote proef gesteld, terwijl verschillende sociaal verzorgden op één hoop worden gegooid.

Wi j verlangen een goede sociale bege­leiding, vooral omdat onze tijd het menselijk leed in een computer stopt, makkelijk, efficiënt, maar niet goed. Een intensieve benadering van onze vrienden in nood vraagt intensief men­selijk contact.

Red. Jos Slagter Jos Slagter