BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ FEF / KİMYA

ADLİ KİMYA NEDİR? Adli bilimlerin en önemli

dallarından biridir. Olay yerinde

elde edilmiş olan delillerin kimyasal

analiziyle ilgilenen bir bilim dalıdır.

Bu analizler analitik kimya

yöntemleri kullanılarak yapılır fakat

ihtiyaç halinde organik kimya,

biyokimya gibi diğer alanlardan da

yöntemler kullanılabilir. Elde edilen

delillerin türüne bakılarak

kullanılacak yöntem seçilir.

ADLİ KİMYACI NE İŞ YAPAR?Adli kimyacı, olay yerinden toplanan

ve elde edilen delilleri analiz etme

görevine sahiptir. Bir adli kimyacı

kesinlikle olay yerinden delil

toplamaz. Analiz yöntemlerini

kullanarak analizi gerçekleştirir ve

bu analize uygun bir rapor

hazırlamalıdır. Bu hazırlanan rapor

adli ise bir hukukçunun

anlayabileceği şekilde yazılmalıdır

çünkü adli kimya bir nevi bilimle

hukukun kesiştiği noktada olan bir

bilim dalıdır. Adli kimyacı bu analizi

gerçekleştirirken üç adet aşamadan

geçer bu aşamalar ; tanımlama,

sınıflandırma, özelleştirmedir.

ANALİZ ÇEŞİTLERİKullanılacak analiz yöntemlerinin bazı

özellikleri olması gereklidir. Analizi

yapılacak maddeye göre cihazın

ilgilenilen maddeye duyarlı olması daha

çok kolaylık sağlar ve doğru sonuç

olanağını yükseltir. Cihazın kullanımı

basit ve güvenilir olmalıdır. Analiz

süresini kısaltmak ve birim zamanda

daha fazla sonuç alabilmek amaçlı

cihazın cevap süresinin hızlı olması

gerekir. Normal ortamda ki kullanım

koşullarına ve zor ortamdaki koşullara

uygun olması kolaylık sağlar.

ADLİ LEKE İNCELEMESİAdli leke incelemesi toplamda 5

aşamadan oluşur. Bunları sıralamak

gerekirse;

1- Delil toplamak ve toplanılan delili

incelemek

2- Test taraması: Leke kan mıdır?

3- Onay testi: Lekenin kan olduğunu

kesinleştirmek.

4- Kan kökeni belirlenmesi: İnsan kanı

mı?

5- Kimliklendirme: Kan kime ait?

Gözle görülen kan lekelerinin tespitinde

en çok kullanılan test kitleri şunlardır;

fenolftalein, benzidin, tolidin,

tetrametilbenzidindir. Silinmiş kan

lekeleri için test kitleri şunlardır;

luminol, bluestar ve hemasceindir.

• Kundaklama olaylarına ilişkin analiz ve

incelemeler

• Metal, toprak, plastik malzeme,

yapıştırıcı, vb. analiz ve incelemeleri

• Bilinmeyen madde analizleri.

• Uyuşturucu maddelerin incelenmesi

• Patlayıcı madde incelemesi

• Atış artıkları incelemesi

• Boya ve mürekkep incelemesi

• Kumaş ve lif incelemesi

• Toksik madde incelemesi

• Cam analiz ve incelemeleri

PARMAK İZİ İNCELENMESİParmak izi uzun yıllardır kullanılan

bir şüpheli tespit yöntemidir. Tek

yumurta ikizleri bile dahil olmak

üzere her insanın bu özelliğinin

farklı oluşu ve değişmemesi

dolayısıyla şüpheli tespitinde yaygın

olarak kullanılır. Parmak izlerinin

belirlenmesi için kullanılan

kimyasallar;

Ninhidrin, dfo (1,8-diazafluoren-9-

one), gümüş nitrat(AgNO3), gentain

moru, sudan siyahı, amido black,

iyottur.

BOYA MÜREKKEP ANALİZLERİBoya analizleri genelde karşılaştırma yapılması

gereken analizlerdir. Gelen delil üzerinde ki ve

bulunduğu alanda olabilecek bir boya ile

karşılaştırılma yapılması gerekir ve benzerlik olup

olmadığı istenir. Bu karşılaştırmaların yapılması için

önce fiziksel yönden incelemesi yapılır. En çok ince

tabaka kromatografisi, Fourier dönüşümlü kızılötesi

spektroskopisi(FTIR), taramaları elektron mikroskobu

kullanılır. Fiziksel mikroskobik incelemelerde, şüpheli

ve örnekteki bilinen boya numunesinde mikroskopta

lam üzerinde tespit edilerek tabaka sayısı, rengi, tonu,

sırası, kalınlığı, yüzey yapısı ayrıntılı şekilde incelenir.

KULLANILAN CİHAZLAR ve YÖNTEMLER

Taramalı Elektron Mikroskopisi-Scanning Electron Microscopy (SEM-TEM)Çeşitli boyalar ve tabaka yapısına sahip olan boyaların inorganik bileşenleri SEM ile tanımlanabilir ve

boyaların mukayesesi için çok elverişlidir. Hem nicel hem nitel hem de morfolojik analizlerde

uygulanabilen bir cihazdır. Bir trafik kazasında SEM ile morfolojik (yapı bilimsel) inceleme yapıldığında

otomobile ait boyanın ; tabaka sayısı, tabaka sırası, tabaka renkleri, tabaka kalınlıkları rapor edilebilir.

Otomobilin kaç defa boyandığı ve yerli olup olmadığı da tespit edilebilir.

Ultroviyole Görünür Bölge Spektrofotometresi (UV-VIS Spektrofotometresi)Bir UV-VIS spektrofotometre, bir numuneden ışığın emilimini belirlemek için kullanılır ve HPLC için

bir dedektör olarak kullanılabilir. UV / VIS ışınına bir örnek yerleştirilir ve dalga boyuna karşı

absorbans ölçülür. Metanol, etanol ve izopropanol başka bileşiklerin spektrumlarının hazırlanmasında

sıkça kullanılır. Metanolde çözülen mürekkepler 200-900 nm arasında UVVIS bölgede taranarak

mukayeseleri yapılabilir.

İnfrared Spektrofotometre (IR)Kızılötesi spektrofotometre, organik polimerler dahil olmak üzere malzemeleri tanımlamak için

kullanılan analitik bir araçtır. Bir numunenin spektral verilerini aynı anda elde etmek için FTIR

spektrofotometresi kullanılır. Bir boyanın hem bağlayıcı hem de pigmenti için karakteristik bir

spektrum veren analitik bir metottur. Çok ince bir film halinde hazırlanan şüpheli ve kontrol boya

pulcuklarının her bir tabakasının organik bileşenlerinin IR spektrumları alınarak mukayese yapılır.

Atomik Absoprsiyon Spektrofotometrisi (AAS)Atomik absorpsiyon spektrofotometreleri, çevresel testler, metal analizi, yarı iletken üretimi, petrol ve

kimyasal üretim gibi birçok endüstride ve örneğin farmasötiklerde kullanılır. Atomik Absorbsiyon

Spektroskopisi cihazı laboratuvarlarda, atış artıklarının tespiti amacıyla, şüpheli şahıslardan plaster

bantlarla alınan el svabı numunelerinde Sb, Pb, Ba elementlerinin analizlerinde kullanılmaktadır.

İndüktif Eşleşmiş Plazma Kütle Spektrofotometrisi (ICP-MS)ICP-MS ile mümkün olan düşük tespit sınırları ve yüksek üretkenlik, eser metal analizi ve çevresel

testler için özellikle faydalıdır. Cihazlar rutin analizler, yüksek matriksli numuneler veya yarı iletken

endüstrisinde veya tıbbi ve adli toksikoloji alanlarında çalışma gibi belirli uygulamalar için

yapılandırılmıştır.

Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi (HPLC)Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi’nin kullanıldığı alanlar; • İlaçlar (Antibiyotikler, sedatifler,

streoitler, analjezikler) • Biyokimyasallar (Amino asitler, proteinler, karbonhidratlar, lipidler) • Gıda

maddeleri (Suni tatlandırıcılar, antioksidanlar, aflatoksinler, katkı maddeleri) • Endüstriyel kimyasallar

(Çok halkalı aromatikler, yüzey aktif maddeleri, iticiler, boyalar) • Kirleticiler (Pestisitler, herbisitler,

fenoller, PCB’ler) • Klinik tıp (Safra asitleri, ilaç metabolitleri, üre özütleri, östrojenler) • Uyuşturucular

(Uyuşturucu ilaçlar, zehirler, kan alkolü, narkotikler)

İnce Tabaka Kromatografisi (TLC)TLC mürekkep mukayeseleri için özellikle uygun bir tekniktir. Çoğu ticari mürekkepler, özellikle

tükenmez kalem mürekkepleri gerçekte birkaç organik boyanın karışımıdırlar. Bu boyalar, ince tabaka

kromatografik plakası üzerinde hızlıca ayrılabilirler. Böylece şüpheli bir mürekkep ile bilinen bir

mürekkep arasındaki mukayese birçok özellikler ortaya çıkarır.

GRIM Cam Kırılma İndisi Tayin CihazıCam, adli kimya alanında suçun aydınlatılmasına yönelik yapılan çalışmalarda, şüpheli, mağdur ve olay

yeri bağlantısını kurmayı sağlayabilecek fiziksel delillerdendir. GRIM 2 Cam Kırılma İndisi Tayini

Cihazı, olay yerinden, mağdurdan veya şüpheliden elde edilebilecek çok küçük boyutlardaki cam

parçacıklarının incelendiği ve kırılma indislerinin tayininin yapılabildiği bir cihazdır.

KAYNAKÇA

https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/ytopcu/122123/adli_kimya_14.pdfhttps://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/ytopcu/122123/adli_kimya_6.pdffile:///C:/Users/acer/Downloads/ADL%C4%B0%20K%C4%B0MYA%20-%20KETR%C4%B0N%20ZEK%C4%B0.pdfhttps://www.labcompare.com/Forensic-Laboratory-Equipment/https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/aaksoy/73029/02%20Ka%C4%9F%C4%B1t,%20Kolon%20ve%20%C4%B0nce%20Tabaka%20Kromatografisi.pdfhttp://www.kimyaevi.org/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433CFF679A66406202CCB039FDFE811AF88F01https://prezi.com/p/tlpoas0susxo/adli-kimya/https://prezi.com/3jwrkkcvewd0/adli-kimyada-toprak-boya-ve-cam-analizleri/https://slideplayer.biz.tr/slide/2866573/