BALIKESİR İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre;

uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en uygun maliyetle ve kolayca sağlayabilmeleri.

İLAÇ KULLANIMINDA 5 DOĞRU

o Doğru ilaç

o Doğru kişi için

o Doğru miktarda.o

o Doğru zamanda.

o Doğru şekilde (yutma, çiğneme gibi).

AKILCI İLAÇ KULLANIMI İLKELERİ

EtkinlikGüvenlilikUygunlukMaliyet

Akılcı ilaç kullanımı

Etkinlik

Güvenlilik

Uygunluk

Maliyet

AKILCI İLAÇ KULLANIMIİLKELERİ•Tedavi planlarken doğru tanıya dayanmak,

•Doğru ilaç, doğru doz, doğru süre ve doğru uygulama yolunu belirlemek,

•Tedavi başarısını, yan etkileri ve hastanın uyuncunu değerlendirmek,

AKILCI İLAÇ KULLANIMIİLKELERİ

•Çoklu ilaç kullanımlarında etkileşimleri öngörmek,

•Tedavinin; gerçekleşebilirliğini ve maliyetini değerlendirmek.

SORUMLULUK SAHİBİ TARAFLAR

•Hekim

•Eczacı

•Hemşire

•Hasta

•Hasta yakını

• Hangi ilacın kullanılacağına karar veren hekim, ilacı uygun şartlarda sağlayan eczacı ve ilacı uygulayan hemşire veya hasta, akılcı ilaç kullanımının sağlanmasında sorumluluk sahibi taraflardır.

TEŞHİS VE TEDAVİ

• Hastanın probleminin tanımlanması,

• Hekim tarafından doğru teşhisin konulması,

• İlaçlı veya ilaçsız, etkili ve güvenilir tedavinin tanımlanması,

• Eğer ilaçla tedavi uygulanacaksa, uygun ilaçların seçimi,

• Her bir ilaç için uygun dozun ve uygulama süresinin belirlenmesi ve uygun reçetenin yazılması,

• Bu aşamada onaylanmış, güncel tanı ve tedavi kılavuzları esas alınmalıdır.

10

SORGULAMA-HATIRLATMA

• Kullanılmakta olan ve en son kullanılan ilaçlar

• Gıda takviyesi ve bitkisel ürünler

• Alerjik durumlar – Gıda– İlaç

11

ANLATMA-ANLAMA-DOĞRU UYGULAMA

• NASIL?

• HANGİ DOZDA?

• HANGİ SIKLIKTA?

• NE KADAR SÜRE ?

• SAKLAMA?

BİLGİLENDİRME-SORGULAMA

• Olası yan etkileri

• Besin ve ilaç etkileşimleri

SAKLAMA

İlaçlar çocukların göremeyeceği, ulaşamayacağı yerlerde, ışıktan ve nemden korunarak ve ambalajında saklanmalıdır.

Son kullanım tarihi.

Kullanma talimatında belirtilmediği sürece ilaçlar buzdolabında saklanmamalıdır.

Buzdolabında saklanması gereken ilaçlar ise kesinlikle buzlukta saklanmamalı ve dondurulmamalıdır.

ÖZEL GRUPLARHamilelik ve emzirme dönemi

Çocuklar

Yaşlılar

Böbrek ve karaciğer yetmezliği olan hastalar

Kronik hastalığı olanlar

İlaç ve besin alerjisi öyküsü olanlar

İLAÇ KULLANIMI

• Çiğneme

• Kırma

• Bölme

• Suda veya başka sıvıda çözme

İLAÇ KULLANIMI

Doğru uygulama

Aç/tok kullanım

Süre belirleme

Yarıda kesme

Doz atlama ve değişikliğe gitme

Zamana dikkat etme

AKILCI OLMAYAN KULLANIM ŞEKİLLERİ

• Çoklu İlaç Kullanımı (Polifarmasi)• İlaçların gereksiz ve aşırı kullanımı• Klinik rehberlere uygun olmayan reçeteleme• Uygun olmayan kişisel tedavilere başvurulması• Yeni ilaçların uygun olmayan tercihi

16

Tedavi Seçenekleri

Var Olan Yetersiz ve Eksik Bilgiler

Alışkanlıklar

Sosyo-Kültürel Etmenler

Ekonomik ve Yasal Etmenler

Akademik Bilgi

İlaç Endüstrisinin Etkileri (baskıları)

İş yükü ve Personel Sıkıntısı

20

Refik Saydam Hıfzıssıhha Müdürlüğü tarafından yapılan saha çalışmalarında;

İlaç kutu sayısı açısından bakıldığında tanıya uygunluk bakımından yaklaşık % 50’sinin akılcı olmadığı,

21

İlaç maliyetlerine bakıldığında ise yine % 50’sinin akılcı olmadığı ortaya çıkmış.

Bu çalışmalarda pratisyen hekimlerle uzman hekimler arasında akılcı reçete yazımı açısından bir fark olmadığı görülmüştür.

22

İlaç harcamalarında miktar ve maliyet açısından bakıldığında;

Dünyada Kalp ve Damar Hastalıkları ilaçları birinci sırada,

Türkiye’de Antimikrobiyal ilaçlar birinci sırada,

23

2007 yılında kullanılan tüm ilaçların kutu bazında %17’si, TL bazında %18’i antibiyotiklerdir.

2007 yılında kullanılan 1,3 milyar kutu ilacın 223 milyon kutusu antibiyotiktir.

2007 yılında kişi başına kullanılan yıllık ortalama 20 kutu ilacın 3,5 kutusu antibiyotiktir.

24

2007 yılında ilaca harcanılan 11 milyar TL’nin 2 milyar TL’si antibiyotikler için harcanmıştır.

2007 yılında kişi başına yapılan yıllık ortalama 170 TL’lik ilaç harcamasının 30 TL’si antibiyotikler için harcanmıştır.

25

Akılcı İlaç Kullanımına ilişkin faaliyetlerin derlenmesi, toplanması ve ülkenin ihtiyaçlarına, önceliklerine ve kaynaklarına uygun stratejik planlar haline getirilmesi için geniş kapsamlı ulusal politikalar belirlemek ve hayata geçirebilmek amacıyla 12 Ekim 2010 tarihinde İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü, Farmakoekonomi Daire Başkanlığı bünyesinde;

“Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürlüğü” kurulmuştur.

AKILCI İLAÇ KULLANIMI İLEKAZANACAKLARIMIZ

ZAMAN SAĞLIK BÜTÇE

AKILCI İLAÇ KULLANIMI ŞUBESİ FAALİYETLERİ

• Tanıtım• Eğitim• Rehber• Hastaneler• Teşvik ve Yaptırımlar• İlaç Kutuları• İlaç İmhası• Temsilciler• Toplantılar• Ölçme ve Değerlendirme

28

TANITIM

29

“İlacım; ne eksik, ne fazla!”

• Slogan, Logo, Maskot• Kısa filmler• Gazete ilanları• El broşürleri• Afişler• Hastanelerde teşhir üniteleri

30

32

33

Medya

• Ulusal TV ve radyo kanallarında sağlık programları

• Konuşmacı grubu toplantıları

34

Web Sitesi

www.akilciilac.gov.tr

• İsim hakkı alındı.• Web sitesi hazırlık aşamasında

35

Bilgilendirme videoları

• Web sitesinde yayımlanması planlanan tüm ilaçformlarının uygulama yolları ve dikkat edilmesi gereken hususlara ilişkin yaklaşık 30 adet bilgilendirme videosu

36

Bilgilendirme Mektupları

• Sağlık Bakanı imzalı, doktora ve eczacıya yönelik bilgilendirici ve yönlendirici mektupların hazırlanarak gönderilmesi

37

EĞİTİM

38

Eğitim Programları

• İlköğretim ders programları• Tıp Fakülteleri ders programları• Eczacılık Fakülteleri ders programları

• Tıpta Uzmanlık Sınavı

39

Eğitim Modülü

• Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü tarafından hazırlanmış VLE-RADUS Projesi

• Ankara ilinde çalışan aile hekimlerine yönelik pilot uygulama

• Türk Eczacıları Birliği uzaktan eğitim modülleri

40

Yüz Yüze Eğitimler

• Türk Farmakoloji Derneği• Türk Eczacıları Birliği

Hekim, eczacı, yardımcı sağlık personeline yönelik

eğitim projeleri.

41

TEBRP

• Türk Eczacıları Birliği tarafından hazırlanan CD’nin eczanelere kurulumu yapıldı.

• Tüm aile sağlığı ve toplum sağlığı merkezlerine ücretsiz ulaştırıldı.

42

Türkiye İlaç Kılavuzu (TİK)

• Güncellenmekte olan kılavuzun web tabanlı erişiminin sağlanabilmesi için görüşmeler

43

Halk Eğitimleri

• Akılcı İlaç Kullanımı ile ilgili vatandaşın anlayabileceğibir dil ile metin hazırlanarak camilerde vaaz verilmesiplanlanmıştır.

• Kampanyanın başlamasını takiben ilk cuma günü uygulama gerçekleştirilecektir.

• Diğer iletişim kanalları…

44

SORUNLARIN GİDERİLMESİNDE İSE;

• mezuniyet öncesi, hizmet içi ve topluma yönelik eğitim stratejilerinin geliştirilmesi ve izlenmesi, bunların yönetsel ve mevzuat düzenlemelerini içeren çalışmalarla desteklenmesi akılcı ilaç kullanımı yönündeki engellerin aşılmasında etkin olacaktır.

• Ülkemizde, doğru ilaç kullanımı konusunda farkındalığın oluşturulmasında hekim, eczacı ve bu konuda hizmet veren sektörün “Akılcı İlaç Kullanımı” konusunda toplum bilincini arttırmaya yönelik desteğinin bulunması önemlidir

TEŞVİK veYAPTIRIMLAR

47

Hizmet Kalite Standartları• Hastanelerde hizmet kalite standartlarına

Akılcı İlaç Kullanımı ile ilgili maddeler eklenmesi.

• 01.07.2011 tarihinde “Sağlıkta Performans ve Kalite Yönergesi” yürürlüğe konulacaktır

48

Standartlar• Akılcı ilaç kullanımının sağlanmasına

yönelik düzenleme bulunmalıdır• Akılcı İlaç kullanımı ile ilgili sorumlu bir

ekip oluşturulmalıdır• Ekipte, yönetimden bir temsilci, hekim ve

eczacı yer almalıdır• Akılcı İlaç kullanımı ile ilgili olarak;– Hastane politikası belirlenmeli– Faaliyet planlanmalı ve uygulanmalıdır

49

Standartlar

• Akılcı ilaç kullanımı ile ilgili, hastalarda farkındalık oluşturulmasına yönelik düzenlemeler bulunmalıdır

• Hastalar ilaçların kullanımı hakkında bilgilendirilmelidir

• Hastaların sıklıkla kullandığı alanlarda akılcı ilaç kullanımına yönelik, broşür, poster, video görüntüleri gibi düzenlemeler bulunmalıdır.

• Yatan hasta eğitimlerinde, akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgilendirme yapılmalıdır

50

Tanıtım Yönetmeliği

• Kongrelerde Akılcı İlaç Kullanımı konusunda bir oturuma yer verilmesi konusunda derneklere tavsiye yazısı

• Beşeri İlaçlar ve Tıbbi Cihazların Tanıtım Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik kapsamında, İkinci Bölüm, Tanıtım Faaliyetinin Kapsamı ve Esasları, Bilimsel ve Eğitsel Faaliyetler, Madde 7, (9) kısmına;

"Firma destekli olarak düzenlenen toplantılara akılcı ilaç kullanımı konusunda bir oturum konulmalıdır. Bu oturumda yer alacak sunumların içeriği Bakanlıkça onaylanmış eğitim materyalleri ve tanı tedavi rehberleri çerçevesinde olmalı, akılcı ilaç kullanımı konusundaki oturuma ait içerik izin başvurusunda Bakanlığa sunulmalıdır." şeklinde bir madde eklenmiştir.

51

İLAÇ KUTULARI

52

• Terapötik aralığı dar ilaçlar için güvenli ambalaj oluşturulması

• Akılcı İlaç Kullanımı sloganlarının ilaç kutuları üzerinde yer alması

• Kullanma talimatı yazı karakterlerinin büyütülmesi…

53

İndikatör

• Soğuk zincir ilaç grubu• Soğuk zincir kırıldığında renk değişikliği

oluşması veilacın kullanımının engellenmesi

54

ATIK İLAÇLARINİMHASI

55

56

AKILCI İLAÇ KULLANIMI

Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de yanlış ve gereksiz ilaç kullanımı, tedavi maliyetleri ve halk sağlığını etkileyen ciddi bir sorun olarak devam etmektedir.

Bu nedenle akılcı ilaç kullanımı konusunda halkın ve sağlık çalışanlarının bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi son derece önemlidir.

Akılcı ilaç kullanımı, ilacın imalinden imhasına kadarki sürecin her aşamasını kapsamaktadır.

• Çevre ve Orman Bakanlığı Yönetmeliği• Tehlikeli Atık• İzmir Eczacı Odası ilaç toplama kampanyası

Ekolojik Enerji Ltd. Şti. (İstanbul)İZAYDAŞ (Kocaeli)

57

58

14 Mart 2005 Tarihli Resmi GazeteSayı: 25755

Çevre ve Orman Bakanlığından:

Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar, İlkelerAmaç

Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, tehlikeli atıkların, üretiminden nihai bertarafına kadar; a) İnsan sağlığına ve çevreye zarar verecek şekilde doğrudan veya dolaylı biçimde

alıcı ortama verilmesinin önlenmesine, b) Üretiminin ve taşınmasının kontrolünün sağlanmasına, c) İthalinin yasaklanmasına ve ihracatının kontrolüne, d) Yönetiminde gerekli teknik ve idari standartların sağlanmasına, e) Üretiminin kaynağında en aza indirilmesine,f) Üretiminin kaçınılmaz olduğu durumlarda, üretildiği yere en yakın mesafede

bertaraf edilmesine, g) Yeterli bertaraf tesisi kurulması ve bu tesislerin çevresel bakımdan sağlıklı bir

şekilde kontrolüne, h) Çevreyle uyumlu yönetiminin sağlanmasına,

yönelik prensip, politika ve programların belirlenmesi için hukuki ve teknik esasları kapsar.

59

EK 3DOĞAL KARAKTERLERİNE YA DA ONLARI OLUŞTURAN AKTİVİTE’YE GÖRE TEHLİKELİ ATIK KATEGORİLERİ (ATIK, SIVI, ÇAMUR YA DA KATI HALDE OLABİLİR)A) (Ek 5) te sıralanan özelliklerden herhangi birini gösteren ve aşağıdakilerden oluşan atıklar;1) Hastanelerden, tıp merkezlerinden ve kliniklerden kaynaklanan tıbbi atıklar,2) Farmasotik ürünlerin üretiminden ve hazırlanmasından kaynaklanan atıklar, farmasotik ve ilaç atıkları,3) Ahşap koruyucuları,4) Biositler ve fito-farmakolojik maddelerin üretiminden, hazırlanmasından ve kullanımından kaynaklanan atıklar,5) Solvent(çözücü) olarak kullanılan maddelerin kalıntıları,6) İnert polimerize malzemeler hariç solvent (çözücü) olarak kullanılmayan halojenli organik maddeler,7) Siyanür içeren ısıl işlemler ile sertleştirme işlemlerinden kaynaklanan atıklar tuzlar,8) Hedeflenen kullanıma uygun olmayan mineral yağlar ve yağlı maddeler,9) Yağ / su, hidrokarbon / su karışımları, emülsiyonlar,

60

  ...........................VALİLİĞİNE (İl Sağlık Müdürlüğü)

ilgi: 13.05.2005 tarih ve 24343 sayılı genelgemiz.

Üretim yerlerinde, eczanelerde, hastanelerde, sağlık müdürlüklerinde gümrükte ve diğer kuruluşlarda katı, yarı katı, sıvı, aeresol halde imalı ithal izni bulunan veya yurda kaçak olarak giren ve mahkeme sonucu imhasına karar verilen bütün ilaçların! ilaç hammaddelerinin (penisilin ve türevleri, sefalosporin ve türevleri, hormonlar v.b. dahil) ve kullanılmamış tıbbi malzemelerin çeşitli nedenlerle (miadının dolması, bozulması, kullanmının risk oluşturması v.s.) imhasıyla ilgili Çevre Bakanlığı'ndan alınan bilgiler doğrultusunda ilgide kayıtlı Genelgemiz ile Sağlık Müdürlükleri bilgilendirilmiştir.

61

ATIK İLAÇLARIN TOPLANMASI

ATIK İLAÇLARIN DEPOLANMASI

ATIK İLAÇLARIN TAŞINMASI

ATIK İLAÇLARIN İMHASI

62

Halkın elindeki artık ilaçların toplanmasıEczanelerEcza depolarıHastanelerSağlık Ocağı, Aile Sağlığı ve Toplum Sağlığı Merkezleri

SORUN?Yeterli bir toplama sisteminin olmamasıÜlke çapında kampanyaların olmamasıDenetimsiz kampanyaların olmasıHalkın bilgi eksikliğiAtık ilaçların kayıt altına alınması sorunu ve maliyeti

ATIK İLAÇLARIN TOPLANMASI

63

• Çevre ve Orman Bakanlığının 14/03/2005 tarihli ve 25755 sayılı Resmi gazetede yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde bulunan standartlara göre depolanmalıdır.

• SORUN?– Yeterli standartlara uygun depolama alanı

olmaması

ATIK İLAÇLARIN DEPOLANMASI

64

• Atık ilaçların taşınması Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre;– Lisans almış şirketler tarafından– Özel araçlarla taşınması

• SORUN?– Taşıma maliyetleri – Her bölgede lisanslı firmaların bulunmaması

ATIK İLAÇLARIN TAŞINMASI

65

Çevre ve Orman Bakanlığının 14/03/2005 tarihli ve 25755 sayılı Resmi gazetede yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinde bulunan standartlara göre paketlenmeli, etiketlenmeli ve imha edilmelidir.

Lisanslı firmalar tarafındanİZAYDAŞEkolojik Enerji Limited Şirketi

SORUN?İmha maliyetleri

ATIK İLAÇLARIN İMHASI

66

İhtiyaç fazlası ilaçların toplanıp tekrar kullanıma sunulması

Toplama ve imha işlemlerinin belediye tıbbi atık ekiplerine yaptırılması

İLAÇ İMHASINDA YAPILAN HATALAR

NE YAPMALIYIZ? 13.05.2005 tarih ve 24343 sayılı genelgemize göre; Söz konusu atıkların tehlikeli atık olarak kabul edilmekte olduğu, bu atıkların

toplanmasının, taşınmasının ve bertarafının da Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak yapılması gerektiği, bu nedenle söz konusu atıkların belediye çöp depolama sahalarında diğer tıbbi atıklarla beraber imhasının mümkün görülmediği,

Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği'nde "EK-Tde yer alan faaliyetler sırasında tehlikeli atık üreten gerçek ve tüzel kişilerin, atığı üretenin bilinmemesi durumunda ise bu atıkları zilyetliğinde veya mülkiyetliğinde bulunduran gerçek ve tüzel kişilerin "üretici" olarak tanımlandığı, Üreticilerin, Yönetmeliğin "Atık Üreticisinİn Yükümlülükleri" başlıklı 9. maddesinin (d) bendine göre atığını göndereceği lisanslı geri kazanım ya da bertaraf tesisinİn istemiş olduğu uluslararası kabul görmüş standartlara uygun ambalajlama ve etiketleme yapmakla, (h) bendine göre taşıma formunu doldurmakla, (i) bendine göre de bertaraf yapılacak harcamaları karşılamakla yükümlü tutulduğu,

Uygulamada kolaylığın sağlanması açısından değişik illerde az miktarda bulunan bu atıkların dökülme, sızma, akımı veya herhangi olumsuz bir reaksiyon yaratmayacak şekilde güvenli olarak ambalajlandıktan sonra merkezi illere nakliyesinin yapılması, burada toplanan ve taşıma için gereken miktara ulaşan atıkların ise taşıma formlarının doldurularak lisanslı araçlarla İZAYDAŞ'a götürülmesi ve bertaraf ücreti mukabilinde bertarafının sağlanması gerektiği, belirli noktalardan lisanslı araçlarla yapılacak taşıma işlemlerinde taşıma formlarının doldurulacak olması ve bu formların ilgili bölümlerinin de bertaraf eden tarafından onaylanarak bertaraf işleminin gerçekleşecek olması nedeniyle İl Sağlık ile İl Çevre ve Orman Müdürlüklerinden elemanların iZAYDAŞ'a gitmesine gerek görülmediği bildirilmiştir.

TEMSİLCİLER

68

• Uzmanlık derneklerinden Akılcı İlaç Kullanımı temsilcisi belirlenmesi

• İl Sağlık Müdürlüklerinden Akılcı İlaç Kullanımı temsilcisi belirlenmesi

• Hastanelerden temsilcilerin seçilmesi

69

TOPLANTILAR

70

• Uzmanlık derneklerinden belirlenen Akılcı İlaç Kullanımı temsilcileri ile toplantı 20.01.2011

• İl Sağlık Müdürlüklerinden Akılcı İlaç Kullanımıtemsilcileri ile toplantı 24-27.05.2011

• Hastane temsilcilerinin faaliyet ve değerlendirme

71

ÖLÇME veDEĞERLENDİRME

72

• Uygulanacak yöntemlerin geçerliliğinin tespitini sağlamak amacı ile akılcı ilaç kullanımına yönelik kampanya gerçekleştirilmeden önce ve periyodik olarak bir ölçme ve değerlendirme yapılması planlanmıştır.

73

• Hekimlerin AİK ile ilgili tutumlarının ölçülmesi için anketlerin düzenlenmesi ve odak gruplar oluşturularak niceliksel ölçümlerin yapılması

• Eczacıların AİK ile ilgili tutumlarının ölçülmesi için anketlerin düzenlenmesi ve simüle hasta ziyareti ile değerlendirme çalışması

• Hemşirelerin AİK ile ilgili bilinç düzeylerinin ve davranışlarının ölçülmesi

• Hane halkı anket yapılması ve evde bulunan ilaçların değerlendirilmesi

74

• Akılcı İlaç kullanımı ile ilgili olarak mevcut durumu ortaya koymak açısından ülkemizde akılcı ilaç kullanımı ihlalinin ne ölçüde olduğu ile ilgili olarak veri inceleme yönünde bir araştırma yapılması

• Akılcı İlaç Kullanımı ile ilgili olarak farmakoekonomik analiz yapılması

75

İlaç Takip Sistemi

• Mevcut durumda, ulusal çalışmaların yapılabilmesi için SGK ve IMS verilerine ihtiyaç duyulmaktadır.

• ITS verileri kullanılarak analizlerin yapılması planlanmaktadır.

76

77

www.akilciilac.gov.tr- akilciilac@iegm.gov.tr

TEŞEKKÜRLER

78