bài ôn tập lshtkt

7/23/2019 bài ôn tập lshtkt

http://slidepdf.com/reader/full/bai-on-tap-lshtkt 1/42

Câu 1. Trình bày hoàn cảnh ra đời và đặc điểm phương pháp luận trong học thuyết Keyneyskinh tế của J.M. Keyneys? So sánh phương pháp luận của J.M. Keyneys với phương pháp luậncủa trường phái Tân cổ điển?

Trả lời Hoàn cảnh ra đời học thuyết kinh tế của Keyneys

Vào những năm 30 của thế kỷ XX , ở các nước phương tây, khủng hoảng kinh tế diễn rathường xuyên, tình trạng thất nghiệp nghiêm trọng. Lý thuyết kinh tế của trường phái cổ điển vàtrường phái tân cổ điển, mà nội dung cơ bản của nó là sự điều tiết của cơ chế thị trường sẽ đưanền kinh tế đến sự cân bằng, không cần có sự can thiệp của nhà nước vào kinh tế đã không thểgiúp ích cho việc khắc phục khủng hoảng và thất nghiệp. Lý thuyết kinh tế tự điều chỉnh đã thất bại trước thực tế phũ phàng của nền kinh tế tư bản chủ nghĩa, đặc biệt cuộc đại khủng hoảngkinh tế năm 1929 – 1933 đã làm tan rã tư tưởng tự do kinh tế.

Mặt khác, vào đầu thế kỷ XX, lực lượng sản xuất và sự xã hội hóa sản xuất phát triển, độcquyền ra đời và bắt đầu bành trướng thế lực. Tình hình đó đòi hỏi phải có sự điều chỉnh của Nhànước đối với sự phát triển kinh tế ở các nước tư bản chủ nghĩa. Vì thế, lý thuyết kinh tế “ Chủnghĩa tư bản có điều tiết” ra đời, người sáng lập ra nó là John Maynard Keyneys

Đặc điểm phương pháp luận trong học thuyết kinh tế của J.M. Keyneys Trong lý luận kinh tế tiểu tư sản, sự thay đổi to lớn và sâu sắc lý luận kinh tế phươngtây được đánh dấu bằng sự công bố tác phẩm “ Lý thuyết tổng quát về việc làm, lãi suấtvà tiền tệ ” của J.M. Keyneys. Do đó xuất hiện cái gọi là “ Cuộc cách mạng củaKeyneys”.Nội dung của cái gọi là “ Cuộc cách mạng của Keyneys” trên thực tế bao gồmnhững điểm sau đây:

Thứ nhất, tiến hành một cuộc cách mạng về nhận thức đối với chủ nghĩatư bản.Lý luận truyền thống cho rằng chế đọ tư bản chủ nghĩa là tốt đẹp,không có khuyết tật gì, kinh tế thụ trường tự do thả nổi sẽ tự động đi đếncân bằng, đạt được sự phân bổ tối ưu về tài nguyên và có đầy đủ công ănviệc làm. Ông thừa nhận các khuyết điểm của chủ nghĩa tư bản như thất

nghiệp không tự nguyện, khủng hoảng kinh tế tư bản chủ nghĩa. Thứ hai, về mặt lý luận, Keyneys đã điều chỉnh kinh tế học truyền thống, xây

dựng hệ thống lý luận mới; dùng thuyết Nhà nước can thiệp vào kinh tế thay chothuyết tự do kinh doanh Thứ ba, về mặt chính sách, Keyneys phủ định chínhsách kinh tế tự do thả nổi của chủ nghĩa tư bản, không cần có sự can thiệp của nhànước, ông xác nhận rằng trong tình trạng không có sự can thiệp của nhà nước vàohoạt động kinh tế, xã hội tư bản chủ nghĩa sẽ không đủ cầu có hiệu quả, từ đó sẽkhông thể có đầy đủ công ăn việc làm. Thứ tư, về phương pháp tích, Keyneys đã mở ra phương pháp phân tích

vĩ mô hiện đại.Kinh tế học truyền thống cho rằng tổng cung và tổng cầucủa xã hội là thống nhất, vì thế thường không nghiên cứu các tổng lượng

kinh tế, chỉ dùng phương pháp phân tích vi mô. Phương pháp luận nghiên cứu của ông cũng dựa trên cơ sở tâm lý, nhưng không phải

dựa trên tâm lý cá biệt mà là tâm lý số đông, tâm lý xã hội. Chẳng hạn các phạm trùkhuynh hướng tiêu dùng, khuynh hướng tiết kiệm được coi là tâm lý số đông, khuynhhướng trung bình về tiêu dùng.

So sánh phương pháp luận của J.M. Keyneys với phương pháp luận của trường pháiTân cổ điển:



Giống nhau: Cả hai trường phái đều được ra đời vào cuối thế kỷ XX, khi khủng hoảng kinhtế đang diễn ra ở các nước phương tây

. C©u2: Ph©n tÝch lý thuyÕt viÖc lµm cña J.M. Keyneys vµ

ý nghÜa thùc tiÔm cña viÖc nghiªn cøu lý thuyÕt nµy?Tr¶ lêi :

Ph©n tÝch lý thuyÕt viÖc lµm cña J.M .Keyneys:- ViÖc lµm lµ mét chØ sè tæng hîp ph¶n ¸nh t×nh tr¹ng nÒn kinh tÕ. Khi

s¶n xuÊt ph¸t triÓn th× lµm cho nhu cÇu vÒ lao ®éng t¨ng dÉn ®Õnnhu c©ï vÒ viÖc lµm t¨ng lªn.Vµ ngîc lai,nÕu s¶n xuÊt kh«ng ph¸t triÓnlµm chi nhu cÇu vÒ lao ®éng kh«ng t¨ng mµ cã thÓ gi¶m th× sÏ lµm chiviÖc lµm gi¶m theo.

Theo çc nhµ kinh tÕ häc cæ ®iÓn , viÖc lµm phô thuéc vµo tiÒn l¬ng ,

nÕu tiÒn l¬ng thùc tÕ thÊp th× cã nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm.Keynes nghingê viÖc lÊy møc l¬ng ®Ó xem xÐt møc ®é cña viÖc lµm .¤ng cho r»ngmét thêi kú nhÊt ®Þnh vÒ tæ chøc vµ kü thuËt , th× møc l¬ng thùc tÕvµ khèi lîng s¶n xuÊt ®Òu dÝnh víi nhau tõng cÆp.song ®Êy chØ lµnh÷ng giai ®o¹n rÊt ng¾n g¾n liÒn víi t×nh tr¹ng kü thuËt kh«ng thay®æi mµ th«i.NÕu xÐt trong mét thêi kú dµi nh trong qu¸ tr×nh t¸I s¶nxuÊt x· héi , th× ®Þnh ®Ò cña nÒn kinh tÕ häc cæ ®iÓn kh«ng cßn phï hîp.

Theo «ng th× nÒn kinh tÕ cña chñ nghÜa Ýt khi ®¹t tèi u , v× vËy lao ®éngthêng kh«ng ®îc sö dông triÖt ®Ó , nªn cã mét sè c«ng nh©n bÞ thÊtnghiÖp b¾t buéc.

Theo Keyneys, khèi lîng viÖc lµm phô thuéc vµo “ cÇu cã hiÖu qu¶“.CÇu cã hiÖu qu¶ cao th× lîng c«ng nh©n ®îc thu hót vµ s¶n xuÊtnhiÒu h¬n vµ ngîc l¹i.VËy cÇu cã hiÖu qu¶ nh thÕ nµo?§Ó gi¶I quyÕtvÊn ®Ò nµy , Keynes nªu lªn çc quy luËt t©m lý c¬ b¶n nh khuynh híngtiªu dïng , hiÖu qña giíi h¹n cña t b¶n , thÞ hiÕu lu ®éng.

a.Khuynh híng tiªu dïng giíi h¹n:PhÇn thu nhËp t¨ng thªm cña mçi ç nh©n ®îc chia thµnh hai phÇn:mét phÇn dµnh cho tiªu dïng vµ mét phÇn dµnh ®Ó tiÕt kiÖm .Khi ®ãKeynes ®· chia nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn tiªu dïng thµnh hailo¹i:nh©n tè kh¸ch quan vµ nh©n tè chñ quan.



Çc nh©n tè kh¸ch quan chñ yÕu ¶nh hëng ®Õn khuynh híng ngêi tiªu dïnglµ :+ Sù thay ®æi trong ®¬n vÞ tiÒn l¬ng+ Sù thay ®æi vÒ chªnh lÖch gi÷a thu nhËp vµ thu nhËp rßng+ Sù thay ®æi bÊt ngê vÒ gi¸ trÞ- tiÒn vèn kh«ng ®îc tÝnh ®Õn trong

thu nhËp+ Sù biÕn ®æi cña tû suÊt lîi tøc+Sù thay ®æi vÒ chÝnh s¸ch tµi kho¸+Nh÷ng thay ®æi trong çc dù kiÕn vÒ quan hÖ gi÷a thu nhËp hiÖn

t¹i vµ t¬ng lai.- Nh÷ng nh©n tè chñ quan ¶nh hëng ®Õn khuynh híng tiªu dïng.Cã t¸m

nh©n tè mang tÝnh chñ quan ®a ç nh©n ®Õn chç ph¶I tù kim chÕ chitiªu lÊy tõ thu nhËp cña m×nh, ®ã còng lµ t¸m ®éng c¬ : ®éng c¬dù phßng, nh×n xa thÊy tríc , tÝnh to¸n chi ly , c¶I thiÖn møc sèng , tùlËp , kinh doanh , kiªu h·nh vµ hµ tiÖn.Nãi chung lµ nh÷ng nh©n tè phôthuéc vµo ç tÝnh cña tõng ngêi

Ngoµi phÇn tiÕt kiÖm do çc ç nh©n tù tÝch luü ®îc , cßn mét sè línthu nhËp do çc c¬ quan chÝnh quyÒn trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng, çc

®Þnh chÕ vµ çc c«ng ty kinh doanh n¾m gi÷ víi nh÷ng ®éng c¬ :®éng c¬ kinh doanh , ®éng c¬ dµnh nh÷ng nguån lùc ®Ó ®èi phã víinh÷ng t×nh tr¹ng khÈn cÊp , nh÷ng khã kh¨n vµ çc cuéc suy tho¸I ,®éng c¬ c¶I tiÕn , ®éng c¬ thËn träng vÒ tµi chÝnh

Nh vËy , møc tiªu dïng chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu nh©n tè , nhng xÐt vÒl©u dµi vµ tæng thÓ th× nh©n tè ¶nh hëng trùc tiÕp vµ m¹nh mÏ ®Õnmøc tiªu dïng lµ thu nhËp , mµ thu nhËp l¹i lÖ thuéc vµo khèi lîng s¶nxuÊt vµ viÖc lµm.

NÕu ký hiÖu R lµ thu nhËp , C lµ tiªu dïng , vµ dR lµ gia t¨ng thu nhËp ,dC lµ gia t¨ng tiªu dïng , th× khuynh híng tiªu dïng giíi h¹n ®îc ®ÞnhnghÜa lµ tû sè gi÷a gia t¨ng tiªu dïng vµ gia t¨ng thu nhËp dC/dR vµ 0 <dC/dR <1

b.HiÖu qu¶ giíi h¹n cña t b¶n.Theo keynes th× hiÖu qña giíi h¹n cña t b¶n lµ mèi quan hÖ gi÷a lîi tøctriÓn väng cña tµi s¶n cè ®Þnh vµ gi¸ cung hay chi phÝ thay thÕ cña nã¤ng cho r»ng theo ®µ t¨ng lªn cña vèn ®Çu t , hiÖu qña giíi h¹n cña tb¶n do hai nguyªn nh©n:

+ Mét lµ : khi ®Çu t t¨ng lªn th× khèi lîng hµng ho¸ cung cÊp cho thÞ tr-êng còng t¨ng lªn , do ®ã gi¸ c¶ gi¶m xuèng kÐo theo sù gi¶m sót cñalîi nhuËn.

+ Hai lµ cung hµng ho¸ t¨ng lªn sÏ lµm t¨ng chi phÝ t b¶n thay thÕ.• Keynes ph©n biÖt nhµ t b¶n víi nhµ kinh doanh.Nhµ t b¶n lµ ngêi

cã tiÒn cho vay ®Ó thu l·i suÊt , cßn nhµ kinh doanh lµ ngêi ®ivay t b¶n ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh.mÆt kh¸c tû suÊt lîi tøc cã ¶nhhëng ®Õn lµn sãng ®Çu t , nhng lµn sãng ®Çu t kh«ng ph¶I chØphô thuéc vµo tû suÊt lîi tøc.

c.L·i suÊt:

- L·i suÊt lµ kho¶n thï lao cho viÖc mÊt kh¶ n¨ng chuyÓn ho¸n trong métthêi gian nhÊt ®Þnh , lµ phÇn thëng cho viÖc tõ bá viÖc gi÷ tiÒn mÆt.- Cã hai nh©n tè ¶nh hëng ®Õn l·i suÊt lµ: khèi lîng tiÒn tÖ vµ sù a thÝch

gi÷ tiÒn mÆt.Keynes cho r»ng cã ba ®éng c¬ quyÕt ®Þnh mäi ngêi gi÷ l¹i mét phÇntµi s¶n cña m×nh díi h×nh thøc tiÒn tÖ lµ : ®éng c¬ giao dÞch , ®éngc¬ dù phßng vµ ®éng c¬ ®Çu c¬

d.§Çu t vµ sè nh©n ®Çu t



Keynes nãi r»ng chÝnh khuynh híng tiªu dïng vµ møc ®Çu t míi cïngquyÕt ®Þnh khèi lîng viÖc lµm .§Çu t lµ ®¹i lîng quan träng trong viÖcgi¶I quyÕt viÖc lµm.ViÖc t¨ng ®Çu t sÏ bï ®¾p cho sù thiÕu hôt cña cÇutiªu dïng.§Ó thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a gia t¨ng ®Çu t víi gia t¨ng thunhËp ,«ng nªu ra nguyªn lý sè nh©n ®Çu

NÕu gäi Q lµ s¶n lîng ,C lµ tiªu dïng ,I lµ sè ®Çu t , th× Q = C + I (1)vµ nÕu R lµ thu nhËp , S lµ tiÕt kiÖm , th× R = C + S (2).Trong nÒn kinh

tÕ , s¶n lîng b»ng thu nhËp , nªn tõ (1) vµ (2) suy ra I = S (3).nÕu gäi dRlµ gia t¨ng thu nhËp , dC lµ gia t¨ng tiªu dïng , dS lµ gia t¨ng tiÕt kiÖm ,dI lµ gia t¨ng ®Çu t , K lµ hÖ sè nh©n ®Çu t , th× dR = K.dI, do ®ã:

K=dR/dI = dR / dS = dR/(dR – dC) = 1/1-(dC / dR)VËy dR = (1/1-dC / dR ) x dI.

M« h×nh sè nh©n ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a gia t¨ng ®Çu t vµ gia t¨ngthu nhËp.

Qua ph©n tÝch trªn ta cã thÓ rót ra ý nghÜa thùc tiÔn cña viÖc nghiªn cøulý thuyÕt nµy.

ViÖc nghiªn cøu lý thuyÕt nµy cho chóng ta biÕt ®Ó ®iÒu chØnh sù thiÕuhôt cña cÇu tiªu dïng cÇn ph¶I t¨ng ®Çu t. Khèi lîng ®Çu t ®ãng vai trßquyÕt ®Þnh ®èi víi quy m« cña viÖc lµm.

Quan träng h¬n n÷a lµ lý thuyÕt nµy ®· ph©n tÝch mét çch chÆt chÏ c¬së kh¸ch quan cho sù can thiÖp cña nhµ níc vµo lÜnh vùc kinh tÕ.

Lý thuyÕt nµy ®· më ra mét giai ®o¹n míi trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lý

luËn kinh tÕ t b¶n (c¶ vÒ chøc n¨ng t tëng vµ thùc tiÔn).C©u 3: Nh÷ng c¨n cø ®Ó J.M.Keyneys ®a ra quan ®iÓm nhµ níc canthiÖp vµo nÒn kinh tÕ? Néi dung lý thuyÕt vai trß kinh tÕ cña nhµ n-íc vµ ®¸nh gi¸ häc thuyÕt kinh tÕ cña J.M.Keyneys?

Tr¶ lêi:

Vµo nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kû XX, ë çc níc ph¬ng t©y, khñng ho¶ng kinhtÕ diÔn ra thêng xuyªn, t×nh tr¹ng thÊt nghiªp nghiªm träng. Lý thuyÕt kinhtÕ cña trêng ph¸I cæ ®iÓn vµ trêng ph¸I t©n cæ ®iÓn, mµ néi dung cña nãlµ sù ®iÒu tiÕt cña c¬ chÕ thÞ trêng sÏ ®a nÒn kinh tÕ ®Õn sù c©nb»ng,kh«ng cÇn cã sù can thiÖp cña Nhµ níc nµo nÒn kinh tÕ ®· kh«ng thÓ

gióp Ých cho viÖc kh¾c phôc khñng ho¶ng vµ thÊt nghiÖp. Lý thuyÕt kinh tÕtù ®iÒu chØnh bÞ thÊt b¹i tríc thùc tÕ phò phµng cña nÒn kinh tÕ t b¶n chñnghÜa, ®Æc biÖt cuéc ®¹ikhñng ho¶ng kinh tÕ n¨m 1929-1933 ®· lµm tanr· tue tëng tô do kinh tÕ.

MÆt kh¸c, vµo ®Çu thÕ kû XX, lùc lîng s¶n xuÊt vµ sù x· héi hãa s¶n xuÊtph¸t triÓn,®éc quyÒn ra ®êi vµ b¾t ®Çu bµnh tríng thÕ lùc. T×nh h×nh ®ã®ßi hái ph¶I cã sù ®iÒu chØnh cña Nhµ níc ®èi víi sù ph¸t triÎn kinh tÕ ë çcníc t b¶n chñ nghÜa. V× thÕ lý thuyÕt kinh tÕ “ Chñ nghÜa t b¶n cã ®iÒutiÕt” ra ®êi, ngêi s¸ng lËp ra nã lµ J.M.Keyneys.

• Néi dung çc häc thuyÕt cña J.M.Keyneys:• Lý thuyÕt chung vÒ viÖc lµm:

- ViÖc lµm lµ chØ sè tæng hîp, ph¶n ¸nh t×nh tr¹ng nÒn kinh tÕ- Khi s¶n xuÊt ph¸t triÓn viÖc lµm t¨ng, khi s¶n xuÊt gi¶m sót th× viÖc

lµm gi¶m.• Khuynh híng tiªu dïng giíi h¹n:- Nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan ¶nh hëng ®Õn khuynh huíng tiªu dïng:

tiÒn l¬ng, thu nhËp, l·I suÊt, chÝnh s¸ch thuÕ,dù kiÕn vÒ thu nhËphiÖn t¹i vµ t¬ng lai.



- Nh÷ng nh©n tè chñ quan ¶nh hëng ®Õn tiªu dïng: hëng thô, kh«ngsuy nghÜ, xa hoa, ph« tr¬ng, mèt, chuÈn mùc tiªu dïng…

- Khuynh híng tiªu dïng cßn chÞu t¸c ®éng bëi tiÕt kiÖm.

+ Nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan ¶nh hëng ®Õn tiÕt kiÖm: thu nhËp vµ tiªudïng.

+ Nh÷ng nh©n tè chñ quan ¶nh hëng ®Õn tiÕt kiÖm: dù phßng , nh×n xa,tÝnh to¸n, tù lËp kinh doanh vµ hµ tiÖn.

+ Nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn tiÕt kiÖm cña doanh nghiÖp vµ tæ chøc:kinh doanh, dù phßng, thËn träng vÒ tµi chÝnh vµ mong muèn lµm ¨ntèt.

Mèi quan hÖ gi÷a tiªu dïng, thu nhËp, tiÕt kiÖm tu©n theo quy luËt: khi thunhËp t¨ng th× tiªu dïng vµ tiÕt kiÖm còng t¨ng, nhng tèc ®é t¨ng cñatiªu dïng ngµy cµng chËm, cßn tèc ®é t¨ng cña tiÕt kiÖm ngµy cµngcao.⇒ NÕu c¸c nhµ ®Çu t më réng quy m« cña ®Çu t, ngang b»ng víi quy m«

cña thu nhËp th× s÷ dÉn ®Õn mÊt c©n ®èi vµ khñng ho¶ng kinh tÕ.• Sè nh©n ®Çu t K: Lµ hÖ sè mµ ta ph¶I nh©n sù thay ®æi ®Çu t víi

nã, ®Ó x¸c ®Þnh sù thay ®æi trong tæng s¶n lîng. K= 1/ 1-MPC = 1/MPS

Víi MPC: khuynh híng tiªu dïng; MPS; khuynh híng tiÕt kiÖm⇒ T¨ng ®Çu t -> t¨ng thu nhËp; T¨ng thu nhËp -> tang ®Çu t míi; T¨ng

®Çu t míi-> t¨ng thu nhËp míi.Nh vËy sè nh©n K sÏ lµm phãng ®¹i thunhËp.

• HiÖu qu¶ giíi h¹n cña t b¶n:

- Khi gia t¨ng ®Çu t, c¸c nhµ ®Çu t ®Òu mong muèn thu ®îc lîi nhuËn cao

trong t¬ng lai. Tuy nhiªn, khi t¨ng vèn ®Çu t th× hiÖu qu¶ giíi h¹n cña tb¶n gi¶m do:

+ Khi ®Çu t t¨ng th× khèi lîng hµng ho¸ cung øng t¨ng -> gi¸ c¶ hµng ho¸gi¶m -> lîi nhuËn gi¶m.

+ T¨ng ®Çu t dÉn ®Õn t¨ng chi phÝ t b¶n thay thÕ ( l·I suÊt)-> hiÖu qu¶ giíih¹n t b¶n gi¶m.

+ Khi hiÖu qu¶ giíi h¹n cña t b¶n gi¶m sÏ lµm gi¶m ®éng lùc ®Çu t.

+ Nhµ ®Çu t sÏ tiÕp tôc ®Çu t nÕu hiÖu qu¶ giíi h¹n t b¶n lín h¬n l·I suÊt.Khi hiÖu qu¶ giíi h¹n t b¶n b»ng l·I suÊt th× nhµ ®Çu t sÏ kh«ng ®Çu t

n÷a.• L·I suÊt:- L·i suÊt t¨ng th× lîng tiÒn mÆt dù tr÷ trong d©n sÏ gi¶m vµ ngîc l¹i.- L·I suÊt t¨ng th× ®Çu t gi¶m vµ ngîc l¹i.

Cã 2 nh©n tè ¶nh hëng ®Õn l·I suÊt:

- Khèi lîng tiÒn cho vay t¨ng lµm cho l·I suÊt gi¶m.



- Sù a chuéng tiÒn mÆt do: ®éng s¬, giao dÞch, dù phßng, ®Çu c¬ lµm chol·I suÊt t¨ng.

*Lý thuyÕt cña Keyneys vÒ sù can thiÖp cña Nhµ níc vµo kinh tÕ: Theo «ng:- Ph¶i cã sù can thiÖp tÝch cùc cña nhµ níc vµo kinh tÕ, t¨ng cêng “bµn

tay cña nhµ níc”

- KhuyÕn khÝch tiªu dïng.- §Ó kÝch thÝch ®Çu t cÇn ph¶i x©y dùng lßng tin vµ l¹c quan cña çc

nµh kinh doanh, ph¶I cã biÑn ph¸p gi¶m l·i suÊt vµ t¨ng lîi nhuËn.- Dïng l¹m ph¸t cã kiÓm so¸t ®Ó t¨ng nguån thu ng©n s¸ch, gi¶m l·I

suÊt thùc tÕ, nhê ®ã t¨ng ®Çu t cña nhµ níc, kÝch thÝch ®Çu t tnh©n, thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ.

- T¨ng thuuÕ vµ c«ng tr¸i nhµ níc, ®Ó bæ sung nguån thu cho ng©ns¸ch.

- T¨ng thuÕ thu nhËp, ®Î gi¶m phÇn tiÕt kiÖm.- Gi¶m thuÕ ®èi víi çc nhµ kinh doanh ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña t

b¶n, nhê ®ã khuyÕn khÝch ®Çu t.

- Keyneys chñ tr¬ng khuyÕn khÝch mäi ho¹t ®éng ®Ó t¹o viÖc lµm,®Çu t vµp lÜnh vùc nµo còng tèt, miÔn lµ gi¶I quyÕt ®îc viÖc lµm.

- Cã viÖc lµm-> thu nhËp -> tiªu dïng -> chèng khñng ho¶ng kinh tÕ.• §¸nh gi¸ lý thuyÕt cña Keyneys:

Keyneys ®· thÊy ®îc m©u thu·n vµ khÝ kh¨n cña nÒn kinh tÕ t b¶n chñnghÜa, thõa nhËn nh÷ng khuyÕt ®iÓm cña chñ nghi· t b¶n nh khñngho¶ng, thÊt nghiÖp, mÆc dï ®ã cha ph¶I nh÷ng nhËn thøc c¬ b¶n s©us¾c vÒ chñ nghÜa t b¶n, song dï sao ®ã còng lµ sù thõa nhËn cña b¶nth©n nhµ kinh tÕ t b¶n.

- ¤ng ®· v¹ch ra nguyªn nh©n cña khñng ho¶ng kinh tÕ, thÊt nghiÖp vµ ®a

ra nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc chóng.MÆc dï cßn cã nh÷ng h¹n chÕsong vÉn cã nh÷ng h¹t nh©n hîp lý.ViÖc kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt canthiÖp vµo kinh tÕ cña nhµ níc lµ mét yÕu tã ®óng trong häc thuyÕt kinhtÕ cña «ng

C©u 4 :Tr×nh bµy nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña chñ nghÜa tù domíi? Néi dung cña yÕu tè x· héi trong lý thuyÕt “ NÒn kinh tÕthÞ trêng x· héi” ë céng hoµ liªn bang §øc?

Tr¶ lêi:• Nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña chñ nghÜa tù do míi:- Hoµn c¶nh Ra ®êi:

+ Ra ®êi vµo nh÷ng n¨m 1970-1980 ë çc níc t b¶n ph¸t triÓn nh: Mü, CHLB§øc.

+ NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®· ph¸t triÓn cao vµ t¬ng ®èi æn ®Þnh, v× vËykh«ng cÇn ph¶I cã s can thiÖp s©u cña nhµ níc.

- Ph¬ng ph¸p luËn nghiªn cøu:

+ §Ò cao tù do kinh tÕ, chèng l¹i sù can thiÖp s©u cña nhµ níc vµo çc ho¹t®éng kinh tÕ: khÈu hiÑu lµ: “ thÞ trêng nhiÒu h¬n, nhµ níc can thiÑp Ýth¬n”

+ Xem xÐt cac hiÖn tîng kinh tÕ tõ gãc ®é t©m lý chñ quan.



+ So s¸nh thèng kª çc hiÖn tîng kinh tÕ bªn ngoµi, kh«ng ®i s©u vµ b¶nchÊt.

• C¬ së lý luËn: Chèng l¹i chñ nghÜa M¸c-Lªnin, chñ nghÜa tù do míi gi¶IthÝch mét çch ph¶n khoa häc çc ph¹m trï kinh tÕ TBCN.

Theo çch nh×n chñ quan t©m lý vÒ gi¸ trÞ, dêng nh nã chØ tån t¹i trongnhËn thøc, hä quan niÖm nã nh lµ tæng nhu cÇu” cña ç nh©n.Lê ®I sùkiÖn lµ gi¸ trÞ ®îc lao ®éng t¹o ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, hä cho lµdo t b¶n t¹o ra. §ång thêi hä ph©n biÖt gi¸ trÞ kinh tÕ víi gi¸ trÞ phi kinhtÕ, tøc lµ gi¸ trÞ v¨n ho¸ vµ x· héi.Tõ ®ã hä hiÓu gi¸ trÞ theo tinh thÇncña trêng phai ¸o

* Néi dung cña yÕu tè x· héi trong lý thuyÕt “NÒn kinh tÕ thÞ trêng ë CHLB§øc”:

Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng x· héi, yÕu tè x· héi cã ý nghÜa côc kú quanträng. Nã ®îc biÓu hiÖn:

- N©ng cao møc sèng cña çc nhãm d©n c cã møc thu nhËp thÊp nhÊt.- §iÒu tiÕt thu nhËp- N©ng cao phóc lîi x· héi chung

- Gióp çc thµnh viªn trong x· héi, h¹n chÕ nh÷ng khã kh¨n vÒ kinh tÕvµ nh÷ng rñi ro trong cuéc sèng.

Çc biÖn ph¸p:- T¨ng trëng kinh tÕ- Ph©n phèi thu nhËp c«ng b»ng- Më réng çc h×nh thøc b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm thÊt nghiÖp, b¶o

hiÓm tuæi giµ, b¶o hiÓm søc khoÎ, b¶o hiÓm tai n¹n…- N©ng cao phóc lîi x· héi: trî cÊp x· héi, trî cÊp y tÕ, gi¸o dôc, trî cÊp vÒ

nhµ ë…- Ph©n phèi l¹i thu nhËp

- Hç trî trùc tiÕp cña chÝnh phñCâu 5: Sự giống và khác nhau giữa chủ nghĩa tự do cũ và chủ nghĩatự do mới? Vì sao nói những người theo tư tưởng tự do hiện đại làtrường phái “tự do mới”?

1)So sánh:

-Giống nhau: cả chủ nghĩa tự do mới và chủ nghĩa tự do cũ đều theo đuôi tự do kinh tế, đề cao quyền cá nhân và tư tưởng tự do kinh tế, tự do tham giavào thị trường với một nền kinh tế hỗ trợ doanh nghiệp.

-Khác nhau:

+Chủ nghĩa tự do cũ: lên án bất cứ sự can thiệp nào của Nhà nước, khôngcan thiệp vào công việc kinh doanh của cá nhân cũng như vào thị trường vàcạnh tranh tự do. Nhà nước chỉ có trách nhiệm đảm bảo tự do kinh doanh củacá nhân này không xâm hại đến quyền tự do của cá nhân khác

Quan điểm này cho rằng nền kinh tế thị trường tự do sẽ tự điều tiết mộtcách tự nhiên và sẽ sản xuất ra nhiều của cải vật chất hơn một nền kinhtế với thị trường bị kiểm soát.



+Chủ nghĩa tự do mới: là cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước ởmột mức độ nhất định. Thị trường hóa nhiều hơn, Nhà nước can thiệp íthơn và nhấn mạnh yếu tố tâm lý của các tác nhân quyết định sản xuấtvà tiêu dùng.

2)Những người theo đuổi tư tưởng tự do hiện đại đa số là những người làm

việc một cách độc lập, quyết đoán, bài trừ cái lạc hậu, tìm tòi và sángtạo cái mới. Vì thế họ luôn là những người tân tiến, bắt kịp thời đại và cókhi đi trước thời đại. Họ không những mong muốn những điều tốt đẹpcho bản thân mà còn mong muốn cho cả xã hội.

Những người theo đuổi chủ nghĩa tự do mới ủng hộ sự can thiệp của Nhànước đến thị trường kinh tế và cho rằng Chính phủ có trách nhiệm tạo raphúc lợi chung.

Như vậy: Những người theo đuổi tư tưởng tự do hiện đại mang đầy đủ nhữngđặc điểm trường phái tự do mới có và muốn hướng tới. Vì thế ta nói họ làtrường phái tự do mới.

Câu 6: Trình bày vai trò của thị trường và vai trò của nhà nước trong lý thuyết “nền kinh tế thị trường xã hội” ở cộng hòa liên bang Đức ? Ý nghĩa thực tiến rút ra từ việc nghiên cứu lý thuyết này đối với nước ta?

Trả lời:A) Vai trò của thị trường : lý thuyết “nền kinh tế thị trường xã hội” là quan điểm lý luận cơ

bản và chủ trương chính sách của CN tự do mới ở Đức.Nội dung của nó được thể hiện ở 4 mặt: Bảo đảm chác chắn chế độ tư hữu tài sản;DN tư nhân độc lập tự chủ không aiđược xâm phạm,cấm những gì làm trở ngại đến tự do cạnh tranh; và nhà nước phải kiểmsoát việc phát hành tiền tệ,thực hiện 1 số chính sách xã hội.

Trong lý thuyết về vai trò của thị trường,họ đua ra phạm trù cạnh tranh có hiệu quả.Theo họ

cạnh tranh có hiệu quả là 1 yếu tố trung tâm và không thể thiếu được trong hệ thống kinh tế thịtrường xã hội.Không có nó thì không có thị trường xã hội.Cạnh tranh có 8 chức năng:

1) Sử dụng các nguồn tài nguyên 1 cách tối ưu.2) Khuyến khích tiến bộ kỹ thuật.3) Phân phối thu nhập theo hướng khuyến khích các nhà cạnh tranh thành công4) Thỏa mãn nhu cầu của người tiêu dùng.5) Bảo đảm tính linh hoạt của sự điều chỉnh.Cạnh tranh là công cụ năng động cho phép duy

trì liên tục sự di chuyển các nguồn tài nguyên đén nơi sử dụng có hiệu quả hơn6) Thực hiện sự kiểm soát sức mạnh kinh tế.

7)Thực hiện sự kiểm soát sức mạnh chính trị

8) Bảo đảm quyền tự do lựa chọn hành động cá nhân.

Đồng thời họ vừa thừa nhận mặc dù cơ chế thị trường mang lại kết quả tối ưu cho các hoạt độngkinh tế,nhưng nó cũng tác động đến xã hội mang lại mang lại những kết quả không mong muốn.

B) Vai trò của nhà nước trong kinh tế thị trường xã hội : Lý thuyết này được xây dựng trên cơ sở sáng kiến cá nhân và cạnh tranh có hiệu quả.Theo các nhà kinh tế Đức,nhà nước can thiệp vào



kinh tế thị trường ,song sự can thiệp đó chỉ cần thiết ở những nơi cạnh tranh không có hiệu quảhoặc cạnh tranh bị đe dọa.Họ nêu 2 nguyên tắc :

1) Nguyên tắc hố trợ nhằm bảo vệ và khuyến khích các yếu tố cơ bản của kinh tế thị trườngxã hội.đây là nguyên tắc giữ vai trò chỉ đạo khi giải quyết vấn đề là nhà nước can thiệp

hay không can thiệp đến mức nào đồng thời khuyến khích các yếu tố cơ bản của nền kinhtế chính trị xã hội.Với nguyên tắc này chính phủ cần phải:

- Đảm bảo một số lượng đủ lớn các DN tư nhân độc lập trong nền kinhtế để họ tham gia cạnhtranh.Thị trường phải mở cửa,tức là không có sự can thiệp về mặt pháp lý của bất cứ hạn chế nàođể mọi DN đều được tiếp cận

- ổn định tiền tệ: ổn định giá cả trong nước và điều tiết tỉ giá hối đoái.Điều này đòi hỏi phải điềutiết mức cung tiền tệ và quan hệ tín dụng thông qua ngân hàng.

- Có chính sách thúc đẩy,khuyến khích sở hữu tư nhân,bảo vệ sở hữu tư nhân.

- đảm bảo an toàn và công bằng xã hội.Đây là một nội dung quan trọng,ngang bằng và khôngthể tách rời hiểu quả kinh tế.2) Nguyên tắc tương hợp với thị trường.Chính phủ phải có các chính sách:

- Toàn dụng nhân lực bằng cách hỗ trợ các DN vừa và nhỏ,chính sách cơ cấu và chính sách lãnhthổ.

- Tăng trưởng kinh tế

- Chính sách chống chu kỳ.

- Chính sách thương mại nhằm đảm bảo sự cân bằng trong cán cân thanh toán.Cần tránh các biện pháp bảo hộ mậu dịch nhất là trong CN.

Tóm lại các nhà kinh tế Đức nêu ra quan điểm NN chỉ nên can thiệp vào thị trường khi ở đócạnh tranh không có hiểu quả với mức độ vừa phải đồng thời đảm bảo các nguyên tác đãnêu ở trên.

C) Ý nghĩa thực tiễn rút ra:

- Cần coi trọng vai trò của chủ DN trong nền kinh tế ,coi trọng và bảo vệ cạnh tranh lànhmạnh,chống độc quyền và cạnh tranh thái quá.

• - Việc đề cao vai trò của cơ chế thị trường là cần thiết để phát huy tính linh hoạt của nó

trong phân bổ các nguồn lực XH.Đồng thời phải thấy rõ các tiêu cực mà nó có thể manglại => các biện pháp khắc phục.

• - NN cần can thiệp vào thị trường để thúc đẩy và bảo vệ cạnh tranh lành mạnh.Việc canthiệp vào của NN vào thị trường phải hợp lý…

• - Chính sách XH là một nội dung quan trọng không thể thiếu được trong nội dung canthiệp của NN vào nền kinh tế thị trường.

C©u 7: Tr×nh bµy lý thuyÕt tiÒn tÖ cña M.Friedman vµ trêng ph¸Iträng tiÒn hiÖn ®¹i ë Mü?Cho biÕt sù kh¸c nhau c¨n b¶n gi÷a lýthuyÕt nµy víi lý thuyÕt cña J.M.Kªyn ë nh÷ng ®iÓm nµo?



Tr¶ lêi

Lý thuyÕt tiÕn tÖ cña M.Friedman:

-Nh©n tè quyÕt ®Þnh sù t¨ng trëng cña s¶n lîng quèc qia lµ møc cungtiÒn tÖ.theo «ng vµ nh÷ng ngêi theo ph¸I träng tiÒn hiÖn ®¹i,c¸c biÕn sè vÜm«:gi¸ c¶,s¶n lîng,c«ng ¨n viÖc lµm phô thuéc vµo møc cung tiÒn tÖ chøkh«ng ph¶I vµo chÝnh s¸ch tµi chÝnh(thuÕ vµ chi tiªu ng©n s¸ch)cña trêngph¸i Keyney.Møc cung tiÒn tÖ kh«ng æn ®Þnh phô thuéc vµo quyÕt ®Þnhchñ quan cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña ng©n hµng trung ¬ng.NÕu ng©n hµngtrung ¬ng kh«ng ph¸t hµnh ®ñ tiÒn thÜ¶y ra khñng ho¶ng,nÕu thõa th×x¶y ra l¹m ph¸t.Møc cung tiÒn tÖ cã tÝnh æn ®Þnh cao th× nã quyÕt ®Þnhbëi thu nhËp.

- Møc cÇu danh nghÜa ®îc x¸c ®Þnh vÒ tiÒn tÖ :Md=f(Yn,i)

Trong ®ã:+Md:møc cÇu danh nghÜa vÒ tiÒn tÖ

+Yn:thu nhË danh nghÜa

+i:l·I suÊt danh nghÜa-Theo «ng,khñng ho¶ng kinh tÕ1929-1933 x¶y ra ë mü lµ do hÖ thèng

dù tr÷ liªn bang ph¸t hµnh mét sè tiÒn Ýt h¬n møc cung tiÒn tÖ.Tõ ®ã «ngyªu cÇu thùc hiÖn chu kú tiÒn tÖ vµ thu nhËp qu«c d©n nh»m chñ ®éng®iÒu tiÕt møc cung tiÒn tÖ trong tõng thêi kú ph¸t triÓn.T¨ng møc cung tiÒntÖ ®Ó tho¸t khái thêi kú khñng ho¶ng,gi¶m tiÒn tÖ ®Ó gi¶m bít sù phånvinh. Trêng ph¸i träng tiÒn hiÖn ®¹i ë Mü:chñ tr¬ng tù do ho¸ nÒn kinh tÕ ®ångthêi nhÊn m¹nh vai trß tù ®iÒu tiÕt cña thÞ trêng.(®èi lËp vµ phª ph¸n gayg¾t nh÷ng quan ®iÓm chñ yÕu cña Keynes).

-VÒ t×nh tr¹ng nÒn kinh tÕ:gi¸ c¶ vµ tiÒn l¬ng trong ®iÒu kiÖn míi lµ t-¬ng ®èi ling ho¹t vµ mÒm dÎo.

-ThÞ trêng cã kh¶ n¨ng tù ®iÒu tiÕt.-Do thÞ trêng cã kh¶ n¨ng tù ®iÒu chØnh nªn nÒn kinh tÕ cã kh¶ n¨ng

ph¸t huy tiÒm n©ng cña m×nh.GNP thùc tÕ gÇn s¸t GNP tiÒm n¨ng.do ®ã®êng tæng møc cung kh«ng ph¶i lµ kho¶ng n»m ngang mµ lµ ®êng dèc®øng gÇn víi GNP.

-C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn tæng cÇu:chÝnh s¸ch tµi chÝnh kh«ng lµm¶nh hëng nhiÒu ®Õn tæng cÇu mµ nh©n tè quyÕt ®Þnh lµkhèi lîng tiÒntÖ(kÝ hiÖu:M),nãi ®óng h¬n lµ tæng cung cña tiÒn tÖ.Theo quan ®iÓmnµy,tæng cung tiÒn tÖ lµ nh©n tè chñ quan.V× vËy nã thêng kh«ng æ ®Þnhvµ bÞ chi phèi bëi nh©n tè chÝnh trÞ nh chu k× kinh donh chÝnh trÞ(bbÇu cötæng thèng,nghÞ sÜ quèc héi).Trong ®ã,tæng møc cÇu vÒ tiÒn tÖ lµ nh©ntè kh¸ch quan,t¬ng ®èi æn ®Þnh,nã kh«ng phô thuéc vµo GNP tiÒm n¨ng.

• Trêng ph¸I nµy quan t©m chñ yÕu ®Õn c¨n bÖnh cña nÒn kinhtÕ:kh«ng ph¶I lµ suy tho¸I vµ thÊy nghiÖp mµ lµ l¹m ph¸t.Hä ®Ò rabiÖn ph¸p ®Ó chèng l¹m ph¸t nh:thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch cô thÓ chñ®éng lµm t¨ng tæng møc cung tiÒn tÖ tõ 3-4%/n¨m(phï hîp ví tæng



møc t¨ng cÇu tiÒn tÖ lµ møc xÊp xØ møc t¨ng cña GNP tiÒmn¨ng).§iÒu cÇn chó ý lµl¹m ph¸t gi¶m th× thÊt nghiÖp t¨ng

Sù kh¸c nhau c¨n b¶n gi÷a lý thuyÕt nµy víi lý thuyÕt cña J.M.Keynes:Víi Keynes:

+ “Nh÷ng gi¶ thuyÕt cña Keynes vÒ tiªu dïng lµ h×nh lµ kh«ng hoµntoµn ®îc kinh nghiÖm c«ng nhËn.V× vËy ph¶I cãçc gi¶ thuyÕt kh¸c ®Ótr×nh bµy çI ®ã”.Th«ng thêng th× sù tiªu dïng ®îc coi nh phô thuäcvµo thu nhËp vµ tØ suÊt lîi tøc vµ c¶ mét phÇn thu nhËp ®îc tõ tµinguyªn vËt chÊt.Thu nhËp cµng cao th×lîng dù tr÷ phô sÏ cµng nhá ®Ivµ tiªu dung th«ng thêng sÐ t¨ng lªn.

+ chÝnh s¸ch tµi chÝnh ¶nh hëng tíi çc biÕn sè cña kinh tÕ vÜ m«.+ M=L(i).Møc cÇu vÒ tiÒn biÓu hiÖn ë hµm l·I suÊt I,cßn trêng ph¸Itränh tiÒn hiÖn ®¹i th× lµ hµm thu nhËp(Y).

+ TÝnh chÊt cña cÇu vÒ tiÒn tÖ ®îc dùa trªn c¬ së xem xÐt nã nh lµ

nh©n tè néi sinh cña s¶n xuÊt.Tøc lµ ph©n tÝch cÇu tiÒn ®îc thù hiÖntrªn c¬ së chøc n¨ng cña s¶n xuÊt.Keynes ®Æt ra nhiÖm vô lµ ph¶I gi¶IthÝch mèi liªn hÖ gi÷a cÇu vµ tiÒn l·i.

Câu 8-( Lý thuyết):

Nội dung chủ yếu trong lý thuyết trọng cung ở Mỹ? So sánh sự giống và khác nhau giữa haitrường phái trọng cung và trọng cầu?

Trả lời:

* Nội dung chủ yếu trong lý thuyết trọng cung ở Mỹ:

- Trường phái trọng cung phê phán quan điểm của Keynes trong đề nghị về chính sách thuế &chính sách điều khiển cầu. Theo họ, không phải vấn đề ở chỗ điều chỉnh cầu mà phải tìm ra đượccác yếu tố kích thích kinh tế. Bởi những yếu tố kích thích kinh tế này sẽ làm tăng chi phí, mà chi phí quyết định cung, tăng chi phí sẽ làm tăng cung. Cung mới sẽ tạo ra cầu mới.- Họ cũng phê phán quan điểm của Keynes khi coi trọng tiết kiệm như là nguyên nhân làm giảmcầu, dẫn tới làm thu hẹp qui mô sản xuất, giảm việc làm, giảm thu nhập. Theo họ, những khoảntiết kiệm của ngày hôm nay lại chính là thu nhập trong tương lai, cho nên vẫn cần phải khuyếnkhích tiết kiệm, khuyến khích lao động, khuyến khích đầu tư.

=> Luận điểm cơ bản của trọng cung là cung sẽ tự tạo ra cầu.Để giải quyết khủng hoảng thìkhông phải kích cầu mà làm tăng năng suất lao động.Muốn tăng năng suất thì phải kích thích laođộng,đầu tư và tiết kiệm.theo họ,tiết kiệm là quan trọng nhất,chỉ có tiết kiệm mới có thể đảm bảocho đầu tư,bù đắp được thâm hụt ngân sách.Họ phê phán những quan điểm của phái trọngcầu,của phái Keynes khi các phái này phân tích nguyên nhân của khủng hoảng kinh tế là do thiếucầu và do tiết kiệm quá lớn.



- Keynes chủ trương tăng thuế, tức là làm giảm đi phần tiết kiệm của dân cư. Điều này sẽ làmcho thu nhập trong tương lai sẽ giảm, không có động lực kinh tế.Theo những người trọngcung,tiết kiệm là thu nhập tương lai và thuế suất cao sẽ làm giảm tiết kiệm,do đó giảm đầu tư vàcuối cùng là giảm thu nhập tương lai.Theo họ,thuế giảm sẽ kích thích hoạt động của conngười,do đó sẽ làm tăng sản phẩm,tăng thu nhập,kinh tế tăng trưởng và thuế sẽ thu được nhiều

hơn để bù đắp thâm hụt ngân sách.Vì vậy, phái trọng cung đưa ra đề nghị là giảm thuế, mà công cụ để phân tích là đồ thị đườngcong Laffer.+Khi thuế suất bằng 0%, không có thu nhập từ thuế. Khi thuế suất tăng lên, thu nhập từ thuế sẽtăng. Nhưng đến 1 chừng mực nhất định nào đó thì tốc độ tăng của thu nhập bị chậm lại, khôngtương xứng với tốc độ tăng của thuế suất.+Khi vượt quá giới hạn thuế suất (Vd: 50%) thì tốc độ tăng của thu nhập giảm dần. Nguyên nhânlà do các động lực kinh tế giảm. Khi thuế suất là 100%, thu nhập từ thuế bằng 0, ngang với việckhông thu thuế.- Theo họ, 1 chính phủ khôn ngoan thì chỉ nên duy trì thuế suất tại 1 điểm mà ở đó thu nhập cho

phép đạt mức cao nhất (tức là đến 50% là cùng). Laffer cũng đưa ra những khả năng: Trongkhoảng 0-50% sẽ có lợi ích cho nền kinh tế hơn. Muốn có thu nhập ở A, có thể đặt thuế suất là30% hoặc 70%. Thì nên chọn ở mức 30% hơn, vẫn đảm bảo thu nhập, các hoạt động kinh tế vẫnhợp pháp.

Giống nhau:



- Đều là trường phái của các nhà kinh tế học phương tây đưa ra các lý thuyết để lý luận vấnđề tăng trưởng kinh tế.

- Yếu tố liên quan tới kích thích kinh tế: cả hai trường phái cùng có đưa ra các lý luận vềchính sách thuế và vấn đề tiết kiệm.



Câu 10 : Trình bày lý thuyết về “ Nền kinh tế hỗn hợp” của P.A.Samuelson và ý nghĩa của việcnghiên cứu lý thuyết này?

Trả lời



Nếu các nhà kinh tế học phái cổ điển và cổ điển mới say sưa với “ Bàn tay vô hình” và “cân bằng tổng quát”, trường phái Keynes và Keynes mới say sưa với “ Bàn tay hữu hình ” thìP.A.Sameuelson lại chủ trương phân tích kinh tế phải dựa vào cả “ hai bàn tay”, là cơ chế thịtrường và nhà nước. Ông cho rằng, “ điều hành một nền kinh tế không có chính phủ hoặc thịtrường cũng như định vỗ tay bằng một bàn tay ”.

1. Thị trường và Cơ chế thị trường.- Theo Samuelson, thị trường là quá trình mà thông qua đó ngươi bán, người mua cọ xát lẫnnhau để xác định giá cả và khối lượng sản phẩm cần sản xuất.

- Cơ chế thị trường là một hình thức tổ chức kinh tế, trong đó, cá nhân người tiêu dùng vàcác nhà kinh doanh tác động lẫn nhau để xác định 3 vấn đề trung tâm của tổ chức kinh tế là : sảnxuất cái gì? Sản xuất cho ai? Sản xuất như thế nào? Cơ chế thị trường “ không phải là một hỗnhợp kinh tế mà là một trật tự kinh tế ”

Do đó, nói đến thị trường và cơ chế thị trường là phải nói tới hàng hóa, người bán, người muavà giá cả hàng hóa. Điều đó cũng có nghĩa là nói tới cung- cầu hàng hóa.

+ Giá cả thị trường là trung tâm của cơ chế thị trường. Trong cơ chế thị trường, việc hình thànhgiá cả do thị trường quyết định. “ Giá cả là phương tiện tín hiệu của xã hội”. Nó chỉ cho ta biết

sản xuất cái gì, như thế nào và phân phối cho ai.+ Cung – cầu là xung lực tác động trong cơ chế thị trường. Đó là khía quát của hai lực lượngngười bán và người mua trên thị trường. Sự biến động của gía cả đã làm cho trạng thái cân bằngcung – cầu thường xuyên biến đổi và đó cũng là nội dung quy luật cung cầu hàng hóa.

- Theo Samuelson, nền kinh tế thị trường chịu điều khiển của hai ông vua: ngươi tiêudùng và kỹ thuật.

+ Người tiêu dùng thống trị thị trường của họ vì họ tiêu dùng các hàng hóa mà các doanhnghiệp sản xuất ra và họ bỏ phiếu cho những mặt hàng đó bằng đôla. Đồng thời, người tiêu dùngchịu theo sự hạn chế của kỹ thuật.

+ Nhu cầu tiêu dùng còn chịu theo sự cung ứng của nhà sản xuất. Họ có thể bỏ lĩnh vực này màchuyển sang lĩnh vực khác để sản xuất. Ở đây,thị trường đóng vai trò môi giới trung gian hòa giảisở thích người tiêu dùng và hạn chế kỹ thuật.

- Trong nền kinh tế thị trường, lợi nhuận đóng vai trò là động lực chi phối hoạt động củangười kinh doanh. Lợi nhuận đưa các doanh nghiệp đến với khu vực sản xuất hàng hóamà người tiêu dùng cần nhiêu hơn, bỏ các khu vực có ít người tiêu dùng. Lợi nhuận đưacác nhà doanh nghiệp đến việc sử dụng kỹ thuật sản xuất hiệu quả nhất. Như vậy, hệthống thị trường luôn phải dùng lãi và lỗ để quyết định 3 vấn đề: cái gì, thế nào và cho ai.

- Kinh tế thị trường phải hoạt động trong môi trường cạnh tranh do các quy luật kinh tếkhách quan chi phối. Cạnh tranh là linh hồn, là sự sống của cơ chế thị trường. Môitrường cạnh tranh là môi trường chủ yếu của kinh tế thị trường..

Tổng hợp từ sự phân tích cơ chế thị trường, cơ chế thih trường cũng có những nhược điểm:ô nhiễm môi trường, phân hóa xã hội, cạ kiệt tài nguyên, khủng hoảng, lạm phát, thất nghiệp.

Do đó, để đối phó với những khuyết tật của cơ chế thị trương, các nền kinh tế hiện đại phốihợp giữa “ bàn tay vô hình” với “ bàn tay hữu hình” như thuế khóa, chi tiêu và luật lệ của chính phủ2. Vai trò của chính phủ trong nền kinh tế thị trường

Theo Samuelson, chính phủ trong nền kinh tế thị trường có các chức năng sau:



-Thứ nhất, thiết lập khuôn khổ pháp luật. Ở đây, chính phủ đề ra các quy tỉắc mọi người màkể cả chính phủ cũng phải tuân theo. Nó bao gồm các quy định về tài sản, các quy tắc về hợpđồng, các điều luật để xác định kinh tế.- Thứ hai, sửa chữa những thật bại của thị trường hoạt động có hiệu quả.

+ chính phủ can thệp để hạn chế độc quyền, đảm bảo cho cạnh tranh có hiệu quả.

+ thị trường bị những tác động bên ngoài khiến cho hoạt động thị trường không có hiệuquả thì nhà nước sẽ can thiệp vào.+ chính phủ đảm nhiệm việc sản xuất hàng hóa công cộng. Bởi tư nhân thường cho rằng lợi

ích thu được từ hàng hóa công cộng là rất ít nên họ thường không muốn sản xuất. Mặt khác, cónhiều hàng hóa công cộng có ý nghĩa quan trọng cho quốc gia như hàng hóa quốc phòng, luật pháp, trật tự trong nước nên không thể giao cho tư nhân được.Vì vậy , chính phủ phải nhảy vàosản xuất hàng hóa công cộng. + Thuế là phần chi phí của chính phủ được trả. Tất cả mọi người đều phải chịu theo luậtthuế

- Thứ ba, đảm bảo sự công bằng. Nền kinh tế tất yếu dẫn đến phân hóa và bất bình đẳng. Vìvậy phải có chính sách phân phối thu nhập của chính phủ mà công cụ chủ yếu là thuế lũy tiến để

đánh vào người có thu nhập cao trong xã hội, đồng thời có chính sách hỗ trợ thu nhập để giúpngười già, tàn tật, thất nghiệp…., trợ cấp thu nhập cho những người có thu nhập thấp bằng cách phát tem thực phẩm, trợ cấp y tế…..

- Cuối cùng, ổn định kinh tế vĩ mô. Chính phủ sử dụng các chính sách tiền tệ, tài chính tácđộng tới chu kỳ kinh doanh, giải quyết thất nghiệp, chống trì trệ, suy thoái, lạm phát…

Để thực hiện các chức năng trên, chính phủ sửu dụng các công cụ là thuế, các khoản chi tiêucủa ngân sách và quy định hay kiểm soát của chính phủ.

Khi thực hiện các chức năng kinh tế, chính phủ phải đưa ra các phương án để lựa chọn. Nhiều khi sự lựa chọn của chính phủ không đúng nên “ bàn tay hữu hình” cũng có những khuyếttật. Do vậy, phải kết hợp cơ chế thị trường và vai trò điều tiết kinh tế của chính phủ thành nềnkinh tế tổng hợp

Ý nghĩa của việc phân tích nền kinh tế hỗn hợp- Việc phân tích lý thuyết này là sự kết hợp cả phương pháp vi mô với phương pháp vĩ mô

trong phân tích kinh tế, là sự kết hợp cả bàn tay vô hình và bàn tay hữu hình trong việc điều tiếtsự vận động của nền kinh tế…. Vi vậy, nó thể hiện sự xích lại gần nhau giữa 2 trường phái:trường phái Tân cổ điển và trường phái keynes.- Trong lý thuyết này, Samuelson đã phân tích cấu trúc, sự vận hành, ưu thế và khuyết tật của cơ chế thị trường, vai trò kinh tế của chính phủ thông qua các chức năng và công cụ kinh tế vĩ mô:sự phối hợp, bổ sung cho nhau những khuyết tật giữa cơ chế thị trường và chính phủ.

Do vậy , phải kết hợp lại để hình thành nền kinh tế hỗn hợp.Trong nền kinh tế hỗn hợp ấycó cả cơ chế thị trường và chính phủ. Cơ chế thị trường xác định giá cả và sản lượng trong nhiều

lĩnh vực, trong khi đó, chính phủ điều tiết thi trường bằng các chương trình thuế, chi tiêu và luậtlệ. Cả hai bên thị trường và chính phủ đều có tính chất thiết yếu.

Câu 11 : So sánh vai trò của thị trường và nhà nước trong kinh tế thị trường xã hội và P.ASamuelsson ?

Trả lời



Sự giống nhau:• Cả hai đều khẳng định vai trò của cơ chế thị trường tự do đối với sự phát triển kinh tế

xã hội: kích thích tự do kinh doanh, thúc đấy cạnh tranh của các chủ kinh tế, phân bổ linhhoạt các nguồn lực, sử dụng các nguồn tài nguyên một cách tối ưu, khuyến khích tiến bộkỹ thuật, phân phối thu nhập công bằng.

• Cả hai đều thừa nhận những thất bại của thị trường tự do, cạnh tranh sinh ra độcquyền gây tác động tiêu cực đến cạnh tranh có hiệu quả, gây mất cân đối cơ cầu và khủnghoảng kinh tế, không khai thác hết nguồn lực kinh tế, phân phối thu nhập bất bình đẳnglàm phân cực giàu nghèo.

• Cả hai đều khẳng định sự cần thiết phải có sự can thiệp của nhà nước và nền kinh tếthị trường. Mục tiêu của sự can thiệp đều hướng vào ngăn ngừa và khắc phục những thất bại của thị trường để thị trường hoạt động có hiệu quả. Đều coi trọng các công cụ để nhànước can thiệp vào thị trường như: pháp luật, chính sách tài chính và chính sách tiền tệ…

• Sự khác nhau Thị trường và nhà nước trong kinh tế thị trường xã hội:

o Về thị trường: Lý thyết kinh tế thị trường xã hội đặc biệt đề cao vai trò cạnh tranhcó hiệu quả.• Họ cho rằng, cạnh tranh có hiệu quả được coi là môt yếu tố trung tâm và không thể

thiếu trong nền kinh tế thị trường xã hội. Cạnh tranh có hiệu quả với tư cách là một quátrình quyết định diễn biến của thị trường, đòi hỏi phải có sự bảo hộ và hỗ trợ của chính phủ.

• Đánh giá vai trò của thị trường thông qua phân tích các chức năng của cạnh tranh. Đólà :

Thứ nhất, sử dụng các nguồn tài nguyên một cách tối ưu : cạnh tranh làm cho tàinguyên chuyển đến những nơi mà chúng được sử dụng với năng suất đê đạt lợi nhuận tốiđa.

Thứ hai, khuyến khích tiến bộ kỹ thuật . Cạnh tranh thúc đẩy tiến bộ khoa học kỹthuật.

Thứ ba chức năng thu nhập: Cạnh tranh sẽ cung cấp một sơ đồ về phân phối thu nhậplần đầu. Vì cạnh tranh có hiệu quả sẽ thưởng cho các nhà cạnh tranh thành công, họ sẽthu được lợi nhuận cao hơn và do vậy có thu nhập cao hơn.

Thứ tư, thỏa mãn nhu cầu của người tiêu dùng: Trong nền kinh tế thị trường người tiêudùng là người cuối cùng quyết định chủng loại, số lượng và chất lượng sản phẩm cần sảnxuất.

Thứ năm, tính linh hoạt của sự điều chỉnh: Cạnh tranh có hiệu quả không chỉ là công cụtốt nhất để sử dụng tối ưu tài nguyên, mà còn là công cụ rất năng động. Cho phép duy trìsự di chuyển liên tục các nguồn tài nguyên đến nơi sử dụng có hiệu quả hơn.

Thứ sáu, kiểm soát sức mạnh kinh tế: Chức năng kiểm soát sức mạnh kinh tế này củacạnh tranh có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Bởi vì sự kiểm soát sức mạnh kinh tế khi vượtquá quy mô nhất định thì sẽ tạo ra sự kiểm soát các thế lực chính trị.



Thứ bẩy, kiểm soát sức mạnh chính trị: Việc chấp nhận cơ chế thị trường với tư cách làmột nguyên tắc cơ bản, đồng nghĩa với việc chính phủ tự hạn chế vai trò hỗ trợ.

Thứ tám, quyền tự do lựa chọn và hành động cá nhân: Sự cạnh tranh có hiệu quả tạo raquyền tự do tối đa cho sự lựa chọn và hành động cá nhân , quyền tự do này không chỉ là

một yếu tố cơ bản và một yêu cầu của sự cạnh tranh có hiệu quả mà còn có giá trị dướihình thức toàn diện hơn của quyền tự do hành động nói chung,

o Về nhà nước:

• Lý thuyết kinh tế thị trường xã hội cho rằng nhà nước chỉ can thiệp vào nền kinh tếthị trường ở một mức độ nhất định nhằm bảo vệ cạnh tranh có hiệu quả và thực hiện công bằng xã hội.

• Lý thuyết kihn tế thị trường xã hội nêu hai nguyên tắc để nhà nước can thiệp vào nềnkinh tế là nguyên tắc hỗ trợ và nguyên tắc tương hợp với thị trường.

Nguyên tắc hỗ trợ giữ vai trò chủ đạo khi giải quyết vấn đề là nhà nước can thiệphay không và can thiệp đến mức nào. Đồng thời bảo vệ và khuyến khích các yếu tố cơ bản của nền kinh tế thị trường xã hội. Để thực hiện nguyên tắc hỗ trợ cần thực hiện mộtloạt các biện pháp trước hết là đảm bảo điều kiện để cạnh tranh có hiệu quả.

- Cạnh tranh có hiệu quả là một trong những yếu tố cơ bản đòi hỏi phải có một số lượng đủlớn

- Sự ổn định tiền tệ

- Đảm bảo tôn trọng sở hữu tư nhân.

- Đảm bảo an ninh xã hội và công bằng xã hội

Nguyên tắc tương hợp với thị trường được thực hiện thông qua một loạt các chính sách.- Chính sách sử dụng nhân công : Vai trò của chính phủ đối với việc toàn dụng nhân công

là hỗ trợ việc thành lập cơ các doang nghiệp nhỏ và vừa, một trong những công cụ quantrọng có hiệu lực nhất trong việc tạo công an việc làm, sự hỗ trợ của nhà nước còn thôngqua các biện pháp của chính sách cơ cấu và chính sách lãnh thổ.

- Chính sách tăng trưởng:+ Chính phủ trợ cấp cho một ngành kinh tế, mà dự kiến là có thể tăng cường sức cạnh tranh

bằng cách thay thế sản phẩm bán ra trên một thị trường mới.+ Chính phủ hỗ trợ cho một chương trình phát triển vùng, nơi có tài nguyên thiên nhiên vànhân lực thuận lợi để sản xuất một loại sản phẩm nào đó.

- Chính sách chống chu kỳ:+ Nếu chính phủ muốn khuyến khích các hoạt động kinh tế bằng cách giảm thuế thì sẽ dẫnđến các xí nghiệp lớn có lợi hơn là các xí nghiệp vừa và nhỏ. Điều này gây trở ngại cho mối



quan hệ cạnh tranh, tạo ra một sự phân biệt đối xử. Như vậy, chính sách này không tương hợpvới cơ chế thị trường

+ Nếu chính phủ tiến hành các hành vi mua hàng theo phương thức có thể chống lại sự biếnđộng có tính chất chu kỳ của nền kihn tế, có thể mua thật nhiều trong giai đoạn khủng hoảng và

đình trệ. Chính sách này có thể tương hợp với cơ chế thị trường.- Chính sách thương mại: Tôn trọng nguyên tắc về sự tương hợp với thị trường trên lĩnhvực thương mại và tránh các biện pháp bảo hộ mậu dịch, đặc biệt là trong lĩnh vực côngnghiệp.

- Chính sách đối với các ngành và các vùng lãnh thổ: Việc hỗ trợ của chính phủ phải đảm bảo nguyên tắc tương hợp với thị trường. Trong chính sách này cần phải thấy nhữngtrường hợp không tương hợp với thị trường; đặc biệt khi có sức ép mạnh mẽ về chính trị.

Thị trường và nhà nước theo P.A. Samuelssono Về thị trường : Lý thuyết của P.A. Samuelsson lại hướng vào phân tích vai trò của

thị trường thông qua cơ chế vận động của nó.- Ông phát triển tư tưởng của Adam Smith về bàn tay vô hình của cơ chế thị trường. Cho rằng

thị trường là một cơ chế trong đó người mua và người bán tương tác với nhau để xác định giá cảvà sản lượng cảu hàng hóa hay dịch vụ.- Giá cả hoạt động là một tín hiệu điều chỉnh sản xuất và tiêu dùng trên thị trường.- Lợi nhuận là động lực và là kim chỉ nan cho cơ chế thị trường.- Cơ chế thị trường là một trật tự kinh tế chứ không phải là sự hỗn độn. Đó là hệ thống

hoạt động thực sự kỳ diệu, không cần sự cưỡng chế hay sự hướng dẫn tập trung của bất kìai. Và đây là sức mạnh thực sự của thị trường.

o Về nhà nước .- P.A. Samuelsson thì cho rằng sự can thiệp của nhà nước là cần thiết nhằm sửa chữa thất

bại của thị trường để thị trường hoạt động có hiệu quả.- Lý thuyết của P.A.Samuelsson lại nêucác chức năng của nhà nước trong nền kinh tế thị

trường và các công cụ để nhà nước thực hiện các chức năng đó. Những phân tích về sựcần thiết và nội dung nhà nước can thiệp vào kinh tế của P.A.Samuelsson có tính sâu sắcvà tổng quát hơn so với lý thuyết kinh tế thị trường xã hội.

- P.A.Samuelsson thì đứng trên quan điểm nền “kinh tế hỗn hợp” hay “ hai bàn tay” vàkhẳng định cả thị trường và chính phủ đều thiết yếu để một nền kinh tế hoạt động lànhmạnh

Câu 12 (lí thuyết): Trình bày lý thuyết về “ cái vòng luẩn quẩn” và “cú huých từ bên ngoài” củaP.A.Samuelson và rút ra ý nghĩa thực tiễn?

Trả lời :+> Paul A.Samuelson cho rằng một quốc gia muốn đạt được tới sự tăng trưởng và phát triển

kinh tế nói chung phải đảm bảo 4 nhân tố là nhân lực, tài nguyên thiên nhiên, cơ cấu tư bảnvà kỹ thuật.Trong điều kiện cụ thể của các quốc gia nghèo thì cả 4 nhân tố đều ở trong tìnhtrạng khan hiếm và chất lượng thấp

a / Về nhân lực- Ở các nước nghèo tuổi thọ trung bình thấp,đạt khoảng 57- 58 tuổi,trong đó ở các nước tiên

tiến là 72- 75 tuổi; tỉ lệ người biết chữ thấp ( chiếm 32-52%),mức sống thấp,chỉ số HDIthấp, lao động tập trung quá nhiều trong ngành nông nghiệp,tình trạng thất nghiệp trá hìnhcao.Vì vậy những nước này cần phải đầu tư cho hệ thống y tế giáo dục,đa dạng hóa việc



làm ở nông thôn để khắc phục tình trạng thất nghiệp trá hình - lãng phí trong sử dụng thờigian lao động ở nông thôn,năng suất lao động không cao ; sản phẩm sẽ không giảm nhiềukhi lao động nông thôn chuyển nhiều sang công nghiệpb / Về tài nguyên thiên nhiên- Ở các nước nghèo tài nguyên cũng nghèo,lại phân chia cho một số dân đông đúc,khả năng phát huy được hiệu quả kinh tế của tài nguyên là rất thấp. Tài nguyên quan trọng nhất đốivới nhưng nước này là tài nguyên đất nông nghiệp

Vì vậy cần có chế độ canh tác và sử dụng hợp lí đất đai đồng thời phải thu hút được đầu tư nướcngoài để khai thác những nguồn tài nguyên tiềm năng

c / Về cơ cấu tư bản Nhìn chung các nước nghèo ít tư bản, do vậy năng suất của họ thấp. Muốn có tư bản phảicó tích lũy vốn. Song các nước nghèo năng suất lao động thấp, chỉ đảm bảo cho dân cư có mứcsống tối thiểu, không có tiết kiệm. Do đó không có vốn để phát triển kinh tế, xây dựng cơ sở hạtầng. Để có tư bản các nước này phải vay nước ngoài.

Trước đây các nước giàu cũng đầu tư vào nước nghèo,quá trình này cũng đã mang lại lợi íchcho cả 2 bên. Nhưng gần đây,do phong trào giải phóng dân tộc đe dọa sự an toàn của tư bản đầutư, nhiều nhà đầu tư ngần ngại không muốn đầu tư vào các nước đang phát triển.

Để đáp ứng nhu cầu về vốn đầu tư thì hầu hết các nước nghèo đều là những con nợ khổng lồ,khả năng vay vốn là khó khănVì vậy trong hoàn cảnh này các nước nghèo chỉ còn giải pháp là thu hút vốn đầu tư trực tiếp

nước ngoài (FDI)d / Về kĩ thuật

Các nước nghèo cũng ở trong tình trạng lạc hậu về kĩ thuật, nhưng lại có lợi thế của một nướcđi sau. Đây là con đường rất hiệu quả để nắm bắt được khoa học,công nghệ hiện đại, quản lí vàkinh doanh vì sự nghiệp phát triển.Vì vậy các nước này có thể tranh thủ thành tựu của các nướcđi trước để tìm được những cơ hội đi tắt,dẫn đầu



+> Ý nghĩa thực tiễn :

- Các nước nghèo không thể tự thoát ra khỏi cái vòng luẩn quẩn trên.Vì vậy để tăng trưởng và phát triển phải có “cú huých từ bên ngoài” nhằm phá “cái vòng luẩn quẩn” ở nhiềuđiểm.Điều này có ý nghĩa là phải có đầu tư lớn của nước ngoài vào các nước đang pháttriển. Muốn vậy, các nước đang phát triển phải tạo ra các điều kiện thuận lợi nhằm kích

thích tính tích cực đầu tư của tư bản nước ngoài.Như vậy cú huých có tính đột phá này làcú huých đầu tư FDI

Câu 13: Trình bày điều kiện xuất hiện các trường phái trọng thương, trọng nông.

Hoàn cảnh ra đời của chủ nghĩa trọng thương:

CN trọng thương là hệ thống tư tưởng kinh tế đầu tiên của giai cấp tư sản, hình thành và phát triển ở Tây Âu vào giữa thế kỷ XV và tồn tại trong khoảng 3 thế kỷ.

Trong thời kỳ này chế độ phong kiến ở Châu Âu bắt đầu tan rã và là thời kỳ tích lũy ban đầucho CN tư bản, quan hệ sản xuất TBCN bắt đầu xuất hiện.

Sự xuất hiện chủ nghĩa trọng thương gắn liền với những tiền đề lịch sử sau:

Kinh tế:- Vào thời điểm này hàng hóa ở Châu Âu phát triển mạnh. Thị trường dân tộc trong nước mở

rộng xuất hiện các hoạt động giao thông quốc tế.

- Tiền tệ không chỉ được sử dụng làm phương tiện trung gian trong trao đổi hàng hóa mà tiềntệ còn sử dụng làm tư bản để sinh lợi 1 cách phổ biến.

Chính trị - xã hội:

- Giai cấp phong kiến bắt đầu suy tàn, phân hóa rõ rệt. Trong xã hội vị thế của tầng lớp thươngnhân tăng lên và sự phân hóa giàu nghèo trở nên sâu sắc.

- Xuất hiện khối liên minh của nhà nước phong kiến trung ương và tư bản thương nhân dựa

vào nhau để tồn tại.Văn hóa tư tưởng:

- Phát triển của khoa học đặc biệt là khoa học tự nhiên.

- Xuất hiện phong trào phục hưng (do giai cấp tư sản khởi xướng nhằm chống lại tư tưởng đentối của phong kiến thời trung cổ, đề cao tư tưởng tự do nhân quyền, bình đẳng).

- Sự chuyển biến tâm lý và lối sống của người dân. Đặc biệt trong tôn giáo đã có sự cải cáchđáng kể.

Về quan điểm chính trị: Có 2 ý niệm cơ bản.

- Củng cố nền độc lập và chủ quyền của từng quốc gia.

- Xem con người là một thực thể hay một công dân của quốc gia, đề cao cá tính và vai trò cánhân.

Kết luận: Sự kiện trên làm thay đổi nhanh chóng bộ mặt phong kiến trung cổ, nền sản xuất phong kiến bắt đầu nhường chỗ cho chế độ tư bản thương mại => CN trọng thương xuấthiện.

Hoàn cảnh ra đời của chủ nghĩa trọng nông



Chủ nghĩa trọng nông hay trường phái trọng nông là một trong những trường phái kinh tếtiêu biểu, cho rằng nguồn gốc thuần túy của sự giàu có của mỗi quốc gia là từ sản xuấtnông nghiệp hay các dạng phát triển đất đai khác

- Từ thế kỉ 18, khi các nước tư bản chủ nghĩa đang lần lượt ra đời và phát triển như một hệthống thế giới về mặt kinh tế, thì tư tưởng kinh tế của trường phái trọng thương không còn phù hợp về mặt lý luận trong hoàn cảnh phát triển của tư bản chủ nghĩa. Lúc này các công

trường thủ công ngày càng được mở rộng, đòi hỏi phải có những lý thuyết kinh tế mới vềtổ chức sản xuất nhằm đạt được những năng suất lao động xã hội cao hơn.

- Sản xuất nông nghiệp phát triển mạnh ở Pháp do Pháp là nước có lợi thế về nông nghiệp.

- Thương nghiệp không tạo ra của cải. Lưu thông không làm cho của cải tăng lên.

Kết luận: trong bối cảnh nền kinh tế như vậy , CNTN ra đờiCâu 14: Phân tích nội dung chủ yếu của chủ nghĩa trọng thương.

Vai trò của chủ nghĩa trọng thương đối với sự ra đời của nền sản xuất TBCN và sự ảnh hưởngcủa nó đối với sự phát triển hệ thống học thuyết kinh tế tư sản hiện đại. Nội dung cơ bản của chủ nghĩa trọng thương:

Những luận điểm kinh tế cơ bản của CN trọng thương:

Luận điểm về tiền tệ: CN trọng thương đánh giá cao vai trò của tiền, tiền được coi là tiêu chuẩncăn bản của của cải, do đó mục đích chính ng chính sách kinh tế của mỗi nước là phải làm giatăng khối lượng tiền tệ. Mỗi quốc gia càng có nhiều tiền (vàng) thì càng giàu có, còn hàng hóachỉ là phương tiện để tăng thêm khối lượng tiền tệ.

Luận điểm về ngoại thương: CN trọng thương đánh giá cao vai trò của thương mại đặc biệt làngoại thương. CN trọng thương xuất phát từ chỗ cho rằng tiền tệ (vàng bạc) chỉ có thể gia tăngqua các hoạt động thương nghiệp, cụ thể là ngoại thương. Ngoại thương đóng vai trò sinh tử đốivới phát triển kinh tế của một quốc gia.CN trọng thương cho rằng: Nội thương là hệ thống ống dẫn, ngoại thương là ống bơm. Muốntăng của cải phải có ngoại thương nhập dẫn của cải qua nội thương. Khối lượng tiền tệ chỉ có thểtăng lên bằng con đường ngoại thương và ngoại thương phải thực hiện chính sách xuất siêu bằng

cách hạn chế nhập khẩu và tăng cường xuất khẩu. Sự phồn thịnh của một quốc gia chính là nhờ thương nghiệp đặc biệt là ngoại thương chứ không phải do sản xuất (trừ việc khai thác vàng)

Trong quan điểm ngoại thương, tính dân tộc thể hiện rất rõ. Các đại biểu của CN trọngthương đều đòi hỏi nhà nước phải có các biện pháp nhằm bảo vệ thị trường nội địa tránh sựxâm nhập, cạnh tranh của hàng hóa nước ngoài; chủ trương tìm mọi cách để bảo vệ vàng bạc nước mình chảy ra không nước ngoài

Luận điểm về chính sách ngoại thương: Xuất phát từ chỗ coi nguồn gốc của của cải được sinh ratrong lưu thông và luận điểm về ngoại thương phải thực hiện xuất siêu của mình, CN trọngthương chủ trương xuất siêu với các mức độ khác nhau giữa các khuynh hướng của quốcgia trong những thời kỳ khác nhau. Để thực hiện xuất siêu thì phải phát triển công nghiệp.

Nhập khẩu có thể giảm nếu từ bỏ việc tiêu dùng quá mức hàng nước ngoài. Chỉ nên nhậpkhẩu những hàng hóa mà trong nước không sản xuất được hay sản xuất được nhưng có chi phí quá lớn so với hàng ngoại cùng kiểu cách, chất lượng. Xuất khẩu phải chú ý đến nhữngmặt hàng dư thừa trong nước và nhu cầu của nước quan hệ trong hoạt động ngoại thương.CN trọng thương ủng hộ chính sách thuế quan, chính sách bảo hộ mậu dịch có lợi chonhững hoạt động ngoại thương.

Luận điểm về cơ chế kinh tế: Một nền kinh tế chỉ có thể phát triển tốt đẹp nếu như có sự điềuchỉnh và quản lý của nhà nước, khuyến khích sự độc quyền trong ngoại thương. Vai trò của



nhà nước thông qua các chính sách kinh tế được CN trọng thương đề cao và cho rằng: Mộtnền kinh tế chỉ có thể phát triển có hiệu quả nếu chịu sự chi phối, quản lý của nhà nước.Thương nhân cần dựa vào nhà nước và nhà nước phối hợp bảo vệ thương nhân.

Luận điểm về lợi nhuận: CN trọng thương cho rằng lợi nhuận là kết quả của sự trao đổi khôngngang giá do lĩnh vực lưu thông mua bán, trao đổi sinh ra. Nó là kết quả việc mua ít bán

nhiều, mua rẻ bán đắt. Họ coi thương nghiệp như là một sự lường gạt, cái được của ngườinày là cái mất của người kia và tương tự như vậy là quan hệ thương mại giữa các quốc giađối với sự ra đời của nền sản xuất.

Nhận xét về lý luận kinh tế của CN trọng thương: Mặt tích cực:

CN trọng thương đả phá mạnh mẽ hệ tư tưởng kinh tế phong kiến.

- Lần đầu tiên trong lịch sử, CN trọng thương giúp mọi người thoát khỏi cách giải quyết các vấnđề kinh tế bằng các giáo lý đạo đức, các lý thuyết tôn giáo thần học.

- CN trọng thương đưa ra được cương lĩnh của giai cấp tư sản Châu Âu trong thời kỳ tích lũy ban đầu.

CN trọng thương đã đưa ra tuyên ngôn hướng vào việc phát triển hệ thống công trường thủ côngvà lần đầu tiên trong lịch sử thế giới đã cố gắng nhận thức CNTB, giải thích các quá trìnhkinh tế dưới góc độ lý luận dựa trên cơ sở các thành tựu khoa học.

Mặt hạn chế:

Những thành tựu lý luận còn nhỏ bé, những vấn đề kinh tế đã được lý giải một cách giản đơn,chỉ là sự mô tả các hiện tượng chưa đi sâu tìm hiểu bản chất bên trong của nó. Ví dụ: chỉthấy vấn đề lưu thông, không thấy được sản xuất là gốc và cũng chưa thấy được mối liên hệgiữa sản xuất, trao đổi, phân phối và tiêu dùng.

Hệ thống các luận điểm kinh tế chủ yếu xuất phát từ kinh tế nghiệm thực. Ý nghĩa:

Mặc dù CN trọng thương còn những hạn chế khó tránh được do điều kiện lịch sử kháchquan cũng như chủ quan nhưng CN trọng thương đã tạo những tiền đề lý luận kinh tế - xãhội cho kinh tế chính trị tư sản phát triển. Bởi lẽ CN trọng thương đã cho rằng: Sự giàu cókhông phải là ở giá trị sử dụng mà là ở giá trị (tiền); Mục đích của hoạt động kinh tế hànghóa là lợi nhuận. Các chính sách thuế quan bảo hộ đã góp nhần thúc đẩy sự ra đời củaCNTB.

Hiện nay, những nghiên cứu về CN trọng thương vẫn còn có ý nghĩa lý luận và thực tiễnđối với chúng ta. Ví dụ: vấn đề tích lũy vốn, kêu gọi đầu tư từ nước ngoài. Vai trò củangoại thương trong thời kỳ mở cửa hội nhập với thế giới. Vấn đề bảo hộ mậu dịch, cácchính sách bảo vệ sản xuất trong nước, mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và những vấn

đề xã hội. Việc nghiên cứu CN trọng thương có ý nghĩa thời sự đáng được nghiên cứu vàvận dụng đối với nền kinh tế chuyển sang cơ chế thị trường có sự điều tiết của nhà nướctheo định hướng XHCN như Viêt Nam ta hiện nay.

Ảnh hưởng của chủ nghĩa trọng thương đối với sự phát triển hệ thống học thuyếtkinh tế tư sản hiện đại

Chủ nghĩa trọng thương được chia thành hai giai đoạn.

Giai đoạn đầu với những đại biểu như William Stafford (1554-1612, người Anh), Thomas



Gresham (1519-1579, người Anh) và Gasparo Scaruffi (1519-1584, người Ý) với lý thuyếtcân đối tiền tệ, chủ trương tăng sở hữu tiền như một dạng của cải thông qua luật định. Chủnghĩa trọng thương giai đoạn này còn được gọi là chủ nghĩa trọng kim.Giai đoạn sau phát triển mạnh mẽ ở thế kỷ 17 với những người đại diện là Thomas Mun(1571-1641, người Anh) và Antoine de Montchrétien (1576-1621, người Pháp) với luận

thuyết cân đối thương mại chủ động. Chủ nghĩa trọng thương giai đoạn này còn được gọi làchủ nghĩa thặng dư thương mại.

Tuy những nhà hoạt động kinh tế nói trên sống ở các nước khác nhau và không có sự trao đổi gìvới nhau nhưng họ đã có những quan điểm trùng hợp. Trường phái này không chỉ biểu hiệnqua lý thuyết, mà còn là một phần của truyền thống văn hóa-chính trị.Chủ nghĩa trọng thương bắt đầu thoái trào từ thế kỷ 18. Các nhà tư tưởng của chủ nghĩatrọng thương không thể đáp lại một cách thuyết phục trước những phê phán đối với chủnghĩa bảo hộ mậu dịch. Chủ nghĩa trọng nông có cơ sở chính ở Pháp là những tư tưởngkinh tế đầu tiên cố gắng phủ nhận chủ nghĩa trọng thương. Và cho đến khi kinh tế học cổđiển hình thành rõ ràng nhờ Adam Smith, thì chủ nghĩa trọng thương kết thúc, về mặt lýluận. Tuy nhiên, ảnh hưởng của nó tới chính sách kinh tế của các nhà nước thì vẫn còn tiếp

tục, thậm chí cho đến tận thế kỷ 20.Bối cảnh kinh tế - xã hộiĐầu thế kỉ 15, Tây Âu vừa thoát ra khỏi thời kì Trung Cổ và phong kiến, hình thành một xãhội chủ yếu vẫn là nông nghiệp. Sản xuất tự cung tự cấp là chính, thương mại chưa pháttriển.

Con người đã khám phá ra những vùng đất mới ,tạo điều kiện mở rộng giao lưu giữa cáckhu vực (tìm ra tân thế giới giúp giao thương với phương Đông,chinh phục Mexico mở rộng giao thương với châu Mỹ,giao thương cho Bồ Đào Nha với Ấn độ và các nước NamÁ bằng đường biển nhờ cuộc hành trình của Vasco da Gama)

• Cuối thế kỉ 15 đầu thế kỉ 16, thương mại bắt đầu phát triển nhờ các nhân tố như: các phátkiến địa lý tạo điều kiện cho sự hình thành các tuyến đường vận tải thương mại, sự gia

tăng dân số tạo nên thị trường lao động, thị trường tiêu thụ, làm tăng doanh lợi của cácnhà sản xuất và thương gia. Ngoài ra, phải kể đến những nguyên nhân khác như: vai tròcủa các thương gia được nâng cao, sự hình thành ngày càng nhiều các quốc gia độc lập cảvề chính trị, vàng bạc từ Tân thế giới đổ về…

Trong bối cảnh như vậy, một nhóm người (bao gồm thương gia, nhân viên ngân hàng,nhân viên Chính phủ và cả một số nhà triết học) đã viết những bài tiểu luận và nhữngcuốn sách nhỏ về thương mại quốc tế. Những tác phẩm đó đã biện hộ cho một trường phái kinh tế triết học được gọi là chủ nghĩa trọng thương.

Các quan điểm chínhMột quan điểm chủ đạo của chủ nghĩa trọng thương, cũng là sự thừa nhận truyền thống

quân chủ từ thời kỳ tiền trung cổ, xem người cầm quyền là tối cao, là phụ mẫu của dântộc, người có quyền điều hành các chính sách kinh tế với mục đích tạo nên sự hùng mạnhcủa quốc gia. Chủ nghĩa trọng thương là hệ tư tưởng đầu tiên xác định các chức nănglãnh đạo cho người đứng đầu nhà nước.Chủ nghĩa trọng thương chủ trương chính sách bảo hộ mậu dịch (chế độ thuế quan bảohộ) nhằm bảo hộ cho giới doanh thương quốc nội trên thị trường nước ngoài và tạo ranhững hạn chế đối với giới giao thương ngoại quốc trên thị trường trong nước



• Chính sách bảo hộ mậu dịch làm tăng khả năng cạnh tranh của quốc gia, ưutiên mở rộng sản xuất các mặt hàng xuất khẩu. Kết quả khả quan của giaothương được đánh giá bằng sự vượt trội lượng hàng xuất đối với lượng hàngnhập, bằng lượng vàng ròng thu được, dẫn đến sự hình thành khái niệm cânđối thương mại chủ động.

Những người theo phái trọng thương bị cuốn hút vào việc tích lũy các kim loạisản xuất tiền là vàng và bạc. Vì nguồn cung cấp vàng, bạc có giới hạn nênnhững người trọng thương tin rằng một quốc gia có thể cải thiện dự trữ vàngcủa mình trên sự thua thiệt của quốc gia khác.Chỉ chú ý đến xuất khẩu.Họ cho rằng cần tập trung hoàn toàn vào xuất khẩu,vì xuất khẩu là nguồn mang lại kim loại quý. Còn nhập khẩu thì rất hạn chế,đặc biệt là các sản phẩm đã hoàn chế và hàng hóa xa xỉ phẩm. Họ bảo vệchính sách bảo hộ: khuyến khích xuất khẩu (thông qua trợ giá) và cản trởnhập khẩu (dựa vào thuế quan).Ngoài ra ,quan niệm của phái trọng thương về nhân công và công xá cũng cónhiều lệch lạc,.Theo họ muốn gia tăng xuất khẩu để có nhiều kim quý thì phảicó nhiều nhân công."Dân số là của cải và sức mạnh của quốc gia" (theoNichobas Barbon)."Quốc gia giàu có nhất phải chăng là quốc gia có nhiềunhân công nhất" (theo Josiah Tucken).

• câu 15: Trình bày những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa trọngnông?chủ nghĩa trọng nông có bước phát triển nhưng lại có bước lùiso với chủ nghĩa trọng thương ở chỗ nào?

Trả lời:

A) Những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa trọng nông:

a) Phái trọng nông phê phán gay gắt CNTT:

- Những người trọng nông cho rằng lợi nhận thương nghiệp có được chẳng qua là nhờ tiếtkiệm các khoản chi phí thương mại.Thương mại chỉ đơn thuần là “việc đổi những giá trịnày lấy những giá trị khác ngang như thế” vì thế cả bên mua và bên bán không aiđược ,mất gì cả.

- Trao đổi không làm cho tài sản tăng lên vì tài sản được tạo ra trong sản xuất

b) Cương lĩnh chính sách kinh tế của CNTN:

Họ cho rằng nhà nước có vai trò tối cao đứng trên tất cả các thành viên xã hội,nhà nước có xu thếtoàn năng.

Ngành sản xuất chủ yếu dể làm chỗ dựa cho chế độ phong kiến đó là ngành nông nghiệp.

Vì vậy họ đưa ra các chính sách nhằm phát triển kinh tế đặc biệt là chính sách phát triển nôngnghiệp:



+Quan điểm ưu tiên cho sản xuất nông nghiệp.

+ Chính sách cho chủ trang trại.

+Chính sách đầu tư cho đường xá cầu cống.

+Quan điểm về tài chính.

c) Học thuyết về trật tự tự nhiên:;

-Hoạt động của tự nhiên và xã hội đều tuân theo quy luật nhất định .Theo Quesnay có 2 quy luậttự nhiên :quy luật vật lý tác động trong lĩnh vục tự nhiên và quy luật luân lý tác động trong lĩnhvùc kinh tÕ.

-Quyền tự do của cá nhân là quy luật tự nhiên không thể thiếu được.

Lý thuyết về trật tự tự nhiên còn đi đến khẳng định:cái quan trọng đối với quyền tự nhiên của

con người là lao động,còn quyền sở hữu của con người đối với mọi vật thì hoàn toàn giống như“quyền của con én với tất cả các con mồi nhỏ đang bay trong không khí”.

-Phải phát triển hàng hoá lớn trong nông nghiệp.-Phát triển sản xuất nông nghiệp theo phương thức tư bản.-Phát triển nông nghiệp là phù hợp với quy luật tự nhiên.Bởi sản xuất nông nghiệp được hưởngtrợ giúp của tự nhiên,có sự xắp xếp của tự nhiên,tuân theo các quy luật của tự nhiên mà conngười phải tôn trọng.

d) Học thuyết về sản phẩm thuần tuý:

-những người trọng nông cho rằng sản phẩm thuần tuý chỉ được chỉ được tạo ra trong nôngnghiệp,còn công nghiệp thì”chỉ có tiêu dùng chứ hoàn toàn không có sản xuất.Quesnay tuyên bốrằng”chỉ có của cải của dân cư ở nông thôn mới đẻ ra của cải của quốc gia “,nông dân nghèo thìxứ sở nghèo”.

-Sản phẩm thuần tuý là sản phẩm do đất đai mang lại sau khi trừ đi chi phí lao động và chi phícần thiết để tiến hành canh tác

sản phẩm ròng = sản phẩm xã hội – chi phí sản xuất

-Chỉ sản xuất nông nghiệp mới tạo ra sản phẩm ròng.

-Họ coi sản phẩm thuần tuý là sản phẩm lao động của người công nhân làm thuê.- Từ lý luận về sản phẩm ròng đi đến lý luận về giá trị lao động.Theo họ lao động tạo ra

sản phẩm ròng mới là lao động sản xuất.B) Chủ nghĩa trọng nông có bước phát triển nhưng lại có bước lùi so với chủ nghĩa trọng thương:a) Những bước tiến sao với chủ nghĩa trọng thương:- Các nhà trọng nông đã chuyển đối tượng nghiên cứu từ lưu thông sang sản xuất. Như vậy họđã đặt cơ sở cho việc phân tích sản xuất tư bản chủ nghĩa.



- Lần đầu tiên họ tạo ra hình ảnh có hệ thống mô hình hoá về nền kinh tế thời của họ, đây là nềnmóng cho sơ đồ tái sản xuất xã hội của Mác sau này (biểu kinh tế của Quesney).- CNTN nghiên cứu quá trình sản xuất không chỉ là quá trình sản xuất cá biệt đơn lẻ ,mà quan

trọng hơn họ biết nghiên cứu quá trình tái sản xuất của toàn bộ xã hội – một nội dung hết sứcquan trọng của kinh tế chính trị.

- b) Những bước lùi so với CNTT:- - CNTN chưa hiểu được thực tế giá trị tự nhiên nên chưa hiểu hết giá trị thặng

dư,chỉ dừng lại ở sản phẩm ròng do đất đai mang lại mà thôi.

- - CNTN đã hiểu sai vấn đề sản xuất và lao động sản xuất hàng hoá, chỉ tập trungnghiên cứu sản xuất giản đơn và coi ngành công nghiệp không phải là ngành sảnxuất tạo ra giá trị tăng thêm.

- Câu 16: Chứng minh W. Pertty là cha đẻ của nền kinh tế chính trị cổđiển Anh.

- Trường phái Kinh tế học cổ điển hay Kinh tế chính trị cổ điển là một trongnhững xu hướng tư tưởng kinh tế tiến bộ, đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lịch sử phát triển các luận thuyết kinh tế. Nhiều quan điểm chủ đạo của trường phái nàyvẫn còn lưu giữ ý nghĩa đến tận ngày nay. Xu hướng tư tưởng của trường phái cổđiển bắt đầu xuất hiện từ thế kỷ 17 và phát triển mạnh mẽ vào thế kỷ 18 đếnnửa cuối thế kỷ 19.

- Bên cạnh những tên tuổi lớn của trường phái này gồm Adam Smith (1723-1790), David Ricardo (1772-1823), Thomas Malthus (1766-1834), John Stuart Mill(1806-1873).

- Người đại diện đầu tiên và được xem là ông tổ của kinh tế cổ điển là WilliamPetty (1623 - 1687), người Anh. Những công trình khoa học của ông chuyên vềlĩnh vực thuế, hải quan và thống kê. Là người được K. Marx đánh giá là cha đẻcủa nền kinh tế chính trị cổ điển Anh

- Để chứng minh W.petty là cha đẻ của nền kinh tế chính trị cổ điển Anh ta cầntìm hiểu một số nội dung về nền kinh tế này:

- Những đặc điểm của kinh tế chính trị tư sản cổ điển Anh:- Về đối tượng nghiên cứu: chuyển đối tượng nghiên cứu từ lưu thông sang sảnxuất, nghiên cứu quan hệ kinh tế trong quá trình tái sản xuất, trình bày có hệ

thống các phạm trù kinh tế trong nền kinh tế tư bản chủ nghĩa như: hàng hóa,giá trị, tiền tệ, giá cả, tiền lương, lợi nhuận, địa tô, lợi tức để rút ra các quy luậtvận động của nền sản xuất tư bản chủ nghĩa.

- - Về mục tiêu nghiên cứu: nhằm phục vụ lợi ích của giai cấp tư sản trên cở sở phát triển lựclượng sản xuất.- Về nội dung nghiên cứu: lần đầu tiên xây dựng được hệ thống phạm trù, quy luật của nềnsản xuất hàng hóa tư bản chủ nghĩa đặc biệt là lý luận Giá trị - Lao động; tư tưởng bao trùm



là ủng hộ tự do kinh tế, chống lại sự can thiệp của nhà nước, nghiên cứu sự vận động của nềnkinh tế đơn thuần do các quy luật tự nhiên điều tiết.

- Học thuyết của William Petty:a. Lý luận Giá trị - Lao động:- Là người đầu tiên đưa ra nguyên lý về giá trị lao động.

- Nghiên cứu về giá cả: đưa ra hai khái niệm là giá cả tự nhiên (do hao phí lao động quyếtđịnh và năng suất lao động có ản hưởng tới mức hao phí đó) và giá cả chính trị (giá cả thịtrường, do nhiều yếu tố ngẫu nhiên chi phối, nên khó xác định chính xác)- Một lý luận quan trọng của ông là: "lao động là cha của của cải, còn đất đai là mẹ của củacải". Luận điểm này đúng nếu xem lao động và đất đai là hai yếu tố của quá trình sản xuất,nhưng lại sai nếu xem đất đai là yếu tố tạo ra giá trị.- Chưa phân biệt được giá trị sử dụng và giá trị trao đổi, chưa biết đến tính chất xã hội củagiá trị. Ngoài ra ông còn chưa thành công trong việc giải thích mối quan hệ của lao động phức tạp và lao động giản đơn.

- b. Lý luận về tiền tệ:- William Petty nghiên cứu hai thứ kim loại giữ vai trò tiền tệ là vàng và vàng. Ông cho rằng

quan hệ tỉ lệ giữa chúng là do lượng lao động hao phí để tạo ra vàng và bạc quyết định. Ôngđưa ra luận điểm, giá cả tự nhiên của tiền tệ là do giá cả của tiền tệ có giá trị đầy đủ quyếtđịnh. Từ đó ông khuyến cáo, nhà nước không thể hy vọng vào việc phát hành tiền không đủgiá, vì lúc đó giá trị của tiền tệ sẽ giảm xuống

- - Ông cũng là người đầu tiên nghiên cứu số lượng tiền tệ cần thiết trong lưu thông trên cơ sở thiết lập mối quan hệ giữa khối lượng hàng hóa trong lưu thông và tốc độ chu chuyển củatiền tệ. ông cho rằng thời gian thanh toán càng dài thì số lượng tiền tệ cần thiết cho lưu thôngcàng nhiều.- Ông phê phán những người trọng thương về quan điểm tích trữ tiền không hạn độ. Tiền tệchỉ là công cụ của lưu thông hàng hóa, vì thế không cần thiết phải tăng số lượng tiền tệ quámức cần thiết.

- c. Lý luận về tiền lương:- Ông cho rằng tiền lương của công nhân không thể vượt quá những tư liệu sinh hoạt cầnthiết. Ông ủng hộ đạo luật cấm tăng lương.- Quan điểm về tiền lương của William Petty được xem xét trong mối quan hệ với lợi nhuận,giá cả tư liệu sinh hoạt và cung cầu về lao động.

- d. Lý luận về lợi nhuận, lợi tức, địa tô:- William Petty trình bày hai hình thái của giá trị thặng dư là địa tô và lợi tức. Ông đã nghiêncứu địa tô chênh lệch nhưng chưa nghiên cứu địa tô tuyệt đối.Tóm lại, những lý luận của William Petty còn sơ khai nhưng đã đặt nền móng cho kinh tếchính trị tư sản cổ điển, đặc biệt là lý luận về giá trị - lao động. Như vậy nhận xét củaK.Mark là hoàn toàn đúng

- Câu 17: Trình bày nội dung hoc thuyết giá trị lao động của A. Smith. Tính 2 mặt của phương pháp luận của A. Smith được thể hiện như thế nào trong học thuyết giá trị lao động.

- Lý thuyết giá trị lao động của A.Smith- A.Smith phân tích giá trị bắt đầu từ việc phân tích giá cả biểu hiện bằng tiềncủa giá trị hàng hóa. Vì theo ông thì trao đổi là dấu hiệu quan trọng nhất nóilên tính chất của sản xuất, xã hội là một khối liên hiệp của sản xuất và traođổi sản phẩm.- Khi nói về bản chất của trao đổi, A.Smith đã phê phán chủ nghĩa trọng



thương đã đánh giá quá cao vai trò của tiền, ông khẳng định tiền là phươngtiện kỹ thuật trao đổi, làm cho trao đổi thuận tiện. Như vậy A.Smith đã coitiền chỉ là vật môi giới giản đơn thôi.

- Để chống lại những người trọng thương, A.Smith tìm cách làm giảm tácdụng của tiền đúc. Ông đã phân tích sự thay thế tiền đúc bằng tiền giấy.

- - Ông tán dương tiền giấy, cho rằng tiền giấy không kém phần tiện lợi so với tiền vàng songông cũng chống lại việc giảm giá tiền đúc- Ở đây A.Smith đã rơi vào mâu thuẫn : muốn làm giảm vai trò của tiền đúc nhưng lại lo tiền

đúc bị mất mất giá.- Cần chú ý rằng lúc này chưa có lạm phát tiền giấy nên A.Smith đã ca

ngợi tiền giấy.- A.Smith cũng chống lại thuyết số lượng tiền tệ. Khi giải thích về số lượng

tiền tệ cần thiết cho lưu thông, ông cho rằng: "không phải số lượng tiền tệquyết định giá cả mà chính giá cả quyết định số lượng tiền tệ"

- Đây là nhân tố hợp lý, khoa học trong lý luận về tiền của A.Smith.- Từ phân tích tiền tệ - hình thức biểu hiện giá trị của hàng hóa, A.Smith

chuyển sang phân tích về giá trị. A.Smith co công lớn khi phân biệt đuợcgiá trị sử dụng vàgiá trị trao đổi- Ông khẳng định giá trị sử dụng không quyết định giá trị trao đổi- A.Smith đã kịch liệt phê phán lý luận về ích lợi, một trường phái phổ biến rộng rãi ở thế kỷ

XVIII, ông khẳng định ích lợi không có liên hệ gì tới giá trị trao đổi, A.Smith đã nói rằng,không khí chẳng có chút giá trị gì, mặc dù nó rất có ích.

- A.Smith có hai định nghĩa về giá trị hàng hóa:+ Thứ nhất, giá trị do lao động trong tất cả các ngành sản xuất vật chất tạo ra và nó đượcđược đo bằng chi phí lao động.

- Ở đây, ông có đề cập đến lao động giản đơn và và lao động phức tạp.- Ông khẳng định rằng trong một đơn vị thời gian, lao động có chuyên môn tạo ra một giá trị

lớn hơn lao động giản đơn.- Với định nghĩa này ông được xem là cha đẻ của lý luận giá trị lao động.- + Thứ hai, giá trị được quyết định bởi số lượng lao động có thể mua được

hàng hoá này. Theo A.Smith, định nghĩa này không mâu thuẫn với định nghĩa trên.- Nguyên tắc của trao đổi hàng hóa là ngang giá: Hai hàng hóa đựơc trao đổi

ngang bằng nhau vì số lao động đã chi phí để sản xuất ra chúng là ngangnhau. Người sản xuất hàng hóa này mua hàng hóa khác, nghĩa là, lao độnghao phí của anh ta đã ngang bằng với hao phí lao động của ngừơi bán. Ôngcho rằng, trong xã hội trước chủ nghĩa tư bản thì toàn bộ giá trị do người laođộng tiêu dùng hết. Nó bằng tiền lương của người lao động. Nhự vậy, giá trịdo lao động tạo ra chỉ đúng trong nền kinh tế hàng hóa giản đơn.A.Smith cho rằng, trong chủ nghĩa tư bản, quy luật giá trị đã bị vi phạm,nguyên tắc ngang giá đã không được tuân thủ giữa người công nhân và nhà tư bản

- Ông thấy rằng nhà tư bản chỉ trả cho người công nhân một phần giátrị, phần khác của giá trị được nhà tư bản giữ lại với tư cách là lợi nhuận. Từ đó, ông chorằng, trong chủ nghĩa tư bản, giá trị đuợc quyết định bởi thu nhập, nó bao gồm tiền lương, lợinhuận và địa tô. "Tiền lương, lợi nhuận, địa tô là ba nguồn gốc đầu tiên của mọi thu nhậpcũng như là của bất kỳ giá trị trao đổi nào".



- Đây là giáo điều của A.Smith đã lẫn lộn giữa sự hình thành giá trị và phân phối giá trị. Ôngđã xem thường yếu tố tư liệu sản xuất trong việchình thành giá trị (chỉ có V + M mà thiếu C). Ông đã biến các bộ phận thunhập từ giá trị nguồn gốc của giá trị. Như vậy, ông đã xa rời lý luận giá trị -lao động.

- A.Smith đã phân biệt được giá trị sử dụng & giá trị trao đổi. Khẳng định được giá trị sử dụng

không quyết định giá trị trao đổi. Nhưng lại chưa phân biệt được giá trị (nội dung) và giá trịtrao đổi (biểu hiện). Giá trị trao đổi (giá trị) được A.Smith đưa ra 2 định nghĩa.+Khoa học: Giá trị HH là do lao động hao phí để SX ra HH quyết định. Lao động là thước đothực tế của mọi giá trị.+Tầm thường: Giá trị HH được đo bằng số lượng lao động mà người ta có thể mua được nhờ hàng hóa đó. Ý đồ là muốn dùng tiền công làm thước đo của giá trị.Tóm lại, A.Smith có nhiều cống hiến đối với lý luận về giá trị-lao động. Nhưngtrong phân tích đã có những mâu thuẫn do tính hai mặt của ông, trong lý luậngiá trị lao động còn những vấn đề mâu thuẫn.

- Câu 18: Tr×nh bµy c¸c néi dung cña hoc thuyÕt vÒ bµn tay v« h×nh cñaA.smith.Häc thuyÕt nµy cã vai trß nh thÕ nµo trong hÖ thèng häc thuyÕt

kinh tÕ t s¶n hiÖn ®¹i?- Néi dung cña häc thuyÕt vÒ bµn tay v« h×nh cña A.smith:- Adam Smith là nhà kinh tế chính trị cổ điển nổi tiếng ở Anh và trên thế giới, là tiền bối lớn

nhất của Mác. Ông có nhiều lý luận rất có giá trị trong đó chúng ta phải nhắc đến lý thuyết“bàn tay vô hình” của ông.

- Học thuyết “bàn tay vô hình” nghiên cứu cơ chế hoạt động của một cơ chế thị trường cạnh- tranh và nó cũng phản ánh quan điểm chung của các nhà kinh tế học cổ điển.- Theo ông, một chế độ kinh tế bình thường phải dựa trên cơ sở sản xuất và trao đổi hàng hóa

và một nền kinh tế hàng hóa bình thường phải dựa trên cơ sở tự do cạnh tranh. Ngược lại thìchỉ là sản phẩm của ngẫu nhiên, độc đoán và ngu dốt của con người.

- Liên minh trao đổi là đặc tính vốn có của con người. Nó tồn tại vĩnh viễn với loài người. Ông

cho rằng mỗi người trong quá trình trao đổi sản phẩm không ai xuất phát từ lợi ích công màxuất phát từ lợi ích cá nhân của mình. Lợi thế cá nhân chính là mục đích, là động lực xuất phát. Khi chạy theo lợi ích cá nhân thì lợi ích công cộng cũng được hình thành bởi một bàntay vô hình dẫn dắt mọi người phục vụ cho lợi ích công, phục vụ cho lợi ích xã hội. Bàn tayvô hình đó không nằm trong ý muốn ban đầu của con người.

- Bàn tay vô hình đó chính là các quy luật kinh tế khách quan chi phối hành động của conngười. Adam Smith gọi hệ thống các quy luật khách quan đó là một trật tự tù nhiªn. Ông chỉra các điều kiện cần thiết để cho các quy luật hoạt động là: phải có sự tồn tại và phát triển sảnxuất trao đổi hàng hóa, nền kinh tế phải phát triển trên cơ sở tự do kinh tế, tự do mậu dịch.Quá trình ấy được thực hiện bởi chính quá trình cạnh tranh giữa các lợi ích cá nhân. Không aicần kế hoạch, không ai cần mệnh lệnh, thị trường sẽ tự động giải quyết tất cả. Theo ông quanhệ giữa người và người là quan hệ phụ thuộc về kinh tế chỉ có CNTB mới là XH bìnhthường, nó được xây dựng trên cơ sở các quy luật tự nhiên.• Ông cho rằng các chế độ XH trước đó là không bình thường. Từ đó ông cho rằng nhà

nước không nên can thiệp vào kinh tế, nhà nước chỉ có chức năng bảo vệ quyền sở hữu tư bản, đấu tranh chống kẻ thù bên ngoài, chống tội phạm trong nước.

• Nhà nước chỉ nên can thiệp vào các chức năng kinh tế khi nó vượt ra ngoài khả năng củacác chủ doanh nghiệp.

• Ông cho rằng chính sách kinh tế tốt nhất của nhà nước là tự do kinh tế.



Nhận xét:

Quan điểm kinh tế của ông phản ánh phù hợp với điều kiện kinh tế XH của CNTB vào thờikỳ đó.

Vào thời kỳ đó, trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp thì tự do cạnh tranh là đặc trưng chủyếu và phổ biến vì lúc đó quy mô các doanh nghiệp còn nhỏ, số lượng các doanh nghiệp

còn ít. Sự lựa chọn của mỗi cá nhân, mỗi doanh nghiệp là có hiệu quả nhất và thích hợpnhất

- Lý thuyết bàn tay vô hình là lý thuyết kinh tế vĩ mô trong điều kiện tự do cạnh tranh.

-Trong một nền kinh tế cạnh tranh không hoàn toàn thì lý thuyết này vẫn là cơ sở của lýthuyết kinh tế vĩ mô hiện đại.

- Phương pháp lý luận của ông có tính rõ rệt khoa học và tầm thường:• -Khoa học: quan sát các mối liên hệ bên trong, các phạm trù kinh tế hoặc cơ cấu bị che

lấp• của hệ thống kinh tế tư sản.

Tầm thường: lý luận của ông còn nhiều mâu thuẫn, ông đặt các mối quan hệ trên như mốiliên hệ bề ngoài của hiện tượng cạnh tranh.

Ý nghĩa:- Tôn trọng quy luật kinh tế khách quan.

- Tôn trọng tư tưởng tự do kinh tế (tự do kinh doanh, tự do sản xuất, tự do cạnh tranh, thi trườngtự do…)

- Nhà nước đôi khi cũng có chức năng kinh tế.• vai trò của học thuyết này trong hệ thống học thuyết kinh tế tư sản hiện đại:

- ho¹t ®éng sx vµ lu th«ng hang ho¸ ®îc phat triÓn theo sù ®iÒu tiÕt cñabµn tay v« hinh .

- nhµ nuíc kh«ng can thiÖp vµo kinh tÕ, ho¹t ®éng kinh tÕ vèn cã c/sriªng cña nã

- Nền kinh tế phát triển trên cơ sở tự do kinh tế.cần thiết phải có tự do sx,tự do liêndoanh ,liên kết,tự do mậu dịch.

Hình thành mối quan hệ giữa người với người là phụ thuộc vào nhau

Sự tồn tại và phát triẻn của nền kinh tế hàng hoá ,người ta luôn có quan hệ kinh tế với nhau

Bàn tay vô hình khiến cho các cá nhân tham gia trong nền kinh tế thị trường luôn tìm cách tối đahoá lợi nhuận cho mình.

Thúc đẩy sự phát triển và củng cố lợi ích cho cả cộng đồng

Thúc đảy sự vận hành của nền kinh tế thị trường theo quy luật cung và quy luật giá trị ,biếnnhững tính toán riêng về lợi ích của từng người thành những lợi ích chung cho xã hội.

Cuộc sống con người tùy mức sống văn minh sẽ có nhưng nhu cầu vật chất khác nhau.Mức sống càng cao, yêu cầu vật chất từ ăn no mặc ấm đã nâng lên ăn ngon mặc đẹp.

Nhu cầu về cuộc sống tinh thần, tâm lý, được tôn trọng, được phục vụ cũng đòi hỏi nhữngsản phẩm tinh thần mới, do đó mà sản phẩm hàng hỏa và dịch vụ phát triển không ngừng.

Khi số lượng yêu cầu của một loại sản phẩm (vật chất hay tinh thần) lớn đến một mức độ nàođó thì sẽ tạo ra thị trường của sản phẩm ấy, nghĩa là có người mua, người bán, và bàn tayvô hình của nền kinh tế thị trường sẽ làm nhiệm vụ điều hòa.



Số lượng, chất lượng, giá cả sản phẩm sẽ được đưa từ chỗ thừa đến chỗ thiếu, thúc đẩy mộtsản phẩm mới có ưu thế, có ích lợi hơn ra đời và loại bỏ sản phẩm lạc hậu, kém giá trị rakhỏi thương trường. Hoạt động của bàn tay vô hình thật là vô tư.

Tuy nhiên, vì vô tư nên bàn tay vô hình cũng dễ bị lợi dụng.

Người ta đã tạo ra những trạng thái giả tạo, bằng nhưng hiện tượng thiếu hụt hàng hóa tại

một thời điểm, một địa phương nào đó, làm cho giá cả gia tăng đề trục lợi hoặc dùng những biện pháp hành chính ngăn cản những dòng hàng hóa vận hành theo quy luật cung cầu, làmcho giá cả biến động, thị trường bị méo dạng, hay đặt ra chính sách đối xử bất bình đẳngđối với mặt hàng, nguồn gốc xuất xử, đối tượng tham gia…

Như vậy bàn tay vô hình sẽ bị lừa, sẽ vận hành một cách khập khễnh, từ đó một yêu cầu vôcùng chính đáng đặt ra là Nhà nước phải tham gia vào thị trường với mục tiêu là: gỡ bỏ ràocản, loại bỏ những yếu tố làm biến dạng thị trường, hướng dẫn sản xuất.

Câu 19Trình bày những quan điểm kinh tế cơ bản của D. RICARDO- D.RICADO là một nhà nghiên cứu nhiều lĩnh vực như toán học, lý học, hóa học là một trong

những người sáng lập ra ngành địa chất. Tuy nhiên sở trường của ông là kinh tế học. Ông là

người kế tục của A.SMITH. Theo K.MAX v.v ông là nhà tư tưởng thời đại của cách mạngcông ngiệp. Trong các tác phẩm của mình ông xác định đối tượng và phương pháp của kinhtế chính trị học. Theo ông nhiệm vụ cơ bản của kinh tế chính học là các quy luật, các quy luật phân phối sản phẩm đất đai. Ông ngiên cứu tư tưởng tự nhiên, ông tiếp tục phương phápkhoa học tự nhiên sử dụng công cụ triều tượng hóa. Ông đã đưa ra các học thuyết sau:

- a)Lý thuyết giá trị lao động- Ông phân biệt rõ 2 thuộc tính của hàng hóa là giá trị sử dụng và giá trị trao đổi và chỉ rõ giá

trị sử dụng là điều kiện cần thiết cho giá trị trao đổi nhưng không phải là thước đo của nó,ông soát chép lại lý luận giá trị trao đổi của A.SMITH, gạt bỏ những chỗ thừa và mâu thuẫntrong lý thuyết kinh tế của A.SMITH. Ví dụ ông chỉ ra định nghĩa giá trị do lao động hao phíquyết định là đúng còn định nghĩa giá trị lao động mà người ta có thể mua được bằng hàng

hóa này quyết định là không đúng. Theo ông không phải chỉ trong nền sản xuất hàng hóagiản đơn mà ngay cả trong nền sản xuất lớn TBCN, giá trị vẫn do giá trị lao động quyết định.Ông đã chỉ ra 3 bộ phận là C+V+M chứ không thể loại C ra ngoài khỏi giá trị sản phẩm nhưA.SMITH đã làm.

- Phương pháp nghiên cứu giá trị hàng hóa của ông còn có tính siêu hình. Ông coi giá trị là phạm trù vĩnh viễn là thuộc tính của mọi vật. Ông không thấy được mâu thuẫn giữa giá trị sửdụng và giá trị mặc dù ông đã thấy nhiều xu hướng bình quân hóa tỷ suất lợi nhuận

- b) Lý thuyết của D.RICADO về tiền lương, lợi nhuận, địa tô- - Về tiền lương : ông coi hoạt động là hàng hóa, ông giải thích tiền lương phải ở mức tối

thiểu đó là quy luật chung của tự nhiên cho mọi xã hội. Chỉ trong điều kiện đặc biệt thuậnlợi, khả năng tăng năng lực sản xuất mới vượt khả năng tăng dân số còn trong điều kiện bình

thường với đát đai hạn chế sẽ làm cho của cai tăng chậm hơn kinh tế. Điều đó sẽ làm hãm tốcđộ tăng kinh tế. Ông ủng hộ việc nhà nước không can thiệp vào hoạt động của thị trường laođộng, phê phán sự giúp đỡ đối với người nghèo.

- - Về lợi nhuận ông đã thấy giảm sút tỷ suất lợi nhuận và giải thích nguyên nhân của sự giảmsút nằm trong sự vận động, biến đổi, biến đổi thu nhập giữa 3 giai cấp địa chủ, công nhân,nhà tư bản

- - Về địa tô : ông phân tích lý thuyết này trên cơ sở lý thuyết giá trị lao động. Ông lập luậnnày do đất đai canh tác hạn chế, độ màu mỡ đất đai giảm sút, năng suất đầu tư bất tương



xứng trong khi đó dân số tăng nhanh làm cho nạn khan hiếm tu liệu là phổ biến trong xã hội.Ông đã phân biệt địa tô và điền tô. Ngoài địa tô, điền tô con bao gồm cả lợi nhuận do tư bảnđầu tư vào ruộng đất

- c) Lý thuyết về tư bản- Ông cho rằn tư bản là những tư liệu sản xuất và vật phẩm tiêu dùng, ông chia tư bản thành

hai bộ phận- - Là bộ phận ứng trước để mua công cụ lao động- - Là bộ phận ứng ra để thuê nhân công- d) Lý thuyết về tín dụng và tiền tệ : đặc trưng của lý thuyết này là dựa trên cơ sở lý thuyết về

giá trị lao động để đưa ra các nguyên lý về tiền công, vì tiền công là do giá trị vật liệu làm ratiền quyết định. Nhưng ông lại đi theo lập trường của thuyết “ số lượng tiền tệ”. Lý thuyếtnày của tiền tệ phụ thuộc vào giá trị của nó. Nếu số lượng tiền càng nhiều thì giá trị của tiềntệ càng ít và nhược lại

- e) Lý thuyết về tiền tệ và khủng hoảng về tiền tệ : ông cho rằng không có vấn đề gì phải longại trong thực hiện giá trị hàng hóa dưới CNTB. Tuy nhiên ông cũng nhìn thấy xu hướnggiảm sút tỷ suất lợi nhuận là có thể có hàng hóa nào đó sản xuất ra là quá thừa và tràn ngập

thị trường, tư bản bỏ vào để sản xuất hàng hóa sẽ không được bù lại.- f) Tư tưởng của D.RICADO về lợi thế so sánh : theo ông khi mỗi nước có lợi thế tuyệt đối sovới nước khác về hàng hóa lợi ích của thuơng mại là rõ ràng. Ông đã đưa ra lý thuyết này đểcác nước phải lựa chọn mặt hàng để chuyên môn hóa sản xuất theo công thức1) Các côngdân của một nước phải đóng góp vào việc giúp đỡ chính phủ

- 2) Phần đóng góp về thuế mà mỗi người phải nộp phải rõ ràng mà không đươc áp đặt 1cách độc đoán

- 3) Mọi thuế phải được thu đúng hạn- 4) Mọi thuế phải được tính toán để cho nhân dân phải đóng ít nhất- Học thuyết kinh tế của D.RICADO đạt tới đỉnh cao của chình trị kinh tế cổ điển, ông đã có

công lao trong việc đưa ra các quan điểm kinh tế đó, cấu kết thành 1 hệ thống.- Trung QuốcViệt Nam- 1 đơn vị lương thực 1 h lao động3 h lao động- 1 đơn vị quần áo 2 h lao động4 h lao động-- A= CP để SX 1 đơn vị lương thực của TQ / VN = 1/3- B= CP để sản xuất 1 đơn vị quần áo của TQ / VN = 2/4 = 1/2- Vì A > B nên TQ chuyên môn hóa SX lương thực còn VN chuyên sản xuất quần áo. Cả hai

cùng cò lợi- g) Lý thuyết về thuế khóa: thuế khóa là một bộ phận SX của đất đai và của công nghiệp

thuộc một nước giành cho chính phủ sử dụng. Nhìn chung thuế có tác dụng làm tăng nguồnthu và chi tiêu chính phủ

- Nhưng theo D.RICADO thuế làm giảm khả năng tích lũy tư bản, giảm khả năng tiêu dùng vàlàm giảm tấc độ tăng của cải. Ông ủng hộ nguyên tắc chung để đánh thuế là :

- 1) Các công dân của một nước phải đóng góp vào việc giúp đỡ chính phủ- 2) Phần đóng góp về thuế mà mỗi người phải nộp phải rõ ràng mà không đươc áp đặt 1

cách độc đoán- 3) Mọi thuế phải được thu đúng hạn- 4) Mọi thuế phải được tính toán để cho nhân dân phải đóng ít nhất



- Học thuyết kinh tế của D.RICADO đạt tới đỉnh cao của chình trị kinh tế cổ điển, ông đã cócông lao trong việc đưa ra các quan điểm kinh tế đó, cấu kết thành 1 hệ thống.

- Câu 20: Tại sao nói D.Ricardo đưa kinh tế chính trị cổ điển lên đỉnh cao nhưng không thể tới cùng.

-

- D.Ricardo ®a kinh tÕ chÝnh trÞ cæ ®iÓn lªn ®Ønh cao nhưng kh«ng thÓtíi cïng bëi v× bªn c¹nh tư tưëng, nh÷ng lý luËn tiÕn bé «ng cßn cã nh÷ngmÆt h¹n chÕ trong c¸c lý luËn cña m×nh.

- David Ricardo (1772 – 1823)- Sinh ra trong mét gia ®×nh giµu cã lµm nghÒ chøng kho¸n.- Giµu cã vµ ®Þa vÞ cao nªn sau khi nghiªn cøu khoa häc tù nhiªn ( to¸n

häc, vËt lý häc…). ¤ng chuyÓn sang nghiªn cøu kinh tÕ chÝnh trÞ (tõ 1807– 1818). N¨m 1919 «ng vµo nghÞ viÖn Anh tham gia ®Êu tranh trongnghÞ viÖn vÒ vÊn ®Ò luËt lóa m× , lu th«ng tiÒn tÖ..D.Ricardo trë thµnhngêi nghiªn cøu ph©n tÝch kinh tÕ cña nghÞ viÖn.

- N¨m 1917 «ng viÕt cuèn “ nh÷ng nguyªn lý cña kinh tÕ chÝnh trÞ vµ

thuÕ kho¸”.- Ricardo lµ ngêi b¶o vÖ lîi Ých cña giai cÊp t s¶n c«ng nghiÖp víi ý thøc®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt ë níc Anh. Chèng chÕ ®é phong kiÕnvµ tin tëng vµo tÝnh u viÖt cña CNTB , cho r»ng CNTB lµ hîp lý vµ tån t¹ivÜnh viÔn. ThÕ giíi quan cña Ricardo lµ thÕ giíi quan cña duy vËt tù ph¸tvµ m¸y mãc. Trong ph¬ng ph¸p còng song song tån t¹i c¶ ph¬ng ph¸pkhoa häc vµ ph¬ng ph¸p tÇm thêng.

- Lý luËn vÒ gi¸ trÞ:- Lý luËn vÒ gi¸ trÞ lµ lý luËn chiÕm vÞ trÝ quan träng trong hÖ thèng quan

®iÓm kinh tÕ cña Ricardo , lµ c¬ së cña häc thuyÕt cña «ng vµ ®îc x©ydùng trªn c¬ së kÕ thõa, phª ph¸n, ph¸t triÓn lý luËn gi¸ trÞ cña A.Smith.

- + «ng ®Þnh nghÜa gi¸ trÞ hµng ho¸: gi¸ trÞ cña hµng ho¸ hay sè lîng cñamét hµng ho¸ nµo kh¸c mµ hµng ho¸ ®ã trao ®æi, lµ sè lîng lao ®éng t-¬ng ®èi, cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ ®ã quyÕt ®Þnh, chø kh«ngph¶i do kho¶n thëng lín hay nhá tr¶ cho lao ®éng quyÕt ®Þnh.

- «ng phª ph¸n sù kh«ng nhÊt qu¸n trong khi ®Þnh nghÜa vÒ gi¸ trÞ cñaA.Smith

- + ¤ng còng ®· cã sù ph©n biÖt râ rµng døt kho¸t h¬n gi÷a gi¸ trÞ södông vµ gi¸ trÞ trao ®æi. «ng nhÊn m¹nh “ tÝnh h÷u Ých kh«ng ph¶i lµthíc ®o gi¸ trÞ trao ®æi., mÆc dÇu nã rÊt cÇn thiÕt cho gi¸ trÞ nµy”. Tõ®ã «ng phª ph¸n sù ®ång nhÊt hai kh¸i niÖm t¨ng cña c¶i vµ t¨ng gi¸ trÞ.

- + ¤ng cho r»ng hµng ho¸ h÷u Ých së dÜ cã gi¸ trÞ trao ®æi lµ do 2

nguyªn nh©n:- TÝnh chÊt khan hiÕm.- Lîng lao ®éng cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra chóng.- + Theo «ng lao ®éng hao phÝ ®Ó s¶n xuÊt ra hµng ho¸ kh«ng ph¶i chØ

cã lao ®éng trùc tiÕp mµ cßn cã c¶ lao ®éng cÇn thiÕt. Tríc ®ã ®Ó s¶nxuÊt ra c¸c c«ng cô, dông cô, nhµ xëng vµo viÖc s¶n xuÊt Êy.

- + VÒ thíc ®o gi¸ trÞ «ng cho r»ng c¶ vµng hay bÊt cø 1 hµng ho¸ nµokh«ng ph¶i bao giê lµ 1 thíc ®o gi¸ trÞ hoµn thiÖn cho tÊt c¶ mäi vËt ,



mäi sù thay ®æi trong gi¸ c¶ hµng ho¸ lµ hËu qu¶ cña nh÷ng thay ®æitrong gi¸ trÞ cña chóng.

- + Theo «ng gi¸ c¶ ph¶I do cung cÇu quyÕt ®Þnh. «ng viÕt “ çi cã tÝnhchÊt ®iÒu tiÕt gi¸ trÞ lµ hao phÝ lao ®éng s¶n xuÊt, kh«ng ph¶i quan hÖcung cÇu vµ t©m tr¹ng ngêi mua. «ng nãi râ h¬n chØ khi nµo kh«ng cã

c¹nh tranh th× tØ lÖ trao ®æi cã thÓ do “nhu cÇu cña ngêi ta vµ do sù®¸nh gi¸ t¬ng ®èi cña ngêi ta ®èi víi hµng ho¸” quyÕt ®Þnh. Cßn trong®iÒu kiÖn c¹nh tranh th× gi¸ c¶ “ rèt cuéc sÏ c¹nh tranh gi÷a nh÷ng ngêib¸n ®iÒu tiÕt”.

- + Ricardo còng ®· ®Ò cËp ®Õn lao ®éng phøc t¹p vµ lao ®éng gi¶n®¬n nhng «ng cha lý gi¶i viÖc quy lao ®éng phøc t¹p thµnh lao ®énggi¶n ®¬n.

- + ¤ng còng lµ ngêi ®Çu tiªn m« t¶ ®Çy ®ñ c¬ cÊu lîng gi¸ trÞ bao gåm 3bé phËn: c, v, m. tuy nhiªn «ng cha ph©n biÖt ®îc sù chuyÓn dÞch cña cvµo sp nh thÕ nµo. Ricardo b¸c bá quan ®iÓm cho r»ng tiÒn l¬ng ¶nh h-ëng ®Õn gi¸ trÞ hµng ho¸.

- Tuy nhiªn trong lý luËn gi¸ trÞ cña D.Ricardo cßn cã nh÷ng h¹n chÕ :- + ¤ng cha ph¸t hiÖn tÝnh chÊt hai mÆt cña s¶n xuÊt hµng ho¸.- + Cha ph©n biÖt gi¸ trÞ vµ gi¸ c¶ s¶n xuÊt mÆc dï ®· nh×n thÊy xu híng

b×nh qu©n ho¸ tû suÊt lîi nhuËn.- + ¤ng coi gi¸ trÞ lµ ph¹m trï vÜnh viÔn, lµ thuéc tÝnh cña mäi vËt (theo

Mac ph¹m trï nµy chØ tån t¹i trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸).- + Cha lµm râ tÝnh chÊt L§XH quy ®Þnh gi¸ trÞ nh thÕ nµo. ThËm chÝ cho

r»ng L§XH do ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh.- + Cha ph©n tÝch ®îc mÆt chÊt cña gi¸ trÞ vµ çc hinh th¸i gi¸ trÞ.- Lý luËn vÒ thu nhËp: TiÒn l¬ng, lîi nhuËn vµ ®Þa t«.- + VÒ tiÒn l¬ng: ¤ng coi tiÒn l¬ng lµ gi¸ c¶ tù nhiªn cña hµng ho¸ lao

®éng, lµ gi¸ c¶ çc t liÖu sinh ho¹t nu«i sèng ngêi c«ng nh©n vµ gia ®inhanh ta. «ng cho møc tiÒn l¬ng vµo yÕu tè lÞch sö v¨n ho¸.theo «ng tiÒnl¬ng cao sÏ lµm cho nh©n khÈu t¨ng nhanh, dÉn ®Õn thõa lao ®éng l¹ilµm cho tiÒn l¬g h¹ xuèng. ®êi sèng c«ng nh©n xÊu ®i. lµ kÕt qu¶ cñaviÖc t¨ng d©n sè. C«ng lao to lín cña Ricardo lµ ph©n tÝch tiÒn l¬ng thùctÕ vµ ®Æc biÖt ®· x¸c ®Þnh ®îc tiÒn l¬ng nh mét ph¹m trï kinh tÕ. ¤ngxÐt tiÒn l¬ng trong mèi quan hÖ giai cÊp., mèi quan hÖ vÒ lîi Ých.

- + VÒ lîi nhuËn: «ng xem lîi nhuËn lµ phÇn gi¸ trÞ thõa ra ngoµi tiÒn c«ng.«ng x¸c ®Þnh gi¸ trÞ míi do c«ng nh©n s¸ng t¹o ra bao gåm tiÒn l¬ng vµlîi nhuËn. «ng ®· ph¸t hiÖn ra quy luËt vËn ®éng cña t b¶n lµ: nÕu nangsuÊt lao ®éng tang thi tiÒn l¬ng gi¶m t¬ng ®èi cßn lîinhuËn cña t b¶n sÏ

tang tuyÖt ®èi., tuy nhiªn «ng cha biÕt ®Õn ph¹m trï gi¸ trÞ thÆng d..«ng®· cã nhËn xÐt tiÕn gÇn ®Õn lîi nhuËn binh qu©n nhng kh«ng chøngminh ®îc . Vi kh«ng hiÓu gi¸ c¶ s¶n xuÊt. Theo «ng chªnh lÖch giua gi¸trÞ vµ gÝa c¶ chØ lµ ngo¹i lÖ. «ng cho r»ng nÕu h¹ thÊp tiiÒn c«ng thi lîinhuËn tang lªn cßn gi¸ trÞ hµng ho¸ kh«ng ®æi. «ng ®· thÊy xu hínggi¶m xuèg tû suÊt lîi nhuËn tuy nhiªn cha gi¶I thÝch ®îc cÆn kÏ.

- + VÒ ®Þa t«: ¤ng lµ ngêi ®Çu tiªn dùa trªn c¬ së lý thuyÕt gi¸ trÞ lao®éng ®Ó gi¶I thÝch ®Þa t«. ¤ng cho r»ng ruéng ®Êt cã giíi h¹n. ®é mµu



mì cña ®Êt ®ai gi¶m sót. N¨ng suÊt ®Çu t bÊt t¬ng xøng , d©n sè l¹it¨ng nhanh. DÉn ®Õn sù khan hiÕm n«ng s¶n cho nªn x· héi ph¶I canh t¸ctÊt c¶ ruéng ®Êt xÊu vµ gi¸ trÞ n«ng phÈm lµ hao phÝ trªn ruéng ®Êt xÊuquyÕt ®Þnh. NÕu kinh doanh trªn ruéng ®Êt xÊu vµ trung b×nh sÏ thu ®- îc lîi nhuËn siªu ng¹ch phÇn nµy ph¶I nép cho ®Þa chñ díi h×nh thøc ®Þa

t«. «ng còng ®· ph©n biÖt ®îc ®Þa t« vµ tiÒn tÖ. §Þa t« lµ viÖc tr¶ c«ngcho nh÷ng kh¶ n¨ng thuÇn tuý tù nhiªn, cßn tiÒn tÖ bao gåm c¶ ®Þa t«vµlîi nhuËn do t b¶n ®Çu t vµo ruéng ®Êt.

- Tuy nhiªn c¸I h¹n chÕ cña d.Ricardo lµ do «ng ®· g¾n lý luËn ®Þa t« víiquy luËt ruéng ®Êt sinh lîi ngµy cµng gi¶m ®· tõng bÞ phª ph¸n trongkinh tÕ chÝnh trÞ häc (turgot, Multhus). «ng cha ®Ò cËp ®Õn ®Þa t«chªnh lÖch II vµ phñ nhËn ®Þa t« tuyÖt ®èi, «ng phñ nhËn ®Þa t« tuyÖt®èi lµ v× «ng kh«ng biÕt ®Õn cÊu t¹o h÷u c¬ (C/V). Kh«ng thÊy tÝnhquy luËt cÊu t¹o h÷u c¬ trong c«ng nghiÖp thêng lín h¬n cÊu t¹o h÷u c¬trong n«ng nghiÖp vµ v× thÕ nÕu thõa nhËn ®Þa t« tuyÖt ®èi lµ phñnhËn quy luËt gi¸ trÞ.

- Lý luËn vÒ tiÒn tÖ: VÊn ®Ò vÒ lu th«ng tiÒn tÖ vµ ng©n hµng chiÕmmét vÞ trÝ quan träng trong häc thuyÕt cña D.Ricardo, t tëng chÝnh cña«ng lµ:

- + Mét nÒn kinh tÕ muèn ph¸t triÓn tèt cÇn dùa trªn sù lu th«ng tiÒn tÖv÷ng ch¾c.

- + Lu th«ng tiÒn tÖ chØ v÷ng ch¾c khi hÖ thèng tiÒn tÖ dùa vµo vµnglµm c¬ së.

- + Vµng trong lu th«ng cã thÓ ®îc thay thÕ mét phÇn hoÆc toµn bé lµtiÒn giÊy nhng víi ®iÒu kiÖn tiÒn giÊy nµy ph¶I ®îc vang ®¶m b¶o.

- + D.Ricardo vÉn coi vµng lµ c¬ së cña tiÒn tÖ. Nhng theo «ng muèn viÖctrao ®æi thuËn lîi th× ng©n hµng ph¶I ph¸t hµnh tiÒn giÊy. «ng cho r»ng

gi¸ trÞ cña tiÒn lµ do gi¸ trÞ cña vËt liÖu lµm ra tiÒn quyÕt ®Þnh. Nãb»ng sè lîng lao ®éng hao phÝ ®Ó khai th¸c vµng quyÕt ®Þnh. TiÒngiÊy chØ lµ ký hiÖu gi¸ trÞ cña tiÒn tÖ ®îc so s¸nh t¬ng ®¬ng víi 1 lîngvµng nµo ®ã, do nhµ níc vµ ng©n hµng quy ®Þh.

- + ¤ng ph¸t triÓn lý luËn cña W.petty vÒ tÝnh quy luËt cña lîng tiÒn tronglu th«ng.

- ¤ng ®èi chiÕu gi¸ trÞ cña khèi lîng hµng ho¸ víi gi¸ trÞ cña tiÒn tÖ vµcho r»ng t¸c ®éng qua l¹i gi÷a sè lîng hµng ho¸ víi lîng tiÒn trong luth«ng diÔn ra trong nh÷ng khu«n khæ nhÊt ®Þnh. ¤ng kÕt luËn víi gi¸ trÞnhÊt ®Þnh cña tiÒn, sè lîng tiÒn trong lu th«ng phô thuéc víi tæng gi¸ c¶hµng ho¸.

- + NhËn xÐt: D.Ricardo ®· cã nh÷ng luËn ®iÓm ®óng ®¾n vÒ tiÒn tÖxong vÉn cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh nh: «ng cha ph©n biÖt ®îctiÒn giÊy víi tiÒn tÝn dông, cha ph©n biÖt râ rµng gi÷a lu th«ng tiÒn giÊyvíi tiÒn kim lo¹i nªn ®i ®Õn mét kh¸i niÖm chung rµng:

- Gi¸ trÞ cña tiÒn lµ do chóng ®iÒu tiÕt, cßn gi¸ trÞ hµng ho¸ th× t¨ng lªnmét c¸ch tû lÖ víi t¨ng sè lîng tiÒn. ¤ng lµ ngêi theo lËp trêng cña thuyÕtsè lîng tiÒn vµ lý thuyÕt cña «ng cha ph©n tÝch ®Çy ®ñ chøc n¨ng cñatiÒn tÖ. ¤ng cha hiÓu ®îc b¶n chÊt vµ chøc n¨ng tiÒn tÖ, chØ coi tiÒn tÖ



lµ ph¬ng tiÖn kû thuËt cña lu th«ng. LÉn lén lu th«ng gia tiÒn vµng vµtiÒn giÊy. Cha ph¸t hiÖn ®îc b¶n chÊt cña tiÒn lµ vËt ngang gi¸ chung.

- Lý luËn vÒ t b¶n:- D.Ricardo coi t b¶n lµ vËt nhÊt ®Þnh ( t liÖu s¶n xuÊt, vËt phÈm tiªu

dïng ) chø kh«ng ph¶i lµ quan hÖ x· héi. Theo «ng ( t b¶n lµ bé phËn cña

c¶I trong níc, ®îc dù vµo viÖc s¶n xuÊt vµ vµo thøc ¨n, ®å mÆc, nhµ x-ëng, m¸y mãc ). ¤ng ®· ph©n biÖt t b¶n cè ®Þnh vµ t b¶n lu ®éng trong®ã:

- + T b¶n cè ®Þnh: Lµ bé phËn t b¶n øng tríc ®Ó mua c«ng cô lao ®éng,ph¬ng tiÖn lao ®éng, bé pËn nµy cã sù hao mßn dÇn khi chuyªn gi¸ trÞvµo s¶n phÈm vµ kh«ng lµm t¨ng gi¸ trÞ hµng ho¸ ( ®©y lµ quan ®iÓm®óng ®¾n ).

- + T b¶n lu ®éng: Lµ bé phËn t b¶n ®øng ra ®Ó thuª c«ng nh©n. Tuynhiªn trong t b¶n lu ®éng «ng chØ tÝnh ®Õn yÕu tè tiÒn l¬ng, sù ph©ntÝch cña «ng cha ®¹t tíi kh¸I niÖm t b¶n bÊt biÕt vµ t b¶n kh¶ biÕt

- * Lý luËn vÒ t¸i s¶n xuÊt:

- Theo D.Ricardo vÊn ®Ò sèng cßn cña chñ nghÜa t b¶n lµ tÝch luü t b¶n,më réng s¶n xuÊt. Vît qu¸ tiªu dïng sÏ t¹o cho thÞ trêng, v× thÕ trong chñnghÜa t b¶n kh«ng cã khñng ho¶ng thõa.D.Ricardo coi t dïng quyÕt ®Þnhbëi s¶n xuÊt. Muèn më réng s¶n xuÊt th× ph¶i tÝch lòy. Ph¶i lµm s¶n xuÊtvît qu¸ tiªu dunfg. Khi s¶n xuÊt ph¸t triÓn sÏ t¹o ra thÞ trêng. Tuy nhiªn«ng nhËn thÊy ®îc m©u thuÉn gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. ¤ng phñ nhËnkhñng ho¶ng s¶n xuÊt thïa trong chñ nghÜa t b¶n. V× theo «ng lîng cÇuthêng lµ lîng cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. Lîng cÇu ®ã ®îc còng cè thªmlîng hµng ho¸ vµ s¶n phÈm bao giê còng ®îc mua hay sù phôc vô, tiÒnchØ dïng lµm thíc ®o khi thùc hiÖn trao ®æi ®ã.

- * Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh trong thîng m¹i quèc tÕ:

- Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh kh¼ng ®Þnh r»ng, nÕu mét ®Êt níc cã lîi thÕso s¸nh trong méi sè s¶n phÈm vµ kÐm lîi thÕ so s¸nh trong mét sè s¶nphÈm kh¸c th× níc ®ã sÏ cã lîi trong chuyªn m«n ho¸ vµ ph¸t triÓn trongth¬ng m¹i quèc tÕ. Th¬ng m¹i quèc tÕ chñ yÕu phô thuéc vµo lîi thÕ sos¸nh chø kh«ng ph¶I chØ phô thuéc vµo lîi thÕ tuyÖt ®èi.

- §Ó gi¶i thÝch thùc chÊt cña lîi thÕ so s¸nh D.Ricardo cho r»ng mét ®Êtníc cã lîi thÕ so s¸nh trong viÖc s¶n xuÊt mÆt hang nµo ®ã nÕu níc ®ãcã chi phÝ s¶n xuÊt t¬ng ®èi vÒ mÆt hµng ®ã thÊp h¬i so víi níc kh¸c.

- Hạn chế của nguyên tắc lợi thế so sánh- H¹n chÕ cña nguyªn t¾c lîi thÕ so s¸nh n»m trong çc gi¶ ®Þnh cña nã,

vÝ dô gi¶ ®Þnh r»ng çc nh©n tè s¶n xuÊt cã thÓ dÞch chuyÓn hoµn h¶o

sÏ n¶y sinh h¹n chÕ trªn thùc tÕ kh«ng ®îc nh vËy. Nhung ngêi s¶n xuÊt r- îu vang cña Anh cã thÓ kh«ng dÔ dµng t×m ®îc viÖc lµm (chuyÓn sangsx lóa mú) khi níc Anh kh«ng sx rîu vang n÷a vµ sÏ thÊt nghiÖp. NÒn kinhtÕ sÏ kh«ng toµn dông nh©n c«ng lµm cho s¶n lîng gi¶m sót. ChÝnh v×thÕ mÆc dï nguyªn t¾c lîi thÕ so s¸nh cã thÓ ®îc tæng qu¸t ho¸ bÊt kúquèc gia nµo, víi nhiÒu lo¹i hµng ho¸, nhiÒu lo¹i ®Çu vµo, tû lÖ çc nh©ntè sx thay ®æi, lîi suÊt gi¶m khi quy m« t¨ng...



- Vµ lµm cho nÒn t¶ng cña th¬ng m¹i tù do nhng nh÷ng h¹n chÕ võa nªul¹i lµ lËp luËn ®Î b¶o vÖ thuÕ quan còng nh çc rµo c¶n th¬ng m¹i.

- Tãm l¹i : D.Ricardo lµ ®¹i biÕu xuÊt s¾c cña kinh tÕ chÝnh trÞ t s¶n cæ®iÓn, lµ ngêi kÕ tôc xuÊt s¾c cña A.Smith . «ng ®· v¹ch ra nhung m©uthuÉn trong häc thuyÕt cña A.Smithvµ vît qua ®îc giíi h¹n cña A.Smith

ph¶I dõng l¹i, ph©n tÝch s©u s¾c h¬n çc quy luËt kinh tÕ cña chñnghÜa t b¶n.D.Ricardo ®¬c K.Marx gäi lµ “cha ®Î cña kinh tÕ chÝnh trÞhäc cæ ®iÓn”. Theo Mac: A.Smith lµ nhµ kinh tÐ cña thêi kú c«ng trêngthñ c«ng cßn D.Ricardo lµ nhµ kinh tÕ cña thêi ®¹i çch m¹ng c«ngnghiÖp. Häc thuyÕt D.Ricardo ®îc ®¸nh gi¸ lµ ®Ønh cao nhÊt cña kinh tÐchÝnh trÞ t s¶n cæ ®iÓn.

- Câu 21: Trình bày lý luận về : Gía trị ,tiền tệ ,lợi nhuận, địa tô và khủng hoảng kinh tế của Sismondi?

- Trả lời:- Sismondi (1773-1842) là một trong những nhà kinh tế học cổ điển Pháp và là đại biểu

xuất sắc cho lợi ích của giai cấp tiểu tư sản.Các lý thuyết kinh tế chủ yếu của ông:

- Lý luận giá trị:- Sismondi đứng trên lập trường giá trị - lao động,lấy lao động để qui định giá trị củahàng hoá. Đặc biệt ông đã đưa ra danh từ ‘thời gian lao động xã hội cần thiết ‘.Khi xác địnhgiá trị ông không dựa vào sản xuất cá biệt mà dựa vào sản xuất xã hội.(khác với Ricardotrước đó là xác định giá trị dựa vào sản xuất cá biệt). Đây là quan niệm kinh tế đúngđắn.Theo K.Marx, Sismondi đã nhìn thấy tính chất xã hội đặc thù của lao động.Tuy nhiênông lại mắc sai lầm khi cho rằng giá trị tương đối của hàng hoá phụ thuộc vào cạnh tranh,vàolượng cầu và tỷ lệ giữa thu nhập và lượng cung về hàng hoá đó. Ông đưa ra khái niệm giá trịtuyệt đối hay chân chính nhưng lại giải thích nó theo kiểu tự nhiên chủ nghĩa,không thuyết phục.

- 2. Lý luận về tiền tệ:

- Cũng như A.Smith,Sismondi mới chỉ ra vai trò của tiền làm cho việc traođổi được dễ dàng hơn ( tức là chỉ thấy tiền là thước đo chung của giá trị)mà chưa biết được nguồn gốc,bản chất và chức năng của tiền tệ. ¤ng coinÒn s¶n xuÊt lín t b¶n chñ nghÜa ®ång nhÊt víi nÒn kinh tÕ tiÒn tÖ

- 3.Lý luận lợi nhuận, địa tô và tiền lương:- Về lợi nhuận: ông xem lợi nhuận là một bộ phận của sản phẩm lao động và là khoản khấu

trừ thứ tư vào sản phẩm lao động. Đó là thu nhập không lao động,là kết quả của sự cướp bóccông nhân,là tai hoạ kinh tế của giai cấp vô sản. Ông cho rằng việc san bằng lợi nhuận chỉđạt được bằng cách phá huỷ những tư sản cố định bằng sự tiêu vong của công nhân trong cácngành bị suy sụp.

- Về địa tô: ông cho đó là kết quả của sự cướp bóc cong nhân. Ông có quan điểm địa tô tuyệt

đối.Tuy nhiên ông không hiểu nguồn gốc của địa tô tuyệt đối và bộ máy chiếm hữu địa tô đó.- Về tiền công: ông đi theo quan điểm của A.Smith,coi tiền công phụ thuộc vào tích luỹ tư bảnvà vào số lượng công nhân,cung cầu về lao động

- 4. Lý luận về khủng hoảng kinh tế:- Sismondi là một trong những người đầu tiên quan tâm tới khủng hoảng kinh tế.Theo

ông,khủng hoảng kinh tế không phải là hiện tượng ngẫu nhiên,cục bộ.



- - Nguyên nhân chính của khủng hoảng là CNTB ngày càng phát triển thì sản xuất ngàycàng mở rộng, mặt khác tiêu dùng ngày càng giảm bớt, hay cụ thể hơn là tốc độ tăng sản xuấtnhanh hơn là tốc độ tiêu dùng.

- - Việc tăng tiêu dùng không đủ là do CNTB làm phá sản sản xuất nhỏ, do đó làm cho tiêudùng giảm, trong giai cấp tư sản cũng có khuynh giảm tiêu dùng và tăng tích luỹ.(Nền sản

xuất TBCN có sản xuất thừa)- - Để giải quyết vấn đề khủng hoảng, ông đưa ra các “lối thoát” sau:- + Lối thoát tạm thời: Hoạt động ngoại thương- + Lối thoát chủ yếu: Các nhà tư bản tiêu dùng nhiều hơn- + Lối thoát cơ bản: Phát triển sản xuất nhỏ.- KL: Những đóng góp và hạn chế trong lý luận khủng hoảng kinh tế của Sismondi - Điều đúng đắn của ông là ở chỗ khặng định khủng hoảng kinh tế là tất yếu,nền sản xuất

TBCN sẽ có sản xuất thừa và đó là kết quả của mâu thuẫn giữa sản xuất và tiêu dùng.- Tuy nhiên ông đồng nhất giữa sản xuất với thu nhập nên không phân biệt được sự khác

nhau giữa tư bản và thu nhập quốc dân,không phân biệt được tiêu dùng cho sản xuất và tiêudùng cho cá nhân và do đó không thấy được vai trò của tích luỹ san xuất.

- Ông mới chỉ xem xét khủng hoảng theo quan điểm sản xuất nhỏ,quan điểm tiểu tư sản,giảithích sự giảm sút của thị trường là do suy đồi của sản xuất nhỏ.Sở dĩ vậy vì ông không hiểuđược nguyên nhân sâu xa của khủng hoảng kinh tế - Đó là mâu thuẫn của CNTB.

- Mặc dù còn có nhiều sai lầm và hạn chế song các học thuyết kinh tế của Sismondi đượcK.Marx và Lênin đánh giá cao.Nó đã hé mở tấm màn che đậy lịch sử đẫm máu của CNTB( CNTB là cạnh tranh không hạn chế,bóc lột quần chúng,là khủng hoảng,phá sản và thấtnghiệp) Ông muốn xây dựng một xã hội mà ở đó có sự phân phối công bằng những của cảivật chất và đấu tranh cho lợi ích của quần chúng nhân dân

- Câu 22: K.Marx có đóng góp gì về lý luận giá trị -lao động và lý luận về giá trị thẳng dư?- Trả lời: Nh÷ng gãp cña K.Max vÒ lý luËn gi¸ trÞ lao ®éng vµ lý luËn gi¸ trÞ thÆng d- a)Học thuyết giá trị -lao động : Có thể nói K.Marx đã thực hiện một cuộc cách mạng về học

thuyết giá trị lao động.- -Thứ nhất là về hàng hoá .Các nhà kinh tế học trước Marx chỉ phân biệt rõ hai thuộc tính

của hàng hoá : Gía trị sử dụng và giá trị trao đổi thì Marx đi xa hơn là ông khẳng định sựthống nhất biện chứng giữa hai thuộc tính đó. Ông khẳng định: ‘Trong mỗi hình thái kinh tếkhác nhau,sản xuất hàng hoá có bản chất khác nhau nhưng khi sản phẩm đã sản xuất ra vàmang hình thái hàng hoá thì đều có hai thuộc tính là giá trị sử dụng và giá trị trao đổi.Gía trịhàng hoá là lao động xã hội của người sản xuất kết tinh trong hàng hóa,còn giá trị trao đổichẳng qua là biểu hiện bên ngoài của giá trị hàng hoá.Hai thuộc tính này thống nhất biệnchứng với nhau’.Tính thống nhất của chúng là ở chỗ bất kì vật nào muốn trở thành hàng hoáđều phải có đủ hai thuộc tính trên,nếu thiếu một trong hai thuộc tính trên thì sản phẩm khôngtrở thành hàng hoá được.Tính đối lập và mâu thuẫn của chúng ở chỗ là

-- - Thứ ba là nguồn gốc , bản chất và chức năng của tiền tệ .bản chất của tiền tệ là một

thứ hàng hoá đặc biệt được tách ra từ thế giới hàng hoá , làm vật ngang giá chung thống nhấtcho các hàn hoá khác , nó thể hiện lao động xã hội và biểu hiện quan hệ giữa những ngườisản xuất hàng hoá . Tiền tệ có năm chức năng :

- + Thước đo giá trị tiền tệ dùng để biểu hiện và đo lường giá trị của các hàng hoá



- + Phương tiện lưu thông : Tiền là hình thức biểu hiện giá trị hàng hoá , nó phục vụ cho sựvận động của hàng hoá. Lưu thông hàng hoá và lưu thông tiền tệ là hai mặt của quá trìnhthống nhất với nhau

- + Phương tiện thanh toán : Làm phương tiện thanh toán , tiền được dùng để trả nợ , nộpthuế , trả tiền mua hàng...

- + Phương tiện cất giữ : Làm phương tiện cất giữ tức là tiền được rút khỏi lưu thông và đivào cất trữ , tiền có chức năng này bởi vì nó là đại biểu cho của cải của xã hội dưới hình tháigiá trị

- + Tiền tệ thế giới : Khi trao đổi hàng hoá vượt khỏi biên giới quốc gia thì tiền làm chứcnăng tiền tệ thế giới , làm phương tiện mua bán hàng , thanh toán quốc tế và biểu hiện của cảinói chung.

- b).Học thuyết giá trị thặng dư - Marx đã xây dựng nên học thuyết giá trị thặng dư dùa trªn lý luËn nÒn t¶ng lµ häc thuyÕt

gi¸ trÞ , đây được xem là hòn đá tảng trogn toàn bộ học thuyết kinh tế của ông .- Ông là người đầu tiên xây dựng hoàn chỉnh học thuyết giá trị thặng dư và khẳng định rằng

giá trị thặng dư tồn tại và phát triển hoàn toàn tuân theo quy luật giá trị . Marx định nghĩa tư

bản là giá trị mang lại giá trị thặng dư bằng cách bóc lột lao động không công của công nhânlàm thuê, ông chia tư bản thành tư bản bất biến và tư bản khả biến. Tư bản bất biến là phần tư bản là giá trị của nó được bảo toàn và chuyển hết vào sản phẩm trong quá trình sản xuất.( C ) .Tư bản khả biến là phần tư bản biến thành sức lao động không tái hiện ra nhưng thôngqua lao động trìu tượng của công nhân làm thuê mà tăng lên , tức là biến đổi về lượng ( V ).Ông đưa ra công thức : Gía trị hang hoá = C+ V+ m

-- Trong đó : +) C là TBBB- +) V là TBKB- +) m là giá trị thặng dư- Ông khẳng định giá trị thăng dư chỉ được tạo ra trong quá trình sản xuất , nó là bộ phận của

giá trị mới dôi ra ngoài giá trị sức lao động do công nhân làm thuê tạo ra và bị nhà tư bảnchiếm không

- Bằng việc giải thích nguồn gốc của giá trị thẳng dư,K.Marx đã vạch trần bản chất bóc lột củachủ nghĩa tư bản và chỉ có công nhân làm thuê mới tạo ra giá trị thặng dư cho nhà tư bản.

- C©u 24: T r×nh bµy hoµn c¶nh lÞch sö ra ®êi vµ ®Æc ®iÓm ph-¬ng ph¸p luËn cña trêng ph¸I T©n cæ ®iÓn.

- Tr¶ lêi - *) Hoµn c¶nh lÞch sö ra ®êi:- + cuèi thÕ kû XIX, ®Çu thÕ kû XX, nh÷ng m©u thuÉn vèn cã vµ nh÷ng

khã kh¨n vÒ kinh tÕ cña CNTB ngµy cµng tr©mg träng. Khñng ho¶ngkinh tÕ, thÊt nghiÖp cµng lµm t¨ng thªm m©u thuÉn giai cÊp vµ ®Êu

tranh gi÷u giai cÊp v« s¶n vµ giai cÊp t s¶n.- + viÖc chuyÓn biÕn m¹nh mÏ cña CNTB tù do c¹nh tranh sang CNTB ®écquyÒn ë çc níc t b¶n ph¸t triÓn ®· lµm n¶y sinh nhiÒu hiÖn tîng kinh tÕx· héi míi, ®ßi hái ph¶I cã sù ph©n tÝch kinh tÕ míi.

- + sù xuÊt hiÖn cña chñ nghÜa marx,víi b¶n chÊt çch m¹ng vµ khoahäc,häc thuyÕt kinh tÕ cña marx chØ ra xu híng vËn ®éng tÊt yÕu cña x·héi loµi ngêi.v× vËy nã trë thµnh ®èi tîng phª ph¸n m¹nh cña çc nhÇkinh tÕ häc t s¶n.



- Tríc bèi c¶nh ®ã,çc häc thuyÕt kinh tÕ cña trêng ph¸I t s¶n cæ ®iÓn tára bÊt lùc trong viÖc b¶o vÖ CNTB. V× vËy, ®ßi hái ph¶I cã nh÷ng häcthuyÕt kinh tÕ míi thay thÕ,do ®ã trêng ph¸I “T©n cæ ®iÓn” ra ®êi.

- *) §Æc ®iÓm ph¬ng ph¸p luËn cña trêng ph¸i “T©n cæ ®iÓn”.- - ñng hé tù do c¹nh tranh, chèng l¹i sù can thiÖp cña nhµ níc vµo kinh

tÕ.hä tin tëng ch¾c ch¾n vµo c¬ chÕ thÞ trêng tù ph¸t sÏ ®¶m b¶o c©nb»ng cung – cÇu, ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn.- - Trêng ph¸i “t©n cæ ®iÓn” dùa vµo yÕu tè t©m lÝ chñ quan ®Ó gi¶I

thÝch çc hiÖn tîng vµ qu¸ tr×nh kinh tÕ – x· héi.theo lý luËn nµy, cïngmét hµng ho¸ víi ngêi cÇn nã hay nã cã lîi Ých nhiÒu th× gi¸ trÞ cña hµngho¸ sÏ lín vµ ngîc l¹i.

¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n tÝch vi m«: ®i vµo nghiªn cø hµnh vi cña ngêitiªu dïng, cña çc xÝ nghiÖp. Xem xÐt ngêi tiªu dïng lµm sao ®Ó víi sèthu nhËp nh vËy sÏ thu ®îc nhiÒu

hµng ho¸ nhÊt, cßn çc xÝ nghiÖp kinh doanh lµm thÕ nµo ®Ó thu ®îc lîi

nhuËn nhiÒu nhÊt.- Trêng ph¸i “t©n cæ ®iÓn” muèn biÕn kinh tÕ chÝnh trÞ thµnh khoa

häc kinh tÕ thuÇn tuý,kh«nng cã mèi liªn hÖ víi çc ®iÒu kiÖn chÝnhtrÞ, x· héi. Ch¼ng h¹n, hä chñ tr¬ng chia kinh tÕ chÝnh trÞ thµnh kinhtÕ thuÇn tuý, kinh tÕ x· héi vµ kinh tÕ øng dông. Hä ®a ra kh¸i niÖmkinh tÕ häc ®Ó thay thÕ cho ph¹m trï kinh tÕ chÝnh trÞ häc, vèn ®îcA.Monchretien mét nhµ kinh tÕ thuéc trêng ph¸i träng th¬ng ®a ra tõn¨m 1615.

- VËn dông to¸n häc vµo ph©n tÝch kinh tÕ nh c«ng thøc, ®å thÞ, m«h×nh.hä phèi hîp çc ph¹m trï to¸n häc víi çc ph¹m trï kinh tÕ ®Ó ra çc

kh¸I niÖm kinh tÕ míi nh “ Ých lîi giíi h¹n”, “ n¨ng sÊt giíi h¹n”, “ s¶nphÈm giíi h¹n” …V× vËy, trêng ph¸i “ T©n cæ ®iÓn” cßn gäi lµ trêngph¸i “giíi h¹n”.

Câu 25: Chứng minh rằng lý thuyết “cân bằng thị trường” của L.WALRAS là sự kế tục và pháttriển lý thuyết “bàn tay vô hình”của A.SMITH.

Trả lời:

*) Theo lý thuyết “bàn tay vô hình” của A.SMITH khẳng định nền kinh tế bình thường lànền kinh tế phát triển trên cơ sở tự do cạnh tranh ,tự do trao đổi ,tự do sản xuất ,tự do liêndoanh ,liên kết ,tự do mậu dịch.

Còn theo lý thuyết “ cân bằng thị trường” của L.WALRAS thì điều kiện tất yếu để có cân bằngthị trường là sự cân bằng giá hàng và chi phí sản xuất. Trong nền kinh tế tự do cạnh tranh ,trạngthái cân bằng giữa giá hàng và chi phí sản xuất được thực hiện qua sự dao động của cung cầuchính là từ lý thuyết “bàn tay vô hình”.

*) Theo A.SMITH thì đó là sự hoạt động của các quy luật kinh tế khách quan. A.SMITHquan niệm hệ thống các quy luật kinh tế khách quan là một “trật tự tự nhiên”.Để có sự hoạt động



của trật tự tự nhiên này thì cần phải có những điều kiện nhất định.Đó là sự tồn tại và phát triểncủa sản xuất hàng hoá và trao đổi hàng hoá.

Và L.WALRAS đã phát triển lý thuyết này khi ông đã chứng minh rất rõ điều này khi chorằng nền kinh tế thị trường có 3 loại thị trường: thị trường sản phẩm ,thị trường tư bản ,thị trường

lao động. Thị trường sản phẩm là nơi mua và bán hàng. Tương quan trao đổi giữa các mặt hànglà giá cả. Thị trường tư bản là nơi hỏi và vay tư bản. Lãi suất tư bản cho vay là giá cả tư bản. Thịtrường lao động là nơi thuê mướn công nhân. Tiền công hay tiền lương là giá cả của lao động.

*) Theo A.SMITH trên cơ sở trên hình thành mối quan hệ giữa người với người là phụ thuộcvào nhau. Trong xã hội, với sự tồn tại và phát triển của nền kinh tế hàng hoá, người ta luôn luôncó quan hệ kinh tế với nhau.

Dựa trên lý thuyết đó thì L.WALARS đã phát triển mở rộng hơn với 3 thị trường. Và 3 thịtrường này độc lập với nhau song nhờ hoạt động của doanh nghiệp nên có quan hệ với nhau.Doanh nhân là người sản xuất hàng hoá để bán. Muốn sản xuất , doanh nghiệp phải vay vốn trênthị trường tư bản , thuê nhân công trên thị trường lao động. Trên 2 thị trường này doanh nhân

được coi là cầu. Sản xuất đựơc hàng hoá doanh nhân phải mang bán nó trên thị trường sản phẩm.

Ở đây doanh nhân được coi là cung. Để vay tư bản doanh nhân phải trả lãi suất. Để thuê nhâncông doanh nhân phải trả tiền lương.

*) Lợi ích:

Khi tiến hành trao đổi sản phẩm lao động của nhau cho nhau thì người ta bị chi phối bởi lợi íchcá nhân của mình. Lợi ích cá nhân là động lực trực tiếp chi phối người ta hoạt động trao đổi. Nhưng khi chạy theo tư lợi thì con người kinh tế còn chịu sự tác động của “bàn tay vô hình”. Vớisự tác động này ,con người kinh tế vừa chạy theo tư lợi lại vừa đồng thời thực hiện một nhiệm vụ

không nằm trong dự kiến đó là đáp ứng lợi ích chung của xã hội.Từ đó, lý thuyết “cân bằng thị trường” : nếu giá bán hàng hoá cao hơn chi phí sản xuất thì

doanh nghiệp có lợi. Doanh nhân có xu hướng mở rộng sản xuất như thuê thêm công nhân, vaythêm tư bản. Do vậy sức cầu của doanh nhân tăng lên ,điều đó làm cho giá cả tư bản và lao độngtăng lên. Song khi có thêm hàng hoá thì doanh nhân sẽ cung trên thị trường nhiều hơn.

Do đó, giá cả hàng hoá trên thị trường có xu hướng giảm xuống.Khi giá cả giảm xuống ngangvới chi phi sản xuất thì cung và cầu hàng hoá ở trạng thái cân bằng.Doanh nhân không có lợitrong việc sản xuất thêm nên không thuê thêm công nhân và vay thêm tư bản nữa.Như vậy, giáhàng hoá ổn định làm cho lãi suất và tiền lương ổn định.⇒ Từ những điều trên đã chứng minh rằng , lý thuyết “cân bằng thị trường” của

L.WALRAS là sự kế tục và phát triển lý thuyết “bàn tay vô hình” của A.SMITH.

bài ôn tập lshtkt

Documents