avrupa’da a v r u p a’d a a l t i n altin umutlar u m u …“aurum”dankaynaklanan“au”dur....

A V R U P A’D A

A L T I N

U M U T L A R

A V R U P A’D A

A L T I N

U M U T L A R

A V R U P A’D A

A L T I N

U M U T L A R

A V R U P A’D A

A L T I N

U M U T L A R

Altýnýn Çok Eskiye Uzanan TarihçesiAltýnýn Çok Eskiye Uzanan Tarihçesi 1

Altýnýn ÖzellikleriAltýnýn Özellikleri 2

Altýn Madenciliðinin Çevre, Saðlýk ve Ýþgüvenliði BoyutlarýAltýn Madenciliðinin Çevre, Saðlýk ve Ýþgüvenliði Boyutlarý 12

Avrupa’da Altýn MadenciliðiAvrupa’da Altýn Madenciliði 3

Baþlýca rakamlarAltýnýn bulunduðu yerAltýn nasýl çýkarýlýrAltýn madenciliðinde siyanürDiðer madenlerden altýn kazanýmý ve hurda geri dönüþümü

33579

Altýnýn Uygulama AlanlarýAltýnýn Uygulama Alanlarý 10

Kuyumculukta altýnDiþçilikte altýnTýpta altýnElektronikte altýn

10101111

Altýnýn Çok Eskiye UzananTarihçesiAltýn, son derece az bulunuyor olmasý ve kendinihemen belli eden güzelliðinden dolayý, insanlýk tarihiboyunca her zaman insanlara bir çeþit sihirli güçuygulamýþtýr. Tam tarihini ve yerini kesin olarakbelirleyemesek de, insanlý-ðýn bu sarý metal ile ilk te-masý büyük olasýlýkla tarihinçok eski dönemlerine da-yanmaktadýr. Çoðu süslemenesnesi olarak kullanýlmýþçok eski ve çok iyi bir þekil-de korunmuþ altýn antikeserlerin büyük kýsmý Mýsýr’daki firavunlar dönemineaittir. En güzel süslenmiþ veiyi korunmuþ bu parçaIardanbirisi, MÖ 1352’de ölen KralTutankamon’un mezarýdýr.Bu, tartýþmasýz, Mýsýr ku-yumculuk sanatýnýn en bü-yük hazinelerinden birisinitemsil etmekte ve antikzamanlarda bile bu tür iþçili-ðin muhteþemliðini göstermektedir.

gesindeki Lidya krallýðý halký tarafýndan ilk defapara olarak kullanýldýðý iddia edilmektedir. Bu deðerlimetal o dönemden itibaren her uygar ülketarafýndan para olarak kullanýlmýþ ve de zenginlik,güç simgesi haline gelmiþ ve ekonomik hayatýntemeli olmuþtur.

Mýsýr sanatýnýn haricinde, altýn süs eþya koleksi-yonIarý Inka, Aztek, Çin, Japon ve tabii ki Avrupa

medeniyetlerinin tarihindede bulunmuþtur. Altýn,kendine has nadir özellikle-rinden dolayý tüm dünyadahýzla gerçek bir heyecan,fakat ayný zamanda da Ianetlibir tutkuyu tetiklemiþtir. An-tik zamanýn ünlü Romalý þairiVirgil, altýn için insanlýðýn hiçölmeyen arzusunu “AuriSacra Fames” (Altýn Ýçin La-netli Susamýþlýk) adlý eserin-de tanýmlamýþtýr.

Ancak, diðer yatýrým araçIa-rýnýn, yerine geçenlerin ve-ya alternatiflerinin ortayaçýkmasýyla, altýnýn 1930’Iar-da para ölçüsü olarak kulIa-

nýmýnýn terkedildiðini de belirtmek gerekir. Ama, buünlü metal günümüzde hâlâ önemli bir rol oy-namaktadýr. Eski uygarlýklarda olduðu gibi, günü-müz toplumu da onun güzelliði ve deðerinin hâlâfarkýndadýr. Altýn hâlâ bizi yüceltmeye devam et-mektedir. Altýn, pazarýn büyük kýsmýný temsil et-mesine raðmen, sadece mücevheratta deðil diðerpek çok uygulama alanlarýnda da kullanýlmaktadýr.

Altýna olan ilgi diðer pek çok uygarlýklara da ilhamvermiþ ve hýzla tüm diðer metallerin üzerinde takdirgörmüþtür. Altýnýn, baþlangýçta, para olarak kulIanýl-masýndan çok önce, mücevher olarak kullanýldýðý daçok iyi bilinmektedir. Altýnýn, MÖ 560’dan itibarenKral Krezüs’ün kendi resmi ile bezenmiþ sikkelerbasmasýy la , günümüz Türkiye’s in in bat ý

böl

AVRUPA’DA ALTIN UMUTLAR

1

Altýnýn Özellikleri

ALTIN, doðadaki en ender bulunan elementlerdenbirisidir ve bütün deðerli metallerin en deðerlisiolarak tanýmlanmaktadýr. ALTIN, bizi kýskandýran birgüzelliktir. ALTIN, onu güneþ ile doðal olaraközdeþleþtiren altýn sarýsý rengindedir. ALTIN, diðermetallere benzemeyen olaðanüstü nitelikleresahiptir. ALTIN, kullanýldýðý farklý uygulama alanlarý-na baktýðýmýzda, çok faydalý özellikler olan yumuþak,çok kolayca dövülebilen, paslanmaya dayanýklý,yýpranmayan ve zehirsiz niteliklere sahiptir.Gerçekten de, dövülebilirlik özelliði ýþýðý geçirebile-cek kadar ince bir metal varak halini alana kadarçekiçle inceltilebilmesini saðlamaktadýr. Öylemacunumsu (sünümlü) davranýþlýdýr ki, kilometre-Ierce uzunluðunda ince bir tel halinde çekilebilir.Öyle dayanýklýdýr ki su ve oksijenle bileþik yapmaz.Çok nadir bulunuþunun yaný sýra kendine özgükimyasal ve fiziksel özellikleri, altýný yeryüzünün en

deðer verilen doðal kaynaklarýndan birisi yapmýþtýr.Bakýr ve gümüþ gibi diðer metaller ile kolayca alaþýmyaparak olasý renk tonu sýkalasýný geniþletir vemetallerin sertliðini ve aþýnmaya dayanýmýný artýrýr.ALTIN, metalik bir element olup kimyasal sembolü,

anlamýndaki Latince sözcük“Aurum”dan kaynaklanan “Au”dur.parlayan þafak


2

Renk

Aðýrlýk

Erime Noktasý

Kaynama Noktasý

Atom Numarasý

Altýn Grubu

Ölçü

Altýn sarýsý

Sudan 19; Kurþundan 2 kere aðýr

1063 Co

2660 Co

79

Altýn, Gümüþ ve Bakýr (ayný özellikler)

Ayar (saf altýn = 24 Ayar)

Altýn atomu

Bir Bakýþta Altýn

Avrupa’da Altýn Madenciliði

Baþlýca RakamlarAltýn Nerede Bulunur

Þimdiye kadar dünyada sadece 145.000 tondolayýnda altýn çýkarýldýðý tahmin edilmektedir (2001sonu itibariyle). Bunu, sadece, Avrupa Demir veÇelik Endüstrisi Birliði’nin verilerine göre, 2001yýlýndaki yaklaþýk 158.508 tonluk Avrupa çeliküretimi ile karþýlaþtýrmamýz þaþýrtýcý olacaktýr. Ýþte bunedenden dolayý bu özel metal çok az bulunurolarak tanýmlanmaktadýr. Altýnýn arzý, doðatarafýndan sýnýrlanmýþtýr.

1999 yýlýnda, dünya altýn üretiminin, yaklaþýk olarak2576 ton olduðu tahmin edilmektedir, bunun sadece173 tonu Avrupa’da çýkarýlmýþtýr. Bu süreçte, altýntalebi ise toplam üretimin yaklaþýk %65’i olmuþtur.Ana talep kaynaklarý arasýnda mücevher sektörü(pazarýn yaklaþýk %75’i), endüstri ve yatýrýmcýlardiðerlerine göre en önemlileridir.

Güney Afrika tartýþmasýz dünyanýn en büyükrezervlerine sahiptir. Bununla birlikte, tarih öncesizamanlarda deðerli metalin üretildiði madenlerinizleri Avrupa’da, örneðin Trakya’da ve Egeçevresindeki diðer yörelerde bulunmuþtur. Sonderece zengin doðal cevherlere sahip bu tarihselbölgeler, muhtemelen kýsa sürede yeni madenciliksahalarýnýn geliþtiðini görecektir. Avrupa’da daönemli altýn yataklarý bulunmaktadýr. Rusya,Avrupa’nýn en büyük altýn üreticisi olup 2001

yýlýndaki 152 tonluk üretimini Ýsveç (5 ton) veÝspanya (3,3 ton) izlemektedir . Türkiye deuluslararasý madencilik þirketlerinin ilgi odaðýolmuþtur. Türkiye, 2001 yýlýnda 117 ton ve 2002yýlýnda ise 4,2 ton altýn üretmiþtir.

1


3

1Kaynak: World Metal Statistics-Ocak 2003

100

200

300

400

500

600

700

0

1995 1999

Afrika

Met

alto

n

Asya KuzeyAmerika

Okyanusya Orta veGüney

Amerika

Avrupa

Altýn Maden Üretimi 1995 ve 1999

0

Finlandiya

Ýsveç

Fransa

Ýspanya

Türkiye

Romanya

Ýtalya

Macaristan

Avrupa’da Altýn Üretimi (2001)

1 2

ton

3 4 5 6

Kaynak: Minerals Handbook 2000-2001, Philip Crawson Kaynak: Minerals Handbook 2000-2001, Philip Crawson


4

Örnekler:

Yunanistan

Ýsveç

Türkiye

Ovacýk

Ýspanya

El Valle Madeni

Avrupa’nýn kuzey kesimi, özellikle Ýsveç veFinlandiya, büyük altýn madenciliði potansiyelinesahip bir bölge olarak görülmektedir. Dünyanýnbüyük madencilik þirketleri bu ülkelerde altýn ara-malarý yapmakta olup, Ýsveç ve Finlandiya’da yenimadenler iþletmeye baþlama aþamasýndadýr.

Bir sahada olasý madencilik faaliyetleri için aramayapmaya karar verilir verilmez, çeþitli yasalarý, kura-llarý ve standartlan dikkate alan bir seri teknikiþlemler baþlar. Eðer bir yatakta, ekonomik olarakiþletmeye uygun olacak yeterli miktar ve tenördealtýn bulunursa madencilik çalýþmalanna izin verile-bilir ve ardýndan iþletmeler kurulabilir. Cevher açýkocak veya yeraltý iþletmelerinden çýkarýlabilir.Cevheri çýkarmak için dört aþama gereklidir:Delme, patlatma, yükleme ve taþýma. Günümüziþletmeleri büyük, yüksek verimli, düþük enerjigereksinimli ve güvenilir iþ makinalarý ve ulaþýmsistemleri üzerine kurulu olup ileri düzeyde me-kanizasyon ve otomasyona sahiptir. Genelde,prosesin ilk aþamasý kýrma ve öðütme iþlemleridir.

Daha sonraki aþamalar cevherin özelliklerinebaðlýdýr. Birçok durumda altýn, bir bakýr minerali ilebirlikte bulunduðundan dolayý altýn kazanýmý bakýrýnkazanýmý ile ayný zamanda yapýlý ve saf altýnýn ayniüretimi izabe tesisinde gerçekleþir. Çoðu durumlar-da, altýn, sallantýlý masalar gibi yoðunluk farkýnýkullanan proseslerle kazanýlabilir. Ancak, tüm dün-yadaki uygulamalara bakýldýðýnda, altýnýn çoðu

siyanürleme iþlemi ile kazanýlýr. Bu teknoloji, altýnkazanma verimini artýrmak ve civa amalgamas-yonuna olan ihtiyacý ortadan kaldýrmak için 100 yýl-dan fazla bir zamandýr kullanýlmaktadýr. Siyanür, çokdüþük konsantrasyonlardaki altýn ve gümüþücevherden alma yeteneðine sahip bir maddedir. Liçiþlemi, altýn ve siyanürün kompleks karýþým oluþtur-ma ve daha sonra altýn komplekslerini baðlamak içinaktif karbon kullanýmýndan ibarettir.

Altýn Nasýl Çýkarýlýr


5

Finlandiya%1

Ýsveç%1

Fransa%24

Ýspanya%4

Türkiye%1

Diðer%16

Almanya%28Ýtalya

%20

Portekiz%5

Yunanistan%1

2001yýlýnda Avrupa altýn rezervleri (ton)

Kaynak: Minerals Handbook 2000-2001, Philip Crawson

Daha sonra, kompleksler karbondan ayrýlmakta vemetal elektrolitik iþlem ile kazanýlmaktadýr. Doðrudansiyanürleme uygulanamayan “refrakter altýn cevheri”türü altýný serbestleþtirmek ve siyanürlemeye hazýrhale getirmek amacýyla oksidasyon, bio-oksidasyongibi iþlemleri gerektirebilir.

Madencilik faaliyetleri bittiðinde, iþletmenin sona erdiðisaha tekrar düzenlenerek doðal hayat, eðlence-dinlenme yeri veya yapýlaþma gibi kullaným alanlanolarak tekrar doðaya geri verilecektir. Bu uygulama,günümüzde Avrupa’da kullanýlan bir standarttýr. Atýkdepolama sahalarý, maden atýklarýnýn özelliklerine baðlý olarak ve uygulamaya konulan yeniden düzenleme(reklamasyon) planýna göre, ya toprak veya ayný özellikte baþka bir malzeme ile örtülerek ya da su ile dolduruIarakkapatýlmaktadýr. Buradaki önemli nokta, atýklardaki pirit içeriðinin hava ile temasýnýn önlenmesidir. Atýk sahasýnýnörtülmesinden sonra, yeþillendirme veya toplanan suyun korunmasý gibi iþlemler yapýlmaktadýr. Ardýndan sözkonusu bölge, sahadan sahaya deðiþebilen madencilik sonrasý arazi kullanýmýna en uygun duruma getirilmektedir.


6

Altýn Madenciliðinde Siyanür

Her ne kadar altýn kazaným iþlemleri hakkýndaki tartýþmalar çoðu zaman ihtilatlý olsa da, siyanür Iiçi günümüzde

altýnýnýn cevherden kazanýmý için mevcut en iyi teknoloji olarak tanýmlanmakta olup dünyanýn birçok yerinde altýn

madenciliðinde devrim yapmýþtýr. Diðer kimyasallarýn altýn ve gümüþü Iiç ettikleri kanýtlanmýþ; fakat, bu kimyasallar

dünya çapýnda büyük ölçekli endüstriyel iþlemlerde henüz baþarý ile uygulanmamýþtýr. Dolayýsýyla, madencilik

endüstrisi, günümüz ihtiyaçlarýna ve özellikle çevre açýsýndan gereksinimlere cevap verebilecek daha etkin bir Iiç

iþlemini hâlâ aramaktadýr. Siyanür son derece zehirli olduðundan dolayý, eðer doðru bir þekilde kullanýlmazsa,

maruziyet halinde, çevre ve yaþayan organizmalar üzerinde olumsuz etki yapabilmektedir. Bu nedenle, siyanürün

kullanýmý ile ilgili tüm riskleri tespit etmek ve düþük riskli iþletmeler oluþturmak için gerekli tedbirleri almak ve uygun

iþIetme talimatlarýný takip etmek gereklidir. Dünyanýn her yerinde siyanür kullanan tüm madenlerin Çevre ile Saðlýk

ve Ýþgüvenliði performansýnýn arttýrýlmasý ve gelecekteki kazalarýn önlenmesi için, Birleþmiþ Milletler Çevre Programý

(UNEP), çok sayýdaki paydaþlarýn (altýn madenciliði sektörü, hükümetler, sivil toplum kuruluþlarý,


7

sendikalar, siyanür üreticileri ve finansman kurumlarý)da katýlýmý ile siyanürün üretimi, nakliyesi ve madenciliksektöründe altýn üretiminde kullanýmý için“Uluslararasý Siyanür Yönetimi Kurallarýný” hazýrla-mýþtýr. Günümüzde, Avrupa’daki tüm altýn madenlerisiyanür bozundurma teknolojisini uygulamaktadýr vehalen uygulamalarýný bu kurallara uyarlama aþa-masýndadýrlar. Bu kurallarýn bir kopyasý aþaðýdaki websayfasýndan elde edilebilir:

Http://www.cyanidecode.org/thecode/thecode.PDF


8

Altýn

Cevher

Altýn Külçe

Gravitekonsantrasyonu

Siyanürbozundurma

Atýk yönetimi

Su gerikazanýmý

Kýrma veÖðütme

Siyanür liçi

Altýn kazanýmý(çözeltiden)

Elektrolitkazaným

Ýzabe veRafinasyon

Metaller, geri dönüþüm için mükemmel özellikleresahip malzemelerdir. Altýn, gümüþ ve platin grubumetaller ile birlikte deðerli metal olarak tanýmlanýr.Deðerli metaller doðrudan cevherden kazanýldýðýgibi, diðer demir dýþý metallerin iþlenmesinden veyageri dönüþümlü malzemelerden de yan ürün olarakelde edilebilir. Günümüz modern toplumundaki ar-tan elektronik malzeme üretim ve kullanýmý, yenigeri dönüþüm teknolojilerinin geliþtirilmesini gerekIikýlmýþtýr. Metal veya hurda geri dönüþümü sadeceçevre ile ilgili bazý problemleri çözmekle kalmayýpayný zamanda deðerli metallerin belirli bir yüzdesineikinci bir hayat da verecektir. Metaller gibi deðerlen-dirilebilir malzemeyi kazanmak ve atýk birikimini ön-lemek amacýyla, geri dönüþümde çok kapsamlýuygulamalar geliþtirilmektedir. Günümüzde, elek-tronik hurdanýn çoðu, deðiþik türde atýklar ve kalýn-týlarý çevre dostu teknolojilerle geri dönüþ-türülmekte veya tekrar kullanýlmaktadýr.

Metalurjideki ýsýl veya sývýsal iþlemli teknolojiler,hurdadan metalleri kazanmak için genelde kullanýlanbaþlýca teknolojilerdir. Belçika’daki Umicore,Almanya’daki Nordeutsche Affinerie, Finlan-diya’daki Outokumpu ve Ýsveç’teki Boliden tesisleriönemli miktarda deðerli metal üretimi yapan Avru-pa’nýn en büyük bakýr ve kurþun geri dönüþümcülerive rafinerileridir. 2001 Kasým’ýnda Avrupa Komis-yonu,

ile ilgili birDirektifi (COM (2000)347) uygulamaya koymuþtur.

Bu direktif, AB Resmi Gazetesi’nde yayýnlanýþýndanitibaren 18 ay içinde tüm AB Üyesi Ülkeler tarafýn-dan uygulamaya konulacaktýr. Tüketiciler, kullanýl-mýþ televizyon ve ekmek kýzartma makinesi gibiürünleri, her bir elektrik/elektronik ürününaðýrlýðýnýn en az %75’ini geri dönüþüme sokma zo-runluluðu olan üreticiye ücretsiz olarak geri gön-derebilecektir. Bu direktifin sonucu olarak, geridönüþümden altýn geri kazanýmýnýn daha da artýþgöstermesi beklenmektedir.

Elektrik ve Elektronik Ekipman Atýklarý ve

elektrik-elektronik ekipmanlarda belirli tehlikeli

maddelerin kullanýmýnda kýsýtlamalar


9

Diðer Madenlerden Altýn Kazanýmý ve Hurda Geri Dönüþümü

Kaynak: “Possibility of Electronic Scrap Recycling in Slovakia”

Altýnýn Uygulama Alanlarý

Altýn, modern uygulamalarýn çoðunda tercih edilenbir malzeme haline gelmiþ ve dünyanýn diðeryerIerinde olduðu gibi, Avrupa’da da endüstriyel veekonomik faaliyetlerin geliþmesinde çok önemli birrol oynamaktadýr. Altýn, diðer bir çok metal gibigünlük hayatýmýzýn ayrýlmaz bir parçasý haline gelmiþolmasýna raðmen, her zaman bu baðlamda diðerlerikadar tanýnmamaktadýr. Metal ve metal bileþimleri,endüstriyel üretim proseslerinin ve günIük ürünlerintemel malzeme girdilerinden birisi olma özelliðinisürdürmektedir. Yeni geliþtirilen sentetik malze-melere raðmen, metallerin ürünlerde kullanýmuygulamalarý ve tüketimi son on yýllarda sürekliartmýþ ve birçok alanlarda, günümüzde hâlâartmaktadýr.

Altýn, diþçilikten uçak motorlarýna kadar deðiþen pekçok ürünün güvenilirliðini saðlayan hayati birmalzemedir. Altýnýn büyük üstünlükleri ve sýra dýþýözellikleri, eski zamanlarda hemen hemen sadecekuyumculukta kullanýlmýþ olan altýnýn elektronik, týp,uzay araþtýrmalarý gibi birçok endüstri alanýndayaygýn kullanýmýný mümkün kýlmýþtýr.

Günümüzde altýnýn esas pazarý, hâlâ, yýlda iki bin toncivarýndaki kullanýmý ile kuyumculuk sektörüdür.Maalesef, büyük ölçekli üretim yöntemleri, uzun birgelenek ve saygýn ustalýk mesleðini geride býrakarak,zaman içinde geleneksel el becerilerinin önüne

geçmiþtir. Renk tonu oluþturmak ve metalin yýpran-

maya karþý dayanýmýný arttýrmak için altýn alaþýmlar

kullanýlmaktadýr. Koyu saf altýn sarýsýndan, yeþilden

mora kadar renk tonlan alaþým yoluyla üretilebil-

mektedir.

Altýn, oksitlenmemesi, aþýnmamasý, zehirsiz olmasý,

alerjik olmamasý ve biyolojik uyumluluk özelliklerin-

den dolayý diþçilikte kullanýmýna çok deðer

verilmektedir. 2700 yýldýr bu alanda uygulamasý olan

altýnýn modern diþçilikte hâlâ yaygýn bir kullanýmý

vardýr. Altýn diþçilikte dolgu, kron ve köprülerde

kulIanýlmakta ve genellikle diðer deðerli metaller ile

alaþým yapýlarak uygulanmaktadýr. Kullaným miktarý

uygulamaya baðlý olan altýn, insan saðlýðýna asla zararlý

deðildir. Japonya, diþçilikte altýn kullanýmýnda baþý

çekerken onu Almanya ile Amerika Birleþik

Devletleri takip etmektedir. Ancak, altýn dýþý ucuz

alaþýmlar ve seramik gibi malzemelerin ikamesi

nedeniyle, bu alandaki altýn talebi düþmektedir.

Kuyumculukta Altýn

Diþçilikte Altýn


10

Týpta Altýn

Altýnýn olaðanüstü nitelikleri eski çað nesillerinin týpuygulamalarýna da yansýmýþtýr. Atalarýmýz, altýnýnþifalý bir gücü olduðuna inandýðý günümüzde ise busihirIi metal, týp ve bilimsel araþtýrmalarýn temelindeyer alýr. Diþçilikte kullanýmýndaki ayný biyolojikgerekçeden hareketle, diðer birçok týbbi uygula-malarda doðrudan altýn kullanýmý uygun gibigörülmektedir. Altýn bileþiklerinin etkinliðiromatizma, mafsal iltihabý ve iltihaplarýn teda-visindeki etkinliklerinin yanýsýra halihazýrda bazýkanser tedavileri için de kanýtlanmýþtýr. Altýnýn diðertýbbi uygulamalarý, kalp pili, protezler, yama,ampuller gibi uygulamalardaki altýn tellerdir.

Altýn kullanýmýnda ikincilik, her yýl yaklaþýk 150 tonkulIanýmýnýn olduðu elektronik sektörüne aittir. Al-týn, mükemmel bir elektrik iletkeni ve ýsý yansýtýcýsý-dýr. Bu özelliðinden dolayý, elektrik ve telekomüni-kasyonda yaygýn olarak kullanýlýr ve her gün kullaný-lan hesap makinalarý, bilgisayarlar, cep telefonlarýnýnyaný sýra uzay araçlarý, uçaklar ve füzeler gibi dahakarmaþýk ekipmanlarda da bulunur. Altýnýn elektro-nikte kullanýldýðý en belli baþlý yerler aþaðýdadýr .- Elektronik düðme ve baðlantý parçalarýnda altýn

temas yüzeyleri- Yan iletken devrelerde altýn baðlantý telleri,- Kalýn ve ince kalýnlýkta altýn varak kaplama

uygulamalarý,- Püskürtülmüþ altýn dolgu,- Altýn esaslý Iehim alaþýmlar,- Baskýlý devre Ievhalarý için Iehimlenebilir altýn

esaslý kaplamalar.

Elektronikte Altýn

1


11

1Kaynak: http://www.gold.org

Saðlýk ve Ýþgüvenliði Boyutlarý

Saðlýk ve Ýþgüvenliði Yönetimi, günümüzdeki risklebaðlantýlý her türlü iþin ayrýlmaz bir parçasýdýr ve ilgiliher bireyin temel sorumluluðu olarak dikkatealýnmalýdýr.

Saðlýk ve Ýþgüvenliði konularý, özellikle madencilik vecevher hazýrlama söz konusu olduðunda, en yüksekönceliðe sahip olmalýdýr. Dolayýsý ile, madenciliksektörü deneyimli ve iyi eðitilmiþ iþgücünegüvenerek çalýþýr. Özellikle, siyanür veya civa vearsenik gibi aðýr metallerin kullanýldýðý iþletmelerde,kimyasalIarýn yönetimine özel dikkat gösterilir.

Tesislerdeki operatörler, kimyasallarýn depolama,taþýma ve boþaltýlmasý, ekipman, ilk yardým ve acildurum müdahaleleri konularýnda düzenli olarakeðitilmektedir.

Uygun yönetim standartlarýnýn uygulandýðýtesislerde, nakliye, depolama, hazýrlama, kullanýmve kimyasallarýn bozundurulmasý iþletmecimadencilik þirketleri tarafýndan titizlikle kontroledilmekte ve izlenmektedir. Buna ilaveten, tedarikçifirmalar madencilik þirketinin kimyasal maddelerinemniyetIe kullanýmýnda teknik bilgi ve beceriyesahip olup olmadýðýný kontrol ederler ve düzenliaralýklarla operatörler için güncelleþtirilmiþ eðitimprogramIarý, bilgilendirme malzemesi ve 24 saatboyunca acil müdahale desteði saðlamalarýgerekmektedir.


12

Altýn Madenciliðinin Çevre, Saðlýk ve Ýþgüvenliði Boyutlarý

Çevre Boyutlarý

Maden faaliyetleri kýsa, orta ve uzun vadede hertürlü çevresel etkiyi en aza indirmeye odaklanýr. Bu,maden sahalarýnýn sadece iþletme sýrasýnda en azetkiyi yapacak þekilde tasarlanmasýnýn yaný sýrakapanma ve sonrasýndaki izlemenin de planlandýðýanlamýndadýr. Çevresel etkileri en aza indirmeyiamaçlayan stratejik araçlar arasýnda Çevresel EtkiDeðerlendirmesi (ÇED), Risk Deðerlendirme tek-nikleri, gözleme ve izleme uygulamalarýný günlükiþlemler olarak görmekteyiz. Her sahadaki çevreselyönetim uygulamalarýný gözden geçirmek veiyileþtirmek için çevresel denetimler düzenli olarakyapýlmaktadýr.

Kazalarý ve çevresel etkileri önlemek için, siyanür Iiçive siyanürün kimyasal yönetimi özel emniyettedbirleri ile denetim altýna alýnmaktadýr. Bir siyanürIiçi tesisinin tasarýmý, kazalarýn ve çevresel etkilerinönlenmesini amaçlayan teknik çözümlerintanýmlandýðý çok yönlü bir risk deðerlendirmesiniiçerir.

Aþaðýdaki hususlar, operatörlerin Saðlýk ve Ýþgüven-Iiði ile çevreye herhangi bir etkiyi önlemek içintasarýmda çoðunlukla yer alýr:

- Atýklarýn atýk havuzuna verilmesinden önce siyanürbozundurma tesisinin devrede bulunmasý.

- Liç tanklarý etrafýnda, kazara dökülmeleri tutacakikincil bir sývý tutma yapýsý.

Avrupa’da tank Iiçinin kullanýldýðý bütün iþletmeler-de, ince taneli tesis atýklarý ve içindeki su atýk havu-zuna verilmeden önce siyanür bozundurma iþlemi-ne tabi tutulur. Bu arýtmalarýn sonuçlarý çok tatminedicidir. Bununla beraber, atýk havuzundaki suyunkalitesi sýk sýk gözlemlenir ve siyanür konsantras-yonunun yanýsýra aðýr metaller, pH ve iletkenlik gibidiðer bileþenler için de analiz edilir.


13

- Dýþarýya yerleþtirilmiþ liç tanklarý açýktýr.

Ýçerideki ekipman, NaOH-çözeltisi ile çalýþanbir gaz sýyýrýcý sisteme baðlanýr.

- Yedek jeneratörler yerleþtirilir.

- Herhangi bir döküntü tekrar sistemepompalanýr.

- Ýyi eðitilmiþ ve deneyimli operatörler iþletmeyiyürütür.

- Bütün sahada etkin çevresel izleme uygulanýr.

- Olaðan etkin Saðlýk ve Ýþgüvenliði uygulamalarý.

- Liç çözeltisi için etkin yönetim prosedürleri.

- Etkin kimyasal yönetimi.

Atýk havuzunun fiziksel duraylýlýðý, tedbirli tasarým,inþaat sýrasýnda dikkatli kalite kontrolu, iþletmesüresince uygun yönetim, izleme ve kontrol, barajemniyet denetimleri ve iþletme ömrünün sonundauygun kapatma uygulamalarý kullanýlarak garantialtýna alýnmaktadýr.

Avrupa Birliði, þu anda, siyanür için Iimit deðerleriçeren özel maden atýk mevzuatý ile siyanürün kul-Ianýmý konusunda kanun yapýcýlar ile endüstriyetavsiyelerde bulunacak bir “Mevcut En iyi Teknolojidokümaný (BAT)” hazýrlamaktadýr. Sanayi, bu ikigiriþimi de tamamiyle desteklemektedir.

Avrupa, büyük ölçüde altýnýn da dahil olduðumetallerin yararlarý üzerine dayalý teknolojisi vezenginliði ile modern ve geliþmiþ bir toplumu temsiletmektedir. Her ne kadar bugün Avrupa, metal ithaledici bir durumda olsa da, halen çok önemli altýnüretim kapasitesine ve gelecek için de bu metalinumut verici kaynaklarýna sahiptir. Avrupa’dakimadenler, çevre koruma, ekonomik verimlilik vesosyal kalkýnma gibi, sürdürülebilir kalkýnmakriterleri baðlamýnda dünya standartIarýnda iþletil-mektedir. Bu nedenle, madencilik endüstrisinin,

mevcut en yüksek standartlara göre madenkaynaklarýný iþletmesini destekleyerek altýn ve diðermetallere olan talebi, mümkün olabildiði maku-liyette, karþýlamada Avrupa’nýn bir sorumluIuðuolduðu Euromines’in görüþüdür.

Avrupa Yükümlülükleri


14

euromýnes

boliden

Thracean Gold Mining S.A.Thracean Gold Mining S.A.

CyPlus

Degussa Group

bu yayýný destekledikleri için aþaðýdaki kuruluþlara müteþekkirdir.

Euromines tarafýndan yayýmlanmýþtýr.Avenue de Broqueville, 12 B - 1150 BruxellesTelefon: +32 2 775 6331 Faks: +32 2 770 6303

[email protected] www.euromines.org

Grafik tasarým: VDHO +32 475 60 30 74 Brüksel - Belçika

Breuerdruck Düsseldorf - Almanya tarafýndan basýlmýþtýr.

KAYNAKLAR

YAZILI

CD ROM

WEB SÝTELERÝ

“Gold”, Richard Herrington, Chris Stanley ve Robert Symes“Profitability of the gold mining industry in Mongolia”, L. Davaajargal

“Metal Bulletin Monthyl”, Þubat 2003

Mining Annual Review 2002

htttp://www.australiangold.org.au htttp://www.cyanidecode.org htttp://www.europe.eu.inthtttp://www.gold-eagle.com/goldcorner htttp://www.gold.org htttp://www.info.goldavenue.com

htttp://www.mii.org htttp://www.newmont.com

KAYNAKLAR

YAZILI

CD ROM

WEB SÝTELERÝ

avrupa’da a v r u p a’d a a l t i n altin umutlar u m u …“aurum”dankaynaklanan“au”dur....

Documents